Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
waykuykunku
hinaspataqmari
chaypitaqmari
mono-qa
rimanasqaa qasqa ashkha dueo runakunawan hinataqmari
runakunaqa zorro-ta hapiruspataqmari waurichipusqanku.
Zorro zonzo-manta rispa mono-q qhipanta.
ATUQMANTAWAN, HUKUCHAKUNAMANTAWAN3
Uk kuti kasqa, uk runakuna waythata trabaja-sqanku
hinaspataqmars uk atuqsi qhawasqa hinaspataqmari uk pasatas
rikusqa
hina
qhawasqa
hina
papankunaman
willasqa
hinaspataqmari
ripunkis
manchakuymantas
zorro-s
qhawashasunki huk zorro-s lluqsimun hina chaypis tusunku
hinaspataqmari
ratn-kunaqa,
hukuchakunaqa
lluqsimullankutaqs hina [] naqa hukuchakunaqa nin tapuns
zorro-t imaq wawachaykikuna total llimphituri nisp nin porque
nuqa kankaruni horno-pi hinaspataqmari chaymanta total
llimphitu hina ratn nin ruwarapullawayta hina wawitaykunata
hina ya nispa uk horno-tas pirqaykun zorro-qa hinaspataqmari
chaypi huskitutas ruwarapusqa wawitankunata hina hukucha
hamusqa
hinaspataqmari
mayt
wawaykuna
nispa
thustathustallanas horno-pi kaykamusqanku hina total-tas ratn
waqasqa.
LLUTHUWAN ATUQWAN4
Uk punchay uk llutus ichhu ukhuntas purikamun silba-spas
hinaspataq zorro-tas hamusqas aulla-kuspas waaaqaqaqaqaqa
hinaspa hamusqas hinaspataq lluthus silba-ykamun []
atinipunin, atinipunin nisqa hinaspataq zorro-taq nisqa maypitaq
chay, chay silba-mushan chay runa nuqapis atinillasnin silbaykusqa hinas payqa manas atisqachu hina lluthus tupachisqa
ichhu ukhumanta phawarukun hinaspa zorro-tas zorro-qa
carretera-ntas hamuykushan hinaqa zorro-qas na uk urqu hinatas
tupachin pirkasqata hinata waykunkun [] chayqa wasisituy
3 Informante: Ysica Belizario Amanqui, estudiante de 2do. de I.E.S.
Agropecuario Sajanacachi, del distrito de Coata
4 Informante: Frank Dony Diaz Apaza, estudiante de 2do. de I.E.S. Agropecuario
Sajanacachi, del distrito de Coata.
ATUQ KUYPIWAN6
Uk punchay uk kuy purikusqa mikhuna maskhaq hinaspataq
runakunaqa hapirusqanku uk kancha ukhupi wisqarusqanku
hina na zorro-taqmari atuqtaqmari hamusqa urqupatanta kama
takispa kama hinaspa hinanata nataq kuytaqmari total-ta
qhaparisqa atuqtaqmari nisqa imata qhaparinki na kay runakuna
wawanwan casar-achiyta pasanwan casar-achiyta munanku
nisqa nataqmari zorro-taqmari nuqa casar-akuyta munashani ya
nuqa chhika casarakusaq nispa kututaqa na kacharparisqa []
6 Informante: Ronal Abel Sucapuca Paucar, estudiante de 2do. de I.E.S. Agropecuario
Sajanacachi, del distrito de Coata.
ATUQPIWAN HUKUCHAPIWAN8
Uk hukucha uk purikuspa kisuta suwakuspa riq kahasqa
wisqarquchikuq hapirquchikuq kahasqa hina uk huskurquchikuq
kahasqa uk jaula-pi zorro-taq purikamun, purikamun hinaspataqsi
zorro-taqa nisqa: Imata kay jaula-pi rawashank?, nisqa zorroqa hukuchataqa. Hukuchaqa nisqa: Nuqaqa kaypi esposa-yta
suyashani, nin. [] mayqinta esposa-ykiri. Uk casar-achiyta
munawan uk pasanwan, nin. Zorro-qa nin: Ah, casar-akuyta
qan munawaqchu, nin. Mana nuqa casar-ayta munanichu zorrota nisqa nuqa casar-akuyta munashani nisqa hukuchata hina qan
kasarakuy nispa hinaspa zorro-taq kicharaykusqa jaula-ta hina
pay wisqaykukusqa hinaspataqsi wisqarusqa hina hukuchataq
ripusqa. Ripusqa alegre chinkapusqa chhaqay laru-ta zorro-taq
sayaykusqa hinaspataqsi ukta naqa nisqa dueo-kunaqa punkuta
kicharaykamunku
hinaspataqsi
naykunku
mankata
timpuykuchinku total allinta hinaspataqsi yastaachu (ya estachu) nin zorro-tataq ayshaykunku naman [] zorro-qa nisqa
pasaykiwan casar-akusaq, pasaykiwan casar-akusaq nispa
pasaywan casar-akun pitaq chayta nisunki nin uk hukucha
niwan pasaywan casar-achisayki nisqanki niwan hinaspataq
nataq zorro-taq nisqa aysaqashawarqankua hinaspataq zorromanqa mankaman winaykusharqanku salta-qarqun zorro
punkuntan pasakampun hinaspataqsi hukuchata maskhashan
zorro-qa. Hinaspa hukuchaqa tanqakushan uk qaqata. Zorro-ta
8 Informante: Luis Alberto Mamani Sucapuca, estudiante de 2do. de I.E.S.
Agropecuario Sajanacachi, del distrito de Coata.
10