Está en la página 1de 8

UNIVERSIDAD MARIANO GALVEZ DE GUATEMALA, CENTRO CUBULCO B.

TEMA
ABECEDARIO DEL IDIOMA ACHI

CURSO. FONOLOGIA
LIC. LUCAS LOPEZ DE ROSA
ESTUDIANTE. MARIA ROSALIA SIS GONZALEZ
CARNE. 2473-14 -17734

A-a = achi
Ri jun achi xeek pa chak
Ri tzi xrachbilaj bI ri achi
Kakikot ri achi ruk rut tzi

A-a = aaq
Jun aaq choom ri rij
Ri aaq lik tiaj ma kutij wa

B-b = baka
Ri baka ko pa ri bee
Jun achi ko u baka
Ria chi kabisonik ma xujam ru baka

CH ch = chibach
Ri jun cikack lik nim
Ri chik xukol u wa ri chikach
Ri chan xukambi ra chikach pa chak

CH ch = chaat
Ri chaat lik nim
Ria chi xwar chwa ri chaat
Ri chumiil xutzij chwi xi chaat

E-e = eqan
Ri ren qal ri reqan
Ri alaa lik kI ri reqan
Pachike ri reqan ria chi

Ee chee
Ri chee Kajwaxik re muj
Ri chee kuya jujun laq chi jqobal
Ri kajwax ri chee che ri jaa

I-i = ixiim
Choom uwach ri ixiim
Ri wel xuloq ixiim ruk ri wan
I wit kuya rixxim ri aaq

I-i = iik
Lik choom ri iik echiri kok ri aqab
Kawon ri iik chwa ri jaa
Ri iik kutzij ri qa bee

J-j = jaa
Lik nim ri jaa re ri I jul
Ri jun jaa kolo chwa ri juyub
Ri achi kukoj ri j pa ri jaa

K-k = ka
Ri jun ka lik nim
Ri ixoq xuchaj uwach ru ka
Ri jun alii ko u ka

K k = kaat
Ri jun kaat jal lik qal
Ri jal ko pa ri kaat
Ria chi xu rerej ri jal ko par i kaat

L-l = lool
Ri lool rax ri rij
Kabixon ri lool cwa ri xan
Lik aj anim ri lool

M-m = maam
Ri maam lik kakikotik
Ria lii xuya u joch ru maam
Ru maam ri i max tzul par i muj

N-n = nos
Ri nos ka xajawik
Ri alii xuloq jun nos
Lik nim ri nos

O-o = oj
Rio j kajek pa tijobal
Kajkikot ri oj ma xoj chakanik
Ri oj xqamaj ri ajilanik pa tijobal

Oo= OOJ
Ri chee re ri ooj lik nim
Ri ooj lik choom
Ri alaa kutij wa ruk ri ooj

P-p = pot
Ri pot choom ru wach
Lik kiyal taq utzunibal ri pot
Ria lii lik choom katzun pa ri pot

Q-q winaq
Ri jun winaq lik noj raqan
Kachakun ri jun winaq pa ri rabiix
Lik tobel ri jun winaq pa ru komon

Q q = qiij
Ri qiij lik katzunik
Lik choom ri qiij xeloq
Ri qiij kutzij ri qa bee

R-r = raxkinaq
Ri ixaq ukay raxkinaq
Ri jun alaa xuloq ri raxkinaq
Ri nan kutij wa rukraxkinaq

S-s = sut
Ri jun sut kaq uwach
Lik choom ru sut ri alii
Ri sut re ri nuchuu

T-t = tap
Ri tap ko pa ri ya
Lik nim ri tap
Ria chi xuchap Ri tap

T t = toot
Ri toot ko chi ri ya
Lik choom ri rij ri toot
Ri jun toot ka biixonik

TZ tz tzelej
Ri tzelej lik nim
Re kunubal ri tzelej
Ko uxum ri tzelej

TZ - tz = tzikin
Lik choom ri rij ri tzikin
Ri tzikin ko chwi ri chee
Ri tzikin ka bixonik

U u = us
Ri ri us ko cwa ri mexa
Ri xpun kutij us
Xchaki ri us che ri pam

Uu uuq
Ri uuq kaq lik choom
Ri alii rax ri ruuq
Lik choom taq ri uuq

W w = wa
Lik katan ri wa
E ri wan kutij wa
Ri alii choom ru wa

X- x = xan
Ri xan kutzub ri kik
Ri xan ko pa ri ya
E ri xan chakal chwa ri xan

Yy
Lik sq uwach ri ya
Ri kom kamuxan par i ya
Ri ya kuya qa kaslemal

Wiaaj
Ri wiaaj lik nim
Ri alii xuxiy ru wi
Qeq ru wi ri ixoq

También podría gustarte