Kepentingan Menjaga Maklumat Sulit Klien

Firma-firma perundangan adalah penjaga maklumat pelanggan-pelanggan mereka.

Mereka diwajibkan untuk memastikan maklumat sulit tidak terbahagi kepada tangan yang
salah. Tetapi adakah mereka benar-benar melakukan seperti yang dinyatakan? Benda ini
menjadi satu persoalan semenjak lama lagi. Peguam masih akan melanggar satu kewajipan
beretika asas. Ia adalah kewajipan beretika seorang peguam untuk mengekalkan keyakinan
klien dengan mencegah pendedahan maklumat menerima dari pelanggan ke lain. Umumnya,
mengikut nilai etika ini, seorang peguam tidak dibenarkan mendedahkan maklumat klien
kepada orang lain atau untuk kepentingan dirinya tanpa mendapat kebenaran daripada
pelanggan. Kewajipan beretika ini wujud tanpa menghiraukan sama ada keistimewaan
peguam-pelanggan atau berkaitan dengan produk kerja doktrin.
Walau bagaimanapun, terdapat beberapa pengecualian kepada kewajipan ini yang
diakui dalam pelbagai bidang kuasa. Dalam beberapa bidang kuasa, seorang peguam ada hak
budi bicara mendedahkan maklumat pelanggan yang rahsia jika pendedahan sedemikian akan
mengelakkan kecederaan fizikal yang besar kepada pihak ketiga. Selain pengecualian
kecederaan fizikal yang besar, bidang kuasa ini juga memberi kuasa kepada seorang peguam
hak mendedahkan maklumat pelanggan yang rahsia berdasarkan budi bicara dengan klien
tersebut. Banyak bidang kuasa mempunyai satu peraturan beretika, di mana pendedahan
boleh digunakan dalam hal-hal litigasi. Seorang peguam wajib mendedahkan maklumat
pelanggan yang rahsia kepada sebuah mahkamah apabila ia perlu supaya mengelak
membantu satu jenayah atau perbuatan palsu oleh pelanggan.
Kadangkala, pihak peguam juga menghadapi pelbagai cabaran dalam menjaga
maklumat klien mereka. Hal ini disebabkan terdapat pelbagai pihak yang tidak
bertanggungjawab cuba untuk mendapatkan maklumat-maklumat peribadi dan rahsia
seseorang untuk kepentingan diri sendiri atau untuk menjatuhkan pihak terbabit. Sejak
kemunculan internet sebagai aliran utama, penggodam juga telah mencuba sedaya upaya
untuk akses maklumat korporat kritikal daripada firma-firma perundangan. Ekoran daripada
pendedahan Edward Snowden, bekas kontraktor perisikan Amerika Syarikat tentang Agensi
Keselamatan Negara pasang telinga terhadap pelbagai perkara sulit sesebuah negara atau
korporat, pihak peguam menghadapi cabaran yang besar untuk menjaga maklumat klien
mereka.

Sebagai contohnya, pendedahan kes diskriminasi jantina dalam pembayaran gaji oleh
Wal Mart. Senario ini bermula apabila firma perundangan Akin Gump Straus Hauer & Feld
telah menganalisis tentang kesan pendedahan Wal Mart terhadap tuntutan mahkamah yang
menuduh Wal Mart dan Sam Club melakukan diskriminasi jantina dalam pembayaran gaji
pekerjanya. Dalam memo 1995, Akin Gump memutuskan bahawa Wal Mart akan
menghadapi

berjuta-juta dolar pembayaran pampasan setipa tahun jika pendedahan itu

dibuktikan, dan mengesyorkan bahawa Wal Mart membuat perubahan-perubahan tertentu

dalam memo akaun pengiraan untuk mempertahankan diri sendiri dalam menentang tuntutan
sedemikian. Peguam dalaman Wal Mart dan Akin Gump menyediakan beberapa memo akaun
benar kepada satu kelompok peguam luar yang dipercayai dan kakitangan syarikat tertentu
yang berperingkat eksekutif sahaja. Lebih-lebih lagi, penerima-penerima ini diarah untuk
tidak membocorkan memo istimewa dan amat sulit itu. Pada 2001, enam tahun selepas
memo telah dirangka, Betty Dukes membuat dakwaan sut diskriminasi jantina yang terbesar
dalam sejarah menentang Wal Mart bagi pihak seluruh negara plaintif.
Manakala pada 2010, litigasi Dukes meneruskan maju, apabila The New York Times
memperolehi satu salinan memo, dan menerbitkan sebuah artikel bertajuk "Lawyers Warned
Wal Mart of Risks Before Bias Suit." Selepas penyisatan, didapati bahawa memo tersebut
dibocorkan oleh seorang peguam dalaman Wal Mart kepada The New York Times. Namun,
artikel tersebut hanya membincangkan tentang kandungan dan penemuan dari memo, tetapi
tidak mensiarkan memo sendiri atau menggunakannya perhadap pendakwaan.

Gambar : Protes terhadap Wal Mart

Pada 2011, satu lagi salinan memo telah tiba di meja peguam utama plaintif Dukes
daripada pihak yang sama. Peguam plaintif itu memastikan bahawa memo telah dirangka

oleh Akin Gump, kepada Wal Mart untuk mengelak daripada dakwaan makamah. Akhirnya,
memo ini telah digunakan oleh Dukes untuk mendakwa balik Wal Mart terhadap diskriminasi
jantina dalam pembayaran gaji.
Daripada senario ini, kita dapati bahawa kegagalan etika peguam dalaman Wal Mart
yang menjadi punca kes ini berlaku. Walaupun pendedahan tersebut dilakukan dengan niat
untuk menolong orang ramai, tetapi ia masih melanggar etika dan peraturan firma
perundangan. Dalam hal ini, peguam tersebut gagal menjaga maklumat-maklumat sulit
korporat yang menyebabkan untuk kajatuahan syarikat tersebut.
Kita dapat satu gambaran yang jelas bahawa

penjagaan maklumat sulit

firma

perundangan menjadi satu cabaran lebih besar. Seorang peguam harus beretika dalam
melaksanakan tanggungjawab beliau. Walaupun, terdapat penyelewengan atau perbuatan
salah laku daripada pihak klien, perkara itu harus dikendalikan secara lebih profesional
daripada membocorkan maklumat pihak terbabit.

Tanggungjawab Menjaga Etika Peguam Syarie

Peguam ialah orang yang profesionnya mengemukakan tuntutan guaman di
Mahkamah, memberi nasihat atau bantuan guaman kepada pelanggannya. Peguam yang
beramal di Mahkamah Syariah dibezakan dengan peguam di Mahkamah Awam (Peguam bela
& Peguam cara) dengan perkataan ``Syarie' pada hujungnya. Perkataan Syarie disebut
bersama perkataan Peguam.Peguam Syarie, bererti seorang peguam yang mewakili anak
guamnya dalam kes-kes mal, jenayah, pusaka, wasiat dan lain-lain yang terletak di bawah
bidangkuasa Mahkamah Syariah.
Peguam Syarie di Mahkamah Syariah berasaskan prinsip `wakalah bi al-khusumah'.
Perkataan bahasa Arab yang bererti menjaga, melengkapkan dan menyerah. Apabila
seseorang itu dikatakan `wakil' ertinya orang itu adalah sebagai penjaga, penjamin atau
pelengkap

ataupun

kepadanya

diserahkan

sesuatu

hal

untuk

dilakukannya.

Wakalah bi al-khusumah ialah orang yang mewakili seseorang yang lain dalam urusan
pendakwaan dan tuntutan di hadapan hakim, baik dalam sesuatu prosiding Mahkamah
ataupun perkara-perkara berhubung dengan kes yang dipertikaikan.
Peguam syarie juga berperanan mengimbangi antara pihak-pihak yang bertelagah di
hadapan hakim, terutama apabila salah seorang pintar bercakap dan yang seorang lagi tidak.
Dalam situasi ini, hakim sendiri dalam keadaan serba salah untuk membuat keputusan,
dikhuatiri bias kepada satu pihak sahaja. Hakim boleh mengarahkan pihak yang lemah
melantik peguam untuk keseimbangan.
Kadang-kadang dokumen yang difailkan ke mahkamah tidak lengkap, tidak cukup
bahan-bahan bukti yang menyukarkan hakim untuk membuat keputusan. Seorang hakim
tidak boleh memberi panduan atau menasihatkan mana-mana pihak tentang apa-apa
kecacatan dokumen, prosedur, undang-undang dan sebagainya. Ini akan menimbulkan
perasaan tidak puas hati pihak lawan. Di sinilah peranan peguam syarie yang arif tentang
undang-undang, dokumen serta prosedur.
Peguam syarie juga berperanan mengatasi dan melindungi perasaan malu khususnya
di kalangan wanita. Jika seseorang itu tidak dapat bertutur dengan baik di hadapan hakim
kerana malu, takut atau `gabra', dia tidak akan dapat memberikan fakta yang sebenarnya
dengan tepat. Dengan itu ditakuti tidak mencapai maksud keadilan yang diharapkan dalam
perbicaraan. Juga mengatasi sifat malu untuk menceritakan sesuatu perkara yang sulit dan

peribadi mengenai dirinya atau suaminya, walaupun perkara itu adalah fakta yang mesti
diberitahu di hadapan mahkamah.
Peguam syarie juga membantu anak guamnya untuk membuktikan sesuatu kes di
mahkamah, iaitu dakwaan, keterangan, beban pembuktian, instrumen serta elemen
pembuktian, hujah dan saksi-saksi sehingga sampai ke tahap yakin. Peguam juga berperanan
mewakili anak guamnya tentang kesahihan ikrar (pengakuan) serta qarinah dalam
perbicaraan.
Hakikatnya, peguam syarie berperanan membantu mempercepatkan perjalanan
sesuatu kes di mahkamah. Kes-kes yang diwakili peguam lebih cepat diselesaikan berbanding
kes-kes yang tidak diwakili peguam. Cuma segelintir peguam bermasalah, yang mana kesnya
lambat diselesaikan, disebabkan tidak komited dengan profesionnya, ada `bisnes' lain, lebih
sibuk dengan politik atau persatuan, atau terlalu tamak kes.
Sebagai contohnya, kita boleh membicarakan kes Daruk Seri Anwar Ibrahim terhadap
peguam syarie Zainul Rijal Abu Bakar. Datuk Seri Anwar Ibrahim memfailkan permohonan
menolak peguam Zainul Rijal Abu Bakar yang mewakili Jabatan Agama Islam Wilayah
Persekutuan di Mahkamah Syariah Kuala dalam kes qazaf yang difailkannya.
Zainul Rijal mewakili Pendakwa Raya Syariah, Ketua Pengarah Jawi dan juga
Menteri di Jabatan Perdana Menteri, Dato Jamil Khir Baharom dalam permohonan untuk
meneruskan kes Qazaf Anwar. Peguam yang mewakili Anwar, Kamar Ainiah Kamaruzaman
membuat permohonan menolak Zainul Rijal kerana dia dipercayai melakukan tindakan
berlawanan dengan etika seorang peguam syarie dalam kes Anwar terhadap Jawi.
Beberapa kenyataan dikeluarkan Zainul Rijal menjejaskan mahkamah syariah dan
berlawanan dengan etika peguam syariah dalam etika mahkamah syariah. Antaranya beliau
sebelum ini mengeluarkan kenyataan-kenyataan menjejaskan kes ini dan juga menerima
wang zakat dari Jabatan Agama Islam Wilayah Persekutuan (Jawi) sebagai yuran guamannya.
Hal ini menyebabkan

Zainul Rijal diulas sebagai seorang peguam syariah menghina

mahkamah syariah apabila melambat-lambatkan perbicaraan kes itu dan mencampuri

perjalanan kes Fitnah II di Mahkamah Sivil.
Daripada senario ini, kita mendapati bahawa seorang peguam syarie harus
melaksanakan tugas beliau berdasarkan hukum syariah yang ditetapkan. Seorang peguam

patut menjaga kebajikan pihak ketiga. Walaupun beliau tidak terlibat langsung dengan
sesuatu kes, penyalahgunaan kuasa untuk menuduh atau melengahkan sesuatu kes demi
kepentingan diri sendiri atau oarang lain patut dihindari.

Rujukan
1. Luban, D. (1983). The Good lawyer: Lawyers' roles and lawyers' ethics. Totowa,
N.J.: Rowman & Allanheld.
2. Sammons, J. (1988). Lawyer professionalism. Durham, N. Carolina: Carolina
Academic Press.
3. Lyons, T. (2010). The quotable lawyer. New York: Skyhorse Pub.
4. The Impact and Echoes of the Wal-Mart Discrimination Case. (2013, September 27).
Retrieved December 15, 2014, from http://www.propublica.org/article/the-impactand-echoes-of-the-wal-mart-discrimination-case
5. Liptak, A. (2011, June 20). Justices Rule for Wal-Mart in Class-Action Bias Case.
Retrieved

December

15,

2014,

from

http://www.nytimes.com/2011/06/21/business/21bizcourt.html?pagewanted=all
6. Tolak Zainul Rijal Kerana Langgar Etika Peguam Syarie. (2011, August 18).
Retrieved December 15, 2014, from http://ntvirus.wordpress.com/2011/08/18/tolakzainul-rijal-kerana-langgar-etika-peguam-syarie/
7. Anwar tolak Zainul Rijal kerana langgar etika peguam syarie. (n.d.). Retrieved
December 15, 2014, from http://www.keadilandaily.com/anwar-tolak-zainul-rijalsebagai-pendakwa-kes-qazaf/