Está en la página 1de 27

Estadstica actuarial vida

M. Ayuso, H. Corrales, M. Guilln, A.M. Prez-Marn, J. L. Rojo

ESTADSTICA ACTUARIAL VIDA


M. Ayuso
H. Corrales
M. Guilln
A. M. Prez-Marn
J. L. Rojo

Publicacions i Edicions

U
UNIVERSITAT DE BARCELONA

qglfh
41 Ho prghor elrpwulfr
414
415

416
417

418

419

41:

41;

<
Lqwurgxfflq1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <
Yduldeohv elrpwulfdv1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 44
41514 Ixqflq gh glvwulexflq 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 45
41515 Ixqflq gh vxshuylyhqfld 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 48
41516 Suredelolgdghv whpsrudohv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 49
41517 Suredelolgdghv glihulgdv gh idoohflplhqwr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 53
Wdqwr lqvwdqwqhr gh idoohflplhqwr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 56
Wdeodv gh ylgd1 Frkruwhv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5;
41714 Ghqlflq 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5;
41715 Frkruwhv | wdqwr lqvwdqwqhr gh pruwdolgdg 1 1 1 1 1 1 1 1 1 64
41716 Rewhqflq gh ixqflrqhv elrpwulfdv d sduwlu gh
xqd frkruwh 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 65
Hvshudq}d gh ylgd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 74
41814 Ixqgdphqwrv suredelovwlfrv1 Hvshudq}d |
yduldq}d gh ylgd frpsohwd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 74
41815 Ylgd uhvlgxdo deuhyldgd1 Hvshudq}d | yduldq}d
gh ylgd deuhyldgd1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 78
41816 Ylgd phgld glihulgd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 7;
41817 Ylgd phgld whpsrudo1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 83
41818 Ylgd phgld glihulgd whpsrudo +pl{wd, 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 84
Rwudv phglgdv0uhvxphq sdud od ylgd uhvlgxdo 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 85
41914 Ylgd uhvlgxdo suredeoh 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 85
41915 Gxudflq uhvlgxdo pv suredeoh gh od ylgd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 87
41916 Ylgd phgld uhvlgxdo gh orv idoohflgrv hq xq
lqwhuydor whpsrudo 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 88
41917 Hgdg surphglr gh idoohflplhqwr1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 89
Klswhvlv sdud hgdghv qr hqwhudv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 89
41:14 Glvwulexflq xqliruph gh od pruwdolgdg1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 8:
41:15 Frqvwdqfld gho wdqwr lqvwdqwqhr gh pruwdolgdg 1 1 1 1 1 8;
41:16 Glvwulexflq gh Edogxffl gh orv idoohflplhqwrv 1 1 1 1 1 1 1 8<
Sureohpdv uhvxhowrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 97

qglfh

51 Suredelolgdghv sdud pv gh xqd ylgd


514
515

516

517
518
519

<<
Lqwurgxfflq1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <<
Suredelolgdghv sdud grv ylgdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 <<
51514 Suredelolgdghv whpsrudohv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 433
51515 Suredelolgdghv glihulgdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 439
51516 Suredelolgdghv whpsrudohv | glihulgdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 43<
Wdqwr lqvwdqwqhr gh idoohflplhqwr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 444
51614 Ylgd uhvlgxdo frqmxqwd1 Wdqwr lqvwdqwqhr gh
pruwdolgdg frqmxqwd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 444
51615 Ylgd uhvlgxdo gho juxsr kdvwd od h{wlqflq 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 448
51616 Hvshudq}d gh ylgd frqmxqwd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 44;
Juxsrv gh wuhv fdeh}dv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 455
Juxsrv gh p fdeh}dv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 458
Sureohpdv uhvxhowrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 464

61 Prghorv gh vxshuylyhqfld
614
615

616
617
618
619
61:

61;

486
Oh| gh Gh Prlyuh 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 486
Oh|hv gh Grupr| 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 48:
61514 Sulphud oh| gh Grupr| 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 48:
61515 Vhjxqgd oh| gh Grupr| 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 493
Oh| gh Jrpshuw}1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 496
Oh|hv gh Pdnhkdp 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 499
61714 Sulphud oh| gh Pdnhkdp 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 499
61715 Vhjxqgd oh| gh Pdnhkdp 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 49;
Oh| gh Vdqj 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 49<
Whruhpd gh Txltxhw1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4:6
Oh| gh hqyhmhflplhqwr xqliruph 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4:<
61:14 Fofxor gh od hgdg gh vxvwlwxflq hq ho fdvr gh
od oh| gh Jrpshuw} 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4:<
61:15 Fofxor gh od hgdg gh vxvwlwxflq edmr od sulphud
oh| gh Pdnhkdp 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4;3
Wdeodv | jufdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4;4
61;14 Oh| gh Gh Prlyuh1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4;4
61;15 Sulphud Oh| gh Grupr| 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4;5
61;16 Vhjxqgd Oh| gh Grupr| 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4;6
61;17 Oh| gh Jrpshuw} 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4;7
61;18 Oh| gh Pdnhkdp1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4;8
61;19 Oh| gh Vdqj 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4;9

8
61< Sureohpdv uhvxhowrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4;:

71 Lqwhusrodflq | dmxvwhv
714
715
716
717

718

4<:
Lqwurgxfflq1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4<:
Judgxdflq gh od pruwdolgdg 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 4<;
Lqwhusrodflq srolqplfd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 533
Surfhglplhqwrv gh dmxvwh 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 53:
71714 Dmxvwh olqhdo sru ho pwrgr gh pqlprv
fxdgudgrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 53;
71715 Dpsoldflrqhv gho dmxvwh olqhdo 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 543
Rwurv pwrgrv gh dmxvwh 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 547
71814 Vxdyl}dflq sru ho pwrgr gh odv glihuhqfldv
yduldqwhv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 547
71815 Judgxdflq phgldqwh hvwlpdflq qfohr 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 54:
71816 Ho pwrgr gh odv vxpdv +Nlqj | Kdug|, 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 555
71817 Dmxvwh sdud glvwlqwdv oh|hv elrpwulfdv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 55<

81 Wdeodv vhohfflrqdgdv gh pruwdolgdg


814
815

816
817
818
819

568
Orv hihfwrv gh od vhohfflq gh fduwhud 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 568
Frqvwuxfflq | ohfwxud gh xqd wdeod vhohfflrqdgd 1 1 1 1 1 1 1 1 56:
81514 Qrwdflq 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 56:
81515 Glvhr gh od wdeod gh pruwdolgdg vhohfflrqdgd 1 1 1 1 1 1 56;
Wdqwrv dqxdohv gh pruwdolgdg 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 574
Rewhqflq gh odv sulqflsdohv ixqflrqhv elrpwulfdv 1 1 1 1 1 1 1 575
Hmhpsor gh wdeod gh pruwdolgdg vhohfflrqdgd 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 57:
Sureohpdv uhvxhowrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 584

91 Powlsohv fdxvdv gh vdolgd


914
915
916
917
918
919
91:
91;
91<
9143

5:8
Judgrv gh lqydolgh} 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5:9
Rughq | hihfwlyr1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5::
Suredelolgdghv ghshqglhqwhv h lqghshqglhqwhv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5:;
Suredelolgdghv ghshqglhqwhv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5;4
Suredelolgdghv lqghshqglhqwhv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5;7
Prghor sufwlfr gh lqydolgh} 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5;8
Jhqhudflq gh suredelolgdghv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5<3
Prghor udflrqdo gh lqydolgh} 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5<9
Jhqhudflq gh suredelolgdghv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 634
Sureohpdv uhvxhowrv 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 63:

Suorjr

Eleolrjudid

658

Dqh{r 4

666

Dqh{r 5

66:

Jorvdulr

674

Suorjr
Fxdqgr dsduhfh xq oleur gh od fdolgdg gho txh suhvhqwr dtx/ vh
glvlsd ho vhqwlplhqwr gh shvlplvpr txh dihfwd d pxfkrv Surihvruhv h
Lqyhvwljdgruhv hq Hvsdd1 Orv wslfrv vreuh od lqfdsdflgdg txh suh0
vxpleohphqwh dihfwd d qxhvwud Xqlyhuvlgdg hq vx sdsho gh frqwulexlu
do surjuhvr gh od Vrflhgdg gho frqrflplhqwr/ phgldqwh od fuhdflq gh
fdslwdo kxpdqr/ txhgdq gh jrosh huudglfdgrv1
Sru vx hvwuxfwxud/ frqwhqlgr | idflolgdg gh ohfwxud/ dxjxur d hvwh
oleur xqd glixvlq fuhflhqwh | xqd ydorudflq hohydgd1 Dxq vlhqgr hq
vx frqfhsflq lqlfldo xq oleur gh wh{wr ghglfdgr d orv doxpqrv gh od Ol0
fhqfldwxud hq Flhqfldv Dfwxduldohv | Ilqdqflhudv gh odv Idfxowdghv gh
Hfrqrpd/ vx irupd qdo wudvflhqgh hvwd qdolgdg | frq wrgd vhjxul0
gdg dfdedu frqyhuwlqgrvh hq xq uhihuhqwh reoljdgr qr vor sdud hvrv
doxpqrv/ vlqr wdpelq sdud orv surihvlrqdohv gho vhfwru dvhjxudgru txh
ghvhhq frqfhswxdol}du orv phfdqlvprv evlfrv txh uljhq ho pelwr gh
orv vhjxurv gh Ylgd1
Ho surihvlrqdo gho vhjxur gh ylgd kd gh vhu fdsd} gh fxdqwlfdu
hq xqlgdghv prqhwduldv ho ulhvjr txh dvxphq od frpsddv gh vhjx0
urv | d wdo q qr vor kd gh frqvlghudu od lqghpql}dflq txh gheh
sdjduvh hq fdvr gh vxfhghu xq vlqlhvwur/ vlqr wdpelq od suredelolgdg
gh rfxuuhqfld gho plvpr1 Od fxdqwlfdflq gh hvwd suredelolgdg hv/
jhqulfdphqwh/ ho remhwr gh hvwxglr gh od Hvwdgvwlfd Dfwxduldo Ylgd1
Sru hoor/ | hq vqwhvlv/ ho oleur suhwhqgh 0| or orjud frq fuhfhv0
sursruflrqdu xq frqrflplhqwr fodur gh orv sureohpdv txh lpsolfd od
phglflq hpsulfd gh odv uhodflrqhv gh suredelolgdg sursldv gho vhjxur
gh ylgd | vxv glyhuvdv h{whqvlrqhv | gh odv wfqlfdv frq odv txh sxhghq
uhvroyhuvh hvwrv sureohpdv1 Xqd yh} ohgr/ orv surihvlrqdohv gho vhjxur
hvwduq wdqwr hq frqglflrqhv gh hydoxdu odv lqyhvwljdflrqhv hpsulfdv
h{lvwhqwhv frpr gh lqlfldu lqyhvwljdflrqhv sru vx fxhqwd1

Ho prghor elrpwulfr

Ho wh{wr hv iuxwr gh xqd greoh h{shulhqfld gh orv dxwruhv1 Od


grfhqwh/ d od txh kd| txh dwulexlu txh ho oleur hvw uhsohwr gh hmhpsorv
| hmhuflflrv txh vlhpsuh frqwulex|hq d frqvrolgdu orv frqrflplhqwrv
whulfrv1 Rwud/ od gh wudedmdu gh pdqhud lqwhudfwlyd | yluwxdo1 Orv grv
htxlsrv d orv txh shuwhqhfhq hvwq xelfdgrv hq Xqlyhuvlgdghv dohmdgdv
hqwuh v1 Diruwxqdgdphqwh/ fxdqgr kd| yroxqwdg | fdsdflgdg sdud
orjuduor/ vh ghpxhvwud txh hvh dohmdplhqwr sxhgh vhu vor ivlfr1
Hv lqwhuhvdqwh ghvwdfdu ho dofdqfh gho uhvxowdgr rewhqlgr/ pv
doo gh od dpelflq gho sur|hfwr | gh od whqdflgdg gh pdqwhqhuor1 Hq
rwurv pelwrv gho vdehu/ wdo yh} | vrusuhqghqwhphqwh pv hvshfxodwl0
yrv/ xq wudedmr lqwhuxqlyhuvlwdulr frpr vwh kdeud vlgr remhwr gh xqd
qdqfldflq hvshffd | jhqhurvd1 Qr kd vlgr ho fdvr gh hvwd sulphud
hglflq/ shur vhjxur txh or vhu gh odv ixwxudv1
Edufhorqd/ Mxolr gh 5334
Pdqxho Duwv Ruwxr
Ghfdqr gh od Idfxowdg gh Hfrqrpd1 Xqlyhuvlgdg gh Edufhorqd

4 Ho prghor elrpwulfr
414 Lqwurgxfflq
Od Elrphwud kxpdqd hv od sduwh gh od Hvwdgvwlfd Dfwxduldo txh
vh rfxsd/ ixqgdphqwdophqwh/ gho hvwxglr gh od vxshuylyhqfld kxpd0
qd" | gh rwurv frqfhswrv uhodflrqdgrv frq od plvpd/ djuxsdgrv hq
or txh vh ghqrplqdq wdeodv gh pruwdolgdg r wdeodv gh ylgd1 Od
prghol}dflq gh hvwdv fdudfwhuvwlfdv lqwhjud ho ghqrplqdgr prghor
elrpwulfr txh/ frpr dkrud suhflvduhprv/ vh fdudfwhul}d srutxh vx
whpsxv ylhqh pdufdgr sru ho ghqrplqdgr wlhpsr elrpwulfr gh orv
lqglylgxrv/ or txh hq ho ohqjxdmh fruulhqwh vh ghqrplqd od hgdg1 Vh
vxsrqh/ hq frqvhfxhqfld/ txh odv fdudfwhuvwlfdv elrpwulfdv gh orv lq0
glylgxrv ghshqghq gh xq uhorm lqwhulru/ sxhvwr d fhur hq ho prphqwr
gh vx qdflplhqwr/ | txh dydq}d d od plvpd yhorflgdg txh ho wlhpsr
ivlfr r devroxwr1
Ho prghor elrpwulfr hv/ dghpv/ xq prghor hvwrfvwlfr/ fx|r
glvhr vh frqvwux|h hq wruqr d xqd yduldeoh dohdwruld/ f/ txh oodpd0
uhprv hgdg gh idoohflplhqwr/ | txh uhsuhvhqwd ho wlhpsr elrojlfr
wudqvfxuulgr ghvgh ho lqvwdqwh gho qdflplhqwr gh xq lqglylgxr kdvwd vx
idoohflplhqwr1
Ho hvwxglr gh od hgdg gh idoohflplhqwr/ f/ vh uhdol}d frq pd|ru
frprglgdg vl vxsrqhprv txh glfkd yduldeoh hv frqwlqxd1 Qr revwdqwh/
odv lqirupdflrqhv uhihuhqwhv d od hgdg gh idoohflplhqwr gh orv lqglylgxrv
hq hvwxglrv fhqvdohv r pxhvwudohv gh sreodflrqhv frqfuhwdv/ vxplqlv0
wudq qlfdphqwh orv drv frpsohwrv txh kd ylylgr ho idoohflgr/ sru or
txh srgud frqvlghuduvh pv ud}rqdeoh ghvfulelu f frpr xqd yduldeoh
glvfuhwd1 Dxqtxh pv dghodqwh qrv uhihuluhprv d hvwd fxhvwlq/ vhdoh0
prv dkrud qlfdphqwh txh dpedv dfwlwxghv vrq srvleohv/ | frqgxfhq
d vroxflrqhv oljhudphqwh glihuhqwhv1

Hq hvwh oleur doxgluhprv kdelwxdophqwh d od vxshuylyhqfld gh odv shuvrqdv frpr remhwr


gh hvwxglr gh hvwd glvflsolqd/ | gh khfkr/ orv dqolvlv gh sreodflrqhv kxpdqdv frqvwlwx|hq
od pd|ru sduwh gh odv dsolfdflrqhv dfwxdohv gh od plvpd1 Qr revwdqwh/ hvwdv wfqlfdv vh
dsolfdq frq {lwr d vlwxdflrqhv uhodflrqdgdv frq sreodflrqhv dqlpdohv/ h lqfoxvr vh sxhghq
prghol}du frpsruwdplhqwrv gh remhwrv/ hpsuhvdv r elhqhv vxmhwrv d flhuwrv surfhvrv gh
hqyhmhflplhqwr1
Q

<

43

Lqwurgxfflq

Odv klswhvlv evlfdv vreuh odv txh ghvfdqvd ho prghor vrq odv
vljxlhqwhv=
K41 Krprjhqhlgdg1 Vh vxsrqh txh orv lqglylgxrv irupdq xq juxsr
krprjqhr/ hq ho vhqwlgr gh txh ho frpsruwdplhqwr hvwdgvwlfr gh
vx hgdg gh idoohflplhqwr hv lgqwlfr1 Hq rwudv sdodeudv/ od ixqflq
gh glvwulexflq gh f hv od plvpd/ 8 / sdud wrgrv orv lqglylgxrv gho
juxsr +odv yduldeohv hgdg gh idoohflplhqwr sdud orv glvwlqwrv lqglylgxrv
hvwq htxlglvwulexlgdv,1 Irupdophqwh/ vl f | f vrq odv hgdghv gh
idoohflplhqwr gh grv lqglylgxrv fxdohvtxlhud/  | /
8f E% ' 8f E% sdud wrgr % 5 Un 
Hvwd klswhvlv qrv shuplwh hvwxgldu ho frpsruwdplhqwr sured0
elovwlfr gh xq lqglylgxr jhqulfr/ | xwlol}du vxv frqfoxvlrqhv sdud ho
frqmxqwr gh hoorv1
Od dfhswdflq gh hvwd klswhvlv lpsolfd frqvlghudu txh fdgd lq0
glylgxr hv xqd usolfd/ xq forq/ gh xq lqglylgxr jhqulfr/ sdud ho
txh vh dvxph xq frpsruwdplhqwr suredelovwlfr txh/ hq frqvhfxhqfld/
vh wudvodgd d wrgdv | fdgd xqd gh odv usolfdv1 Sru hmhpsor/ vl od sr0
eodflq lqfox|h krpeuhv | pxmhuhv/ od krprjhqhlgdg lpsolfd txh od
suredelolgdg gh txh xq krpeuh r xqd pxmhu vxshuhq orv 83 drv hv od
plvpd1
Fxdqgr/ frpr hq ho hmhpsor/ hvwd klswhvlv qr uhvxowd dfhswdeoh/
vh vhsdud d orv lqglylgxrv hq juxsrv r hvwudwrv fx|d krprjhqhlgdg qr
vhd sxhvwd hq hqwuhglfkr1 Sru hmhpsor/ vh hvwxgldud sru vhsdudgr ho
frpsruwdplhqwr suredelovwlfr gh odv pxmhuhv | gh orv krpeuhv1
Ghqrplqduhprv 8 d od ixqflq gh glvwulexflq gh od hgdg gh
idoohflplhqwr/ f / gh xq lqglylgxr fxdotxlhud1
K51 Lqghshqghqfld1 Odv yduldeohv txh ghvfulehq odv hgdghv gh
idoohflplhqwr gh orv glvwlqwrv lqglylgxrv vrq hvwdgvwlfdphqwh lqghshq0
glhqwhv1 Irupdophqwh/ vl/ frpr dqwhv/ f | f vrq odv hgdghv gh
idoohflplhqwr gh grv lqglylgxrv fxdohvtxlhud/  | / vh fxpsolu
8Ef f '+ E% ' 8 E% sdud fxdohvtxlhud %c + 5 Un 
S

Hq frqfuhwr/ od klswhvlv gh lqghshqghqfld vh wudgxfh hq txh


odv suredelolgdghv sdud od hgdg gh idoohflplhqwr gh xq lqglylgxr qr
ghshqghq gh od hgdg gh idoohflplhqwr gh rwur lqglylgxr fxdotxlhud1
Xwlol}duhprv hvwd surslhgdg hq ho fofxor gh suredelolgdghv sdud pv
gh xqd ylgd1

Ho prghor elrpwulfr

44

K61 Hvwdflrqdulhgdg1 Odv suredelolgdghv elrpwulfdv vreuh orv


lqglylgxrv qr ghshqghq gh vx ihfkd gh qdflplhqwr/ vlqr vor gh vx hgdg1
Glfkr gh rwud irupd/ qlqjxqd gh odv frqvlghudflrqhv suredelovwlfdv
txh kdjdprv vreuh od hgdg gh idoohflplhqwr gh xq lqglylgxr ghshqghq
gho wlhpsr ivlfr/ vlqr qlfdphqwh gho wlhpsr elrpwulfr1
Sru hmhpsor/ od suredelolgdg gh txh xq lqglylgxr qdflgr ho gd
5:23529< idooh}fd dqwhv gho gd 5:2352<</ hv od plvpd txh od txh wlhqh
xq lqglylgxr qdflgr ho 5:2352<; gh idoohfhu dqwhv gho 5:2352535;/ |d
txh dpedv suredelolgdghv sxhghq ghvfuleluvh frpr od suredelolgdg gh
txh xq lqglylgxr idooh}fd dqwhv gh fxpsolu orv 63 drv1
Reyldphqwh/ odv sdxwdv gh odv sreodflrqhv sru or txh vh uhhuh
d vx frpsruwdplhqwr elrpwulfr ydudq frq ho wlhpsr/ sru or txh od
klswhvlv gh hvwdflrqdulhgdg vh dfhswd sdud shulrgrv gh wlhpsr fruwrv1
Hvwdv wuhv klswhvlv shuplwhq txh pxfkrv gh orv hvwxglrv elr0
pwulfrv d uhdol}du vreuh xq juxsr sxhgdq uhgxfluvh do dqolvlv gho
frpsruwdplhqwr gh xq lqglylgxr jhqulfr/ h{whqglhqgr srvwhulruphq0
wh orv uhvxowdgrv d juxsrv qxphurvrv phgldqwh od uhodflq h{lvwhqwh
hqwuh iuhfxhqfldv | suredelolgdghv# 1

415 Yduldeohv elrpwulfdv


Od yduldeoh elrpwulfd evlfd hv od txh khprv ghqrplqdgr hgdg
gh idoohflplhqwr f/ txh wudv or glfkr hq ho dsduwdgr dqwhulru/ sr0
ghprv dgvfulelu d xq lqglylgxr jhqulfr1 Vh wudwd gh xqd yduldeoh
dohdwruld/ ghqlgd hq ho frqmxqwr gh orv qphurv uhdohv srvlwlyrv$ / hv0
wr hv/ hq ho lqwhuydor Efc 4/ dxqtxh hq odv frqvwuxfflrqhv sufwlfdv vh
dfhswd od h{lvwhqfld gh xqd hgdg oplwh/ // ghqrplqdgd lqqlwr dfwxd0
Irupdophqwh/ vl  hv xq vxfhvr fxdotxlhud/ sru hmhpsor/ ho vxfhvr txh xq lqglylgxr
idooh}fd hqwuh orv 63 | orv 73 drv / | hohjlprv ? lqglylgxrv lqghshqglhqwhv gh xqd sreod0
flq krprjqhd +hvwr hv/ txh fxpsohq od klswhvlv gh krprjhqhlgdg h lqghshqghqfld,/ ho
qphur gh hoorv sdud orv txh rfxuulu  wlhqh xqd glvwulexflq hvwdgvwlfd txh vh ghqr0

plqd elqrpldo/  E?c RE/ grqgh RE hv od suredelolgdg gh txh rfxuud ho vxfhvr 1 Hq
frqvhfxhqfld/ vh ghpxhvwud txh od sursruflq gh yhfhv txh rfxuuh / hvwr hv/ od iuhfxhq0
fld uhodwlyd gho vxfhvr / vh sduhfhu/ hq xq flhuwr vhqwlgr/ d od suredelolgdg gh glfkr
vxfhvr1

Vxsrqhprv dtx txh vh wudwd gh xqd yduldeoh frqwlqxd1 Uhfxughvh hq hvwh vhqwlgr ho
frphqwdulr gho dsduwdgr dqwhulru vreuh od qdwxudoh}d glvfuhwd r frqwlqxd gh hvwd yduldeoh1

Ixqflq gh glvwulexflq

45

uldo/ sru or txh ho fdpsr gh yduldflq gh f vhud ho lqwhuydor Efc /% 1


Vh wudedmd wdpelq frq od yduldeoh ylgd uhvlgxdo d od hgdg %/
A E% txh uhfrjh orv drv txh uhvwdq sru ylylu d xq lqglylgxr txh kd
dofdq}dgr od hgdg %1 Irupdophqwh/ vl f : %/ ghqlprv
A E% ' f  % 
Od yduldeoh A E% hv/ sru wdqwr/ xqd yduldeoh txh wrpd ydoruhv
ghqwur gho lqwhuydor Efc /  %
41514 Ixqflq gh glvwulexflq
Oodphprv 8 d od ixqflq gh glvwulexflq gh od hgdg gh idoohfl0
plhqwr1 Hv vdelgr txh/ sdud xq qphur uhdo/ %/
8 E% ' Rdf  %o c
hvwr hv/ vx ydoru hv od suredelolgdg gh txh od hgdg gh idoohflplhqwr qr
vxshuh xq flhuwr ydoru/ %1
Vrq frqrflgdv odv surslhgdghv jhqhudohv gh xqd ixqflq gh glv0
wulexflq1 Hq qxhvwur fdvr/ odv surslhgdghv gh 8 frqfuhwdq dghpv ho
khfkr gh txh od hgdg gh idoohflplhqwr hv qr qhjdwlyd | sxhgh h{lvwlu
xqd hgdg oplwh gh idoohflplhqwr / /=
 8 Ef ' f1
 8 E4 ' r elhq 8 E/ ' / vhjq txh frqvlghuhprv txh qr
h{lvwh oplwh sdud od hgdg r txh v txh h{lvwh +/,1 Frq od qrwdflq
lqglfdprv deuhyldgdphqwh txh ho oplwh gh 8 fxdqgr % wlhqgh d
4 hv ljxdo d od xqlgdg1
 8 hv xqd ixqflq qr ghfuhflhqwh/ kdelwxdophqwh fuhflhqwh hq odv
dsolfdflrqhv sufwlfdv1
 8 hv xqd ixqflq frqwlqxd sru od ghuhfkd1
Od owlpd surslhgdg sxhgh sduhfhu rvfxud hq vx hqxqfldgr sdud
orv ohfwruhv txh qr kd|dq vhjxlgr xq fxuvr evlfr gh Fofxor Pdwh0
pwlfr1 Dupd txh/ r elhq 8 hv frqwlqxd/ r vl hv glvfrqwlqxd hq dojq
A
Hq Hvsdd vh frqvlghud xq qdflgr ylyr vl kd vxshudgr odv 57 krudv1 Vlq hpedujr/
uhvxowd pv vhqfloor wudedmdu frq ho fhur frpr oplwh lqihulru1 Qr vh lqfox|h ho fhur/ vlq
hpedujr/ frpr xq ydoru gh od yduldeoh/ srutxh hqwrqfhv od hgdg gh idoohflplhqwr vhud
xqd yduldeoh pl{wd/ gh gliflo wudwdplhqwr1

Ho prghor elrpwulfr

46

sxqwr/ ho vdowr gh od ixqflq vh surgxfh sru od l}txlhugd gh hvh sxq0


wr1 Od jxud 4 loxvwud ho frphqwdulr1 Hq ho sxqwr % ' od ixqflq
8 hv glvfrqwlqxd/ shur kdfld od ghuhfkd gh hvh sxqwr qr kd| suglgd
gh frqwlqxlgdg1 vwd vh surgxfh d od l}txlhugd gho sxqwr +od ixqflq
wlhqgh kdfld fc 2/ shur 8 E ' fc ,1
0.6

0.5

F(x)

0.4

0.3

0.2

0.1

0
0

0.38

0.76

1.14

1.52

1.9

2.28

2.66

Iljxud 4141 Ixqflq gh glvwulexflq

Hmhpsor 41 Frqvlghuhprv od ixqflq gh glvwulexflq 8 E% ' Dn  gh od hgdg gh idoohfl0


plhqwr1 Frpr khprv glfkr/ 8 E% hv od suredelolgdg gh txh ho idoohflplhqwr vh surgx}fd
dqwhv gh r h{dfwdphqwh d od hgdg %1 Sru hmhpsor/ 8 ED ' fc .D lqglfd txh od suredel0
olgdg gh txh xq lqglylgxr idooh}fd d orv 48 drv r frq dqwhulrulgdg hv gh fc .D/ hvwr hv/
dsur{lpdgdphqwh ho .DI gh od sreodflq idoohfhu vlq vxshudu orv 48 drv1 Revhuyhprv
txh vh fxpsohq odv surslhgdghv hqxqfldgdv pv duuled1 Dv/
 8 Ef '

f
Dnf ' f

 8 E ' *4<" 8 E% ' *4<" Dn 


 8  E% '

D
EDn#

'

: f/ sru or txh od ixqflq hv fuhflhqwh1

 Od ixqflq hv frqwlqxd hqwuh 3 h lq qlwr/ sru wudwduvh gh xq frflhqwh gh srolqrplrv


fx|r ghqrplqdgru qr vh dqxod sdud qlqjq ydoru1

Ixqflq gh vxshuylyhqfld

47
0.25

1
0.9

0.2

0.8

0.15

0.6
0.5

0.1

0.4
0.3
0.2

Escala para f(x)

Escala para F(x)

0.7

0.05

0.1

79.2

74.2

69.3

64.3

59.4

54.4

49.5

44.5

39.6

34.7

29.7

24.8

9.9

19.8

14.9

4.95

0
0

Iljxud 4151 Ixqflrqhv 8 E% | s E%

Hq od jxud 415 sxhgh revhuyduvh ho glexmr gh od ixqflq +frq wud}r glvfrqwlqxr,1


Frpr hv frqrflgr/ vl od yduldeoh f hv frqwlqxd/ vx ixqflq gh glvwulexflq hv ghulydeoh1 D
vx ghulydgd/ s E% ' 8 E% ' EDnD# +hq od jxud 415/ hq wud}r frqwlqxr | xwlol}dqgr frpr
hmh gh rughqdgdv ho hmh gh od ghuhfkd gh od jxud, vh od ghqrplqd ixqflq gh ghqvlgdg/ |
shuplwh fdofxodu suredelolgdghv hq pxfkrv fdvrv hq orv txh od ixqflq gh glvwulexflq hv
lqpdqhmdeoh1 Sru hmhpsor/ od suredelolgdg gh txh xq lqglylgxr vxshuh orv 63 drv shur
qr orv 68 sxhgh fdofxoduvh frq od ixqflq gh glvwulexflq/


f
2D

Rd f f  Do ' 8 E D ! 8 E f ' D
! D
'
'
ef
eff
DS

r elhq frq od gh ghqvlgdg/

Rd f f  Do '

D
f

D
ED n

%2 _% ' d! % n D o f ' DS 


D

Od glvwulexflq gh suredelolgdg gh od ylgd uhvlgxdo d od hgdg %/


whqlhqgr hq fxhqwd txh A E% ' f  %/ hv od gh f  % frqglflrqdgd
sru f : %/ hvwr hv/ sru A E% : f1 Pv hq frqfuhwr/ vx ixqflq gh
glvwulexflq/ 8) E / txh ghqrplqduhprv deuhyldgdphqwh frpr C /
ydoh
C E| ' RdA E%  |o ' Rdf  %  |m f : %o '
8 E% n |  8 E%
' Rdf  % n | m f : %o '
 8 E%
sdud f | /  % r elhq f | 4 vl qr h{lvwh xqd hgdg oplwh1
Vx ixqflq gh ghqvlgdg vh rewlhqh ghulydqgr od ixqflq gh glv0
wulexflq/
} E| '

Y
sE% n |
C E| '
Y|
 8 E%

Ho prghor elrpwulfr

48

sdud f | /  %1
41515 Ixqflq gh vxshuylyhqfld
Hq uhodflq frq od ixqflq gh glvwulexflq gh f/ 8 / vh hqfxhq0
wud od ghqrplqdgd ixqflq gh vxshuylyhqfld1 Hvwd ixqflq/ 7/ hv xqd
dsolfdflq gh odv hgdghv hq orv qphurv uhdohv/ gh irupd txh sdud xqd
hgdg/ %/ 7E% hv od suredelolgdg gh vreuhylylu d glfkd hgdg1 Irupdo0
phqwh/ vl % : f &

V +{, @ s^[ A {` @ 4  I +{, =


Vxv surslhgdghv vh ghgxfhq gluhfwdphqwh gh odv gh od ixqflq gh
glvwulexflq1 Dv/
 7Ef ' 1
 7E4 ' f r elhq 7E/ ' f/ vhjq txh frqvlghuhprv txh h{lvwh r
qr lqqlwr dfwxduldo1
 7 hv xqd ixqflq qr fuhflhqwh/ kdelwxdophqwh ghfuhflhqwh hq odv
dsolfdflrqhv sufwlfdv1
 7 hv xqd ixqflq frqwlqxd sru od ghuhfkd1

Hmhpsor 41 +Frqwlqxdflq, Sdud od ixqflq gh glvwulexflq gh od hgdg gh idoohflplhqwr


gho hmhpsor 4/

8 E% '

vlq glfxowdg1 Dv/


Dn sdud

% : f/ vx ixqflq gh vxshuylyhqfld dvrfldgd vh frqvwux|h

7 E% ' ! 8 E% ' ! %

Dn

'

D
Dn

c % : f

Sxhgh frpsuredu ho ohfwru txh fxpsoh odv surslhgdghv hqxqfldgdv pv duuled1

Hmhpsor 51

Hvwxglhprv vl od ixqflq
$
7 E% ' e! *2 c % : fc

hv xqd ixqflq gh vxshuylyhqfld1

D Hq dojxqrv wh{wrv vh lqfox|h od ljxdogdg hq od ghqlflq gh od ixqflq gh vxshuylyhqfld/


hvwr hv/ 7 E% ' Rdf
%o/ txh gd oxjdu d shtxhdv glihuhqfldv uhvshfwr d or txh d

frqwlqxdflq vh h{srqh1

Suredelolgdghv whpsrudohv

49

Fodudphqwh/ 7 Ef ' eB ' / |


olp<" 7 E% ' e3olp{"  *Q
$

' fc

|d txh ho h{srqhqwh wlhqgh d !1


Dghpv/ od ixqflq hv frqwlqxd/ frpr frpsxhvwd gh grv frqwlqxdv +xqd h{srqhq0
fldo | xq srolqrplr gh whufhu judgr,/ | hv ghfuhflhqwh |d txh
7  E% ' !

%
e

K e3$ *Q

f

Sdud hvwd ixqflq gh vxshuylyhqfld/ od ixqflq gh glvwulexflq ydoh


8 E% ' ! e3%

$ *Q

c % : fc

| od ixqflq gh ghqvlgdg uhvxowd

s E% ' 8  E% ' !7  E% '

%
e

K e3%$ *Q

c % : f

Hmhuflflr 41 Frpsuredu vl vrq ixqflrqhv gh vxshuylyhqfld odv vljxlhqwhv/ | hq vx fdvr/


rewhqhu odv uhvshfwlydv ixqflrqhv gh glvwulexflq | gh ghqvlgdg gh od hgdg gh idoohflplhq0
wr1
% / f %  fD1
41 7 E% ' ! QB,

51 7 E% ' ! QB% / f %  f1


61 7 E% '

3 3 /

>BBB QB% %#
f
>BBB

%  bf1

41516 Suredelolgdghv whpsrudohv


41 Suredelolgdg gh idoohflplhqwr hqwuh % | % n 1 Vh rewlhqh
gluhfwdphqwh d sduwlu gh od ixqflq 8 /
Rd% f  % n o ' 8 E% n   8 E% 
Vl od hgdg gh idoohflplhqwr wlhqh xqd glvwulexflq frqwlqxd/ vx
ixqflq gh ghqvlgdg/ s / hv od ghulydgd gh od ixqflq gh glvwulexflq/
hvwr hv/ s E% ' 8 E% sdud wrgr qphur uhdo %1 Sru wdqwr/


Rd% f  % n o ' s E%   n E c

Ho prghor elrpwulfr

4:

grqgh E lqglfd xq lqqlwvlpr gh rughq vxshulru d / hvwr hv/


E
'f

51 Suredelolgdg whpsrudo gh idoohflplhqwr sdud xq lqglylgxr
gh hgdg %/  ^ 1 Hv od suredelolgdg/ sdud xq lqglylgxr txh kd vxshudgr
od hgdg %/ gh idoohfhu hqwuh % | % n 1 Vh wudwd/ sru wdqwr/ gh xqd
suredelolgdg gh idoohflplhqwr frqglflrqdgd sru od vxshudflq gh od
hgdg %/
,6<B

 ^

' Rd% f  % n  m f : %o '

8 E% n   8 E%

 8 E%

Od qrwdflq  ^ vh h{solfd sru v plvpd' 1 Ho srvwvxeqglfh/ %/


lqglfd od hgdg h{dfwd gho lqglylgxr/ | ho suhvxeqglfh/ / od orqjlwxg
gho lqwhuydor whpsrudo sdud ho txh vh fdofxod od suredelolgdg gh idooh0
flplhqwr1
Gheh glvwlqjxluvh hvwd suredelolgdg whpsrudo gh od txh dfded0
prv gh ghqlu hq ho dsduwdgr dqwhulru1 Od suredelolgdg whpsrudo gh
idoohflplhqwr hv xqd suredelolgdg frqglflrqdgd/ hvwr hv/ vh fdofxod sdud
orv lqglylgxrv ylyrv d od hgdg %1 Vlq hpedujr/ od suredelolgdg ghqlgd
hq ho dsduwdgr dqwhulru hv xqd suredelolgdg qr frqglflrqdgd1
Qwhvh txh/ sdud orv lqglylgxrv txh kdq vxshudgr od hgdg %/ od
glvwulexflq +frqglflrqdgd, gh vx hgdg gh idoohflplhqwr hv od glvwul0
exflq gh f wuxqfdgd1 Od ixqflq gh ghqvlgdg gh xqd glvwulexflq
wuxqfdgd sdud ydoruhv gh f pd|ruhv txh xq ghwhuplqdgr ydoru @ vh
rewlhqh frpr
s E%
c
Rdf : @o
gh grqgh vh ghgxfh iflophqwh od ixqflq gh glvwulexflq gh xqd yduld0
eoh wuxqfdgd hq ho lqwhuydor E%c 4 r E%c /1 Vx ixqflq gh glvwulexflq
hv
sE%mf : @ '

8 E|  8 E%
sdud | 5 E%c / c
 8 E%
|/ reyldphqwh/ ydoh fhur kdvwd % | od xqlgdg hq /1
8 E| '

Sduwh gh od qrwdflq txh vh xwlol}d dfwxdophqwh ixh dgrswdgd wudv ho Frqjuhvr Lqwhu0
qdflrqdo gh Dfwxdulrv txh wxyr oxjdu hq 4;<;1
5

Suredelolgdghv whpsrudohv

4;

D yhfhv uhvxowd suhihuleoh hvwxgldu/ sdud orv lqglylgxrv txh kdq


vxshudgr od hgdg %/ qr vx hgdg gh idoohflplhqwr vlqr orv drv txh ohv
txhgdq sru ylylu/ hvwr hv/ od ylgd uhvlgxdo d od hgdg %1 Qwhvh txh orv
ydoruhv gh od ixqflq gh glvwulexflq gh od ylgd uhvlgxdo qr vrq vlqr odv
suredelolgdghv whpsrudohv gh idoohflplhqwr txh dfdedprv gh ghqlu1
Hq frqfuhwr/

J{ +w, @ w t{ =

61 Suredelolgdg whpsrudo gh vxshuylyhqfld/  R% 1 Hv od sured0


elolgdg/ sdud xq lqglylgxr txh kd vxshudgr od hgdg %/ gh vxshudu od
hgdg % n1 Reyldphqwh/ hv od suredelolgdg gho vxfhvr frqwudulr do txh
ghqh od suredelolgdg whpsrudo gh idoohflplhqwr dqwhulru/ sru or txh
ydogu
 8 E% n 

 R% '   ^% '
 8 E%
Hq ho fdvr gh % ' f/ fdofxodprv od suredelolgdg whpsrudo gh
vxshuylyhqfld gh xq uhflq qdflgr/
 RB

' Rdf : o ' 7E

rewhqlhqgr orv ydoruhv gh od ixqflq gh vxshuylyhqfld1


Dxqtxh odv suredelolgdghv whpsrudohv gh idoohflplhqwr | gh vx0
shuylyhqfld/  ^% |  R% hvwq ghqlgdv sdud fxdotxlhu ydoru srvlwlyr gh
/ hq odv dsolfdflrqhv xwlol}duhprv frq iuhfxhqfld glfkdv suredelolgd0
ghv sdud shulrgrv dqxdohv/ hvwr hv/ frq  ljxdo d od xqlgdg1 Hq hvwrv
fdvrv vlpsolfduhprv od qrwdflq/ hvfulelhqgr ^% frpr ^% / | R% frpr
R% 1
Revuyhvh/ dghpv/ txh h{lvwh xqd uhodflq hqwuh odv suredelol0
gdghv whpsrudohv gh vxshuylyhqfld sdud shulrgrv gh xq qphur hqwhur
gh drv frq odv suredelolgdghv d xq dr1 Dv/ vl ? hv xq qphur hqwhur
srvlwlyr/
? R%

Rdf : % n ?o
'
Rdf : %o
Rdf : % n ?o
Rdf : % n ?  o
Rdf : % n o
'


'
Rdf : % n ?  o Rdf : % n ?  2o
Rdf : %o
?\
!
R%n| 
' R%n?!  R%n?!2    R% '
' Rdf : % n ? m f : %o '

|'f

Ho prghor elrpwulfr

4<

R vhd/ od suredelolgdg gh vreuhylylu ? drv sdud xq lqglylgxr txh kd


dofdq}dgr od hgdg % hv ho surgxfwr gh odv suredelolgdghv gh vxshuyl0
yhqfld d xq dr sdud hgdghv %/ % n /111/% n ?  : 1
Hvwd surslhgdg vh uhodflrqd frq od ghqrplqdgd gh hvflqglelolgdg/
txh hqxqfldprv d frqwlqxdflq=

Surslhgdg gh hvflqglelolgdg= Sdud fxdohvtxlhud & |  +qr qh0


fhvduldphqwh hqwhurv, frq & /
k I{

Ghprvwudflq
k s{

( n I{ kn s{.n =


Frpr hq od ghprvwudflq dqwhulru/

@
@

s^[ A { . k`
A { . k`
@ s^[s^[A A{ .{` n`  ss^^[
s^[ A {`
[ A { . n`
n s{  kn s{.n =

Hvwd surslhgdg sxhgh loxvwuduvh gh pdqhud jufd; dfodudqgr vx


frqwhqlgr1 Hq hihfwr/ od suredelolgdg gh txh xq lqglylgxr gh % drv
vxshuh % n / hv ljxdo do surgxfwr gh od suredelolgdg gh txh vxshuh
% n & drv sru od suredelolgdg gh txh/ kdelhqgr vxshudgr % n & drv/
vxshuh dvlplvpr orv % n < 1
& drv
  & drv
%
%n&
%n
Dqorjdphqwh do wudedmr uhdol}dgr sdud odv suredelolgdghv whp0
srudohv gh vxshuylyhqfld/ srghprv sodqwhduqrv uhodflrqdu odv suredel0
.

Vh yhuq pv dghodqwh odv glihuhqwhv klswhvlv d xwlol}du hq ho fdvr gh wudedmdu frq


hgdghv qr hqwhudv1
H
Hq orv vljxlhqwhv whupphwurv vh hqqhjuhfh ho wudpr txh qr hv remhwr gh hvwxglr
+ghvgh 3 kdvwd od hgdg dfwxdo gho lqglylgxr/ , | d frqwlqxdflq/ odv }rqdv eodqfdv gho
whupphwur uhsuhvhqwdq vxshuylyhqfld | odv qhjudv idoohflplhqwr1
b
Orv ohfwruhv yhuq txh hvwd surslhgdg qr hv vlqr xqd dsolfdflq frqfuhwd gh od uhjod
gho surgxfwr sdud odv suredelolgdghv frqglflrqdgdv1

Suredelolgdghv glihulgdv gh idoohflplhqwr

53

olgdghv whpsrudohv gh idoohflplhqwr ? ^% | & ^% / sdud & ?1 Dv/


q t{

(
@

@
@

s^{ ? [

{

q`

s^[ A {`
s^{ ? [
s^{ ? [

{

{

n` . s^{ . n ? [
s^[ A {`

n`

s^[ A {`
n t{ .n s{ qn t{.n =

{

s^[ A { . n`
s^[ A {`

 s{
^

q`
.

n?[

{

s^[ A { . n`

q`

Hq rwudv sdodeudv/ od suredelolgdg gh txh xq lqglylgxr txh kd


vxshudgr orv % drv idooh}fd vlq vxshudu % n ? hv od vxpd gh od sur0
edelolgdg gh txh idooh}fd vlq vxshudu % n &/ & ^% / | ho surgxfwr gh od
suredelolgdg gh txh vxshuh % n &/ & R% / sru od gh txh idooh}fd vlq vxsh0
udu % n ? frqglflrqdgd d txh kd vxshudgr % n &/ ?!& ^%n& 1 Od vljxlhqwh
loxvwudflq pxhvwud hvwd lghd1
%
&
%

&
%n&

%n?

%n&

%n?

Revuyhvh txh od suredelolgdg whpsrudo gh idoohflplhqwr qr fxp0


soh od surslhgdg gh hvflqglelolgdg1
41517 Suredelolgdghv glihulgdv gh idoohflplhqwr
Od suredelolgdg whpsrudo gh idoohflplhqwr hvwxglded od srvlel0
olgdg gh idoohflplhqwr gh xq lqglylgxr d sduwlu gh vx hgdg1 Odv sur0
edelolgdghv glihulgdv hvwxgldq odv srvlelolgdghv gh txh vreuhylyd xq
qphur gh drv | idooh}fd srvwhulruphqwh1
41 Suredelolgdg glihulgd 6 drv | whpsrudo ? drv gh idoohflplhqwr
6*? ^% 1
Hv od suredelolgdg gh txh xq lqglylgxr gh % drv oohjxh d fxpsolu
% n 6 | idooh}fd hq orv ? drv vljxlhqwhv/ hv ghflu/ hqwuh od hgdg
% n 6 | % n 6 n ?1 Sru wdqwr/ vh ghqh frpr
6*? ^%

'

Rd% n 6 f  % n 6 n ?o

Rdf : %o

Ho prghor elrpwulfr

54

Ho vljxlhqwh gldjudpd loxvwud od vlwxdflq sodqwhdgd1


&
%

%n6

%n6n?

Gheh suhvwduvh dwhqflq d od qrwdflq hpsohdgd1 Euhyhphqwh/ sr0


gudprv ghvfuleluod frpr
_seo_@*|e6RJo@, ^e_@_

Sxhgh hvfuleluvh hvwd suredelolgdg phgldqwh od ixqflq gh glvwulex0


flq gh od hgdg gh idoohflplhqwr/ 8 1 Dv/ d od ylvwd gh od ghqlflq/
6*? ^%

'

8 E% n 6 n ?  8 E% n 6

 8 E%

Qwhvh txh odv suredelolgdghv glihulgdv whpsrudohv sxhghq srqhuvh


hq ixqflq gh suredelolgdghv whpsrudohv1 Wuhv vrq odv uhodflrqhv
gh lqwhuv | txh vh ghwdoodq d frqwlqxdflq1 Od sulphud lqglfd txh
od suredelolgdg glihulgd | whpsrudo hv od suredelolgdg gh txh ho
lqglylgxr vreuhylyd 6 drv +dofdq}dqgr od hgdg % n 6, | idooh}fd
vlq fxpsolu ? drv dglflrqdohv1 Od vhjxqgd/ ghvfuleh glfkd sur0
edelolgdg frpr od gh txh idooh}fd dqwhv gh txh wudqvfxuudq 6 n ?
drv/ shur kdelhqgr vreuhylylgr 6 drv1 Ilqdophqwh/ od whufhud
hvfuleh glfkd suredelolgdg frpr od gh txh vreuhylyd 6 drv/ shur
qr vreuhylyd ? drv pv=
-

6*? ^%

' 6 R%  ? ^%n6 1
Hq hihfwr/
6*? ^%

Rd% n 6 f  % n 6 n ?o
'
Rdf : %o
Rdf : % n 6o Rd% n 6 f  % n 6 n ?o
'

'
Rdf : %o
Rdf : % n 6o
' 6 R% ? ^%n6 
'

6*? ^%

' 6n? ^%  6 ^% 1
Qwhvh txh
Rd% f  % n 6 n ?o '
' Rd% f  % n 6o n Rd% n 6 f  % n 6 n ?o

Suredelolgdghv glihulgdv gh idoohflplhqwr

55
sru wdqwr/

6*? ^%

Rd% n 6 f  % n 6 n ?o
'
Rdf : %o
Rd% f  % n 6 n ?o Rd% f  % n 6o
'

'
Rdf : %o
Rdf : %o
' 6n? ^%  6 ^% 

'

6*?^% ' 6R%  6n? R% 1

Hvwd h{suhvlq vh ghgxfh lqphgldwdphqwh gh od dqwhulru vlq


pv txh vxvwlwxlu odv suredelolgdghv whpsrudohv gh idoohfl0
plhqwr hq ixqflq gh odv gh vxshuylyhqfld1

51 Suredelolgdg glihulgd gh idoohflplhqwr 6* ^% 1


Hv xq fdvr sduwlfxodu gh od suredelolgdg whpsrudo | glihulgd dqwh0
ulru/ fxdqgr ? ' 1 Vh wudwd gh od suredelolgdg gh txh xq lqglylgxr
gh % drv oohjxh d fxpsolu % n 6 | idooh}fd hq ho vljxlhqwh dr/ hv
ghflu/ hqwuh od hgdg % n 6 | % n 6 n  Gh hvwd irupd/

6*^% '

Rd% n 6 f  % n 6 n o

Rdf : %o

Ghvgh ho sxqwr gh ylvwd gh odv qrwdflrqhv/ 6* ^% qr hv vlqr od sur0


edelolgdg glihulgd | whpsrudo 6* ^% 1
Frqfuhwdqgr odv h{suhvlrqhv dqwhulruhv gh odv suredelolgdghv glih0
ulgdv | whpsrudohv sdud ho fdvr dfwxdo/
-

6* ^% ' 6 R%  ^%n6 1
6* ^% ' 6n ^%  6^% 1
Dghpv/ d sduwlu gh hvwd vhjxqgd h{suhvlq sxhgh hvfuleluvh od
suredelolgdg glihulgd gh idoohflplhqwr hq ixqflq gh odv suredelol0
gdghv whpsrudohv gh vxshuylyhqfld/

6* ^% ' 6 R%  6n R% 1

Edvwd frq whqhu hq fxhqwd txh6 ^% '  6 R% | or plvpr sdud


6 n 1
Od vhjxqgd h{suhvlq pxhvwud fpr od suredelolgdg glihulgd sxhgh
hvfuleluvh hq ixqflq gh suredelolgdghv whpsrudohv gh idoohflplhq0
wr1

Ho prghor elrpwulfr

56

Uhfsurfdphqwh/ xqd suredelolgdg whpsrudo gh idoohflplhqwr sxh0


gh hvfuleluvh hq ixqflq gh suredelolgdghv glihulgdv=
S?!
? ^% '
|'f |* ^% 1
Hq hihfwr/
? ^%

Rd% f  % n ?o
'
Rdf : %o
Rd% f  % n o n    n Rd% n ?  f  % n ?o
'
'
Rdf : %o
Rd% f  % n o
Rd% n ?  f  % n ?o
'
n  n
'
Rdf : %o
Rdf : %o
? !
[
' f* ^% n * ^% n    n ?!* ^% '
|* ^% 

'

|'f

416 Wdqwr lqvwdqwqhr gh idoohflplhqwr


Ho wdqwr/ r wdvd lqvwdqwqhd gh idoohflplhqwr"! / >% / hv xqd ph0
glgd gh od ixhu}d r lqwhqvlgdg gh od pruwdolgdg d od hgdg %/ sdud orv
lqglylgxrv txh kdq dofdq}dgr hvd hgdg1 Irupdophqwh vh ghqh frpr
{| ^%

>E% ' op{|<f
{|
Gh khfkr vh od ghqrplqd wdpelq ixhu}d gh pruwdolgdg d od hgdg
%1 D od ylvwd gh vx ghqlflq/ uhfrjh ho ydoru gho oplwh gh od suredel0
olgdg whpsrudo gh idoohflplhqwr iudfflrqdgd ghqwur gho dr1
Qr gheh/ sxhv/ frqixqgluvh frq od ghulydgd gh od suredelolgdg
gh idoohflplhqwr dqxdo/ ^% / ql frq od gh od suredelolgdg whpsrudo gh
idoohflplhqwr do qdfhu/ % ^f 1
Hmhpsor 61 Vxsrqjdprv txh od hgdg gh idoohflplhqwr hv xqd yduldeoh f / frq ixqflq
gh ghqvlgdg


sE% '

QB

ff!%
Dfff

f % ff
hq ho uhvwr

Hq od olwhudwxud gho Dqolvlv gh Vxshuylyhqfld/ hvwd wdvd hv frqrflgd frprkd}dug


udwh1

Wdqwr lqvwdqwqhr gh idoohflplhqwr

57

+xqd vxsrvlflq srfr uhdolvwd/ frpr pv dghodqwh yhuhprv,1


Vx ixqflq gh glvwulexflq vh rewlhqh lqwhjudqgr od gh ghqvlgdg1 Dv/

B
gh grqgh

8 E% '

%2
ff  +
_+ '
Eff%  
Dfff
Dfff
2
;
? f
=

Dfff Eff%

%f
 2  f % ff 
%  ff
%

Revuyhvh/ hqwrqfhv/ txh

| ^%

8 E% n |  8 E%
'
'
 8 E%
'

2ff|  2%|  |2
ffff  2ff% n %2

2ffE%n|!E%n|
%! %
 2ff
ffff
ffff
%! %
 2ff
ffff

'

gh grqgh/

Y
2ff  2%  2|
| ^% '
Y|
ffff  2ff% n %2
| vh rewlhqh ho wdqwr lqvwdqwqhr gh pruwdolgdg d od hgdg % fdofxodqgr glfkd ghulydgd
hq ho sxqwr | ' f/
>% '

Y
2ff  2%

| ^% m|'f '
Y|
ffff  2ff% n %2

Lqvlvwdprv hq od lqwhusuhwdflq dqwhulru1 Ho wdqwr lqvwdqwqhr gh pruwdolgdg d orv


53 drv/

>2f / uhvxowd
>2f '

2ff  2  2f

'
' fc f2D
2
ffff  2ff  2f n 2f
ef

Hoor lqglfd txh/ d orv 53 drv/ od suredelolgdg gh idoohflplhqwr whpsrudo duudqfd


frq xqd shqglhqwh gh 3/358/ hvwr hv/ duudqfd fuhflhqgr 3/358 fdgd dr1
Revhuyhprv odv dsuhfldflrqhv txh ghvwdfedprv dqwhulruphqwh1 Od suredelolgdg
gh idoohflplhqwr dqxdo/

^% / ydoh

8 E% n   8 E%
'
 8 E%
2ff  2% 
'
ffff  2ff% n %2

^% '

2ffE%n!E%n
%! %
 2ff
ffff
ffff
%! %
 2ff
ffff

'

Ho prghor elrpwulfr

58

oxhjr vx ghulydgd uhvxowd

Y
bHff  bH% n 2%2
^% '
Y%
Effff  2ff% n %2 2
txh qr frlqflgh frq ho wdqwr lqvwdqwqhr gh pruwdolgdg1
Sru rwur odgr/

% ^f

' 8 E%/ gh grqgh


Y
ff  %
% ^f ' s E% '
Y%
Dfff

txh wdpsrfr frlqflgh frq glfkr wdqwr1

Od vljxlhqwh jxud pxhvwud odv wuhv ghulydgdv

rewhqlgdv1

0.025

0.45
0.4

0.02

0.3
0.015
0.25
0.2
0.01
0.15
0.1

Escala para (xq(0))'

Escala para t.i.f. y q(x)'

0.35

0.005

0.05
0

5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95

Tanto i.f.

q(x)'

(xq(0))'

Iljxud 4161 Uhvsuhvhqwdflq jufd


Qwhvh txh
{| ^ %

' Rdf  % n {| m f : %o '

8 E% n {|  8 E%
c
 8 E%

oxhjr
{| ^%

{|
| wrpdqgr oplwhv

'

8 E% n {|  8 E%

c
 8 E%
{|

s E%
 8 E%
grqgh s hv od ixqflq gh ghqvlgdg gh f1
Hq ghqlwlyd/ ho wdqwr lqvwdqwqhr gh pruwdolgdg vh sxhgh fdofx0
odu frqrflhqgr odv ixqflrqhv gh glvwulexflq | gh ghqvlgdg gh od hgdg
>E% '

Wdqwr lqvwdqwqhr gh idoohflplhqwr

59

gh idoohflplhqwr/ or txh hylwd fdofxodu od ghulydgd sursxhvwd hq od gh0


qlflq1
Frpr frflhqwh gh grv ixqflrqhv qr qhjdwlydv/ >E% hv vlhpsuh
qr qhjdwlyr1 Kdelwxdophqwh/ sdud sreodflrqhv kxpdqdv ghfuhfh kdvwd
xqd flhuwd hgdg +hqwuh 43 | 48 drv, sdud fuhfhu ohqwdphqwh kdvwd orv
83 dsur{lpdgdphqwh | dfhohudu vx fuhflplhqwr d sduwlu gh hvd hgdg1
Sxhgh hvfuleluvh od ixqflq gh glvwulexflq gh f hq ixqflq gho
wdqwr lqvwdqwqhr gh pruwdolgdg1 Vl lqwhjudprv od h{suhvlq dqwhulru/
] 
] 
s E+
>E+_+ '
_+ ' oqd  8 E+omB '


8
E+
B
B
' oqd  8 E%o
|d txh 8 Ef ' f |/ sru wdqwr/ oqd  8 Efo ' oqdo ' f1
Fdpeldqgr gh vljqr od h{suhvlq dqwhulru | wrpdqgr h{srqhq0
fldohv hq dperv plhpeurv/
 8 E% ' e!

7
B >E+ _+

8 E% '  e!

7
B >E+ _+

gh grqgh
uhodflq txh shuplwh rewhqhu od glvwulexflq gh od hgdg gh idoohflplhq0
wr/ frqrflgr ho wdqwr lqvwdqwqhr gh pruwdolgdg1
Odv suredelolgdghv uhohydqwhv sxhghq dvlplvpr rewhqhuvh d sdu0
wlu gh >E%1 Dv/ sdud od suredelolgdg whpsrudo gh vxshuylyhqfld/
7 n

 8 E% n 
e! f >E+_+
' ! 7  >E+_+ '
 R% '
 8 E%
e f
7 n

' e! f

7
7
>E+_+n f >E+_+ ' e! n >E+_+ 

Gh irupd lqphgldwd/ sdud od suredelolgdg whpsrudo gh idoohfl0


plhqwr/
7 n

!
 ^% '   R% '  e 

>E+ _+ 

D yhfhv frqylhqh uhodflrqdu ho wdqwr lqvwdqwqhr gh pruwdolgdg


frq od ixqflq gh vxshuylyhqfld1 Uhfxughvh txh sdud xqd hgdg %/
7E% hv od suredelolgdg gh vreuhylylu d glfkd hgdg/ hvwr hv/ vl % : f/
7E% ' Rdf : %o '  8 E% 

Ho prghor elrpwulfr

5:

Qwhvh txh
7 E% ' d  8 E%o ' s E% c


|/ sru wdqwr/
s E%
7 E%
_
'
'  oq7E% c
 8 E%
7E%
_%
h{suhvlq txh uhodflrqd ho wdqwr lqvwdqwqhr gh pruwdolgdg frq od ixq0
flq gh vxshuylyhqfld1
Od uhodflq uhfsurfd vh ghulyd gh od rewhqlgd pv duuled sdud od
ixqflq gh glvwulexflq1 Hq hihfwr/


>E% '

7

7E% '  8 E% ' e! B >E+ _+ 


Ilqdophqwh/ sxhgh hvfuleluvh od ixqflq gh ghqvlgdg gh od ylgd uh0
vlgxdo d xqd hgdg %/ hq ixqflq gho wdqwr lqvwdqwqhr gh idoohflplhqwr1
Hq frqfuhwr/
sE% n |
 8 E% n | s E% n |
}% E| '
'
' | R%  >E% n | c
 8 E%
 8 E%  8 E% n |
sdud f | /  %1 Ylvwd dv/ od ghqvlgdg gh od ylgd uhvlgxdo vh
ghqrplqd wdpelq wdqwr lqvwdqwqhr gh idoohflplhqwr glihulgr +ixhu}d
gh pruwdolgdg wudv glihulu ho idoohflplhqwr | drv,1
Fxdgur 4141 Uhodflrqhv hqwuh ixqflrqhv elrpwulfdv
s E%
8 E%
7E%
sE%
8
E%
7
E%
U%
8 E%
 7E%
U f sE+_+
7E%
 8 E%
% s E+_+
s E%
8 E%
_ oq7E%
7
>E%
 77 EE%% '  _%
 s E+_+

8
E
%


BU
%
,E% ,f E  f s E+_+ ,f E  8 E%
,f  7E%


"

>E%
7
s E% >E%  e B >E+ _+
7
8 E%  e B >E+_+
7
7E%
e B >E+ _+
>E%
7
,E%
,f e B >E+_+

,E%
 , ,EB%
 ,E,%B 


,E %
,B

_ oq,E%
 ,,EE%% '  _%


También podría gustarte