JULIAN A.

BANZON
(1908-1988)
Pambansang Siyentipiko

Si Julian A. Banzon ay isang kilalang siyentipiko, iskolar, propesor at biyopisikal na kemist. Siya
ay ipinanganak sa Balanga, Bataan noong Marso 25, 1908. Ang mga magulang niya ay sina
Manuel S. Banzon at Arcadia Arca.

Pagkatapos niya ng titulong Batsilyer ng Agham sa Kemistri sa Unibersidad ng Pilipinas noong

1939 ay agad siyang kinuha ng UP College of Agriculture bilang assistant instructor. Nagturo
siya rito ng isang taon bago itinaas sa pagiging instructor sa kemistring pang-agrikultura sa
parehong kolehiyo noong 1931. Bilang pensiyonado ng UP, ipinagpagtuloy niya ang pag-aaral sa
paaralang gradwado sa Iowa State University sa Estados Unidos noong 1937 at nagtapos siya ng
titulong doktor ng pilosopiya sa biyokemistri (maynor sa micro-biology) noong 1940. Ang
kanyang disertasyon sa pagkadoktoral ay tungkol sa “fermentative utilization of cassava.”

Sa pagbabalik ni Dr. Banzon sa Pilipinas ay nahirang siya bilang assistant professor sa

kemistring pang-agrikultura ng UP College of Agriculture at nagturo doon hanggang 1951.
Simula 1951 hanggang 1955 ay tatlong posisyon ang hinawakan niya: associate professor,
associate chemist at pangalawang puno ng Kagawaran ng Kemistring Pang-agrikultura. Noong
1956 ay tumanggap siya ng grant para sa pag-aaral gamit ang radioisotopes sa agrikultura, ang
ICA Type A grant. Makalipas ang dalawang taon ay tinanggap niya ang pagkakahirang sa kanya
bilang punong siyentipiko sa Philippine Atomic Energy Commission. Milya na ang narating niya
sa propesyon nang mahirang siya bilang unang direktor ng Philippine Atomic Research Center.
Nang magtaapos ang kanyang panunungkulan niya bilang direktor ay binigyan siya ng PAEC ng
plake ng pagpapahalaga para sa kanyang kapuri-puring pamumuno at panunungkulan.

Bumalik siyang muli sa UP College of Agriculture at nagsilbi bilang propesor at tagapangulo ng

departamento ng kemistring pang-agrikultura mula Agosto 1, 1963 hanggang Marso 24, 1970.
Pagkatapos, siya ay naging officer-in-charge ng dibisyon ng teknolohiya at agham pampagkain
ng UP Los Baños mula Marso 25, 1970 hanggang Hunyo 30, 1972. Nagtapos ang propesyon
niya sa agham at edukasyon bilang propesor sa teknolohiya ng pagkain at agham mula Hulyo
1972 hanggang Marso 1973 nang magretiro siya sa UP College of Agriculture.

Naging bantog si Dr. Banzon sa larangan ng kemistri nang umani siya ng mga pagkilala sa mga
mahahalaga niyang pag-aaral tungkol sa niyog sa Pilipinas at iba pang lehitimong sangkap bilang
“panibagong mapagkukunan ng mga kemikal at gas.” Nanguna siya sa pag-aaral hindi lamang ng
niyog kundi pati na rin ng tubo sa Pilipinas at nakapaglabas ng kauna-unahang gawa, ang
pinanggagalingan ng gas at ito ay ang ethyl esters na mula sa niyog at tubo. Bukod doon, bumuo
siya ng bago at siyentipikong paraan ng kemikal na pagkakatas sa labi ng mantikang galing sa
niyog bilang kapalit ng prosesong pisikal na palagian ng ginagamit.
Noong Hulyo 14, 1959, siya ay binigyan ng sertipiko ng pagpapahalaga ng tanggapan ng kalihim
ng Kagawaran ng Agrikultura at Likas na Yaman bilang pagpapahalaga sa kanyang “Outstanding
Research Work on Extraction of Coconut Oil”. Tumanggap din siya ng plake galing sa UP
Chemical Society bilang katangi-tanging nagtapos sa kemikal; plake ng paglilingkod na
ipinagkaloob ng samahan noong 1972 sa idinaos na mga seminar ng Chemical Society of the
Philippines tungkol sa niyog at ang gawad PHILSUGIN sa pananaliksik na ipinagkaloob ng
Crop Society of the Philippines noong 1976. Noong 1978 ay ipinagkaloob sa kanya ng
Professional Regulation Commission ang gawad bilang “Kemiko ng Taon”. Makalipas ang
dalawang taon ay ipinagkaloob naman sa kanya ang Distinguished Service Award ng Integrated
Chemist of the Philippines, Incorporated at noong 1986 pinarangalan siya ng Distinguished
Alumnus Award ng state university.

Si Dr. Banzon ay madalas naiimbitahan sa mga komperensyang pangsiyentipiko sa buong

mundo. Noong 1960, sumama siya sa pulong ng lupon ng mga gobernador ng International
Atomic Energy Agency at sa panlahatang komperensiya ng kapareho ring ahensiya na ginanap sa
Vienna, Austria. Noong Oktubre nang sumunod na taon dumalo siya sa Ikaapat na
Komperensiya ng Japan sa Radioisotopes na ginanap sa Kyoto, Japan. Dumalo din siya sa
IAEA’s Study Group Meeting tungkol sa Utilization of Research Reactor na ginanap naman sa
Bangkok, Thailand noong Disyembre 17-21, 1962. Naging delegado din siya ng Pilipinas sa
ginanap na ika-11 Kongreso ng Agham Pasipiko sa Tokyo, Japan noong Agosto 1966 ganoon
din sa ika-12 Kongreso ng Agham Pasipiko na ginanap sa Canberra, Australia noong Agosto
1971.

Bukod sa pagtuturo sa UP Los Baños, nagsilbi din si Dr. Banzon sa komite ng unibersidad sa
agham agricultural at sa iba pang ad hoc committee. Miyembro din siya ng iba’t ibang
organisasyon kasama na ang Society for the Advancement of Research, ang Sigma Xi ng Iowa
State University, ang Radioisotopes Society of the Philippines, at ang Gamma Sigma Delta
Honor Society of Agriculture (UP Los Baños Chapter) kung saan nanungkulan siya bilang
pangulo. Naging tagapangulo din siya ng dibisyon ng kemika at agham parmasyutikal ng
National Research Council of the Philippines at bilang miyembro ng lupon ng mga direktor ng
Chemical Society of the Philippines mula 1972 hanggang 1973.

Noong Hulyo 9, 1981, si Dr. Banzon kasama si Dr. Clare Baltazar isang entomolohiya at si Dr.
Amando M. Dalisay, isang ekonomista ay naging miyembro ng Pambansang Akademya ng
Teknolohiya at Agham. Pagkatapos ay nagsilbi naman siya bilang miyembro ng konsehong
tagapagpaganap ng NAST.

Noong Hulyo 1986 ay ipinagkaloob sa kanya ni Pangulong Corazon Aquino ang titulong
Pambansang Siyentipiko dahil sa mahalaga niyang ambag sa larangan ng kemistri sa Pilipinas.
Isang pagkilala na karapat-dapat niyang matanggap noon pa man.

Ang napangasawa ni Dr. Banzon ay si Vivencia Fernandez kung saan sila ay nagkaanak ng
sampu. Namatay siya noong Setyembre 13, 1988 sa edad na 80 taon.
Si Catalino Ortiz Brocka (1939-1991), na mas nakilala bilang Lino Brocka, ay isa
sa mga pinakamahusay na direktor sa Pilipinas na pinarangalan at kinilala, maging
sa ibang bansa. Tinalakay niya sa kanyang mga pelikula ang mga paksa na pilit
iniiwasan sa lipunan. Ipinamalas niya rin ang pagiging diretso sa kanyang mga ideya
at opinyon na malinaw ring matutunghayan sa kanyang mga pelikula. Kung kaya't
hanggang ngayon ay patuloy na pinapanood at hinahangaan ng mga tao mula sa
iba't ibang henerasyon dahil na rin sa mga sitwasyon at ideyang tumutugma sa kahit
anong panahon dito sa bansa.

Nilalaman
[itago]

 1 Pinagmulan

 2 Mga Pagtatanghal

 3 Sa Telebisyon

 4 Mga Pelikula

 5 Malayang
Pagsasalita

 6 Mga Pagkilala

 7 Panlabas na
Kawing

 8 Sanggunian

 9 Pagkilala

Pinagmulan
Ipinanganak sa Pilar, Sorsogon noong 7 Abril 1939, at supling nina Regino Brocka
at Pilar Ortiz. Nang mamatay ang kanyang ama, lumipat sila sa tirahan ng kanyang
ina sa Nueva Ecija. Mula sa kanyang pagkabata ay nagsimula na ang kanyang
pagkahilig sa sining nang mag-aral siya at maging isa sa pinakamahusay pagdating
sa pagtula sa kanilang lugar. Mula rito ay naisipan niyang bumuo ng isang
organisasyon na aarte at magtatanghal sa kanilang komunidad.
Nang kumuha siya ng Bachelor of Arts in English Literature sa Unibersidad ng
Pilipinas Diliman, naging aktibo pa rin siya sa pag-arte ng sumali siya sa UP
Dramatic Club. Ngunit nahirapan siyang makakuha ng mga gaganapin dahil na rin
sa kanyang pagsasalita at sa punto at sa kanyang kaliitan. Kaya naman para
manatili pa rin sa samahang ito, nagpaubaya na siya at pinili na lamang na
asikasuhin ang pag-aayos sa pagtatanghalan at pati na rin ang pag-iilaw.
Pagkatapos nito, naging misyonaryo siya sa Mormon sa loob ng dalawang taon at
namalagi sa Hawaii.

Mga Pagtatanghal
Sa kanyang pagbabalik sa Pilipinas, sumali siya sa Philippine Educational Theater
Association (PETA). Dito ay gumanap siya sa ilang mga pagtatanghal ng
organisasyon, nagsulat, naging kanang kamay ng direktor, at bandang huli ay
naging direktor na rin. Kabilang sa kanyang mga naidirek na pagtatanghal ay Tatlo
(1973); Mga Ama, Mga Anak (1977); Larawan (1969 at 1979); at Pusa sa Yerong
Bubong (1980). Gumanap din siyang bida sa pagtatanghal na idinirek ni Orlando
Nadres, and Hanggang Dito na Lamang at Maraming Salamat (1975). Noong 1974,
naging ehekutibong direktor siya ng PETA.

Sa Telebisyon
Isinulat niya at idinerek ang ilang mga bahagi ng Balintataw na pinangunahan ng
malalaking artista. Nagkaroon din siya ng iba pang mga palabas sa telebisyon tulad
ng Lino Brocka Presents; Hilda, Tanghalan; Maalaala Mo Kaya?; at Biktima ng
Ligaw na Sandali.

Mga Pelikula
Ang pinakaunang pelikula na ginawa niya ay ang Wanted: Perfect Mother, ang
ipinanlaban ng Lea Productions sa Manila Film Festival. Ang pelikulang ito ay
naging matagumpay, sa takilya at maging sa nilalaman. Nasundan ito agad ng
Santiago (1970), na nagbigay kay Hilda Koronel ng kanyang unang pagkilala bilang
isang aktres, at Tubog sa Ginto (1970), na naglayo kay Eddie Garcia sa mga
kontrabidang karakter nang gumanap siya rito bilang isang bakla. Sa mga sumunod
na dalawang taon, si Brocka ay naging direktor ng iba pang pelikula para sa Lea:
Stardoom (1971); Lumuha Pati mga Anghel (1971); Cadena de Amor (1971); Now
(1971); Villa Miranda (1972); at Cherry Blossoms (1972).
Noong 1974, nagtayo siya ng sarili niyang kumpanya, ang CineManila Corporation,
na kahati ang kanyang mga kaibigan. Pinrodyus niya at idinerek ang Tinimbang Ka,
Ngunit Kulang (1974) at Tatlo, dalawa, Isa (1974). Hindi naging malakas ang
pagpoprodyus kaya naisipan niyang ipagpatuloy na lamang ang pagiging direktor
para sa ibang kumpanya ng pelikula, kabilang na ang Inay (1977); Hayop sa Hayop
(1978); Init (1978); Rubia Servios (1978); [[Ina, Kapatid, Anak]] (1979);
Kontrobersiyal (1981); Hello, Young Lovers (1981); Caught in the Act (1981); PX
(1982); at Cain at Abel (1982).
Taong 1977 nang siya ay maanyayahan na ipakita ang kanyang pelikulang
[[Insiang]] sa Directors' Fortnight sa Cannes Film Festival sa Pransya. Nasundan ito
ng Jaguar sa 1980 Cannes, at ng Bona, muli sa 1981 Directors' Fortnight. Ang
pelikula naman niyang [[Angela Markado]] ay inilaban at nagwagi bilang Best Picture
sa ginanap na Nantes Film Festival. Noong 1984 nang ipakita ang Bayan Ko: Kapit
sa Patalim sa Cannes Film Festival, at nanalo bilang Pinakamahusay na Pelikula ng
British Film Institute. Ang isa pa niyang pelikula, [[Orapronobis]] (1989), na
nagtalakay ng pang-aabuso ng militar matapos ang Aklasang Bayan sa EDSA.
Ginawa niya rin ang How are the Kids?, isang kumprehensibong pelikula kasama
ang isang Pranses na direktor, Jean-Luc Godard, at iba pa. Naging isa rin siya sa
mga hurado sa New Delhi Film Festival at sa Cannes Film Festival noong 1986.
Bukod dito, napili rin siya bilang isa sa sampung pinakamahusay na direktor ng
dekada 80's sa 1986 Toronto Film Festival.

Malayang Pagsasalita
Ang kanyang pagtuligsa laban sa pagpapatigil sa malayang pagpapahayag ng
kanilang ideya ang nagtulak sa kanya na dalhin pa hanggang sa lansangan at
sumali sa panibagong samahan, ang Free the Artist Movement, na nang kalaunan
ay mas nakilala bilang Concerned Artists of the Philippines (CAP). Bilang kritiko ng
administrasyong Marcos, walang takot niyang ipinarinig ang kanyang boses at
saloobin. Noong 1985, naaresto siya kasama ang kapwa direktor na si Behn
Cervantes dahil sumali sila sa pag-aaklas na ginawa ng mga drayber ng jeepney.
Nang italaga naman siya ng dating Pangulong Corazon Aquino bilang miyembro ng
1986 Constitutional Convention, mas pinili niyang iwanan ito at sumama sa protesta
laban sa naging desisyon ng Convention patungkol sa isyu ng land reform.
Mga Pagkilala
Nasama si Brocka sa Hall of Fame ng Filipino Academy of Movie Arts and Sciences
(FAMAS) noong 1990 matapos siyang mabigyan ng Gumapang Ka sa Lusak ng
panlimang gawad bilang pinakamahusay na direktor. Nagkamit siya ng apat pang
karangalan para sa Tubog sa Ginto; Tinimbang Ka Ngunit Kulang; Maynila, Sa mga
Kuko ng Liwanag (1975); at Jaguar (1979). Ang Manunuri ng Pelikulang Pilipino
(MPP) ay binigyan siya ng karangalan mula sa Urian bilang pinakamahusay na
direktor para sa Jaguar. Nagkaroon siya ng dalawa pang karangalan bilang
pinakamahusay na direktor mula sa Film Academy of the Philippines (FAP) para sa
Bayan Ko: Kapit sa Patalim at Gumapang Ka sa Lusak. Ang Catholic Mass Media
Awards (CMMA) ay napili rin siya bilang pinakamahusay na direktor para sa pelikula
niyang Miguelito, Ang Batang Rebelde (1985). Ang Philippine Movie Press Club
(PMPC) ay ipinarangal sa kanya ang 1990 Director of the Year Star Award para sa
Gumapang Ka sa Lusak. Nanalo rin siya ng dalawang pinakamahusay na direktor
na karangalan sa taunang Metro Manila Film Festival (MMFF) para sa Ina Ka ng
Anak Mo (1979) at Ano ang Kulay ng Mukha ng Diyos? (1985).
Tumanggap rin si Brocka ng 1985 Ramon Magsaysay Award for Journalism,
Literature, and Creative Communication Arts; 1989 Gawad CCP Para sa Sining
Pampelikula; at 1990 Lamberto Avellana Memorial Award.
Ilang taon mula ng kanyang pagpanaw sa isang aksidente noong 22 Mayo 1991 sa
Lungsod Quezon, binigyan siya ng 1992 FAP Lifetime Achievement Award. Bukod
pa rito ang postumong pagkilala sa kanya bilang isang National Artist for Film.

Fernando Amorsolo
Fernando Cueto Amorsolo
 Kapanganakan Mayo 30, 1892
Paco, Maynila

Kamatayan Abril 26 1972 (aged 79)

Maynila

Asawa Maria del Carmen Zaragoza

Mga Magulang Pedro Amorsolo

Bonifacia Cueto

Si Fernando Cueto Amorsolo (30 Mayo 1892- 26 Febrero 1972) ay isa sa

pinakakilalang Pilipinong pintor at ang unang Pambansang Alagad ng Sining ng
Pilipinas. Kilala siya para sa kanyang mga dibuho na pinapakita ang kaggandahan
ng Pilipinas, lalo na ng mga babaeng Pilipina.
Nilalaman
[itago]

 1 Kabataaan

 2 Edukasyon

 3 Karera

 4 Ilan sa kanyang mga gawa

 5 Ilan sa kanyang mga

kagawaran
  6 Sanggunian

 7 Pagkilala

Kabataaan
Ipinangnanak siya sa Paco, Maynila. Ang kanyang ama, si Pedro Amorsolo ay isang
bookkeeper. Ang ina niya, si Bonifacia Cueto, ay pinsan ng pintor na si Fabian de la
Rosa, na naging pinakamalakas na impluwensya sa estilo ng pagpipinta ni
Amorsolo.
Lumaki sa Daet, Camarines Sur si Amorsolo hanggang 13 na taong gulang siya at
namatay ang kanyang ama. Ang pamilyang Amorsolo ay bumalik sa Maynila upang
matulungan sila ni De la Rosa. Tinuruan si Amorsolo na gumuhit at magpinta nito.
Natulungan ni Amorsolo ang kanyang ina na naging burdadora na isuporta ang
pamilya sa pamamgitan ng paggawa at pagbenta ng mga postcards.

Edukasyon
Nag-aral si Amorsolo sa Liceo de Manila simula ng 1909. Nakita ang galing niya sa
pagguhit at pagpinta dito. Pumunta siya sa Unibersidad ng Pilipinas para mag-aral
ng pagpipinta sa School of Fine Arts nito kung saan nagtuturo si De la Rosa.
Habang nag-aaral, sumali siya sa mga paligsahan at nagsilbing ilustrador para sa
mga magasin at komiks, at nagdisenyo ng mga muebles upang kumita at
matulungan ang kanyang pamilya. Nang nagtapos siya noong 1914, binigyan siya
ng medalya ng parangal.
Pinaaral siya ng pilantropong si Enrique Zobel de Ayala sa sa Escuela de San
Fernando sa Madrid, Espanya. Dumalo din siya sa New York. Sa Europa at
Amerika, na-obserbahan niya ang iba-ibang estilo ng pagpinta. Ang pinakahilig niya
ay ang estilo ni Diego de Velazquez, na isang lumang maestro.

Karera
Maraming ginawa si Amorsolo na iba-ibang klaseng dibuho, lalo na mga dibuho ng
mga tao, tanawin, at mga makasaysayang pangyayari. Halos lahat ng mga gawa
niya ay representasyon ng pinakamagandang mga aspeto ng Pilipinas at ipinapakita
ang kanyang nasyonalismo. Pinalaganap niya ang kagandahang Pilipina: balat ay
kayumangging kaligatan, mamula-mula ang pisngi, bilog ang mukha, buhay na
mata, maikli ngunit pansin ang ilong, at malambot at kawili-wiling labi. Kilala rin si
Amorsolo sa kanyang pagkabihag ng liwanag ng Pilipinas at ang kanyang paggamit
ng backlighting--sa likod ng mga taong pinipinta ang ilaw upang mas kapansin-
pansin sila.
Nagpinta din siya ng mga eksena mula sa sinaunang panahon ng Pilipinas. Noong
panahon ng ika-2 Digmaang Pandaigdig, ginuhit niya ang mga pangyayari gaya ng
pagbomba sa Maynila. Ang mga ito lamang halos ang mga dibuho niyang hindi
tahimik at masaya.
Sa umpisa ng kanyang karera bilang pintor, kailangan niyang magsilbing ilustrador
pa irn para sa mga magasin at komiks. Subalit, nang naging paborito siya,
nasuportahan na niya ang kanyang pamilya sa kanyang pagpipinta, lalo ng dahil
lahat ng mga kilala at mayayaman ay gusting magpaguhit ng kanilang sarili sa
kanya.
Tulad ng kanyang tiyuhing si De la Rosa, naging direktor rin siya ng School of Fine
Arts ng Unibersidad ng Pilipinas, mula 1938 hanggang sa kanyang pagretiro noong
1952. Walang tigil si Amorsolo sa pagpinta kahit naapektuhan ang siya ng kanyang
diabetes at kulaba sa kanyang mata sa mga huling taon ng buhay niya. Malaki ang
pamilya na kailangan niyang suportahan dahil may 14 siyang anak. 6 na ito ay anak
niya sa una niyang asawa na si Salud Jorge na pinakasalan niya noong 1931.
Namatay si Salud noong 1931. Sunod na pinakasalan ni Amorsolo ay si Maria del
Carmen, at nagka-8 anak sila. Lagi siyang nanatiling maprinsipyo gaano man
kailangan niya ng pera: lahat ng kanyang mga ipininta ay orihinal; kapag may
humingi sa kanya ng kopya ng nagawa na niyang dibuho, gumagawa siya ng
bagong dibuho na magkahawig ngunit hindi simpleng kopya lamang.
Marami siyang kaibigang kilala sa dako ng sining, gaya ni Guillermo Tolentino.
Marami rin siyang estudyante na naging kilalang pintor. Ang nakababata niyang
kapatid, si Pablo, ay naging pintor din.
Namatay si Amorsolo sa Maynila noong 26 Pebrero 1972. Ipinarangal siya bilang
ang unang Pambansang Alagad ng Sining ilang araw pagkayao niya.
 http://www.elaput.org/mnansala.htm

FERNANDO AMORSOLO, 1892-1972

Ang Pintor Ng Ginintuang Pilipino

“Mabilis magbago ang liwanag ng araw, at kailangang mabilis ka upang mahuli mo sa larawan ang damdamin nuong
nagsimula ka...” --Fernando Amorsolo, ukol sa paggamit niya ng natural ng liwanag sa pagpinta.

“Ang kanyang mga larawan ay sumasabog sa dilaw at mapulang liwanag ng araw kaya nabihag niya ang lubusang
ganda ng kalikasang Pilipino...” --Eloisa May P. Hernandez, The American and Contemporary Traditions in
Philippine Visual Arts

“Itinanghal niya ang magbubukid sa isang sukdulang paraiso, kung saan laging mapagbiyaya ang kalikasan, at walang
nakakaranas ng gutom o gulo. Inibig ng lahat ang kanyang dalagang Pilipina, nakangiti, maputi, nakabihis ng lumang
gawing damit na hindi kumukupas sa araw o nasisira sa paggawa sa bukid...” --Thinkquest

SA PACO, Manila isinilang si Amorsolo nuong 17 taon gulang. Habang nag-

Fernando Cueto Amorsolo
nuong Mayo 30, 1892, kina
Bonifacia Cueto at Pedro
Amorsolo, isang bookkeeper,
subalit lumaki siya sa Daet,
Camarines Norte. Nang 13
taon gulang si Amorsolo,
namatay ang ama at inilipat ni
Bonifacia ang familia sa
Manila upang matulungan ng pinsang-buo, si
Fabian dela Rosa, isang kilalang pintor.
Nagsilbi sa kanya si Amorsolo, at upang
makadagdag sa bahay, nagpinta pa ng mga
postcards sa watercolor at ipinagbili sa isang
tindahan ng aklat, 10 sentimos bawat isa,
samantalang nag-borda (embroider) ang
kanyang ina. Nuong 1909, nag-aral si
Amorsolo sa Liceo de Manila, kung saan
kinilala ang galing niya sa pagguhit (drawing)
at pagpinta (painting), at nakatapos sa kahit
gaanong hirap.
Sa paaralan ng sining (School of Fine Arts) ng
aaral, nakisukob siya sa isang upahang
accesoria (apartment) at upang kumita, sumali
siya sa mga paligsahan at gumuhit nang upahan,
gaya ng “Parusa ng Diyos,” ang unang nobela
ni Severino Reyes. Nag-design pa siya ng mga
upuan (sillas, chairs) para sa Bureau of Public
Works, kung saan siya nakapasok bilang
tagapag-guhit (draftsman). Nakatapos siya
nuong 1914, isa siya sa mga unang graduate ng
UP, nagkamit pa ng mga medalla na parangal.
Nuong 1916, nabigyan siya ng pabuya (grant)
ni Enrique Zobel de Ayala upang mag-aral sa
Escuela de San Fernando sa Madrid, España, at
dumaan siya sa New York, sa America upang
magsuri ng iba’t ibang hilig (styles) sa pagpinta.
Nakahiligan niya ang pagpinta ng lipas nang
maestro, si Diego de Velazquez, at iba pang
dating bihasa sa Europa at America. Patuloy
siyang namasukan sa Public Works kahit nuong
nagsimula siyang nagturo sa paaralan ng sining
ng UP, - tumagal nang 38 taon. Tulad ng
kanyang Tio Fabian, naging director rin siya
ng paaralan, mula nuong 1938 hanggang 1952.
University of the Philippines (UP) nagtuturo
nuon si Dela Rosa, kaya duon pumasok si

Napangasawa niya si Salud Jorge nuong 1916. Nagkaruon

sila ng 6 anak bago namatay si Salud nuong 1931. Sunod
napangasawa ni Amorsolo si Maria del Carmen, at nagka-
8 anak sila.

Nuong 1924 natapos ni Amorsolo ang unang sikat niyang

larawan, ang “Planting Rice,” natanyag sa buong kapuluan
at America, at nalathala sa mga calendario, mga karatola
(carteleras, billboards) at mga lathalang pang-turista. Sumikat siya at nagmistulang gigante ng
pagpinta sa Pilipinas mula nuong 1930s hanggang 1950s nang gumihit siya ng marami, at iba’t
ibang larawan ng mga tao, kalikasan at mga yugto ng kasaysayan ng Pilipinas. Umabot ang palabas
ng kanyang mga guhit hanggang sa New York, sa America, at sa Belgium, sa Europa. Gumuhit din
siya para sa mga aklat paaralan, mga nobela, mga disenyo (designs) para sa mga bahay kalakal
(comerciantes, companies), at mga cartoon para sa mga pahayagan at magazine, tulad ng The
Independent, Philippine Magazine, Telembang, Renacimiento Filipino at Excelsior.

Siya ang unang naglarawan at nagpalawak ng pagpinta ng

mga gawi ng mga Pilipino, - fiesta, pangisda, pagtanim at
pag-ani, pamimili, paglalaba, pagluluto. Ginuhit din niya
ang mga kabanata sa kasaysayan ng bayan, tulad ng
Sikatuna, Early Filipino State Wedding, First Mass in the
Philippines, The Building of Intramuros at ang Burning of
the Idols. Hindi mabilang ang dami ng kanyang mga katha
kahit ngayon. Ang kanyang mga paglarawan ay nalathala sa
maraming aklat paaralan at mga calendario, at kinagisnan
ng maraming bata bilang sining ng Pilipinas.

Itinangi si Amorsolo dahil ‘nabihag’ niya ang uri ng liwanag sa Pilipinas. Gumamit pa siya ng
paraang tinawag na ‘backlighting,’ - sa likuran ng tao inilagak ang araw kaya naguhit sila sa
ginintuang liwanag. Naging favorito siya ng mga Amerkano na nais ipakita sa mga nasa America
ang anyo ng kanilang sakop na kapuluan. Marami ang nagbayad nang mahal upang magkaruon ng
kanyang mga larawan, o ipaguhit ang kanilang mga larawan sa kanya. Sapat na ang kita niya mula
nuong 1930 kaya hindi na siya tumanggap ng trabajo mula sa mga bahay kalakal.
 Naging napaka-tatag ang sining ni Amorsolo, kaya nang
mag-iba ng hilig (style) ang mga sumunod na pintor,
ang mga tinawag na mga Moderno, tinawag itong
“aklasan,” o mistulang “paghimagsik” laban sa
tinawag na Amorsolo school of painting. Silang dalawa
ni Guillermo Tolentino, ng UP rin, ang tinaguriang
maka-luma (conservatives) ng mga “naghimagsik” na
kinabilangan nina Victorio Edades, Galo B. Ocampo
at Carlos ‘Botong’ Francisco. Subalit walang bawas
ang paghanga at parangal kay Amorsolo tanang buhay
niya, lalo na’t dinaan niya sa dami dahil napaka-sipag at
napaka-bilis niyang magpinta. Karaniwan, 10 larawan
ang natatapos niya buwan-buwan. Para sa pavilion ng
Pilipinas sa Exposition sa Paris nuong 1931, nakatapos
siya ng 3 likha, kasing-laki ng tao, nang wala pang isang buwan. Bumagal lamang ang gawa niya
nuong bandang huli, nang dapuan siya ng diabetes at kulaba (cataract) sa mata; namatay pa mandin
ang 2 anak na lalaki.

Yumao si Amorsolo sa Manila nuong Febrero 26, 1972. Nuong 1973, siya ang kauna-unahang
hinirang ng pamahalaan na Taga-likha ng Pilipinas (National Artist of the Philippines).

Kung daan-daan ang mga larawang

pininta niya, marami ay nawala na o
hindi na matunton, libu-libo naman
ang mga drawing at sketches na
ginawa niya. Buong buhay, walang
tigil ng pagguhit si Amorsolo -
kamay, paa, kampay ng bisig, tungo
ng ulo, pihit ng leeg. Marami ay
pag-aaral ng paglarawan ng mga
karaniwang gawain sa bahay at
bukid - dose-dosena ang mga
larawan niya ng pagtanim at pag-ani.

Makaluma ang hilig sa pagpinta,

makaluma din ang kilos at anyo ni
Amorsolo. Pinarangalan niya ng
‘po’ kahit ang mga estudiante niya.
Aninaw ito sa kanyang mga larawan. Mahinahon at marangal ang kanyang mga larawan, kahit na
ang mga babaing naglalaba, naliligo at nagpapaligo ng mga anak sa ilog, o nakababad sa putik at
nagtatanim sa bukid. Magalang at tahimik, bihira magsalita, tinangka niya, maniwaring
matagumpay, na maunawaan ang kanyang larawan sa una at isang tingin.

Tinanggihan niya ang ‘ganda’ na tanghal sa Europa at ibang bayan. Humugis siya ng sariling wari
ng ‘gandang’ Pilipina: Bilugan, hindi pahaba ang mukha. Buhay, hindi mapungay ang mga mata.
Maigsi subalit pansinin ang ilong. Matambok, hindi nakausli, ang mga labi. Hindi maputi ang balat
tulad ng taga-Europa, hindi madilim na kayumanggi ng karaniwang Malay, kundi makinis at
malinaw na hambing sa mga pisnging namumula sa hinhin. Walang galit o pangit sa mga larawan
ni Amorsolo, ang nagbigay buhay sa ‘ginintuang’ Pilipino.

VICENTE MANANSALA, 1910-1981

Binigyang Mukha Ang Mga Maralita
“43 taon na akong nagdo-drawing, hanggang ngayon gumagana pa. Bakit? Pinaka-importante sa
pintor ang puminta, at kung hindi, ano siya? Makaka-drawing lamang ang pintor kung magpa-
practice ng isa-dalawang oras araw-araw... Kapag naka-aninaw sa isip ang isang pintor, sisimulan
niya ang mag-drawing upang mabuo, mailarawan ang kanyang guni. Ngayon, paano niya gagawin
’to kung ayaw sumunod ng kamay niya sa isip? Dapat turuan niyang sumunod sa isip ang kamay
niya. ’Yung talagang alipin dapat. Duon lamang mag-sisimula. At umpisa lamang iyon. Bale
introduction sa painting. Tapos, ewan ko na... Hindi lamang ito ang kailangan ng pintor. Marami pa
siyang dapat pag-aralan at matutuhan. At kasing importante ng matuto ang mag-trabajo nang
tuusan. ’Yung talagang kayod...”
TAGA-MACABEBE sa Pampanga si Vicente Manansala, isinilang nuong Enero 22, 1910, pang-2
sa 8 magkakapatid. Isang taon siyang nag-trabajo sa Manila, nagpinta ng mga paskel sa sine (movie
posters) nuong 1925, bago pumasok nuong sumunod na taon sa paaralan ng sining at katha (School
of Fine Arts) ng University of the Philippines (UP) hanggang 1930. Pagkatapos, haghanap-buhay
siya kung saan-saan at anumang gawain ang nakita.

NAGPINTA siya sa mga karatula

(billboards) sa highway at mga
lansangan. Nag-peon pa nuong
ginagawa ang Ipo Dam. Naging taga-
hugas ng pinggan siya sa Silver Palm,
isang barkong English, nuong 1934.
Itong buhay ng maralita ang tanang
nanalaytay sa mga larawan ni
Manansala, hindi ang taginting ng
kanyang mga tagumpay sa huling
bahagi ng kanyang buhay.
Nuong 1937, napangasawa niya si
Hermenigilda Diaz.
Nuong panahon ng Hapon
nagsimulang makilala ang galing ni
Manansala. Nagsilbi siya sa mga sumakop bilang taga-drawing (illustrator) sa Cultural Office ng
Hodubu, ang pamahalaan ng mga Hapon, mula nuong 1941. Nuong taon ding iyon, nanalo ang
kanyang larawan ng “Nagbabayo ng Palay” (“Pounding Rice”) ng unang gantimpala (first prize) sa
pambansang paligsahan sa sining (National Art Exposition) ng University of Santo Tomas (UST).

Pagtapos ng Liberation, Arts mula nuong 1951 ang paghilig (style) niya sa
nuong 1949, nabigyan siya ng
pabuya (grant) ng United
Nations (UNESCO) upang
makapag-dalubhasa sa
Canada nang 6 buwan.
Sumunod na taon, 1950,
nanalo ng unang gantimpala
ang kanyang “Banaklaot”
(“Fishermen”) sa unang
paligsahan ng Art Association
of the Philippines. Nuon ding
taon na iyon, 9 buwan siyang
pinapag-aral ng France sa
Ecole de Beaux Arts ng
University of Paris.
Naging professor siya sa UST
School of Fine
hanggang 1958. Nuong 1960,
binigyan siya ng pabuya ng
United States upang mag-aral
sa New York, at nuong 1970,
mula Germany naman, upang
mag-aral sa Zurich.
Tumanggap siya ng Republic
Heritage Award nuong 1963
at ng Araw ng Maynila
Award nuong 1970. Marami
pa siyang nakamtang
gantimpala at parangal
hanggang mamatay siya nuong
1981 sa Makati. Saka siya
itinanghal na Tagapakatha
ng Pilipinas (National Artist).
Kinilala sa kanyang
“Banaklaot” nuong 1950
binagong tanaw-buhay (neo-
realism) na sumaklaw sa sining
at likhaan ng Europa at
America, dala ng salat at hirap
ng buhay na laganap nuon
matapos wasakin ng digmaan
ang tiwasay at mahinahong
daigdig ng mayamang Europa.
Sa mga sining nuon, ang
kabaguhan ng mahirap na
buhay ay tinaglay sa tindi at
pagkasukdulan ng mga katha -
sa mga larawan, lalo na sa
“Banaklaot,” ang nagbukol na
mga bisig, hukot na mga
balikat, naramdaman kung
hindi nakita, ang banat ng mga
litid, ang tagas ng pawis.

Tiyak na napulot niya ang hilig nang mag-aral siya sa

Banff School of Fine Arts, ang paaralan ng sining sa
Canada nuong 1949. Si Manansala na rin ang nagsabi na
duon, parang pagsamba (religion) ang pag-aral sa sining,
- taimtim at mahigpit. At masikap: Drawing nang drawing
si Manansala mula nuon.

Lalong tumalas ang pakiramdam ni Manansala ukol sa

pagpinta nang mag-aral siya sa Paris nuong sumunod na
taon. Duon, sabi niya, sukdulang “nabuhay” ang kanyang
pagpinta - natuto niyang damdamin ang pinipinta, at
kilalanin ang damdamin sa mga larawan. Para daw lindol,
nagimbal ang kanyang turing sa pagpinta. Hindi lamang
pagsasa-ayos ng mga hugis at kulay, sabi niya, kundi baga
tulad ng pagtanghal sa misa sa simbahan, ang pag-aalay
ng damdamin. O ang pakiramdam ng pag-aalay.

Sa mga sumunod na taon, nabaling ang kanyang hilig (style) sa Cubism - ang paglarawan sa
pamamagitan ng iba’t ibang hugis ng geometry at physics, kaya ang larawan ay parang pinagkabit-
kabit na mga kahon, tabla at yero. Kabaligtaran ng naunang hilig ng malalim at masidhing
damdamin, ang Cubism ay paglalarawan nang pang-harapan lamang. Ang damdamin ay bahagya
lamang at hindi sinasadya.

Sinimulan at pinamunuan ang Cubism sa Europa ni Pablo Picasso, isang Español.

 Sunud-sunod ang mga himagsikan, kudeyta
at digmaan ng magkabayan (civil war) sa
España nuon, natalo pa mandin sa digmaan
laban sa America (nuon sinakop ng mga
Amerkano ang Pilipinas) at ang sapantaha ay
ang pagkawatak ng mga pagkatao duon dahil
sa patuloy na paglansag sa lumang lipunan at
pagbagsak ng mga “old guard” at pagbuo
muli ng pagkatao nang pira-piraso, parang
mga muebles o mañica, sa bagong lipunang
pumapalit nuon.

Si Manansala ang nagsimula at itinuring na

pangunahin sa Cubism sa Pilipinas, inangkop
sa pagkawatak ng Pilipinas nuong panahon ng Hapon, at sa pira-pirasong pagbuo muli ng lipunan
mula nuong Liberation. Kaiba sa Cubism ni Picasso sa Europa, hindi dinala ni Manansala sa
pinaka-sukdulan ang hilig. Wala siyang sinabi kung bakit subalit maniwaring pakiramdam niyang
kaiba sa Pilipinas. Bilang saksi at may karanasan sa paghihirap sa magkabilang panig ng digmaan,
alam niyang natastas man ang lipunan at kabuhayan, nanatiling tatag ang katauhan, at mahinahon
ang pagsisikap ng Pilipino.

Aninaw ito sa pagpinta niya
sa mga “common tao” -
tagpi-tagpi ang himas ng mga
kulay subalit naglarawan na
patuloy pa rin sa mga dating
gawi - paglalako sa mga
lansangan, pagpila upang
bumili ng bigas, huntahan
habang nagsasabong nang
“kahig-kahig,” nagdarasal sa
hapag bago kumain,
pagkalong sa sanggol. Pinag-
iba-iba ni Manansala ang
pagpinta niya, matingkad at
magkasalungat ang mga kulay
minsan, iba’t ibang kinang
(shades) ng magkakahawig na
kulay sa iba. Magkakahawig
ang mga hugis sa ilan, halu-
halo at bala-balakit ang mga
hugis sa iba.
Makinis sa ilan, kahig-kahig sa
iba. Subalit nanatiling tunay sa
dukhang tao ang larawan ni
Manansala. Maaaring dala ng
kanyang karanasan, at ng
sariling dangal, anumang anyo
ang ipahid niya, laging tunay
ang paglarawan niya sa mga
Pilipinong maralita.
Lino Brocka
Mula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Tumalon sa: nabigasyon, hanapin

Pambansang Alagad ng Sining ng

Pilipinas

Pelikula at Sining Pambrodkast

1997

Lino O. Brocka
 Tunay/Buong
Catalino Ortiz Brocka
pangalan

Abril 7, 1939
Kapanganakan
Pilar, Sorsogon

Mayo 21, 1991

Kamatayan
Lungsod ng Quezon

Kabansaan Pilipino

Pelikula at Sining
Larangan
Pambrodkast

Pinag-
Pamantasan ng Pilipinas
aralan/Kasanayan

Si Catalino Ortiz Brocka, na mas nakilala bilang Lino Brocka, ay isa sa mga pinakamahusay
na direktor sa Pilipinas na pinarangalan at kinilala, maging sa ibang bansa.

Tinalakay niya sa kanyang mga pelikula ang mga paksa na pilit iniiwasan sa lipunan. Ipinamalas
niya rin ang pagiging diretso sa kanyang mga ideya at opinyon na malinaw ring matutunghayan
sa kanyang mga pelikula. Kung kaya't hanggang ngayon ay patuloy na pinapanood at
hinahangaan ng mga tao mula sa iba't ibang henerasyon dahil na rin sa mga sitwasyon at ideyang
tumutugma sa kahit anong panahon dito sa bansa.[1]
Mga nilalaman
[itago]

• 1 Talambuhay
• 2 Larangan ng sining
o 2.1 Mga pelikula
o 2.2 Mga pagtatanghal
o 2.3 Sa telebisyon
• 3 Malayang Pagsasalita
• 4 Mga pagkilala
• 5 Mga sanggunian

• 6 Mga panlabas na kawing

Talambuhay [baguhin]

Ipinanganak sa Pilar, Sorsogon noong Abril 7, 1939, at supling nina Regino Brocka at Pilar
Ortiz. Nang mamatay ang kanyang ama, lumipat sila sa tirahan ng kanyang ina sa Nueva Ecija.

Mula sa kanyang pagkabata ay nagsimula na ang kanyang pagkahilig sa sining nang mag-aral
siya at maging isa sa pinakamahusay pagdating sa pagtula sa kanilang lugar. Mula rito ay
naisipan niyang bumuo ng isang organisasyon na aarte at magtatanghal sa kanilang komunidad.

Nang kumuha siya ng Batsyiler ng Sining sa Pantitikang Inggles sa Pamantasan ng Pilipinas,

naging aktibo pa rin siya sa pag-arte ng sumali siya sa Pangkat Dramatiko ng UP. Ngunit
nahirapan siyang makakuha ng mga gaganapin dahil na rin sa kanyang pagsasalita at sa punto at
sa kanyang kaliitan. Kaya naman para manatili pa rin sa samahang ito, nagpaubaya na siya at
pinili na lamang na asikasuhin ang pag-aayos sa pagtatanghalan at pati na rin ang pag-iilaw.
Pagkatapos nito, naging misyonaryo siya sa Mormon sa loob ng dalawang taon at namalagi sa
Hawaii.

Larangan ng sining [baguhin]

Mga pelikula [baguhin]

Ang pinakaunang pelikula na ginawa niya ay ang Wanted: Perfect Mother, ang ipinanlaban ng
Lea Productions sa Paligsahan ng mga Pelikula ng Maynila.[2] Ang pelikulang ito ay naging
matagumpay, sa takilya at maging sa nilalaman. Nasundan ito agad ng Santiago (1970), na
nagbigay kay Hilda Koronel ng kanyang unang pagkilala bilang isang aktres, at Tubog sa Ginto
(1970), na naglayo kay Eddie Garcia sa mga kontrabidang karakter nang gumanap siya rito
bilang isang bakla. Sa mga sumunod na dalawang taon, si Brocka ay naging direktor ng iba pang
pelikula para sa Lea: Stardoom (1971); Lumuha Pati mga Anghel (1971); Cadena de Amor
(1971); Now (1971); Villa Miranda (1972); at Cherry Blossoms (1972).
Noong 1974, nagtayo siya ng sarili niyang kumpanya, ang Cinemanila, na kahati ang kanyang
mga kaibigan. Siya ang prodyuser at direktor ng Tinimbang Ka Ngunit Kulang (1974) at Tatlo,
Dalawa, Isa (1974). Hindi naging malakas ang pagpoprodyus kaya naisipan niyang ipagpatuloy
na lamang ang pagiging direktor para sa ibang kumpanya ng pelikula, kabilang na ang Maynila:
Sa mga Kuko ng Liwanag (1975), Inay (1977), Hayop sa Hayop (1978), Init (1978), Rubia
Servios (1978), Ina, Kapatid, Anak (1979), Kontrobersiyal (1981), Hello, Young Lovers (1981),
Caught in the Act (1981), PX (1982), at Cain at Abel (1982).

Taong 1977 nang siya ay maanyayahan na ipakita ang kanyang pelikulang Insiang sa Directors'
Fortnight sa Paligsahan ng mga Pelikula ng Cannes sa Pransya. Nasundan ito ng Jaguar sa 1980
Cannes, at ng Bona, muli sa 1981 Directors' Fortnight. Ang pelikula naman niyang Angela
Markado ay inilaban at nagwagi bilang Best Picture sa ginanap na Paligsahan ng mga Pelikula sa
Nantes. Noong 1984 nang ipakita ang Bayan Ko: Kapit sa Patalim sa Paligsahan ng mga
Pelikula ng Cannes, at nanalo bilang Pinakamahusay na Pelikula ng British Film Institute. Ang
isa pa niyang pelikula, Orapronobis (1989), na nagtalakay ng pang-aabuso ng militar matapos
ang Rebolusyong EDSA ng 1986. Ginawa niya rin ang How are the Kids?, isang malawakang
pelikula kasama ang isang Pranses na direktor, Jean-Luc Godard, at iba pa. Naging isa rin siya sa
mga hurado sa Paligsahan ng mga Pelikula ng Bagong Delhi at sa Paligsahan ng mga Pelikula ng
Cannes noong 1986. Bukod dito, napili rin siya bilang isa sa sampung pinakamahusay na
direktor ng dekada 80's sa 1986 Paligsahan ng mga Pelikula ng Toronto.

Mga pagtatanghal [baguhin]

Sa kanyang pagbabalik sa Pilipinas, sumali siya sa Kapisanan ng Tanghalang Pang-edukasyon

ng Pilipinas (PETA). Dito ay gumanap siya sa ilang mga pagtatanghal ng organisasyon, nagsulat,
naging kanang kamay ng direktor, at bandang huli ay naging direktor na rin. Kabilang sa
kanyang mga naidirek na pagtatanghal ay Tatlo (1973); Mga Ama, Mga Anak (1977); Larawan
(1969 at 1979); at Pusa sa Yerong Bubong (1980). Gumanap din siyang bida sa pagtatanghal na
idinirek ni Orlando Nadres, and Hanggang Dito na Lamang at Maraming Salamat (1975).
Noong 1974, naging ehekutibong direktor siya ng PETA.

Sa telebisyon [baguhin]

Isinulat niya at idinerek ang ilang mga bahagi ng Balintataw na pinangunahan ng malalaking
artista. Nagkaroon din siya ng iba pang mga palabas sa telebisyon tulad ng Lino Brocka
Presents; Hilda, Tanghalan; Maalaala Mo Kaya?; at Biktima ng Ligaw na Sandali.

Malayang Pagsasalita [baguhin]

Ang kanyang pagtuligsa laban sa pagpapatigil sa malayang pagpapahayag ng kanilang ideya ang
nagtulak sa kanya na dalhin pa hanggang sa lansangan at sumali sa panibagong samahan, ang
Free the Artist Movement, na nang kalaunan ay mas nakilala bilang Mga Nag-aalalang Artista ng
Pilipinas (CAP). Bilang kritiko ng administrasyong Marcos, walang takot niyang ipinarinig ang
kanyang boses at saloobin. Noong 1985, naaresto siya kasama ang kapwa direktor na si Behn
Cervantes dahil sumali sila sa pag-aaklas na ginawa ng mga tsuper ng dyipni. Nang italaga
naman siya ng dating Pangulong Corazon Aquino bilang kasapi ng 1986 Kumbensiyong
Konstitusyonal, mas pinili niyang iwanan ito at sumama sa protesta laban sa naging pasiya ng
Kumbensiyon patungkol sa isyu ng reporma sa lupa.

Mga pagkilala [baguhin]

Nasama si Brocka sa Bulwagan ng Katanyagan ng Filipino Academy of Movie Arts and

Sciences (FAMAS) noong 1990 matapos siyang mabigyan ng Gumapang Ka sa Lusak ng
panlimang gawad bilang pinakamahusay na direktor. Nagkamit siya ng apat pang karangalan
para sa Tubog sa Ginto; Tinimbang Ka Ngunit Kulang; Maynila, Sa mga Kuko ng Liwanag
(1975); at Jaguar (1979). Ang Manunuri ng Pelikulang Pilipino (MPP) ay binigyan siya ng
karangalan mula sa Gawad Urian bilang pinakamahusay na direktor para sa Jaguar. Nagkaroon
siya ng dalawa pang karangalan bilang pinakamahusay na direktor mula sa Akademiya ng
Pelikula ng Pilipinas (FAP) para sa Bayan Ko: Kapit sa Patalim at Gumapang Ka sa Lusak. Ang
Katolikong Gawad para sa Mediang Pangmadla (CMMA) ay napili rin siya bilang
pinakamahusay na direktor para sa pelikula niyang Miguelito, Ang Batang Rebelde (1985). Ang
Pangkat ng Pamamahayag sa Pelikulang Pilipino (PMPC) ay ipinarangal sa kanya ang 1990
Director of the Year Star Award para sa Gumapang Ka sa Lusak. Nanalo rin siya ng dalawang
pinakamahusay na direktor na karangalan sa taunang Paligsahan ng mga Pelikula ng Kalakhang
Maynila (MMFF) para sa Ina Ka ng Anak Mo (1979) at Ano ang Kulay ng Mukha ng Diyos?
(1985).

Tumanggap rin si Brocka ng 1985 Gawad Ramon Magsaysay para sa Pamamahayag, Panitikan,
at Sining sa Malikhaing Komunikasyon[3]; 1989 Gawad CCP para sa Sining Pampelikula; at 1990
Gawad Pang-alaala kay Lamberto Avellana.

Ilang taon mula ng kanyang pagpanaw sa isang aksidente noong Mayo 21, 1991 sa Lungsod
Quezon, binigyan siya ng 1992 Gawad na Pambuung Buhay ng Tagumpay ng FAP. Bukod pa
rito ang postumong pagkilala sa kanya bilang isang Pambansang Alagad ng Sining para sa
Pelikula.

Napoleon Abueva
Mula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Tumalon sa: nabigasyon, hanapin

Pambansang Alagad ng Sining ng

Pilipinas
 Sining Biswal
1976

Napoleon Abueva

Tunay/Buong Napoleón Isabelo Veloso

pangalan Abueva

Enero 26, 1930

Kapanganakan
Tagbilaran, Bohol

Kabansaan Pilipino

Larangan Iskultura

Pamantasan ng Pilipinas,
Akademiya ng Sining ng
Pinag-
Cranbrook, Pamantasan
aralan/Kasanayan
ng Kansas, Pamantasang
Harvard
Si Napoleón Isabelo Veloso Abueva, na kinikilalang Napoleon Abueva, ay isang tanyag na
iskultor na Pilipino. Itinuring siyang Ama ng Makabagong Iskultura ng Pilipinas. Siya ay
pinakabata sa taong 46, at kauna-unaha't natatanging Boholano na nabigyan ng parangal bilang
Pambansang Alagad ng Sining sa larangan ng Sining Biswal.[1]

Mga nilalaman
[itago]

• 1 Talambuhay
• 2 Pagkamapanlikhain
• 3 Mga parangal
• 4 Mga likha
• 5 Mga misyong pangkultura
• 6 Mga sinalihang
organisasyon
• 7 Mga panlabas na kawing

• 8 Sanggunian

Talambuhay [baguhin]

Isinilang si Billy Abueva, ang kanyang palayaw, sa Tagbilaran, Bohol noong Enero 26, 1930.
Ang kanyang magulang ay sina Konggresman Teodoro Abueva at Purificacion Veloso na
parehong hinatulan ng mga Hapones noong 1944 dahil sa kanilang mga gawaing panggerilya.
Noong bata pa lamang siya, si Abueva ay naturuan na ni Fidel Araneta, isang Cebuanonng
iskultor. Nang pingakalooban siya ng isklarsyip ni Pura Villanueva Kalaw, nag-aral siya sa
Paaralan ng Pinong Sining ng Pamantasan ng Pilipinas, kung saan naging guro niya si Guillermo
Tolentino. Pagkatapos, kumuha siya ng dalubhasaang pantas sa Akademiya ng Sining ng
Cranbrook sa Michigan sa pamamagitan ng paggawad ni Smith Mundt-Fulbright. Nagpasanay
siya bilang karagdagan sa iskultura at seramika sa Pamantasan ng Kansas at kumuha rin siya ng
kursong pantag-init sa Harvard noong 1956. Nagpakasal siya kay Sergia Valles at nagkaroon ng
tatlong supling, isa rito si Mulawin na isa rin siyang iskultor.

Pagkamapanlikhain [baguhin]
Salapang Alegorikal (1964)

Tumindig si Abueva ang hamon ng pagkamakabago sa kanyang guro na si Tolentino at sa

pamamagitan ng kanyang palabunga at masigasig na likha, itiningadngad nang makabuluhan ang
tuwanan sa ayon ng pagkamakabago. Ito'y nasa dekada 50 na itinatag nang lubos ang kanyang
reputasyon bilang nangungunang modernista sa iskultura.

Sa katagalan nang 30 taon sa pagiging iskultor, ang mga likha ni Abueva ay naikalat na nang
malawakan sa mga galerya, paaralan, gusaling pambayan, tahanan, kampus, at mga liwasan dito
sa bansa at sa ibayong dagat. Ang kanyang bersatilidad sa parehong midyum at himanting ay
tumatalilis sa maalwan na pag-uuri. Gumagawa siya ng iskultura sa malawakang saklaw ng
pagpapahiwatig: sa metal tulad ng bakal, tansong dilaw, tansong kape, at aserong di-
nangangalawang; sa bato tulad ng adobe, marmol, alabastro, at korales; at sa kahoy tulad ng
mulawin, nara, kamagong, ipil, at kawayan. Nguni't umamin siya na nakasaya gumawa na may
punungkahoy ng Pilipinas, ipinapakita ang kanilang mabutil na hilatsa at likas na alinangnang sa
paraan ng tuwirang paglililok. Nakapaglilok siya na may pinagsamang iba't ibang materyales,
tulad ng kahoy na may metal at bato, at nakapaggawa sa mga aghimong naaangkop sa mga
materyales na ginagamit.

Fredesvinda (1982)

Bagama't kinilala niya ang kanyang likas na impluwensya kay Brancusi, nakapagsalik si Abueva
nang palagian para sa mga bagong anyo at pamamaraan ng pagpapahiwatig. Noong 1957
nakapaglikha siya ng ibay na krusipiho para sa Kapilya ng Banal na Sakripisyo sa kampus ng UP
Diliman. Nang umuunlad ang kanyang likha sa kasaligutgutan at paggulang, lalo naging higit at
higit na kinikilala ng mayaman na halo ng pang-unawa at kalidad ng haraya na sumasalunga
mula sa makasining na pagkapangisahan na binibigyan siya ng pagkakataon upang hagarin ang
kanyang sining na walang pagsansala o sariling kamalayan.

Isang mahalagang aspekto ng likha ni Abueva ay ang kanyang pag-aatim sa kapakanan sa panig
na hinggil sa gawain ng iskultura. Sabi niya,

Ako ay gumagawa sa mga bagay hinggil sa gawain sa batayan ng mga

“ suliraning pang-iskultura kaysa sa bagay na totoong ginawa upang
magamit, isang pag-iiba mula sa likas na iskultura. ”
Kaagapay ng hilatsang ito, nakapaggawa siya ng mga pintuan sa tighaw, katangan, pungkuang
pambulwagan, isang puno na may maraming anggulo, mga bukal, mga makinang pangkayod ng
niyog, at isang kamangha-manghang karo kung saan siya ay sumasakay sa kumpletong regalya
ng isang senturyong Romano. Naglalarawan ang iskultura bilang pangunahing manu-manong
likha, binigyang-diin niya na ang iskultor ay isang ring dapat na karpintero, mason,
tagapaghinang, tagapagkumpuni ng kuryente, at hanggang sa nagbubuhat ng mga mabibigat.
Ang kanyang likha ay naglalarawan sa pamamagitan ng matatag na pakiwari ng anyo at
kagamitan, sa pamamgitan, sa aligayot at imbensyon, at sa pamamagitan ng mahinog na ngani-
ngani, sa pagiging alungaling, pampanitikan, nakapagpapalibog, at kakatwa. Ang makasining na
impluwensiya ni Abueva ay umiiral sa kakayahan bilang propesor at dating dekana ng
Dalubhasaan ng Pinong Sining ng UP.

Mga parangal [baguhin]

• Ikalawang gantimpala, Ang Halik (iskulturang adobe), Ikaapat na Taunang

Eksibisyon ng Kapisanan ng Sining ng Pilipinas (AAP) (1951)
• Unang gantimpala, Ina at Anak, hiwalay na eksibisyong iskultura (1951)
• Unang gantimpala, Pagtatanim ng Palay, Gawad AAP (1952)
• Ikalawang gantimpala, Ina at Anak, Gawad AAP (1952)
• Unang gantimpala, Kaganapan, Gawad AAP (1953)
• Binigyan ng parangal, Di-kilalang Bilanggong Pampulitika Pandaigdigang
Paligsahan ng Iskultura, Linangan ng Kontemporaryong Sining, Londres
(1953)
• Ikalawang gantimpala, Ama at Anak, Gawad AAP (1954)
• Unang gantimpala, Halik ni Hudas (kahoy), Eksibisyon sa Sining Panrelihiyon
sa Detroit, Michigan (1955)
• Gantimpala ng pagkakamit, Anuwang (marmol), Taunang Palabas, St. Louis,
Missouri (1968)
• Unang gantimpala, Pigura (kahoy), Gawad AAP (1958)
• Kapitagang gantimpala, Bagong Buhay, Gawad AAP (1974)
• Ikatlong gantimpala, Maynila: Ang mga Unang Taon, Gawad AAP (1977)
• Pinakanamumukod-tanging Alumnus ng Paaralan ng Pinong Sining,
Ginintuang Hubeleo ng UP (1958)
• Gawad Republika para sa Iskultura (1959)
• Sampung Pangunahing Namumukod-tanging Ginoo ng Pilipinas (TOYM),
binigyan ng parangal para sa Iskultura (1958)
 • Nanalo, Paligsahan ng Disenyong Pultahan ng UP (1962)
• Nanalo, Gawad Pamanang Pangkultura ng Republika (1966)
• Gawad CCP para sa Sining (1976)
• Pambansang Alagad ng Sining para sa Sining Biswal-Iskultura (1976)
• Mga Gawad ASEAN para sa Sining Biswal, Bangkok (1987)
• Ikaapat na Gawad ng Tagumpay ng ASEAN, Singapura (Hulyo 1995)

Mga likha [baguhin]

Ang Pagbabago ng Anyo (1979)

Kabilang sa mga likha ni Abueva ay: ang nakulutang na iskulturang Moises, 1951, lumulutang sa
tubig; Pagtatanim ng Palay, 1952, isang unang makabagong likha na may malaki, matipunong
indayog; Salapang Alegorikal, isang likha gawa sa mulawin na lumahok para sa Pilipinas sa Ika-
XXXII Dalawahang-Taunang Venesya noong 1964; ang naistilong Anuwang, 1968, sa tanso;
Mga Ibon, 1971, sa magisok na marmol; ang maopalesensya at pipis na Lungsod Alabastro,
1973; at ang kasinlaki ng taong Mula at Hanggang sa Dagat, 1978, na may mga gusgusing lalaki
pigura na may buhat na bangka.

Nakapaggawa ng mga dambana gawa sa kahoy na may tabas na metal, pinagsamang makabago
na may lipi sa tighaw na may maraming palamuti. Ang bilang ng mga aspekto ay gumigitaw
mula sa kanyang likha: ang likas na patalinghaga, ang kamangha-mangha, ang konstruksyonal,
ang mataas na nagawing kumbensyonal, ang basal, at ang hinggil sa gawain.

Ang makasining na impluwensiya ni Abueva ay umiiral sa kakayahan bilang propesor at dating

dekana ng Dalubhasaan ng Pinong Sining ng UP.

Mga misyong pangkultura [baguhin]

• Eksposisyong Dantaong 21 sa Seattle, Washington (1962)

 • Misyong pangkultura sa Indya
• Misyong pangkultura sa Taipei
• Sangguniang Sining sa Ingglatera (1964) - tanging panauhin
• Dalawang-Taunan ng Venecia (1964)
• Ikalimang Pandaigdigang Konggreso ng Sining sa Tokyo (1966) - kinatawan
• Ikaanim na Pandaigdigang Konggreso ng Sining sa Amsterdam (1969).
• Biennale de Sao Paulo, Brasil (1969).
• Eksibisyong Sining ng Pabilyon ng Pilipinas sa Expo 70, Osaka, Hapon

Mga sinalihang organisasyon [baguhin]

• Sangguniang Seramika ng Pilipinas

• Sentrong Rizal
• Sabansaang Linangan ng Sining at Panitik (1959-61)
• Lupon ng Edikasyon sa Sining (1961)
• Pambansang Komisyon sa Kultura (1964-65)
• Kapisanan sa Sining ng Pilipinas, pangulo (1965-66)
• Samahan ng Iskultura ng Pilipinas, pangulo (1967-68)

Napoleon V. Abueva

In 1976, Napoleon V. Abueva, then 46, was the youngest Filipino to become a National
Artist. Known as the Father of Modern Philippine Sculpture, he is a master in both academic
representational style and modern abstract. His works have been executed using almost all
kinds of materials, including hard wood like molave, acacia, langka wood, ipil, kamagong,
palm wood and bamboo, adobe, metal, stainless steel, cement, marble, bronze, iron,
alabaster, coral, and brass. He even combines different materials, like wood with metal and
stone.

Under a Pura Villanueva-Kalaw Scholarship, Abueva graduated from the University of the
Philippines School of Fine Arts in 1953 with a Bachelor of Fine Arts in Sculpture. He received
much recognition as early as his college years, during which he was mentored by Guillermo
Tolentino, the first National Artist for Sculpture and creator of the UP Oblation. For three
years in a row (1951-1953), he won first prize and best entry awards in sculpture in the Art
Association of the Philippines annual competition. One of his works from this period is the
Kagampan or Kaganapan, which is considered most representative of his work. He also
received recognition in the Institute of Contemporary Arts’ International Sculpture
Competition in London, England for The Unknown Political Prisoner.

In 1955, he finished his Master of Fine Arts at the Cranbrook Academy of Art in Michigan as
a Fulbright/Smith-Mundt Scholar. He later took graduate units in Ceramics at the University
of Kansas and Art History at Harvard University.

Abueva then joined the UP as Assistant Instructor. It was in 1978 that he was appointed
Dean of the College of Fine Arts, and he held the position until 1989. In 1993, he was given
an honorary doctorate in humanities and was promoted to University Professor. Abueva
retired in June 1995, and was given the status of Professor Emeritus in April 2003.

His achievements and honors are not limited only to the academe. In the period of the
1960’s to the 1980’s, he has also had the distinction of representing the Philippines in
symposiums and being sent as delegate and special guest to various art exhibits and
functions abroad.

Fe del Mundo
Mula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Tumalon sa: nabigasyon, hanapin

Pinagdududahan ang kawalan ng kinikilingan ng artikulong ito.

Mangyaring tignan ang usapan. (Hunyo 2008)

Hindi sapat ang kontekstong binibigay ng artikulong ito para sa mga

hindi pamilyar sa paksa.
Tumulong pagbutihin ang artikulo sa pamamagitan ng mabuting istilo ng panimula.

Si Dr. Fe del Mundo (1911 – ) ay isa sa pinakamagaling na manggagamot ng bata sa Pilipinas.

Nanguna siya sa pangangalaga ng kalusugan ng mga bata at nagsimula ng Ospital na Pambata sa
Pilipinas (Children's Medical Center of the Philippines). Siya ay pinangarangalang Pambansang
Siyentipiko noong 1980.

Ipinanganak siya noong Nobyembre 27, 1911 sa Maynila. Isa siya sa walong mga anak nina
Bernardo (isang abogado) at Paz (isang maybahay). Sinawinpalad na namatay ang kanilang ina,
nang siya ay sampung taong gulang pa lamang. Likas siyang matalino at masipag na mag-aaral.
Nagtapos siya sa Manila South High School na may honors (1926). Nakapasa siya sa entrance
test sa Unibersidad ng Pilipinas kung saan ang mga babae ay binibigyan lamang na 10% na
kabuuang populasyon upang makapag-enrol. Sa 200 estudyanteng kumuha ng Pre-Medicine
entrance test, siya ang nanguna sa lahat. Labing-tatlong dalaga lamang ang nakapasa at isa si Fe
sa mga ito.

Natapos niya ang Pre-Med sa loob lamang ng 2 taon (1928). Sa UP College of Medicine, tanging
siya ang nakakuha ng markang A, o ang katumbas nitong 1.0 sa Pediatrics (Panggagamot sa mga
bata). Ito ang kanyang naging inspirasyon upang magpakadalubhasa sa gawaing ito. Natapos ni
Dr. Fe ang kursong Doctor of Medicine (1933) bilang class valedictorian. Naipasa niya ang
pambansang Medical board examination at nakamit ang Ikatlo (3rd place) sa pinakamataas.

Dahil sa kanyang angking talino, biniyayaan siya ng Pangulo Manuel L. Quezon ng isang
scholarship sa alinmang unibersidad sa Estados Unidos. Limang taon siyang nagpakadalubhasa
sa Pediatrics sa Unibersidad ng Harvard. Tinapos niya ang kursong Master of Arts in
Bacteriology sa Unibersidad ng Boston.

Kasabay ng Pandaigdigang Digmaan (1941), nagboluntaryo si Dr. Fe sa International Red Cross

sa Unibersidad ng Santo Tomas. Nang dumating ang mga Amerikano (1945), nagtatag sila ng
mga Philippine Civilian Affairs Unit (PCAU) at kasama sa loob ng mga sundalong Pilipino nang
galing sa Sandatahang Lakas ng Pilipinas at mga kumilalang puwersa ng mga gerilya sa mga
ospital upang mangalaga sa mga nasasakuna sa digmaan. Ang PCAU-1 ay isa sa mga
naglalakihang pavilion ng National Mental Hospital sa Mandaluyong, Rizal. Samantalang ang
PCAU-5 ay sa Lincoln Elementary School sa Avenida España. Daandaang biktima ng digmaan
ang ginamot at naalagaan doon. Hindi nagtagal, ito ay naging North General Hospital (NGH),
kung saan si Dr. Fe ang natalagang maging director nito hanggang mapalitan siya ni Dr. Jose R.
Reyes (1948). Ang ospital ay nalipat sa bakuran ng San Lazaro sa Avenida Rizal (1957) at
pinangalanang Dr. Jose R. Reyes Memorial Hospital.

Silang pangunahing manggagamot ng mga bata, ipinagmamalaki ni Dr. Fe ang kanyang mga
pananaliksik sa mga sakit na polio, rubella at varicella. Ang mga ito ang nagsilbing basehan sa
pag-aaral at paggamit ng mga bakuna sa buong bansa. Ang kawalan ng mga kagamitan at
laboratoryo sa Pilipinas hindi naging hadlang kay Dr. Fe upang patuloy na magsaliksik.
Matiyaga niyang ipinadadala sa New York (para sa polio), sa London, (para sa tigdas), sa
Switzerland (para sa rubella) at sa bansang Hapon (chicken pox) ang mga specimen. Sa kanyang
pag-aaral sa libo-libong mga bata mula sa iba't ibang parte ng bansa (1941), napag-alaman niya
na ang mga bata pala ay maaaring immune o higit na mahina ang panlaban (susceptible) sa ilang
mga sakit. Ito ang naging panuntunan kung ilang taon ba dapat bigyan ng bakuna ang isang
sanggol upang higit na magkabisa ito.

May isang kaso na inakalang tipus (typhoid fever) ang kumalat na epidemya noong taon 1954.
Dahil sa pagtitiyaga ni Dr. Fe, ito ay nadiskubre na dengue pala. Ito ang unang pagkakataong
nakilala ang dengue sa Pilipinas.

Pinag-aralan din ni Dr. Fe ang mga bakteryang nagiging sanhi ng pagtatae (bacteriological
etiology ofdiarrheas) ng mga batang wala pang 5 taong gulang. Ito ang nagbukas ng daan sa
paggamit ng microbials para huminto ang pagtatae.
Hindi lamang panggagamot sa bata ang pinagdalubhasaan ni Dr. Fe. Pinag-aralan din niya kung
paano maaaring mapaayos at lubusang mapakinabangan ang mga hilot sa panganganak at
pangangalaga ng mga batang bagong silang. Pinangunahan din niya ang pagkakaroon ng mga
botika sa barangay at mga sentrong pangangalaga para sa mga ina at bata (Mother and Child
Health Care Centers).

Si Francisca Reyes Aquino , isang edukador, guro at nasyonalista, ay ang unang

babaeng ginawaran ng parangal na Pambansang Alagad ng Sining sa Sayaw sa
bansa. Gumawa siya ng malawak at masusing pag-aaral ng mga katutubong sayaw
sa Pilipinas at dahil dito, malaki ang naiambag niya sa pagsulong ng kultura ng
Pilipino sa larangan ng pagsayaw.
Nilalaman
[itago]

 1 Buhay

 2 Mga
Isinulat

 3 Parangal

 4
Sanggunia
n

 5
Pagkilala

Buhay
Ipinanganak siya noong 9 Marso 1899 sa Lolomboy, Bocaue, Bulakan at panganay
sa tatlong anak nina Felipe Reyes at Juliana Santos Reyes.
Nag-aral siya sa Meisic Elementary School, Tondo Intermediate School at Manila
High School sa Tondo, Maynila. Natamo naman niya ang kanyang “High School
Teacher's Certificate (H.S.T.C.) noong 1923 at ang kanyang Batsilyer sa Agham sa
Edukasyon noong 1924 mula sa Unibersidad ng Pilipinas (UP). Nagkaroon din siya
ng dalawang taon na pag-aaral sa Boston University bilang isang UP Fellow kung
saan niya nakamit ang kanyang “Certificate in Physical Education”.
Nagsimula siyang manaliksik ng mga katutubong sayaw noong 1921 at naglakbay
sa mga malalayong baryo sa Hilaga at Gitnang Luzon. Patuloy siyang lumikom ng
mga katutubong sayaw, kanta at laro para sa kanyang master thesis sa UP noong
1926 at matapos na rebisahin ito noong 1927, inilimbag niya ito na may titulong
Philippine Folk Dances and Games.
Naging superintendent siya ng Physical Education, Bureau of Public Schools,
Philippine Republic noong 1947 at consultant ng Bayanihan Folk Dance Troupe.
Nagturo rin siya sa ilang mga folk dance camps at nagsagawa ng mga seminar o
workshop sa iba't ibang unibersidad at kolehiyo sa bansa. Itinanghal niya ang
kanyang Philippine dances and folklore sa Fourth International Congress on
Physical Education and Sports for Girls and Women sa Washington, D.C .
Naging kasapi siya ng Women's Athletic Committee of the Philippine Amateur
Athletic Federation, 1940-1954, 1955-1956 at United Nations Association of the
Philippines; nagsilbi sa Curriculum Committee of the National College of Physical
Education; National YMCA Board, 1945-1946; at Entertainment Committee of the
International Society for Education, 1960.
Itinatag niya ang Filipiniana Folk Dance Troupe at The University of the Philippines
Dance Troupe.

Mga Isinulat
 Philippine National Dances (1946)
 Gymnastics for Girls (1947)
 Fundamental Dance Steps and Music (1948)
 Foreign Folk Dances (1949)
 Dances for all Occasion (1950)
 Playground Demonstration (1951)
 Philippine Folk Dances, Volumes I to VI

Parangal
 Republic Award of Merit mula kay Presidente Ramon Magsaysay, 1954
 Doctor of Sciences degree in Physical Education, Honoris Causa mula sa
Boston University
 Doctor of Humanities, Honoris Causa mula sa Far Eastern University,
Maynila, 1959
 Cultural Award mula sa UNESCO
  Rizal Pro-Patria Award
 Certificate of Merit mula sa Bulacan Teachers Association
 Ramon Magsaysay Award, 1962
 Award for Outstanding Alumna, College of Education, UP
 Pambansang Alagad ng Sining, 1973

Ang 1,962 Ramon Magsaysay Award para sa Government Service

Buhay-buhay ng mga Francisca Reyes Aquino

FRANCISCA Reyes ay isinilang sa Lolomboy, Bocaue, sa Philippine Lalawigan ng Bulacan, sa

9 Marso 1899, ang pinakamatanda sa tatlong anak ng Felipe Reyes at Juliana Santos Reyes ng
Manila. Ang produkto ng pampublikong paaralan, ang kanyang unang bahagi ng pag-aaral ay
natanggap sa Meisic Elementary School, Tondo Intermediate School at sa Manila High School sa
Tondo, Manila. Nakuha niya ang kanyang Certificate High School Teacher's (HSTC) sa 1,923 at
ang kanyang Bachelor of Science in Education degree sa 1,924 mula sa Unibersidad ng Pilipinas
(UP), ang estado sa unibersidad.

Handa sa hirap ng isang guro, Miss Reyes ay nagsimula ang kanyang paghahanap para sa
dances katutubong gamitin sa pag-aaral habang ang isang Student Assistant sa Pisikal na
Edukasyon 1921-1923 at isang Assistant magtuturo sa mga sumusunod na taon. Isa sa mga
pinaka-popular na paraan ng pagpapahayag sa mga Pilipino, ang mga dances inaalok magandang
ehersisyo. Sila din ang nagturo magkano ang mga mag-aaral tungkol sa kanilang mga bansa,
tulad ng sayaw sa bawat kalibre ng isang characteristically Philippine pagkatao molded ng
kasaysayan at heograpiya ng Isla. Hinahanap sa una sa mga kabukiran sa paligid ng Manila,
mabilis na siya nakita na may higit pang epekto ng Western kultura maraming dances ay nawala
o mabago nang husto. Sa pagtatapos ng pagiging Assistant Pisikal na direktora sa UP, siya
kinuha up ang ideya na ibinigay sa kanya ng huli Francisco Benitez, at pagkatapos ay ang Dean
ng College of Education, at embarked sa kung ano ang naka-bold sa isang venture para sa
panahon na iyon, paggawa ng mga katutubong sayaw ang paksa ng kanyang mga nagtapos sa
pag-aaral.

Ang pampublikong sa 1,920's ay karaniwang walang malasakit sa sining ng mga kamag-anak,

para sa proseso ng Westernization ay sa ganap na stream. Little materyal sa dances umiiral sa
sulat, nguni't sa ilang mga unang bahagi ng mga talaan ng mga kaganapan tulad ng Magallanes
sa 1,521 na entertained sa pamamagitan ng "adept sayawan maidens sasamahan sa pamamagitan
ng kanilang menfolk sa krudo mga instrumentong pangmusika" at mamaya Chronicles
mentioning iba't-ibang mga sinaunang at modernong dances ay nilikha sa pamamagitan ng
Filipino na ay "natural na ibinigay sa musika." Malawak na paglalakbay ay kinakailangan upang
ang kahit na binuo ng rehiyon ay hindi natagos sa pamamagitan ng modernong komunikasyon
nagdadala ng bagong fashions ng entertainment, at Miss Reyes ay walang labas ng pinansiyal na
tulong.
 Sa pamamagitan ng mahigpit pagbabadyet siya pinamamahalaang sa paglipas ng halos tuwing
weekend at pista opisyal para sa susunod na dalawang taon upang gumawa ng mga paglalakbay
sa remote Barrios (kanayunan komunidad) sa Luzon at Northern Luzon. Panalong ang
confidence ng mga tao at mag-ingat sa paggawa ng mga tala ng kanilang unrecorded paraan ng
pagdiriwang, ritwal at isport, siya at pagkatapos ay inilapat at nasubok ang kanyang pananaliksik
sa kasaysayan ng pageants iniharap sa University carnivals. Makakakuha ng Master of Arts
degree mula sa UP sa 1,926, ang kanyang tesis ay naging isang collection na-publish na may
karapatan Philippine Folk Dances and Games, inayos na sadyang para sa gamit ng mga guro at
mga palaruan instructors sa pampubliko at pribadong paaralan.

Dr Regino R. Ylanan, pagkatapos UP Director ng Pisikal na Edukasyon, na inilalarawan ang

gawain "ng malaking halaga sa maraming kadahilanan: (1) ito ay nagsisilbi bilang isang
mapagkukunan ng impormasyon para sa mga Pilipino at mga dayuhan na hindi pamilyar sa
Philippine dances katutubong bansa; (2) ito ay nagsisilbi para buksan ang daan para sa
pagbabago at adaptions ng aming katutubong dances sa nomenclatures at mga pamamaraan na
naiintindihan ang mundo sa paglipas ng; (3) ito ay naglilingkod upang maikalat ang kaalaman ng
dances katutubong bansa sa buong Isla ng sa gayon ay dances na kung saan ay well -kilala
lamang sa ilang mga localities ay sa wakas ay inangkop ng mga bata sa buong archipelago. "
Alluding sa lubog na kalagayan ng mga katutubong kaugalian at mga tradisyon, Dr Ylanan
lauded ang "dakilang pagpapasiya" ng researcher "upang makumpleto ang hiwalay na
kontribusyon sa pisikal na pang-edukasyon sa Pilipinas" sa isang panahon kapag ang "pag-aaral
kasama ang linyang ito ay hindi pa ganap na appreciated sa Isla. "

Ang halaga ng orihinal na pananaliksik Miss Reyes ', kinikilalang unang bahagi ng marunong
makita ang kaibhan direktor, ay na lalaki sa pamamagitan ng malawak na gamitin sa mga
susunod na taon, pagtulong upang magbigay ng isang Pilipino ang pag-unawa ng kanilang mga
sarili at ang kanilang mayamang pamana. "Sa kanilang mga background ng mga katutubong
damit, mga kaugalian, sining, musika at mga alamat" at "ang kanilang natatanging mga pagkatao
binubuo ng ating mga ugali, idiosyncrasies at likas traits pati na rin ang mga tradisyon bilang
isang tao," paliwanag niya, "ang mga dances kumakatawan sa isang mahalaga sa buhay ng
larawan ng ating pambansang buhay at kultura. "

Sa kanyang unang at mamaya mga koleksyon, ang malaking pagkakaiba-iba ng uri ng sayaw,
tuhn at musika na nakalarawan ang isang maraming-faceted Filipino character. Mula sa Negritos
at mga katulad na Aboriginal tao sa mga bundok ng kanluran Luzon, Panay at iba pang isla ay
dumating una dances at musika na ginawa sa pamamagitan ng mga alpa krudo Hudyo ng
kawayan, flutes ng bundok baston at steel violins sa mga string ng abaca. Pagano tribes ng
Malay stock, na ang builders ng sikat terraces bigas sa mataas na kabundukan ng hilagang
Luzon, ay pananatilihin marami maligaya at ritwal dances sinamahan ng flutes ilong, steel
guitars, gongs ng iba't-ibang sukat at hugis, drums at kahoy sticks. Maliwanag na nagdadala ng
Arabic at mga Indo-Malay impluwensya ay ang musika, dances at damit ng mga Filipino Muslim
sa buhay na ang pinakatimog na isla ng Mindanao at ang katabi ng Sulu Archipelago, na ang
mga ninuno ay embraced Islam nang maaga bilang ika-14 na siglo.

Espanyol at Europa ay naiimpluwensyahan ng malakas sa gitna ng mga libis ang mga tao sa
buong Isla, sa karamihan ng mga na ang forebears ay iko-convert sa mga Kristiyano matapos ang
pananampalataya sa pagdating ng Spaniards sa 16th siglo. Nakikibagay European musika,
sayaw at damit sa kanilang mga katutubong kultura, ang lahat ay Filipinized. Reminiscently
Espanyol ay ang mga popular na Pandanggos at Habaneras. Sa Tarlac, para sa Jota Moncadeña,
kastanyedas ay mapapalitan ng steel piraso, ang tikas ng salon ay nag-iingat, at Espanyol at
Ilokano hakbang ay pinaghalo sa softer, freer at mas fluid paggalaw kaysa sa orihinal na
Espanyol Jota. Ang polka at balse ay pinagsama sa Polkabal. Borrowings mula sa England na
nagdulot sa Ba-Ingles ng Ilocos Sur. Leyte's Alcamphor ay traceable sa Pranses minwet, at ang
kapita-pitagan Rigodon, danced today at pormal na bola, ay kinuha mula sa Rigaudon ipinakilala
sa hukuman ng Louis XIII ng Pransya. Ang Jarabes ay isang Mexican-angkat, ang Redoba ng
Aleman pinanggalingan, ang Lanceros ng Laguna mula sa isang American square dance na
tinatawag na Lancers, ang Birginia mula sa Virginia ulak.

Bukod sa mga banyagang impluwensya, mayroong maraming mga panrehiyong pagkakaiba-iba.

Dances ng mga tao bundok tended na maging mas masipag, ang mga sa lowlands hotter sa
pangkalahatan ay "mabagal, malambot, kaiba at kahit na parang panaginip." Ang mga taong
nakatira malapit sa dagat at sang danced tungkol sa pangingisda, ang kanilang paggaod bangkas,
o sa mga bangka, sa ilog o paglalayag ng kanilang mga paraos sa kabilang bukas. Sa lugar ng
niyog, shells ng nut ay ginamit sa ilang mga dances; sa mga rehiyon pagmimina, ginto-panning
ay isang popular na tema. Dances ng bigas-lumalagong rehiyon depicted rice planting, pag-aani,
bayuhan at winnowing. Ang madalas na gay at maingay dances ng Bisaya, Tagalog at Bicol
rehiyon bespoke isang abundant buhay; sa Ilocos, kung saan ang buhay ay mahirap at mahirap
makakuha ng pera, dances ay slower at kung minsan ay malungkot.

Kahit na ang mga forms differed malaki, maliwanag sa lahat ng mga grupo at rehiyon ay isang
pangkaraniwang pag-ibig sa musika at maindayog pagkilos at ng kamalayan ng play. Ang bawat
isa ay nagkaroon ng songs at dances ng pagpapasalamat, kapanganakan, kamatayan, pag-ibig,
kasal, digmaan at tagumpay. Sila danced upang ilarawan ang dignidad ng paggawa, upang
ipahayag ang saya at tawanan, kalungkutan at pagkabigo, para sa mga ibon sa kanilang larangan
o lamang para sa isang magandang araw.

Sa lahat ng mga grupo ay natagpuan ng isang Filipino pagkakagusto para sa ritwal. Kabilang sa
mga Kristiyano, seremonyal dances ay ginanap sa panahon ng fiestas bayan at relihiyon
kaganapan tulad ng Mahal na Araw at Miyerkules ng Abo. Ang mga pagans ay ritualistic dances
sa hukuman ang mga pag-ulan o ang favors ng kanilang mga anitos (na espiritu) o sa drive ng
masasamang espiritu malayo. Kabilang sa mga Muslim, kabataan warriors tanyag sa sayaw ng
kanilang pagsasanay para sa mga kalalakihan, at ang bawat babae ng hari o reyna ng dugo ay
inaasahang matutunan ang Singkil.

A "pagkakaiba-iba ng mga pribilehiyo ng" sa mga Pilipino ay maaaring makikita sa pagkakaiba-

iba sa isang pangunahing sayaw sa parehong lugar. Sa pamamagitan ng pagdala ng rehiyonal at
sosyal na mga pagkakaiba, gayunpaman, ay makikilala karaniwang gawain tulad ng pagbibigay
ng regalo sa pera o sa klase sa parehong Kristiyano at hindi-Kristiyano kasal dances. Ang mga
tao 'katangian kagandahang-loob ay ipinapakita sa dances kung saan ang isang korona ng
bulaklak ay ibinibigay sa mga panauhin o pinarangalan ang mga bisita ay iniimbitahan na
magbukas ng isang sayaw.
 Ang mga katutubong dances sinundan ng tradisyunal na paraan Filipino ng pagpapahayag ng
pag-ibig sa armas haba, evidencing "mahiyain, malihim mga katangian." Partners walang paltos
ay malayo agwat o, kung ang mga kamay ay gaganapin, ang lalaki na ibinigay panyo o ang mga
kababaihan ay may mga kagamitang tagahanga upang maiwasan ang direktang kontak. Sa
pagsunod sa isang konsepto pangkaraniwan sa lahat ng mga grupo ng mga kababaihan bilang
disente at reserved at ang mga tao bilang matapang at malakas, ang paggalaw ng sayaw para sa
mga kababaihan ay sa pangkalahatan ay mahinhin, mahiyain at mahina at para sa mga lalaki mas
dynamic.

Attesting sa isang guro para sa creative kaya sa pagbagay at kaaya-aya paglagom ng mga
Aboriginal, Oriental at kanluran impluwensya, ang mga dances inspirasyon ang tiwala ng mga
Pilipino sa distinctiveness at lakas ng kanilang kultura timpla. Para sa isang bansa binubuo ng
higit sa 7,000 isla at maraming grupong etniko, ang pagkalat ng mga katutubong dances at songs
din ay naging isang unifying factor pagbibigay ng kontribusyon sa isang kahulugan ng
pambansang pagkakakilanlan. Anticipating ang tindi upang muling mabuhay sa nakaraan kung
saan ay dumating na may tiwala sa sarili, ang pagtatanghal ng mga dances sa lahat ng masama ng
mga social gatherings spurred ng modernong pag-aaral ng katutubong kultura.

Mula 1929-1931, Miss Reyes 'pagtuturo at pananaliksik ay interrupted sa pamamagitan ng

dalawang taon ng pag-aaral sa Boston University bilang isang UP Fellow. Ang pagtanggap ng
isang Certificate in Physical Education (CPE), karanasan ang broadened kanyang propesyonal na
interes sa sayaw bilang isang form ng art at din bang sa kanya para sa mas masinsinang larangan
ng pananaliksik sa kanyang pagbabalik.

Bumalik bilang Assistant Pisikal na direktora sa UP, Miss Reyes ay may-asawa sa 1,934 na
Propesor Ramon P. Tolentino, Jr, at pagkatapos ay Assistant Director ng Department of Physical
Education, na-share sa kanya managinip ng pagtataguyod ng Philippine Folk dances sa pisikal na
kurikulum ng edukasyon ng mga paaralan . Sa parehong taon, kapag ang pag-aaral ng mga
katutubong sining ay magiging masyadong mahal para sa Unibersidad ng Kagawaran ng Pisikal
na Edukasyon sa pananalapi, UP President Jorge Bocobo nagbigay nasasalat suporta sa mga
research proposal FRANCISCA Reyes Tolentino, ang pagpapagana sa kanya, ang kanyang
asawa at isang University kasamahan, Antonio Buenaventura, sa pag-aaral katutubong dances sa
Mindanao, Leyte at Mountain Province at maitala ang mga awit sa tulong ng isang makina
Victor-record. Paglalakbay-dagat Ang mga materyales na natipon sa 38 katutubong dances at 33
songs at airs. Pananaliksik na ito ay inspirasyon sa pamamagitan ng compositions Mr
Buenaventura at iba pang mga kasapi ng mga propesor ng musika at isang bilang ng mga
pampublikong pagtatanghal kung saan ang Pangulo Bocobo enthusiastically endorsed. Ang
Tinikling, natagpuan sa Leyte-danced sa pagitan ng mabilis clapped, steel poles at pinangalanan
matapos ang isang pang-paa ibon, ang mga tikling, makikita sa rice paddies-mula noon ay
maging isang pambansang mga paboritong ng parehong mga bata at matatanda.

Ang isang mas kapaki-pakinabang ekspedisyon na sinundan sa 1,935, kapag makumpleto ang
mga tala ay ginawa sa 33 katutubong songs at dances sa Mountain Province, walong sa Ilocos
Norte, 14 sa 11ocos Sur at apat sa Abra. Ang ilang mga pambayang 18 songs ay maitatala at
mga koleksyon na ginawa ng mga katutubong damit at mga instrumentong pangmusika.
 Ang "pagkatuklas," pag-aaral at pagtatanghal ng mga katutubong songs at dances, na nagsimula
sa pamamagitan ng pioneers katutubong sining, nagkamit mabilis momentum sa makasaysayang
taon ng founding ng Philippine Commonwealth. Isang kuwento ng katutubong awit ay
dinaluhan ng mga bantog pyanista Artur Rubinstein. Kabilang sa 20 palabas ng songs Folk
dances at ibinigay ng UP mag-aaral sa panahon ng 1,935 at 1,936, ang mga nai-render sa mga
pageants at ang pagtatalaga sa tungkulin Commonwealth at ang karnabal Auditorium naaangkop
instilled sa malalaking mga mambabasa ng mga Pilipino ang pagmamalaki sa kanilang sariling
lahat ngunit nakalimutan paraan ng mang expression. Sa kanyang taunang ulat ng Pangulo
Bocobo sundin: "Sa lahat ng mga programang ito, magkano ang encouragement ay ibinigay sa
Philippine songs at dances at ang mga mambabasa ay sang-ayon impressed. Sa koneksyon, ang
kapuna-puna sa pamumuno ng mga Propesor FRANCISCA Reyes Tolentino sa pagkandili sa
Philippine-Folk dances dapat ay nabanggit. "

Mrs Tolentino nanilbihan sa UP President's Advisory Committee sa Folk Dances at Songs 1934-
1938 at ay naisulong, sa 1,935, sa Pisikal na Direktor ng kaibigang Babae sa UP-isip nang
lubusan ang kanyang mga pagsisikap sa Maynila sa panahon ng mapaghugis taon ang kanyang
anak na babae, na siya na inorganisa ng UP katutubong awit Sayaw-tropa, noong 1937, at
direktor para sa dalawang termino.

Pagkatapos ng 18 taon sa Unibersidad, ang Kawanihan ng Edukasyon, sa 1939, hiniling ang

kanyang serbisyo sa espesyal na detalye at pagkatapos ay sa isang full-time na batayan bilang
tagapamahala ng Pisikal na Edukasyon, kung saan siya ay nagsilbi hanggang 1,947. Sa
panahong ito, ang Bureau ibinahagi ang kanyang trabaho at pinagtibay ang pagtuturo ng mga
katutubong sayaw bilang isang daluyan ng paggawa ng mga batang Pilipino ang kamalayan ng
kanilang mga kultural na pamana. Magkakaroon ng kalat-kalat ng pampublikong sistema ng
paaralan para sa mabuting kalamangan sa ibang paraan, ang kanyang pag-aaral ng dances mga
kaanak ng iba't ibang mga rehiyon ay facilitated by enlisting sa tulong ng Division
Superintendents sa pagtitipon ng sama-sama sa bawat purok taong-gulang na halos folks-na
magagawang upang ipakita ang mga dances na kung saan ay isang legacy mula sa kanilang
forebears. Isang, di-pangkaraniwang numero "natuklasan" sa paraan na ito sa Surigao ay Itik-
itik. Na nanggagaling mula sa isang sayaw na tinatawag na Sibay at gumanap sa laki ng mga
"Dejado," ang kuwento ay sinabi na ang isang dalubhasa batang mananayaw sa isang baryo
binyag partido ay maging gayon maanod sa ritmo na siya ay nagsimulang gumawa agad maikli,
pabagu-bago hakbang na katulad ng sa pantalong yari sa kambas kapag ang tawag nila ng pansin
sa drakes malapit at pagkatapos splash ng tubig sa kanilang backs. Pagkatapos ng publikasyon,
sayaw ang agad na naging popular na palabas para sa entablado at social dancing.

Karaniwang ng kanyang pagpayag na gumawa ng isang dagdag na pagsusumikap upang ang iba
ay maaaring malaman ang kanyang bansa mas mabuti, Mrs Tolentino organisado ang mga
Filipiniana katutubong sayaw tropa na gumanap para sa servicemen bilang isang bahagi ng US
Army Special Services para sa pitong buwan sa 1,945.

Pare-pareho nababalisa habaan ang katutubong kultura sa pribadong pati na rin sa mga
pampublikong paaralan, na dating niya tinanggap ang imbitasyon upang magturo matapos ang
oras ng pagtatrabaho sa Jose Rizal College, Philippine Women's College (ngayon ay University)
at Far Eastern University (FEU). Siya din ang nagturo sa National University at Centro Escolar
University matapos ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

Siya ay isang tagapamahala ng Pisikal na Edukasyon sa Kawanihan ng Edukasyon (ngayon

Kawanihan ng Pampublikong Paaralan) 1939-1947. Hinirang Acting Superintendente ng Pisikal
na Edukasyon sa 1,955, ito sa posisyon siya pa rin ang humahawak. Bilang ng trabaho
pinahihintulutan din siya ay tinuturuan ng mga espesyal na pag-aaral sa FEU at sa National
College of Physical Education.

Ang pagkamatay ng kanyang asawa, sa 1939, pagkatapos ng apat at kalahating taon ng isang
malapit na personal at propesyonal na sosyohan, nasubukan Mrs Tolentino's malasakit sa
kanyang sarili na ipinataw misyon upang mapagbuti Philippine kultura sa pamamagitan ng
pagpapalaganap ng sining ng pagganap ng mga kamag-anak. Ang kanyang pananampalataya, na
ang kanyang anak na babae at ang kanyang malalim na interes sa kanyang mga gawain sa buong
buhay, subalit, dinala niya ito sa pamamagitan ng personal na pagkawala sa mas higit na nagawa.
Bilang isang balo siya weathered ang mga kahirapang ng Japanese Occupation, exchanging
damit, muwebles at mga kagamitang pilak para sa bigas at matagumpay na pagsasakatuparan ng
administrative mabigat na tungkulin sa gayon Kawanihan ng Edukasyon. Sa 1,947, siya ay kasal
sa Serafin Aquino, ngayon sekretarya-ingat-yaman ng Philippine Amateur Athletic Federation,
isang masigasig tagatulong sa pagtatanghal ng mga trabaho ang kanyang asawa na.

Sa 1,949, FRANCISCA Reyes Aquino itinatag ang Philippine Folk Dance Society upang
magdala ng sama-sama mga mag-aaral ng pisikal na pag-aaral, guro, mga administrador at mga
indibidwal na interesado sa mga katutubong sayaw. Ang Lipunan sponsors sa isang klinika sa
sayaw, sa ilalim ng Mrs Aquino's pangangasiwa, na nagsasagawa ng lingguhang pag-aaral ng
pagsasanay at develops bagong materyales mula sa field. Chapters ay nabuo sa walong
probinsya (Bulacan, Pangasinan, Rizal, Laguna, Iloilo, Surigao, Nueva Vizcaya at Romblon), sa
limang lungsod (Manila, Pasay, Quezon City, Dagupan at Iloilo), at ang Philippine-UN
Community Training Center sa Bayambang, evidencing malawak na suporta ng Kapisanan ng
mga layunin, na kung saan ay ang mga: "(1) upang maisulong ang nasyonalismo sa pamamagitan
ng pagsasabog ng mga bagay-bagay pulos Philippine; (2) upang palaganapin tunay Philippine
katutubong sayaw, isang tradisyon kaya mayaman sa kultura; (3) sa kinakapatid tunay na
samahan at itaguyod tapat na kalooban at karaniwang pag-unawa; (4) upang mapagbuti ang ating
kaalaman sa katutubong Folk dances at (5) upang mapanatili ang tradisyunal na katangian ng
Philippine Folk dances sa pagitan ng mga kasalukuyan at sa hinaharap na henerasyon. " Sa
formulating mga layunin, Mrs Aquino ay institutionalizing kaniyang gawain para sa iba upang
madala sa. Para sa mga taong alam ang kanyang kontribusyon, sila rin ang kahulugan ng
kanyang sariling mga layunin at mga nagawa bilang estudyante, guro, tagapagtaguyod at
organizer sa larangan ng sining ng pagganap ng mga kamag-anak.

Persistent at tila baga walang kapaguran, Mrs Aquino ay patuloy na gumawa ng eroplano,
bangka, kotse, bus at carretela (kabayo inilabas carriage) mula sa Ilocos sa north sa pinakatimog
Jolo sa kanyang hindi-pagtatapos ng paghahanap para sa pa undiscovered mga halimbawa ng
kultura ng Filipino sa mga katutubong sining ng form . Hindi niya ay mag-atubili na gawin ang
mga delikado, kung rewarding, trabaho na kasangkot sa hikayat ang mga tao upang ipamahagi
ang kanilang mga songs at dances, pag-aaral ng sarili ang mga paggalaw, mga hakbang at ritmo
sa pamamagitan ng hindi mabilang-repetitions at pagsasalin sa kanila sa isang permanenteng
talaan para sa pagtuturo at diseminasyon.

Ang isang taong makulit para sa pagiging tunay, Mrs Aquino ay paulit-ulit na nagpahayag ng
pag-aalala sa loob ng isang kasalukuyang pagsasanay sa mga Panatiko sayaw sa pagpapasok ng
mga sopistikadong embellishments ng mga kasuutan at mga kilusan sa isang "matapat ngunit
mapanganib" na pagsisikap na mapabuti sa isang sining kung saan ay may isang partikular na
alindog ng kanyang sarili. "Sapagkat 35 taon na ang nakaraan," she commented, "ang aming
dances ay nahaharap sa pagpatay, sila ngayon ay threatened sa kabaligtaran." Ng inilarawan sa
pangkinaugalian sayawan at iba pang mga makabagong-likha ng pinagtibay sa pamamagitan ng
ilang mga troupes, siya ay remarked: "Kung ang kanilang mga layunin ay upang masiyahan,
maaari silang sige." Siya, gayunpaman, ang mahigpit na bagay kung ang kanilang mga palabas
ay kinakatawan bilang tunay na katutubong sining.

Ang kanyang produktibong labors na nakuha sa kanya tulad sobriquets bilang "Ina," "Dean,"
"Tagapagligtas" at "Champion" ng Filipino Folk dances at bilang pagkilala sa kanilang
natatanging mga simbolo. Bilang karagdagan sa kontribusyon sa mga magasin at sayaw mga
programa ng masyadong maraming upang mag-ulat, siya ang may-akda ng malawak na
circulated gumagana: ang abovementioned Philippine Folk Dances and Games, Gymnastics para
sa mga Girls, Philippine Folk Dances (Vols. I-IV), Foreign Folk Dances, Dances para sa lahat ng
okasyon, palaruan demonstrasyon, Fundamentals ng Hakbang Sayaw at Music, at maindayog
Aktibidades. Sa ngayon ang tanging mga libro na magagamit sa Philippine katutubong sayaw,
ang ilang ay nagpatibay ng mga teksto para sa pisikal na pag-aaral ng mga guro at mga mag-
aaral sa mga paaralan sa buong Pilipinas at bilang mga pangunahing sanggunian sa pamamagitan
ng mga propesyonal na mga grupo ng sayaw.

Ang pagkakaroon ng ibinigay na mahalaga sa buhay puwersa sa kultura pagkabuhay na muli ng

huling dekada, na kung saan ay isang tiyak sayaw-at-awit ng muling pagsilang, Mrs Aquino ay
nagkaroon ng kasiyahan ng mga nakakakita ng pangkalahatang pagsasaya sa Folk dances sa
bahay amplified sa pamamagitan ng paulit-ulit na mga tagumpay ng ilang Filipino dance troupes
na toured sa Malayong Silangan, Timog-silangang Asya, ang Americas, Europa at ang East
Malapit sa nakaraang pitong taon. Ang mga organisador at mga direktor ng nasabing mga grupo
tulad ng Bayanihan ng Philippine Women's University, ang Far Eastern University tropa, ang
Barangay ng Philippine Normal College at Filipinescas kilalanin ang kanilang mga utang sa Mrs
Aquino para sa marami ng orihinal na materyales at inspirasyon. Para sa mga dances kasama sa
kanilang repertoires na kung saan ay hindi matatagpuan sa Mrs Aquino 's libro, ang mga grupong
ito na ibinibigay ng mga bagong pananaliksik.

Habang Mrs Aquino 's pinakadakilang ay pagkilala sa malawak na aplikasyon ng kanyang mga
gawa, ang ibang mga acknowledgements ay isang Doctor ng Agham sa Pisikal na Edukasyon
(honoris causa) ipinagkaloob sa kanya, sa 1,949, sa pamamagitan ng Boston University at, sa
1,954, ang Republika ng Award ng grasya na ibinigay ng huli ang Presidente Ramon Magsaysay
para sa "natitirang kontribusyon patungo sa advancement ng kultura ng Filipino." Sa 1,959,
isang Doctor of Humanities (honoris causa) mula sa Far Eastern University ay sinundan sa
pamamagitan ng isang Cultural Award mula sa UNESCO Pambansang Komisyon ng Pilipinas.
Sa 1,961, siya ay nakatanggap ng isang Award mula sa UP Departamento ng Pisikal na
Edukasyon, ang Rizal Pro-Patria Award at ang Sertipiko ng grasya mula sa mga guro Bulacan
Association.

Aktibo sa mga organisasyon na ang mga programang may kaugnayan sa kanyang trabaho, Mrs
Aquino ay isang kasapi ng Women's Athletic Committee ng Philippine Amateur Athletic
Federation 1940-1954 at muli sa 1,955-56. Siya rin ay nagsilbi sa Curriculum Committee ng
National College of Physical Education, ang Pambansang Lupon ng YMCA sa 1,945-46, ang
Entertainment Committee ng International Society for Education sa 1,960, at ito ay isang
miyembro ng United Nations Association ng Pilipinas mula sa 1,956 sa petsa.

Kamakailan-lamang na sa pamamagitan ng paglalakbay, kahit na sa kanyang huli ikalimampu at

sa mga unang ikaanimnapung taon at isang lola ng mga limang, siya ay nagpasimula ng
minamahal aspeto ng pamana Filipino sa iba't ibang bansa. Mrs Aquino ay sa pamumuno ng
pagdiriwang ng katutubong sayaw para sa Unang Regional Music Conference ng Timog
Silangang Asya ay ginanap sa Manila, sa 1,955, at sayaw direktor ng First Philippine Cultural
Mission sa Republika ng Tsina, sa Enero 1957, at sa Palaro ng Timog Silangang mga bansa sa
Asya, kabilang ang Singapore, Malaya, Thailand, Laos, Cambodia, Vietnam, Indonesia, Guam at
ang Marianas sa Agosto-September na ng taon. Programa ng consultant sa musika at sayaw para
sa Girl Scouts ng Pilipinas mula sa 1,957, siya ay isang miyembro ng sub-komisyon sa
Philippine Program para sa Girl Scouts Regional sentenaryo World Camp gaganapin na taon sa
Pilipinas. Sa 1,958, siya ay Philippine delegado sa Ikatlong Asian Kongreso sa Pisikal na
Edukasyon sa Tokyo at Chairman ng Committee on Philippine Dances para sa mga Boy Scouts
10th World dyambori sa Mount Makiling, Pilipinas.

Pinangalanan ng isang miyembro ng International Council on Health, Physical Education at

Libangan ng Mundo kompederasyon ng mga Organisasyon ng Pagtuturo propesyon (WCOTP)
sa 1,958, siya ay dinaluhan ng mga 1,959 Convention sa Washington, DC bilang delegado ng
Philippine Public School guro Association (PPSTA ). Siya din ang kinakatawan ng mga PPSTA
sa Ikalawang Biennial Conference ng UNESCO Pambansang Komisyon ng Pilipinas sa Maynila
sa 1,959, magsilbi bilang miyembro ng Komisyon sa Cultural Activities. Sa 1,960, siya ay isang
miyembro ng opisyal ng Philippine delegasyon sa XVIIth olimpyad sa Roma. Sa ilalim ng isang
programa sa kultura ng palitan siya ay bumisita sa Estados Unidos at Canada mula Mayo-
Oktubre 1961, nag-aaral sa ikaapat International Kongreso ng Association of Physical Education
and Sports para sa Girls at ng kaibigang Babae, na kung saan siya ay isang miyembro ng
Executive Board mula sa 1,954, at nagtatrabaho sa mga grupo mula sa mga katutubong Maine sa
Santa Barbara. Sa 1,962, siya ay isa sa mga opisyal ng Philippine delegado sa ikaapat Asian
Kongreso sa Pisikal na Edukasyon sa Djakarta.

Lagom ng katamtaman ang babae na ang buong karera ay recounted sa isang kamakailan-
lamang na interbyu, reporter ng isang said: "Mrs Aquino ay hindi gumagawa ng masyadong
maraming kung ano siya ay tapos na." Sa Finest kahulugan ng isang pampublikong lingkod, siya
ay itinuro ang kanyang mga talento patungo sa pagtugon sa isang partikular na kailangan ng
kanyang panahon, pagbibigay ng kanyang mga tao na masayang appreciation ng pagkakaisa sa
pagkakaiba-iba mula kung saan ang kanilang Republika Nakukuha ng lakas