Documento Traballo Educonvivesgal24!04!15

educonvives.
gal
Estratexia Galega
Convivencia Escolar
Documento de traballo
24/04/15
2015-2020
ndice
NDICE
PRESENTACIN
CONSELLO PARA A CONVIVENCIA ESCOLAR DE GALICIA
MARCO XURDICO E CONCEPTUAL
Marco xurdico
Marco conceptual
Acoso escolar e ciberacoso
Identidade de xnero
Identidade dixital
Mediacin e conciliacin
Procedemento para o exercicio da potestade sancionadora
Redes sociais
A CONVIVENCIA ESCOLAR EN CIFRAS

EIXES E OBXECTIVOS ESTRATXICOS
2
4
6
9
9
11
11
12
13
13
14
14
15
18
Eixe 1
Diagnose e seguimento da convivencia escolar
20
Obxectivo 1.1 Elaborar un instrumento de diagnose inicial que permita identificar os puntos fortes e febles na xestin da convivencia e
na resolucin de conflitos
20
Obxectivo 1.2 Establecer procesos e ferramentas de avaliacin continua que permitan a monitorizacin e a mellora permanente do clima
escolar
22
Eixe 2
Formacin, investigacin e mellora da calidade en materia de convivencia escolar
23
Obxectivo 2.1 Identificar centros e contornos escolares favorecedores da convivencia e analizar a sa realidade
23
Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020
Obxectivo 2.2 Difundir o coecemento e determinar puntos de encontro e reflexin de cara aos procesos de mellora da convivencia
24
Obxectivo 2.3 Potenciar plans especficos en materia de convivencia
25
Eixe 3
Apoio aos centros e comunidade educativa
26
Obxectivo 3.1 Formar en dinmicas e estratexias favorecedoras da convivencia harmnica
26
Obxectivo 3.2 Crear e manter un fondo documental e de asistencia xurdica
29
Obxectivo 3.3 Establecer protocolos tanto normativos como orientativos que, no marco da autonoma dos centros, favorezan a abordaxe
das diferentes situacins de conflito de modo propedutico
30
Eixe 4
Vertebracin das iniciativas e accins comunitarias encamiadas mellora da convivencia escolar
32
Obxectivo 4.1 Potenciar o papel vertebrador na mellora da convivencia escolar do Consello para a Convivencia Escolar da Comunidade
Autnoma de Galicia
32
Obxectivo 4.2 Ofrecerlle comunidade educativa estratexias e recursos para garantir as relacins positivas e a colaboracin entre as
familias e os centros educativos
33
Eixe 5
Xestin e abordaxe de condutas contrarias s normas de convivencia
35
Obxectivo 5.1 Orientar e facilitar a xestin de expedientes, cando procedan, e de medidas correctoras tanto mediante o procedemento
conciliado como mediante o comn
36
Obxectivo 5.2 Potenciar a mediacin escolar
37
AXENTES IMPLICADOS
TEMPORIZACIN E GOBERNANZA DA ESTRATEXIA
BIBLIOGRAFA
38
39
43
- 3 -
Presentacin
Se a convivir se aprende, hai que conclur que se pode ensinar a convivir.
Se por convivencia escolar se entende a capacidade que teen as persoas de vivir con outras nun
marco de respecto mutuo e de solidariedade recproca, expresada na interrelacin harmoniosa e sen
violencia entre os diferentes sectores da comunidade educativa, fcil entender os argumentos para a
elaboracin desta Estratexia de convivencia escolar en Galicia 2015-2020.
A pesar de que a Estratexia nace cunha vocacin totalmente proactiva, isto non significa que non
incorpore estratexias reactivas, estratexias para tratar educativamente aquelas incidencias ou
condutas contrarias a unha convivencia pacfica.
Se ben certo que en Galicia, falando en termos cuantitativos, as condutas contrarias convivencia
non ofrecen uns valores alarmantes en comparacin con outras comunidades autnomas, non
menos certo que unha soa incidencia contraria a unha convivencia pacfica representa unha
significativa preocupacin para a Consellera de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria.
Por todo iso, entendemos necesario trazar as lias xerais da convivencia escolar para todo un lustro,
de xeito que, partindo dun coecemento real da convivencia no momento actual, 2015, se poan en
marcha diferentes accins que fagan posible a ensinanza da convivencia, para chegar ao final da etapa
- 4 -
para a que se desea a Estratexia, 2020, cun alumnado totalmente competente desde os puntos de
vista social e cvico.
A Lei 4/2011, do 30 de xuo, de convivencia e participacin da comunidade educativa, e o Decreto
8/2015, do 8 de xaneiro, que a desenvolve, achegan os aspectos clave que deben considerarse na
abordaxe da convivencia escolar, con especial referencia ao plan de convivencia que debe elaborar
cada centro educativo.
Con eses marcos normativos como referencia, esta Estratexia de convivencia escolar en Galicia 20152020 pretende contribur, a travs dos obxectivos e das actuacins dos seus cinco eixes, a que o
alumnado, en particular, e a sociedade, en xeral, saiba vivir e comportarse, de xeito pacfico e
comprometido, na sociedade tecnificada deste primeiro cuarto do sculo XXI.
Desde a Consellera de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria estamos totalmente
comprometidos con eses obxectivos. E cnstame que tamn o est a totalidade do profesorado, as
familias, o mundo asociativo e o conxunto da sociedade. A todas e a todos, nimo e gratitude pola sa
colaboracin.
O conselleiro de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria.
- 5 -
Consello para a Convivencia Escolar de Galicia

O Decreto 8/2015, do 8 de xaneiro, polo que se desenvolve a Lei 4/2011, do 30 de xuo, de
convivencia e participacin da comunidade educativa en materia de convivencia escolar, no artigo
10.1, dispn a creacin do Consello para a Convivencia Escolar da Comunidade Autnoma de Galicia
como rgano de carcter consultivo e de apoio a toda a comunidade educativa no que se refire
convivencia escolar. Estar adscrito consellera con competencias en materia de educacin e contar
co apoio dos servizos tcnicos da Administracin educativa, para fomentar a participacin dos
membros da comunidade educativa na mellora da convivencia.
De acordo co establecido no artigo 10.2 do citado decreto, funciona en Pleno e en Comisin
Permanente, estando composto polos membros que determina o apartado 3 do mesmo artigo.
Presidente
Conselleiro de Cultura, Educacin e Ordenacin Universitaria - Romn Rodrguez Gonzlez
Vicepresidente
Director Xeral de Educacin, Formacin Profesional e Innovacin Educativa Manuel Corredoira Lpez
- 6 -
Director Xeral de Centros e Recursos Humanos Jos Manuel Pinal Rodrguez

Secretario Xeral de Universidades Jos Alberto Dez de Castro
Secretario Xeral Tcnico da Consellera de Cultura, Educacin e O.U. Jess Oitavn Barcala
Xefe Territorial da Corua Indalecio Cabana Leira
Xefa Territorial de Lugo Mara Carmen Gueimunde Gonzlez
Xefa Territorial de Ourense M Mercedes Gallego Esperanza
Xefe Territorial de Pontevedra Csar A. Prez Ares
Secretaria Xeral Tcnica da Consellera de Sanidade Josefina Monteagudo Romero
Secretaria Xeral de Igualdade Susana Lpez Abella
Directora Xeral de Relacins Institucionais e Parlamentarias Blanca Garca Seorns lvarez
Directora Xeral de Familia e Inclusin Amparo Gonzlez Mndez
Vicepresidente do Consello Escolar de Galicia Fernando del Pozo Andrs
FEGAMP (Alcalde de Ponte Caldelas) Perfecto Rodrguez Muos
Xunta Autonmica de Directores de Centros Educativos Adelino Jos Pose Reino
Confederacins de asociacins de pais e nais. Centros Pblicos. (CONFAPA) Lis Uxo Taboada Arribe
Confederacins de asociacins de pais e nais. Centros Privados Concertados. (CONGAPA) M Jos Mansilla Chao
Confederacins de asociacins de alumnado
ANPE Julio C. Trashorras de la Fuente
CCOO Agapito Muiz Llanos
- 7 -
CIG-Ensino Antonia Martnez Daz

FETE-UGT Jos Ral Gmez Farto
Patronal Centros de Ensino Privados Concertados Beln Costa Rodrguez
Das persoas de recoecido prestixio Francisco Ramn Durn Villa e Jose Antonio Gay Garca
Secretario
Ftima M Garca Doval
- 8 -
Marco xurdico e conceptual

Marco xurdico
O marco lexislativo de referencia para a elaboracin da Estratexia para a convivencia escolar en Galicia
amplo. Desde o punto de vista competencial abrangue lexislacin internacional, nacional e
autonmica. Desde o punta de vista dos aspectos que o conforman, aborda cuestins relativas aos
dereitos fundamentais e ao procedemento administrativo, a nivel xeral, e aspectos relacionados coa
convivencia pacfica e o contorno educativo, en particular. Esta ampla perspectiva pretende situar a
Estratexia nun enfoque multidisciplinar con vontade de garantir o respecto e exercicio dos dereitos e
deberes fundamentais de toda a comunidade educativa, fomentar a tolerancia e a resolucin pacfica e
positiva dos conflitos coa finalidade de garantir unha convivencia harmnica.
Desde o punto de vista das referencias normativas cmpre considerar:
Constitucin espaola e Estatuto de autonoma de Galicia
Lei 8/1985, do 3 de xullo, reguladora do dereito educacin
Lei 30/1992, do 26 de novembro, de rxime xurdico das administracins pblicas e do procedemento
administrativo comn
- 9 -
Real decreto 1398/1993, do 4 de agosto, polo que se aproba o regulamento do procedemento para o exercicio
da potestade sancionadora.
Lei orgnica 15/1999, do 13 de decembro, de proteccin de datos de carcter persoal
Lei 27/2005, de 30 do novembro, de fomento da educacin e a cultura da paz
Lei orgnica 2/2006, do 3 de maio, de educacin coas modificacins introducidas pola Lei orgnica 8/2013, de 9
de decembro, para a mellora da calidade educativa
Real decreto 1720/2007, do 21 de decembro, polo que se aproba o regulamento de desenvolvemento da Lei
orgnica 15/1999, de 13 de decembro, de proteccin de datos de carcter persoal.
Convencin internacional sobre os dereitos das persoas con discapacidade (3 de maio de 2008)
Lei 4/2011, do 30 de xuo de convivencia e participacin da comunidade educativa
Lei orgnica 8/2013, do 9 de decembro, para a mellora da calidade educativa
Lei 2/2014, do 14 de abril, pola igualdade de trato e a non discriminacin de lesbianas, gays, transexuais,
bisexuais e intersexuais en Galicia
Decreto 8/2015, do 8 de xaneiro, polo que se desenvolve a Lei 4/2011, do 30 de xuo, de convivencia e
participacin da comunidade educativa en materia de convivencia escolar
Orde do 16 de abril de 2015 pola que se nomean os membros do Consello para a Convivencia Esoclar da
Comunidade Autnoma de Galicia.
- 10 -
Marco conceptual
Ao longo desta Estratexia se empregan diferentes conceptos de uso comn e significado amplo, algns
dos cales estn a ser empregados usados incluso na lexislacin de referencia. Para os efectos deste
Plan e dos protocolos, orientacins e accins que del se deriven, achgase a seguinte referencia
conceptual:
Acoso escolar e ciberacoso
No artigo 33.2 do Decreto 8/2015 recllese unha definicin de acoso escolar nos seguintes termos:
De acordo co establecido no artigo 28 da Lei 4/2011, do 30 de xuo, considrase acoso escolar
calquera forma de vexacin ou malos tratos continuados no tempo dun alumno ou alumna por
outro ou outra ou outros, xa sexa de carcter verbal, fsico ou psicolxico, includo o illamento
ou baleiro social, con independencia do lugar onde se produza. Tern a mesma consideracin
as condutas realizadas a travs de medios electrnicos, telemticos ou tecnolxicos que tean
causa nunha relacin que xurda no mbito escolar. O acoso escolar ter a consideracin de
conduta gravemente prexudicial para a convivencia [].
Respecto do ciberacoso, no Protocolo Xeral de Prevencin, Deteccin e Tratamento do Acoso Escolar e
Ciberacoso establcese:
- 11 -
O ciberacoso ou ciberbullying o uso das redes sociais, correo electrnico, blogs e outros
mbitos das tecnoloxas da informacin e da comunicacin (TIC) en prexuzo dunha ou mis
persoas, ou da sa imaxe pblica [...].
O ciberacoso supn o uso e difusin de informacin lesiva ou difamatoria (insultos,
difamacins, ameazas, intimidacin, seguimento persistente, envo reiterado de correos a
algun que non desexa recibilos, exclusin, boicot, humillacins, spam, distribucin de datos e
imaxes persoais, roubo e suplantacin da identidade) en formato electrnico a travs de
medios de comunicacin como o correo electrnico, a mensaxera instantnea, as redes sociais,
a mensaxera de texto a travs de telfonos ou dispositivos mbiles, a publicacin de vdeos e
fotografas en plataformas electrnicas de difusin de contidos, e calquera outra que poida
xurdir con caractersticas similares.
Identidade de xnero
A iniciativa Equal, da Unin Europea, est dirixida a promover novas prcticas de loita contra todo tipo
de discriminacin e de desigualdade no mercado de traballo, nun contexto de cooperacin nacional, e
a facilitar a insercin social e profesional. No marco desta accin comunitaria elaborouse un Glosario
de Termos Relacionados coa Transversalidade de Xnero. Tomando como referente este glosario,
entndese a identidade de xnero como a concepcin individual de xnero que ten unha persoa de si
- 12 -
mesma, e que non ten por que depender, necesariamente, do xnero que lle foi asignado ao nacer. E
esa concepcin ten que ver coa presentacin externa, co aspecto e co comportamento da persoa.
Identidade dixital
Seguindo a Gua para usuarios: identidade dixital e reputacin on line, do Instituto Nacional de
Tecnoloxas da Comunicacin (INTECO), a identidade dixital pode ser definida como o conxunto da
informacin sobre un individuo ou unha organizacin (datos persoais, imaxes, rexistros, noticias,
comentarios, etc.) exposta en internet, que conforma unha descricin da dita persoa no plano dixital.
Mediacin e conciliacin
De acordo co previsto no artigo 26 do Decreto 8/2015, a mediacin unha estratexia de intervencin
imparcial para a resolucin de conflitos, na que unha terceira persoa axuda s partes implicadas a
alcanzar un acordo satisfactorio.
O marco procedemental no que se produce este achegamento de posturas e a resolucin mediante
acordo formal constiten o procedemento conciliado ou o acto de conciliacin.
- 13 -
Procedemento para o exercicio da potestade sancionadora

Trtase do procedemento administrativo polo que a Administracin pblica exerce a sa potestade
para sancionar. Est regulado con carcter xeral na Lei 30/1992 e no RD 1398/1993 e, de xeito mis
particular no caso especfico dos centros educativos, na Lei 4/2011 e no Decreto 8/2015. O
procedemento est pensado desde unha ptica garantista dos dereitos dos administrados e o
incumprimento dos aspectos expresamente regulamentados podera dar lugar nulidade das
actuacins e dos procedementos.
Redes sociais
De acordo co documento de Polticas de uso de servizos web 2.0, da Xunta de Galicia, as redes sociais
son servizos web que lles permiten s persoas usuarias construr un perfil pblico dentro do Portal e
articular as sas relacins con outras e outros usuarios, de xeito que calquera que o desexe poida
acceder ao seu perfil e contactar e relacionarse con el ou ela. Deste xeito, habiltanse canles de
informacin interpersoal, onde o principal elemento a relacin entre visitantes de necesidades,
demandas de informacin ou perfs semellantes.
- 14 -
A convivencia escolar en cifras

Falar de convivencia supn referirse vida en compaa doutras persoas. Esta natureza convivencial
do ser humano non impide que as relacins sociais poidan debilitarse, perturbarse considerablemente
e mesmo romper. Cando isto sucede estamos ante conflitos. E os centros escolares non son alleos a
esa realidade.
hora de contextualizar en cifras os diferentes aspectos que abrangue a convivencia escolar podemos
partir dalgns coecidos estudos:
Segundo unha enquisa realizada ao estudantado polo Instituto Nacional de Calidade e Avaliacin
no curso 1996-19971, o 79% cualificaba o clima de convivencia como excelente ou bo, e s o 2%,
como malo. E a grandes trazos pode dicirse que a conflitividade maior dse entre o alumnado de
11 a 14 anos, e decrece no alumnado de idade superior. En canto aos escenarios onde se
producen as agresins, para o alumnado de primaria dse unha maior concentracin no recreo,
Citado en Proxecto Comenius 2.1. (2002) Dimensin europea dos problemas de convivencia escolar: prevencin, diagnstico e intervencin. Informe de
Situacin de Espaa.
- 15 -
mentres que nos centros de secundaria, a localizacin diversifcase de forma importante, en

funcin de diferentes tipos de agresin, sendo a aula o escenario mis frecuente.
No estudo levado a cabo en Galicia por Miguel . Zabalza2, no que participaron 836 profesores e
profesoras pertencentes a todo o espectro de centros e niveis escolares, anda que con
predominio dos centros de ESO e bacharelato, a valoracin xeral da convivencia nos centros foi
moi positiva. O 70% do profesorado sinala que a convivencia boa ou moi boa. A valoracin
mis alta incluso entre o profesorado de primaria (77,5%) que en secundaria e bacharelato (6569%). O 24% sinala que normal e soamente o 4,3% di que regular ou mala. O alumnado, pola
sa banda considera que a convivencia est en valores normais nun 43,3%. Son poucos os que a
sitan como moi boa (12,4%) e menos anda os que a valoran como moi mala (2,2%). As familias
galegas consideraron que as relacins interpersoais nos centros aos que asisten os seus fillos ou
fillas moi positiva. Tanto entre o alumnado como entre as familias, o descoecemento das
normas de convivencia e a sa aplicacin unha constante.
No estudo elaborado conxuntamente entre a Consellera de Cultura, Educacin e Ordenacin
Universitaria, o Valedor do Pobo e a Universidade de Santiago de Compostela, no ano 2014,
Zabalza, M.. (Dir.) (1999) A convivencia nos centros escolares de Galicia. Santiago de Compostela: Consellera de Educacin e Ordenacin Universitaria.
- 16 -
dentro do proxecto Mocidade on line3, mis de 44.000 mozas e mozos que cursan os seus
estudos en 255 centros escolares poen de relevo que tan s un 4% est a facer un uso
manifestamente problemtico da rede.
Non obstante, faise necesario abordar, novamente e de xeito integral, a realidade da convivencia nos
centros escolares galegos desde a ptica dos distintos sectores das comunidades educativas, co
obxecto de planificar as accins que cumpran para unha convivencia educativa pacfica.
Valedor
do
Pobo
(2011)
Adolescentes
Internet
en
Galicia.
Dispoible
en
http://www.valedordopobo.com/wp-
content/uploads/2015/01/AdolescentesInternetCastellano-1.pdf
- 17 -
Eixes e obxectivos estratxicos

Os datos anteriores poen de manifesto que a mellora da convivencia debe abordarse desde tres
niveis:
Nivel social: accins conxuntas con outras institucins e organismos, control do absentismo
escolar, dinamizacin dos Consellos Escolares, e plans conxuntos coas familias para dar resposta
a problemas graves de conduta, as como fomento da investigacin sobre a convivencia, as
causas e os factores do conflito.
Nivel institucional: proxectos institucionais e de centro, establecemento de normas de
convivencia e disciplina, accin titorial, organizacin escolar, adaptacin do currculo,
diversificacin da oferta formativa, potenciacin do labor do tecido asociativo e formacin do
profesorado.
Nivel persoal: oferta de medidas de compensacin educativa, desenvolvemento de programas
de apoio e atencin diversidade, adestramento en habilidades sociais, adaptacin individual de
propostas curriculares e axuste das medidas sancionadoras normativa.
- 18 -
De acordo coa tese de S. Conde Vlez4, afrontar a mellora da convivencia escolar desde modelos como
o EFQM5 de mellora continua supn pivotar cara a modelos integrados de regulacin da convivencia en
centros educativos a travs da actuacin en diversos planos, de xeito que se integren tres tipos de
medidas:
Medidas de prevencin, intervindo antes de que os conflitos e os actos violentos se produzan.
Medidas de intervencin, cun enfoque global onde se acte, simultaneamente, sobre os
aspectos disciplinarios, curriculares e metodolxicos, xunto coa mellora da cultura escolar e a
dimensin sociocomunitaria.
Protocolos que proporcionen pautas de accin e orientacins en situacins relativamente
descoecidas e nas que se require un procedemento sistemtico para a sa identificacin e
resolucin.
En consecuencia con todo o expresado e desde unha perspectiva ecolxica e comprehensiva,
estrutrase esta estratexia en cinco grandes eixes, cos seus obxectivos e accins concretas.
4 Conde Vlez, S. (2012) Estudio de la gestin de la convivencia escolar en centros de Educacin Secundaria de Andaluca: una propuesta de evaluacin basada en
el Modelo EFQM. Tese de doutoramento. Dispoible en

http://rabida.uhu.es/dspace/bitstream/handle/10272/6438/Estudio_de_la_gestion_de_la_convivencia.pdf?sequence=2
5 Modelo de Xestin de calidade da European Foundation for Quality Management (EFQM). Mis informacin en http://www.efqm.es/
- 19 -
Eixe 1 Diagnose
escolar
seguimento
da
convivencia
Unha revisin sistemtica e exhaustiva respecto da convivencia na educacin galega faise necesaria
para planificar calquera tipo de medida. As, a recollida sistemtica de datos permitir adquirir e
manter a informacin necesaria para a toma de decisins por parte da Administracin educativa
galega, ao tempo que fornece a cada centro de informacin sobre a sa situacin particular, para que
aborde o seu propio plan de convivencia desde os presupostos da mellora continua.
Obxectivo 1.1
Elaborar un instrumento de diagnose inicial que permita

identificar os puntos fortes e febles na xestin da convivencia e na resolucin
de conflitos
Accins prioritarias
Elaboracin dos documentos de recollida de datos dos distintos sectores da comunidade
educativa (direccin, profesorado, alumnado, familias, persoal non docente). Validacin dos
documentos anteriores mediante unha proba piloto nunha mostra representativa do conxunto
de centros da comunidade.
Recollida censal de datos dos distintos centros e sectores.
- 20 -
Este instrumento de recollida de datos debe dar voz a todos os colectivos clave nesta cuestin:
As direccins dos centros, que teen informacin valiosa acerca dos aspectos administrativos relacionados coa
convivencia.
O profesorado.
O alumnado.
As familias.
O persoal non docente.
Entrega a cada centro dos seus datos particulares para facilitar o proceso de toma de decisins,
a adecuacin dos plans e medidas en curso e, en definitiva, o proceso de elaboracin e
desenvolvemento dos seus respectivos plans de convivencia.
Anlise e difusin dos resultados da diagnose no conxunto da Comunidade Autnoma. Revisin
de metas e obxectivos e establecemento de novos fitos, se procede.
- 21 -
Obxectivo 1.2
Establecer procesos e ferramentas de avaliacin continua que

permitan a monitorizacin e a mellora permanente do clima escolar
Accins prioritarias
Inclusin nos Documentos de Recollida de Datos (DRD) dos centros dunha pestana de achega
regular de datos obxectivos e medibles por parte dos centros.
Considrase importante manter unha achega continua de datos que permita contar con un instrumento de
medida constante da convivencia. A monitorizacin o procedemento que permite detectar os mis leves
indicios tanto no sentido da mellora como, de ser o caso, do empeoramento, para ser inmediatamente reactivos
e responder con fiabilidad e axilidade realidade.
Enquisas mostrais regulares sobre convivencia escolar. Establecemento dos criterios,

metodoloxa e temporizacin destas enquisas mostrais, tomando como base a diagnose inicial e
o seu resultado.
Independentemente dunha toma de datos anual no marco da recollida ordinaria de informacin dos centros,
luz dos resultados da proba piloto e da enquisa censal, haber que determinar a pertinencia e periodicidade de
exploracins en profundidade de carcter mostral para un axuste mis fino das accins que se deben levar a
cabo.
- 22 -
Eixe 2 Formacin, investigacin e mellora

calidade en materia de convivencia escolar
da
A toma de decisins baseada en evidencias, a prctica da investigacin-accin e o enfoque proactivo e

ecolxico na resolucin de conflitos son lias clave na abordaxe da convivencia, que unha realidade
variable, cambiante e complexa. Por iso, todos eses aspectos, xunto coa difusin de boas prcticas,
supoen piares sobre os que construr o traballo a prol da convivencia escolar.
Obxectivo 2.1
Identificar centros e contornos escolares favorecedores da

convivencia e analizar a sa realidade
Accins prioritarias
Fomento das lias de investigacin, prevencin e inclusin baseadas no estudo de casos de xito
convivencial na educacin galega.
Tanto a investigacin cuantitativa como a cualitativa, particularmente o enfoque etnogrfico e o estudo de
casos, son provedores de ideas e enfoques de accin para toda a comunidade educativa, de a que sexa
importante o seu recoecemento e potenciacin.
- 23 -
Impulso difusin de iniciativas e boas prcticas a prol da mellora do clima escolar.

Aqueles centros que toman accins decididas para mellorar a sa convivencia son verdadeiros bancos de probas
sobre os que recompilar evidencias das fortalezas e debilidades dos enfoques propostos. O valor que estas
iniciativas teen como recurso de mellora incalculable polo que deben ser favorecidos e promocionados.
Obxectivo 2.2
Difundir o coecemento e determinar puntos de encontro e

reflexin de cara aos procesos de mellora da convivencia
Accins prioritarias
Promocin da elaboracin de materiais e recursos favorecedores duns valores de convivencia
compartida.
Os innumerables aspectos que cmpre tratar fan aconsellable a descentralizacin para favorecer a riqueza do
coecemento compartido e da incorporacin de todas as perspectivas.
Fomento do intercambio de experiencias favorables ao desenvolvemento persoal e social do

alumnado.
Na mesma lia de apoio ao coecemento compartido e ao ben comn, os intercambios de experiencias, ben
sexan presenciais ou virtuais, permiten, mis al de compartir coecemento, intercambiar vivencias. En tanto
entes socias que somos, precisamos do contacto coas compaeiras e cos compaeiros cos que compartimos
inquedanzas e accins para o noso crecemento persoal e a mellora do sistema.
- 24 -
Obxectivo 2.3
Potenciar plans especficos en materia de convivencia
Accins prioritarias
Profundizacin, no Plan Anual de Formacin do Profesorado, do tratamento da convivencia
como un valor transversal e como eixe de accins especficas.
A lia de formacin sobre convivencia debe contribur a unha formacin integral dos profesionais galegos da
educacin, xa que eles son axentes de primeira orde na construcin e mantemento dun clima axeitado que
permita maiores oportunidades de xito escolar. Trtase de seguir proporcionando e actualizando
coecementos e ferramentas para o seu mellor desenvolvemento competencial.
Potenciacin da abordaxe desde os propios centros de programas de convivencia de carcter

institucional vinculados calidade educativa.
O impulso de plans especficos de formacin en centros e plans de mellora deseados e implementados polos
propios centros, en funcin das sas necesidades, son unha prioridade para abordar con xito a convivencia
escolar. Ademais permiten o pleno exercicio da autonoma do centro e a sa responsabilidade neste tema cun
enfoque integral e integrador.
- 25 -
Eixe 3 Apoio aos centros e comunidade educativa

Os centros educativos e as sas comunidades son o verdadeiro epicentro da convivencia. A estratexia
de traballo, tanto a curto como a medio e longo prazo, debe garantir un apoio e acompaamento
constante dos centros educativos e de todos os sectores que configuran a sa comunidade educativa
por seren a primeira lia de actuacin social na convivencia educativa.
Obxectivo 3.1
harmnica
Formar en dinmicas e estratexias favorecedoras da convivencia
Accins prioritarias
Orientacins para a elaboracin do Plan de Convivencia dos centros.
Desde a publicacin do Decreto 8/2015 os centros educativos da nosa comunidade contan cun perodo mximo
de un ano para a elaboracin do Plan de Convivencia. Partindo dunha ptica de acompaamento e co obxecto
de facilitar esta tarefa, proveranse orientacins acerca dos procesos implicados e as dinmicas que se deben
despregar na sa elaboracin.
- 26 -
Formacin en sade e convivencia escolar para toda a comunidade educativa.

A convivencia pacfica e a sade manteen vnculos en numerosos aspectos. A formacin da comunidade
educativa en estilos de vida saudables e o benestar tanto fsico como psicosocial e emocional supn un apoio
mellora do clima escolar.
Orientacins para garantir a igualdade de xnero, a non discriminacin e a liberdade de

identidade de xnero.
Co obxectivo de garantir a igualdade de trato e combater a discriminacin por razns de orientacin sexual e
identidade sexual publcase a Lei 2/2014, que incle a mencin expresa eliminacin de calquera indicio de
discriminacin que poidamos apreciar no sistema educativo. Ante situacins cada vez mis frecuentes na
realidade coti dos centros e para facilitar unha resposta unnime de garanta aos dereitos do colectivo LTGBI
que preserve a intimidade e o respecto s eleccins persoais, cmpre elaborar orientacins que guen a resposta
do sistema educativo.
Desenvolvemento e difusin de estratexias para a prevencin do racismo e a xenofobia.

Diversas institucins, organismos e centros escolares estn a desenvolver programas, orientacins e estratexias
para a prevencin do racismo e da xenofobia, mesmo, indo un paso mis al, favorecendo a celebracin da
diversidade como signo de riqueza socio-cultural dos pobos. Nesta lia pretndese o desenvolvemento de
recursos educativos de prevencin do racismo e da xenofobia con especial acento nas tecnoloxas da
informacin e da comunicacin.
- 27 -
Orientacin na xestin de grupos, de espazos de lecer e da aula de convivencia inclusiva para a

mellora do clima escolar.
A planificacin e xestin activa de espazos de trnsito e lecer (entradas e sadas, recreos, comedores escolares,
transporte...) est asociada cunha mellora da convivencia e cunha mellor percepcin do clima de centro. Como
sabido, todos os centros, en boa medida, encaran esta cuestin. Por iso Plan ten a vontade de facilitar
orientacins baseadas en boas prcticas que fagan este labor mis sinxelo e con mis alternativas.
Abordaxe dos trastornos de conduta na escolarizacin ordinaria, inclundo a sade, a educacin

e a dimensin social-adaptativa.
No marco da atencin diversidade, o alumnado que presenta trastornos de conduta debe ser atendido,
sempre que sexa posible, desde a escolaridade ordinaria. Os beneficios para a sa adaptacin, inclusin e
normalizacin son obvios. Traballando conxuntamente coas familias, os servizos sociais e de sade, a
comunidade educativa pode ser quen de enfrontar a situacin de xeito satisfactorio. Para isto precsanse
orientacins claras e consensuadas que lles proporcionen unha sensacin de seguridade aos implicados e
permitan crear un contorno estruturado e coherente.
- 28 -
Obxectivo 3.2
Crear e manter un fondo documental e de asistencia xurdica
Accins prioritarias
Confeccin dun fondo documental sobre convivencia.
Este fondo incluir a recompilacin de normativa, estudos, traballos de investigacin, datos e outra
documentacin de interese sobre a convivencia para a sa posta a disposicin dos obxectivos, particularmente
os recollidos neste Plan, supn sentar as bases para a toma de decisins informada. As mesmo, bscase dar
carta de natureza ao numeroso material e recursos que desde os centros e o tecido asociativo se est a elaborar
en favor de diferentes aspectos relacionados coa convivencia, a sa difusin e recoecemento.
Xestin e proteccin de datos persoais.

Os datos persoais atpanse protexidos por unha lei orgnica desde 1999 e polo regulamento que a desenvolveu
en 2007. Pretndese con esta accin apoiar a mellora da xestin dos datos de carcter persoal por parte dos
centros educativos. Paralelamente proporcinase a formacin integral da comunidade educativa nesta cuestin
clave para previr situacins de risco de acoso e ciberacoso.
Asesoramento xurdico ao profesorado, ao alumnado e s familias.

preciso poer en valor os recursos de asesoramento cos que a comunidade educativa conta, e facer un labor
sistemtico de pedagoxa e difusin das posibles interpretacins normativas relativas s cuestins de
convivencia e que redunde nunha maior seguridade e facilidade na xestin diaria.
- 29 -
Obxectivo 3.3
Establecer protocolos tanto normativos como orientativos que,

no marco da autonoma dos centros, favorezan a abordaxe das diferentes
situacins de conflito de modo propedutico
Accins prioritarias
Protocolo de acoso escolar e ciberacoso.
Desde o 17 de xuo de 2013 est disposicin da comunidade educativa o Protocolo Xeral de Prevencin,
Deteccin e Tratamento do Acoso Escolar e Ciberacoso. preciso seguir no proceso de revisin e actualizacin
constante, para o cal necesario a sa adaptacin naqueles aspectos puntuais nos que sexa necesario, segundo
o establecido no Decreto 8/2015.
Informacin e formacin sobre aspectos bsicos da identidade dixital.

A irrupcin na vida coti dos contornos 2.0, os servizos de mensaxera instantnea e as redes sociais,
proporcionan numerosas vantaxes e comodidades na vida diaria. O seu potencial indiscutiblemente inmenso,
pero tamn o son os riscos para a intimidade e a honra das persoas. A formacin nas normas bsicas de xestin
da identidade dixital de todos os membros da comunidade educativa, en calidade de usuarios da comunidade
global de internet, facilitarn a creacin dun adecuado clima e hbito de uso e forneceraos de ferramentas
axeitadas.
- 30 -
Formacin e orientacin en asertividade e actuacin fronte s condutas pasivas e/ou agresivas.

Estamos ante situacins escasas pero que xeran un grao de estrs e incerteza con efectos non s inmediatos.
Por iso importante pautar unhas actuacins bsicas tendentes a identificar a raz do problema e a facilitar a
sa abordaxe desde o apoio condutual positivo cun valor inmediato de control e reeducador ao longo do tempo.
Prevencin e abordaxe de condutas gravemente prexudiciais para a convivencia que requiran a

intervencin de servizos de menores.
Os esforzos realizados conxuntamente entre os servizos educativos e outras administracins amosan que
unha lia na que convn seguir afondando. Por iso favorecer a integracin destas accins na Estratexia, e
ampliar ou desenvolver aqueloutras que se estimen necesarias en funcin do diagnstico inicial, son accins
prioritarias.
- 31 -
Eixe 4 Vertebracin das iniciativas e accins

comunitarias
encamiadas
mellora
da
convivencia escolar
A convivencia escolar un fenmeno social que se estende aln das fronteiras fsicas do centro
educativo. Unha Estratexia con vocacin social, como esta, non pode permanecer allea a esta
realidade. Os centros educativos, mis al de seren escolas para a vida, son escolas de vida, escolas
vivas.
Obxectivo 4.1
Potenciar o papel vertebrador na mellora da convivencia escolar

do Consello para a Convivencia Escolar da Comunidade Autnoma de Galicia
Accin prioritaria
Posta en marcha daquelas iniciativas e lias de traballo propostas polo Consello para a
Convivencia Escolar da Comunidade Autnoma de Galicia, no marco das sas funcins.
Consello para a Convivencia Escolar o foro de debate e a cadea de transmisin das inquedanzas da sociedade
galega ao respecto da convivencia escolar. Unha Estratexia debe beber desa fonte autorizada pero debe,
ademais, poerse ao seu servizo para propiciar a posta en prctica nas mellores condicins posibles das sas
recomendacins.
- 32 -
Obxectivo 4.2
Ofrecerlle comunidade educativa estratexias e recursos para

garantir as relacins positivas e a colaboracin entre as familias e os centros
educativos
Accins prioritarias
Promocin e apoio s Escolas de Nais e Pais, fomentando a creacin dunha estrutura estable en
rede para a formacin de familias.
Por unha parte, pretndese destacar a necesidade de fomentar a responsabilidade educativa compartida e, por
outra, facilitar o proceso de participacin efectiva e coordinada das familias mediante a axeitada formacin nos
mbitos de interese desta Estratexia.
Achega de orientacins para a regulacin, nos documentos de centro, de estratexias e protocolos

de actuacin coas familias, tanto na prevencin como na formacin continua e na accin titorial.
Co mximo respecto autonoma dos centros, proverase de orientacins para o establecemento de documentos
e modelos que permitan a coordinacin e participacin das familias na vida do centro e na educacin do
alumnado. O obxectivo , dunha banda, garantir o exercicio dos dereitos e o cumprimento dos deberes das
familias e, doutra, facilitar unha maior coherencia administrativa nos modelos de xestin e nos procedementos.
- 33 -
Impulso coordinacin dos centros educativos coas institucins do contorno que desenvolven
accins coas familias e cos centros escolares orientadas mellora de aspectos relacionados coa
convivencia escolar.
A formacin e o apoio s familias no seu labor educativo non competencia exclusiva dos centros. Neste labor
interveen diferentes axentes sociais e institucins. Para xuntar esforzos e establecer pontes necesario pautar
canles de comunicacin efectivas que permitan optimizar as accins e os seus resultados, favorecendo unha
abordaxe integral da educacin familiar.
Establecemento de marcos multisectoriais nos que os diferentes membros da comunidade

educativa poidan compartir e formarse de xeito integrado.
Os diferentes sectores e axentes que actan sobre a formacin e a participacin das familias en materia
socioeducativa precisan compartir unha linguaxe e uns presupostos comns. Para lograr este obxectivo
buscarase o establecemento de espazos de reflexin e formacin conxunta.
- 34 -
Eixe 5 Xestin e abordaxe de condutas contrarias

s normas de convivencia
A pesar de todos os esforzos que se poidan levar a cabo en materia de convivencia harmnica, tanto
na prevencin como na resolucin pacfica de conflitos, por veces xorden nos centros educativos
condutas contrarias s normas de convivencia que hai que abordar e xestionar.
Pola carga emocional que, a mido, leva asociada para todas as persoas implicadas, precsase
favorecer a abordaxe sistemtica, asptica e normalizada das condutas contrarias s normas de
convivencia, con actuacins seguras administrativa e xuridicamente.
- 35 -
Obxectivo 5.1
Orientar e facilitar a xestin de expedientes, cando procedan, e

de medidas correctoras tanto mediante o procedemento conciliado como
mediante o comn
Accins prioritarias
Orientacins para a toma de decisins e elaboracin de formularios para a xestin eficaz de
expedientes mediante o procedemento comn para garantir a igualdade de trato e os dereitos
das persoas presuntamente infractoras, as como a resolucin de dbidas e cuestins que
dificulten o proceso.
Fornecemento de modelos de xestin e documentos orientativos para a resolucin conciliada de
conflitos, que garantan o adecuado cumprimento das normas e dos protocolos legais e que
faciliten o proceso administrativo asociado accin formativa e reeducativa inherente a todo
expediente.
Normalizacin de modelos de coordinacin con outros servizos e institucins de familia e
menores.
Posta a disposicin dos centros de modelos normalizados para a tramitacin dos procedementos
de correccin de condutas contrarias convivencia ou, de ser o caso, para a tramitacin de
calquera outro procedemento en materia de convivencia.
- 36 -
Obxectivo 5.2
Potenciar a mediacin escolar
Accin prioritaria
Establecemento dunha rede de mediacin, con formacin de alumnado e profesorado na teora e
prctica da mediacin e na resolucin conciliada de conflitos.
Debemos ter en conta que a mediacin un valioso recurso de prevencin e abordaxe de conflitos no mbito
educativo. Existe unha manifesta vontade tanto na Lei 4/2011 como no Decreto 8/2015, de potenciar o seu uso
como sistema de mellora do clima escolar e de desenvolvemento persoal de todos os implicados. Trtase dun
campo no que necesaria a investigacin, a posta en prctica das recomendacins da literatura cientfica, a
avaliacin das iniciativas postas en marcha e a reflexin conxunta sobre a sa mellora e xeneralizacin na nosa
comunidade. Para favorecer este proceso estableceranse espazos de formacin e reflexin que dinamicen,
desde o seu propio seo, a mediacin escolar.
- 37 -
Axentes implicados
A consecucin dunha estratexia integral e ambiciosa coma esta require a participacin e a implicacin
de numerosos axentes, tanto daqueles que estn decote inmersos no clima escolar como doutros que
inciden, de xeito mis ou menos permanente, tanxencial ou espordico, na convivencia.
A realidade socioeducativa complexa e non pode menosprezarse a importancia de ningn dos
axentes que interveen nela, porque a sa actuacin ou inaccin poden modificar o curso dunha
situacin potencialmente conflitiva.
Para os efectos desta estratexia, sen prexuzo da intervencin de cantos outros organismos e axentes
poidan considerarse de utilidade ao longo da sa duracin, considranse especialmente relevantes os
seguintes:
Alumnado
Servizos de sade
Profesorado
Persoal de Administracin e Servizos
Forzas e corpos de seguridade de Estado e

xulgados de menores
Familias e ANPAS
Tecido asociativo
Servizos sociais e de benestar
- 38 -
Outros servizos municipais e comunitarios

dependentes doutras conselleras
Temporizacin e gobernanza da Estratexia

Esta Estratexia organzase para o seu comezo inmediato e cun horizonte de finalizacin situado en
2020. Non obstante, a reparticin das accins e a sa incidencia ao longo do tempo non homoxnea.
A efectos meramente estimativos establecese a seguinte tboa de temporizacin, que poder ser
obxecto de axustes derivados da planificacin e organizacin de cada accin concreta. Para cada unha
delas estableceranse indicadores de logro que permitan o seguimento e a avaliacin anual e final, de
acordo cos obxectivos e coa temporizacin previstos na Estratexia.
ELElaboracin REVRevisin
PLAPlanificacin
2015 2016 2017 2018 2019 2020
Eixe 1 Diagnose e seguimento da convivencia escolar

Obxectivo 1.1 Elaborar un instrumento de diagnose inicial que permita identificar os puntos fortes e febles na xestin
da convivencia e na resolucin de conflitos
Elaboracin dos documentos de recollida de datos e validacin na proba piloto
Recollida censal de datos dos distintos centros e sectores
Entrega a cada centro dos seus datos como apoio ao proceso de toma de decisins
Anlise e difusin de resultados no conxunto da comunidade. Revisin e propostas
EL
EL
EL
EL
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
Obxectivo 1.2 Establecer procesos e ferramentas de avaliacin continua que permitan a monitorizacin e a mellora
permanente do clima escolar
Inclusin nos DRD dos centros dunha pestana de achega de datos sobre convivencia
Enquisas mostrais regulares sobre convivencia escolar
EL
EL
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
- 39 -
PLAPlanificacin
2015 2016 2017 2018 2019 2020
Eixe 2 Formacin, investigacin e mellora da calidade en materia de convivencia escolar

Obxectivo 2.1 Identificar centros e contornos escolares favorecedores da convivencia e analizar a sa realidade
Fomento da investigacin, prevencin e inclusin baseadas no estudo de casos de xito
Impulso difusin de iniciativas e boas prcticas a prol da mellora do clima escolar
PLA
PLA
REV
REV
PLA
PLA
REV
REV
REV
REV
Obxectivo 2.2 Difundir o coecemento e determinar puntos de encontro e reflexin de cara aos procesos de mellora da
convivencia
Promocin da elaboracin de materiais e recursos de convivencia
Fomento do intercambio de experiencias de desenvolvemento persoal e social
PLA
PLA
PLA
PLA
PLA
PLA
PLA
PLA
PLA
PLA
PLA
PLA
PLA
PLA
PLA
PLA
Obxectivo 2.3 Potenciar plans especficos en materia de convivencia

Plan Anual de Formacin do Profesorado: a convivencia como valor transversal
Potenciacin de programas institucionais de convivencia vinculados calidade
PLA
PLA
PLA
PLA
Eixe 3 Apoio aos centros e comunidade educativa

Obxectivo 3.1 Formar en dinmicas e estratexias favorecedoras da convivencia harmnica
Orientacins para a elaboracin do Plan de Convivencia dos centros
Formacin en sade e convivencia escolar para toda a comunidade educativa
Orientacins para garantir a igualdade de xnero, a non discriminacin e a liberdade
de identidade de xnero
Desenvolvemento e difusin de estratexias para a prevencin do racismo e a xenofobia
Orientacin na xestin de grupos, de espazos de lecer e da aula de convivencia
inclusiva
Abordaxe dos trastornos de conduta na escolarizacin ordinaria
- 40 -
EL
PLA
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
EL
REV
REV
REV
REV
REV
PLA
REV
REV
REV
REV
REV
EL
REV
REV
REV
REV
EL
REV
REV
REV
REV
PLAPlanificacin
2015 2016 2017 2018 2019 2020
Obxectivo 3.2 Crear e manter un fondo documental e de asistencia xurdica

Confeccin dun fondo documental sobre convivencia
Xestin e proteccin de datos persoais
Asesoramento xurdico ao profesorado, ao alumnado e s familias
EL
EL
EL
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
Obxectivo 3.3 Establecer protocolos tanto normativos como orientativos que no marco da autonoma dos centros,
favorezan a abordaxe das diferentes situacins de conflito de modo propedutico
Protocolo de acoso escolar e ciberacoso
Informacin e formacin sobre aspectos bsicos da identidade dixital
Asertividade e actuacin en condutas pasivas e/ou agresivas: Formacin e orientacin
Prevencin e abordaxe de condutas gravemente prexudiciais para a convivencia que
requiran a intervencin de servizos de menores
EL
EL
EL
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
EL
REV
REV
REV
REV
REV
Eixe 4 Vertebracin das iniciativas e accins comunitarias encamiadas mellora da convivencia escolar
Obxectivo 4.1 Potenciar o papel vertebrador na mellora da convivencia escolar do Consello para a Convivencia Escolar
da Comunidade Autnoma de Galicia
Posta en marcha das iniciativas e lias de traballo propostas polo Consello
REV
REV
REV
REV
REV
REV
Obxectivo 4.2 Ofrecerlle comunidade educativa estratexias e recursos para garantir as relacins positivas e a
colaboracin entre as familias e os centros educativos
Promocin e apoio s Escolas de Nais e Pais
Orientacins para a regulacin de estratexias e protocolos de actuacin coas familias
Impulso coordinacin con institucins que desenvolven accins coas familias
Establecemento de marcos multisectoriais de formacin integrada
PLA
EL
EL
EL
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
REV
- 41 -
PLAPlanificacin
2015 2016 2017 2018 2019 2020
Eixe 5 Xestin e abordaxe de condutas contrarias s normas de convivencia

Obxectivo 5.1 Orientar e facilitar a xestin de expedientes, cando procedan, e de medidas correctoras tanto mediante o
procedemento conciliado como mediante o comn
Orientacins para a toma de decisins e elaboracin de formularios para a xestin
eficaz de expedientes mediante o procedemento comn
Fornecemento de modelos de xestin e documentos orientativos para a resolucin
conciliada de conflitos
Normalizacin de modelos de coordinacin con outros servizos e institucins de familia
e menores.
Posta a disposicin dos centros de modelos normalizados para a tramitacin dos
procedementos de correccin de condutas contrarias convivencia
EL
REV
REV
REV
REV
REV
EL
REV
REV
REV
REV
REV
EL
REV
REV
REV
REV
REV
EL
REV
REV
REV
REV
REV
PLA
REV
REV
REV
REV
Obxectivo 5.2 Potenciar a mediacin escolar

Establecemento dunha rede de mediacin, con formacin de alumnado e profesorado
na teora e prctica da mediacin e na resolucin conciliada de conflitos
- 42 -
Bibliografa
Conde Vlez, S. (2012) Estudio de la gestin de la convivencia escolar en centros de Educacin Secundaria de Andaluca:
una propuesta de evaluacin basada en el Modelo EFQM. Tese de doutoramento. Dispoible en
http://rabida.uhu.es/dspace/bitstream/handle/10272/6438/Estudio_de_la_gestion_de_la_convivencia.pdf?sequence=2
Consello Escolar de Galicia (2001) La convivencia en los centros escolares como factor de calidad . Santiago de
Compostela: Consellera de Educacin.
INTECO
(2012)
Gua
para
usuarios:
identidad
https://www.incibe.es/file/QeTWH8vXM1MtSH7Apl5n5Q
digital
reputacin
online.
Dispoible
en
Organizacin Panamericana de la Salud para la Organizacin Mundial de la Salud (2002) Informe mundial sobre la
violencia
y
la
salud.
Resumen.
Dispoible
en
http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/world_report/es/summary_es.pdf
Proxecto Comenius 2.1. (2002) Dimensin Europea dos problemas de convivencia escolar: prevencin, diagnsitco e
intervencin. Informe de Situacin de Espaa.
Secretara Tcnica del Proyecto EQUAL En Clave de Culturas (2007) Glosario de Trminos Relacionados con la
Transversalidad de Gnero. Dispoible en https://www.um.es/estructura/unidades/u-igualdad/recursos/2013/glosarioterminos.pdf
- 43 -
Valedor do Pobo (2011) Adolescentes e Internet en Galicia. Dispoible en http://www.valedordopobo.com/wpcontent/uploads/2015/01/AdolescentesInternetCastellano-1.pdf

Valedor do Pobo, Consellera de Cultura, Educacin e O.U. e USC (2014) Screening do uso problemtico de internet entre
os adolescentes da comunidade galega. Dispoible en http://www.valedordopobo.com/es/proyecto-mocidade-on-line/
Xunta de Galicia (2010) Politicas de uso de servizos web 2.0. Versin 20110518
Zabalza, M.A. (Dir.) (1999) A convivencia nos centros escolares de Galicia. Santiago de Compostela: Consellera de
Educacin e Ordenacin Universitaria.
- 44 -
A paz non a ausencia de guerra,

unha virtude, un estado da mente, unha disposicin benevolencia, confianza e xustiza.
B. B. Spinoza
- 45 -

Documento Traballo Educonvivesgal24!04!15

Cargado por

Información del documento

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Documento Traballo Educonvivesgal24!04!15

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

educonvives.

A CONVIVENCIA ESCOLAR EN CIFRAS

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Consello para a Convivencia Escolar de Galicia

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Director Xeral de Centros e Recursos Humanos Jos Manuel Pinal Rodrguez

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

CIG-Ensino Antonia Martnez Daz

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Marco xurdico e conceptual

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Procedemento para o exercicio da potestade sancionadora

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

A convivencia escolar en cifras

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

mentres que nos centros de secundaria, a localizacin diversifcase de forma importante, en

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Eixes e obxectivos estratxicos

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

el Modelo EFQM. Tese de doutoramento. Dispoible en

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Elaborar un instrumento de diagnose inicial que permita

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Establecer procesos e ferramentas de avaliacin continua que

Enquisas mostrais regulares sobre convivencia escolar. Establecemento dos criterios,

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Eixe 2 Formacin, investigacin e mellora

A toma de decisins baseada en evidencias, a prctica da investigacin-accin e o enfoque proactivo e

Identificar centros e contornos escolares favorecedores da

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Impulso difusin de iniciativas e boas prcticas a prol da mellora do clima escolar.

Difundir o coecemento e determinar puntos de encontro e

Fomento do intercambio de experiencias favorables ao desenvolvemento persoal e social do

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Potenciar plans especficos en materia de convivencia

Potenciacin da abordaxe desde os propios centros de programas de convivencia de carcter

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Eixe 3 Apoio aos centros e comunidade educativa

Formar en dinmicas e estratexias favorecedoras da convivencia

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Formacin en sade e convivencia escolar para toda a comunidade educativa.

Orientacins para garantir a igualdade de xnero, a non discriminacin e a liberdade de

Desenvolvemento e difusin de estratexias para a prevencin do racismo e a xenofobia.

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Orientacin na xestin de grupos, de espazos de lecer e da aula de convivencia inclusiva para a

Abordaxe dos trastornos de conduta na escolarizacin ordinaria, inclundo a sade, a educacin

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Crear e manter un fondo documental e de asistencia xurdica

Xestin e proteccin de datos persoais.

Asesoramento xurdico ao profesorado, ao alumnado e s familias.

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Establecer protocolos tanto normativos como orientativos que,

Informacin e formacin sobre aspectos bsicos da identidade dixital.

Educonvives.gal - Estratexia Galega de Convivencia Escolar 2015-2020

Formacin e orientacin en asertividade e actuacin fronte s condutas pasivas e/ou agresivas.