Analiza sukoba u Aziji

Nemanja Duverovi, FPN, 15.maj 2015

Avganistan istorijski kontekst

Nalazi se na raskru puteva
osvajali Arapi, Persijanci, Turci, Mongoli, Britanci

Krajem XIX veka, nakon drugog Anglo-avganistanskog rata
stvorena je monarhija Avganistan kao tampon drava izmeu
Britanije i carske Rusije

Nema veinske etnike grupe
Patuni, Tadici, Uzbeci, Hazari

Ose sukoba

etnika - plemeski sukobi

religijska - Talibani (stvaranje islamske drave)
ideoloka - sukob mudahedina i komunista
intervencionizam intervencije SSSR (1979) i SAD (2001)

Avganistan 1
Avganistan dobio nezavisnost nakon Prvog svetskog rata (1919) koju

je proglasio emir Amanulah Kan

Period stabilnosU tokom vladavine kralja Zahir aha (1933 - 1973)

okonan njegovim zbacivanjem od strane biveg premijera Mohamenda

Dauda (1973) ija vladavina je okonana 1978. godine kada

prokomunisUka struja dolazi na vlast.
pobeda komunista stvara otpor unutar proislamisUkog dela
stanovnitva koje zapoinje otpor sekularizaciji Avganistana

Od 1979. sukobi izmeu komunista i islamista uz podrku SAD,Kine i

Irana to dovodi do intervencije SSSR

invazija SSSR i instaliranje Babraka Karmala kao predsednika

sukob sa islamisUma dovodi do graanskog rata
Osama Bin Laden jedan od lidera pobunjenika koji su uivali podrku SAD
Karmal vremenom zamenjen Nadibulahom

Avganistan 2
Sukob okonan 1988. godine sporazumom u enevi

potpisnici avganistanska vlada, SSSR, SAD i Pakistan, ali ne i

pobunjenici
posledice preko milion rtava i est miliona izbeglica

Nakon povlaenja SSSR nastavljaju se sukobi izmeu komunista

i mudahedina (1989-92)

Nadibulah gubi vlast na ije mesto dolazi Rabani koji nije

prihvaen od strane dela pobunjenika to dovodi do nastavka

sukoba (1992-96).

Sukob se okonava 1996. godine pobedom Talibana

mula Muhamed Omar koji proglaava Islamski Emirat Avganistan
stvaranje islamske drave (priznaju Saudijska Arabija i Pakistan)
izolacija Avganistana dovodi do egzistencijalne krize (glad)

Avganistan 3
Nakon napada na Njujork i Vaington 2001. godine, SAD oznaile Al

Kaidu i Osamu bin Ladena kao glavne odgovorne

Talibani odbili da isporuke Bin Ladena to dovodi do intervencije SAD u

Avganistanu zajedno sa NATO (ISAF)

uspostavljena nova vlast na ijem elu je postavljen Hamid Karzai dok je
nova vlada formirana pod okriljem UN
usvojen novi ustav (2004), raspisani izbori na kojima je Karzai izabran za
predsednika (2004-14)

Intervencija primorala Talibane na privremeno povlaenje u Pakistan
gerilski nain ratovanja od 2001. godine uz velike rtve sa obe strane uz

destabilizaciju regiona (Pakistan)

saveznike snage ne uspevaju da poraze Talibane i pored velikog broja
trupa na terenu (preko 100 000)
Osama bin Laden ubijen 2011. godine, a Al Kaida u velikoj meri
neutralisana; koriene dronova u borbi proUv preostalih elija
SAD vode tajne pregovore sa Talibanima, a vlasU Avganistana zvanine
NATO se povukao 2014. godine, ali i dalje prisutan zbog vojne obuke

Kina

Kina
Tajvan

Republika Kina smanjena na teritoriju Tajvana nakon kraja graanskog rata

(1949) kada je eng Kaj ek prebegao na ostrvo.

Kina spremna da upotrebi silu ukoliko Tajvan proglasi nezavisnost.
predlog primene Hong Kong modela
Tibet

Ubetanci insisUraju na pravu na samoopredeljenje (nakon revolucije u Kini

1912. godine proglasili nezavisnost) koje im je oduzeto 1949.

pobune 1959 (Dalaj Lama pobegao 1959. u Indiju), 1988 i 2008.
poliUka naseljavanja kineskog stanovnita i ulaganja u ekonomiju.
Unutranja Mongolija

tenja spajanja sa Mongolijom ili dobijanja nezavisnosU (Juna Mongolija).

Ksin Jang
sukob centralnih vlasU sa veinskim, muslimanskim (ujgurskim)

stanovnitvom koje se bori za nezavisnost ove regije (Istoni Turkestan).

Juno-kinesko more
teritorijalni i spor oko granice na moru sa Malezijom, Filipinima,
Vijetnamom i Bruneoj

Nepal
Osa sukoba ideoloka (maoisU i monarhija)

50ih 90-ih godina konstantna poliUka previranja, menjanje sistema od

apsoluUsUke monarhije do parlamentarne demokraUje

Sukob poinje sredinom 90-ih KomunisUka parUja zapoinje oruani
sukob, s ciljem ruenja monarhije, donoenja novog ustava i
poboljanja ekonomske situacije

Kljuni dogaaj predstavlja ubistvo kralja Birendre i ue porodice, koga

nasleuje Gjanendra (2001)

MaoisU stavljeni na listu terorista (2001)

Dolazi do poliUke krize (ukidanja parlamenta) i uvoenja vanrednog stanja

kako bi se okonao graanski rat (2005)

MaoisU iskazuju spremnost za pregovaranje (2005)

Uz posredstvo UN, MaoisU prihvaUli da se razoruaju (2006)

Na izborima pobedili maoisU

Parlament je 2008. godine ukinuo monarhiju i proglasio republiku

period nakon ukidanja monarhije obeleen poliUkom nestabilnou

Mijanmar (Burma)

Mijanmar (Burma) - kontekst

Burma kao nekadanja kolonija Britanije
Tokom Drugog svetkog rata okupirana od strane Japana
Pokret sa Aung San na elu proglasio nezavisnu Burmu (1948)

Ose sukoba
Etnika
sukob izmeu centranih vlasU i manjinskih etnikih grupa

(preko 100), pogotovu Karen, Kain i Mon

unitarna vs federaUvna drava

PoliUka
sukob izmeu vojne hunte i opozicije koju predvodi Aung San Su Ki

Ekonomska
prihodi od trgovine drogom (opijuma)
Burma se nalazi u tzv zlatnom trouglu (Burma Tajland i Laos)

Mijanmar (Burma)
Studentske demonstracije (1988) dovele do nemira to je dovelo

do vojnoj udara i uspostavljanje Dravnog saveta za mir i razvoj

sukob sa opozicijom koju predvodi Nacionalna liga za demokraUju
sporno tumaenje izbora odranih 1990. godine

uvedene sankcije (na zahtev opozicije) 2000. godine to je dodatno

pogoralo sukob i situaciju

od 1995. godine Su Ki 15 godina u kunom pritvoru
posredovanje UN (plan Put za demokraUju)
hunta donosi novi ustav (2010), poinje oslobaanje poliUkih zatvorenika i
okonanje vojne hunte

Sukob centralnih vlasU sa etnikim manjina traje od

proglaenja nezavisnosU

sukob sa grupama Kain, Karen i an se intezivira tokom poslednjih

godina to dovodi do velikog broja izbeglica koji odlaze u Tajland
dolazi i do obrauna sa muslimanskom manjinom (Rohingja)
sukob dodatno produbljen resursima koji se nalaze na ovim teritorijama

Indonezija

Indonezija - kontekst
Nekadanja holandska kolonija
prisutni preko tri veka, a napusUli teritoriju 1949. godine nakon

izgubljenog rata (1945-49)

preko 13 000 ostrva

Najvea muslimanska zemlja

preko 200 miliona muslimana

Vladavine Sukarna (1945-67) i Suharta (1967-98)

Ose sukoba
religijska sukob izmeu muslimana i katolika na Istonom Timoru
secesionizam provincija Irijan aja
sukob centra i periferije provincija Ae
etniki sukobi sa kineskom manjinom
terorizam delovanje Al Kaide

Indonezija - 1
Istoni Timor
Nakon povlaenja Portugala (1975) Indoneani pretvaraju Istoni Timor
u vlasUtu provinciju nasilnim putem
zvanian razlog opasnost od komunizma

Sukob se intezivira sa krajem Hladnog rata

veliki broj rtava (100 000)

Nakon smene Suharta i izbora novog predsednika Habibija (1999)

odrava se referendum na kome se veina izjanjava za nezavisnost

dolazi do napada proindoneanskih milicija koje unitavaju Istoni Timor,

kao i slanja mirovnih trupa koje bi spreile nasilje (1999-2002; 2006-12)

Istoni Timor postaje nezavistan 2002. godine

Nakon nezavisnosU preostaju problemi:
velika ekonomska zaostalost
unutranji poliUki sukobi (2006. nemiri; 2008. napad na predsednika)
resursi (prirodni gas)
spoljni faktor (uloga Australije u odravanju mira i eksplataciji resursa)

Indonezija - 2
Irijan Daja
dekolonizacijom, deo ostrva (Papua Nova Gvineja) je postao nezavistan, a

drugi deo (Papua) je anekUran od strane Indonezije (1961).

dobila veu autonomiju, ali podeljena na Zapadnu Papuu i Papuu

Provincija Ae
sukob trajao preko tri decenije (Pokret za nezavisnost Aea)
resursi (nana i gas) glavni razlog tvrdog stava centralnih vlasU
religijska razliitost kao dodatni faktor (konzervaUvni islam)
sporazumom koji je posUgnut 2005. provincija Ae dobila:
(1) vei stepen autonomije; (2) deo sredstvava od resursa; (3) uvedeno
erijatsko pravo; (4) legalizacija Pokreta kroz stvaranje poliUke parUje
Etniki sukobi
(1) sukob muslimana i hriana na ostrvu Maluka; (2) sukob sa kineskom
manjinom i (3) (trans)migranUma na ostrvu Kalimantan
Terorizam
terorisUki napadi u DakarU i Baliju

Sri Lanka (Cejlon) - kontekst

Kolonija Velike Britanije do kraja Drugog svetskog rata
Britanci stvorili vetaku podelu dovodei Tamilce sa juga Indije kako bi

radili na plantaama aja koji su prihvaUli istovremeno engleski jezik i

zadobili vanije poliUke poloaje.
Nakon sUcanja nezavisnosU veinsko stanovnitvo (Singalezi) diskriminiu

tamilsku manjinu

Ose sukoba
etnika Singalezi i Tamilci
religijska HinduisU (Tamilci) i budisU (Singlalezi)

Sri Lanka
Sukobi zapoinju 1956., a zaotravaju se od 1983.
Tamilce predstavlja organizacija Tamilski Ugrovi (1972)
sukob doveo do 70 000 rtava, uz unitavanje kulturne baUne sa obe
strane (biblioteka u Dafni) i destabilizacije celokupne zemlje
Indija posredovala u Indo-Sri Lanka pregovorima (1987)
uee indijskih mirovnih trupa (1987-90)
indijski premijer Radiv Gandi ubijen 1991. godine od strane Tamilaca
Mirovni sporazum posUgnut 2002. godine uz posredovanje Norveke:
(1) odlaganje oruja, (2) deblokada puteva, (3) legalizacija Tamilskih Ugrova

(4) odustajanje od zahteva za nezavisnost

Mirovni pregovori prekinuU 2003. to dovodi do nastavka borbi

Meu Tamilcima dolazi do podele na istoni deo koji nastavlja borbu
poliUkim putem i severni deo oruanim putem
Sukob je okonan 2009. godine kada je vlada vojnim putem

osvojila sva uporita Tigrova u trogodinjoj ofanzivi

Kamir istorijski kontekst

Kamir prvobitno naseljen Hindusima (kulturno sredite) i

BudisUma, a od 14. veka Muslimanima koji osvajaju i menjaju

religijsku strukturu podneblja
od sredine 19. veka do nezavisnosU Indije i Pakistana pod

britanskom vladavinom

Ose sukoba
oko teritorije Muslimani smatraju da imaju pravo na

samoopredeljenje, a Hindusi polau istorijsko pravo

religiozna Islam i hinduizam

Kamir

Kamir 1
Indija postaje nezavisna drava 1947. pri emu se vie od 500

kneevina opredeljivalo da li e se pripojiU Indiji ili Pakistanu

Maharada Kamira nije mogao da se odlui to je dovelo do napada

Pakistana i naknadne odluke da se pripoji Indiji

Prvi rat izmeu Indije i Pakistana zapoeo 1947. godine

nakon godinu dana posUgnuto primirje
stvara se linija razdvanjanja, koja je trebalo da vai do referenduma:
Pakistan: Azad Kamir i Severne oblasU (95% Muslimani).
Indija: dolina Kamira (95% Muslimani), Damu (Hindusi) i Ladak (BudisU)

U Sino-kineskom ratu 1962. godine Kine osvaja deo Kamira (Aksaj in)

Drugi rat izbija 1965. kada Pakistan napada Indiju ali bez veeg uspeha,

dok je ratom iz 1971. stvoren Istoni Pakistan (Banglade)

Tokom 90-ih dolazi do radikalizacije muslimanskih pokreta i stalnih

pobuna u indijskom delu, za koje Indija optuuje Pakistan kao i

mudahedine iz Avganistana

Kamir 2
Tokom 1999. izbio je oruani sukob nakon ulaska pakistanskih

trupa na deo koji kontrolie Indija

sukob okonan povlaenjem trupa pod priUskom SAD

Nakon 11. septembra 2001. godine pribliavanje Pakistana i

Zapada

insisUranje na jaoj kontroli pakistanske granice i prekidu podrke

pobunjenicima u indijskom delu Damu Kamira

Zapoinju pregovori na visokom nivou izmeu Indije i Pakistana

2004. godine

obe strane svesne da ne mogu da dobiju rat

autobus diplomaUja - autobuski prevoz iz indijskog dela Kamira u

pakistanski deo nakon prekida 1947.

dodatno pribliavanje nakon odlaska Perveza Muarafa sa mesta
predsednika Pakistana
nemiri izbili 2010., ali dolazi do postepene normalizacije i odravanja
izbora 2014. godine

Kamir 3
Mogua reenja:
status quo
pridruivanje Kamira Pakistanu
pridruivanje Kamira Indiji
nezavisnost Damu Kamira
podela teritorije izmeu Indije i Pakistana
podela Damu Kamira, a dolina Kamira nezavisna drava
podela po Denab formuli

Filipini - kontekst
do 16. veka, Filipini kao deo Islamskog carstva, a nakon toga

panska kolonija do kraja 19. veka kada se uvodi amerika vojna

vladavina
veinsko stanovnitvo katolici, a manjinske grupe protestanU i

muslimani

Osa sukoba
religijska/separaUzam sukob muslimana na jugu zemlje sa

centralnim vlasUma
ideoloka sukob vojnog krila KomunisUke parUje sa centralnim
vlasUma

Filipini
Muslimanski pokret za nezavisnost stvoren 70-ih godina na jugu

zemlje u provinciji Mindanao

Moro nacionalni pokret osloboenja (MNPO)

Moro Islamski front osloboenje (MIFO)
Abu Sajaf (povezan sa Al Kaidom)

Sa MNPO potpisana dva mirovna sporazuma (1986, 1996), dok je

sa MIFO sporazum posUgnut 2014. uz posredovanje Malezije

svi sporazumi predviaju znatno veu autonomiju provincije

Sukobi sa Abu Sajafom se nastavljaju

SAD pomae u borbi proUv Abu Sajafa, usled veza sa Al Kaidom

Nova narodna armija tei da vojnim putem svrgne vlast u Manili i

akUvna je od poetka 70-ih godina.

pregovori se odvijaju uz posredovanje Norveke, ali za sada bez

uspeha