Está en la página 1de 27
pines, 8.85, Si, curatore adolescenti, vel turiosi, vel penlgi jubente cum nervo.contiacsamn sity patat Enbee dancany Guod susow sctionem ned, quer gam acrvus fuerit. Tem ef in vero. procivatbre Babstprocurator verus non sity hn pean. potas diandain aetionem idem Labeo at, is ino servo pupil reditun st puto, si ex ut litete papi fuerit ereditam, in papillum este dandam actionem, quod ‘ator. § 1.—Si inssn domini aneillae, vel inssu_ patris, fine ereditum sit, danda est in eos Quod fuss sctio, §2.-8 fueri ss meo enm alleno servo contractum enmque postea redemero, Quod iussu (1) snebor, ne actio, quae ab initio Inutills fuerit, venta eonfirmeter, 8. Uxptaxs libro IZ, Responsomum. |. qui iassit semissibus usuris servo suo pecu iam inutaam eredi, haetenus teneri, quatenus sit; nee pignoris obligationem locum habere in im his practiis, quae servns non ex voluntate do mint obligavit Domi 4. Inex Hbro X: ad Bdiclum.~ Si iuseu elus, ‘qui administrationi rerum civitatis pracpositus est, chm servo elvita'is negotitim contractun sit, Pom: ponins seribit, Quod ines eum eo agi posse. 5. hove libro IV, (2) ad Plautium.— Si do- aninus vel pater peeumiam mutaam aceepiurus itn fer, servo fliove aumerari, nulla quacsto” ost, ‘quit ips! condietpossit; tmo ‘hoe ens de inant fetio non competi! § 1.81 unus ex servi dominis insult eontrabt nt Go, is nlas fencbitar; sed af duo eteorunt fun quovis in aolidum agi potest, qua simitex sunt ‘nobis mandentibuss LIBER SEXTUSDECIMUS aT. 1 AD SENATUSCONSULTUM VRLLEIANUM [Cf God. 1V.29) Pavius libro XXX. ad Edietum.—Velleiano Senatnsconealio plenissime comprehensun est, ne to ullo feminae intereederent, § 1.—Nam sieut moribus civilia officta ademta 0) actione, inseria Hat. sR xvi TiTUs0 1 817 $.9.—Si mandandolo el curador de un adoles- ‘conto, 6 de un furiogo, 6 de un prodigo, se hubiera contratado con un esclavo, opina Labeon, que Ta feeion de lo que por mandate se ha de dar contin ‘aquellos de quienes hubiere sido el eselave. Lo mis: también respect al verdadero procuradot. Pe ro si el procarattor no fnera verdadero, dice el mis- mo Labeon, que preferentemente se ha de dar la aceién contra él shismo. 2 Pawo; Comentarios al Edicto, libro XXX, —8i por mandato del tutor se hubiern prestado ti eeclavo de un pupil, op si se hublere pres: fado por willdad del papio, se ha de dar contra el pupilo Ja accion, porque lo mands el tutor. 1 fandato del sefor so hubiera pres- tado una Gselava, @ una hija pormandaco del padte, se ba de dav contra ellos a necton de To que por mangato, '§ 2.—SI_ por mandato mio se hubiere contratado con un eselavo de olzo, ¥ después yo 10 hublere comprade na quodaré soligado por fasion dole ue por tandato, para que no s® confirmo por s Seno posterior in accion que hbiere sido mall den: {ae un principio. 8. Unriaxos Respuestas, libro IT. Pl sefor que mandé we prestara 4 un exclave suyo dinero al Seis por elentoy se obliga por tanto cuanto mand; fails obligactin de preada tiene lugar respecte de agnelios predios que elerclavo oblige ain la ante deletion. i 4. EL mismo; Comentarios at Edicto, tibro X.— Si por mandato del que estavo eneargado do Ta ad- ministracion de los Bienes de Ia cludad #0 hublera contratado un negocio con el esclavo de la ciudad, egeribe Pomponio, que puede ejereitarse contra 61 Ja accién de lo que por mandate. 5. Pavio; Comentarios d Plaucio, libro 1V.— Sii setlor 6 el pate, que babin de recibir dinero fen mito, hubiere mandade que se le eatregara al czclavo é'al hijo, o hay duda alguna, que 4 al mismo so Te pucde reclemar por la. condiectén; inter bien, en este caso no compete In aceldn de To ae por manda. 2 gue se contratase con este, solo 61 quedard obliga- 40; pero ai lo mandaron dos, puede ejereitarse con- tra Cualquiera Ia accion por cl todo, porque son Fe- mejantes 4 dos mandantes. LIBRO DECIMO SEXTO iTULO 1 COMENTARIOS AL SENADOCONSULTO YRLEYANO {Wéase Cd. TV. 29) 1. Pawo; Comentarios al Bdieto, libro XXX. ‘Con toda elaridad se consigné en el Senadocon- sulto Veleyano, que las mujer de persona alga . '§.1.—Porgue asi como por costumbre se privé & Mh, Hel 318 sunt fominis, et pleraque ipgo iure non vaient, ita multo magis adimendum iis fuit id officium, in quo non sola opera nudumque ministerium earam ‘Yerearetur, ted etiam perieulu rel familiaris (1). § 2.—Aequum autem visum ost, ita mulieri sue~ curri, ut in velerem debitorem, aut in eum, qui ‘pro fe constituisset mulierem ream, actio dare- ar; magis enim ille, quam creditor mulierem de- cepit. 2. Usrtaxus libro XXIX. ad Kaictum,— Bt primo quidem temporibus Divi Augasti, mox Uelude Claudii, Bdictis cornm erat interdictitm, ne Feminae pro viris suis Intercederent. § 1.-Postea factum est Senatusconsultam, quo énisime feminis omnibus subventam est. Culus Ronaraseousuldl verba tines. sunt: quon. Mancos Suanve @) at Vauieus (3) Turon (3), CoxsuLEs, ‘Yanva FOCERUST DM ORLAGATIONINUS FEMINARU, SEA mo Aig Ria Hen UID DE Ba Font orowruct (6), oe BA Re ITA CoNSCLUMMUNT? ‘avon Ab ribpivssiones ber KUTT DATIONES PRO Stun, (@) aumus inrEncesameine (1). FEMISAE, Puntinwe, Taaeorar avr (6) ViOWTUR Pra Tes De Crom 2588, Ne EO Nomis au ain PETITIO (3), Nave iy EAS ACTIO DOTUR, COM mAs YeRIEERS OF Petts PUNO BY RICE GENKRIA ONLIOATIONIBCS OM Swine NON AXP AUQUUK, AnDITEAWL SENATUM, ects (10) ArQvx OxbiNe FACTUROS, AD QUOR DE 2A np IW avnp ADLTOM NIT, 1 DUDBAIT OPERAN, DEIN EA BU SeNATUS TOLUNTAS SEUVUTUR. 2.—Verba itaque Senatusconsul prius providont it ordinis laudata, quis Spem ‘allt mulieribus propter sexus imbecilta: tein mullis fujuscemod! casibus suppositis alque obit § 3.—Sed ita demum iis subvenit, si non_cal sint Veraatae. Hoe enim Divus Plus et Sevorns reseripeerunt; nam deceptis, non decipientibus lata (11). Et est ot graccum (19) Severt (13) ieee: te empires rd gpou Bove Bente, entibue mutter: bus dogma Senatueconsulti non auziliatur; (14)} inguanites enim feminarum, non caliditas auxte Him demeruit (13). '¢ 4.—-Omnis ommnino obligatio Senatusconsulto Velleiano comprehienditur, sive verbis, sive Te, sive quocunque allo contractu intercesserint. § 5.—Sed etsi mulier defensor alieuius extiterit, procul dubio intercedit; suscipit enim in se alie- ham obligationem, guippe quuim ox hac re subeat condemnationem. Proinde neque maritum, ne= que dllum, neque patrem permictitur mulleri de. fendere. 8. Paucus libro XXX. ad Kdictum.— Sed si eum defendat, qui deimnatus rogressum ad cam habeat, veluti’ quam venditorem hereditatis sibi Ay 0d ot periealamee fiir, omitentan tron en Mal, i Stueates, Hat Vag. Vike frat vty: {D Aeoromotran en 200 porocomitenta otnaten elmer. {3 Groner Bi (i) os iverton Heat Vu (2 fRekecnagenenn. ital.” (Aeron, de pichsvo.—ramno xvi: Tireto 1 las mujeres de los offeios eiviles, y los mia de dere cho no son validos, con muché mds razéu se les hhube de. quitar este oflelo, en el que habria lugar no slo al trabajo yal mero miniaterio de elles, sino también & rieago de los ‘de In fn ‘J.2-—-Mas\ pareelo equitadivo que se auxillase & Ia mujer, de modo que se diese accién contra el an- tiguo deudor, 6 contra aquel que por si hubiese constituido deudora & la mujer; porque mas bien Sete quo ol acrcodor ongaiié a In majer. 2, Ureraxo; Comentarios al Edieto,tibro XXIX. 4 Ja verdad, primeramente en los tiempos dei ivino Augusto, ¥ después en los de Claudio, 6° habia prohibido por Edietos de ellos, que las maje- res fuesen fladoras por sus maridos. '§ L—Después se hizo el Senadoconsutto, en el quo con toda amplitud se auxilid 4 todas las imuje Stor hablaron respecto & las obligacionés de las mu- sjeres, que por otros ae bligtran, sobre qué dabe shacerse en este particular, determinaron sobre ex- sie asunto de esta manera: Que por lo tocante & las sflanzas y Alas dacioues de imituo por otros, por quienes hubieren salido fladoras las mnujeres, aun- que parece que antes se habla legislado de moda que por tal motivo no se dé reclamacién ni accion Zonta ells, como quiera que no sea, justo que vellas desemperien oficios viriles y se tiguen eon sobligaciones de este género, juzga el Senado, que sobrardn reetamente y en el orden aquellos & quie- ones se hubiere recurrido en derecho sobre este spatticular, si procuraron que en este asunto 50 Sobeerve Ia voluntad del Senado.» 2. Adt, pu, examinemos Is palab nadoconsalio, habiendo alabado primeramente la providencia del ilustrisimo Senado, porque prest) Aauxilio d las mujeres seducidasy engafladas en mu- ‘cos casos semejentes por la debilidad de su sexo. Pero solamente Ins auxilia, ai no hubieran procedido con malieia. Porque el Divino Pio y Se- ‘vero contestaron esto por rescripto; pues 8¢, auxi Tia 4 las engafiadas, no a Jas que engafian. Y exis te tambien en griego tal reseripto de Severo: «El precepto del Senadocongulto no auxilla # las mu- feces ue engatanss poruue meres el anil la Aebilidad, no 1a malicia de las mujores. § £—En ol Senadoconsulto Veleyano se com- prende absolatamente toda obligacién, ya hubieren Salido fladoras de palabra, ya.con cosa, va con otro ‘cualquier contrato. —Pero aunque la mujer hubiere quodado defensora de cualquiera, no hay duda que aflanza; porque tome sobre st una obligacién ajena, puesto ue por esta causa sufre conden. Por consiguien- te, dla mujer no cole permite defender ni acu marido, al & su hijo, ni A su padre. B. Pavio; Comentarios al Eidicto, libro XXX. —Pero si defendiera al que, condenado, tuviera re- peticidn contra elle, por ejemplo, cuando defendie- () ras, inaorta Ha en garde eraecu), Hal. Vu ediblna tf Vays» Ae Vee M3) Safin Correll det eddice FL, Br. dems, Tae, spin ia Beribare orginal sora al pen piGEsto.—LapRo xVE atTULO 1 venditae, vel fideiussorem suum defendat, interce- dere non videtnr. 4. Unpraxvs libro XXIX, ad Ediotum.— Sod si ego cum muliere ab initio contraxerim, quam ignorarem, eui haee (1) factum vellet, non dubito Senatusconsultum cessare; et ita Divas Pius et Imperator noster reseripserunt. § 1.—Proinde el, dum vult Titie donatum, cepita mre mutnain pectniam, et eam Titio donavit, ‘eessat Senatusconsuttum. Sed et si tbl donatura ereditori to numos nameraverit, non intercedi Senatus enim obligatae mulieri suecurrere voluit, non donanti; hoc ideo, quia facilius se mulier obli- zat, quam alteus donat. 5. Garvs libro IX. ait Rdictuom provinciale. — ‘ec Interest, pecunism solvendi causa numeret, ‘an quamlibet éuam rem in solutum det; nam ets enididerit rem stam, sive protiam acceptam pro aio solvit, sive emtorem delegavit creditor non puto Senatuscousulto locum esee. 6. Uxpraxus libro XXIX. ad Bdietum. — 8 Adeiussores pro defensore absentis fili ex’ man- dato matris olus intereesserint, quaeritur, an etiam hia Senatusconsulto subveniatar? Et ait Papinia. ‘nus bro nono (2) Quaestionum, exeeptione eos uusuros, nee multum facere, quod pro defensore Adelusserunt, quuin contemplatione mandati ma- tris intervoncruat. Plane, inguit, si, qui accepit eos fideiussores, matrem iis mandasse ignoravit, ‘exceptionem Senatusconsulti roplicatione doli re- pellendum (3). 7. Papinianus libro ZX. Quacstionw —Quam- quam igitur fdeiussor doll replicatione posita (4) defensionem exceptionls amittat, nullam tamen Teplleationem advereus mulirem habebit, quia Tedti'non potest ignorasionem practendere. Bet non et iniquam, dani negotiorumh gestorum actio- nem in dofensorem, quia mandatl causa per Sem fiseonsufum consiituitur irzita, et pectnie fde- {ssorls Hberater. 8, ULriaxus libro XXIX. ad Baictum.—Quan is pignorie datiointercessionom faciat, famen 1u- Iienus libro duodecime Digestoram seribit, redd tionem (5) pignors, el crediteix mali rem, quam pignori acceperat, debitort liberaverit, non esse Mereessionetn. L-Si_mulier intervenerit apud interes Sli sniy ne hi pracdia clus distraherent, ot indemnita. rity Papinianus libro nono. (0) Guucstionum non pulat cam intercessiseey mallam ‘cbligedioncur aliennin recepisse, neque vete rem, neque novem, eed ipsam focisse bene obliga- Howe. §2.—Si mulier apna Primum pro Secundo.in- tervenerit, mox pro Primo apud creditorem eius, ay eg, Mae ih Mie, 1B} repeliendabs, at. Ve s19 se al yendedor de Ia herencia vendida 4 ella, 6 4 sa propio flador, no se considera que es fiadora. 4, Ureiaxo; Comentarios al Baieto,tibroXX1X. —Pero af deade un principio hubiere so contratado con wna mujer, lgndrando yo 4 favor de quién que- ria ella que s¢ haya hecho ésto, no dudo que deja de ser aplicable el Senadoconsulto; y asi lo respondie- ron por reseripto el Divino Pio y nuestro Emaperador. “Tpor jo tanto, si queriendo hacer donacton & fecibié de mi dinero en matwo, y se lo do- 16 & Ticio, deja de ser aplicable el Senadoconsulto. ‘Pero tampoco es fladora, si para dondrtelo ella & ti hubjere entrogado el dinero A wm acreedor taro; porque e] Senado quiso socorrer & la mujer obliga a, no 4 la que dona; precisamente por esto, por- que In nrajer més fAcilmente ge obliga, que hace donacién & otro. 5. Gaxo; Comentarios at Bdicto provincial, li- bro LX.--Y no importa, que entregue dinero para pagar, 6 que dS en pago cualquiera cosa 6 porgue augue hublere vendilo una cosa suya, 4 5 por otro pags con el presigrecbido, va st a gé al comprador & favor del aereedor de otro, 0 fopino que tione Ingar el Senadoconsulto. 8. Useraxo; Comentarios al Edieto,Wibro XIX. Si hubleren intervenido fladores por el defensor oun hijo ausente en virtud de mandato de la ma fre dé éate, se pregunta, ;se les socorrerd tambien ‘4 estos por el Senadoconsulte? Y dieo Papiniano en el libro noveno de Ine Cuestiones, que usarén ellos de excepeién, ¥ que no importa’ mucho, que hayan sido fadores por el defentor, puesto que tervinieron por consideracién al mandato de la ma dre, Verdaderamente, diea, si el que recibié estos fladores ignoré que Ia madre se lo mand6 & ellos, se ha de repeler ia excepcion del Senadoconsulte ‘con Ia répliea de dolo. 7. Parisiaxo; Cucationes, libro IX.— Ast, pues, aunque el flador, interpuesta la réplica de dolo, lords Ie datenes da a oxonpetin, bo tard Embargo réplica alguna contra la mujer, porque no puede alegar ignorancia del hecho. Pero no se- ¥4 Injusto que se dé Ia accion de gestion de nego- ios contra e) defensor, porque Ia causa del man ‘ato ee hace trrita por ef Senadoconsulto, y queda libre el dinero del fador. 8. ULPIANo; Comentarios al Raicto, libre XXIX. , replieationem "i Senatuseensulti non profuturam, nist ere: eset, etiam slings peeuniam ei debon lier eF Titins, quam In ren comment ‘arentur, efusdem pecuniae rel fheti sunt; now re inter: cessisse dicebat (3), nam si ob eam causa m0 funtt fering, ex qua, sf ereditor peenniam non de Asset, inaids damimuin mulier passara fucrat, vel 1d communis insula fulta non eyset, vel quod ‘commnnis in publiewm eommitteretur, po: s ese Wt Sonacusconsnite Joeus non sit. AL si ‘aliquam emtionem mutta pecunia sit azcepta, time pro. parte Intersessionem factam videri, ef ideo creditorem partem dantaxat pecuniae a imu- ere petere posse: quods! totum pelierit, exception ne pro parte submovetur. 48, Paunvs libro VIL (4) ad Plautivm,. Idem, etsi pro debitore ico ‘Sitius ef mutier duo vel intercesserint. 19. Arnicaxvs libro IY. (5) Questionum. Tutor pupilli decesserat heredé institute Titios quum de ndennda hereditate dubitaret, quonian hale gesta tutela existimaretnr, persuadente ma- tre pupilli, ut suo perionlo adivet, adil, stipulatus- qpede eu est Indgimnem se eo tomine praeatai. rex ea causa Titius pupillo aliquid. praestitisset, inque matrem conventret, negavit, exceptions Se natmsconsulti loot ease, quando vix sit, ut aliqua apud eundem pro eo ipso intercessisse intelligi possit. § 1.—Nee dissimilem huie propositioni ex facto agitataid, qaum quidam vir praetorins decessisset Guobus fliis superstitibus, quoram alter impubes fesset, et alter legitinns tutor fratrl esset, et eam Paterna hereditate (6) abstinere vellet, ‘mandatu Rxoris defuneti, quae mater pupillo esset, absten- to pupillo solum se hereditatt miscuisse (1); ubi similiter se respondisse Tulianus ait, si ex ¢a. eat ‘sa agente pupillo damnum eo nomine (6) passas essed, non impedisi eum Senatnsconsulto, qiomi hus # muliere rem servaret. §2.—In proposita specie et illud tractendam yy cederet, Hat, GB Stee, few agar de posers. Vil 18) Weebame fran" - 1 Xx eat (3) th et tireno 1 893 mitiuo a la mujer pa- ra esto, para que prestase st mnatido, no habra tle obstat la excepeién, si el nereedor bul ido por que eaulea se prestase a Ia mujer; pe Giertamente es muy diverso, que Aiguien contrate desde un poineipio con la'mmujer, 6 que transfiera, sobre elle una obligacion ajena, ‘porque entonces debe ser mas diligence. 'g L-_Si la mujer hubiese dicho, que una cosa i esiaba obligada por razin de dote, y el acreedor, que recibiese Ja misma cosa en prenda, hubiess procurado que se Te pagase el dinero de Ta dote, se fe deberia tambien @ In majer el dinero prestado; sel poseedor acreedor opusicra contra ela, que ‘ojerelinea Ia neeion Servinia, It excepeion de st ho se linhiese dado Ia prenda con su voluntads, no aprovecharé a la mujer Ja replica det Senadocon- Suite, & no ser que el acreedor hubiese sabido, que tambien se le debe otro dinero. tina mujer y Tieko, como recibiesen en n ‘uo para wna cosa contin, 8e hicieron dendores de Ja sng eansidad: decta, que no de todos, modes se considera que Ie major £86 fiadora por la parte de su socio, porgue #1 hubieren reeibido en anita por aquella causa, por la cual, si el aereedor no imbiese dado el dintvo, habia de haber sufrido ma or dafio la mujer, eome porque no se hubiera re- parndolacasa comun,¢ porque un fando comun fac~ 0 eonfiseado, es mis cierto, queno ha lugar at So- paloconsulto, Marquesieldinerosehnbierarrecibido, gn mito para alguna compra, entonces seentien, te heeha fanza por una parte, ¥ que por lo tanto el aereedor puede pedir ala majer solamente una parte del dinero; pero si se lo hubiere pedido todo, ee repelido con in-excepeidn respeeto & una parte. 18. Pavioy Comentarios d Plaucio, tibro VITT. —Le'misino, también si por un deudor miohubieren, salide fiadores dos obligados, Tieio y una mujer. 19. Arnicaxo; Cuestiones, libro 1V.—Habia fa- Uecldo el tutor de un pupilo habiendo institutdo heredero 4 Ticio; dudando st adir la hereneia, por- que estimase mal administrada In ¢atela, y persua- digndole Ia madve del pupilo, que Ja adiese Asn viesgo, In adid, y eatipuld de ella, que por tal moti- ‘vo le respondiase de Indenmidad, Si por este causa Imnbiese dado al pupilo alguna cosa. Ticio, y este demandara 4 la madre, dijo, que noha Ingar la ‘excopeién del Senadoconsulte, puesto que sen difi- ceil que pueda entenderse que alguna salié fiadora para uno por este mismo. : —¥que no es desemejante & esia proposi- iin Ta disentida sobre el hecho de que, habiendo fallecido elerto ex-pre'or sobreviviendole dos hijos, como uno de ellos fuese imptbero, y el otro fuera tutor legitimo de su hermano, ¥ quisiese abstener Wéste dela hereueia paterna, por mandato de 1a mujer del difunto, que era madre del pupilo, ha- Biendose abstenido el pupilo, él solo se inmiscuyd ‘enlaherencia; en euyoeaso dice Juliano que él re pondid del mnismo modo, que si demandando el p bilo por este causa’ hublese eufido perjicio por fal motivo, no ae le impedia por el Senadoconsulto, gue 4 cargo de la mujer salvase los bienes. $2.—En el caso propuesto también se ha de 1) ct,qoum paterna heceditate abstinere i Vell, ii. 1h mst rade {bs es coaster Romine a ads pero no Paver, ida. gor-antiguos copie= sat fest) au is, qui msndato mullesis adievity si da- ‘nun ob kd"patiatnr, quod. debitores ezeditarit tolvendo’ non? fuarine, Senaunsconeito teas at, GRperies Magis autem eat, lene ob hane quidem ‘calisam Senafusconsultum locum habeat, quando hon ex mente fuerit, ut pro his iutereoderet, sed {itoris adversts pupillum et coteros forte crSdito rea indemnem hereditatem (1) praescaret § 4--Donique ai ponamua, muiliererm in cuit ne (2) hereditatis eo nomine damnum pati, quod debitores hereditaril solvendo non sint, hulla puto Aubitatio erit, quin Senatusconsulto locus non FL, ellamol maxime ereditonbus allquantam prac stiterit. acdc mah as toners ste ened te ree a regen guna mina gee corm Pee a ae ccc in taper, ita der oe secu igenere ole nef mae sn proper Senctoonelan sequrety rea se mai atea pega enti prep ignorant ane Esra tg i erase Gf SQ aR a marion on non ban, svmars tay aga, sonal, De Respond, ited, no ng nn atone ficene gue toe, ge ro mgs Naseer, be seoer mal eee cea, sete compet tgmihtquogug avers ils aa aaa meer a ge ad erat eldest conan me ng worn, a ror rnd haben As ing pcg mar evan ne cui cry fees ong gute asi oe Tai cae a seisanticmeeaere a anil anim dec gua mais ioget, alercendon Ivar no pe pone cE compere gumudo delegations abi feta mat non but, at) a proponte al aay beatin 20. Ipex fibro VHT, Quaestionm,—Si pro wna reo datercessit muller, adversus utrumque res taitur actio ereditori. BA, Cavtastratus libro HIT. Tnstitutionum (@). {2 perpen at mange intern da ebte 1) Hats eitionen, ‘B) oblidetio, af margen interior del edtice Fl pIGesTo. LBRO EVE Teruo T examinar esto, si, cuando ol que latbiere adido por mandato de la mijer sufra algtin perjuicio por es- {o, porque no fueren solventes lod deudores de la hertucia, habsa inzar al Senadoconstlto, como it eu cierto modo in mujer hubiere tomado A su car go las obligaciones de aquellos. Pero es mds cier to, que ni aun por esta cause tiene lugar el Sena- decensulto, cuando no hubiere tenido ta intencidn 4e salir Gadora por ellos, sino do responder de 1a indemmidad de la herencia del tutor contra el pa Io ¥ acaso contra los demés acreedores. j—Finalmente, si supusiéramos que cn In copra de la herencia {a mujer suftié perjaicio por esta razon, porque no fueran solventes fos dewdo- ves dela Netonsla, juego que no habra dada alga na de que no tiene lugar el Senadoconsulto, atin- que especialmente hnibiere dado alguna cosh & los Rereedores. ‘4 ivego qué, si enando dudase Tieio adir Inhherencia por esto, porque parceieran poco abo: nados los nombres de los deudores, In mujer pro: netié esto mismo, que ella responderia ‘de euauto dle menos se pudigra cobrar de cualquiera de ellos? Es east lo mismo que si hubiera fanza, ‘§ -—Teniendo Wt como deudor 4 Tieto, y que- riendo wna mujer ser fiadora por él, y no admi- tendo ti el erédito de Ie mujer: por causa del Se- adoconslta, la mer me pid ders en, mitao para pagarie, y me lo prometié estipulandolo yo, Gignorando para qué cosa fuese dado en miitue ast'me mando que te lo entregara, ¥ después va, porque no tents dincro & mano, te lo promett & {i jue lo estipulabas; se preguntd, si yo reclamara cate dlero a le mujer, cle aprovecharh & esta la excep ‘ibn del Senadoconsulto? Respondié, que se ha de Ver, no se diga no sin razén que deo ser couside- rado en el ingar de aquel que hubiere sido. flador por la mujer, para quo ast como 4 ¢l, aunque ht Fiore ignorado que la mujer era fladora, se le a8 ‘excepeldn contra el acroedor, para que no le-com- jeta la aceidn demandato contra Ia miger, ast tam- én se me dé contra ti Ia exeepeién titil, y se me denfogue la accidn contra. Ia. mer, enaudo. esta accion hava de set en perjuteio de la'mujer. Y se ha de decir con alguna mas vazin, st antes que 0 te hublere pagado el dinero, hubiere yo avert ado que ella habia sido Aadora. Perost yon ere pagado antes, 20 ha vor, si, esto no obstante, se debera dar eleriamente 4 Ja’ mujer excepcion contra mf, y podré reclamarte por la condiceién el dinero, 6st se ha de considerar fo mismo que si des de un principio yo hubiese prestado el dinero. & La Imujer, ya ta ver tt me 10 hubleses prestados Jo que ciortamente estimd que preferentemente se ha de-decir, para que ast no tenga Ingar el Senado- consulto, asi como cuando Ia mujer delegue mn Aeudor suyo, tampoco tenga lugar Ie fanza. La cual dice después, que no se compara bien 4 cuan Aohecha la delegacién del deudor nose obligare la ‘mujer, pero en el caso propuesto hubiere transfer’ do sobre al una obligacion ajena, loque eiertamen- teno habré querido el Senadoconsulto que se haga. 20. Ex susuo; Cuestiones, libro VIIT—Si ta ealid fladora por un colo deudor, contra uno ¥ obro se restituye Ia accion al acreedor. 1, Carasenato; Institute, libre IL—Si por (Uy sity ‘en lugan de a, Hat Quseatlnauts, Hav picasto,—htRRo xve TireLo i pe olign mulier intereesserit, se@ in rem 1, qed aeceptuim est, versnretur, exeeptlo Se: ituleeonsulti Ieeam non habet, quia non At pau perior dete si guid. uberalitor feeeit, velus ne indies(us (1) pater eins propler solutionem vexe. ty, nog ert nia Senatuecensntto; eadribas enim cavum Sensing sucemit 22, Pavena libro VI. Regularun (2).~ Si mn. Jieri dederim peemniam, it eam exeditori meo sol- vat, vel expromittat, ‘si ea expromiscrit, locum hoa esse Senatusconsulto, Pomponius seribit, quia Taandait aetione obligate in Fem snam videtur 28. Ip Hbro siagulari ad Senatuaconsuttum Velleiaaum.—Si raulier in jure interrogata resp Alevit, se heredem esse, si seiens, se heredem non ‘se, ‘responderit, ninime interevssisse videri, quia, ‘se heredem, et co. no- ine decepia responderit, in eam actionem quidem dae pesidae existimavernmt, sed exceptions Se- natusconsulti adlavari 24, Touu Uibro singulari de intercessionibus feminarum.—Dobitrix mulier 2 ereditore delegata, ppro eo, eu delegata est, promisit; non utetur ex- Ceptione. § 1.—Sed si pecuniam promisi intercessisse videsur. '§ 2.—SI Senatusconsulti beneficium intervene vit, afram stati, quam mulier intercesserit, actio in priorem debiterem competit, an, #1 mulier solu- fayn condicat? Pato, stati, ef nob exspectandam ne delegetur, § 8.—SI pro eo, qui temporali aetione teneretur, muller intereessevit, temporalis actio restituetur, sie tamon, wh ex praeeedentl causa continua tem- pork numerarentur pest restitutionem, quamvis Hatim atque intercessit muller, competierat 26. Mopasrixus libro singular’ de Heurema- ticis (8).—Si domina servo suo ered! Iusserit, actio- ne honoraria tenebitur. § 1.—~ Quodsi pro eo fideiusserit, exeeptione Se- natusconsultt Vellelani iudicio conventaadversus czeditorem teri se potert, nish pro sto negotio joe fecerit. 26. Unrranus libro XXX VII. (4) add Edictum. —-Si muller Intereedend! animo servum alicnmun ‘suum esse responderit, quasi Intercesserit, anxilio Senatusconsnlti utetur; plane si pro bona fide serviente sib} responderit, non videtur interces- sisse, 27. Parcurascs libro IIT (8) Responsorum.— ‘Bona fide personam mulieris in contrahendo seen- ‘us ob ea) quae inter virum et uxorem accepta © i ies 8) th ti neh 25 ‘alguno hubiere sido fiadora la mujer, pero. se eon: Nirtiese en provecho de ella lo que. se reeibid, no tiene Ingar ia exeepeidn del Senadoconsulto, por ‘qe no se hace mas pobre, '§ 1—Asimisino, at por liberalidad hubiere hecho alguna cosa, como pata que, condenado su padre, no sea vejado por causa del pago, no serd ampa- rada por el Senadoconsulta; porque el Senado las fusille en Toa gravamenes de eflas misma! 22. Pavio; Reglas, libro V1—Si yo hubiers dado dinero 4 una mujer, para quetse fo dé en pa 0, 6 s¢ 10 prometa, 4 un aereedor mio, si ella se 1o imbiere prometide, escribe Pomponio, que no tiene Iugar el Senadoconsulto, porque obligada por In accién de mandato, parece que se obliga en eansa Propia. 28. Et urswo; Comentarios al Senadoconsulto Teleyano, libro unico.—Si la mujer interrogada en derecho hnbiere respondido qne ella es heredera, si Jo hubiere respondido sabiendo que no es herede- ra, no se enticnde en manera alguna que fué fia. dora, porque engaié; pero si se ereyé heredera, y. ‘enguhada por este motive hubiere reapondido, ju garon los mas que so dé ciertamente accién con. ta olla, poro que es auxiliada con la exeepeién del Senadaconsulto. 24. Ex, miso; De las flaneas de mujeres, libro sunico.—Una mujer deadora, delegada por su aeree- dor, promedié por aguet & quien tne delegada; no userd de la excepeion. f 1. Pero si promeiis dinero para que no fuese delegada, se entiende que fue Sador § 3.—Si hubiere tenido lugar el benefieio del Se- nadoconsnito, gcompete neaso Ia accion contra el deudor principal inmedistamente que la mujer hu- blero sido fladora, 6 61 In mujer reclamara por la ¢onalecién lo paged Oping, que inmediatamente, ¥ que no se ha do esperar el'pago, '3--8i Ia mujer hubjere sido fladora por quien estuviese obligado por aceidn temporal, se rest tairé Ia accién temporal, pero de sterte que desde Ia precedente eausa ce chenten los tiompos conti- ‘aluos después de Ta restitucién, atinque haya com- petido inmediatamente que la mnjer fué fiadora 25. Monnwr1xo; Cuestionee nuevas, libro tinico. Sia seflora hubjere mandado que se preste & un. eselavo suyo, quedara obligada por la accion ho- '§ 1.—Pero si hubiere sido fladora por él, deman- dada en juicio, podrd ampararse contra el acree- or con la excepeiin del Senadoconsulto Veleyano, siesta no lo hublere hecho por su propio negocio. 26. Uniano; Comentarios al Edicto, tibro XXXVIL—Si eon Gnimo de ser fadora hubiere Fespondido wnn mujer que era suyo un eselavo aje- no, usara del benefielo del Senadoconsulto, como Sihubiere sido fladtora; pero si hublere respondido Por quien de buena fe le prestaba servidumbre, no Ee considera que fué fladora. 27. Parreiaxo; Respuestas, libro HI—El que de buena fe atendlo, al contratar, &la persona de Is rmjer, por razén de lo que, habiéndose reeibide di- Hel. a Axe, 3 ma 8 326 pocunia gosta sunt, exceplione Senatasconsulti how suiminovetur, ‘$1 Quam \d_nogatiationem praepositi, cuin sli eontralentes, personam muller, ut 1d eae, weqauntur, exceptions. (1) Seuatusconsulti dominum summover, nee videtur deterior eausa domini per servam fieri, ‘sed nihil esse domino snaesizum, non magis, quam: st litigioswm prae- fam servis, aut liberum hominem einerit. 82. vir ered Uxor dobitricem suany viro delegavit, ut jrl elus 2) pecuniam solveret; st fidem funn pro ca, quani delegavit, apud viru obliga locum’ exeeptio Senatiscovaullt non bl fa mulier sain negotinan Zest 2B. ScaEvoLA libra I. Responsorum. — Seia emit, et mutuam pecuniam accepit sub jore matito, eamque solvit venditoris postea rmaritns decodens non selvendo in. frandem credi- toris eavit testamento, se eam pocutiam univer: am debere; quacritur, an intereessisse muller videretur? Respondi, secundum ea, quae propone. 1, non intercessisse. ‘Fundum uxoris suse snaritas obl $1 Seinpronio ob c Flo sua fide muraam gatione eiusdem fun: Inarito- suo; qusesitain est, en adversus Senatu consultuin obligata ait? Respondi,. st Numerius selisst eam intercedere, fore Senatasconslto, de ‘quo quaereretar, locum: 20. Pautus libro XV’) Qui- dam voluit heredibus Taicit TiAl mutuam peote iniam dare, et cum lis contralere, sed quoniam fneultates ‘corui suspestas habult, magi= votult tsar testator dare esumiam, ea st pga Acciperes maier-enndem pecuiam sledie Koved dbus, et ab his pignus aecepity quaero, an inkerces ise videatury e€ au piguora, une ipsa acceplt, enoantur ereditori? Paulas reapondit, si creditor, {quum contrahere vellet cum heredibua Lull Tit, evitatis bis magis mulierem team clegit, cb ‘stus persons Senatuseonsulto, quod de baverces- Monibas Tactum est, locuin esse, et pignora. ab 2) daca mow tener a aon ts, qa te Ab his, pro quibus inteccedebat, piguoriaccepl creditor! mulieris obtigaias non este: Sed now st ratione Praetorem fcturi, 41 non fantumn in per Sonam (J) subdueta auiliere, m_prineipates deb tores dederie actionem, sed etiam in res, quae inilfer! obligatae sunt § 1.—Paulus respondic fraudem Se- natusconsulti, quod de feninarum Tactism est, exeogleata probart possunt, rata habe: vi non oportere. 80. Ipow libro IE. Sententiarum.—-Si decipien: ALanimo, vel quum sciret se non tenert, muller pro aliquo intercesserit, exeeptio ef Sonatnacon- Beate rt 5 ara IGRSTO.—TABRO XVI TEPULO T nero, se iratd entre el marida y la mujer, no es re- pelido con Ia excepetin del Seitadoconstito.. § 1.—Cuando los esclavos pucstos al frente de agin negocio atienden, al contratar con otro, & Ia persona de Ia mujer, como iddnea, repele al sefior on Ia exeepeidn del Senadoconsuite; ¥ no se con- fidera que se empeora por el esclavo In causa del sefior, sino que nada se adquirid para el sefior, no. de otte suerte que st ol esclavo bubiere eomprado ‘un predio iltigioso, 6 un hombre libre. '§2.—La mujer delegs para su marido & una aeudora suya, para que el marido pagase et Yo 4 un acreedor de él; si para su marido hubiere obligado su palabra 4 favor de aquella & quien de ogé, no tended lugar Ie exeopeign del Seuadacon- sulte, porque In mujer fue gestore de si propio negocio. 28. Scivors; Respuestas, libro Seva, com pro eaclavos, ¥ reetbid dinero en maituo slendo fa: or su inaridoy y lo dié en pago al vendedor; dee- [pues, falleciond insolvente ef wntido, asegutd en ratio del acroetor en u teatatent, que dl bie todo aquel dinero; so_pregunia, ae’ consideraria tue ia wnajer fué adorn? Respond, que, segin lo {fue ae proponta, no fue fiadorn. 1 POW maride obliga wn fando de su major & ta¥or de Semrontoypor cause, es nrendmien ory deepucs'ia mujer dio inmegiaeamonte en pa 0 por su marido 4 Bempronio. dinero rectbido de Kumerio. en midtdo bajo su responsabilidad me- diante obligacion del miano fundo;re pregunts, ‘Oligo aoaso contra el Senadoconsulte? Respon af que ff Numerio hublese sablde que ella era fia: dora, habria de fencr lugar ef Seundoconsulto £0- tre que se pregunta, 29. Pavto; Respuestas, libro XVE—Unoquiso dar dinero en initud dos herederos de Lucio Tein, ¥ contratar con ellos; pero porque cousiderd s0s- Pechosas Ins facultades de los memos, prefirio dae eldinero 4 la mujer del testador, y recibir de ella prenda; la mujer dio el nismo dinero & los hevede- Tos, y reeibio de ellos prenda; preganto, geo enten- ue fue fadora, 'y quedarén obligadas al ‘acreedor las prendaa que ella misma recibio? Paw: Jo respondid, que si el aereedor, al querer contea- tar eon los herederos de Lucio Ticio, eligié. prefe- yentemente, habiendo rechazado 4 éstos, como deudora & In mujer, tiene lugar respecto de la per- sona de esta misma el Senadoconsalto, que se hizo sobre las fianzas, ¥ no quedan obligadas las pr das dadas por ella; pera que Ino eosas que la mujer Feeibid en pronda de aquellos por quienes salia fia- dora, no estaban obligadas at acreedor de la. mu. jer. Mas que no sin razon obrard el Protor,'s, ha- endo prescindido de ia mujer, hubiere dado tra Tos deudores principales no tam solo accién personal, sino también sobre las cosas que fueron Obligadas & favor de la mujer. '§-1.—Paulo reapondis, que no deben tenerse por validas aquellas cosas que puede probarse que se concertaron en fraude del Senadoconsulto, que se Iizo sobre lanza le las inujeres, 80. Bt. iso; Sentencias, libro IL—Si con fai mo de engafiar, 6 gabiendo que ella no se obliga- ba, una mujer hubiere salido fiadora por alguno, (), Los cidices mis atendibles, Br nod laitans perenne muliersubascen a persona, Fl oi rrikelpate, Hi, picesto. sulti non datar; actionem enim, quae in dolmn malieris competit, amplisshnus ordo non ex: chadit $'1—-Procuvator, si mandate mulieris pro alio intercesserit, exceptione Senatuseonsulti Velleiani adiavatur, fio intercidat (1) 1. Iona libre I. ad Neratiun. — Paulas: vi inulier, qmiod ex intercessione solvit, uolit, repete- re, sed mandati agere et cavere velit de indemni- tie reo, andienda est. BR. Pouroxics libro J. Seatuseonsultorin Simmulier hereditatem alfeaius adeat, wt acs alie- nium ofus suscipint, vix est, at suewrri elf rane retort concept enim loco minoris vigintiquingue annis, circum ipl per olnmia habenda est malier nuntier rem a se pignori data tevessionein recfpere well Fructus. etiam Feit, eta res deierior facia Tuert, eo. nage’) neatinetur. Sed si creditor” qui pignns Te iniorvessionem aceeperit, hoe alit vend Vera est eorum opti, qu. peditionoin dandamn ol Jusané ef adverse Donge Adel emtorein ne melo- Hs conditions eusor i, quatn fuerit vendor. eros S2pleg gl males creditor vil Fundam ven- didit ct teadidit (8) ea conditions, ut emtor acce- pain peeuniam viro referret, et hune fundumn vin- leat, exceptio quidem opponitar et de re emta et tradila, sed replicabitnr a maliere: «aut (1) si ex venditio contra Senatusconsultum facta sits. Et hoe provedit, sive apse creditor emerit, sive inter: posuerit alium, quo mulier ea raifone careat re Sua, Idem est, et si non pro viro, sed pro alio de- Ditore rem suam tradidit. §.3.-Si muti, ne ipra, intercederes,alli-man- datet, ut id faceret, an in huias persona locus bute Seiefusconsuo nit, qui togat malierie fd Taceret sotas enn sermo Senatusconsultt ad. pettionem don dandamn adversus ipsam nvalierem spectal—? Bt puin, em ita eate datinguondann, ut qnidem Crore obligavi randenté mire Boe in Frandem Senatasconvals egiecet, ue ipsa fater- iret contra, Seuntusconsiltamn, aret_ autem nium. eXelndendum eam exeeptiove frauds Sen iussonsuli faetae; ab vero in lgnorasset, ¢0. a Kem scien, tne mandath sme. agentem Inuliere excladendam esse, me autem cred toners § 4.-Si mulior pro e0, pro quo intercesserit, iu dichna parats sit aceipere, ut hon in veterem’ de- Gitorem'actio detur, quoniam Senatuseonsultd @) ‘exceptionem opponere potest, cavere debebit, ex: ‘ceptione ze non usuram, ct sie ad iudicem ire. § 5.—Intercedore mutierem, intelligendum est, cetiain pro eo, qui obligari hen possit, Veluti si pro (Q)_ ne alias acto imterct Mad, Behera ad ay GB Ghnidieromtiiee tat ano xvi: TiTUh0 827 no se Je dé Ia exeepeion del Senadoconsulto; per que el muy magnifico Senado no exclnye Ja accion ding compete por el dole do Ia myer 's 1.1 procurador, sf bubsere sido flador por ‘otro por mandate de. una mujer, es anxiliado con Ta exeepeién del Senadoconsulto Veleyano, para que de otro modo no fenezea la accion. 81. Ex atsqo; Comentarios d Nevacto, libro F. Dice Pao a mujer no quisiera repel i ue pagd por eausa de wna flanza, sino que, quisiera Uercitar In nceiGn de mandato ¥ dar eazteion de in ‘demnidad al obligato, ba de ser oda. . Pouposio, Senadoconsultes, bro E—Siuna jer adiera In herencia de alguno, pars pagar ts deudas, diel eb que deba ser sozorriday no Fetes sega fnglont en faade de fe Screedoresy porque la moger no ha de ser con Stlnen told como el menor Ge velntieine aos ‘fue 106 enaado, Te Sie mjer quislera recobrar Ja cosa dada pot ella en prenda por vin de fianza, reeobra t BRbu‘ os fratos bree, yi Is oan ao hubleredte™ ilo es mejor que se eaime por este coueplo. Perot shacrevdor, que hublece reeibido prenta pore fans; le veuuio & otto, cs vortadora In plain de tov que jumgan que so leha de dar pete clon aan contra el eomprador de buena 16. para fque no sea de injor coudicioa eh comprar, que Huber sido el vendedor. Po" Asimismo, sia raj vendid un fondo 6un acheedorde'su mesid0, 10 entregd.con esta cout ‘cidn, que el commprador diese al marido cl dinero re- Stoldo'y veivindicn este fando,elertamente que se icpous tn een den compradns etree dacbero se feplicara por In mujer: sb glesta.ven- fe Wubiera sido hecha contra el Senadoconsulto.» Y provede esto, ya ek hubiere comprado el mismo toteeor slisiere erent nara que jor eate fron quode privada la mujer desu pro- 20x Sout ‘T ido es, Uanbiea sino por 9a mar Uo, Sine por otro doudor entregd una tose suya. 32 ia mujer, para no de Aadora lla mic- imi, mandaso foto que lo fuerg, gtendck. lugar Bats Senadaconsulto reapecto bla persona. del que {oTuese por mandato de la majer,--puesto que lo oe! tevto del Senadoconsulto se rehere &, que,n0 Soha de dar peticlon cont Ia moma. mujer? Spano, que ex el asunto se ha de distingais do este eode’ dus si verdaderamente el aereedor. 4 quien Ine obligae, bublere hecho estoen frande del Sena: oconsulto por mandario fa mer, para no ser ella some faire conta el Senadocousalto, pero pa Ya'dar ella otro ador, debe eato ser excluldo Por 12 Skdopetin del rau’ heeko al Senadoconsulto Hero que at este Lo ablese Agnorado, 3 70 To ht Bim labile entonces, ereando. $0 contra In rnnjer i action do mandato, he de ser excluldo, pero quedo obligade al acreeor. Psi in mer estuviern Gnpuosta A aceptar cl ulsio por aquel por quien hablere do. ndore, pate qu un soda Acid contra anti deur, vorgus puede opener la exeepelon det Senadocon” Said, afters Str esuclin de gueo ar alla ela ‘heepelopey de este modo comparecer ante eluez. PSs he de entender, que la mnjer es fiadora an por aquel que no pucda abligarse, como st cs 4p, ae len tng daa, Het. precinct de be fe 19) seats, Hal. piesa. 828 servo alicna intervedit: sed reseissa Iutereesstone fu dominum restituenda est actio. rr. 1 bp COMPENEATIONIBUS {f. Cod. 1¥. 31) 1. Mopesrinus libro VIL Pandectarum (1).— Compencatio ext debit et crediti Inter se. contrl bata. 8. Tetanus libro XC. (2) Digestorwn.—Unus- uisque ereditorem suum eundemque debitoren pevortem summovet, si paratas est compeneare. 3. Pospoxtus libro XXV. ad Sabinum.— Tdeo compensatio necessaria est, quia interest nostra potius non solvere, quam solutum repetere. 4, Pavia libro IHL. ad Sabinuma.—Verusn est, quod et Neratio placebat, et Pompooius ait, psd Sure co minus fideiussorom ex ommi contract de. dere, quod ex compensations reus retinere potest: sicut enim quum totam peto a reo, male peto, ita ft fideiuswor now tenetue ipso ture in maloren quantitatem, quam reus eondemnaci potest. 5. Gatus Libro IX. ad Eaictum provinciale.— Si quid a fidelussore petetur, aequissimam est, eligere Adelussorem (3), god ipsi, an quod reo debetur, compensare mali; sed et ef utrumqae ve- Hit compensare, audiendus est. 6. [7.] (4) Uerasus libro XXX. ad subi nam (8).— Bflam quod natura debetur, venit in compensationem. 7. [9] Iosu libro XXVHL, ad Aietum (3) Quod in diem debetur, non compensabitur, ante- quam dies venit, quaniquam dari oporteat. § 1.—Si ratfonem compensationis iudex non ha- buerit, salv nec enim rei Iudieatae ci potest. Aliud dicam, et reprobavit penzationem quasi non existente debito; tune enim rel ludicatae mihi nocebit exeeptio, @. Gawws libro IX. (7) ad Bdictum provincia ten compensationem etiam id deducitur, quo nomine eum actore lis contestata est, ne diliges ior quisquo deterioris conditionls habeatur, compensatio denegetur. libro XNXUL, (8) ad Edictwn, Si las aut servo contracta sit societas, et agat dominus vel pater, solidum per compensa’ tionem servamus, quamvis, si ageremus, duntaxat de peculio praestarctur. + § 1.Sed af cum filiofamiins agatur, am, quae patel debeantos, Alias compensare posits qusor fur. Etmagis est adiittendum, quia unis contra: 1) garden, ao 1) Vile. et {a} guru feterea set 1 Hot tats NRO XVI: THeULO ML fiadora por un esclayo ajeno; pero reseindida ta fianza, se ha de restituir la aceidn contra el sefior. viruLo m DB LAS COMPENSACIONES (Véage Cod. 1V. 31) 1. Mopestixo; Pandectas, libro VI-—La com: peusacién es la coutribueion de una deuda y de un Eredito entre st. 2. suLtaxo; Digesto, libro XC.—Cada eual re- pele & su acreedor y al mismo tiempo deudor, que Te demanda, si esta’ dispuesto 4 compensar. 8. Pospoxio; Comentarios d Sabino, libro XXV.—La compeusacion es necesaria por esto, porque nos importa mas no pagar, quo repetir 16 pagado, 4. Pavco; Comentariosd Sabino, libre THT.—-Ea verdad lo que también & Noracio le parecia bien, ¥ ico Pomponio, que de derecho debe el fador por todo contrato aquello menos que el doudor puedere: tener por eompensacién; porque ast como cuando lo reclamo todo al deudor, Feolamo mal, ast tambion, de derecho no esta obligade el flador & mayor ean- tidad, que 4 la que el deudor puede ser condenado, 5. Gavos Comentarios al Edicto provincia, ti- bro TX —SI se pldiere algo al flador, es muy justo aque el fiador el st profore compensar lo que se debe @ et, 6 lo que'al deudor; pero tambtéat ha de sor oldo, si quisiera compensar tuna y ofa cosa, G.{7.] Unrtano; Comentarios d Sabino, libro XXX.—"Se comprende en Ia compensacién, t bidn fo que se debe naturaimente. 7,{8.] Et. miso; Comentarios al Edicto, tibro XXVITL.—Lo que te debe 4 término no se com- pensard antes que venza el término, ungue eon venga que se dé. '§ L—Bi el juez no hubiere tenida enenta de Ia compensacion, queda salva la petielon; porque no puedo opouerse ni la excepeian de code juszadn, era cosa diré, si reprobé la compensacion como si no existiera la dewda; porque entonces me perju- dicara la excepeidu de-eosa juzgada. 8. Gavo; Comentarios al Edicto provincial, 1 bro 1X.—Compréndese on la compensacion tam quello por razon de lo que se contesié ta de- manda eon el actar, para que el mas diligente ‘no tem considerado de peor condicién, se Ie denegn- ra fa compensacién. Pavto; Comentarios al Biieto, libro XXXI, se hubiera contraido sociedad con un hijo de familia 6 con un esclavo, ¥ demandara el seor 0 ‘el padre, retenemios el todo por It compensaciou aunque i demanddsemes, Se pagase Solaments 'g!1—Pero si se ejereitara la accion contra el hijo detamilia, pregintase st podra compensar el hijo lo que se deba al padre, Y mas bien se ha de admitir, em bse NN. of edieteun, Hat Gr Ulpenaue ia SSL ad Salou at, 1) SRST Het DIGESTO. tus est, sed enn conditione, ut caveat, patrem suum ratum habiturum, id ést, non exacturam, ‘quod is compensaver 40. Unrianus libro LXUIT, (2) ad Edictum.— ‘Si ambo socii parem negiigeniiam societati adhi- Buimus, dicendum est, desinere nos invicem es- 56. obligates, ipso iure compensations nogligen: tine facta. Similt modo probatur, st alter ex 76 commun! aligaid pereepit, alter tantam ‘negligen- iam exhibuerit, quae eadem quantitate” aestimt- tur, cownpensationem factamn vider, et ipso Sure Invicem iberationem. § 1.—Si quis igitur compensare potens solverit, condicere poterit, quasi indebito soluto. .—Quotics ex malefcto oritur actio, utputa exeauon ftv cteraramaue maton te fea (@) pecuniaris agitur, compensatio locum ha- ‘ee indm est, et al coudieatur ex canst furdiva, ii et qui noxali indicio convenitur, compensatio: item oppanere potest, —In stipulationibas quogue, quae instar inuin habent, id et. prnctorite (3), compos tio locum habet; et sectndum Talianum tam tn ‘nga stiputatione, quam in ex stipulata, actione poterit obi eompensatio. AL, Ipew libro XXXIL, (4) ad Bdictum.—Quum alter alteri pecuniam sine usuris, alter usarariam debet, eonstitutum est a Divo Severo, concurren- ‘amd uirumque quantitatis usuras non esse praestandas. 42. Iomx Nbro LXIV. ad Raiotum. tis est non solam in privain, vorum etiam in cat fe faci conaticutam. Bed ets tavicem at usureria Pecunia, diversne tamen sint usurae, compensatio hinilomines locum habet clus, quod invicem de Idem ia- 18. IE libro LX VI. (0) ad Bdietwm.—Quod Labo ait, non est sine ratione, ui, si cul petitioni specialiter destinata est componsatio, in ceteris, non obiiciatur. 14. Tavouenus libro XV. (8) ex Cassio. — Quaccunque per exeeptionem perim! possunt, in compensationem non ventunt, 15. tow tiv Bpsttarnm (1) ~ Be lt trata gt Ee niet Pte a tae Hee en nde ant al eile desist gE Gh a waa a at Gt a pi soins deel geo aaa sania re abate eat FAP at a atateeh anim Oa 16. Parisians libro IIT. Quaestionuin.—Quum militi eastrensium bonoram alias, ceterorum ay AN Hal Tiserlin acertaramente Hat Vil ragtoni milter Ha “st, (ESRC Bt Toxo 1-105 -Lipro xvi: TITCL.0 11 30 ora hs un solo contrat, pero con Ia condieién je que dé eaucion de que su padre lo ratificard, es- to o8, que no exigir Jo que él hublere compensado. 10. Unrinxo; Comentarios al Bdicto, libro LXHT.—Si ambos socins tuvimos igual negligen- cia para la sociedad, ce ha de decir, que dejamos ‘de estar reciprocamente obligados, habiéndose he- cho de derecho In compensacion de la negligenci Del mismo modo se aprucba, que si uno pereibid alguna cosa de Tos bienes comunes, y otro hubiere tenido tanta negligenein, que se estima en Is ‘ma euntidad, se considera hecha Ie compensacién, ¥ de derecho reefprocamente Ja liberacion. pues, pudiendo algano eompencar u- §1. viere pagado, podra reclamntio por la condice ‘ome hablende pagado lo mo debido. 3'2.~"Siempre que nace accion de. alztin delito como por causa de hurto y de los demas delitos, Sobre el particninrse reelannn alguna cantidad i ine Inger in compensacion, Lo mlemo es, tambien fi se intentarn Ie condicein por causa de hurt. Pero tambien el que es demandado con accion noxal puede opone! la compensacion. 5 3. Tambien en las estipulaciones, que tlenew setnejanza fe acclones, este es, em Ine pretorias, Heme lugar in comy degtn Jullano, tan: fo en la'mnisma estipulacion, como en ie accion por Jo extipulado, podra oponerse in eompensacion. 11, EL ssn; Comentarios al Edieto, libro XXXIE—Cuando uno debe 4 otro dinero sin inte- 365, y éste con interés, se ostableci6 por ef Divino Severo, que no se han de pagar intereses de la eqn- tidad eoncurrente para ambos. 12. EL snsMo; Comentarios al Edieto, libro LXTV.—EI mismo derecho se halla establecido no ‘solamente para los particulates, sino también en eausa del fsco. Pero también si por nay otra parte fuera el dinero @ interés, pero fuesen diver os los intereses, tiene, sin embargo, Ingar la come pensacion de aquello que reciprocamente se debe, 18, Br, iso; Comentarios al Bdicto, libro LXVI.—No earece de fraxzén lo gue dice Labeon, ‘que, ei la compencacion se destind especialmente & ‘Alguna peticién, no se oponga en las demés. 14. Javourno; Doctrina de Cassio, libro XV. —Lo que por unt excepeién puede extinguirse no se comprende en la compensacién. 15. Ex susno; Eptstolas, libro I.—Eatipule de ‘Tieio que se de dinero en cierto ugar, y él me rev clama dinero que le debo; pregunto, zee habré aca- 50 de compencar también lo que me imporié que se diera en cierto lugar? Respondié: si Ticio pide tambien aquel dinero que prometi6 en cierto lugar, debe comprenderse en In compensacién, pero con su causa, esto.ea, de suerte que se tenga cuenta de euanto de Tielo haya importado que se dé el di- nero en el lugar en que se hublere convenido. 16. Paristaxo; Cuestiones, tibro IIT—Cuando uno quedé heredero de loa hienes castrenses de un wo Shera 2 BA eget tn 10) mon? eer Het 830 alius heres extitit, et debitor alteri heredum obli- gatus valt compensare, quod ab alio debetur, non faudiotur, ‘§ L—Quum intra diem ad iudicati exseeutio. nem datum iudieatus Titio agit cum eodem Titio, ‘ni (1) et ipse pridem illi iudicatus est, compen: Shtio admittetur; allud est enim diem obligations, nou venisse, allud humanitatis gratia tempus in- Gulgeri soluttonts 17. Inex libro 1. Reaponsorunt.— Ideo conde imag aud aes annonnm aedieaty (2) Tonpore pracbuit, framentariae pesuniae. debtor nontviaobitur, eco compensationem habebl. 48. Innx libro UL. (8) Responsorum.— In com procurator datus, post litis eontestationem jee mmatua coaveniatar, acquitate compensa Fionis-utetur. ‘¥ 1.—Croditor compensare non cogitur, quod alii, quam debitorl sao debet, quamvis creditor ‘ius pro e0, qui convenitur ob debitum proprium, elit compensare. 49. osx fibro XL (8) Responsarum.—- Debitor pecnniam publica secvo publia elgra volantaton, Beran solv quibus:debtiumn recte aolvi_ potait, Shligedto. prstina manebity sed dabitur ef com: pentatio poeult tint (9), quod (6) sereus publicus Rabebit 20. Ines libro XEIL (3) Responsorum.-— Ov negotium copiaruin expeditionis tompore manda. tain euratorem eondemmaltm, pecuniam iure eon: ponsationis retinere nou placuit, quoniam ea nou compensantur. < 21. PAvEvs libro T. Quaestionum. — Poste Fegutm place inter omnes, id quod juvicem jebotur, ipso lure compensari, sf’ procarator ab: sentis conveniatur, non debebit de rato eavere, quia nihil compensa, sed ab initio minus ab eo petitur. 22. Scanvora libro IL. Quaestiowum. — Si de eas decem milfia (8), aut hominem, utrum ad- Voraarius volet, ita coinpensatio huis debiti_ ad. aittitur, st adversarius palam dixisset, utram voluisset. _ 28. Pavns libro IX, Responsorum.—1d, quod Supiliorum nomi ‘st tutor petat, non posse compensationem obiie! eins pectmiae, quam {pse tutor suo nomine adversario debet. 24, IpEN libro IHL Decretorum (9).-—fussit fu- perator audici approbantem sibi a fisco deberi, ‘quod ipse (10) eonvenitur. 4) gaat fon tagor de ga at (B alatiat, foe en Gtheyn th a li seevi in @9- quod, Vag alo eo, peculisteass igusTo.—Lipno Xvi: TETULO 11 militar, y otro de los demas, y el deudor obligato & uno de los herederos quiere compensar lo que se debe por el otro, no sera oido. '§.L.--Cuande dentro del término seftalado para Ia ejeoucidn de la sontoncia, el condenado & favor de Tieto reclama contra el mismo Ticio, que ya an- tes fué también. 61 mismo condenado '& favor de aquel, co admitira Ia compensacién; porque una cosa es que no haya vencido el térming de ta obli ‘ghelén, ¥ otta que por razdn de humauidad se cou- eda tiempo para el pago. 17, Ex ausuo; Respuestas, libro I—Por lo tan- to, ei eortdeniade porque suministrd encarecidas las provisiones on ol tempo que fué Idi, no seré con- iderado deudor de Ios fondos de provisiones, ¥ por esto tendra Ia compensaciOn. 18, Ex ussuo; Respuestas, lidro II,—EI pro- euraior nombrado en exusa propia, si despues de contestaila In demanda fuera saver reconv 4, usara do Ia equidad do In compensacion. "ETB! acreedor no on obligate @ compenar to ‘que debe A otre quo a au propiodeudor, aunque cl creedor de él quiera.compensar por el’ que es de- inandado por su propia denda, 19, Ex aaswo; Respuestar, libro XL—Un dou: dot pagé une dends publics al aelavo publica sin in'valuntad de aquellos & quienes couvenientomen: te pudo pagarse la deuda: subsistira 1a’ primitive ‘obligasion, pero se le dara la compensacton hasta ‘el llinite det peculio, que taviere clesclavo piblice, 20. Ex wsmo; Respuestat, libro XIIL.—No pa- recid bien que elcurador condenado por causa del hegoeio de provisiones, que se le encomendd al tiempo de una expedicidn, retenga por derecho de ‘eowipensacidn el dinero, porque estas cosas no se ‘compensan, AA. Paveo; Cuestiones, libro .—Después que ‘50 eouvino entre todos que se compense de derecho To que reclprocamente se debe, si fuera demanda~ do ¢l procurador de un ausente, no deberd dar cat cién de ratifieacin, porque no ‘compensa nada, si no que desde un prideipio se le pide menos. 22. Scavous; Cuestiones, libro IL.—Si debieras diez iil, 6-un esclavo, segin quicra el adversa- rio, se admite la. compensacion de esta deuda de ‘esta manera, si claramente hublese dicho cl adver: ssario endl de ambas cosas haya querido. 28. Paqco; Kexpuestas, libro X.—Si ef tutor pidiera to que se debe 4 Jos pupilos, no puede opo- horse la eompensacién de aqueldinero, que el mis- mmo tutor debe eu su propio nombre al adversario. 24. Bx wrsud; Decretos, libro HT,—Mandé el Enuperador que tacse oido el que probars que se le debe por el fiseo aquetlo por lo que éf mismo es demandado. ) qf Lega de quod, Hal 8 Sie Fiat! prarsr vir. DErosInI YEL coxTRa (67. Cod. 1¥. 365 1. Vupsasus libro XXX. ad Eaten, — Depo- sido sa! Suod ‘euecoiloudam sen davon ea, or ed mutl pony pragpouto enim 46 repent har oatendat form fide eins omimisstny quod ad enstodian rel pentinet 1: QvO NEQUE TUMULTES, XE: NEQUE RUINAE (2), SEQUP NAUFRA. ACrnt RENUM, QUAB SUPRA CONPRARMENSAB 8UXT. JX FPRUM IN DUPLUM, 1 HEREDEM E105, QUOD DOLO MALO 2IVS FACTUM ESSE DICETUR, QU? MORTUUS AYP, IN SIMPLUM, QUOD 1PeIeS, IN DUPLUM ICDIEWs pabo. §.2.—Merito has causas deponendi separavit Prnetor, quae continent fortuitam eansai deposi- tionis ex necessitate descendentem, non ex Yolun- tae proiiseentem '§ 3. Bum tamen edeponere tummultas vel ineen- dis, vel ceterarum causarum gratia intelligen- uni est, qui nallam sliam exusam deponendi ‘bet, quam immninens ex eausis suprascriptis peri s 4-—Hnee antom separatio cansarum tustam rationem habet, quippe quum ‘quis fide elegit, nee depositum redditar, contentus esse debet sim: plo; quam vero extante (8) necessitate deponat, tretelt perfidiae erimen, et publien utilitas cosr- fonda est vindicandae reipublieae causa (4); est ‘enim inutile (6) In causis huiusmodi fidem fran- Quae depositis rebus accedunt, non sunt deposita, ntputa st homo vestitus deponatur; vi ‘tis enim non est deposita, nee sf equus ewm cap ‘sro, nam solus equus depositas est. § 6.—Si convenit, ut in deposito et culpa prac- seetur, rata est conventio; contractus enim legen ex conventione aceipiun '§ 1,_Illud non probabis, dolum non esse prae- standum, si convenerit; nam haee eonventio con- tra bonam fidem contraque bonos mores est, et ideo nec sequenda est. § 8—Si vestimenta servanda balneatori date perierunt, si quidem nullam mereedem serrando- Fam vestimentoram aceepit, depositi cam tener, ch dolam duntaxat praeatare debere puto, quodsi Accopit, ex eondueto. § 9.81 quis servam eustadi foite in pisttinaon, quidem merees bitervenit en Stodine, puto esse actionema ndversas pietrmarit ex condueto, si vero mercedom acciplebam ego ro hoe servo, quem in pistrintin.actipiebat, ex Rrcate me agere posse. Quod operas eins servi cum custodis pensabantn, quast genus Toeath et conduct interventt; sed quia peeunia non datur, Dpracseriptis verbis daeur netio; i vero nihil alind, peta, Hal. Vu @ Fanti aint exeritura origina delete nu B, i) exigente, Vig. runo vt niruio Ra viruLo m1 bE LA AccIOS Dm DEPOSITO, DIMECTA 6 CONTRARIA. [Wéage Cid 1.34) 4, Uxerano; Comentarios al Edicto,tibro XXX, bilan dein a we ds aiguno parm gue te singe, Hamado aei por lo que se pone, porque fa preposicion de anmenta la siguifiencioa & depo- sito, paon demostrar que esta encomendado & Ie f- ean delaguel toe io gue pertenece ln ens § 1-—Dice el Pretor: «Por to. que ni por causa ade tamelto, ni de incendio, nde ruina, hide naw. Stragio se haya depositad, daré accion contra. cl Zinisno depositario por el simple impperte, amas por ‘alin et cosh gue ain shan amp Taido, en ef duplogcontsa cl heretero del que ha Sea suc, or 1 que diere gue ce Mp cou Naoto malo de El, en el simple mpocte, ¥ por fo que Nowelde sl misno, en el duplors $'21—Con ruin separ el Preior estas causas de dcpositar, que contienen In eausn fortuita del -d¢- pont, dinante de necesdad, no proventente de Se i SroMas se hn de entender eque deposttn por tulnaiio 6 intendios, 6 por ing demas enmsnsy el fue no. tlene. alguna otra causa para depostiar, fins que tn inmiente eligro por'las cauans #0: breaichas. Frks-Wero cate anpnracn de canis dene Sata agen, poraue cuando niguno cligid ia idelidad de stro, yo te devuetve el depénita, debe contentar- fe con el vimpte importe; mas euando, deposite ha Dientlo mecesidad, crece el delito de a perdia, y rea he enigar ia piles aided park vndiar in causa publica, porque es intil quebraatar Ia 8- Tehdnd en causa de esta nataraleza, Las cosas que son aceocoriae’ de las depo- siludas no estan teponitadas, por ejemplo, sire de- positara sin eselava vestide; porque. el véstide no {eihadapotino, ni taupe at in cabaio conc beste, porane colo #0 deponite el eabailo. TESTE oman qu ene depo ie yrente tambien In culpa, e8 valida el pacto;.porgue los Conteatog reeibea su ley de in convencion. "BT Si se Iniblereconvenide que no ae ha de prestar el dato, nolo aprobardsy porque esta con Foneion es contra ia buena fey as buenas eostamn- bres, ¥ por esto no se ha de oliservar. ’s- Asse perdieren los vestidos dados & un be- sal para. gu ls guardase ol verdaderamenie no Fecibl weurvncion azunn por guar oo est Tos, ve obliga por el depéatio, y epino gue, sola motte debe prestar ef dolo, pero st fa reeli6, por Meas de conde §S—S! alguno para custodiarlo bublore meti do 'aeavo en una tohona fun esclavo, si verdade- Famente medio retribucidn por In_custodia, opino ‘tue hay In accion de conducciOn contra el iahone- fo, pero si vo recibia retribucion por este esclavo, Wigton él Admit en in fahona, Puodo eereita Ik action de Joeacion. Masa trabajo de este excla- Tose compensaba con la custodia, media cierta especie de location y de conduceién; pero como no (®, public sites eotreendo vindicanda et omidenda cea ee ree eae Penta Byabehcen Bee Gy incite, Bae 2 piuesto. quam cibaria praestabat, nec de operis quidqnam convenit, depositi actio est § 10.—In conducto et locato, ct in megotio, ox quo diximus praeseriptis verbis dandam actionem, et dolum, et culpam praestabunt, qui servam re~ coperant, at si cibaria tantum dabant (1), dolum Guntazat, Sequemur tamen, ut Pompontus alt, et ‘quid habuerant proseriptunt, aut quid convenerit, dummmodo sclamus, et st quid fuit proseriptum, do jum tamen eos praestituros, qui reesperunt,” qui sols in depositum venit. § 11.—Si te rogavero, ut rem meam perferas 2d ‘Wiliams, ut is eam servet, qua actione tecum expe- Fist potouta, spud Pompontam qunerieur. Et pi infec inant eum covery a a FN oper, deposit at vero suo nomine reseperit (2), tnlguldern mi inandsdl tenri, ile Hb depoa, quam actionem mint pracstabie mandael iaielo convents, § 12.—Quodsi rem tibl dedi, ut, si Titius rem non recopistet, tu custodires, nee eam recepit, dendum est, uirum depositi fantum, au et manda- ti actio sit,’ Et Pomponius dubitat, puto tamen, ‘mandati esse actionem, quia plenius fuit manda: tum habens et custodiae legem. § 18.—Idem Pomponius quaerit, si tibi manda- vero, ut rom ab aliquo mee nomine.receptam cu- stodias, idque feceris, mandati, an depositi tenes ris? Et magis probat, mandati esce actionem, qui Ie est primus eontractus. § 14.—Idem Pomponius quaerit, si apna te vo- Jontem me deponere iusseris apud libertum tuum deponere, an possim tecum depositi experiri? Et Ait, si tuo nomine, hoc est, quasi te custodituro, deposulssem, miki tocum depositi esse actionem; si Vero guascris mihi, ut_magis apad eum depo m, teeum nullam esse aetionem. Cum illo depo- tio est, nec mandati tencris, quia rem meam ‘Sed si mandasti mihi, ut perieulo tuo apud ‘eur non ait mmandati actio, non vir ‘Hdctussistt pro eo, Labeo omnimor fideiussorem tener! ait, non tantum si dolo fecit qui depositum suscepit, sed et si non fecit, est ta: men res apud cum; quid enim, si fureret is, apud ‘quem depositum sit, vel pupilius sit, vel neque he- res, neque bonoraim possessor, neque successor is extaret? Tenebitur ergo, ui id praestet, quod. depositi aetione praestari sotet. § 18—An in pupillum, apud quem sine tutoris auctoritate depositum est, depositi actio detur, quseetat, Sed probast opovtet, i ayad dolt mall Thin eapacem deposueris, agi posse, si dolum com- risit; nam et in q r Facts est, dacur actio ia eum, et si dolus non intervenit. § 16.—Si res deposita deterior reddatur, quast Q)_ Br, considers dahant aviaclide por antiguas copie pero na Finer RO AVE TETULO 1H se entrega dinero, se di ta accidn de lo expresado ertalmente xno dab ota cos quo io alten. tos, y no se-convino mada respecto al tealbajo, hay Inadeldn de depésito. '$-10.—Bn Ia conduecién y en la tocacién,, ¥ en el negocio por el que hemos dicho que se ha de dar In accion de lo expresado verbalmente, responde- rin también del doto y de la eulpa los que recibi ron elesclavo, mas st daban tnieamente los rentas, tan soto del dolo, Pero observaremos, eome dice Pomponio, también lo que tuvicron protibido, 6 lo que se hubiere convenido, con tal que lo sepa ‘mot, ¥ #i se prohibid alguna cosa, habran, ain em: barge, de retponder det doto tos que recibieron ai que sole fut para deposito. § 11.—Si yo te hubiere rogado que lleves 4 Ticio tuna cosa mia, para que él la guarde, pregintase Pomponio de qué acelin puede usar’ conira tl. Y opin, que contra ti, de ta de mandato, pero que contra el que hubiere reetbido Tas cosas, de lade epésito; mas si las hubiere rectbido en tu nombre, hi ciertamente me estis obligado porla de man: dato, y GLA tf por la de. depésito; cuya accién me cederds demandado por fa de mandato. Pero ai te di una cosa, para que, oi Ticio reeibido, title guardases, ¥ él no ls recibié, se ha de ver, si haya tan solo Ia accion de opésito, 6 también la de mandate. Y-Pomponio ‘dude, pero yo creo que hay la accion de mandato, jue fue tas plono el mandato tentendo tambien ligacién de la custodin. 13,—Pregunta el mismo Pomponio, si yo te ‘mandado, que custodies una cora recibida de otroen mi nombre, y lo hubleres hecho, geste: Ys obligado por ia accion de mandato, 6 por la de Gepésite? ¥ mas bien aprueba que haya Ia accion dermandato, porque este es el primer contrato, §-14.—E mnismo. Pomponio pregunta, si me hu- bieres mandado que deposite eh. poder do un liber- totuyo,queriends yo depostar en tu poder, spade ceontra tla accion de depusite? dice, que si en tu nombre, esto es, eval siti hubieras de Gustodiar, hubiese yo depositado, tengo contra. tt la accion de depesito; pero que sf me hubieces per susdido de que preferentemente deposite en su po- der, no tengo contra tt accion alguna, Contra él hay ia accion de depésito, y uo esths obligndo por la de mandato, porque fui gestor de mi propio he- gocio. Pero si me mandaste que 4 fu riesgo depo- fier en at poder, uo veo por qué no hase ln ac, clon de mandato, Mas si por él fuiste flader, dice Labeon, que de todos inodos se oblige el fiador, no solamente si obré eon dolo el que recibié el deposi fo, sino tan no ob con) pero estan cosa ‘ena poder; porque gqué, st estiviera loco aquel fn cago poder se hava depostado, 6 sl facra pup lo, 6n0 quedase ni heredero, mi poseedor de fos Denes, nf gucesor de 6l? Luogo quedara obligado 4 responder de lo que suele responderse por In ac ‘ion de depésito. § 15.—Pregrintase ai se dard la accién de deps~ sic contra ck pupilo excuse poder se deposit sin la autoridad deltator. Pero debe aprobarse, que si hhubieres depositado en quien ya cra capaz de do- Jo malo, puede intentarse la accion, st cometio do Jo; pordule tambien ve da accion contra él por euan- tose hizo mas rico, aun sino medi6 dolo. § 16.—Si se devolviera dotetiorada la cosa depo. po Ino haul ©) Ting, inserts Mal mioesto. non reddita agi depositi potest; guuin enim de- Terlor reddiens, potest igh, dolo malo redditam §.17.—-Si servus meus deposuerit, nibilominus depositi habebo actionem. ‘18.--Si apud servum deposuero, et cum man mitso agamy, Marcellus alt, nec (enere actionem, quamvis solemns dicere, doli etiam in servitute commissi teneri quem debere, quia et delicta, et noxae exput sequuntar; ert igitur ad alias acto nes competentes decurrendum. §.19.—Haec actio bonorum possessoritvus ceteris: ‘que stceestoribus, et el, cul ex Trebelliano Se Tasconsulto restituts est hereditas, competit. 20.—Non tantum praeteritus dolus in depositi actione voniet, sed etiam futurns, id est post litem ‘contestatam. '§ 21.—Inde scribit Neratius, Aolo malo amissa. sit, et post’ iudici recuperaretar, nihilominus recte ad restitutionem yeum compelli, nee debere absolvi, nisi restituat, Téem Neratins ait, quamvis tune’ tecum depositi factam sit, qaum restituerd: facutiatem non ha- Deas, horreis forte clausis, tamen, si ante conde- mmaiionem restituend! facultatem habeas, conde Tanandum te, nist restituas, quia res apud te est; tune enim quaerendam, an dolo malo fecetis, qnum rem non habes. 92,—Fst autem et apud Tulianum tibro tertio docime Digestorum seriptum, eum, qui rem depo- suit, statim posse depostti actione agere; hoc enim pao dolo facere eum, qui suscepit, quod reposcen- irrem non reddat, Mareellus autem ait, non sem- per viderl posse dolo facere eum, qui’ reposcenti hon Yeddat; quid enim, si in provincia res sit, vel jn horrels, quorum aperiendorum condemnationis tempore non sit facultas, vel conditio depositionis non extitit? § 29.—Hane actionem bonae fidel esse, dubitari ‘non oportet, ‘ '§ 2F.-—Et ideo et fenetus in hane aetionem veni- yo, et ommem eausam, et partum, dicendum est, ne nuda res veniat. § 25.—Si rem depositam vendidisti, eamque jostea redemist! in causam depositi, etiamsi sine Holo malo posten perierit, tener! te depositi, quia, semel dole fecisti, quum venderes. §.26.—tn deposit! quoque aetione in litem in: vale Non slum al gervus meus, sod et of 8, aul boa de mil erving, Fem depeouert sega: Sintec art inl eetlosem, vem ad ne Der Menten #oposut. 3 MRA do, et st usuuntructam fa servo abeam, a quod deponut ex co hecullo al Nod ad me eldaevat® vel roo'men fait, cade ‘etog ert ptere {DeFeet et Sorvas heredtariue deposuerit, heed posten adel competi see. § 80.—Si servns deposuit, sive vivat, sive de- cesserit, utiliter dominus hac actione experietur; ono xvi: THTCLO ME aa sitada, puede intentarse la acsién de depésito eual sino se’ hublere devuelto; porque cuando so de- Sudlve deteriorada, puede decirse que uo fue de- Yutella por doto mato. '§ 1L-Si mi esclavo hubiere depositado, tendré no obsiante Ia accidn de deposto. 185i yo hubiere depositado en poder de un estlavo, y reclamara contra él, mamiiitide, dice Mareeld, que ne obliga Ia accidn, aunque solemos decir, que eualguiers debe estar obligado aun por cl Golo cometido en eselavitud, porque ast los dell tos, como los datos siguen al agente; ast, pues, sé habia de recurrir 4 obras acciones eompelentes, 'S 19.-fsta accion compete’ los, poseedores de Jos bienes, yA los demas sucesores, y'& aquel. aqnien fue restitulda Ia herencia por el Senadocon- Suto Trebeliano. '§ 20.~En Ia accidn de depésito se comprenders no solamente el dolo pasado, sing tambien el fat yo, esto-e5, después de contestada Ja demanda. 21.—-Vor lo cual eseribe Neracio, que si la co: gn depositada te hublera perdido sia dolo malo, x ese recuperada después de contestada le dema 4a, esto no obstante con razon se compele al reo 4 In reatitacién, y no debe ser absuelto, si n0_ rest tuyera. El mismo Neracio diee, que aunque se ha- ‘ya ejereitado contra tla accion de depéstto, cuan- Ho no turleras facultad de restituir, acaso por ex- far cerrados los almacencs, sin embargo, at antes dein condena tavieras posibilidad de restitui, has deser condenado, si no vestituyeras, porque Ia co- sa estt entu poder; porque entonces se ha de In- Vestignr,sthayas obrade con dolo, cuando no tie- nes Il c68 '§ 22—Mas hallase escrito también en Juliano al libro déeimo tereero del Digesta, que el que depo- std una coms puede cjeraitar deede luego la accion de dpe forge por eato mimo obra, con dle el que la reeibio A su cargo, por no devolveria al fue reclama ia cova, Mas’ dice Marcelo, que n0 Siempre puede entenderee que obra con dolo el que no la devuelva al que ia reclame; porque gque, si Incosa estuviera ch tuna provinelny 6-en simace. hes para euyn apertura no hublera facultad al tiempo de In condena, 6 si no se ha eumplido in condleién del deposito? 25.-No debe dudarse que este accion es de .'r por esto se ha de desir, que se compren- ach en etalacelon ne los fratos, como loda eaten, {Linnie mete qvono ve somprenda neds §'35.—Si vendiste In cova depositada, y después levedimiste para ln causa del deposit, aunque Sgpnee baer: pereld rin dao mal ‘qedae Sbllgedo por te achion de depéstn, porque ya une sea Shredte con dolo malo vendi¢ndela. Sts Tambien en Ta accion de depésito se Jara patael ltigio. “2 Sérn'may jusio que, no solamente simi civ tgotamblenl el que do Dgena fe mo pres Sn sofvidumbre hubiese depositado una cose, se me BE mecidnr at deposits cosa quo me potenecta. 'g 38,—-Del mismo modo, también si yo tuviera el usufracto sobre un esciavo, podré éjercitar 1a Slinma aceidn, tio que, deposi fue del pecalio {ue me perteneeia, Ss fu6 cova mia, 30. Aotmiom6, si hublere hecho el depés estlavo de ia herencin, competo le acelda al here foro que desputs Ia ad § 96.—Si un esclavo hizo el depésito, ya si viva, yarsi hubiere fallecido, el seficrejereitara aimen- aut ipge autem servus manumissus now poterit agere, sed et si fuerit alienatus, adhuc ef competit actio, eujus fait servus, quam’ deponeret, tnituin culnt eontractus speetanduia et. § 31.—Si duoram sorvus sit, qui deposuit, uni- cuique dominorum in partem competit deposit. §.2.—SI rem a servo depositam Titi, quem dominum cius putasti, quum non essct, réstltai ses, depositi actione t€ nou teneri Celsua alt, quia nulins dolas intercessit; eum Titio autem, eui res restituta est, dominus servi aget (1). Sed’si exbi Inmerit, vindicabitur, si vero, quam seiret osse alle: tin, constimserit, condemmabitur, quia dole fe quominus possideret. § 33.—Rleganter apud Tulianum quacritur, si pecuniam servus apd me deposuit, ita ut domino pro libertate efus dem, egoque dedero, an t dopositi? Et libro tertio decimo (2) Digestor seribit, si quidem sic dedero, quast ad hoc penes i depositam, teque certioravero, non competere {ibi depositi actionem, quia sciens recepisti; careo Sgitur dolo; si vero quasi meam pro libertate eius weravero, tenebor. Quae sententia vera mihi sidetar, hie enim non tantum sine dolo malo non reddidit, sed nec reddidit; aliud est enim reddere, aliud quasi de suo dave. §.34.—Si pecunia apud te ab initio hae lege de- posita sit, Ut, ai voluisses, utereris, prinsquam ‘utatis, deposit teneberis. § 35.—Saepe evenit, ut res doposita vel mumi peticuio sint eius, apud quem deponantur, utpula Shoe nominatim couvenit; sed ct sise quis depo- sito obtalit, idem Tulianus seribit, periculo se. de- positi Migasce, ita tamen, we nom solum dotmn, sed etiam culpam et custodiam praestet, non ta mon easus fortultos, § 86.—Si peounia in encculo signato deposita sit, et unus ex heredibus eius, qui deposuit, veniat Fepetens, quemadmodum ei satisflat, videndum ost. Promenda pectinia est vel coram Braetore, vel interveniontibus honestis personis, et exsolvenda pro parte hereditaria. Sed elsi resignefur, non contra legem depositi fet, quam vel Praetore au tore, vel honestis personis intervenientibus hoe evenies, residuo vel apud eum remanente, si hoe voluerit, sigillis videlicet prius ei impressis vel a Practore, vel ab his, quibus coram signacula re- ta sunt, vel si hoe Techisaverit, in acide depo- endo. Sed si res sunt, quae dividi non possunt, ‘omnes debebit tradere, satisdatione idonea a peti tore ei praestanda in hoe, quod supra elus partem est; salisdatione autem’ non interreniente rem in dedem dopont, et omni aetione depositarium I § 37.—-Apud Lulianum libro tertio decimo Dige- storuni talis species relata est; ait enim, si deposi tor decesserit, et duo existant, qui inter se conten (hed eshibendum, adicionan Hal. Vals piersto.—rimno ve rircLo mE te esta accién; pero manunitid esie mismo esela- ono posed ejereitarta, mus tambien x habiere si do engjensdo, compete todavia Tavnesiou &aquel {10 quien fue 8! erclavo cuando lieiora cl depestto, Donyue se ha de atone al principio del conbratoe ‘§ 31.—Si fucra de dos el esclavo, que deposito, 4 enda uno do oa ductios le compete ‘por si parte Jaaceion de depdeits. $52."Srin com doporitada por un exsiavo In hubicses restitulde i icto, quien creisie ou due fio, no sieudolp, ice Celso, quo no quodas obliga- do por la nccion de deposit, porgue'ne medio dolo flghno; pero el duefie-delesciavo teclainara. con fra Tielo, 4 quien fae reetitotda. la cosa. Mas 9 In hiubiere cxhibido, sera reindieada, pero x ah Uiere consid sabiendo que era ajena, sora eon fdenado, porque hizo con dole’ aemodo. jue no in poseyeras 35“ Pregdntase dseretamente Joliano, sin estiavo deposite dincro en inl poder, para. qae sa Hberiad se fo diese vo A st seitor 0 se biere dado, gestaréobligade por eda ibe et hide toned dl igest Siverdaderamente yo se 10 hubiere dalo ae, este modo, eval si parn ésto hubiera sido depositado en imi poder, yy to lo hublere hecho saber, no ce compete fa aecion de depésito, porque lo recibiste sabitndolo; ast, pues, estoy exento de dala; waa st Somo mio go lo Mubiete entregado por su ibertad, staré obligado. nea opinion me parcee verdad a, porque-este no tan solo no lo devolvid in dolo rato, sino que ni atm lo devotvid; porque ‘una eo- tne devolver,v otra dar como de lo suse. B48 desde un principio se hubiara deposita dovdinero en tu poder on esta condieibn, que si ‘auisieaes usnraa de él, antes que uses, stards ob i= iaojpr depo. § iB.~Sucede com frecuencia, que 1a cosa 6 In cantidad deposttada lo sen A riesgo de aquel en cu : it, por ejemplo, shesto se con hho expresamente; pero tambien si alguna s0 of Cis pao depot tribe el ano alan “due Se oblige al rieago del deposit, pero. de modo que Teepondano solamente del dol sino tambien dele Culpa y dela custodia, nase €¢ tos casos fortaltos. '$ 34.81 so hubiera depositado dinero dentro de am aco selado, juno devios heredoros del ue lo {oposite vintera reelamandole, se ha de ver de qué tort ee le satistara, So ha de Sacar el dinero 6 terel Pretor, 6 interviniendo personas honrada fe ha do pagar eon arregio la porcion hereditari. Heroaunges ge tovanteel sel, no ae hark contes la lov del deposito, cuando est sucediere 6 eon In Autoridad del Pretor, 6 tuterviniendo personas hon Tadas, va quedando ip restante en poder dee 5 Iiloliubiere querido, habiéndosele puesto, a he ‘erdad, antes ios solos 6 por el Pretory 6 par aque Tioe'ante quienes se levantaron fos sellos; ym a es: te fo hubiere rehusndo, deposttandolo en oi erable ato de depositos, Pero nison cosas que vo Puc dion divisirea, deberd entreganias todas, habihdo- Scle de dar por elzeclamante hianza suiciente sobre io quo exeede & st parte; mas no medinudo fanz tiube deporitnrsela conn en cl establecimiento de de= Disitos'y quedar librede ods aceldn el depontarc. $'5t-—Hetiove por Juliano al Hbro dechno cero del Digeste este casos porque dice, quo sel ‘epositante hubiere fallecsdo, y" hubiera dos ne sito? Yes ler testi desina alias por an- () Br: Taur cons tigtne gopletsee pigrsto,—LipRo XV TETYLO TE Gant, wumsgnisque solum se heredem dicens, ei tradendam rem, qui paratus est, adversus alteram Fenn defendere, hoe ost, etim, qu depositam sus: eopit (1); qaodsi neuter hoe alts enseipiat, com- madissime diel ait, non esse cogendum a Praetore judicium snseipere: oportere igitur rem deponi in ede aliqna, dones de hereditate iudicetar. § 388i quis tabulas testamenti apad se depo- sitas pluribus praesentibas legit, ait Labeo, depo- siti astione rocte de tabulis agi’ posse. Ego arbi- tor, etiniusiarum agi posse, si bos animno roeitatum testamentain est quibusdam praeentibas, wt. fligka “Secreta elas, qui testatas est, divulza- rentar. 89.— Si pracdo vel fur deposuerint, et hos Mareeliug libro texto Dizestorum pntat recte de- positi atturos; nam interest eorum, eo quod Ce. neantar. § 40—Si quis argentum vel aarum depositum at, utrum speciei, an et pondus complecti de- at?’ Et anagis est, wt utrumque compleetatur, seyphum forte, vel lances, vel pateram dicendo, et materiam ef pondus addendo, Sed ct si purpura, sit infecta, vel lana, pondus similiter adiiciendum, Salvo €0, ut, si'de quiutitate ponderis incertam fest, iuranti Suceurratur. 6 41.—8i cista signnta deposit sit, ateum fat, tantam peratar, an clspeciescomprehendondac Beait Prebacins, sistem repetendam, non singala- rum ertin deposit! agenda; quod et sires osten- Ene (@) sunt, etsic-depesita, lieiendae sunt et ‘poses vente) Labeo autem alt eum, Gul Eom deponit singulas quoquo res vidert” depon Fer bag or de rebus agere eum oportet. Quid er- Zor si'ignoraverit ia, qui deposttum suseiplebat, Fos ibs eSeer ‘Non mitann fagere, quam suscepit Atepositam. Ergo (4) et reram deposi timo, quamiis siguatacista deposita si, § 42. Filiwnfauilias teneri depositi constat, quia et ceteris actionibus tenetar; sed et eum pa: the clus agi potest, duntaxat de peculio. Idem et i servo, natn cum domino agetar. Plane et Taki nus ecripsit, et nobis videtur, si eoruim no ai sunt in potestate, agatar, veniat in indiciam, GCsi_quid per em, in cnias iure sunt, captus frandatusve est, ut et dolus corum veniat, non tantuon ipsorum, cum quibus contractuin est. § 43.—Si apud duos sit deposita res, adversus unumnquemqite eorum agi poterit, nec fiberabitur alter, | cum altero agatur; non enim electione, fed jolutione Iberantur. Proinde si ambo dole fecorunt, ebalter, quod interest, pracstiterit, alter iB Mpc etcomcnit omits May git ta ronal originals Bre Cee PNF —™tenines co enire st contendieran, diciendo cada no qué es STiinico heredero, se ha de eutregar In coat al (std digpuesto d defender contra lotro al reo, teen Agael “que tomo & wwe cargo el depstito; Deve si ninguno te Ios dos tomara sobre si eave nr Ravafiade que ve dice muy bien, que no ha. de scr Sbligado por el Pretor A-acoptar el jueios ¥ por Consiguicnte, que debe depositarse 1a cosa. ena fin Stabiecluntento pablice, haste. qe se S025 ue Fespeeto Ja herencih PSRLS algun lex6 en presencia de muchos Jas tabins de tn testamento depositadas en st por tier dice Labeom, qu con tazdm puede intentanse in eseion de dopbsito rempecto a Ikstablas, Yo gna fox que tambien puede gjeretarse In de injurias, cetamento fue leido.en presencia de alganos ie que se divaigasen les seeretas fumtndes del que testo ''B)—Si el peseedor de mala fé 6 el iadron bu bigrem depositado, opina Marcelo en el libro sex to del Digesto, que tambien ellos ejercitarin ree tamente fa accion de depésito; porque les importa, porque estan obligados io. “Si alguno pidiera el oro Ia plata. depo- sitnday gleberi.acaso comprender Ia especie, 6 fnmbidn’el pest? Y eo mae cierto que se eompren- nna y otra cosa, diclendo, por ejemplo, Te co- pa, 6 el plato, 6 Ja taxa, y afindiendo ast Ta mate, Fig come el pero. Pero tambien st fuera purpare fella, & Inna, gualmente 2c ha do alairel peso tnlvo ue, #1 hag incerdidumbre sobre la cantidad ‘de posb, ge auxiie nl que sobre ello fare. @°fic" 8) Se hubiera deposicado wna ceata sella dinyzo0 reclamard caso tan. solo In-cestay 0. tam- ies se habran de comiprender los ebjetas? Y dice ‘Frebacio, que se ha de reclamar Ia cesta, ¥ qe Zo ve ha de ejeretar In ncedbn de depésito por eo din uno de fo objetos; porque tambien sh ee. m0s- traron los objetos, ase depositaron, 9¢ habran eae Cae iae eases de vend, Per de vabeon, que el que deposita ana cesta parece que Aeposita tambien eadn'ano te los objets. Luage {ainblen por los objetos debe. cjeretar Ta. accion. flay puts shel gue aoepiaba 6 depéeto hub Selig gut cau habla cu ela? No fonporta rutho, puesto que neepto et depésite. Opine por Tonsigilente, queued incentarse Im accion dede- ite tambiéo-por ine conas, aunque Ta cesta ing dopositade seliada. 3712. 2¢omsta que el hijo de familia se obliga por la'acciin de dephsito, porque te obliga tambien poriasdomaa siconcsspeo puede intenarge tam: én contra su padre, selamente reapecio. del Pe cali. Lo mismo tambien en eusnto a esclavo, porque ia accion se ejoritard contra el sco. Mas Eimbicn Jatiano eseribioy y nos parece bien qe st se ejercicara en nombre de quienes esta bajo pe- tested, se comprenderd en eto. juieio tambien si enaigo fue enganado 6 defrandado por aquel er Siyapotstad satan” para au tamdlen geo pronda ef dolo de ellos; y no solamente cl d6 10s Ibismos con qnienes fe contrat. "gr “Sh sha cue bublera sido depostadn en poder de dos, podré. qjreitarse Ta ‘accibn contre Ufalquiera de ellos, y-no se. librard sl ano, sl ce tjercltara contra el otro; porque no se, lbran por 'eteccton, sino por el pago. Por consiguioatey st J eg ostansue, species forte vel wetter, ot sie vadiiciendas ek specien, ct veston Hal. Sein Bg Bao, Fe 836 non convenietur exemplo duorum tuorum. Quod- si alter vel nihil, vel minus facere possit, ad alium porvenictur. Idemque et si alter dolo non fecerit, et ideiteo sit absolutus, nam ad allum perve: aietur. § 44.—Sed si duo deposuerint, et ambo agant, si quidem sie deposuerunt, ut vol unus tollat to: tum, poterit in solidum agere; sin vero pro parte, pro qua eorum interest, tune dicendum est, in par: tom condemnationem faciendam. § 45.—Si deposuero apud te, ut, post mortem tuam reddas, et tecum, et eum Nerede tuo possum depositi agere; possum enim inatare volunt ‘et ante mortem tuam depositum repetere, § 46.—Proiude ot si sie deposuera, ut post mor: (cin meam reddatur, potero et ogo, ot heres meus agere depositi, ego (1) mutata voluntate. § 47.—Quia autem dolus duntaxst in hane actio- nem venit, quaesitam ost, si heres rem apud testa: torem depositam vel cominodatam disteaxit, ignn- rus depositam vel commodatam, an teneatur? Et quia dolo non fecit, uon tenebitur do re. An tamen vel de protio teneatur, quod ad eum pervenlt? Bt veriug est, teneri eum; hoe entin ipso dolo facit, quod id, quod ad se pervenit, non reddit. 2 Pavius libro XXXI. ad Edietum.— Quid ergo, si pretium uondum exegit, aut, minoris, quam debuit, vendidit? Actiones suas tantummode praestabie. 8. Uneravs libro XXXI. (2) ad Edictum. Pa ai posit rem redimere ce pracsare, noe ve lit, nom earet eulpa, quemadmodum. st redemtan, vel alia ratione suam factam noluit pracstare, ‘causatus, quod semel ignarus vendiderit. A. Pautus lidro V. ad Plautium.— Sea etsi non sit heres, sed putavit se heredem, et vendidit, simili modo luerum el extorquebitur. 5. Uneiawus libro XXX. ad Edietum. apud quem depositum esse dicetur, contrari iudfeiuia depositi datur; in quo indicio merito. item non iuratur, non enim de fide rapta agitur, sed de indemnitate clus, qui depositum suscepit. Ei, § 1.—In sequestrem depositi actio competit, si tainen cum sequestre convenit, ut certo Loco ren deposicam exhieret nee fi eXhibeat tener, eum valam est. Quodsi de pluribus Joeis convent, iu ar trio eius est, quo foci exhibeat; sed si uihil cou- venit, denuntiandum est ei, ut apud Practorem exhibeat. § 2.—Si velit coquester officiuin deponere, quid ei faciendum sit? Et ait Pomponius, adire eam ) ez0,omitente Hal, Waly DIGESTO,—LInno XVI: TETULO ut amos obraroncon dole, te hubiore dado lo jue importa, el otro, no ser&.demandado, &ejenn- Blo de dos storey. Pero ai ef uno no: pudiore da. Volver sino.o nada, 6 parte, so reeurita al otro, Y Jo mismo también x wno mo hublere obrado. ou dolo, y por esto haya sido absuelto, porque se re- ‘eurriza al otto. §-4L—Pero si dos hubieren depostiado, y am- bos ejercitaran Ia accidn, si verdadoramente di esac de moda gue @ uo sol lp resbraa ts io, podra ejeretar la aceldn por et todo; pero vi n'a parte que les interesa, entonces se ia de de- sir,quelcondenssoha dehacarrespectoéla paste, $45.—8i'vo hubiere depositado en tu poder ps: ra'que me Jo devuelvas deapuss de tu mucdte, Dueito ojorcitar Ia nccidn de depdsita tanto cones 4 como contra u heredere; porque puedo muda a6 voluntad y reclamar el ‘depésito ‘antes de. tu inwerte $:46.— Por consiguiento, también si yo hubiore deposiindo de modo que sé me devuelva. despues amt muerte, ast yo como mi heredero podremos ejercitar la accion de depésito, yo, hablendo ean blade de voluntad. § 42-—Pero camo en esta acelin se eomprendo solaonio et dao, so preg, as el herodero vendié una cosa dada on depésito % ot comodato A estado, 0 obigard ignorando quo estaba de: sitada 0 dada eu comodata? ¥ como uo obs6 con {oto, no se obligara rempecto do la cota. gPore so obligara aeaso por el preeto que fue 4 si poder? Yes mis cierto que be. obliga; porque obrd cou dolo en esto mismo, en que no develvi6 lo que fad 4 su poder. 2, Pavto; Comentarios al Kdicto, libro XXXI. Fg dubs pues aun no cobrs el presto, 8 sl ven: id en menos’ de 0 que debi6? Tan solo cedera sus acciones. 8. Uceiano; Comentarios at Edicto, libro XXXL—Ciertamente quo si pudiera redimie y ene iregar la cosa, y no quisiera, no earees de culpa, como sino quiso entregaria, habléndola redimido 6 hecho suya de otra manera, habiéndose excusado ‘con que ¥a la hubiere vendido con ignorancia.. 4. Pauto; Comentarios d Plaucio, libro V. Pero aunque no fuera heredero, sino que ge ereys heredero, vend la cosa, se le exigi de igual modo ol hucro, 5. Uceraxo, Comentarios al Kiet, ibro XXX. A’aquel en cuyo poder se dijere qué. se deposi: to spa a aceon cotraria do deposits ch a. 30 juicio eon raxin no.se Jura para el itigio, por fe trate de haberse qucbrantado laf, sino jomnidad de quien tom a su cargo él de. posito. § 1.—Compete Ia acciin de depésito contra of ‘secuestrador; pero si se eonvino con el sceucstra- dor que exhiblera en cierto lugar la cosa deposi. tada, y no In exhibiora alli, es evident que se obliga. Pero si se convino respecto 4 muchos Iu. gates, esta on su arbiteio on que lugar exhibird; mas si nada se convino, sele ha de iulimar pare que exhiba ante el Pretor. § 2.—2Si el secuestrador quislern cesar en st cargo, qué habra de hacer? ¥ dice Pomponio, que. 1) NNN, flat DiGesTo.—11BRO x Practorem oportere, ot ox eius anctoritate denn. tintione facta Nis, al cum egeray, eh rein es ttn ut yan, Fae Soi hee non emper-verant puts; nam plerunsgue non. est or mftien dum, offetua, quod semel ‘suscep contra Tegem depositions deponere, nisi iustissima asa intervenionte; et gman permite, raro 6 ree 76- Hitcenda ext, gui venyt, ced oportel eam arbitrat iudicis apd Aedem alrquam depo. 8. Pavtus libro HT. (1) ad Pilictum, ~ Proprie autem in eoquostee est depositum, quod a phurbus in soliduna certa conditione enstodiendum ‘redder duunque traditar. 7. Unrtanvs libro XXX. ad Edictum.— $i ho- jinem apad se fepositum, wt quaestio (2) de eo Raberetur, ne propterea vinetum vel ad malam snansionem extenstin sequestesseverie misericor i lo proximnum esse, quod faetwn frbitror, tum selret, cal rel pararetur, in: tempestive misevicordiem oxerewit, quam posset inom suscipere talem causam (3), quam decipere. § 1.—Datur actio depositi in heredem ex dolo defyneti in solidum, Quamquam enim alias ex dole Gefuneti non solemus tener, nisi pro ea parte, quae ad nos pervenit, tamen hie dolus ex contra’ ta zelque plrsoeutone deseendit; dengue in soll Gum udus heres tenetnr, plures vero pro ca parte, qua quisqne heres est. § 2.—Quoties foro cedunt mumutarii, solet pri- m0 lovo ratio haberi depositarioram, hoe est eo: ‘rum, qai depositas peeinias habuerunt, non quas foenbre apad mumulariot, wel eum nutalacis, vel er ipaos oxercobant; et ante privilogia igitur, sf jana. venierint, depositariorum ratio habetur, aummodo corn, qui vel posten usuras accepe: runt, ratio non habeatur, quasi renuntiaverint de> posito, § 8.—Ttem quaeritur, utrum ordo spectetur eo ruin, qui deposuernnt, an vero simal omaitim de: poutlatioram ratio habeatur? Ee constat, simul Kamittendos; hoc enim Reseripto Prineipall signl featur. 8. Paxsstanus 1ibro 1X, Quacstionvn.— Quod quien exert non fe ant guano. tc, quae in Dons argentanl ox pecunia ‘eports ta eal, ed in ommibua frawdatoris factitat ropter necesensin rum argentario- yum ex utiltate publics receptum eat Plane sum. ‘us causa, qui nécessarie faetus est, semper prae- edit, nam dedueto co bonorum calculus subduci sole 9. Pauius libro XVH. (8) ad Edictum.— In depositi actione, «3 ex facto defuneti agatur ad- ‘versus unum €x pluribus heredibus, pro parte he- veditaria agere debeo, si vero ex suo dellcto, pro parte non fo; merito, quia nestimatiorofertur ne jolum, quem in golidum ipse heres admisit; Q Babee WR Tour Quesatio, L, Be, {3} mag; dentate Vy Toxo 1-106 reno m4 887 debe reeurrir al Pretor, y que hecha con su auto- rida la manifestacion & los que le habtan elegido, iso ha de restituir la cosa al que bubiere estado pre Sente, Pero opino que no siempre es esto verdad: porque [as mis de las veces no se ha de permitir Ge coutra Ia ley del depésito eese en el eargo, que tna vez acepté, sino mediando justsima cau- a; y entando fe permite, rara vez seha de restisulr Jn cosa al que s¢ presont6, sino que debe depositar. se por arbitrio del juez en algun establecitniento. 8. Pavro, Comentariog al Bato, br, T= Pero propiainente se depasito en seeuestre To gue mfuclos se enivega slidasiamente con cierta Pondicion para ser eustodiado y devuclo. 7. Uneianoy Comentarios al Rdicto, libro XXX, Si movide de misericordia el secuestrador hbie- Fe salndo al esclavo depositado en st poder, para Eujetarlo a la ewestion de tormento, v por oni Buiente atado 6 puesto extendido en el potro, opi- flo que esta proximo a1 dolo lo que ee hizo, por fabiendo pasa ga coon ge Te prapetaba, pence insempestivamente la misericordia, pudiendo mas biennotomar dsueargotal depésito, que defrandar. ‘S 1. -La accion de depbsito se da por el todo ‘eontra el heredero por el dolo del difaato. Porque ‘aunqne en ofros eacos no solemos quedar obliga dos por el dolo del difunto, sino por aquella parte due vino & nuestro poder, sin embargo, en este ca- 0.e1 dolo proviene del contrato y de is persceu- ‘edn de la eota; y por esto un sold heredero se ob ‘ga por el todo, pero muchos, por aquella parte en ‘que cada dino es heredero. 2.-Siempre que los banqueros se_presentan ‘en quiebra, se suele en primer lugar tener euenta ‘de Tos depesitarios, esto-es, de aquellos que tuvie- ron cantidades depositadas, no las que empleaban, interes en poder de los banqueros, 6 con loa ban. Queros, 6 por si mismos; v asl pues, sise hubieren Yendido Tos bienes, antes que de los privilegios so tiene enenta de los depositarios, con tal que no se tenga cuenta de los que despues recfbieron. inte. reses, como si hubjeren renunciado al depésito. 3 rintase también, ;9e atenderd acaso al Orden de los que deposttaron, 6 al mismo tern fe tendré cuenta de todos Jos depositarios? ¥ con: ta que han de ser admitidos simulthneamente; porque esto se signifiea en Rescripto del Principe. 8. Parniano; Ouestiones, libro IX.—Cayo pri vvilegio se ejercita no solamente respecto de aqui Ta eantidad, que del dinero depositado se encon- tré enlos bienes del banquero, sino respecto & todos los bienes del defrandador; ¥ esto se adr {16 por utilidad plbliea por causa del uso neces fe banqueras. Pero siempre es preferente la ‘causa del gasio que por necesidad se hizo, porque elcalculo de los bienes sacle hacerse habiéndose deducide aquel. 0, Pavto; Comentarios al Bdiclo, libro XVI. En Ja accion de depoaito, si se demandara por hecho del difunto contra uno solo de muchos here- eros, debo reclamar con arreglo & la porcién he- redltsria; pero st por delito suyo propio, no recla- mo con aiFeglo 4 1a poreién; ¥ con razén, porque It estimacién se refiere al dolo, que el mismo he- redero cometid por el todo; ih NNNL, Hal 298 pionsto: 10. Ivttaxvs libro IL. ex Minicio, (1) — nec adversus coheredes (2) eit, qui dolo arent, de- positt netio competi. 11. Unrraxus libro XLE. ad Sabinum. — Quod servis. deposut, sy apid quein depooican est fecyoreefasime redder ex Gon Ade; nes" eniat Sonvent bonne Ade, abnegare Id, quod quis acce™ pit, ted debebit reddere ela qua’ decepity aie te. Ine aie dato omni) feddaty hoc fat) at nes tulphe quidem suapielo a denique Sabings Bos SEpllult added, nes ula causa interven, quae re'puiace post dominutn rodd nelle hos ast, At pow suspiect, usta slot rales motuss ce term auftek bonam dein adeates Sede hate cius rol furium feetat serena famen ignore SSrapud quem deposit vel erlae domifon sox instZum Se hata saliontsrHusrae govese bose instis eausis liberatio eon- tingit, scilicet ai quis ignorans, manumissuin vel alienatum, solvit. Tdemque et in omnibus debito- ribus servandum Pompanius eeribit 12. Pouroxss libro XXU. (4) ad Sabinwm.— Siin Asia depositum fuerit, ut Romae reddatar, videtur id actum, ut non ‘impensa eins. id fiat, apud quem depdsitum sit, sed elu, qui de: posuit. § 1.Depositum eo loco restitui debet, in quo sino dolo malo eins est, apnd quem depositum es ubi vero depositum est, nihil Interest. Eadem di. cenda sunt communiter et in omnibus bonae Adel is. Sed dicendum est, st velit actor suis im- pensis suoque periculo perferri rem Romam, ut andiendus sit, quoniam et in ad exhibenduim actio- no id sorvatu. §2.—Cum sequestre reete agetur depositi s0- questraria actione, quam (G) et in heredem elas reddi oportet, }—Quemadmodum quod ex stipulatu vel ex testamento dari oporteat, post iudiclum acceptum cam detrimento rel periret, sie depositum quoque 0 (6) die, quo doposttacium si, perieulo clus, apad quem depositum fuerit, est,” st iudiell acck. Blend tempore potult id reddord reus, nee re diate quis inf iatus sit non adversus domiaum, sed quod ‘eam, qui rem depositam petebat, veram_procura. torem ho putaret, aut etus, qui deposuisset, Ie- redem, nihil dolo walo fecit; postoa autem st ¢ gooverit, cum eo agi poterit, quoniam mune inci it dolo Malo facere, si reddere eam non val. 31. —Competit etiam condietio deposttae rei 4) Minuto, Hot th here ly 1 is Tigh convecelh del sdtioe Bes Bet au omnin stain ae snpo Xvt; nhruto ut 10. Juciano; Doctrina de Minicio, libro I~ y la aceién de depdsito no compete contra sus ¢0- herederos, quo eareeen de dolo. AL, Useraxo; Comentarios d Sabino, tibro XLL —Lo que deposité un esclavo, rectisimamente se Jo devolvera de buena f6 al esclavo aquel en euyo poder faé depositado; porque no conviene & la bue- ha fe denegar lo que uno recibid, sino que debera. devolrérselo & aquel de quien lo recibid, pero esto asi, silo devolviern sin dolo alguno, esto es, de aucrte quo ciertamente no haya ui sospecha’ de culpa; ¥ finalmente esto lo explied Sabino afladien- do, qué no medié causa alguna por Ia que pueda Juzgar que cl sofior no queria que 50 devolviera, esto ¢s, si pudo sospechar, por supuesto, movida por justa razon; pero basta que haya buona fe. Pe- ro también puede quedar libre, #i el eselavo habia, hecho antes el hurto de_equella cosa, pero. Io ig- ord aquel en quien ia deposit, é eréy8 que else flor no habia de ser contrariado con aquel pago; Porque exgeso Ia buena fe, Mas no solamente re: Sulta 1a liberacion, si'se hubiere pagado al que permancee en esclavitud, sino también st por jus- fas causas al manumitido 6 al enajenado, 4 saber, si alguno le hizo entrega ignorando que hubiera. sido manumitido 6 enajenado. Y eserive Pompo- nio, que lo mismo se ha de observar también res- pete & todos los deudores. 12. Pouroxio; Comentarion 4 Sabina, tibro X1di.—Bi'e hublere deposindo en Asin pare que se devaciva et Roma, se entionde queso eale tne te haga eato no & conta de aquel en euyo poder se haya deposttado, sno del que deposit: '¢ 1.1 depésito debe der reatituldo en aquel logan que Sohal sin doi "malo do age! so tition ce dopostoe'y nade impertatcn donde de foal, Comunmeste sha de deci fo musi tat Bien en todos ios juetos de buena fe. Pero soa de dete, que s! quisiera ef actor que de sw etenta Y riage sb leve'In coca & Homa de see Side, Hones inmien ao observa cots on is ccibn fe Eenbiei 2." Con resin se ejercitara contra el secues trator ia acelon sceuestrarn: de deposit, Ia etl dope dare tambien contra su hereto. fakin mavera que despnes, de. ceeptado el li perce con fruit dor ig de r era darse en virtud de estipulacion 6 de. testa- mento, asi también lo depositado esta, desde el dia en qué se haya ejercitado la acciin de depésito, & Flesgo de aquel en cuyo poder se hubicre depost- ado, si el abligado pudo develverlo al tiempo de aceplar el juicio, y no lo devolvid, 18. Pavto; Comentarios al Edicto, libro XXX. —Si alguno Mubiera negado no contra el ducio, sino porque no ereyese que el que pedia la cosa depositada fuera verdadero procurador, 6 herede- rodel que la hublese depositado, nada hizo con olo malo; mas si despuds lo hubiére sabido, podra ejercitarse contra élla accién, porque coutienza entonces & obrar eon dofo mald, sino quiere de § 1.—Tambien compete Ia condiccidn de In cosa XN Hal at G) quaisoparest, Hai 1) Meno ertedamente Tiel i SN Gat DiGESTO.—LIBRO XVI: TTULO nt nomine, sed non antequam quid (1) dole admigeum sit; non enim quemquam hoe ipeo, quod depositumn fceipintconatetione obliga, rerum od doluin 14. Gatus libro IX. ad Edictum provinciale.— Si plures heredes extiterint ei, qui deposnerit, ai- cite, sh maior pare adierit, festituendam. vem Pracsentibus. Malorem autem’ partem non numero nutique personarum, sed ex magaitudine port auim hereditariarum inéelligendam, eautela xdonea om eum ipso, apd quem deposita cat, actom fueriy sive eum horede els, et 4a na: fra 'res ante ren Sudleatam luterederi, velut i Home moreaus faert, Sabinus et Cassius, absolvt Mebere ein, eum quo actam est, divert, quia frequvi ease, nabralem iuterium ad actareie Psacre,wigue qu intertre ene en rs, es Festa beset actor 15, Tustanus libro XIU, Digestorum. ~ Qui rem suam deponi apud se patitur, vel utendam rogat, nec depositi, nee commodati’actione tene- tur, sleuti qui rem suam eondueit, aut precario rogat, nee precario tenetur, nec ex locato. 16. Arnicanus lidvo VIL. Quaestionum.—Si is, apud quem rem deposueris, apnd alium eam depo” nat, ¢t ile dolo quid adniserit, ob dolum eius, apua quem postea sit depositum, eatenus enn Le: neri, apad quem tu deposueris, ut actiones suas bi pracstet. 17, Fronmsrisus libro VIL. Institution, — Licet deponere tam plures, quam unus possunt, attamen apud eequestrom non nisi plures ‘depone’ ye possunt, nam tum id fit, quum aliqua res controversiam deducitur; itaque hoe casu in so! dum wnusquisque videtur deposuisse, quod aliter est, quum Fem communem plures deponunt, § 1.—Rei depositae proprictas apud deponentem manet (2), sed et possessio, nist apud sequestrem doposita est, nam im demum sequester possidet; id enim agitur ea depositione, wt noutrins posses” sion id tempus procedat. 18, Nerarius libro I. Menbranarum. — De eo, quod tamultus, ineondil, roinae, naufrogil cexuea depositum est, in heredem de dolo mortui ‘etio est (3) pro hereditaria portione et’ in sim- Tum, et intra annum quoque; in ipsum et in soli jam, ct in duplum, et in perpetuun datur. 19, Useraxvs libro XVI. (3) ad Bdietum.— TaFianus et Marcellus putant, fliumfamilias depo- siti reete agere posse. 20. Pavivs libro XVHL. (6) ad Biietum.— Si ) Mat. Veg id Fe (8) Hete.timinent FE, 2 ) aedtiontan Hal Val 899 opositada, pero no antes que so haya hecho alga con dolo; porque no te obliga tno 4 la condiecion Dor er hecho tmlamo ‘de recibir un depésito, sino Doraue haya eometido doto mato. 44. Gavo; Comentarios al Edieto provincial, 1ibro 1X.~Si hmbieren quodado muchos: herederos det que hudiere depositado, se dice, quesi la mayor parte hubiere adido Ia herencis, sé ha de resticuir In'cosn a los presentes. Pero la mayor parte no 6° hha de. entender elortamente por el numero de las peeonds ino por le magni de Ian porsiones do ja herencin, habiendose de dar eausion idénea. fg LnoMag ag hublere eeretado In acc, 3a contra ol infamo en quien Ia eosn fue depositada, va contra su heredero,y per su propia navuratens hhubiere perecido Ia cosa antes de Jazgado el asm to, por clemplo, ai el eselavo hubiere muesto, die: Ton Savino y Casio, que debe ser absuelio quel Contra quion ge ejertitd 1a aecién, porque era Jus- fo, que la muerte natural afectase al actor, por at. Jnietto, cuando aquella. cosa hubiese de perocer, Rungné se hubiera restivaldo al actor. 15. Justaxo; Digesto, tibro XUT.—Bl que con: siente que se deposite en ¢! su propia cosa, é 1a pi de para usarla, no se obliga mi por la accion ae depésito, ni porla de eomodato, asi como el que to- ‘ma.en avrendamiento una cosa suya, 6 In ruega fu precario, ui $0 obliga por el presario, ni por el arrendamiento, 16. Avnicaxo; Cuestiones, libro VII.—Si aquel ‘en qitien bubieres depositado’ tna cosa, 1a deposi- ‘tara en poder de otro, y éste hubiere hecho algo eon dolo, por el dolo do aquel en quien después se haya deposiiado tan s6lo se obliga aquel, en" euyo poder tala hubiores depostado, a eeterte sus ae: 17, Fuonenrixo; Institute, libro VIT—Aun- que pueden depositar tanto muchos, como ‘uno 60- 16, sin embargo, en poder de wn secuestrador no pueden depositar sino muchos, porque entonces se hhace esto, cuando alguna cosa’ se pone en contro- ‘versie; y asi, en esto caso, §0 considera que cada tino depostté integraments, lo que es distinto, enan- do muchos dopositan una cosa comin. ‘La propiedad de una cosa depositada per- manece on el que I deposita, y también 1a pose- sidn, sf no fue depositads en ua seeuestrador, por- que entonces solamente Ja posee el socuestrador; ora en ete dept wt ala de que est tem po no corra para Is posesion de ninguno. 18. Nuracio; Pergaminos, libro H,—Por lo que se deposits’ por causa de tumalto, incendio, Taina, 6 naufraglo, hay aceién contra el herederd por ef dolo del difunto con arreglo ala porcién he- Feditaria, ast por ol simple importe, como también dentro del allo; v contra él mismo se & por el to- @o, en el duplo, y perpétiamente. 10 Uxriaxo; Comentarios al Bdicto, libro XVII. Opinan Juliano y Marcelo, que con derecho pue- ae cjereitar el hijo de fainilia I accion de depésito, 20. PAavio; Comentarios at Edicto, Wbro (S88, How Gh SRR Ae to sine dolo mato rem depositam tibi amiseris, nee Gepositi tenerie, nes cavere debes, si deprehende- rig, eam reddi; sf tamen ad te iteram pervenerit, depositi Ceneris. 21. IDex libro LX. (1) ad Baictum, — Si apud filiumramilias res deposita sit, et emancipatus rem teueat, pater neo intra annum do poculio debet convent, sed ipse filius. §1.—Plus Trebatius existimat, etiamsi apnd sorvuin depositum ait, ot manumissus rem teneat Tvipsim dandam actionem, non in dominuin, Ui cet ex esteris causis in manumissum aetlo non davar. 22. Manceutvs Ubro V. (2) Digestorum, — Si duo leredes rem apud defunstton depositats dolo interverterint, quodam alique easu in partes tene- Duntury nam ai Wiviserine decom soil (3, quae Apud defanctum deposita faerant, et quinn ‘mil HI) abeutornt ef weryae solvent est In par tes ofatrictt erung, nee entun amplius actors iner- ft. Quodsl fancein conilaverint, nat coniasl ab sliquo passt fterint, aliave quae (3) species dolo sortim Interversa fun, tn salidum conwenint po- terunt, 2 si ipel_servandam suscepissont; natn certe verum est iu solidam qwemque dolo foci, ‘St noi pro solida, res non potest reatitai, New ta: Imon, absurde sontiet, qui hos. putaverit, plane, nisl integrae rei resticutioue, eum, cin jo ae” fam Tach ibera non yoke, coudousendan fen, si Tes non Festituete, pro qua parte heres vextitic. pattie 23. Mopesrixus libro IL. Differentiarwn. — Actione deposith eonventus sérvo constitute ciba- viorum nomine apud eundem indicom wiliter ex- peritar 24, Parceiasus libro IX. Quasstionum.— Lu- clus ‘Titius Sempronio salutom. Centum numos, ‘quos hiae dio commondasti mihi anuumerante ser” ‘esse apud me, Wt notum haberes, ja mea seripta tibt notum fasio; quae quando voles, et ubi (6) voles, confestian tit numerabo. Quaeritur propter usuraram ineremen: tum. Respondi, deposidt actionem locum haberes ‘quid est euim aliud commendare, quain deponcre: Quod ita verum ost, si id actum est, ut Corpora aumorum eadem redderentur; nam si, ut eantnn dem solveretur, convenit, ezreditur ea res depo- iti notiesimos Yerminos. in qua quacstione, si de. posit! actio non tencat, quuat couvenit tautundem, hon idem reddi, rationem usuraruin haber! non facile dicendum est, Et est quidem constitutum, in bonae fidei indictis, qued ad usuras attinet,’ ut tantundemn posstt offcitim arbitel, quantum stipula- tio; sed eontea bonam fidom ct depositi naturam test, usuras ab e9 desiderare temporis ante n ‘qui Denedieium in suseipieuda pecunia dedity si ta Yo Sticho actor dy Nts Hat iB ital (8) Fauna, £1, U) Pace Gute, PCy 2 willis omitete at i Sede ea picesro,—Lamno xvi: niruLo 11 XVUL—Si sin dolo malo hubieres perdido fa cose epositada en tn poder, ni quedas obligarlo por la aceién de depésito, ni debes dar cancidn de que se- FA devuclia, nf In hubieres encoutrado; pero sival- viero 4 tu poder, estas obligads por in acelin de aepisito, Bi. Exmtswo; Comentarios al Edieto, libro LX. ~-Sien poder de un hijo de familia hubiere sido depositada una cosa, y emancipado tuviera la cosa, aun dentro del allo debe ser demandado con la accién de peculio el padre, sino el mismo hijo. §,1.—Trebacio cree mas, que aunque 66 haya luceho el depésito en poder de'un eselavo, ymana- tmitido tenga ta cosa, se ha de dar contra él misino Ia accidn, no conteael sefior, aun cuando por las de- mus causas no ¢e 48 acciéa contra el manumitido, 22. Manexto; Digesto, libro V.—Si dos here ores hubleren usurpado con dole la cosa deposi- tada en el difunto, solamente on cierto enso se ‘obligaran por partes: porque si se hubieren dividi 0 diez mil, que habian sido depositados on poder del difanto, y hubieren tomado cinco mil, y ambos fueran solventes, estaran obligados respecto 4 sus partes, porue no iatereag ms al actor. Peo shu cron fandido un plat, 8 eonsentido que por ot se fundiese, 6 con dolo de ellos hubiere sido usur- pada alguno otra casa, podria ser demandados por el todo, como si ellos misinos la hubiesen reci- ido para guardaria; porque, ciertamente cs ver- dad que cada uno obrd con dolo sobre el todo, ¥ ‘que ito puede restituirse la cosa sino integramen- te, Mas no opinara absurdamente el que pensare quo verdaderemente, no str con ta rstiu- ia de ta cosa integra, ‘no puede quedar libre. ‘quel contra quien ge hubiere ejereitado Ia acciéu, ro que ha de ser condenado, si no se restituvers ja cosa, con arroglo dla parte en que fae heredere, 28. Mopestino; Difevencias, libro I.—El de- sandado con Ia acciin de depésito reclama ttl snente ante el misino juez por eazén de los alimen- tes dados al esclavo depositado. 24. Parisiayo; Cuestionss, libro IX.—Lucio ‘Tieie ainda & Seinpronio. Te ingo saber por esta Carta excita deat ana, para quel tengs en fendido, qu estan ont orter fan cfon moncdas fuuo en colo fin me has eucomendado por enlrega Hlocha por el eselavo Stic, administrador as eu les ie Entregare at momento, euanda quieras, ¥ donde quiesas, Preguntace po casa del nerenien todelon interes: Responds que tens lugar ia ae conde depesito; porque cate otra costes cco. iar, que depasiar? Lo-que es verdad do. exte todo, sige hiz estoy pare que se devolvicsen ins isin mromedas pose fe constno gue oe die: fe'en pago otra lanes cantidad el negari excode ae ostconocttisinos tarmiuos del deplatio, Bn et Yo caso, sno hubtera tn aceiOn do dopbsi, por Mee convine que se devoviera olra tants. eat ‘Misde no tas mistans moneda, no ea do decte factinentoaque se tenga cuent do tos interees: fo lalla elestanente fatablecio, ecu os Jueio a buena fe, por logue aise 8 los atereses pues ( Tasr, seu gorrecricn del wine PL; quay segin cocttura aig Bi fee eae an el IGESTO,—Lanno XVI: TITULO BL men ab initio de usiris praestandis convenit, lex contracts yervabitur 25. Ines libro IIE, Responsorwa— Die spon. salioram, aut posien’ res oblatas pueliae, quac sul surle fuit, pater suscepit; heres els, wt exhibeat, reete ‘convenietur etiam actione’ de: posit '§ 1.—Qui pecuniam apnd se non obsigaatam, ut tantundom redderet, depositam ad ustis. proprios convertit, post moram hn usttras quoque iudicio Aepositi Condempandas est, 26, Pavivs tibro TV. Responsorum. — Publia Macvia, quam proficiecerctur.ad-maritim sun, renin clinsnin eum veste et instruments com” Imondarit Caiae Seine, et sit es gum selva a Have) enero zoatas a are) ok al {laid mbt humanum contigert, lo meo, quem ex {io inarite sustept: Defunctn ca intestaia Goside- oy res commondatae ent restful debeant, fio, an irito? Pauls respondit: Al § 1.—Lueh Tisius ita emvit; Oxon ra ee Dre7 sepuetabtans 1h aavepnnton od Eprints ioign ppl, andre reas oot roppecs (S), 20 wipes Hoye penta sat evans poontoat (4) sa. sian ies ts Tine regs Dlleysheseas wizp ety baoineg eh wo Sonpie [suscep habeogie apud’ me titulo deport i'eiprd soripta denartum argent decem males, neque ad. pracscriptum emia pracstituram eb Promitto el profitesr,conventione seiliel tnita ut Juoad omne angenturn reddatur, in singatos men- fer Megutaagie tba nuraruin amine ater nos til obelos tubminietrem. (9)] Quaeto, 3h trac ett possi Paula reson eam ote Tractums de quo quaeritur, depositae pecuniae mo- fiam excedetey et ideo secundam conventionem lsurae quogue actions deposit peti possunt. HR Nie Sempron (6) alae. Tabere ane a Yobia auri pond plas minus deeen, et discos vos, saceun signatu, ex quibus debetis anit decem, quos apud Titiuin deporaistisy item _quos ‘Trophimall (decom, item ex rations patris ve- Siri decom, et quod exenrrit. Quaero, an ex bulas- Ino scriptara.aligua obligatio naia sit scilicet {quod ad solam pecaniae caueam aitnet? Lespon- HESS epistotay de qua quaeriter, obligationen ‘quidem ntllam inten vider), sed probauionem de- positarwm rerum implesi poste, ah antem is quo- {tue, qui debertaibicavit in eadem epistola deeem, Probate possi (®) ihoe, quod seripait, tudicemy ac Rimatueum. 27. toes libro VIT, Responsorum, — Lucius cis, quam haboret iain? potetace Seam, Pasathbinorve meno in matrigerumn collosy Enveltnm dovem doa, yusm eb ta depout i SMuslonen eoutully ed poste nulla senntiaio: , Tawr. pin ta eserisara originals +200 salvene, te walantiguacorpeontie del cudice My Br. Peg cetera al 3) ete Gh) Hake geongeee Fh. 13) Versi eg sit a tanto et oficio del érbitro, como In estipulact pero es contra la buena fe y"la natnrateza del de- bpésito reclamar intereses, aniesde ineurrir en my Faye aquel que hizo benelicio en recibir el dinero; ‘mas i desde tn principio se eonvinosobre Ia presta ion de intereses, se observard la ley del contrato. 26. Ex suasio; Reepuestas, libro IT. —El dia de tos esponsales, 6 después, reeibio el padre las eosns ofreeitiw 4 tina doneella, que Me do propio dere- ho; para que las exhiba, con razon sera demanda- do su heredero tambien eoa In accion de depésito, '§ L—El qie invirtié en sus propios usos el di nero depositado en su poder en paquete no sella do, para que dovolviese otra tanta eantidad, ha de bef condenado después de la mora tambien 4 los Intereses por la aceién de depésito, 26. Pavio; Respuestas, libro IV.—Pablia Me- via, al ponerse en eunino para jr adoude estaba Buantido, eneomends A Cayn Seva wa area ce rad con vestidos ¢ intramentos, Te dijo: cua Soyo volviere salvay sane, mela restitairks, pero Veldaderniente me hubjero sobreventdo la inue teria resteeds Rt ho gue tive el otf mee, abiendo faliesido ella sin tesiar, preunto, 28 ‘eberdn restituirse las coras cheomendadas, AV hijo, Gal marido? Pato respondio: al hij $1" Lucto Tieto se obligo de este modo: reck wip bang oy poe a alo de deposio ls tcbeetn des mf donarigs de pa ¥ romeo } confieso que los entregare todos al icinpo pref- Jal, batichdove couveaido que hasta que se de- Yuelva toda Jn plata, vo to suininistre a tisulo do intereses eada ines y por ead libra cuatro sbolos. Progunto, epneden podiree los intereses? Panto enpondio, Gue este contrato, de que se trata, e- asa los Hmitea de un deposito de dinero; y que por esta, conforme &lo convensdo pueden pedo Eambien’tosintereses con In accion de deposto § 2.Ticio saludn a Joa Sempronios. Tengo de ‘yosotros en mi poder diez libras de oro poco mas, Binenos, y dos diseos,y un saco sellado, de lo que ne debéis los dicz que depositasteis en poder de ‘Tieto, ademas Ios diez que di A Trofimate, tam: bien diez de In cuenta de vuestro padre, y algo mds. Pregunto, znacid alguna obligacion de seme: Jante egerivura, @ saber, por lo que atafio & 1a sola causa del dinero? Respondio, que de Ia epistala de fue ge trata parece que cierfamente no nacid obli- zacién alguna, pero que puede completarse Ia prueba de Ins cosas depositadas; pero que el juex estinard, si también ef que asearé en la misma. gnria gué ce Ie debian diez, puede probar lo que 27. En wisuo; Respuestas, libro V1E,—Lucio ‘Ticio, teniendo bajo su potesiad & su hija, Seva, 4 Hod Pintle, ceclaro, wien & 4 la dote, que entregd bajo eau- Son's ittulo de: depositos y ‘Wespée, sim haberse (9 Semnroni, Hat. {3 Be opel) rau, segan ef eadioe Fy de ta coz spr i) ey pro uric meen aonerpeptian (de aliments puero practise toe atimen ‘onipretlads & nitions en lager de Trophinaty let. «Gy “cavis eadons opsira decen pcbare poe ithe, Hat 2 nie (1) domino facta pater decessit, mox et Pam- philus servus; quaero, qua actione Sela pecuniam setere possit, quum ipsa patti heres extiteril? Pau- ls respondit, quoniam dos constital non potuit, ex causa depositi actione de peoulio pecuniaid repetendam, ae 28, Scanvora Libro I. Responsorum. — Quin- tus Gaccilius Candidus ad Pacctum (2) Rogatia- epistolam seripsit in vorba infea seripta. Cac- ididus Paccio Rogatiano suo salutein. Vi- inque numorum (3), quos apud me esse Yoluisti, notum tIbi Ita hae epistoln facio, ad ra: Uunculam meam ea pervenisse, quibus we primum, prospiciam, ne vacua (4) bi sint, Id est, ut ustiras eorum accipias (6), curae habebo. Quacsitum est, an ox ea epintola etiam usurae peti possunt? Be spondi, deberi ox bonae fidel ludielo uatiras, sive percepit, sive pecunia in re sua usus est. 29. PauLus libro II, Sententiarum.—Si sacow. Jum vel argentum signatum deposuoro, et Is, pe- nes quein deposit fuit, me invite’ contrecta. verit, et deposit, et furti actio mihi in eum com- petit! § 1.—Si ex permissu meo deposita pecania is, pened quem debosia es atatury ut in vetaris bo hae fidei iudictis, usuras elus uomine praestare hi cogitur. 80. Nepatius libro 1. Responsorum.—Si fide- iussor pro te, apud quem depositum est, lite ne- stimatione damnatus sit, rem tam fleri. 81, Taxewowmus thro 1X. Disputationvm.— ‘Bona Ades, quae im contracts exigieur, se tatem suminam desiderat. Sed cam trun nest ‘aus ad merum ive gentium, an vero cum prae- apts cvlibus et practoris? Volutl reus eapltalis {et aeponuit apd to eentom, i doportata ex, Sona eita publica sunt, wirumute ipa! haee red! ends, an in publlcum deferenda sin? St tantum Sefarale et gentium ins ntuemr, eh qui dedi (0), Festituenda sunt, evile ius et Togum ordinem, inagis in publi deferenda suns tain male me: Hine public, we oxemplo alls ad deterreuda mate. fsia Ae etiam gestae laborare debt. § 1.—Incurrit hie et aia inspectio, bomam fdean inter eos tautum, fnter (1) quos coutractum est, nullo extrinsecus assumto acttimare debemis, at Teapot lin ac prnonaruny A quae jwod geritur, pertinet? Hxetnplt loco latro. spolia, dune ut astall, post spud Sela ingeiumn 43 thalitia deponentis; uirum Tatvon an tht Fest tere Selus debeat? Si per se dautem a0 ‘que intuemur, hace est bona Ades, ut commissatn Fem reclpiat fs, qui dedil;s Lotius ret aequitaten, june ex omnibus personis, quae négotio Isto com Gnguntur, impletar, mi veddeuds. sunt, eat (@) {cto seeleatissimo aema sant; et probo kane es. > glare iF sé Otc Tome XV age 18 aur tet xritura, originals names, epi a (00 egccsen, Faun seg’ I avenitca orginal; cox acl, fepiin antigta cormeecian tet once Ph Br bronst0,—Lingo xvx Thruco ur hecho notifincién aiguna al sefor, fllecid el pa- dro, » Inego tainbien el esclavo Papo: pregasto, gporque accion podra pedir Soya el dineto, haben: io quedado ella‘misma heredera desu padte? Patt {o respond, que puesto que no pudo Constiut 1a dove, se ha te reclamar el dinero cou la accion de pecutio por causa de depésito. 28. Solvora; Respuesta, libro 1. Quinto Ce- illo Cindldo eacribib 4 Pacalo Rogactano. ue arta en los siguientes terminog, Cecio. Candido saludn & su amigo Pacelo Regaciano, Te hago sa. ber por esta eatta, que las veintieiueo mowedos, ‘que guisisteestuvioran on mi poder, ingvesaron et iil eenta, as que cuanto andes tulzaré que. no to tii olay io et que procrare gu percbas Interoses de elles. Se Progunt, zpodran.pedirse tn vistud de esta carta tanbign io interes es. onal, que se deben inteteres por accdn do. bu ha fe, ya sos pereibid, yaa eapled el dinero en hegocia propio, 29. Pavio; Sentencias, libro IE. Si yo bubie- re depositado una bolsa 6 plata scilada, y aquel ‘en cuyo poder se depositd hubiera usado de elas contra mi voluntad, me compete contra él tanto Me aclon de depéaio, come Ia dohurta: 1,~8i con mi permiso usara del dinero depo- sitado aquel en quien se depositd, esta obligado 4 wrme por razon del mismo intereses, como en jos demas juicios de buena £8, BO. Nunacio; Respuestas, libro I~ Si el fador por i, en quien se deposit} una cosa, fuera con- denado on a estimacion del litigio, #@ hace tuya Ta cosa. 81, Trrrosiio; Disputes, Ubro IX—La buena te, que se exige en los conteatos, requiere sume fequidad, Pero acaso la eatimamos segtin el mero Sereeho de gentes, 6 con arreglo.& os. preceptos Civ pretarosb Por ejemplo, am ral. pene apltal deposite clento en tu poder, tus deportado, ¥ sus bioncs fueron conflscados; qecaso se le. han de'devolver 4 el aquellos, 6 so han de aplicar al fisco? Si solamente atendemos al" derecho natural yal de gentes, se le han do resttuir al que los did, y abal derecho civily al orden legal, fan de aplicarse preferentements ai seo; porque el que publicamente obrd inal, tambien debe padeser ne- Cesidad, para que sitva de ejemplo. # los demas para que les amedrenton fos erimence, S 1-—Ocuere aqui tambien olca.consideracién, jdebemor estimar Ia buena fe solamente en aque’ thos entre quienes se contraté, sin. atender & nin gina coxa exirinseca, 0 también” con Tespecto ine deme personas & quienes pertenece lo" que se trata? Por qjemplot'un Indvon depostd ten oder de Soyo, queignoraba ta malicis del queioy stay lou despgoe que me, qui. leek ‘caso Soyo rostituirlos al ladrén, 6.4 mi? Si aten- demos al que por si ed y reclbe,’ esta es la buena fey que reviba ta cosa depositada el que 1a, did; st @la'equidad de iodo. el caso, quo sb consume Tietud de todas las personas que intervienen en es (es wars corum espns omit Ha eesti OE tn rt BSE aaa, ho, esque ait, Va DIGESTO,—LIBRO XVE: TITULO Hr se iustitiam, quae sttum cuique ita tribmit, ut non Gistrahatar ab ullius personae tustiore repetition Quodsi ezo ad petenda ea non veniam, nihil nus el restituenda sunt, qui deposult, quamvis male quaesita doposuit; quod et Marcellus in prae- done es fure sevibis. Si tamen ignorans Iatro, cuius filio vel servo rem abstulisset, apud patrem’domi- numve clus deposuit jznoraniem, nee ex ure gon tum consistet depositum; cuius haee est potestas, rion domino, sua ipsius res quasi aliena servanda detur. Et'si rem meam fur, quam me ignorante surripuit, apud me etiam nune delietum eius ignorantem deposuerit, recte dicetar, non contraht depositum, quia non est ex fide bona, rem suam dominum praedoni restitwere compelli; sed et si etiam nune ab ignorante domino tradiia 82. Caisus libro XI. Digestorum.—Quod Ner- iceret, Intiorem enlpam dolum ease, Proeulo ieebal, mibi verissimum videtur. Nam et si gquiboa ad cum modam, quem hominam nature lesiderat, diligens est, nisi tamen ad suam modum curain in deposito praestat, frande non caret; nec im salva fide migorem iis, quam suis rebus, di- ligentiam praestabit 88. Lanno libro VI. Posteriorum a Tavoleno epitomatorum.—Bervas tans pecaniain cum At fo G) in sequestre (2) depostit apud Moevium ea conditione, ut ea tbl redderetur, si fuam esse robasses, st iwinus, we Atio (8) reddoretur. Pos- 52, dizi (), cum eo, apud quem deposita esse, Ingerti agere, 1d ect (0) ad exhibendum (6), ef exhibitam vindicate, quia servus in deponendo trum fus deterius facere non potaisset. 84. Ippx Libro IL. (7) Pithanon.— Potes age- ve depositi eum eo, qui tibi non aliter, quam imu- mis ate acceptis depositum reddere voluerit, qnamris sine mora et ineorraptum reddiderit. Q Total, &) Bor fomiiendo ved setun) Hal, {3 kg Wats dey Pauly 813 te negocio, se me han de devolver & mi, & quien se quitaron por acto mity eripinal; ¥ apruebo que sta sen in jstici In cual dad eadn-nno fo envoy de uerte que no sen sezregato de a reciamscion sas juste de alguna persona. Pero si yo no compa: Zecira para reinmarlos, han de sr no oblate restitatdos al que fos deposito, aunque Tos deposi: 16 mal adquiriton; lo que escribe también Marcelo eapecto al poseedor de mala fey al rateros Mas Siignorands e] ladron thio Oalesclavo de quien hrubiese hurtado ana conn, In depositd en poder del padre 6 del sefor de aguel, que lo ignoraba, Bi an pos derecho de geatenexstiraot Sendo, Gpredeeta ws ent due or no at dado, 48 para guardaria como ajonn ia cose propia def misino. ¥ st una cosa mia, que me hun Ignorsn dlolo yo, la-hubiere wn ratero depositado en, mi, Jgnorando tambien shora su deli, con razén 36 «dsb, que no se verifica depisito, porque no es de Dueta'te que sea compelido el'dueno a restitnir su propia cosa Aun Tadrony pero aan si tambien ein enn ber ado enttegada como por cause fe Gepésto pore duc qu To tenors, compe terh cn embargo Ia canticetén de To dado no be Dende sido debido, 82. Cexs0; Digesto, tibro XL—Lo que deca Nerva, que ed dolo una eulpa mas lata, ¥ no la bien & Proculo, mi me parece muy verdade- ro. Porque también si alguno no es diligente de Ja manera que requiore Ia naturaieza de los hom- ‘bres, sin embargo, si 4 su modo no pone euidado en el depésito, no careco de fraude; porque eon Duena f8'n0 pondra en aquelias menor dfigensia ‘qne en sus propias cosas, 88. Lannox; Obras péstumas compendiadas por dasoleno, tibro VEUn enclave, tayo, junte- Jnenio con Acio, deposité dinero en secuestro en p0- Aer d Mevo ec extn condo, gue tofuae ene, ado, si hubieses probado que tra tayo, que a fo, sé devolviese 4 Acto. Die, que paste. serch {atse, contra aquel en euiyo poder hubiese sido de positado, la aechin de cosn inelerta, eato e8 la de Uxhibieib, y exhibido vindienrf, porque el esca: Yo no puso, depositandolo, hacer’ peor'm derecho, 84. Fu mismo; Dichos, libro I1.—Puedes ejer- citar la accién de depésito contra aquel que no hu- biere querido devolverte lo depositado de otro mo- do que habiendo recibido de ti alguna cantidad, ‘aungue lo haya devuetto sin morosidad y ain al” teracién. }) Mern ets en lugar de id ext Hal. (ened erent, omienfas dios en Tad Seeds Mal

También podría gustarte