Algunas Bulas Inéditas

ANTHOLOGICA
A N N U A
14
R O M A
INSTITUTO ESPAOL DE HISTORIA ECLESISTICA
1 9 6 6
ANTHOLOGICA
A N N U A
REDACCIN E INTERCAMBIO:
V a G i u l i a , 151
DISTRIBUCIN:
LEN SfNCHEZ CUEST

Serrano, 29
Telf. 236 11 83
MA D R I D - 1
Depsito legal: M 274/1961

ANTHOLOGICA ANNUA acepta intercambio
con p u b l i c a c i o n e s c i e n t f i c a s s i m i l a r e s
IMPRENTA NACIONAL DEL BOLETN OFICIAL DEL ESTADO
Sumario
Pginas
ESTUDIOS:
Hispano de Massas. Un obispo desconocido de Olorn (Francia), por
VICENTE CASTELL MAIQUES
11
El fiscalismo pontificio en Espaa en tiempo de Juan XXII, por JOS

GOI GAZTAMBIDE
65
La Congregacin del Concilio y San Carlos Borromeo en la problemtica y curso de la Contrarreforma, por RAMN ROBRES LLUCH
101
Intervencin de Benedicto XIV en la Causa Luliana, por LORENZO

PREZ MARTNEZ
179
Los Sucesos de la Granja y el Cuerpo diplomtico, por JULIO GORRICHO

MORENO ...
243
NOTAS Y DOCUMENTOS:
Las cuentas de los colectores apostlicos en Castilla durante el pontificado de Inocencio VI (Arch. Vat., Collect, 114, //. 32-49), por JOS
ZUNZUNEGUI ARAMBURU
441
Algunos breves y bulas inditos sobre la Inquisicin espaola, por

JUSTO FERNNDEZ ALONSO
463
Correspondencia entre la Nunciatura en Espaa y la Santa Sede durante el reinado de Felipe III (1598-1621). VII. Aos 161S-1621, por
JOS OLARRA GARMENDIA Y MARA LUISA DE LARRAMENDI, VIUDA DE
OLARRA
499
Algunos breves y bulas inditos sobre

la Inquisicin espaola
Por JUSTO FERNANDEZ ALONSO
En 1949 public el P. Bernardino Llorca, S. J., un Bulara pontificio

de la Inquisicin espaola', que ha prestado grandes servicios a los investigadores de este apasionante tema de nuestra Historia eclesistica.
Su coleccin, sin embargo, aparte de ofrecer en no pocos casos una
transcripcin muy defectuosa 2 e incurrir en graves errores en la datacin de algunos documentos, no es todo lo completa que fuera de desear; su plan, como anuncia en la introduccin, era ofrecer una coleccin completa de todos los documentos pontificios referentes a la
Inquisicin espaola en su primer periodo de veinticinco aos, es decir,
de 1478 a 1503, durante los pontificados de Sixto IV, Inocencio VII y
Alejandro VI; aadiendo a stos los ms interesantes hasta el ao 1525,
durante los pontificados de Julio II, Len X y Clemente VII 3.
El autor, adems de tratar de recoger todos los documentos publicados hasta entonces, hizo su edicin fundamentalmente a base de haber examinado detenidamente los fondos de la Inquisicin espaola
del Archivo Histrico Nacional de Madrid *. Examin tambin, aunque
no con la debida extensin y detenimiento, algunos registros de breves
y bulas del Archivo Vaticano. Como el mismo editor confiesa, se hace
necesario un trabajo ms lento y ms detenido de todos los fondos vaticanos, donde puede todava encontrarse algn material complementario. Por esto no consideramos como definitivo el resultado de nuestras
investigaciones en este archivo, y esperamos fundadamente que una
investigacin ms concienzuda y reposada nos dar todava a conocer
algunos documentos inditos referentes a la Inquisicin espaola s.
Los documentos que ofrezco a continuacin abonan esta prudente
reserva del P. Llorca. Con ellos no pretendo llenar las lagunas de su
1 B. LLORCA, S. J. : Bularlo -pontificio de la Inquisicin espaola en su perodo constitucional (1478-1525), en Miscellanoa Historiac pontificiae, XV (Roma.
Pontificia Universit Gregoriana, 1949).
2 Vanse, por ejemplo, algunos casos sealados por Tarslcio de Azcona. Isabel
a Catlica (Madrid 1964), pp. 403-404. notas 89-91.
:
* LLORCA, ib., p. 15.
' 76., p. 10.
s
76., p. 12.
464
JUSTO FERNANDEZ ALONSO
12]
Bulara pontificio, sino simplemente dar a conocer algunos de esos documentos inditos que me han salido al paso en el curso de mis investigaciones sobre otros temas. Se trata de un breve de Sixto IV, cinco de
Inocencio VIII, y cuatro importantes bulas de Len X, referentes estas
ltimas a uno de los ms delicados momentos de la historia inquisitorial.
1483, febrero 26. Roma.
Sirio IV a los inquisidores del reino de Valencia, declarando que se
aplica a los ordinarios de todas las dicesis del mismo reino su mandato anterior de que en todos los procesos inquisitoriales intervenga el
ordinario de la dicesis respectiva.
Arch. Vat., arm. 39, 15, ff. 193-193 v.
Inquisitoribus heretice pravitatis in regno Valentie.

[L. Grifusl. Dilecti filii, salutem etc. Mandavimus alias vobis per
nostras litteras ut in negocio inquisitionis heretice pravitatis per unlversum regnum Valentie una cum ordinario ecclesie Valentine vel eius
vicario procederetis, et non aliter.
Verum quia in regno predicto sunt et alie dioceses, dubitastis an
in eisdem diocesibus cum ordinariis earundem vel eorum vicariis, sicut In dicesi Valentina, proceder debeatis. Declaramus per presentes
mentem nostram fuisse ut in qualibet eiusdem regni Valentie dicesi,
ascito vobis ordinario eiusdem vel eius vicario procedatis, et ita vobis
tenore presentium iniungimus et mandamus, non obstante quod in commissione nostra priori non nisl [de] vicario Valentino mentio facta
fuerit; quod enim in huiusmodi negocio de ordinario Valentino circa
suam diocesim disposuimus, idem voluimus et in aliis dicti regni ordinariis quad suas dioceses observar!.
Datum Rome, die XXVI februarii 1483, anuo XXI.

Inocencio VIII comunica a los reyes de Espaa que ha despachado
con Francisco de Rojas, su embajador en Roma, sobre la inquisicin, la
cruzada y otros asuntos, como el mismo embajador les comunicar.
Arch. Vat., arm. 39, 19, f. 204.
Regibus Hispaniarum.
[Hie. Balbanus.l Carissimi in Christo filii nostri, salutem etc. Per

aliud breve nostrum serenitati vestre significavimus quemadmodum in-
[3]
ALGUNOS BREVES Y BULAS INDITOS SOBRE...
465
tuitu maiestatis vestre dilectum fium Franeiscum Rolas, nuntium vestrum, audiveramus. Fuit is nobiscum postea pluries, ut super facto inquisitionis, cruciate ac aliis negociis serenitatis vestre nobiscum communicaret. Que quidem expedita sibi tradidimus, ad vos istuc mittenda,
prout ex eo plenius intelliget maiestas vestra. Que certo sciat nos dictum
Franeiscum Roas in cunctis commendatum habituros et favoribus ac
gratiis prosecuturos.
Datum Rome, apud Sanetum Petrum etc. ut supra.

Inocencio VIH a los reyes espaoles sobre lo mismo, comunicndoles
haber entregado al embajador las bulas y breves correspondientes.
Arch. Vat., arm. 39, 19, . 204 v.
Regibus Hispaniarum.
("Hle. Balbanus.l Carissimi in Christo filii nostrl, salutem etc. Que
dilectus filius Franciscus de Roias, orator serenitatis vestre, nomine
maiestatis vestre a nobis postulavit, tam super negocio crueiate et decimarum quam super rebus inquisitionis heretice pravitatis, ltente
omnia intelleximus; ac deinde libenti animo et amanter lilis providimus, dedimusque eidem oratori bullas ac brevia oportuna, que maiestas
vestra, Deo volente, videbit, intelligetque ex litteris oratorUs] abunde
mentem nostram, quem carum habemus et in dies multo magis habebimus ob eius prudentiam et singularem fidem, quam in servitiis vestre
maiestatis ipsum continu adhibere videmus.
Datum Rome etc., die 21 februarii 1486. Anno secundo.

Sixto IV a la reina Isabel, en creencia del embajador Fernando de
Rojas.
Arch. Vat., arm. 39, 19, f. 209 v.
Regine Hispanarum.
fHie. Balbanus.l Carissima in Christo filia nostra, salutem etc. Commisimus dilecto filio Francisco de Royas, oratl tuo, ut scribat ad te
nonnulla nostro nomine; hortamur itaque maiestatem tuam ut eius
litteris fidem indubiam velis adhibere. Datum ut supra.
ANTHOI.OGIC* ANNUA.30
466
[41
1486, julio 11. Roma.

Inocencio VIII al cardenal de Toledo, protestando contra las injustas
acusaciones de la inquisicin espaola contra Alfonso de Acer, cannigo
toledano, solicitador de letras apostlicas y familiar del papa, que ha
pasado cerca de guiee aos en las universidades italianas y en la
curia romana, y encargndole haga revocar cuanto se haya hecho contra dicho cannigo, y que exhorte a Isabel la Catlica para gue no permita que ocurran otros casos semejantes.
Aren. Vat,, arm. 39, 19. If. 473 V.-474 v.
Cardinall Toletano6.
THie. Balbanus.i Dilecti fili noster, salutem etc. Audlentes nuper
quod dilectus filius Alfonsus de Acer, clericus Toletanus, litterarum apostolicarum solicitator familiarisque noster, qui in universitatibus Italie
et in curia Romana annis circiter quindecim integra fama versatus est,
ab inquisitoribus heretice pravitatis civitatis et dicesis Toletane ut
eoram se compareret publicls proclamationibus, tanquam de heresi et
apostasia suspectus, citatus fuerat, non potuimus non mirari, quum
verisimile sit eum, qui adolescens ac pene puer in Italiana venerit et in
oculis totius Romane curie locisque alus insignibus vitara duxerit, si
huiusmodi criminum reus esset, vix potuisse tot annis tot spectatores
fallere.
Est causa indecens et ab omni iustitia alienum, ut qui nobis et curie
nostre serviunt ad aliena iudicia trahantur. Itaque pro ministerio pastorali, cuius ratione sumus mnibus iutitie debitores, tum etiam ut honori nostro, qui si talla toleraremus non mediocriter lederetur, et ut
ipsius Alfonsi indemnitati consulatur, venerabili ratri episcopo Nucerino, in Romana curia residenti, commisimus, ut inquisitores predictos
sub penis oportunis moneat et requirat, quatenus publice revocent omnia
que in eundem Alfonsum egerunt et attemptarunt; nam, licet inquisitores ipsos deligentes esse cupiamus in executione sibi demandati officii, ea tamen que minus juste agunt nec probanda nec toleranda putamus, nec curiales et officiales nostros ita vexari et per indirectum a
Romana curia distrahi pati possumus nec debemus, presertim cum hic
iustitia vigeat et, pro ea consequenda, de universis mundi partibus oppressi ad ipsam curiam nostram confugiant, eaque sine personarum
acceptione passim mnibus ministretur.
5 Pedro Gonzlez de Mendoza (1482-1495); EUBEL : Hierarchia catholica, II,
pgina 252.
15]
467
Quocirca circumspectionem tuam hortamur in Domino requirlmusque attente ut, vocatis dictis inquisitoribus, eos moneas et inducas ut
quecumque contra dictum Alfonsum attemptata revocare et in pristinum statum reducere debeant; quod si forte facer neglexerint, quod
vix nobis persuadere possumus, operara dabis ut littere ab eodem episcopo vigore nostre predicte commissionis edite executioni debite niandentur, et ad ipsorum inquisitorum aliorumque quorum intersit notitiam deducantur.
Postremo carissimam filiam nostram Elisabeth, Castelle et Legionis
reginam illustrem, etiam nostro nomine, si opus sit, super hoc alloquaris horterisque, ut ita providere velit, ne dicti inquisitores post hac audeant in alienara messem falcem extendere et a persecutionibus curialium et officialium nostrorum, eorum presertim qui non huc transfugerunt ut iiirisdictionem eorum declinarent, sed iam allquot annis curiara
ipsam cura laude secuti sunt, penitus desistant, fidei enim puritatem
et lucrum animarum querentes, nihil alienum ab humanitate et iustitia
facer debent.
Datura Rome, apud Sanctum Petrum etc., de XI iulii 1486. Anno 2.
A. Alerien.
6
1486, julio 27. Roma.
Inocencio VIII a los obispos de Coria y Badajoz, comisionndolos

para hacer que se les devuelvan sus bienes a los gue, acusados de hereja por la inquisicin, se han arrepentido, como pedan los reyes espaoles por medio del conde de Tendla.
Arch. Vat., arm. 39, 19, t. 494 V.-495.
Venerabilibus fratribus Cauriensi 7 et Pacens 3 episcopis, vel eorum

alteri.
[Hie. Balbanus.l Venerabiles fratres, salutem etc. Fecerunt nobis exponi carissimi in Christo filii nostri, Ferdinandus rex et Helisabeth regina Castelle, Legionis et Aragonum Ilustres, per dilectum filium nobilem virum Enecum Lupi de Mendoza, comitem de Tendilla, eorum capitaneum et apud nos oratorem, quod in eorum regnis quamplures persone
de hertica pravitate culpabiles infra tempus gratie per inquisitores heretice pravitatis prefixum peccata sua confessi fuerunt. Qua de re, licet
prefati reges penam confiscationis bonorum ets applicandam, quam
Juan, O. s. Hier. (1479-1496); EOBEL, II. p. 123.
Pedro Martnez (al. Xim6nez) de Prxamo (1486-1489); EUBEL, II, p. 208.
468
[6]
occasione dicti criminis misericorditer remiserint, tamen nonulll prelati, capitula, rectores, presidentes et abbates quorumdam ecclesiarum
et monasterlorum ac hospitalum, a quibus dicte persone plura bona in
locationem et in emphiteosim aut in eudum vel alias tenent, pretendentes tales personas propter huiusmodi crimen a dictis bonis cedisse
eaque ad ecclesias et monasteria ac hospitalia esse devoluta, petunt illa
eisdem ecclesiis, monasteriis et hospitalibus restitu et reddi.
Unde rex et regina per eundem oratorem nobis supplicare curarunt,
dignaremur desuper oportune providere, atiento quod ipsi gratia et 11beralitate in eo quod minus erat erga tales personas sunt usi et que
attenta penitentia misericordie digne videntur, tum etiam ut alii, hac
liberalitate allecti, abiuratis heretice pravitatis erroribus, horum exemplo ad catholicam fidem revertantur.
Nos igitur, qui ex debito pastoralis offieii nostri tenemur tales personas ad reconciliationem, quantum cum Deo possumus, inducere et
omnia offendicula de medio tollere ut errantes facilius et celerius ad
Ecclesle gremium reddeant, ac considerata regum ipsorum pa mente et
catholico animo, supplicationibus huiusmodi inclinati, fraternitati vestre presentium tenore committimus ac mandamus, ut, constito vobis
seu alteri vestrum diligenter de premissis, prelatos, capitula, rectores,
presidentes, abbates et quoscumque alios, qui curam ecclesiarum, monasteriorum ac hospitalium huiusmodi habent, auctoritate nostra per censuras ecclesiasticas et alia oportuna remedia cogatis et compelate ad
dimittendum prefatis personis, sic de heresi culpatis et postea absolutis
et reconciliatis, bona predicta, ac si huiusmodi crimen non incurrissent,
imponendo ecclesiis, monasteriis et hospitalibus prefatis super huiusmodi petitione perpetuum silentium. In contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque.
Datum Rome etc., die 27 iulii 1486. Anno 2.
1520, marzo 20. Roma.

Len X, despus de un resumen del origen y evolucin de la Inquisicin espaola, destituye, a causa de los abusos cometidos, a todos los
inquisidores y oficiales de la misma, excepto al inquisidor general, cardenal Adriano de Utrecht, y la reorganiza, ordenando que se constituya
en cada dicesis un tribunal con dos inquisidores y cierto nmero de
oficiales, que sern nombrados cada dos aos por el inquisidor general
entre los presentados a este fin por los respectivos obispos con sus
cabildos.
Reg. Vat., 1201, f. 11-18.
17]
469
[Bal." de Psela.] Leo etc. Ad perpetuara re memoriam. Ex lllo slngularis excellentie privilegio, quod unigenitus Del filius Ihesus Christus
apostolorum principi Petro concessit, sanctorum patrum postmodum institua emanarunt, ut maiores cause ad sedem apostolicam deferrentur,
quatenus quid super eis debeat statui circumspecta ipsius responsio
declararet.
Dudum siquidem lelatione clare memorie Ferdinandi regs et Elizabeth regine Castelle et Legionis catholicorum per felicis recordationis Sixtum papam IV, predecessorem nostrum, accepto, quod in diversis
civitatibus, terris et locis dictorum regnorum erant quamplurimi, qui,
postquam sacri baptismatis lavacro in Christo regenerati fuerant, ritus
et modos iudeorum iudaiceque superstitionis et perfidie dogmata et prcepta servare et a veritate tam orthodoxe fidei et cultus illius quam
articulorum eiusdem credulitate recedere veriti non fuerant nec verebantur in dies, idem Sixtus predecessor', tune habita super hiis cum
venerabilibus fratribus suis snete Romane ecclesie cardinalibus deliberatione matura, de eorumdem fratrum consilio dos ordinis fratrum
Predicatorum professores tune expressos, etate, vita et moribus idneos,
qui certo modo usque tune in civitate et dicesi Ispalensi officio inquisltionis contra tales sic iudaizantes vacaverant, et eorum quemlibet in
prefatis Castelle et Legionis regnis dicte iudaice superstitionis sectatorum et quorumcumque aliorum cuiusvis heretice pravitatis labe pollutorum inquisitores, ad suum et prefate sedis beneplacitum, per quasdam
facit, creavit et deputavit, cum plena potestate inchoatos etiam per eos
processus quatenus rite et recte processissent, reassumendi et illos
prosequendi, ac alios una cum locorum ordinarils vel eorum officialibus contra quoscumque heretice pravitatis reos et eorum fautores
inchoandi ac prosequendi; necnon iuxta sacrorum canonum institua
faciendi omnia et singula que ad inquisitionis heretice pravitatis officium huiusmodi quomodolibet pertinebant; ac eisdem inquisitoribus per
eum deputatis una cum locorum ordinariis et eorum officialibus mandavit, ut ipsi vel eorum alter, omni odio vel timore aut cuiuslibet commodi temporalis affectione semotis, solerti cura ac diligentia, nulHs parcendo laboribus, animo indefesso, predictorum et quorumcumque aliorum hereticorum sectam de regnis et dominiis regis et regine predictorum evellere et exterminare procurarent ad exaltationem orthodoxe et
catholice fidei et eorumdem qui christian vocari volebant et secundum legem Moysi vitam ducere non verebantur aliorumque hereticorum perpetuam confusionem; ac voluit quod, si inquisitores et ordinarii prefati,
s Cf. L.LORCA, nm. 3, pp. 51-54, y nm. 14, pp. 93-94. El resumen que aquf
se ofrece es el ms amplio que conocemos hasta ahora ce la an no encontrada
bula de Sixto IV.
470
[8]
eorumdemque ordinariorum oficiales in premiaste negligentes forent vel

remissi. nonnullas tune expressas ecclesiasticas censuras et penas, etiam
privationis regiminis et administrationis suarum ecclesiarum, incurrerent.
Et deinde '". per eumdem Sixtum predecessorem accept oquod nonnulli, contra quos prefati inquisitores processerant, a quibusdam eis, ut
asserebant, in huiusmodi processibus illatis gravaminibus ad sedem
apostolicam duxerant appellandum et causas in Romana curia committi obtinuerant et in dies obtinebant, ac per commissarios huiusmodi dictis inquisitoribus, ne dictis appellationum causis coram eis pendentibus
ulterius procederent inhiberi, ac eosdem inquisitores et promotores causarum earumdem seu fidei procuratores in partibus illis deputatos ad
prosecutionem causarum appellationum huiusmodi citar! procuraverant
et procurabant, exindeque retardabant salutiferum opus et officium
inquisitionis memoratum in animarum periculum et scandalum plurimorum, dem Sixtus, sperans quod si huiusmodi appellationum cause
tune interposite et quas interponere pro tempore contingeret ad sedem
predictam, in concernentibus quomodolibet inquisitionis predicte officium, audirentur et fine debito terminarentur in partibus illis in quibus
de allegatis gravaminibus commodius liquere poterat, exinde faciliori et
clariori processuum et causarum huiusmodi determinationi cum minoribus cxpensis causas ipsas prosequentium consuleretur habita super
hiis deliberatione matura, per alias suas litteras bone memorie Ennecum, archiepiscopum Ispalensem", tune in humanis agentem, iudicem delegatum in mnibus et singulis huiusmodi appellationum causis
quomodolibet ad sedem eamdem interpositis et quas in futurum interpon!
contingeret per quoscumque et quomodocumque in concernentibus negocium inquisitionis heretice pravltatis huiusmodi in regnis prefatis, cum
plena potestate causas ipsas appellationum, etiam tune interpositarum
et quas interpon! contingeret, per se vel alium seu alios, ubicumque sibi
placeret, auctoritate apostlica audiendi et cognoscendi, ac per ipsum
dumtaxat fine debito terminandi; ita ut, absque alia speciali commissione sibi desuper facienda, interpositas eatenus appellationum causas et
introductas coram palatii apostolici causarum auditoribus et quibusvis
aliis iudicibus delegatis in dicta curia vel extra eam, quas dem Sixtus
predecessor ad se advoeaverat, in statu debito resumere illasque ulterius
et quas de novo interponi ac in dicta curia vel extra et alii vel aliis commltti eontingeret per se vel alium ubilibet audire et recognoscere, ac per
se ipsum fine debito terminare libere et licite valeret, tam ad eorumdem
10 Cf. I/LORCA, nm. 14, pp. 94-97. La bula de que aqu se trata es tambin
desconocida.
n Iigo Manrique de Lara; cf. LLORCA, nm. 11, pp. 86-87.
[9]
471
appellantium quam fidei catholice in partibus illis procuratorum seu

promotorum eausarum criminalium curiarum ordinariorum partium
earumdem instantiam, fecit, constituit et deputavit, etiam ad suum et
sedis prefate eiusdem beneplacitum; et quod ab eo et hiis quibus ipse
Enecus archiepiseopus in causis appellationum huiusmodi vices suas
duceret in audiendo et cognoscendo committendas ante vel post latam
per eum sententiam in eisdem appellationum causis, sicuti ab eodem
Sixto predecessore, cuius vices ipse Enecus archiepiscopus et eius vices gerentes gererent cuiusque personam rpresentarent, nequiret ullatenus
appellari, sicut a diffinitiva sententia in causa heresis lata appelari non
potest, statuit; et quia dominus noster lesus Christus non vult mortem
peccatorum, sed ut convertantur et vivant, eisque post lapsum et in
heresim redeuntibus misericordie gremium non claudit ecclesia, et super uno peccatore penitentiam agente maius gaudium fit in celis quam
super nonaginta novem iustis, voluit ut omnes et singulos, quos aliqua
heresis labe, tam in suis civitate et dicesi ac provincia Ispalensibus
quam alibi in dictis regnis, pollutos esse intelligeret, per se vel alium
ipsius Sixti predecessoris nomine moneret et requireret, ac pro posse,
quantum in eo foret, persuaderet eisdem, ut iudaica superstitione et
cecitate postpositis suos cognoscerent errores, et illis in eius manibus,
ut ipse Sixtus predecessor optabat, abiuratis, ad verum, quod Christus
est, lumen caritatis pervenire festinarent; et si qui eorumdem iudaizantium et hereticorum tam suarum quam aliarum quarumlibet civitatum
ac diocesium regnorum predictorum heresim in quam prolapsi, non autem post dictam abiurationem, reperti forent, suis persuasionibus aut
alias inducti abiurare vellent, ad huiusmodi abiurationem iuxta iuris formam admitteret per se vel alium, prout animarum eorumdem saluti expedir videret, eisque procidere ne pretextu abiurate heresis huiusmodi
contra Jura molestarentur in posterum; ac revocavit et viribus omnino
carere decrevit omnia et singula privilegia quibuscumque incolis regnorum predictorum, de genere iudeorum provenientitibus, a sede predicta eatenus super eorum revocationibus et heresim (sici abiurationbus
aliter quam secundum formam iuris faciendis, ac exemptione eorumdem
a processibus et iurisdictione inquisitorum predictorum aut alias quomodolibet obtenta, per que huiusmodi inquisitionis heretice pravitatis negocium 12 contra eos impedir! posset quomodolibet vel differri contra
iuris communis dispositionem, que nemini voluit. suffragari, quo minus
inquisitores et ordinarii prefati alias iuxta priorum et posteriorum litterarum earumdem continentiam inchoatos contra eos processus super
hiis que ad officium prefatum inquisitionis heretice pravitatis quomodo12 El registro intercala aqu el siguiente inciso: contra eos processus supcr
hiis que ad officium predictxim inquisitionis heretice pravitatis negocium.
472
110]
llbet pertlnerent prosequl et continuare, vel alias de novo inchoare, eorumque officium in hils libere exercere possent, pcrinde ac si privilegia
huiusmodi iuri communi contraria non apparerent; ac irritum et inane
decrevit quod in contrarium contingeret attemptari, prout in singuls
litteris predietis plenius contlnetur.
Nos igitur, attendentes officiorum et iurisdctlonum perpetuitatem
tanquam periculosam, utpote tirannidem atque ambitionem et corruptionem nutrientem, a legum conditorlbus plerumque prohlbitam, sindicatumque etiam divino iure atque humano institutum, ut primo libro Regum de Samuele testatur historia, et Salvator noster, cuius omnls actio
nostra est instructio, a servo de quo multa mala audierat querens rationem villicationis sue confirmat, et utriusque iuris. interpretes clarissime
declararunt, ac privilegia quamdam quasi perpetuitatem tribuentia pro
temporis opportunitate concessa, cura ad noxam tendere dinoscuntur
iuxta sacrorum canonum constitutionen revocanda fore, eque reprehensibile esse si iuxta varietatem temporum statuta quoque varientur
humana, viam adinvenire cupientes, per quam, iuxta pie memorie Alexandri III etiam predecessoris nostri ordinationen in concilio general!
editam, de cetero ita provideatur, ne iudices infamentur vel criminentur
iniuste, seu sine pene metu decretis nostris transgrediantur aut delinquant insolenter, ac gravibus querelis tam nostro quam predecessorum
nostrorum tempere de delegatis et aliis inquisitoribus dicte heretice pravitatis proprie salutis oblitis, sic interdum sue potestatis limites ac
officii metas excedentes, delatis, ut quod in augmentum fldei per circumspectam eiusdem sedis vigilantiam salubriter provisum fuerat in
evidens et grave didelium detrimentum cessit et cedat, opportuna remedia adhibeantur, utpote circa inquisitorum etatem et imperitiam, necnon incarceratorum pauperum uxorum et iliarum adulteria atque Incestus multorumque innocentium eondemnationem, magis ex avaritie
fomite quam iustitie et fidei zelo procedentem, de quarum querelarum
veritate evidentissimis probationibus clare constare videmus; quibus
contra inquisitores ipsos carissimo in Christo filio nostro Carolo, Romanorum et Ispaniarum rege catholico, Barchinone tune existenti, porrectis, et per eumdem regem ad nos et hanc sanctam sedem examinandis et
decidendis transmissis, debitum modum imponere volentes, et in tanto
ac tam gravi negocio exemplo Del, cuius vices in terris gerimus, qui dixit 'descendam et videbo utrum clamores qui venerunt ad me opere
compleverint', debita ut convenit cum maturitate proceder volentes,
querelas, nomine eiusdem regs nobis presntalas, aliquibus ratribus
nostris snete Romane ecclesie cardinalibus diligenter examinandas et
discutiendas et deinde nobis referendas vive vocis orculo commisimus;
et non sine animi nostri molestia re ipsa cognovimus ipsos inquisitores,
[11]
473
ex gestis per eos, iuste querele eausam prebuisse, cum ipse inquisitor
generalis proximis annis vidisset officiales et ministros officii inquisitionis huiusmodi honestatis et rationis metas sepe transgred, ac privilegiis eis concessis abuti, pro illorum reformatione nonnulla statuit que
a nobis ad predicti Ferdinandi regs supplicationem confirmata fuerint;
nonnullorum etiam illarum partium prelatorum, sine quibus ipsis Inquisitoribus in gravibus proceder non licet, litteras legimus, quibus attestantur inquisitores ipsos intollerabilia gravamina christifidelibus inferre; auibus quidem querelis et relationibus plenam fidem adhibere cogimur, presertim cum et nos eorumdem inquisitorum contumaciam atque inobedientiam aliqua ex parte experti sumus; cum eisdem fratribus
nostris ac aliis viris prudentibus exacto et frequenti tractatu prehabito,
prout tantum negocium exigit, nolentes splendorem solitum negoclorum
fldei per actus indiscretos et improbos quorumvis inquisitorum pravltatls hulusmodl quasi tenebrosl fumi calgine offuscari, graveque et periculosum fore cnsenles nisi omnia que ad huiusmodi pravltatis contagionem tollendam pertinere sedulo eurenrus, nec minus impium arbitrantes si Christi fidem colentes impiorum suppliciis et penis misere
puniantur, cum longe magis ab omni justitia et equitate sit alienum si
innocentes condemnentur iniuste quam si nocentes et culpabiles impugnitl evadant, et Inquisitorum pravitatls huiusmodi officlum existat errantes ex Ignorantia mellifluis verbis et carltatlvis actlbus veritatem docere, falsa vero doctrina imbutos evangelio Christi et sana doctrina ut convertantur curare more proborum magistrorum erga discpulos prvulos, pertinaciter autem contra verum dogma et incorreglbiles
punir et illorum vltia extirpare, et cum simus quasi lumina super candelabrum posita, diligenti debemus cura satagere ut sit lux nostra coram
homlnibus, ut videntes opera nostra bona glorificent patrem luminum
a quo bona cuneta procedunt, ipsumque devotis ac humilibus precbus
rogent ut llluminet mentem nostram, ut slc In premissis, iuxta nostri arml desiderium, que salutem respiclunt animarum, Ipso Deo auspice, de
eorumdem fratrum et aliorum prudentum consilio sibi ministrare possumus taliter quod tale remedium adhibeamus per quod, elumlnatis erroribus, correctls excessibus, ac repressis Inquisitorum huiusmodi Insolents, que usque adeo notorie sunt, ut Iuxta eiusdem Alexandri predecessoris sententiam sine scandalo diutlus tollerarl nequeant, plurimorum
querelas componere ac sedare valeamus; cul re pro nunc allud remedium magis conveniens et opportunum adhiberl posse non videmus.
quam ut inquisitores sint tales quales predecessores nostri etlam in sacrls conciliis esse voluerunt, ipsos nter alia serio monentes ut, omnl
amore, odio, rancore ac spe temporalis lucri penitus semotis, in huiusmodi negocio fidel proceder deberent; quos caones, per eosdem pre-
474
|12]
decessores editos, si inquisitores ipsi servaverint, absque dubio nostro

et eorumdem predecessorum voto absque alicuius gravamine satis fiet.
Ex premissis et alus causis animum nostrum moventibus, predictarum
et quarumcumque aliarum, que a prefato Sixto et Innocentio VIII ac
Alexandro VI et lulio II, necnon quibuscumque alus Romanis pontificibus, predecessoribus nostris, ac nobis, et sede predicta super officio inquisitionis huiusmodi et illud quomodolibet concernentibus quomodolibet emanarunt, constitutionum et ordinationum ac litterarum tenores,
necnon modernorum Inquisitorum et consiliariorum, advocatorum, promotorum, procuratorum, notariorum, executorum, thesaurarioruin et
aliorum officialium officii inquisitionis huiusmodi nomina, cognomina,
gradus, qualitates et nuncupationes, necnon quecumque ad validitatem
presentium quomodolibet necessaria et opportuna presentibus pro sufficienter expressis ac de verbo ad verbum insertis et in individuo servatis habentes, ex certa nostra scientia, de apostolice potestatis plenitudine, tenore presentium, omnes et singulos, excepto dumtaxat dilecto
filio nostro tituli Sanctorum loannis et Pauli presbytero cardinal!, modernos inquisitores pravitatis huiusmodi et consiliarios ac advoeatos,
promotores, procuratores, notarios, executores, thesaurarios seu receptores, et alios officiales quoscumque officii inquisitionis pravitatis huiusmodi, quovis nomine nuncupentur et quacumque auctoritate fungantur, officiis et exercitis huiusmodi perpetuo privamus et ab eis realiter
amovemus, eisque et. eorum cuilibet sub excommunicationis late sententie et alus in se ab obedientia sedis predicte substrahentes quomodolibet promulgatis penis, per eos et eorum quemlibet eo ipso quod contra
fecerint incurrendis, ne deinceps de inquisitionis negocio huiusmodi se
aliquatenus intromittant districtius inhbemus; et hac salubri et irrefragrabili constitutione statuimus et ordinamus, quod de cetero in perpetuum quilibet archiepiscopus et episcopus cum suo capitulo quattuor
ad inquisitorum at dos ad promotorum seu procuratorum, ac dos ad
notariorum, necnon dos ad executorum negocii inquisitionis pravitatis huiusmodi officia, in suis civitatibus et diocesibus exercendum. alios
probos viros etate, discretione, integritate ac bonitate preditos singulo
biennio, secundum quod eis eorum conscientie, quas super hoc oneramus, dictaverint, nominare, ac sub eorum sigillis nominatorum huiusmodi nomina et cognomina ad Adranum cardinalem predictum et pro
tempore existentem maiorem inquisitorem fideliter mittere; ipseque
Adrianus cardinalis seu pro tempore maior inquisitor dos inquisitores,
et unum in promotorem seu procuratorem, ac alium in notarium, rellquum vero ex nominatis respective predictis. quos ipse magis idneos
reputaverit, in executorem officii inquisitionis pravitatis huiusmodi ad
nominationem huiusmodi deputare, eisque postquam per se vel alios in
[13]
475
eius manibus officium huiusmodi fideliter exercere iuraverint ac fideiussores idneos desuper prestiterint, officia predicta, in civitate et dicesi
in quibus nominati ut prefertur fuerint exereenda, committere; consiliarios vero officii inquisitionis pravitatis huiusmodi una cum duobus vel
tribus, per eum ex residentibus in loco ubi ipse tune residet antistitibus
eligendis, similiter singulo biennio deputare, et tam ipse quam consiliarii et inquisitores ac promotores seu procuratores et notarii ac executores, necnon et alii, si qui sint, officii inquisitionis huiusmodi officlsles quicumque officium eis commissum huiusmodi omni timore, amore,
odio, respectu, cupiditate et temporal! affectione postpositis,. solum
Deum pre oculis habentes, iuxta sacros caones et snete memorie Gregorium IX, Bonif acium VIII et Clementem V, Romanos pontfices, predecessores nostros, compilatos et editos, ac presentera constitutionem nostram dumtaxat, nihil contra aut preter eosdem caones ac nostram
constitutionem aliquatenus faciendo vel attemptando, sed cum omni
puritate atque integritate, etiam quoad causas per dictos modernos inquisitores aut coram eis inehoatas, exercere; necnon Adrianus cardinalis ac pro tempere maior inquisitor huiusmodi una cum dictls consiliariis dos pro qualibet civitate et dicesi huiusmodi probos, discretos ac
diligentes et timentes Deum viros in sindicos inquisitorum et aliorum
officialium officii inquisitionis huiusmodi per tres menses ante lapsum
cuiuslibet biennii huiusmodi deputare; archiepiscopi vero et capitula predicta, ne offieium inquisitionis huiusmodi inttermitti habeat, alios inquisitores et officiales pro secundo biennio per quattuor menses ante lapsum
dicti biennii modo predicto nominare, ac eorum nomina et cognomina
mittere, necnon omnia et singula ad sindicatum huiusmodi optime exercendum facer in mnibus et per omnia, prout in sindicatu aliorum
quorumcumque iudicum seu iustitie ministrorum fieri solet et debet,
omnino debeant et teneantur; decernentes eosdem inquisitores, promotores seu procuratores, notarios et executores, quoad sindicatum huiusmodi ac illum, necnon sententias per sindicos ipsos pro tempore latas ac
illarum executionem quomodolibet concernencia, nullis privilegiis, exemptionibus, immunitatibus vel indultis, etiam de necessitate exprimendis, uti vel gaudere posse; Immo eorum quemlibet, qui hanc nostram
constitutionem servare contempserit vel neglexerit, excommunicationis
sententia, a qua non nisi a nostra et Romani pontificis pro tempore
existentis persona, preterquam in mortis articulo constitutus, ac debita
satisfactione previa, absolvi non possit, ultra omnes alias penas innodatum esse; nullumque consiliariorum aut inquisitorum, promotorum,
notariorum aut executorum officii huiusmodi post lapsum sui biennii
ibidem nominar!, elig vel deputari, priusquam alud biennium, per quod
nullum ex dictis officiis exerceat, intermedie!, aliquatenus posse; ac ne-
476
[14]
minem censuras et penas In herticos vel In heresim relapsos aut eorum

fautores a lure Inflictas, nisi in casibus in iure ad hoc expressi, incurrere,
etiam ratione edicti aut precepti generalis seu specialis sub elsdem censurls et penis promulga. et facti, que omnino fleri prohibemus; et illius non
paritionis aut alia quacumque causa posse, et lilis, contra quos ratione
officii inquisitionis huiusmodi proceder contigerit, nullum appellationis
aut alterius defensionis beneficium denegar! posse, nisi in casu in dictis
canonibus expresso.
Et presentes litteras in mnibus et singulis regnis et dominiis prefati regs, exceptis regno Neapolitano et Flandria ac tota Germania,
inviolabiliter servar! deber, sicque per quoscumque tam ordinaria quam
delgala et mixta auctoritate fungentes iudices et personas ubique ludicari cognosci atque decid deber, sublata eis et eorum cuilibet aliter
iudicandi, cognoscendi, interpretandi ac decidendi facltate, necnon
irritum et inane quidquid secus a quoquam cuavls auctoritate scienter
vel ignoranter contigerit atemptari decernimus.
Dubia vero quecumque circa premissa et ea quomodolibet concernentia pro tempore occurrentia nostre et eiusdem sedis declarationl reservantes, et ne inquisitores et officiales ipsi, scientes se expensas et salaria aliunde quam ex bonis dampnandorum habere non posse, condemnationem etiam innocentium sitiant eque etiam propriis expensis militare cogantur. Carolum regem et Adrianum cardinalem predictos hortamur, ut zelo fidei et iustitie aliquem modum per quem salariis et expensis predictis aliunde quam ex bonis damnatorum huiusmodi satisfiat inveniant, quem utique et (sic) nobis significaverint sine dubio confirmabimus; et nichilominus universis et singulis archiepiscopis, episcopls, abbatibus et quibusvis alus in dignitate ecclesiastlca constitutis personis,
ac metropolitanarum et aliarum cathedralium ecclesiarum canonicis,
necnon quorumcumque locorum ordinariorum officialibus ac in spiritualibus generalibus vicariis ubilibet constitutis etc. mandamus, quatenus ipse vel plures aut unus eorum per se vel alium seu alios, auctoritate nostra, presentes litteras ubi, auando et quotiens opus fuerit aut
desuper fuerint requisiti solemniter publicantes, et quibuscumque contra
illarum tenorem gravatis efficacis defensionis presidio assistentes, faciant privationem, amotionem, inhibitionem, statutum, ordinationem,
decretum, ac reservationem predicta perpetuo inviolabiliter observan,
non permitientes contra illorum tenorem modo aliquo molestar!, impedir! aut inquietar!, seu contra ea vel eorum aliquod per quemquam allquid fieri; contradictores quoslibet et rebelles per predlctas ac etiam
perpetu privationis omnium beneficiorum et officiorum aut feudorum
ecclesiasticorum, et inhabilitatis ad ea vel alia obtinenda, necnon interdcti etiam localis et alias quascumque arbitrio suo imponendas, mo-
115]
477
derandas, applicandas et exequendas censuras et penas, ac alia iuris

remedia, appellatione postposita, compescendo, invocato etiam ad hoc
auxilio brachii secularis.
Non obstantibus Bonifacii predecessoris predicti etiam de una et in
concilio general! de duabus dietis edita ac alus constitutionibus et ordinationibus apostolicis; necnon imperialibus, regalibus et municipalibus legibus, ac officii prefate inquisitionis statutis et consuetudinibus,
etiam iuramento, confirmatione apostlica, vel quavis firmitate alia
roboratis; necnon predictis et aliis quibuseumque a predictis Romanis
predecessoribus nostris et nobis a dicta sede, etiam mou proprlo et ex
certa scientia, ac de apostolice potestatis plenitudine ac de eorumdem
fratrum consilio et expresso consensu etiam consistorialiter habitis, ac
per viam contractus et obligationis iuramento vallati; necnon perpetui
statuti et ordinationis aut constitutionis et legis, et cum quibusvis etiam
exceptivis, preservativis ments, attestativis irritativis, annullativis, restitutoriis, innovatoriis et derogatoriarum derogatoriis, aliisque efficacissimis et insolitis clausulis, ac ex quantumcumque urgentissimis causis
et necessario exprimendis quomodolibet emanatis et emanandis privilegiis, indultis ac litteris apostolicis; quibus, etiam si pro illorum sufficienti derogatione de illis eorumque totis tenoribus specialis speciica
et individua ac de verbo ad verbum, non autem per clausulas generales
dem importantes, mentio seu quevis alia expressio habenda aut exquisita forma servanda foret, tenoribus huiusmodl pro sufficienter expressis
ac de verbo, ad verbum insertis habentes, necnon modi et forme ad id
servandi (sic) pro in individuo servatis habentes, harum serie in eo
quod presentibus quomodolibet obstent specialiter et expresse derogamus;
ceterisque contrariis quibuseumque.
Volumus autem quod plures vel paueiores quam superius sint taxate
personas, si opus fuerit, dicti archiepiscopi ac episcopi, et capitula ad
exercitium officiorum predictorum nominare, et Adrianus cardinalis ac
pro tempere maior inquisitor et consiliarii predicti ad nominationem
huiusmodi deputare valeant.
Ceterum, quia difficile foret presentes litteras ad quecumque loca
ubi opus esset deferre, volumus et apostlica auctoritate decernimus,
quod earumdem presentium transumptis, alicuius notarii publici manu
subscriptis et curie ecclesiastice seu persone- in dignitate ecclesiastica
constitute sigillo munitis, eadem prorsus fides adhibeatur ubique que
adhiberetur eisdem presentibus, si forent exhibite vel slense.
Nulli etc. nostre privationis, amotionis, inhlbitionis, statuti, ordinationis, onerationis, prohibitionis, reservationis, mandati, derogationis, voluntatis et decreti infringere, etc. Si quis etc.
478
[16]
Datum Rome etc., anno etc. mlllesimo quingentsimo dcimo nono,

duodcimo kalendas aprilis, pontificatus nostri anno octavo.Albergatus.Goliat., Hlp. de Cesis.
8
1520, marzo 20. Roma.

Len X, reconociendo /redadas las quejas que se le han hecho llegar sobre la actuacin de los inquisidores, adems de haber dictado en
otra bula nuevas normas, ordena dar libertad a los que haban sido
condenados a crcel perpetua, rehabilita a los que haban sido inhabilitados por crmenes de sus antecesores, absuelve a los que han abjurado de todo lo que hubieran callado en sus confesiones y a los que
hubieran cometido crimen de hereja o heresim sapiens antes de cumplir los catorce aos de edad.
Keg. Vat., 1201, ff. 41-43 v.
Leo etc. Ad futuram. re memoriam. Illius, cuius proprium est misereri semper et parcere, quique magis super uno peccatore penitentiam
agente quam super nonaginta novem iustis gaudet, vices licet immeriti gerentes in terris, iuxta evangelicam illius doctrinara oleum misericordie cum vino iustitle miscemus, et crimina extirpare, peccatores
vero non evertere, sed convertere, viribus mnibus procuramus.
Nuper siquidem multorum christifidelium Hispaniarum, et Sicilie, ac
aliarum partium lachrimosis clamoribus et mestis querelis ad nos delato,
quod inquisitores heretice pravitatis, in illis partibus deputati, potestate
eis tradita adeo abutebantur, ut quod in augmentum iidei per sedis
apostolice vigilantiam fuerat salubriter institutum cedebat in detrimentum fidei et christifidelium necem ac oppressionem; et post frequentes tractatus super querelis huiusmodi cum aliquibus ex fratribus
nostris snete Romane ecclesie cardinalibus et alus, quorum opera in
arduis negots utimur, probis viris hbitos, diligentemque examinatonem desuper factam, reperto quod querele ipse veritate nitebantur,
nonnulla salutfera statuta pro directione officii inquisitionis huiusmodi
desuper edidimus, prout in nostris inde confectis litteris plenius continetur .
Cum autem, sicut accepimus, plures, ex eo quod, in puerili etate
constitu!, aliqua heresim sapientia suorum parentum seu aliorum
instigatione comiserant, aut ea que per parentes eorum vel alios comSupra, doc. nm. 7,
[17]
479
mitti in eadem etate constituti viderant eisdem inquisitoribus non

revelaverant; nonnulli vero ex eo quod oblivione vel inadvertentia aut
ignorantia inducti in eorum conessionibus aut heresis abiurationibus
aliquid obmisserant aut non cum circumstantiis et qualitatlbus requisitis dixerant, condemnati per eosdem inquisitores ad eonfiscationem
bonorum suorum omnium et perpetuos carceres fuerint, pluresque in
eisdem carceribus miserrime detineantur ad presens et ex elemosinis
christifidelium vitam substineant inelicem; nos, eis more pii patris
compatientes et cupientes occasionem malignandi quantum possumus
remover, motu proprio et ex certa nostra scientia auctoritate apostlica tenore presentium omnes et singulos qui per inquisitores heretice
pravitatis huiusmodi in lilis partibus ad perpetuos carceres condemnati
fuerunt et in eisdem carceribus detinentur ad presens ab eisdem carceribus relaxamus et liberamus, ac relaxar! et liberar! per quoscumque
ad quos id quomodolibet spectat et spectari poterit in futurum absque
mora aliqua; necnon eisdem relaxatis ut, cum primum poterint, eorum
ordinariis vel ordinariorum eorumdem officialibus se presentent. et
penitentiam, sibi per eosdem ordinarios seu officiales in commutatione
carcerum huiusmodi iniunctam, quam nec pecuniariam nec ignominiosam esse volumus, adimpleant districte precipiendo mandamus.
Preterea quoscumque qui [propterj obprobria vel predecessorum
suorum demerita per eorumdem inquisitorum sententias inhabilitati
vel inhbiles declarati hactenus fuerunt ad quoscumque actus et facultates ad quos alii quicumque christifideles et christifidelium filii ac
nepotes, tam de iure communi quam municipal!, et consuetudine vel
alias quomodolibet hbiles existant habilitamus et in pristinum eum,
in quo, antequam ipsi vel eorum predecessores aliquod heresim sapiens
commisissent, quomodolibet erant aut esse poterant, statum quoad
omnia restituimus, reponimus, plenarie reintegramus, ac hbiles ad
quecumque, ad que christifideles in quorum predecessoribus et quem
(sic) nullus unquam suspectus vel diffamatus de heresi fuit, esse et
pro talibus ubique haberi decernimus.
Illos autem qui heresim abiurarunt a quibuscumque alus in eorum
eonfessionibus et abiurationibus omissis et non expressis, necnon illos
qui antequam quartumdecimum sue etatis annum complevissent aliqua
heresim sapientia commlsserunt a quibuscumque heresim sapientibus
criminibus per eos quousque quartum decimum annum huiusmodi compleverunt quomodolibet perpetratis, necnon tam propterea quam ex
eo quod de criminibus heresim sapientibus, que in dicta etate constituti viderunt vel sciverunt per prenles eorum vel alios committi non
deposuerunt, aut eisdem inquisitoribus vel alus ad id deputatis id non
revelarunt quomodolibet incursis excommunicationis aliisque etiam in
480
[18]
herticos et in neresim relapsos promulgatis sententiis, censuris et

penis, etiam si nunc propterea contra eos sit processum aut proced
inceptum, penitus et omnino absolvimus et totaliter liberamus; et sic
per quoscumque tam ordinaria quam delgala et mixta auctoritate
fungentes iudices et personas ubique iudicarl, cognosci atque decid
deber, subala eis et eorum culibet aliter iudicandi, cognoscendi et
interpretandi ac decidendi facltate, necnon irritum et inane quicquid
secus a quoquam, quavis auctoritate, scienter vel Ignoranter, contgerit
attemptari decernimus; et nichlominus universis et singulis archiepiscopis, episcopis, abbatibus, et quibusvis aliis in dignitate ecclesiastica constitutis personis, ac metropolitanis et aliarum cathedralium
ecclesiarum canonicis, necnon quorumcumque ordinarlorum locorum
officialibus ac in spiritualibus generalibus vicariis ubilibet constitutis,
etc., motu simili mandamus, quatenus ipsi vel plures aut unus eorum,
per se vel alium seu alios, presentes litteras ubi quando et qucties opus
fuerit ac desuper fuerint requisiti solemniter publicantes, et quibuscumque contra illarum tenorem gravatis efficacis densionis presidio
assistentes, faciant premissa omnia inviolabiliter observar! ac plenum
effectum sortiri, non permitientes quemquam contra tenorem presentium modo aliquo molestar!, impedir! aut inquietar!; contradictores
quoslibet et rebelles etiam per excommunicationis late sententie et
perpetu privationis omnium beneficiorum et officiorum, ac feudorum
ecclesiastlcorum, et inhabilltatis ad ea vel alia obtinenda, necnon Interdicti etiam localis, et alias quascumque arbitrio suo imponendas,
moderandas, applicandas et exequendas censuras et penas, ae alia iuris
remedia, appellatione postposita, compescendo, invcalo etiam ad hoc
auxilio brachil secularis.
Non obslanlious felicis recordationis Bonifacii pape VIII predecessoris noslri etiam de una et concilio general! de duabus dietis, ac aliis
apostolicis necnon provincialibus, synodalibus, imperialibus, regalibus et
municipalibus constitutionibus, ordinalionibus el legibus, ac officii
inquisitionis huiusmodi statutis et consuetudinibus, eliam iuramento,
confirmatione apostlica vel quavis firmitate alia roboratis, privilegiis
queque, indultis el lilteris apostolicis a quibuscumque Romanis pontificibus, predecessoribus noslris, et nobis ac dicta sede, etiam motu et
scientia similibus, ac de apostolice poleslalis pleniludine, el de fralrum
eorumdem consilio et expresso consensu, etiam consistorialiter habitis,
ac per viam contractus el obligationis eliam iuramento vallati perpetui
statuti, el ordinationis aut constilulionls ac legis, el cum quibusvis
eliam exceplivis, preservativis ments, attestativis, irritativis, annullativis, restitutoriis, innovatoriis el derogaloriarum derogatoriis, alsque
efficacioribus efficacissimis et insolitis clausulis, ac ex quantumcumque
119]
481
urgentissimis causis et nec (sic) non exprimendis quomodolibet emanatls et emanandis; quibus, etiam si pro lllorum sufficienti derogatione
de illis eorumque totis tenoribus specialis specifica et individua aut de
verbo ad verbum, non autem per clausulas generales dem importantes,
mentio seu quevis alia expressio habenda, aut quesita forma servanda
foret, tenores huiusmodi et alia quecumque ad validitatem presentium
quomodolibet necessaria et opportuna presentibus pro sufficienter expressis ac de verbo ad verbum Insertis, necnon modi et forme ad id
servandi pro individuo servatis habentes, harum serie in eo quod presentibus obstent, specialiter et expresse derogamus; ceterisque contrariis quibuscumque.
Ceterum, quia difficile esset presentes litteras ad quecumque loca
ubi opus esset deferre, volumus et apostlica etiam auctoritate decernimus, quod earumdem presentium transumptis, manu alicuius notarii
publici subscriptis, et curie ecclesiastice seu persone in dignitate ecclesiastica constitute sigillo munitis, eadem prosus fides adhibeatur ubique, que adhiberetur eisdem presentibus, si forent exhibite vel ostense.
Nulli etc. nostre relaxationis, liberationis, habilitationis, restitutionis,
repositionis, reintegrationis, absolutionis, mandati, derogationis, voluntatis et decreti infringere etc. Si quis etc.
Datum Borne, apud Sanctum Petrum, anno incarnationis dominice
millesimo quingentsimo dcimo nono, duodcimo kalendas aprilis, pontificatus nostri anno octavo.Albergatus.Goliat. Hip. de Cesls.
1520, agosto 24. Roma.

Len X aprueba y confirma las nuevas normas dictadas en las Cortes de Barcelona por los reyes Don Carlos I y Doa Juana, su madre,
y los estatutos promulgados por el inquisidor general, Adriano de
Utrecht, para corregir los abusos que se venan cometiendo en los procesos inquisitoriales y nombra ejecutores de esta bula a los obispos de
Barcelona y de Lrida.
Reg. Vat., 1201, f. 225-230 v.
fA. Colotius.l Leo etc. Ad futuram re memorlam. Pastoralis offlcil,

quo pacem et quietum fidelium petimus singulorum, cura nos admonet,
ut ad eo dirigamus sollicitudinis nostre partes, per que apostolice sedis
ministri negocia eis pro tempere commissa citra alicuius iniuriam et
cum populorum nter quos versantur pace et quiete executloni valeant
ANTHOLOGIC l ANNUA.31
482
[20]
demandar!, et hiis que propterea ab eisdem partlm ministrls et partim

a catholicis principibus prvida sunt consideratione decreta, ordlnata
et conventa, ne allculus vltll Impugnatlonl sublaceant, sed votivos sortiantur effectus, cura a nobis petitur apostolice adliciamus imraunitatis
firmitatem et alias desuper provideamus prout eorumdem principum
vota deposcunt, et nos, locorum et rerum qualitatibus bene pensatls, in
Domino conspicimus salubriter expedir.
Sane carissimus in Ciristo filius noster Carolus, Romanorum et
Ispamarum rex catholicus in imperatorem electus, nobis nuper exponi
fecit quod alias m certis trium statuum principatus Cathalonie in oppido Montisonis", IHerdensis dicesis, per clare memorie Ferdinandum,
Aragonum et Sicilie regem, in quibus certa capitula concordata et dubia
declrala, et per felicis recordationis lulium papam II, predecessorem
nostrum, et nos confrmala IS, et nuper in civitate Barchinonensi per
dictum Carolum et lohannam reginam, eius matrem, in ultimo conventibus celebratis nonnulla alia addita fuerint, ad quorum confirmationem et pro reductione exercitii officii inquisitionis heretice pravitatis ad debitum statum ac auferendis abusibus qui per illius officiales
et ministros in huiusmodi exercitio committi asserebantur et committi
poterant, dilectus lilius noster Adrianus, tltuli Sanctorum lohannis et
Pauli presbyteri cardinalis, generalis inquisitor huiusmodi pravitatis in
dicto principatu et in aliis dominils suis per sedem apostolicam deputatus'", nter alia declarasset, decrevisset et ordinasset, quod appellatione officialium ipsius inquisitionis censerentur illius officiales salariati
actu servientes ac nomine familie eiusdem inquisitionis censerentur
ipsorum officialium familiares continui commensales, ae quod officiales
salariati et officiales prefati et alii in exercitio dicte inquisitionis, licet
salariati non essent, actu servientes, et non alii; nec oficiales et ministri inquisitionis privilegiis, immunitatibus et exemptionibus, officialibus et ministris officii inquisitionis huiusmodi concessis, active vel
passive gaudere deberent ratione huiusmodi officii, si rem allquam
litigiosam emerent aut acquirerent; nec aliquis reus alicuius criminis
in officialem aut familiarem dicti officii recipi posset, et si admitteretur, eo ipso quod id ad notitiam inquisitionis pravitatis huiusmodi
perveniret ex mero eius officio, seu ad instantiam cuiuscumque alterius
persone, cuius interesset, expelleretur; et si aliquis oficialis inquisitionis huiusmodi aliquam personan!, cuiuscumque gradus seu conditionis
foret, convenire vellet, coram suo ordinario iudice convenire deberet,
nec talis persona coram inquisitoribus pravitatis huiusmodi convenir!
posset; et si aliqui, primis uxoribus superstitibus, secundas duxissent
Monzn, cortes de 1510 y 1512.
Of. LLORCA, nm. 67. pp. 241-244.
Ib., nm. 69, pp. '248-257.
[21]
483
aut ducerent, et Ule que, primis viventibus viris, ad secunda auderent

vota transir, dictl inquisitores de lilis, nisl tales de sacramento matrimonii male sentirent, aut de fide suspecti essent, se non intromitterent;
et si custodes vinearum et terrarum cultivarum, aut bannorum, et alii
officiales seculares aliquem officialem, familiarem continuum commensalem aut minlstrum dicte inquisitionis in fragrantl crimine seu maleficio in vineis aut terris cultivatis deprehensum caperent, capture
huiusmodi occasione capi vel molestan per prefatos inquisitores aut
eorum officiales nullo modo possent, et si super hoc aliqua pignorum
captorum restitutio aus alia provisio facienda foret, illa per superiores
iudices, quibus dicti custodes et alii officiales seculares subiecti essent,
fieri deberent; et si aliquis ex dictis officialibus inquisitionis mercaturam exereeret, officio per eum in dicta inquisitione obtento per dictos
inquisitores, quotiens ad eorum notician! perveniret, ex eorum officio
prlvari, idque ad cuiuscumque instantiam, etiam si sua non interesset,
fieri deberet; ipsique inquisitores de blasphemiis, nisi manifestara
heresim sapiant, videlicet, ut est Deum non esse aut in eo omnipotentiam negare, vel alus articulis fidei contrariis, cognoscere non valerent; ac quod excommunicationis sententia contra eos qui blasphemantes et sortlegos non accusaverint, non imponatur late sententie,
sed lerenda, nisi blasphemia, ut prefatur, heresim saperet aut esset
articulis fidei contraria; et edictum de excommunicatis excommunicar
tionis sententiam ultra annum sustinentes non revelantibus factum
censeatur de excommunicatis et pro excommunicatis publice declaratis
insordescentibus per annum et mensem in huiusmodi excommunicatione,
et non de alus excommunicatis non declaratis nec publicatis, dum
tamen propter heresim excommunicati non essent; ac quod inquisitores
prefati ipsius principatus Cathalonie deputatus generalis seu deputatorum officialibus (sic) in iis que ipsos deputatos seu generales Cathalonie concernerent, aut impositiones oppidorum et locorum eiusdem
principatus Cathalonie, se nullatenus intromitterent; et si aliquis bona
fide et absque fraude solvisset seu solveret aliquod debitum, aut luisset
vel lueret aliquod censale ab hertico pro bono christiano reputato,
antequam ut hereticus condemnaretur, vel a suis heredibus, postquam
ver et non fraudulenter solvisset aut luxisset, ipse eiusve heredes et
successores non possent impeti super dicto debito aut censual! vel alias
desuper molestar! vel vexari per fiscum aut aliam dicte inquisitionis
personam; et si maritus aut socer alicuius mulierls ut hereticus con-demnaretur et eius bona per fiscum occuparentur, dem fiscus teneretur restituere mulieri christiane eius dotem legitime solutam et per
prefatum maritum, qui tempere contractus matrimoni! pro bono christiano reputatus fuisset, aut socerum receptara; et si alique persone
484
[22]
emissent vel emerent allquas proprietates aut alias res ab aliquibus

qui post emptionem tanquam heretici condemnati orent, et precium,
quod ver aut presumptive in utilitatem patrimonii pro hertico condemnati conversum fuisset, persolvissent, tale precium, si dictus fiscus
tales proprietates seu res vendicare vellet, restitueretur; et ne negociationi mercimonie seu mercature preiudicium fat, voluit quod nulla
prohibitio de non accipiendo nec dando cambia de facto iam conversis
seu neophitis aut aliter negociando cum lilis fiat et per eum forsan
facte subate essent; quodque officiales et familiares dicti officli portarent cirographum ipsorum inquisitorum, alloquin, si arma deferrent,
illa ab eis per officiales seculares, sicuti ab alus arma deferentibus,
auferri possent; et quod numerus familiarium dicti officii in dicto
principatu Cathalonie ad triginta nomines reduceretur, nisi propter
dicti officii necessitatem maiori numero, quo non abuteretur, indigere
nosceretur, et easdem triginta personas dictus inquisitor nfra certum
tempus designare et nominare teneretur; quodque appellationes ab
inquisitoribus particularibus interponende ad inquisitorem generalera
pravitatis huiusmodi interponerentur, et in illis seu per eumdem generalem inquisitorem cum consiliariis ipsius regs ad illorum decisionem
modis et formis tune expressis procederetur, et talibus appellationibus
pendentibus sententie late executioni demandar! non possent, concesso
tamen competenti tempere, videlicet, viginti ad causas appellationum
huiusmodi introducendum et triginta dierum ad fidem de illarum introductione faciendam, qui viginti ad appellationes introducendas a
die, quo appellanti reverentiales seu refutatorii concederentur, et triginta dies ad faciendum fidem introductionum appellationum huiusmodi a die quo littere eitatorie et inhibitorie predicto appellanti concederentur, computar! deberent; et si aliqui testes, dolse in dicto
inquisitionis offcio falsum deponentes, curie secular! traderentur, dictus inquisitor illos, prout sibi de iure permissum foret et sacri caones
permittant, punir posset, et si de iure esset quod per preatum regem
castigar! debeant, dem inquisitor id non impediret; et quod officiales
et ministri dicti officii coniugati et laici solverent impositiones et iura
civitatum, in quibus moram traherent et in illis contribuerent, ac si
inquisitionis huiusmodi officiales non essent.
Et deinde prefatus Carolus rex tribus statibus principatus huiusmodi,
prout similiter prefatus Ferdinandus rex in conventibus Montisonis
predicts, per eum celebratls, concessit, ac sub spe accessuri ad id nostri
et dicte sedis beneplaciti, cum eis convenit, se commissionem dicto
inquisitori super usuris apostlica auctoritate factam per nos revocar!
facer, nec aliam commissionem obtineri, aut in dicto principatu per
aliquos commissarios apostlicos exequi permitiere et, doee commissio
[23]
485
ipsa revocaretur, ordines dar, quomodo dictus inquisitor ut inquisitor

aut alio modo de prefatis usuris, nisi aliqui usurara peccatum non esse
affirmarent, se non intromittet; ac quod lili qui possederunt aut possiderent bona immobilia, que fuerant hereticorum titulo oneroso seu
lucrativo per tempus triginta annorum, non molestarentur per fiscum
aut alias personas dicti inquisitionis officii, nec bona ipsa per eumdem
fiscum aut alios officiales inquisitionis huiusmodi, nec per aliquos alios
ius aut causara ab illis habentes, nec etiam credita et debita seu chirographa ipsorum hereticorum que per tempus triginta annorum iudicialiter petita non forent peti et exig possent; ac quod dicti triginta anni
continu et non interpolatim censerentur illis qul acqusiverint bona
seu censualia hereticorum, nec tempus belli, minoris etatis, epidemie,
aut ignorantia, fisci privilegium vel quodcumque impedimentum, aut
alia causa seu ratio, que tacite vel expresse dici aut excogitar! valeret,
tam in causis pendentibus et introductis quam futuris, deduci possent;
et quod inquisitores pravitatis huiusmodi, vigore clausularum in contractibus apponi solitarum, videlicet, renunciationis proprii fori et
cuicumque foro per actorem eligendo submissionis, in causis inquisitionis officium huiusmodi non concernentibus iurisdictionem sibi aliquam vendicare nequeant, nec se de illis nullatenus se intromittere
valeant; et cum ordinarii locorum et inquisitores per sedem predictam
deputati in causis fidei et crimine heresis de iure concurrerent, quod
ordinarii qui eatenus ab inquisitionis huiusmodi exercitio ipsus regs
precibus cessaverint, illam ex tune libere exercerent; et salviconductus,
in quorum eoncessione passim abusus committebantur, eis per dictos
inquisitores duntaxat concederentur, quorum copia in perhibendo testimonio aut alio actu necessario officium inquisitionis huiusmodi concernente opus esset, et testimonio perhibito seu alio acto completo post
lapsum temporis ad redeundum ad loca, unde salvosconductus huiusmodi habentes vocati fuerint, competenter expirarent eo ipso; ac quod
redditus quos officiales et ministri inquisitionis huiusmodi ex ipsorum
proprio patrimonio percipiebant, non mandentur executioni per officiales inquisitionis, et inquisitores huiusmodi se de cognitione istorum
non intromittent.
Quodque si aliquis aut quicumque inquisitores particulares aut alii
quicumque ministri inquisitionis huiusmodi contra formam declarationum predictarum aliquid facerent aut aliquam convenirent personam,
totum id quod in contrarium fieret esset cassum, irritum et nullum, et
dictus inquisitor generalis illud revocare et dictum officialem in expensis in duplum condemnare deberet; nec officiales regii ad observationem
inhibitionum contra huiusmodi capitula factarum tenerentur; ac quod
inquisitores tam generales quam particulares pro tempore existentes
486
1241
tenerentur observare cum effectu constltutlonem fellcls recordatlonls

loliannls pape XXII, predecessorls nostrl, contra nigromnticos edltam,
que inciplt 'Super lllius specula', quam per nos Innovar! et perpetuo
per totum principatum predlctum observar! mandar! procurare[ntl.
Et si aliquls officialis Inquisitionis hulusmodi cum titulo oneroso et
lucrativo acqulreret aliqua bona litigiosa aut super qulbus de prximo
sequi seu moverl lis formldaretur, talls offlclalis inquisitionis hulusmodi
ratione dictorum bonorum convenir! valeret coram ludlce ordinario,
coram quo non existens offieialis convenir! posset; et si pretenderet
habere lus in allqulbus bonls, super qulbus lis coram ludlce secularl
pendet, quod dictus ludex secularls posset ulterlus In causa proceder
vigore artlculorum litis pendentlum, aut quocumque alio modo ad
effectum sententlam ferendl, et eam in rem ludlcandam transeundi,
et lllius executlonem faclendi, quacumque dictorum Inqulsltorum Inhlbltlone non obstante; quodque Inquisltor generalis et all particulares,
qul tune erunt In dicto principatu, deberent lurare per actum publlcum,
per notarium publicum dicte inquisitionis testiflcandum et In archlvlo
generalis dicti prlnclpatus recondendum, de tenendo, servando et complendo cum effectu omnia et singula declarata, decreta et ordlnata
predicta; et eodem modo iurare deberent In admlsslone eorum ad officia
sua qulcumque alii inquisitores tam generales quam particulares, qul
postea In dicto prlncipatu essent, et certls allls tune expressis modls
tam generalis quam all Inquisitores In celebratlone conventuum luramentum prestare deberent, ac tenerentur dar coplam seu coplas
auctenticas aetuum publlcorum Iuramentorum hulusmodi culque petenti,
deponendo pro lllo quinqu solidos; ac quod generalis et alli Inquisitores
prefatl supersederent In cognltlone causarum usurarum aut lus de lilis
quoquo pacto cognoscerent, sed expectarent conflrmationem revocationum Illatum, sicut per dictum Carolum slbl erat provlsum; Ipseque
generalis Inquisitor concederet generales lltteras executorlales declaratorum, decretorum, ordinatorum, additorum et conventorum hulusmodi, directas mnibus et slngulis inquisitorlbus dlctl principatus,
mandando elsdem sub jena excommunicatlonis quod Illa omnia observare et observar! facer deberent; quodque de cetero clrca offlcium
inquisitionis hulusmodi observentur sacrl caones per sedem apostolicam ordinati et decretl, et In contrarlum nichll attentaretur; et si In
supradictis aliqua dlfficultas, que indigeret interpretatione. oriretur,
aut hesltatlo seu obscurltas resultaret, Illa per nos declarar! deberet,
et Ipse Carolus rex iterum omnem declarationem in hoc faclendam
observaret et, prout eum concernebat, per allos observar! faceret;
quodque de abusibus in dicto officio per nonnullos ex officlalibus dicte
inquisitionis factis et eidem Carolo in dicto conventu signlficatls et
[251
ALGUNOS BKEVES Y BULAS INDITOS SOBRE...
487
per eum puniri iussis, generalis inquisitor, una cum consiliariis non
suspectis, cognoscere et in forma hie inde data unicuique ius suum
reddere posset; et ad abusus tollendum, quod quelibet persona ecclesiastica vel secularis, que esset cuicumque alteri persone oWigata propter
delictum seu quasi, vel propter contraetum seu quasi, et postmodum
efficeretur officialis dicte inquisitoris, propterea non esset exempta a
iurisdictione ecclesiastica vel seculari sui primi iudicis in illis casibus,
qui officium inquisitionis non concernerent, nec propterea possent
declinare iurisdictionem iudicis secularis vel ecclesiastici, nec recurrere
ad ludices officii inquisitionis huiusmodi, immo propter quodcumque
delictum extra officium inquisitionis perpetratum aut etiam in dicto
officio non concernens negocium fidei, cuius quidem delcti iudices ordinarii essent capaces, per tales iudices ordinarios cognosceretur, et
coram illis ordine suo litigetur usque ad sententiam, non obstante quacumque fori declaratoria.
Ipseque Carolus rex premissa omnia et singula et alia, tune tam
super prescriptione bonorum hereticorum quam aliarum rerum expressa,
tam dictus Carolus rex quam Adrianus, cardinalis et inquisitor generalis, sedis apostolice beneplcito interveniente, adimplere et observare
et adimpleri et observar! facer ex certa eius (sc) scientia mediis eorum
iuramentis promisserunt, prout in diversis litteris sive auctenticis scripturis desuper confectis dicitur plenius contineri.
Quare pro parte dictorum Caroli regis et lohanne regine nobis fuit
humiliter supplicatum, ut pro status dicti principatus quiete declrala,
servata, ordinata, addita et conventa ac promissa huiusmodi approbare
et confirmare aliasque desuper opportune providere de benignitate
apostlica dignaremur.
Nos igitur, qui cunctorum tranquillum statum affectamus, declarationum, decretorum, ordinatinum, concessionum, conventionum et
promissionum predictorum tenores, ac si de verbo ad verbum insererentur presentibus, pro sufficienter expressis habentes, huiusmodi regis
et regine suplicationibus inclinati, omnia et singula per generalera
inquisitorem ac successive Carolum regem prefatos in premissis et circa
ea quomodolibet declrala, decreta, ordinata, addita, conventa et promissa ac prout illa concernunt omnia et singula in dictis litteris sive
scripturis contenta et quecumque inde secuta, ex certa nostra scientia,
auctoritate apostlica tenore presentium approbamus et confirmamus,
supplentes omnes et singulos iuris et facti defectus, si qui forsan intervenerint in eisdem; ac constitutionem loannis predecessoris huiusmodi
innovamus, et illa ac omnia et singula alia premissa in toto principatu
predicto per modernos et qui pro tempore erunt dicte pravitatis generales et alios inquisitores eorumque officiales et ministros et quoscum-
488
[26]
que altos invlolablliter observarl deber decernlmus; et pro potlorl cautela Illa omnia et singula prout per eosdem inquisitorem generalera ac
Carolum regem declarata, decreta, ordinata, addita, conventa et promissa respective fuerunt et in dictis inde confectis scripturis continetur,
scientia et auctoritate predictis declaramus, decernimus et ordinamus;
ac volumus presentes litteras eo pretextu quod singula declarata, decreta, ordinata, addita, conventa et promissa per inquisitorem generalera
ac Carolum regem huiusmodi presentibus non sunt inserta, aut alias
ex quavis causa de surreptionis vel obreptionis vitis seu intentionis
nostre defectu impugnar! nullo modo posse; et quicquid secus super hiis
a quoquam quavis etiam dieta auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attemptari, nullius existere roboris vel momenti; eosque ex dictis
generali ac alus inquisitoribus eorumve offlcialibus et ministris presentibus et futuris, qui premissis in aliquo contravenerint, et requisiti infra
triduum id totum, in quo excesserint, eum efectu non revocaverint,
excommunicationis late sententie et privationis officii sive loci per eos
tune obtenti, ac perpetu inhabilitationis ad illud et similia obtlnendum
penas incurrere ipso facto decernimus.
Quocirca venerabilibus fratribus nostris Barchinonensi" et Illerdensi18 episcopis ete. in virtute snete obedientie districte precipiendo
mandamus, quatenus ipsi vel do aut unus eorum, per se vel alium seu
alios, incolis et habitatoribus dicti principatus et eorum cuilibet in premissis efficacis defensionis presidio assistant, ac quotiens pro parte
dilectorum filiorum deputatorum civitatum et universitatum principatus
eiusdem vel alicuius ipsorum fuerint super hoc legitime requisiti, omnia
et singula declarata, decreta, ordinata, addita, conventa et promissa
et per nos approbata et confirmata, iuxta illorum et presentium continentiam et tenorem, ac constitutionem predictam in toto principatu
firmiter observar! auctoritate nostra faciant, transgressores quoscumque, cuiuscumque dignitatis, qualitatis, status, ordinis et conditionis et
quaeumque dignitate prediti existant, per censuras ecclesiasticas et
alia opportuna uris remedia, appellatione qualibet omnino postposita,
compescendo, invcalo etiam ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachii
secularis.
Non obstantibus pie memorie Bonifacii pape VIII, predecessoris
nostri, qua cavetur ne quis extra suam civitatem et diocesim, nisi in
certis exceptis casibus inibi expressis et in illis ultra uara dietam, ad
iudicium evocetur, seu ne iudices a sede prefata deputati extra civitatem et diocesim, in quibus deputati fuerint, contra quoscumque proceder aut alii vel alus vices suas committere presumant; et de duabus
u Gualtero (al. Guillermo) Raimundo de Vich (1519-1525); EUBEL, III, p. 129.
18 Santiago de Conchillos (1512-1543); EUBEL, III, p. 212.
127]
489
dietis in concilio general! editis, et quibusvis alils constitutionibus,

ordinationibus apostolicis ac quibusvis privilegiis, Indultis et litteris
apostolicis dicte pravitatis inquisitoribus pro tempere concessis, quorumcumque tenorum existant, quibus quoad hoc, illis alias in suo robore
permansuris, specialiter et expresse derogamus, contrariis quibuscumque; aut si Inquisitoribus prefatis vel quibusvis alus communiter vel
divisim ab eadem sit sede indultum, quod interdici, suspend vel excommunicari non possint per litteras apostlicas non facientes plenm et
expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentionem.
Nulli etc. nostre approbationis, confirmationis, suppletionis, innovationis, decreti, ordinationis, declarationis, voluntatis et mandati infringere etc. Si quis etc.
Datum Rome, apud Sanctum Petrum, anno etc. 1520, octavo kalendas
septembris, pontificatus nostri anno octavo.A. de Castello.F. de
Sancto lohanne. Ro. de Radicibus.Goliat. Hip. de Cesis.
10
1520, diciembre 1. Roma.

Len X aprueba y confirma las normas dadas para el reino de Aragn por Fernando el Catlico en las Cortes de Monzn y por Carlos 1
en las de Zaragoza sobre el modo de proceder en las causas de la Inquisicin y encomienda la ejecucin de esta bula a los arzobispos de
Zaragoza y Tarragona.
Reg. Vat., 1208, ff. 401-404.
[Confirmatio pro Carolo V imperatore super Inquisitionlbus contra

herticos in Hispania.l
Leo etc. Ad futuram re memoriam. Gerentes in desideriis cordis
nostri ut fides catholica prosperetur et snete inquisitionis ministri citra
eorum infamiam et alicuius iniuriam oficium eis commissum exerceant,
et his que propterea, presertim per reges catholicos, provide facta fuisse
dicuntur nostri muniminis robur libenter adiicimus, et ut illa votivos
sortiantur effectus opem et operam impendimus efflcaces.
Sane carissimus in Christo filius noster Carolus, Romanorum et Hispaniarum rex catholicus in impcratorem electus, nuper nobis exponi
fecit, quod alias, postquam in congregatione curiarum regni Aragonum
in oppido Montisonis, IHerdensis dicesis, celbrala per clare memorie
Ferdinandum, Aragonie et Sicllie regem, pro reductione exercicii officil
inquisitionis heretice pravitatis ad statum debitum et auferendis abu-
490
[28 |
sibus per illius officiales et ministros, qui rationis metas sepe egrediebantur, nter alia quod venerabilis oficii inquisltionis huiusmodi officiales et mlnistri, qui privilegiis et immunitatibus eidem officio concessis
gaudere possent, censerentur et essent dicte pravitatis inquisitores
eorumque familiares continui commensales, assessor, alguazillus vel
executor et eorum commensales et familia pro executione dicti officii
deputati; et quoad familiam armatam in Cesaraugustana decem, in
alus vero civitatibus et oppidis dicti regni Aragonum, in quibus dicti
inquisitores pro tempore residere et officium huiusmodi actu exercere
contingeret, usque ad numerum viginti dumtaxat in toto regno predicto
persone conjgate et bone fame, ad id personaliter nominande, privilegio arma deferendi uterentur; ac defunctorum vel absentium aut
amotorum loco alii infra eundem numerum subrogar! possent, quorum
ta ab initio ex tune nominandorum quam per cessum, absentiam
vel amotionem huiusmodi in posterum subrogandorum nomina officialibus civitatis vel loci, ubi dicti inquisitores residerent, intimarentur;
immunesque et privilegiati haberentur advocatus et procurator fiscalis, notarii, consiliarii, do ordlnarli et nuncii pro actibus partieularibus dicti officii creati, ipsorum officii exercitio dumtaxat durante, et
medicus et cirurgicus stipendiati per dicte inquisitionis officium, receptorque bonorum confiscatorum, et custodes carcerum ac portarum; et
quod alicuius criminis, propter quod criminal! pena puniendus veniret,
reus in officialem seu familiarem dicti officii recipi non posset, et admissus eo ipso vel ad cuiusvis instantiam expelli deberet; ac ad ipsorum
officialium seu familiarium instantiam nemo civiliter extra suum ordinarium forum conveniretur, et si contrarium fieret id nullum ac irritum
foret, et actor per inquisitores pro tempore existentes in expensls et damnis in duplum condemnaretur; et si aliquis dicte inquisitionis officlalis
aliqua bona litigiosa, vel super quibus lis moveri de prximo speraretur,
oneroso vel lucrativo titulo compararet, illorum ratione convenir! posset
coram alias suo iudice ordinario; et si pretenderet ius sibi competer
in bonis per iudicem secularem apprehensis liceret eidem iudici seculari
in huiusmodi casu super articulis litis pendentie firmarum et proprietatum et eorum quorumvis usque ad sententias diffinitivas et rem
iudicatam ac illius executionem inclusive, quibuslibet inquisitorum
prohibitionibus non obstantibus, proceder; et si vinearum custodes,
aqueductuum mundatores, aquarum portitores et alii quivis seculares
officiales quemcumque ex domesticis et continuls commensalibus, officialibus et minlstris dicte snete inquisitionis in flagranti maleficio
deprehensum caperent, cap et huiusmodi oceasione molestar! per dictos
inquisitores nullo modo possent; et si super hoc aliqua armorum vel
pignorum captorum restitutio aut alia provisto facjenda foret, illa fieret
[29]
491
per superiores iudices dictorum custodum, mundatorum vel portitorum,

aut aliorum secularium officialium predictorum, iuxta municipalla iura
et consuetudinem dicti regni Aragonum pro tempore deputatos, et dicti
officiales inquisitionis deprehensl punirentur criminaliter per dictos
inquisitores, prout sibi videretur; et si ullus ex dictis officialibus inquisitionis mercaturam exerceret. officio per eum in dicta inquisitone
obtento per dictos inquisitores qui ad id ex eorum officio, quamprimum
res ad eorum notitiam perveniret, vel ad instantiam persone cuiusvis
de dicto regno Aragonum, privar! deberet, et doee talis officialis mercaturam exercens privatus declararetur ratione mercature, quam interim exerceret, iura que soliturus esset si dicte inquisitionis officlalis non
existeret solvere teneretur; quodque officiales et ministri dicte inquisitionis contribuere deberent in mnibus et singulis onerlbus, impositionibus et alus iuribus patrlmonialibus et mixtis, ac si dicte Inquisitionis
officiales non essent; et si quispiam, pro bono christiano habitus et
reputatus, vendidisset aut venderet bona per eum possessa aut eorum
partera post commissam heresim, et deinde condemnaretur de heresi
et eius bona fisco applicarentur, et ipse fiscus eadem bona vendicare
teneretur, idem fiscus restituere emptori precium quod legitime constaret fuisse solitum venditori hertico; et si quis bona fide et sine fraude
solvisset aut solveret aliquod debitum, aut luxisset aut lueret aliquod
censale ab hertico pro bono christiano reptate, antequam de heresi
damnaretur, vel eius heredibus, non posset ipse vel eius heredes aut
successores impeti super debito aut censuali predictts, nec alias quomodolibet molestar! per fiscum vel aliam dicte inquisitionis personara;
etiam si maritus aut socer alicuius mulleris de heresi condemnaretur et
eius bona per fiscum occuparentur. deberet idem fiscus dotem ver et
sine fraude solutam et per dictum marltum vel socerum mulierls, que
tamen eum eius viro qui pro bono christiano tempore contractus matrimonii erat reputatus matrimonium contraxisset, etiam si iam tune in
heresim lapsus foret, receptara restituere; et quod quicumque venissent
in compositione facta super bonis defunctorum et solvissent pro dicta
compositione aliquam pecunie quantitatem, s defunctus fuisset aut
foret condemnatus de heresi et si fiscus ipsius condemnati bona occupasset vel occuparet, tantumdem recuperarent ex ipsis bonis quantum
ipsos pro dieta compositione solvisse constaret, dummodo solutio facta
non esset de bonis ipsius condemnati; et quod ministri et officiales dicte
inquisitionis, quarumvis personarum debltores, eorum debita suis creditoribus infra certi tune expressi vel sub certo modo moderandl temporis spatlum, sub pena privationis offlcil quod quilibet ex dictis creditoribus in prefata inquisltione obtlneret, solvere tenerentur; et quod
si aliquis testis falsum deponeret in dicto Inquisitlonis officio per lud-
492
130)
ees ecclesiasticos ordinarios dicesis in qua falsum huiusmodi committeretur et dicte pravitatis inquisitores in eadem dicesi pro tempore
deputatos simul, ita ut alius sine alio proceder non posset, puniretur;
et quod pravitatis eiusdem inquisitores pretexta clausularum in contractibus apponi solitarum per quas contrahentes a propriis iudiclbus
et foris renuntiare et se cuivis iudici et foro per actores eligendo submittere solent, directe vel indirecte, de huiusmodi contractibus non
cognoscerent; et quod cognitio causarum vel executio super creditis
patrimonialbus officialium vel ministrorum dicte inqusitionis ad dictos
inquisitores non spectarent, nec ipsi inquisitores, per se vel alios, se de
lilis intromittere et ut contra eos qui primis uxoribus viventibus secundas duxissent aut ducerent, et eas que primis viventibus viris ad secunda auderent vota transir, dicti inquisitores non proeederent, nisi
taliter delinquentes de matrimonii sacramento male sentirent, sed huiusmodi excessuum punitio iudidicibus ordinars libere remaneret; ipsique inquisitores de blasphemiis, nisi manifestam heresim saperent,
videlicet, ut est Deum non esse aut in eo omnipotentiam negare, vel
alus articulis fidei contrariis, cognoscere non valerent; et cum ordinar
locorum et inquisitores per sedem predictam deputetl in causis fidei
et criminum heresis concurrant, dicti ordinar, qui eatenus ab inquisitionis huiusmodi exercitio regs precibus obtinuerant, illam ex tune libere exercerent; et salvusconductus, in quorum concessione passim
committebantur abusus, eis per dictos inquisitores duntaxat coneederentur, quorum opera in perhibendo testimonio aut alio actu necessario,
dicte inquisitionis huiusmodi officium concernenti, opus esset, et testimonio perhibito seu alio modo completo post lapsum temporls, ad redeundum ad loca unde salvosconductus huiusmodi habentes vocati forent
competentis, expirarent eo ipso; et quod dicti inquisitores de ipsius
regni Aragonum deputatis ac generalibus introitibus at aliis rebus ad
dictos deputatos expectantibus, et ipsius deputati officialibus et mnistris in hiis que ad deputationis officium pertinerent, seu de impositionibus civitatum, oppidorum et locorum dicti regni se nullatenus Intromitterent; et quicquid secus super premissis per generalem pro tempore
existentem et alios dicte pravitatis inquisitores eorumve officiales vel
ministros in dicto regno fieri vel attemptari contingeret, foret ipso
lure nullum; et regales et alii officiales seculares ad observandum inhibitiones contra premissa vel eorum aliquod a dictis inquisitoribus pro
tempore factis minime essent astricti; et quod in causis appellationum
ab aliquo particular! inquisitore ad generalem inquisitorem pravitatis
eiusdem pro tempore interpositarum, per eundem generalem Inquisitorem cum consiliariis dicti regs ad illarum decisionem modis et formis
tune expressis procederetur, et, lilis pendentibus, sententie late exeeu-
[31]
493
tioni demandar! non possent, concesso tamen competenti tempore, videlicet, viginti ad causas huiusmodl appellationum introducendarum et
triginta dierum ad fidem de illorum introductione facienda: qui viginti ad appellationes introducendas a die quo appellanti reverentiales
concederentur, et tringinta dies ad faciendum idem introductionum
appellationum huiusmodi a die quo littere citatorie et inhibitorie part
appellanti concederentur, computar! deberent; ipseque generalis Inquisitor concederet generales litteras executoriales declaratorum, decretorum, ordinatorum, additorum et conventorum huiusmodi, directas mnibus et singulis inquisitoribus dicti regni Aragonum, mandando eisdem
sub excommunicationis pena quod illa omnia observar! et observare
facer deberent.
Preterea, quod possessores, per se ipsos vel eos a quibus causas haberent titulo oneroso vel lucrativo, bonorum immobilium que hereticorum fuissent, triginta annorum prescriptio tueretur, ita ut supra lilis
per fiscum regium molestar! aut illa ab eis per eundem fiscum vel
inquisitores prefatos aut ab eis causam habentes exigi non possent;
quodque depositorum seu commendatorum cautiones, censualia et alia
debita totidem annorum prescriptione, que sine alia medii temporis
deductione aut interpellatione, etiam concernenti ignorantiam, continu esset, inexigiblia efficerentur et remanerent; ac quod generalis et
alii inquisitores prefati supersederent in cognitionibus causarum usurarum nec de lilis quoquo pacto cognoscerent, nlsi aliguis assereret
usuram peccatum non esse, sed spectarent confirmationem revocationis
illarum, sicut per dictum Ferdinandum regem sibi erat promissum; ac
quod inquisitores tam generales quam particulares pro tempore existentes tenerentur observare cum omni efectu constitutionem felicis
recordationis lohannis pape XXII, predecessoris nostri, contra nigromnticos editam, que incipit 'Super illius specula', quam per nos innovar! et perpetuo per totum regnum Aragonum predictum observari
mandari procurare (sic); quodque generalis et alii particulares inquisitores, qui tune erant in dicto regno, deberent iurare mediante actu
publico, per notarium officii inquisitionis huiusmodi redigendo, tenere,
observare et adimplere cum effectu capitula supradicta, et eodem modo
iurare deberent eorum successores in eorum admissione ad sua officla,
tenerenturque dar instrumentum publicum cum dictorum capitulorum
insertione infra quinqu dierum a die quo petitum fuerit computandum
spacium cuicumque petenti et unum florenum pro huiusmodi laboribus
solvere offerenti et solventi; ac dictus generalis inquisitor capitula et
iuramentum huiusmodi, redacta in forma publica, deputatis dicti regni
ante earumdem curiarum celebrationem consignare ac dar teneretur.
Ordinatum et capitula ac ordinationem huiusmodi per felicis recor-
494
[32]
dationis lulium papam II, predecessorem nostrum, et nos confirmata et

approbata uerant; eidem Carolo reg in congregatlone dictarum curlarum In dicta civitate Cesaraugustana per eumdem Carolum regem
celbrala proposltum extitit, ut circa snete inquisltlonis exercitium
predicta capitula servarentur, et ulterius ipse Carolus rex Infrascripta
capitula servare mandaret:
Quod ex tune de cetero iudices, notarii et alil dicte inqutsitionis ministri, moribus, sclentia et fama laudati et probati, ac gneros!, et non
pauperes, ac etatis provete, et luribus consoni, ad dicti officii exercitium eligerentur, nec eorum salaria in hereticorum condemnandorum
bonis assignarentur, vel ad eos quidquam de ipsis bonis pervenire posset; et inquisitionis huiusmodi offcales ac iudices, bienno quolibet
elapso, administrationis sue rationem coram iudicibus minime suspectis
et qui huiusmodi officium alias non exercuerunt reddere deberent, et
si aliquid iniuste aut inique eos perpetrasse reperirentur, prout iurls
foret plecterentur; quodque si aliqui ex accusatis ad sedem apostolcam
aut generalem inquisitionem et inquisitorem appellarent, appellationibus huiusmodi prout lura disponunt differretur, nec eam ob causam
appellationibus discrimen aliquod aut periculum immineret; ac testes
in causis appellationum huiusmodi per inquisltorem generalem et consilium huiusmodi examinari, et iidem re cura advocatis et procuratoribus per eos eligendis, etiam si sanguine essent coniunctl, audiri debe-.
rent; et quod testium nomina quibuscumque res indifferenter manifestarentur, et quibus anno, mense, die et loeo deposuerint explicaretur
eisdem, ac testes falsi talionis pena iuxta pragmaticam per dictum
Ferdinandum regem editara punirentur, accusatique pro crimine heresis huiusmodi non horrendis, sed de fuga securis, deberent mancipan
careeribus, et in eis viri ab eorum consortibus, liberis et e contra consanguineis, amicis, advocatis et procuratoribus visitar! misseque ibidem
celebrar! possent; ac dlcti officii Inquisitionis fiscalis ultra eo dumtaxat
que ipsi testes deposuerunt res non proponeret, et eisdem res tempus
et locum, in quibus eos crimina perpetrasse dicti testes deposuerunt
declarare deberet, et questiones aut torture non excederent indicia que
de reo haberentur, aut iuris metas; nec dicti off leales inusitatis questionum aut torturarum generalibus (sic) uterentur, et semel questionibus
expositis novam ob causam iterum torturis, et quos aliis de causis iura
tuentur sve ut de aliis deponant torqueri nullatenus possent; et si
aliqui rei insontes vel inculpabiles reperirentur, suspecti tamen apud
ipsos inquisitionis oficiales remanerent, ipsi rei pro purgatione huiusmodi quoscumque vellent ex quacumque parentella, a iure tamen non
prohibitos, testes nominare et eligere, et aliquibus ex eisdem testibus
deficientibus aut innocentiam huiusmodi ignorantibus, alios eligere et
1331
495
an sue Innocentie notitiam haberent eosdem informare testes possent;

nec propter suspicionis scrupulum huiusmodi pecuniariam aut aliquam
aliam penam subir deberent; et si aliqui ex eisdem accusatis ecclesie
reconciliatis aliqua forsan ob temporis diuturnitatem in eorum confessionibus crimina oblivioni tradidissent et non dixissent, mitius cum
eis agi nec huiusmodi ob causara carceribus mancipar! aut eorum bona
amittere deberent; nec officiales predicti contra filios, qui tempere quo
eorum parentes aliqua crimina perpetrarunt sub illorum potestate erant,
eo pretextu quod ipsi parentes eadem crimina confessi et ecclesie reconciliati essent, et assererent eosdem filios tune temporis de lilis notitiam habuisse. nisi cum plenaria testium informatione et illis ad minus
viginti annos agentibus et maturo consilio proceder valerent; et illi
ex eisdem filiis qui propterea tune capti erant libere absque aliqua pena
relaxarentur; dictique officiales contra dictos minores et ex suspicione
in eorum mente generata aut alus levibus causis etiam contra alios ad
capturara proceder nullatenus possent; et statutum per dictos inquisitores editum de comparendis coram eis filiis et nepotlbus reconciliatorum seu condemnatorum et dando in scriptis nomina filiorum, filiarum,
parentum et avorum ac aliorum consanguineorum et affinium suorum,
ex quocumque latere descendentium, et quo in loco essent humati et ubi
traherent morara ac de pluribus aliis rebus, de quibus ratlonem reddere
obligabat, cassaretur et annullaretur; et cum testls aliquls ad deponendum de aliquo venlret, iudices predicti, ordinario locl et allis peritissimis personis assistentibus et presentibus, testera ipsum medio iuramento examinare ac diligenter an illum de quo deponere Intendit odio
prosequatur, seu lis nter eos aliquando orta, vel alicuius eius adversaril consansanguineus vel affinis, aut sibi pollicitum vel datura aliquid
extiterit, seu odio vel pretio sit ad deponendum inductus, penam falsidici testis et omnia alia que de iure fuerint ad illius memoriam reducendo, interrogare tenerentur, ex quibus elicere possent an illius depositionibus fides adhibenda esset; nec aliquis carceratus mancipar! posset
nisi talis processerit coniectura quod vertsimile esset Ipsum condemnandum venire; et sententie condemnatis reis eorumque advocatls et
procuratoribus presentibus, priusquam ad loca publica pervenirent, ut
ex eis percipere valerent si aliquis in processu defectus extiterit ut ius
suum allegare possent, legl et proferri deberent; nec ob id quod ex aliqua gente huiusmodi descendat quispiam ad aliquas confraternltates vel
aliquarum ordinum professionum emissiones prohiberentur; ac insignia
et amictus illorum qui condemnatl fuissent ex monasteriis et ecclesiis
ac aliis lois publicis, in quibus ad eorum infamiam penderent, tollerentur; et generaliter quod tam in modo procedendl quam sententiam ferendi observarentur in dicto officio inquisitionis forma et modi sacro-
496
[341
rum canonum, nullo habito respectu ad alium stllum vel modum hactenus observatos, etiam si Ipsi inquisitores eorum stilum et modum huiusmodi posse iuxta litteras apostlicas eis concessas servare assererent;
et littere apostolice a nobis seu successoribus nostris Romana pontificibus emanate et emanande per reos vel eorum procuratores, si sua Interesset, eisdem inquisitoribus, quocumque eorum stilo non obstante,
impune presentar! deberent prepositura extitit.
Et ipse Carolus rex, cupiens unicuique suum ius ministrar! nolensque
in allenam messem mittere falcem, voluit et declaravit quod in singulis
capitulis predictis observarentur sacri caones, sedis apostolice ordinata
ac decreta, nihil in contrarium perperam attentando; et si circa hec
difficultas interpretatione indigens emergeret, vel dubietas aut obscuritas resultaret, fieret desuper interpretatio per nos; et si quisplam de
abusibus in dicto officio contra quemvls ex inquisitoribus seu ministris
ipsius officii inquisitionis actiones dirigere aut accusationes seu querelas proponere vellet, Id coram general! inquisitore explere posset,
qui, iudicibus vel consiliariis minime suspectis secura assumptis et auditis hie inde partibus, unicuique ius suum tribuere, ac iustltie complementum exhibere, et si quod crimen apparuisset commissum, cuius
cognitio seu punitio ad secularem iudicem pertineret, dictus Carolus
rex ut super hiis expedite ministraretur iustitia disponere deberet, ita ut
talia committentes debita plecterentur pena, et aliis in exemplum
transiret.
Promisitque idem Carolus rex medio uramento voluntatem ac declarationem suas predictas, necnon omnem interpretationem super premissis capitulis per nos faciendam observare et, quatenus ei incumberet,
etiam per alios facer observar!, ac nullam a iuramento huiusmodi absolutionem aut relaxationem petere aut obtinere, immo cuicumque relaxationi et absolutioni iuramenti huiusmodi renuntiavit et renuntiat, prout
in diversis scripturis auctenticis desuper confectis plenius dicitur contineri.
Quare pro parte dicti Caroli regs nobis fuit humiliter suppllcatum
ut voluntatem, declarationem, promissionem aut renuntiationem suas
huiusmodi approbare et confirmare, aliaque in premissis opportune providere de benignitate apostlica dignaremur.
Nos igitur, scripturarum predictarum et quorumcumque in eis contentorum tenores pro expressis ac de verbo ad verbum insertis habentes,
huiusmodi supplicationibus inclinati, ex certa nostra scientla, auctorltate apostlica tenore presentlum voluntatem, declarationem, promissionem et renuntiationem predictas ac prout illas concernunt omnia
et singula in eis contenta et inde secuta quecumque approbamus et confirmamus, supplemusque omnes et singulos tam uris quam facti defec-
135]
ALGUNOS BREVES V BULAS INDITOS SOBRE...
497
tus, si qui forsan intervenerint in eisdem, et quod iura oranla et singula

capitula predicta, sacri caones, sedis eiusdem ordinata et decreta inviolabillter observari debeant; illosque ex dictis general! et alus inquisitoribus ac officli Inquisitlonls hulusmod officiallbus et minlstris, presentibus et futuris, qui premissls contravenerint et requisiti id totum in
quo excesserint cum effectu non revocaverint, excommunicationis late
sententie et privationis officii sive loci per eos tune obtenti ac perpetu inhabilitatis ad lllud obtinendum incurrere Ipso facto; ac presentes
litteras de surreptionis vel obreptionis vitio aut intentionis defectu nullatenus subiacere, eque contra eas quicquam opponi posse; et sic per
quoscumque tam ordinaria quam delegata et mixta auctoritate fungentes iudices et personas ubique iudicari, eognosci ac decid deber, sublata
eis et eorum cuilibet aliter ludieandi cognoscendi et decidendi facltate;
neenon irritum et inane quidquid secus a quoquam quavis auctoritate
scienter vel ignoranter contigerit attentari decernimus.
Quocirca venerabilibus fratribus nostris archiepiscopo Cesaraugustano1* et episcopo Terraconensi'20 per apostlica scripta mandamos, quatenus ipsi vel do aut alter eorum per se vel alium seu alios auctoritate
nostra faciant confirmationem, suppletionem ae decretum predicta plenum effectum sortiri et ab mnibus inviolabiliter observari, non permittentes quemquam contra tenorem presentlum modo allquo molestar!,
impedir! aut inquietar!; contradictores quoslibet et rebelles cuiuscumque
dignltatis, gradus, status aut condlcionis existant et quavis auctoritate
fungantur, per excommunicationis, suspensiones ac etam localis et generalis Interdlcti, neenon inhabilitatis ad Illa officla et alias quascumque
arbitrio suo imponendas et exequer.das censuras et penas, ac alia iuris
remedia, appellatione postposlta, compescendo, invocato etlam ad hoc si
opus fuerit auxilio brachli secularis.
Non obstantibus felicis recordationis Bonifacii pape VIII, similiter
predecessoris nostri, etiam de una, et concilio generali de duabus dietis
edita, ac alus constitutionibus et ordinationibus apostolicis, neenon statutis et consuetudlmbus etiam luramento, confirmatione apostlica aut
quavis f irmitate alia roboratis, privilegiis queque, indultis et litteris apostolicis etiam motu proprio et ex certa sclentia ac de apostolice potestatls
plenitudine, et consistorialiter et per viam contractus et obligationls ac
statuti perpetul, et cum quibusvis preservativis, exceptlvis, restltutlvis.
deelaratlvls, annullatlvis, Irritatlvls, nostris attestativis et derogatorlarum
derogatoriis aliisque efficacloribus et insolitis clausulis ac decretis a
sede predicta quomodolibet emanatis; quibus etiam si pro illorum sufficlentl derogatione de lilis eorumque totis tenoribus specialis et indi19 Juan de Aragn (1520-1532); EUBEL, III, p. 144.
20 Pedro Polen de Cardona (1515-1530); EUBEL, III. p. 308.
AMH&LOCICA ANMUA.32
498
[36]
vidua ac de verbo ad verbum, non autem per clausulas generales dem

importantes, mentio seu quevis alia expressio habenda aut exquisita
forma servanda foret, et in eis caveatur expresse quod lilis nullatenus
derogar! possit, tenoribus huiusmodi presentibus pro sufflcienter expressis ac de verbo ad verbum insertls, necnon modos et formas ad id servandos pro individuo servatis habentes, hac vice dumtaxat, lilis alias
in suo robore permansuris, harum serie specialiter et expresse derogamus; ceterisque contrariis quibuscumque.
Nulli ergo etc. nostre approbationis, confirmationis, suppletionis,
decreti, mandati et derogationis infringere vel ei ausu temerario contraire. SI quis etc.
Datum Rome, apud Sanctum Petrum, anno etc. millesimo quingentsimo vigsimo, kalendis decembris, pontificatus nostri anno octavo.
A. de Castello.

Algunas Bulas Inéditas

Cargado por

Información del documento

Título original

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Algunas Bulas Inéditas

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

ANTHOLOGICA

LEN SfNCHEZ CUEST

Depsito legal: M 274/1961

IMPRENTA NACIONAL DEL BOLETN OFICIAL DEL ESTADO

El fiscalismo pontificio en Espaa en tiempo de Juan XXII, por JOS

Intervencin de Benedicto XIV en la Causa Luliana, por LORENZO

Los Sucesos de la Granja y el Cuerpo diplomtico, por JULIO GORRICHO

Algunos breves y bulas inditos sobre la Inquisicin espaola, por

Algunos breves y bulas inditos sobre

En 1949 public el P. Bernardino Llorca, S. J., un Bulara pontificio

JUSTO FERNANDEZ ALONSO

Inquisitoribus heretice pravitatis in regno Valentie.

1486, febrero 19. Roma.

[Hie. Balbanus.l Carissimi in Christo filii nostri, salutem etc. Per

ALGUNOS BREVES Y BULAS INDITOS SOBRE...

1486, febrero 21. Roma.

1486, febrero 21. Roma.

JUSTO FERNANDEZ ALONSO

1486, julio 11. Roma.

ALGUNOS BREVES Y BULAS INDITOS SOBRE...

Inocencio VIII a los obispos de Coria y Badajoz, comisionndolos

Venerabilibus fratribus Cauriensi 7 et Pacens 3 episcopis, vel eorum

JUSTO FERNANDEZ ALONSO

1520, marzo 20. Roma.

ALGUNOS BREVES Y BULAS INDITOS SOBRE...

JUSTO FERNANDEZ ALONSO

eorumdemque ordinariorum oficiales in premiaste negligentes forent vel

ALGUNOS BREVES Y BULAS INDITOS SOBRE...

appellantium quam fidei catholice in partibus illis procuratorum seu

JUSTO FERNANDEZ ALONSO

ALGUNOS BREVES Y BULAS INDITOS SOBRE...

JUSTO FERNANDEZ ALONSO

decessores editos, si inquisitores ipsi servaverint, absque dubio nostro

ALGUNOS BREVES Y BULAS INDITOS SOBRE...

JUSTO FERNANDEZ ALONSO

minem censuras et penas In herticos vel In heresim relapsos aut eorum

ALGUNOS BREVES Y BULAS INDITOS SOBRE...

derandas, applicandas et exequendas censuras et penas, ac alia iuris

JUSTO FERNANDEZ ALONSO

Datum Rome etc., anno etc. mlllesimo quingentsimo dcimo nono,

1520, marzo 20. Roma.

ALGUNOS BREVES Y BULAS INDITOS SOBRE...

mitti in eadem etate constituti viderant eisdem inquisitoribus non

JUSTO FERNANDEZ ALONSO

herticos et in neresim relapsos promulgatis sententiis, censuris et

ALGUNOS BREVES Y BULAS INDITOS SOBRE...

1520, agosto 24. Roma.

fA. Colotius.l Leo etc. Ad futuram re memorlam. Pastoralis offlcil,

JUSTO FERNANDEZ ALONSO

demandar!, et hiis que propterea ab eisdem partlm ministrls et partim

ALGUNOS BREVES Y BULAS INDITOS SOBRE...

aut ducerent, et Ule que, primis viventibus viris, ad secunda auderent

JUSTO FERNANDEZ ALONSO

emissent vel emerent allquas proprietates aut alias res ab aliquibus

ALGUNOS BREVES Y BULAS INDITOS SOBRE...

ipsa revocaretur, ordines dar, quomodo dictus inquisitor ut inquisitor

JUSTO FERNANDEZ ALONSO

tenerentur observare cum effectu constltutlonem fellcls recordatlonls

ALGUNOS BKEVES Y BULAS INDITOS SOBRE...

JUSTO FERNANDEZ ALONSO

ALGUNOS BREVES Y BULAS INDITOS SOBRE...

dietis in concilio general! editis, et quibusvis alils constitutionibus,

1520, diciembre 1. Roma.