Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
Araling Panlipunan
Ang kagamitan sa pagtuturong ito ay magkatuwang
na inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko
at pribadong paaralan, kolehiyo, at/o unibersidad.
Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng
edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa
Kagawaran ng Edukasyon sa action@deped.gov.ph.
Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.
Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
Mga Nag-ambag:
Tagasuri:
Tagapagtala:
Tagaguhit:
Taga-anyo:
Mga Nilalaman
Yunit 1 : Ang Mga Lalawigan sa Aking Rehiyon
Aralin 1:
Aralin 2:
Aralin
Aralin
Aralin
Aralin
Aralin
Aralin
Aralin
Aralin
Aralin
Aralin 2:
Aralin 3:
Aralin 4:
Aralin 5:
Aralin 6.1:
Aralin 6.2:
Aralin 7.1:
Aralin 7.2:
Aralin 7.3:
Aralin 8:
Aralin 11:
Yunit 4:
Ekonomiya at Pamamahala
Aralin 1:
Aralin 2:
Aralin 3:
Aralin 4:
Aralin 5:
Aralin 6:
Aralin 7:
Aralin 8:
Kapaligiran at Ikinabubuhay sa
Mga Lalawigan ng
Kinabibilangang Rehiyon .....
Likas na Yaman ng
Kinabibilangang Rehiyon .
Pinanggalingan ng mga
Produkto at industriya ng
Kinabibilangang Lalawigan at
Rehiyon ..
Mga Produkto at Kalakal ng
Kinabibilangang Rehiyon .
Magkakaugnay na PangKabuhayan ng mga Lalawigan
Sa Rehiyon
Pakikipagkalakalan tungo sa
Pagtugon ng Pangangailangan
Ng mga Lalawigan sa
Rehiyon ..
Kahalagahan ng Imprastraktura
Sa Kabuhayan ng mga
Lalawigan ......
Ang Kalakal ng Lalawigan
9
Aralin 9:
Aralin 10:
Aralin 11:
Aralin 12:
Aralin 13:
Aralin 14:
Aralin 15:
Aralin 16:
10
YUNIT I
Mga Lalawigan sa Aking Rehiyon
11
12
Simbolo sa
mapa
Kahulugan ng
simbolo
Pangalan ng
anyong
lupa/tubig o
estruktura
13
Gawain B:
Tingnan muli ang mapa ng Rehiyon IV-A. Punan ang bawat patlang
ng tamang direksiyon ayon sa kinalalagyan nito sa mapa.
1. Ang Rizal ay nasa gawing _______________ ng
Laguna.
2. Ang Batangas ay nasa _____________ ng Quezon.
3. Ang Laguna ay nasa gawing ___________ ng Cavite.
4. Ang Quezon ay nasa __________ ng Batangas
5. Ang Cavite ay nasa gawing___________ ng Rizal
6. Ang Quezon ay nasa gawing _________________ng Laguna.
7. Ang Rizal ay nasa direksiyong _____________ ng Cavite.
8. Ang Laguna ay nasa _______________ ng Quezon.
9. Ang Batangas ay nasa _______________ ng Cavite.
10. Ang Cavite ay nasa ____________ ng Laguna.
Gawain C
Gamitin muli ang mapa ng CALABARZON. Tukuyin ang mga lalawigan,
bayan o lungsod na matatagpuan sa mga pangunahin at
pangalawang direksiyon. Isulat ito sa kaukulang talulot ng bulaklak.
Gawin sa sagutang papel.
15
LAGUNA
Ang lalawigan ng Laguna ay nasa pinakagitnang bahagi ng
rehiyon. Ito ay napaliigiran ng mga lalawigan ng Rizal sa timog,
Quezon sa kanluran, Cavite sa silangan at ng Batangas sa bandang
hilaga. Ang lalawigan ay may mahigit na isang daang libong hektarya
ng lupa at may kabuuang lawak na 1,823.6 km2. Ang malaparaisong
Laguna ay nasa paanan ng tatlong matataas na bundok ng Makiling
at Banahaw at ilang bahagi ng Sierra Madre. Ang Lawa ng Laguna sa
hilaga ng lalawigan ay itinuturing na pangatlo sa pinakamalapad na
lawa sa Asya. Halos sangkatlong bahagi ng Laguna ay nasasakop pa
ng masukal na kagubatan kung kaya karamihan sa mga produkto ay
nangagaling dito. Ang Laguna ay isa sa mga lalawigan na may
pinakamaraming hot springs. Karaniwan itong matatagpuan sa mga
bayan ng Los Baos at Calamba. Dinarayo ito ng mga turista. Sa
bulubunduking bayan ng Nagcarlan at karatig nito, makikita ang
walong bundok. Sa San Pablo naman makikita ang pitong mas maliliit
na lawa na sadyang nakawiwiling pasyalan. Malaking bahagi ng
Laguna ay angkop sa pagsasaka ng mga palay at iba pang
pananim. Ang mga bayang mas malapit sa Maynila ay nagkaroon
na ng mga industriya na pangunahing hanapbuhay ng mga taga
roon.
BATANGAS
Ang lalawigan ng Batangas ay matatagpuan sa t imogkanlurang bahagi ng Luzon. Ito ay napaliligiran ng mga lalawigan ng
Cavite at Laguna sa hilaga at ng Quezon sa Silangan. Ang
pinakatimog ng lalawigan ay ang isla ng Mindoro na pinaghiwalay ng
Verde Island Passage at West Philippine Sea o Dagat Kanlurang
Pilipinas sa dakong kanluran nito. Pumapangalawa ang lalawigan ng
Batangas sa lawak at laki nito sa buong Rehiyon IV- A na may
kabuuang lawak na mahigit sa 3,165. 8 km 2. Ang lalawigang ito ay
naging tanyag dahil sa pinakamaliit at aktibong bulkan sa buong
daigdig na napaliligiran ng isang lawa. Ito ang Bulkang Taal. Ang
malaking bahagi ng lalawigan ay tinataniman ng ibat ibang
produktong agraryo katulad ng tubo sa Nasugbu na
pinanggagalingan ng malaking produksiyon ng asukal. Bagamat
malaking bahagi ng lalawigan ang angkop na sakahan, may ilang
bahagi rin ang ginagawang pastulan ng mga baka dahil sa
16
17
18
A
A
O
I
N
U
A
L
Z
E
V
B
V
Q
W
N
E
A
T
B
I
A
G
U
N
A
B
G
P
A
T
T
M
U
T
S
U
U
O
T
E
A
Q
U
E
Z
O
N
C
A
O
N
O
R
I
Z
A
A
H
N
L
G
F
E
B
N
O
N
O
G
L
A
R
I
Z
A
L
U
E
A
Q
U
E
Z
O
N
I
T
E
S
Gawain B
A. Punan ng tamang impormasyon ang bawat kahon sa ibaba
upang makompleto ang talaan ng mga katangian ng mga
lalawigan.
Katangian ng mga Lalawigan sa
Rehiyon IV-A CALABARZON
Lalawigan
Lokasyon
Direksiyon
Cavite
Laguna
Batangas
Rizal
Quezon
19
Sukat
Anyo
Gawain C
Paghambingin ang sumusunod na pares ng lalawigan na hindi
lalampas sa tatlong pangungusap bawat isa.
1. Cavit e at Quezon
2. Batangas at Rizal
3. Quezon at Laguna
4. Laguna at Batangas
5. Cavite at Batangas
20
Babae
2,700
Lalaki
1800
Kabuuan
4,500
A Bonifacio
Bani
400
700
300
600
700
1,300
Binay
Buenavista
1300
800
1200
900
2,500
1,700
Matatanda
(edad mataas
pa sa 18)
2500
Kabuuan
Abuyon
Bata
(edad 18pababa)
2000
A Bonifacio
300
400
700
Bani
500
800
1,300
Binay
1000
1500
2,500
Buenavista
1000
700
1,700
4,500
Batangas
Populasyon ng Bahagi ng mga
Barangay ng Bauan, Batangas
Ayon sa 2010 Census Populat ion and Housing (Appoximat ed value)
Barangay
Populasyon
Alagao
1,836
Aplaya
7,604
As-is
2,239
Bagong Silang
410
Baguilawa
1,412
Buenavista
1,700
21
Barangay
Alagao
Babae
858
Lalaki
978
Kabuuan
1,836
Aplaya
4,061
3,543
7,604
As-is
1,042
1,197
2,239
Bagong Silang
Baguilawa
171
714
239
698
410
1,412
Matatanda
(edad mataas
pa sa 18)
835
Kabuuan
Alagao
Bata
(edad 18pababa)
1,001
Aplaya
3,998
3,606
7,604
As-is
1,086
1,153
2,239
Bagong Silang
195
215
410
Baguilawa
715
697
1,412
1,836
Cavite
Bilang ng mga Babae at Lalaki
Populasyon ng Bahagi ng mga
Barangay ng Amadeo, Cavite
Ayon sa 2010 Census Populat ion and Housing (Appoximat ed value)
Barangay
Populasyon
Banaybanay
2,155
Bucal
949
Dagatan
2,031
Halang
1,814
Loma
1,816
Buenavista
1,700
Barangay
Babae
Lalaki
Kabuuan
Banaybanay
1,126
1029
2,155
Bucal
437
512
949
Dagatan
986
1,045
2,031
Halang
Loma
847
917
967
899
1,814
1,816
22
Matatanda
(edad mataas
pa sa 18)
952
Kabuuan
Banaybanay
Bata
(edad 18pababa)
1,203
Bucal
464
485
949
Dagatan
985
1,046
2,031
Halang
1,001
813
1,814
Loma
845
971
1,816
2,155
Rizal
Populasyon ng Bahagi ng mga
Barangay ng San Mateo, Rizal
Ayon sa 2010 Census Populat ion and Housing (Appoximat ed value)
Barangay
Populasyon
Ampid
27, 365
Dulongbayan 1
5,030
Dulongbayan 2
6,837
Gulod Malaya
8,564
Banaba
21,553
Buenavista
1,700
Babae
12,379
Lalaki
14,986
Kabuuan
27, 365
Dulongbayan 1
2,111
2,919
5,030
Dulongbayan 2
2,841
3,996
6,837
Gulod Malaya
Banaba
4,775
8,057
3,789
13,496
8,564
21,553
23
Matatanda
(edad mataas
pa sa 18)
1,3381
Kabuuan
Ampid
Bata
(edad 18pababa)
1,3984
Dulongbayan 1
3,081
1,949
5,030
Dulongbayan 2
3,988
2,849
6,837
Gulod Malaya
4,986
3,578
8,564
Banaba
12,853
8,700
21,553
27, 365
Laguna
Populasyon ng Bahagi ng mga
Barangay ng Cabuyao, Laguna
Ayon sa 2010 Census Populat ion and Housing (Appoximat ed value)
Barangay
Populasyon
Baclaran
12,192
Banaybanay
21,934
Banlic
12,675
Butong
12,360
Bigaa
10,051
Buenavista
1,700
Babae
6,003
Lalaki
6,198
Kabuuan
12,192
Banaybanay
11,401
10,533
21,934
Banlic
5,865
6,810
12,675
Butong
Bigaa
6,031
5,070
6,329
4,981
12,360
10,051
24
Matatanda
(edad mataas
pa sa 18)
6,039
Kabuuan
Baclaran
Bata
(edad 18pababa)
6,153
Banaybanay
10,849
11,085
21,934
Banlic
5,943
6,732
12,675
Butong
6,580
6,780
12,360
Bigaa
6,039
4,012
10,051
12,192
25
Pananda:
= 100,000 katao
Tingnan muli ang mapa ng rehiyon, di nga bat malaki ang sakop
nito? Tinatayang ang kabuuang lupain ng Rehiyong IV-A
CALABARZON kabilang ang limang lalawigan ay umaabot sa mahigit
sa 16,000 km2 na hektaryang lupain.
Talahanayan ng Land Area ng
Rehiyon IV A CALABARZON
Lalawigan
Land Area
Cavite
1,287.6 km2
Laguna
1.759.7 km2
Batangas
3,165.8 km2
Rizal
1,308.9 km2
Quezon
8,842.8 km2
26
Cavite
Laguna
Katangian ng
Anyong Lupa
o Anyong
Tubig
Malawak ang
kapatagan,
May
mahabang
baybayin
Malawak na
kapatagan na
napapalibutan
ng bundok
Malawak ng
lawa at
maraming
talon
Batangas
Malawak na
kapatagan
Mahabang
baybayin
Rizal
Bulubundukin
Maliit na
bahagi ang
kapatagan
Quezon
Maliit na
bahaging
kapatagan
Bulubundukin
Malaking
bahagi ang
tangway
Pangunahing
Hanapbuhay
Katangian ng
Dami ng Tao
Pagsasaka
Pagpapastol
Manggawa sa
mga pabrika o
kompanya
Pagsasaka
Pangingisda
Manggawa sa
mga pabrika o
kompanya
Tingnan sa
mapa
Pabrika ng
langis
Daungan ng
mga barko
Manggawa sa
mga pabrika
Pagsasaka
Manggagawa
(sa malapit sa
Kalakhang
Maynila)
Pagsasaka
pangingisda
Tingnan sa
mapa
27
Tingnan sa
mapa
Tingnan sa
mapa
Tingnan sa
mapa
28
Gawain B
Tingnan ang bar grap tungkol sa populasyon ng ibat ibang pangkat
na matatagpuan sa ating rehiyon. Ano ang masasabi mo tungkol sa
pagkakaiba - iba ng dami ng mga pangkat? Paghambingin ang mga
lalawigan ayon sa grap.
1500
1200
900
Bilang ng
600
Tao
300
0
Pananda
Cavite
mangingisda
Laguna
Batangas
Rizal
Quezon
Pangkat ng Tao
manggawa
1. Alin sa mga lalawigan ang may pinakamaraming nakatirang
mangagawa? Alin naman ang may pinakamaraming
mangingisda?
___________________________________________________
2. Bakit sa palagay mo maraming nakatirang manggagawa sa
___________? Ano ang maaring dahilan kung bakit maraming
gustong tumira rito?
___________________________________________________
3. Ano ang katangian ng lalawigan ng ______________ at marami
ang nakatirang mangingisda rito?
___________________________________________________
4. Paghambingin ang bilang ng mga mangagawa sa mga
lalawigan ng Rizal at Quezon. Aling lalawigan ang mas
maraming mangagawa?
___________________________________________________
29
30
Mga simbolong
nakikita sa mapa
Ipinahihiwatig ng
katangiang pisikal
Cavite
Laguna
Batangas
Rizal
Quezon
31
32
Bundok Banahaw
_______________________
Pilipinas
Taal Lake
_________________
Pilipinas
Bulkang Taal
______________________
Pilipinas
Bundok Makiling
_________________
Pilipinas
33
Aralin 8:
Ilang bundok
Ilang talon
Lawa
Laki
Bundok
Taas
Talon
Taas
Laguna
89,076 ha.
Bundok
Halcon
2586 m
Pagsanjan
390 ft.
Taal
24,356 ha.
Bulkan ng
Malindig
1157 m
Tamaraw
423 ft
34
Gawain A
Anong mga anyong lupa o anyong tubig na makikit a sa ating
rehiyon? Isulat ang ilan sa mga ito sa sagutang papel.
35
Gawain A
Pangkatang Gawain
1.
2.
3.
4.
36
Gawain A
Batay sa pisikal na mapa ng iyong rehiyon. Kilalanin ang mga
lalawigan na tinukoy ng sumusunod na pahayag. Isulat ang tamang
sagot sa patlang.
_________1. Dito makikita ang Bundok Banahaw.
_________2. Kilala rito ang Lawa ng Laguna at Bundok Makiling.
_________3. Ang Talon ng Hinulugang Taktak ang pinakatampok sa
lugar na ito.
_________4. Sa lalawigang ito makikita ang Puerto Azul Beach Resort.
_________5. Matatagpuan dito ang Bulkang Taal na itinuturing na
pinakamaliit na bulkan sa bansa.
Gawain B
Basahin at unawaing mabuti ang sumusunod na sitwasyon.
Sagutin ang mga katanungan sa task card sa bawat estasyon. Buuin
ang puzzle ng mapa ng mga lalawigan pagkatapos nito.
37
Estasyon 1: Quezon
Awitin ang Bundok Banahaw nang malakas upang makuha ang task
card. Pagkatapos umawit, sasagutin ang katanungan na nakasulat
sa papel.
Tanong:
Dito matatagpuan ang Bundok Banahaw. Ito ay binubuo
rin ng kapatagan, talampas, at bulubunduking anyong
lupa. Napaliligiran ito ng mga isla at iba pang mga
anyong tubig. Anong lalawigan ito?
Maaari nang kunin ang piraso ng puzzle pagkatapos na masagot
nang tama ang katanungan.
Estasyon 2: Laguna
Tumalon ng tatlong (3) beses at isigaw ang "Kami ang mga Batang
Iskawt." Sagutin ang ikalawang katanungan.
Tanong:
Ang Bundok Makiling ay isa sa mga anyong lupa rito.
Makikita rin dito ang pinakamalaking lawa sa bansa.
Makikita rin dito ang Talon ng Pagsanjan na isa ring
atraksyon sa lugar. Ano ang lalawigang tinutukoy rito?
Estasyon 3: Cavite
Magmartsa habang umiikot nang tatlong (3) beses. Sabihin nang
malakas ang salitang "Mabuhay!".
Tanong:
38
Estasyon 4: Batangas
Pumalakpak at pumadyak habang binabasa ang katanungan.
Tanong:
Matatagpuan dito ang pinakamaliit na bulkan na nasa
gitna ng isang lawa. Marami rin ditong anyong tubig
para sa mahihilig sa isports tulad ng scuba diving, jet
skiing, snorkeling at marami pang iba. Saang lalawigan
matatagpuan ang mga ito?
Estasyon 5: Rizal
Sabihin nang sunod-sunod ang mga sagot sa estasyon na
napuntahan nila.
Tanong:
Ang Talon ng Hinulugang Taktak naman ang
pinakatampok dito. Makikita ito sa lalawigang nasa
gawing itaas ng mapa ng Rehiyon IV-A. Ano ang
lalawigang ito?
39
Aralin 11.1:
40
lupa
mataas na antas ang pagguho ng lupa
41
42
3.7 bagyo
2.1 bagyo
1.9 bagyo
1.1
0.6bagyo
bagyo
0 bagyo
43
80000
70000
60000
50000
40000
30000
Bilang
Cav ite
80,000
Rizal
Laguna
Total
34,570
22,623
137,193
20000
10000
Laguna
000
Rizal
Cavite
Bilang ng
Pamilya
Lalawigan
44
Apektadong Lalawigan
45
U
B
O
D
A
P
O
G
C
A
S
I
A
A
S
R
N
B
H
L
C
F
S
K
B
K
K
A
R
A
B
S
I
S
E
L
H
S
O
Y
A
Q
N
H
S
N
G
K
M
Z
B
N
X
L
T
O
D
E
I
G
O
M
A
N
O
K
A
T
T
K
Y
W
K
C
S
Q
T
W
E
F
S
E
M
E
N
T
O
R
Y
T
47
49
Gawain B
Gawain C:
Tingnan ang mapa ng Rehiyon IV-A CALABARZON. Gamit ang
kaalaman sa mga nagdaang aralin, ilarawan ang mga lalawigan sa
rehiyon. Sumulat ng 1-2 talata tungkol dito. Maaaring paghambingin
ang dalawa o higit pang lalawigan sa rehiyon. Sagutin muna ang mga
tanong sa Gawain A bilang gabay upang mas maayos ang
paglalarawan sa mga napiling lalawigan.
50
YUNIT II
Mga Kuwento ng Aking Lalawigan
51
52
53
54
Ang Santa Rosa ay naging lungsod sa bisa ng Republic Act No. 9264,
na pinagtibay ng mga mamamayan ng Santa Rosa noong Hulyo 10,
2004. Ito ay matatagpuan 38 kilometro sa timog na Maynila, sa
pamamagitan ng South Luzon Expressway, kaya ang lungsod ay
naging pamayanang suburban resindensiyal ng Kalakhang Maynila.
Ayon sa senso noong 2000, ang Lungsod ng Santa Rosa ay may
populasyong 185,633 ngunit noong 2005, nalampasan nito
ang Lungsod ng San Pablo kung pagbabatayan ang populasyon, at
naging pang-apat na pinakamalaking lungsod/bayan sunod sa
Calamba, San Pedro, at ng Bian.
Ang Santa Rosa ay isang primera klaseng lungsod sa lalawigan
ng Laguna. Nagsisilbi rin itong daan mga manlalakbay na magtutungo
sa Tagaytay sa pamamagitan ng South Luzon Expressway.
Lungsod ng Lipa sa Lalawigan ng Batangas
________________________________________________________________
Ang Lungsod ng Lipa ay binuo ayon sa Republic Act No. 162 noong
Hunyo 20, 1947. Matatagpuan ang Lipa sa hangganan ng Santo
Tomas sa hilagang-silangan, Lungsod San Pablo ng lalawigan
ng Laguna at San Antonio ng lalawigan ng Quezon sa
silangan,munisipalidad ng Padre Garcia at Rosario sa timog-silangan,
munisipalidad ng Ibaanat San Jose sa timog-kanluran, munisipalidad
ng Cuenca at Mataas na Kahoy at Lawa Taal sa kanluran,
munisipalidad ng Balete at Malvar sa hilagang-kanlurang bahagi.
Ang Lipa ay isang primera klaseng lungsod
sa lalawigan ng Batangas. Ayon sa senso noong 2010, ito ay may
populasyon na 283, 468 katao sa 41,962 na kabahayan.
Lungsod ng Tanauan sa Lalawigan ng Batangas
________________________________________________________________
Isinabatas ang pagiging lungsod ng Tanauan ayon sa Republic Act
No. 9005 noong February 2, 2001. Matatagpuan ito sa hilagangsilangang bahagi ng Batangas. Nasa kanluran ng Tanauan angTalisay,
ang kapuwa Malvar at Balete sa timog, ang Sto. Tomas sa silangan, at
angCalamba, Laguna sa hilaga.
55
56
57
58
Batas
May Akda
Mga
Bumubuong
Munisipyo
59
1.
2. Pagbabago sa imprastruktura
Noon
61
Ngayon
3. Pagbabago sa populasyon
Tingnan ang pagbabago sa populasyon ng Lalawigan
ng Cav ite.
62
3,500,000
3,000,000
2,500,000
2,000,000
1,500,000
1,000,000
500,000
0
1990
1995
2000
2007
2010
63
Kasaysayan ng Batangas
Ang Batangas ay isang lalawigan sa Pilipinas na matatagpuan sa
timog-kanlurang bahagi ng Luzon sa rehiyon ng CALABARZON. Ang
Lungsod ng Batangas ang kabisera nito. Napaliligiran ito ng mga
lalawigan ng Cavite at Laguna sa hilaga at Quezon sa silangan.
Pagtawid sa Verde Island Passages sa timog, matatagpuan ang
Mindoro at sa kanluran naman ang Timog Dagat Tsina.
Ang pinakaunang naitalang pangalan ng lalawigan ay Kumintang.
Ang sentro nito ay, ang kasalukuyang bayan ng Balayan, at ang
pinakamaunlad na bayan ng lalawigan. Nang lumaon, dahil sa
pagkawasak ng bayan bunga ng pagsabog ng Bulkang Taal, inilipat
ang sentro ng lalawigan sa Taal. Dating tinatawag na Bonbon, ang
pangalan ng lalawigan ay pinalitan sunod sa pangalan ng bayang
iyon.
Ang Tagalog Batangas na ginagamit sa lalawigan bago dumating
ang mga Kastila ay malapit sa sinaunang wikang Tagalog. Dahil dito
tinawag ang lalawigan bilang Sentro ng wikang Tagalog ng Summer
Institute of Linguistics.
Mayroon ding ilang nakapagsasalita ng Espanyol, dahil isang
mahalagang sentro rin ang Batangas noong panahon ng pananakop
ng Espanya sa Pilipinas.
Isa ang Batangas sa may pinakamataas na antas ng literasi sa
Pilipinas. Sa 96.5%, ang antas ng literasi ng mga lalaki na 97.1% ay mas
mataas sa antas ng literasi ng mga
babae na 95.9%.
Isa ang Batangas sa pinakasikat na
destinasyong panturismo na malapit sa
Kalakhang Maynila. Maraming
magagandang baybayin ang
lalawigan at kilala na magagandang
pook sisiran o "diving spot s" tulad ng
Anilao sa Mabini, ng Pulo ng Sombrero
sa Tingloy, ng Pulo ng Ligpo sa Bauan
na kilala bilang Anilao.
(Bulkang Taal na nasa Lawa ng Taal,
matatagpuan sa lalawigan ng Batangas)
64
66
Lalawigan ng Quezon
Ang Quezon ay nasa Rehiyon ng CALABARZON sa Luzon. Ang
"Quezon" ay hango sa pangalan ng Pangulong Manuel L. Quezon,
ang ikalawang pangulo ng Republika ng Filipinas. Lungsod Lucena
ang kabisera nito. Ang Lungsod Quezon ay hindi matatagpuan sa
Quezon at hindi dapat maipagkamali sa lalawigan ng Quezon. Ang
Lungsod Quezon ay matatagpuan sa Kalakhang Maynila, na nasa
gawing kanluran ng Rehiyon ng CALABARZON, habang ang Quezon
ay nasa silangang bahagi ng CALABARZON.
Ang Bundok Banahaw ang pangunahing atraksiyon ng Quezon.
Sinasabing ang kabundukang ito ay napapalibutan ng espiritu at
hiwaga. Maraming mga kulto at deboto ang pumupunta at nananatili
sa banal na lugar na ito tuwing sasapit ang Mahal na Araw.
Ang Quezon ay nasa gawing timog silangan ng Kalakhang Maynila at
napaliligiran ng Aurora sa hilaga, Bulakan, Rizal, at Laguna; Batangas
sa kanluran; at Camarines sa silangan. Ang Quezon ay nakahimlay sa
tangway na naghihiwalay sa Bikol Peninsula na pangunahing bahagi
ng Luzon.
Ang Quezon ay nahahati sa 39 munisipalidad at dalawang lungsod.
Kabilang sa mga munisipalidad ng Quezon ang Agdangan, Alabat,
Atimonan, Buenavista, Burdeos, Calauag, Candelaria, Catanauan,
Dolores, General Luna, General Nakar, Guinayangan, Gumaca,
Infanta,
Pangunahing pagkukuhaan ng produktong niyog ang lalawigang ito
na ginagamit sa mga produkto tulad ng langis ng niyog at copra ang
lalawigan ng Quezon. Maraming mga planta ng niyog ang
matatagpuan sa malaking bahagi ng lalawigan. Isa ring pangunahing
bahagi ng ekonomiya ng Quezon ang pangingisda.
Lalawigan ng Laguna
Ang Laguna ay isang lalawigan ng Pilipinas na matatagpuan
sa bahaging CALABARZON sa Luzon. Santa Cruz ang luklukan ng
pamahalaan nito at matatagpuan sa timog-silangan ng Kalakhang
Maynila, timog ng lalawigan ng Rizal, kanluran ngQuezon, hilaga
ng Batangas at silangan ng Cavite. Halos pinapaligiran ng Laguna
angLaguna de Bay, ang pinakamalaking lawa sa bansa. Nakuha ng
lalawigan ang pangalan nito mula sa Kastilang salita na lago, na
nangangahulugang lawa.
67
68
1500
1600
1700
1900
1800
2000
Isinilang ang
pambansang bayani
na si Jose P. Rizal
Gawain A
Pangkatang Gawain
Ilagay ang sumusunod na mga makasaysayang pangyayari sa
timeline.
1500
1600
1700
1800
1900
2000
69
Gawain B
Pangkatang Gawain
Kasama ng iyong pangkat, pag-aralan ang timeline ng mga
pangyayari sa lalawigan ng Quezon sa rehiyon.
Sagutin ang sumusunod:
a. Batay sa timeline, sino ang nakatuklas noon sa isang
barangay sa lalawigan ng Quezon?
b. Kailan nagkaroon ng isang alkalde ang Tayabas (Quezon na
ngayon)?
c. Kailan naging probinsya ang Tayabas?
d. Saan kabilang na Diocess ang Quezon?
e. Kailan naging ganap na lungsod ang bayan ng Tayabas sa
Quezon?
Natuklasan ni
Father Diego de
oropesa ang isang
katutubong
barangay na
tinawag na
Bumaka (Gumaca
ngayon)(1574)
1570
1580
Nanungkulan
si Don Simeon
Alv arez bilang
Alcalde(1625)
1700
Naging isang
lungsod ang
bayan ng
Tayabas
(2011)
1990
1600
2012
Ang pangalang
Tayabas ay
pinalitan ng
Quezon bilang
probinsya (1946)
Gawain C: Sagutin ang nasa LM
70
71
Pangunahing Produkto
Karne
Saging
Hanap-buhay
Pag-aalaga ng hayop gaya
ng manok, baka, baboy
Natatanging Atraksyon
Industriya ng Turismo
Tagaytay
Industriya
pabrika
Turismo
Likas na Yaman
Baybay dagat
Pastulan
Natatanging Atraksyon
Industriya ng Turismo
Anilao
Hanap-buhay
Kalakal
Opisina
Likas na Yaman
Baybay dagat
taniman
72
Industriya
pabrika
Kalakal
Natatanging Atraksyon
Industriya ng Turismo
Bundok ng Makiling
Hanap-buhay
pagmimina
Opisina
Industriya
pabrika
Kalakal
Likas na Yaman
kagubatan
taniman
Gawain A
Malikhaing Pagsasalaysay
Basahin ang mga sumusunod na sitwasyon, bigyan ng paliwanag kung
paano umaasa ang mga bayan sa mga lalawigan sa rehiyon. Isulat sa
inyong sagutang papel.
Sitwasyon:
Sa lalawigan ng Batangas, ang bayan ng Anilao ay naging
puntahan ng maraming turista dahil sa ganda ng diving spots nito.
Dahil sa pagdagsa ng turista, dumami ang mga nanirahan dito.
Nagkaroon ng hanapbuhay ang mga naninirahan sa paglikha ng
mga ibat ibnag produkto na kilala sa kniang lugar upang mahalina
ang mga turista.
Ang pagdagsa ng mga tao ay pagdami ng pangangailangan. Una
na dito ang pagkain na mabibili sa lugar dahil wala namang
gaanong taniman sa lugar. Nakikipagkalakalan pa ang mga taga
doon sa ibang bayan o sa sentro upang bumili ng mga
pangangailangan. Sa karatig bayan naman ng _____________, ang
pangunahing pangkabuhayan ay ang agrikultura.
Anong pakikipag-ugnayan ang dapat gawin ng taga Anilao at
karatig bayan nito?
73
Gawain B
Pangkatang Gawain
Ang bawat lalawigan sa rehiyon ay may mga sariling
pangangailangan. Minsan, hindi lahat ng pangangailangan ay
natutugunan loob ng lalawigan kung hindi sa pakipag-ugnay sa ibang
karatig lalawigan. Batay sa mga napag-aralan na mga produkto ng
ibat ibang lalawigan ng rehiyon. Magbigay ng 1-3 mungkahi kung
paano matutugunan ng bawat lalawigan ang kanilang
pangangailangan sa pamamagitan ng pakikipagtulungan sa karatig
na lalawigan. Saan saan sila makikipag-ugnayan?
Pangkat I - Kakulangan sa Prutas.
Pangkat II - Kakulangan sa Yamang Dagat.
Pangkat III - Kakulangan sa Gulay.
Pangkat IV - Kakulangan sa Bigas.
Gawain C
Indibiduwal na Gawain
Nagmungkahi ang Pamahalaang Nasyonal na pag-ibayuhin ang mga
natatanging produkto ng lahat ng lalawigan ng bansa.
Bukod pa dito, ang layunin ng proyekto ay upang bigyan ng sapat na
kita ang mga lalawigan sa bawat produkto. Inatasan nito ang
Department of Trade and Industry (DTI) na ilunsad ang One Town,
One Product Project. Sa proyektong ito, hinihikyat ang bawat
lalawigan na ipakita (advertise) ang kanilang produkto sa mga trade
and expo shows o sa mga piling lugar ng bansa. Magagawa lamang
ito kapag hindi magdodoble ang mga produktong ginawa ng bawat
lalawigan. Kapag magkakaiba ang mga produkto, hindi
magkakaroon ng kompetisyon ang mga lalawigan sa gagamit ng
kanilang produkto, kaya mas magiging malaki ang kita ng mga
lalawigan. Isa pang dahilan sa pagkakaroon nito ay upang mahimok
ang mga lalawigan na makipag-ugnayan sa isat isa sa pamamagitan
ng kalakal. Kung tutuusin hindi lahat ng kapaligiran ay pare pareho.
May mga produkto na angkop sa klase ng kapaligiran. Kaya ninanais
ng pamahalaan na mapadali ang produksyon ng mga tao sa
pamamagitan ng pagpili ng produktong madaling pagyabungin sa
kapaligiran. Dahil nagkaroon ng mga sari-sariling produkto,
nangangailangan na ang mga lalawigan ay mas makikipag-ugnay sa
iba sa pagtugon ng pangangailangan nito.
74
75
3.
Sa mga Libangan
Sa mga Gawain
76
77
Pangkat 2
Paghihimagsik na pinamunuan ni Artemio
Ricarte.
Pangkat 3
Pagkakabawi ng mga sundalong Espaol sa
imbakan ng pulbura ng Binakayan.
Pangkat 4
Pagpupulong ng mga pangunahing pinuno
ng Katipunan sa hacienda ng Tejeros nuong
Marso 12, 1897.
Pangkat 5
Pagpapahayag ni Aguinaldo sa Kalayaan
ng Pilipinas sa Kawit.
Gawain B
Magsaliksik ng isang makasaysayang pangyayaring naganap sa iyong
lalawigan. Ipakita ito sa pamamagitan ng dula-dulaan o iba pang
malikhaing paraan.
78
Gawain C
Gumawa ng pagsasadula ng makasaysayang pagpapahayag ni
Aguinaldo sa Kalayaan ng Pilipinas sa Kawit.
79
Gawain A
Think-Pair-Share
Isulat ang sarili mong kahulugan sa mga simbolong makikita sa opisyal
na simbolo nag iyong lalawigan. Paghambingin ang iyong kahulugan
sa mga kahulugan na ibinigay ng iyong mga kaklase.
.
80
Gawain B
Pangkatang Gawain
Talakayin ng bawat pangkat ang mga larawan ng opisyal simbolo ng
lalawigan. Isulat ang lahat ng alam ninyong mga pagdiriwang,
paniniwala, tradisyon, kasaysayan, mga produkto, pagkain, gusali at
disenyo ng bahay na patungkol sa bawat larawan.
81
(Halimbawa)
(Magsasaka, pangunahing
hanapbuhay dito.)
82
83
84
Himno ng Cavite
(Titik at musika ni George P.
Canseco, anak ng Naic at apo
ng dakilang makata,
mamamahayag at bayaning si
Pascual Poblete)
Bayang Cavite aking mahal
Laging patnubay ng Maykapal
Sa yakap mo ay langit ang buhay
at laging makulay
Himno ng Laguna
Laguna, O Laguna
Lalawigang marangal
Tanging pinagpala
ng butihing bathala
Supling mo ang napili
na bayani ng lahi
Kapurihan at dangal
Ng liping kayumanggi
85
HIMNO NG RIZAL
Lalawigan kang tanging-tangi
Mahal nmin magpakailanman
*Rizal, Rizal Mabuhay
pangunahin kang lalawigan
sa kulturat kabuhayan
pinagpala ng Maykapal
Buhay namiy nakalaan
maglingkod sa Inang Bayan
lalawigan kong tanging-tangi
mahal naming magpakailanman
Ang lahat ng Rizalenoy masisikap
pusot diwa sa Diyos, bayan at
kapwa
mapalad kami na taga Rizal
sa pamumuno ng mga taong
may dangal
Lalawigan ng Quezon
LalawiganLalawigan ng Quezon
Ang bayan kong _____________ay
tunay kong minamahal
Ang bayan kong tinubuan dapat
nating _______________
_____________at maligaya,
mahirap man o dukha
Sagana sa lahat ng bagay, sa
__________at kabundukan
Ito ang aming lalawigan,
Pinagpala ng Maykapal
Ang buhay ay _____________, sa
lahat ng dako,
Sa lahat ng nayon, Lalawigan ng
Quezon
Lalawigan ng Quezon, ay aming
tinatanghal
Lalawigan ng Quezon, ay
aming minamahal.
(Uitin ang *)
Lalawigan kong tanging-tangi
Mahal naming magpakailanman
86
Gawain C
Pangkatang Gawain
Ipakita sa pamamagitan ng interpretative singing & dancing ang
pag-aawit ng opisyal na himno.
Awitin nang may damdamin at buong pagmamalaki ang opisyal na
himno ng iyong lalawigan.
Sanggunian:
Himno ng Rizal
http://www.youtube.com/watch?v=xBenbEdoIo0
Himno ng Batangas
http://www.youtube.com/watch?v=HsOd1FL9CrU
Himno ng Laguna
http://www.youtube.com/watch?v=KVFIo2j0UOI
Himno ng Cavite
Aralin 6.2:
87
Pahiyas Lucban
88
Moriones Festival
Simbahang Bato
89
Katangiang
ipinamalas
katapangan
Ginawa para
sa bayan
Nagtanggol sa
bayan
Paraan ng
pagpapakilala
Pinagawan ng
bantayog o rebulto
91
92
93
YUNIT III
Ang Pagkakakilanlang Kultural
Ng Kinabibilangang Rehiyon
94
Wika:
________
Pagdiriwang:
____________
Paniniwala:
____________
_
Pagkain:
____________
_
Wika:
________
Pagdiriwang:
____________
Paniniwala:
____________
_
Pagkain:
____________
_
Wika:
________
Pagdiriwang:
____________
Paniniwala:
____________
_
Pagkain:
____________
_
95
Wika:
________
Pagdiriwang:
____________
Paniniwala:
____________
_
Pagkain:
____________
_
Wika:
________
Pagdiriwang:
____________
Paniniwala:
____________
_
Pagkain:
____________
_
96
98
http://sanagustindetanza.weebly.com/alamat-ng-imahen-ni-sanagustin.html
Sa Lalawigan ng Laguna
Ang lalawigan ng Laguna ang pinagmulan ng ating
pambasang bayani na si Jose Rizal. Bukod sa pagiging isa sa
pinakamakasaysayang pook ng lalawigan ng Laguna. Ito ay
tinatawag din na lugar na may mga makulay at malikhaing
pagdiriwang. Isa na dito ang tinatawag na;
Liliw Gat Tayaw Tsinelas
Mula sa maliit na bayan ng Liliw, Laguna ay umusbong ang mga
makukulay na tsinelas na malikhaing tinabas at pinaganda. Dahil
lumago at naging mas kaaya-aya ang mga tsinelas dito. Ang munting
bayan ay tinawag na Footwear Capital ng Laguna. Tuwing huling
linggo ng Abril, ay ginaganap ang makulay na pagdiwang mga
tsinelas o mas kilala sa tawag na Liliw Gat Tayaw Tsinelas. Sa
pagdiriwang na ito, mas pinapakita ng mga taga-Liliw ang kanilang
galing at husay sa paggawa ng kakaiba at matibay na tsinelas.
Naging kilala ang pagdiriwang na ito noong taong 2002 at
hanggang ngayon ay patuoy na dinarayo ng mga Pilipino at turista sa
ibat ibang panig ng bansa.
Bangkero Festival
99
100
101
102
Sa Lalawigan ng Rizal
Isang tanyag na nadiskubre sa Lalawigan ng ay ang
Petroglipikong Angono na matatagpuan sa Angono, Rizal.
103
Ang Sumakah
Festival ay isang pagdiriwang
na ginaganap tuwing ika-1 ng
Mayo na nagbibigay halaga
sa pangunahing produkto ng
Antipolo, suman, manga,
kasoy at ang dating
pamamaraan ng paglalakbay
sa mataas na bahagi ng
Antipolo, ang hamaka. Ito rin
ay nagpapakita ng makulay
na kultura at makasaysayang
pinagmulan ng lalawigan. Sa
umaga ng Abril 30, ang imahe
ng birhen ng Antipolo ay hinahatid sa Katedral ng Quiapo mula
Antipolo sa pamamagitan ng isang motorcade. Sa madaling araw ng
ika- 1 ng Mayo, ang imahe ng Birhen ng Antipolo ay kukunin sa
Katedral ng Quiapo pabalik sa Antipolo sa pamamagitan ng isang
alay- lakad na pinangungunahan ng mga deboto ng Our Lady of
Peace and Good Voyage and Black Nazarene. Pagkatapos ng
parada ay matutunghayan ang mga sumusunod na gawain: street
dancing competitions, cultural presentations, santacruzan, arts , at
culinary exhibits.
Ang Rizal ay kilala rin sa paggawa ng Suman at Lat ik. Ito ang
pangunahing hanapbuhay ng taga Cainta. Sinasabing nagsimula
silang gumawa ng kakaning ito noong 15 siglo, kung kaya maituturing
na dito matatagpuan ang pinakamasarap na suman at latik.
Ang Rizaleno ay kilala sa pagiging maka-Diyos. Malaking
bahagi ng mamamayan dito ay Katoliko. Isa sa pinakakilalang ritwal
na dinarayo dito ay ang Cenakulo sa Cainta, isang palabas na
nagpapakita sa pagpapahirap at pagkamatay ni Kristo at ang Ang
Pagpapapako, isang palabas sa pagpako sa krus ni Kristo.
Sa Lalawigan ng Quezon
Pagdating sa kasaysayan at kultura, hindi magpapahuli ang
lalawigan ng Quezon sa buong rehiyon. Tulad ng ibang lalawigan,
ang Quezon ay isa ring makasaysayan dahi sa pangalan nitong
104
106
107
108
109
Gawain A
Pagtapat -tapatin ang mga sumusunod na makasaysayang pook sa
rehiyon sa hanay A at hanay B. Isulat ang letra ng tamang sagot sa
papel.
1.
2.
3.
4.
5.
A
Itinayo noong 1582 bilang
pinakamalaki at pinakamatandang
simbahan sa Quezon
Naging makasaysayan dahil sa
pagdeklara ni Andres Bonifacio ng
Kalayaan ng Pilipinas noong Hunyo
12, 1898.
Makikita ang halimbawa ng
imprastraktura at disenyo ng mga
bahay at establismento bayang ito
na ginawa noong panahon ng mga
Espanyol.
Nagsilbing bahay-pamahalaan
noong 1880-1881 sa pamumuno ng
gobernadorcillo na si Mauricio Mata
Cruz.
Itinuturing na pinakamalaki at
pinakamatandang simbahan sa
silangan.
a.
B
Basilica de San
Martin de Tours
b.
Bayan ng Pila
c.
La Commandancia
d.
San Diego de
Alcala
e.
Emilio Aguinaldo
Shrine
110
Aralin 6 :
111
112
Magtanim ay Di Biro
Magtanim ay di biro
Maghapong nakayuko
Di naman makaupo
Di man lang makatayo
Sa umaga paggising
Lagi nang iisipin
Kung saan may patanim
Doon masarap ang pagkain
Sa umaga paggising
Lagi nang iisipin
Kung saan may patanim
113
Banahaw
Ang huni ng ibon, aliw-iw ng batis
Sa bundok Banahaw
Ay inihahatid, ay inihahatid
Nang hanging amihan
Kayat yaring abang puso
Sakbibi nang madlang lumbay
Sa sandaling ito, sa sandaling itoy
Naliligayahan.
Halina, irog ko at tayoy magsayaw
Sa kumpas ng tugtog, tayo ay sumabay
Dini naman sa lumang kudyapi
Ikaw irog aking aawitan
Sa saliw ng hanging palay-palay
Sa bundok ng Banahaw.
Gawain A: Sagutin ang nasa LM
Gawain B: Sagutin ang nasa LM
Gawain C: Sagutin ang nasa LM
Kagamitan:
Video clip ng (Jota Gumaquena, Maglalatik), Sipi ng
awiting Magtanim ay di biro at Bundok Banahaw,
Sanggunian:
http://www.youtube.com/watch?v=bsCtI3Ui3b0
http://www.youtube.com/watch?v=d-p_ONWYtf8
http://en.wikipilipinas.org/index.php?title=Lanceros_de_Tayabas
http://www.hiyas.org/mariaclara.html
http://i1.ytimg.com/vi/9xR8jPb0mNI/maxresdefault.jpg
http://www.folkdance.tk/videos/jota-gumaquena-philippine-folkdance.html
114
115
Laguna
Maglalatik
Ang Maglalatik ay sayaw
na ginagawa sa Laguna. Ito ay
tinatawag din na Magbabao
na nagpapakita ng digmaang
sayaw na katutubo sa Bian at
Laguna. Gumagamit ng bao
ng niyog ang nagsasayaw.
Kanilang inilalagay ito sa likod,
dibdib, balakang at hita.
Pumapalo sila sa bao ng niyog
ayon sa tugtog ng Maglalatik.
Ang sayaw ng maglalatik ay
isang uri
ng katutubong sayaw sa Pilipinas na may mabilis na galaw habang
pinatutunog ng mananayaw ang bao ng buko. Ito ay nagpapakita ng
labanan sa pagitan ng Moro at Kristiyano. Sa unang bahagi ng sayaw,
ay ang Palipasan at ang Baligtaran, na ipinakikita nito ang mainit na
pagtatagpo sa pagitan ng dalawang grupo. Sa dalawang huling
bahagi nito,ang Paseo at ang Sayaw Escaramusa na ang
paglalarawan ay ukol sa kanilang pakikipagbati. Ito ay isinasayaw sa
gabi ng bisperas ng kapistahan sa Bian Laguna. Isinasagawa ang
sayaw na ito bilang paghahandog ng magsasaka sa poong San Isidro
de Labrador.
Batangas
Subli-an sa Batangas
Ang Subli-an Festival ay
isinasagawa sa Bauan, Batangas.
Ito ay ginaganap tuwing ika-23
ng Hulyo. Ito ay natural na
nagsisimula bilang debosyon sa
Banal na Krus. Nang magtagal,
ito ay naging isang uri ng sayaw
na mas kilala bilang Subli. Ito ay
sayaw na nagmula sa Batangas.
Ang Subli ay sinasayaw sa saliw
ng musika na may apat (4) na uri:
ang unang uri ay inaawit ng isang mang-aawit; ang ikalawa ay
nagbibigay pugay sa Banal na Krus ng Bauan at nagsasalaysay ng
116
117
118
119
Sining sa
Pagpipinta ng mga
taga Rizal. Ang
Obra na
BOTONG ni CARLOS
Lungsod ng
Calamba, Laguna
V. FRANCISCO
Matatagpuan sa
Laguna ang
Unibersidad ng
Pilipinas sa Los
Baos
Makasaysayang
Bahay ni Emilio
Aguinaldo sa Kawit,
Cavite
Magandang Tanawin
ng Taal Lake sa
Batangas
Pahiyas ng
Lucban, Quezon
120
YUNIT IV
Ekonomiya at Pamamahala
121
122
Kapaligiran ng Laguna
Ang Laguna ay isang lalawigan na hugis puso ang kapuluan at
kat ubigan. Naliligiran ang kapuluan nito ng pinakamalaking lawa sa
buong Pilipinas, ang Lawa ng Laguna.
Pinakamalaking bahagi ng kabuhayan ng mga tao rito ay ang
pangingisda at palaisdaan. Kung kaya naging tanyag ang lalawigang
ito sa bangus, tilapia, at iba pang isdang tubig-tabang.
Bagamat hindi ito kasing-unlad ng Cavite pagdating sa
komersiyalisasyon, ito ay nakapagbibigay ng magandang ambag sa
turismo. Tanyag dito ang mga lawang maaring paliguan na dinarayo
ng mga turista katulad ng Pitong Lawa ng San Pablo (Bunot, Calibato,
Yambo, Pandin, Palakpakin, Muhikap, at Sampaloc), Hidden Valley
Springs sa Calauan, Hot Springs sa Los Baos, at ang tanyag na
Pagsanjan Falls. Kilala rin ang mga taga-Laguna pagdating sa talento
sa pag-uukit ng mga kahoy na ginagawang produkto at binebenta sa
loob at labas ng bansa.
Karamihan ng mga bahay dito ay kongkreto at makabago
ang disenyo. Ang iba naman ay mga lumang bahay noong panahon
ng Espanyol na pinaganda at pinatibay.
Hindi maikakaila ang lalawigan ng Laguna na nakapagbibigay
ng magandang kasaysayan sa bansa dahil sa lalawigang ito nagmula
ang pambansang bayani na si Jose Rizal. Kung kaya ang mga tao rito
ay pinapanatili ang lumang tradisyon at kaugalian ng mga Filipino
kahit may mga makabagong paraan na ng pamumuhay.
Ang Laguna ay may pitong lungsod. Ito ay Bian, Cabuyao,
Calamba, San Pablo, Santa Rosa, Los Baos, at San Pedro. Ang
sentrong kalakalan ng lalawigan ay nasa bayan ng Sta. Cruz.
Pagdating sa klima, tagtuyot dito simula Nobyembre hanggang Abril
at tag-ulan naman sa nalalabing bahagi ng taon.
Kapaligiran ng Batangas
Ang lalawigan ng Batangas ay kilalang lugar at may
magandang pagkakakilanlan sa larangan ng pamumuhay at kultura.
Magkahalong kapatagan at kabundukan ang lupain ng
lalawigan. Ang ibang bahagi nito ay naliligiran ng tubig, kaya ang
pangunahing kabuhayan ng mga tagarito ay pagtatanim,
pagsasaka, at pangingisda. Hindi rin pahuhuli ang lalawigan
pagdating sa turismo dahil marami ditong diving spots tulad ng Anilao,
Sombrero at Ligpo. Dito rin matatagpuan ang sikat na pinakamaliit na
bulkan sa buong daigdig, ang Bulkang Taal.
123
124
125
126
127
128
129
130
Cavite
Laguna
Pinya
Palay
Dami ng
pangangailangan ng
mga lalawigan sa
buong rehiyon
3500 kilo
2000 kilo
4500 kaban 5000 kaban
Batangas
Isda
4600 kilo
Rizal
Isda
3500 kilo
Quezon
Niyog
6000
toneladas
9000 kilo
2500 (para maging
langis)
Gawain A
Pag-aralang mabuti ang talahanayan. Pag-usapan ng inyong
pangkat at sagutin ang sumusunod na tanong.
131
Dami ng
pangangailangan ng
mga lalawigan sa buong
rehiyon
3400 kaban
Cavite
Palay
4500 kaban
Laguna
Palay
1500 kaban
Batangas
Rizal
Kape
Isda
2500 kilo
5500 kilo
1300 kilo
3000 kilo
Quezon
Niyog
2500
toneladas
132
133
134
135
IKALAWANG BAHAGI
APENDIKS
1. Mapa ng CALABARZON
136
137
138
139
LAGUNA
140
141
142
143