Está en la página 1de 25
0 decidiram a ir apresentarse a0 povo. “Béo laoj yh do gob xyen poe". Diz Legge: "I now send a messonger with a map, and to present the divina- tions”. Ore, “bie” no so quer dizer Mensageiro, como também Pronto, urgir, ordenar, para que, a fim de. A minha verséo, como ver attés, é: “ragressando (laoj) imediatamente (bée), féz-se um plano (yh do}, segundo 0s dados da divinaedo (geb xyen poe)". 362, (5,13.5). “Kog ky day deag, bie lao), lao} zhy We poo ‘xo hq ked”. Diz Legge: “Having settled the locality, he has seat his mossenger to come and show me the divinations favourable and always auspicious”. Aqui “bée laoj” quer dizer: Apressou'se a vir, N5o houve mensagelro nenhum; 0 proprio Dugue foi em pessoa. 363. (6,13,6]. “Wie zdyaw tiheq en lei, dzos ue Sen Eb, haem died mho mhen”. Eis a verséo de James Legge: “Let the king at first employ the cere- manies of Yin, and secrifice in the new city, doing everything in an orderly way, but without any display”. ‘A minha versdo ¢ muito diversa, embora seja em parte uma tentativa, pois o texto nifo se apresenta claro, O que me parece & que iss0 de usar do cerimonial de dinastia deposta, ngo ers oportuno, nem pata captar simpatias. Seria fomentar saudades politicamente perigosas. No restante, 2 verso de Leage pode pasar. Eu traduai: “Dirigindo-Ihes uma slacusdo (died) apro: priada (haem), com simalicidade mho mhen) ou soja 822 ~ sem retdrica 364, (5,13,10}. “Jur tsi, ge bq, ge waug, mho jiaog vhau: tzyh yem-yem, cuet yo tjawk, dzuy phd ge dsued”. A interpretado quo Loge deu deste texto, & muito diversa da minha, Diz ele: “My young son, can you indulge in partiality? If you do so, the conse: quences hereafter will be like a fire, which, a spark at first, blazes up, and by-and-by eannot be extinguished” Diz Legge que 2 expresso inicial se deve tomar interrogativamente. Mas no texto no hé indicio ne. nhurn disso. Como se vé, pelo minha verséo, tratase de um eonselho que © Duque dé ao sobrinho, consetho ‘opartune, que ele estava em idade doe perceber. 365. {6,13,11). “Guet jaog yr, geb phu ziy jur wi”, James Legge traduziu: Let your obsorvance of the ‘constant rulas of right and your soothing measures be {ike mine”. Também agut me afastei da versio de Legge. Ache que o Tio continuaa aconselhar 0 sobrinho, como este, alids, referiu que fez 0 Duque. Eu |i “wi” (permit, em vez de “we” {eu}, Nem acho natural que © Duque so propusesse a si por modelo, embora © fosse realmente. “Meg tsawk yu koq; ton daey zdyeq wy; juh wia yu zo”, Traduedo de Legge: “With intelligant vigour ‘establish your merit, with a generous largeness richly ‘completing the public manners: so shall you obtain an endless fare" Com esses modos refinados e vagos, conseguir-se-é ~ 823 - alguna fama? Eu proponho outra versfo: “Estimulando publicamente ou pondo em cestaque {meq tsawk) os que t8m merecimento (yu koa); ¢ tendo sinceramente (ton yu) ume nobre e perfeite (daey zdyeq) magnanim: dade {wy}; conseguireis eterna fama". Assim sempre é ‘mais conereto, Comenta Legge, em nota, que & dificil saber se 85 duas ptimeiras cléusulas se davem entender dos ‘operrios, s¢ do principe. Eu acho que nelas se contém 8 ra2fo da etorma fama que o Principe gonhars. 366. (5,19,12). "Yh, juh wej tjoa”. Diz Legge “Yes, young 2 you are, be it yours to complete the Work of your predecessors”. Afinal, foi Mestre Legge ue tho completou, com to longo grifado! Assim néo vale. “Wej tjoa’” pode bem significar: Tratai de vos aperfeicoar! Para um rapaz inexperience, (dyoq tsi) era meihor eonselho. 367, (6,13,19). "Xeauq tao gre”. Oiz James Leage: “In those offerings there are many observances”. © que diz 0 texto, nfo ¢ isso, mas: "A oferta (xcauq) esté sobrotudo (tao) no modo (gne) como se faz" “Pud dé tiy ue xeaug, bhaem men wo} yud: Pud xeauq, We) ziy ge shaug mhu". Traduego do Reverendo Legge: “When there is no service of the will in the offerings of the princes, ail the people will then say: We need not be troubled about our offerings, and affairs will be disturoed by errors and usurpations”.O texto ni fala 96 de principes, = 824 — mas enuncla um principio geral: “Se nfo se junta o afecto (d6 tiy} @ oferta, toda a gente diré que nfo houve oferta”. Quanto ao final, julgo eu que quer dizer, mais ‘ou menos: "Nas ofertas (we) zjy) se manifesta (shauq) 2 impostura”” 368. (6,13,14), “Naoi wej jur tsi, peen dyms pud hha”, Diz Legge: “Do you, my young son, manifest everywhere an unwearied diligence”. Nada disso! Nem cera de esperar que 0 virtuoso Duque dissosso tal coisa. ‘Mas parece que o velho Xhuq Aonkvawk e outros comentadores antigos ponseram como Legge ou Ihe Inspiraram essa versio. Tshaoy confessa, por sua parte, ‘eo entender esta frase. Tudo isso, frencamente, faz-me Guvidar de mim. Mas acho que 0 sentido, dbvio, é: "A pensar am vés, um rapaz inexoeriente (wej jur tsi, ou oet-me (paen dyms) sem repoiso (pud ha)". Quadra pperfitamente no contexto. E 0 Duque fez isso mesmo. “Minaug pud jaog wi”. Legge, tendo “we, ‘traduziu: “And foliow exactly my example", Ndo ereio que © humilde Duque chamasse tanto a atenedo sobre si. Estas critérios internos também deve orientar 0s tradutores. Por isso, eu leio “wi” permitir, consentir, lieitol: “No deixareis de seguir 0 que é {icito”. Os desregramentas do dltima Imperador Shyo, eram um aviso constant. “i wy ngau men; mho win yéw Ieey”". Diz Legge “There do you generously rule our people, and there is no distances trom which they will not come to you' — 825 — Mestre Legge sonhe, bom parece. Era de esperar que 0 Duque fizesse algum comentério 8 sua idoia de dedicarse & agriculture, na dltime idade: "Isso (a agriculture} enriquece {wil 0 nosso nove. E ndo tardard (mho win) que eu me gaste (y6w) eté ficar curvado e parado (Ieeyi" 368, (5,13,16). "Whio hg syz pho men cue si! Verso de Legge: “Harmonize and long preserve the people of all the regions, and settle their multitudes here”, Mas onde caberia tanta gente? Eu entendo: ““Harmonizando permanentemente {whao hq) 0s povos de todo o pais (syz phdo men), para que vivam juntos @ contentes (ous sj” 370, (5,13,16}. Neste pordgrafo, 0 Rei propie-se cumprir a recomendaco do Duque sobre = ceriménia de homenagem {n. 6}. Repare-se que a palavra "en" foi substituida: prova de que 1 nfo tem o sentido que Ihe atriouts Logge. 371. (5,13,17). "Béo tsawk mog-mog ngas hq”. Diz o Mestre escovds: "On every hand appeers your deep reverence to secure the establishment of order’. Julgo ‘que est enganado. Vejase a minha versio: "Em toda 2 roda (bio) fostes (tsawc| umn jurz (hq) acolhico (ngas) com agrado (mog-mog!”” “Pud mej Mhen Mhu gen caaw, We dyog tsi, soc yay py des”. Escrave Legge: “So that you fail in nothing of the earnest lessons of Wan and Woo. It is for me the youth only to attend reverently early and = 826 — late to the sacrifices”. Como se pode ver, Legge ligou para trés metade deste texto, Mes, assim no se porcebe, por falta de motivagio, a resolugdo finat. E quanto 2 esta, no creio que 0 jovem Imperador estivesse resolvido a néo pensar senfio. nos “saerificies”, como Legge bom sublinha, O que ele devia, por isso mesmo, era rever a sua tradugio. “Fite na Virgem, @ nfo corres! diz 0 provirdio portugués. O jovem monerca foi cognominado pela de Principe Perfeito (Zdyeqwéo}; devia seber Confirase @ minha traduedo: “Para me ndo desviar (oud mej) dos ensinamentos animadores {gen caaw) de Mhen ¢ Mhu, eu, rapez inexperiente, dia © noite me esforcarel (py) por ma conformar com eles (dzes!”. “Dzes" tom também este sentido, equivatendo, neste ‘caso, 2 um sufixo adverbial de modo, como mente (ou ly em Inglés): Py dzes ~esforadamente. 372, {(6,13,19}, “May Kog Hw”, Legge diz: “I charge you, O duke, to romain behind”. Fraco e trio! Muito fio! NEo faltou algum comentedor chinés a ‘uerer ver em Hiv” 0 herdeire do Duque, a quem 0 Imperador ali teria investicie no Ducado de Lu. Isso J podia ser, s@ no fosse tode a sequéncia do contexto, 4 apontar noutre direcedo, "Hiv" quer dizer aqui Segundo, lago a sequir ao Soberano. E o documento vai acabar com a proclamacdo solene, @ em egrégio diploms, — 827 — {ita pelo Imperador, ali mesmo. A tomada de posse do Imperador, e sobretudo esta proclamacéo, € que deram 0 titulo ao presente documento, julgo eu. 373. (5,13,21). “May dy ue tsoq lei, yog mhy xhe mi Kog koa”. Diz James Legge: “The ceremonies to be honoured by general observance have not yet been settled, and | cannot look on your merit as completed Mas que sentido pode ter @ 1a, parte dessa tradugio? Quanto & 2e., nfo era maneira de falar do Duque, tendo- se ele doado sem doscanso pelo sobrinho. Eis como eu centandi: “Ainda nfo foram decididas (mhy day} os homenagens lei) a quem as merece (tsaq}; ainda no foram recompensados (mhy mi) 0s voss0s merecimentos (Koq kag)”. Como se vé, 0 texto esti 2 preparar a proctamapio tinal. 374. (5,13.211. “Luyn wej sye bhoos”. Legge diz: “By your good government you will prove the help of the whole empire”. E em nota: “I do not think that this means more than “effecting good government, and being 2 help to me on every side", Sim, ¢ isso, mais ou menos. Simplesmente, eu cuido que o jovem Monarca ez aqui uma afirmagéo de alcance geral, € muito sisudai “A bow ordem @ © gom govern {luyn) vem (wei) da ajuda (bhoes) de todos ésyz)". "Bhoes”” significa, proprismente, os Fusiros, que seguram ume carrada. “$yz bhoes’’ so 08 4 fuoiros, ou os fuviras dos 4 lados. 375. (5,13,22), “Wao yud: Koa dy, Wi wauq yh”. Diz Legge: “The king seid: Remain, O duke, | wil 828 — certainly go”. Nada disso! Mas, cepois da insisténcia do Duque, na opinio de Legge, para que o Imperador fizesse de Rawk 0 centro do Império, mal s2 entenderia ‘ssa frase que Legge Ihe pe na boca: "I will certainly go". Nem eu creio que © Imperedor regressesse a Ti6, para de li voltar no fim da lua 12, conforme o que se conta adiante. Eu leio (6 uma tentatival “wi (permiti) em vez de “We (eul; e dou a “wauq’” 0 sentido de Mandar um presente (que também esse sentido ven rho Dicfonério) : Duque, ficel trenauilo; e permiti que eu ‘vos mande um presente, hein”. “Kog koa s0¢ ts8¥0 te vhoen, Koq mho kvhyn tsaoj!” Diz Legge: "Your meritorious deeds are devoutly acknowledged and reverently rejoiced in. Do not, O ‘duke, occasion me this difficulty”. Eu entendo de outra maneira: "ugue, 0 vosso servico, pronto (soc} o come sai (tsefo), quesb ite) me agradareis. Quque, néo fiqueis triste (kvhya)” 376. (5,13,23). “Yud Neei kvio lied Xheau Mhu: wi whq dyms koa’. Leggo traduziv: “And whom your glorious and meritorious father Woo also received. J will enlarge the reverence which I cherish for you"” Esta tradueo nfo respeitou @ estructura do texto chinés. "Yud" supe um novo verbo, que é “wha” ¢ sequir, com o sentido de Desenvolver, estender, A minha verso € bastante ciferente: “E (yud) que 0 Vosso glorioso e ilustre pai, Mhuviéo, ora finado (xhaaul, estendeu (whq) visivelmente (dyms) muito (koa) — 829 — Parece uma revolugdot Mas condiz com 0 texto e com a historia, "Wha dyms kog’ mal pode ter a tracucio que Legge Ihe dé, 377. (5,13,24). "Jur tsi laoj, sedw deag ge daey ton tien en xyen men". Diz Legge: “But, my son, come frequently and inspect this settlement. Pay great honcur to old statutes, and) to good and wise man of Yin’ Esses pontos que levou @ versio, mostram que ele endow aos tombos. Mas seré melhor 2 minha? “Ao omeardes (deag) um Ministro de Estado (Sedw), bom (daey) mostrastes ser uma pessoa capaz (xyem men) de sgovernar (tien) justo (en). “Luyn wej syz phio san Pec tsawk 136 kog seen". Diz James Legge: "Good government here will make you indood the now chief of the empire, and an example of royal respectfulness to all your successors of Chow". Esso “here que Legge se esqueceu de sublinhar, & tendancioso. Ndo vem no texto. E os successores! xembém ndo. Deveros respeitar mais 0 original: “Um bom govern (luyn) fard com que © novo Soberano {sen Pec) do Império (syz phdo) seja {tsawk) por toda 2 parte itj6) motivo (seen) de respeito {koq)". Também se podia manter "Tj6” como nome préprio: “Faca (tsawk} de T]o motivo de respeito (kag seen)” "ud: dsoz 2ho tyoq ngeey”. Diz Legge: “From this time”, said the duke,"“by the goverarnent adminis: ‘tered in this central spot...". Legge diz que o “yud” © deixa perplaxo. Nao hé que empencar por to pouco! —830-- Podemos traduzir: “‘Disse ainde, ou Digo que... Eu inclino-me a traduzir “Tyoq" no sentido de Justo, até por oposieo ao gaverno anterior dos Shyéo: “Desde agora (dsez zhe) um governo justo {tyoq ngaey)" Mas, “central” também Ficeria born. Foi essa a finslidade do Dugue de Ti6, a0 construir a cidade: para ser urna Capital meis central 378. (5,13,25). ‘“Tsawk Tj6 pho seen", Diz Legge: | will afford an example of sincerity to future ministers ‘of Chow". N&o creio que fosse essa a pretensio do Duque, agors Segundo do Império. Por isso eu digo: “Fazenda que Tié comprove (pho! bem os seus comecos seen)". 379, (5,13,26). “Bae laoj ay en naei may neq we". Tradugdio do Pastor Legge: “Afterwards, the duke of Chow took occasion to say: The king has sent messengers to admanish the people of Yin, and with a soothing charge to me”. Creio que Mestre Legge esté enganacio quanto ao “afterwards”. O que parece € que 0 Monarca, da sua Residéncia em Rawk, mandou logo ao Duque o presente de que Ihe tinha falado antes: “Mandando (bée taoj} ‘que me acautele (py) contra a tristeza (en), Vos {navi} mandastes:me (may) ssudar (neq). 380. (513,27). “Whey toe deuy”. Diz Legge! “Let him be obedient to and observant of your course” Mas onde esté esse “him? Estes 3 caracteres querem Iwhay) esta expresso (d2uy} de sinceri- 831 dade (tach O resto é ume ficedo. sn Naai ynh xhaau'”, Diz Legge: ‘‘Let the people of Yin enjoy protracted prosperity". O Yin jé acabou; agora hé um Tj6 dilatado por Mhuwéo, Eu penso que © sentido da frase é: "Vos (nae) prasperamente (en) ‘9 quiai (yn) nas suas empresas (xhaau)”. 381, (5,13,28) zdyeq dzuy mhayn nen; ge wiq koen dyms tsi whae} to”. O Reverendlo Legge traduziu assim: "He also said to the messengers: The king has sent you to Yin, which has received his charges well ordered for myriads; but let the people evar have to observe the virtue cherished by my son’, A que propésito vern este recomendacdo, se 0 Duque esté, na hipétese de Legge, @ falar com 05 mentageiros? E depois, Rawk néo era a capital de En nos Gltimos tempos. A que vem esse Yin? A minha vorsfo & bem diferente, ligando, como ¢ devide, a0 contexto saguinte: "O Rel, ao fazer ordenacG0s, da para uma heranga de dez mil anos”; “Espero. (ge) que Vés (Mhen e Mhu) olheis perpétuemente {para no, ficarces atrés) & virtude intima (whaej) co meu filho” 382, {5,13,29). "Wo dsaoy sen Eb tjeq tsey soey”. Diz Legge: “The king in the new city performed the annual winter sacrifice”. Observa James Legye, em nota, que 2 palavra “soey”, no lugar cue ocupa, oferece grande dificuldade. Os préprios comentadores chineses ‘tropegaram nela. Um deles optou mesma por deixé-la de iado, pura e simplesmente! Temnos, porém, que luter 832 — “Wit bae en, nat contra a5 dificuldades, até se resolveram, pois deve aver uma solucdo. Ora, eu, no caso presente, nem vejo dificuldade de maior. “Soey” acho que significa ‘Ano Bom (de boas colheitasl; © fot com essa intencao que o Imperacor fer aquele Ofertério. Por isso, eu traduzo: “Clereceu (tjeq}, como oferences (tsay} pelo Ano Bom (soey!”. Sequemn'se as oferendas: um toiro ruivo a Mhenwio @ outro a Mhuwdo. Eram eles 08 dois oragos da nova dinastia, a quem se pedia intercedessem junto de Deus. Wao mily tsawk theak, yd tjoe theak, we} kaow Tié-Koq ge Hiv”. Traducdo do Pastor Legge: “He then commanded @ declaration to be prepared, which was done by Yid in the form of a prayer, and it simply announced the remaining behind of the duke of Chow (0 Mestre esté to cansado, que até dorme e sonha com ‘a pena na mio, Nao foi Yih que redigiu 0 diploma, simplesmente porque “yd” no é nome proprio. Neste contexto, quer dizer Egrégio, distinto. Nem o diploma foi redigido em forma de orago, 0 que néo vinha a propésita no caso. “Tjoc” também significa “de lowvor". Tratavase de proclamar oficialmente o Duque de Tid Segundo do Império, 0 que ali se fez solenemerse — e no “simply”, como diz Legge. 0 Mestre escocds, se tivesse porcebido este final do documenta, nfo terla andado todo 0 tempo és apalpaceles “Wo pen seat en haem kak, Wao jub Daey Shed 833 — koyn"’. Diz James Legge: “The king's guosts, on ‘occasion of the killing the victims and offering the sacrifice, all made their appearance. The king entered the grand apartment, and poured out the libation”. Jé se v6 que 0s convidados a0 Ofertério deviam asssti. Por isso “kak” parece querer dizer outra coisa: Como: veramsse (kakl, com a proclamagge oficial que tanto honrou os excepcionais méritos do Duque. Por outro lado, “koyn” jé esté fonge do acto rituel, para significar* Libar. Eu tomei a palavra com 0 sentido de Oferecer de bbeber. Fol isso que 0 Imperador fez aos seus convidadios, no Salo Grande (Daey Shed), © seguir & nomeagio. do Duque. 383, (5,13,92). We} Tid-Kog tayn paou Mhen Mhu zhiv May, wej tshed neen’’. James Legge observa, am nota, que segundo os antigos comentadares, os 7 anas do texto, se devem entender dos 7 anos que o Duque de Tjé foi Regente. Pelo contrério, Dyn Sje- xhaoi entende que o Duque de Tj, depois de ter sido Regente durante 7 anos, promovey o Mandate de Mhen e Mhu durante mais 7 anos. Este autor publicou em 1520 uma ilustreeio aos Comentarios de Tshaoy, em 6 volumes, Eu concordo com @ interpretagio de Dyn Sjexhaoi, quer dizer, © Duque de Tjé foi Segundo do Império durante 7 anos, até a sua morte. © filho do Duque, Pak-gemn, foi investido no Marquesado de Lu, que legou 205 sous descendentes. Em Lu nasceu ¢ viveu Conficio, que sempre adorou, 834 — como dizem, 9 Duque de Tid, sonhando com ele muitas vezes, confess, Quando ceixou de ter esses sonhos, cconciuiy que ja estava velho, 384, (5,14,0). "TAO uv". James Legge traduziv por “The numerous Officers”. Postoriormente, verificou {que s@ trata de muita mais gente, do povo em geral. 0 Soberano usa desta expresso frequontes vezes, dirigindose 40 seu auditério. O sentido de “Ziv” no deve, pois, ser o de Funcionérios (Officers). Por outro lado, “tao” implica muitos, variados; e também tem o sentido de ilustre, prestimosa, © pessoal do auditério é evidentemente gente do Leste, que serviu a dinastia En, agora doposta, @ que foi transferide para a constructio da capital do Rawk ¢ povoamnento da regio. Esta nots esté presente ao longo do documento, Q Duque Regente, que thes fala, no dove ter diante de si asse ovo todo, agora no vsle do Rawk, mas $6 os Chefes ‘Apés @ paciticagao do Leste, « seguir 8 revolta de Mhuka © Koinshoc, muitos funcionérios implicados ela, tetiam sido transferidos para 2 regio do Rawk, mais perto de vigiléncia de Tjé. Este documento ¢ um esolarecimento politico, a fim de os apaziguer @ aclimatar. Neste contexts, "Tao Ziy” pode se traduzir por Prestimosos Servidores, ou simplesmante por Cavalheiros ou Senores (Meus Senhores!. 385. (5,14,1}. “Wej saem gnud, Tid Kog thedo we sen eb Rawk’’. James Lagge traduzlu: “In the third month, at the commencement of the government of ~ 835 — the duke of Chow in the new city of LS”. Legge discute ‘em nota o significado deste Bo. més, @ acha mais natural que seja a contar dos Ofertorios realizados em Rawk, pelo jovem Imperader, ne 12a. lua, como se conta no documento anterior. Também houve outras opiniées, diz ele, mesmo de que se trata do Yo. més referido no que se sunSe 0 pardgrafo inicial do eitado documento, Mas Legge néo ligau nadia a esta hipétose, que para mim 62 verdadeira. Por outro lado, “sen ob Rawk” nfo pode ser “a nova cidade de Rawk", como Legge traduziu. A estructure da frase chiness no dé isso. A minha versio 6: "Na 3a, lua, o Duque de Tjé dirigit-se pela primeira vez (thedo} ao Rewk (vale do Rawk) recentemente {sen} povoado feb". 386, (5,14,2}. ‘Tao 2jy phd tiaw Men Theen daey ‘dw s8w ua En”. Diz Legge: “Numerous officers, great ruin came down on Yin from the want of pity in com: passionate Heaven". Tal versio ndo respeite nade a estructura sagrade dlo texto chings. E admira como 0 Pastor Legge tirasse do texto uma assergdo to pouco religiosa, quo nfo osté ld, de facto. O que o texto diz, 6: “Senhores (ta0 ziyl, & sem razolphd) que vos afligis {tiaw) porque Deus (Theen} penalizado {men} fez cair lew) sobre En (En) ums tal ruina (séiw}". E sempre com pena que Deus castige "Yw may, tsedo Then meq vej tiy wéo bhad" Legge entendeu: “We received Its favouring decree. — 836 — We accordingly felt charged with its bright terrors: carried out the punishment which kings inflict”. Isso esta mal alinhavado. O texto diz: “Secunds mos {yw} as ordans (my) de Deus, ¢ executémos (tscdo} 2 sovoridade (vej) evicente (meq) de Deus contra as culpas {bhad) do rei”. € bastante diferente. “Tyee En May tiog we Tey”. Diz Legge: “Rightly disposed of the appointment of Yin; and finished the work of God’. O texto no diz bem isso: “A disposicdo (tyee) do Mandeto de En, fai levada a cabo {tj0q) por conta {wel do Senhor”. 387. {5,14,3). We} Theen pud py, winh mhaug koas luyn’”. Diz Logge: “But Heaven was not with Yin, for indeed it would not strengthen its misrule”. A mim parece-me mais exacto: "Se Deus Iho nio concedeu (py! foi certamente (winh! em castigo (mhauq) da pertinacis {koes} do seu desgoverno (Iuyn)"” “Bed _ngau, ngau ge koim goo wey”. Diz Legge “Ir therefore helped us; did we dare to seek the throne of oursslves?”. © texto nfo traz essa interrogacdo; diz simplesmente: “Com 8 sua ejude (bed agau}, entio ‘usémos (ge koim) visar {geo} ao trano (wey) 388, (5,14,4). "Wej Tey pud py, wej ngau has men Si wei; wo} Than meq vey". Interpretagio de Mestre Legge: “God was not for Yin , 8 appeared from the conduct of our inferior people, in which there is the foritliant dreacfulness of Heaven". © toxto nfo diz nade disso, Legge ndo soube traduzir esta bela sequéncia: ~ 837 — “Quando Devs tho no concede, © os homens teimam governar, 2 sentenca divina de morte (vey) contra eles std & vista" 389. (5,14,5). “Zhydiwtey ynh yd", Legge cl God leads men to tranquil security”. O texto 6 mais belo, julgo eu: “Deus guia (ynh) os que cortem (yd “Phd xhe yoq Tey: daey yen yd yu dsc”. Diz James Legge: “He would not be warned by God, but pro- ceeded to greater dissoluteness and sloth and excuses for himself”. Semelhante verso é que também sei das marcas. Eu digo: “Nao soube {phd xhe) servir {yog} 0 Senher. Qs seus excesses (yd) de libertinagem (ym) deixaram fama (yu dse)”. 390. (6,149). “Tayn mhaug xien we Theen”. Diz Legge: “Showed himself greetly ignorant of the ways of Heaven". No vejo como é que iss0 liga com os caracteres. Eis a versio que eu sugiro: “Tomou 2 liberdace (tayn) de loucamente (mhaug xien) se tomar wel por Deus'*. Uma frase adianto, algo mais explicita, areca contirmar esta sentido, “Theq nyem ue Seen-Wiio gen ca”. Legge traduz: “Be regardful of the earnest fabours of his fathers for the country", Eu prefiro cizer: “Pensar (nyem) calma- mente (theg) na esforcada finhagem (gen ea) dos seus Predecassores” “Tayn ym cust yd, mhaug koes we Theen xien man tje”, Tradugio de Legge: “Greatly abandoned to ~ 838 — dissolute idleness, he paid no regard to the bright principles of Heaven, nor the awfulness of the people”. Nada disso! Vejese 2 minha versio. “Theen xien’” quer dizer “como Deus”, @ “men tie" a “veneraedo do povo". 991. (6,14,11). "Wej Theen pud py, pud meq cuet te”, Diz o Pastor Legge: “Heaven was not with him because he did not seek to illustrate his virtue". Nao é isso, velhanos Deus! Q texto afirma um belo principio oral: “Onde Deus no 45, no ha virtude que brilhe’ 992. (6,14,14), "Yu may yud: Kawt En" kaow thyoe we Tey”. Legge traduziu: “There was the charge to them: Cut off Yinl They proceeded to perform it, and ennounced the correcting work to God”. Isto é que merece uma correcpiol “A execugad (thyee) do ecreto kaowr) foi por conta (we) de Dous”. Assim antendo eu. 393. (6,14,15). “Wej eh wo ca ngau sheo’” Diz Legye: "Ye of the royal house of Yin must follow us” Acho que Legge esté enganado, para o sequirmas. A 2a, parte deste texto ¢ a explicago da primeira: “Era 8 vossa Casa Real que nos obedeciamos (ngau shech” 394. (5,14,16). "Waj eh hog mho dow, Ngau pud eh déw; dsez naoi eb”. Traduziu James Legge: “You were very lawless. | did not want to remove you. The thing came from your own city”, Perece-me que Rogente nio esté a dizer bem isso, "Vos fostes muito desmedidos. Eu no vos incomodel (eh déw); vas 6 ‘que vos sufocastes 2 vos mesmos (dsaz eb}. — 839 — 305. (5.14.17). “Theen tsec we En daey léey, syz pud tia”. Diz Legge: “When | consider how Heaven has drawn near to Yin so great tribulations, it must be that there wes there what was not right”. Também esta tradugo no parece ester direita, "Tsec”” quer dizer aqui Emibore, ainda que; ¢ 'sye” todavia: Se bem que Dous castigou tanto os En, ainda ndo foi & juste {syz pud tiyq)”. 396..(6,14,18). “Zhe we] Theen may: mho wo}, Dyms pud Koim yu hiv: mho ngau uyn”. Interpretou Legge: "The thing was from the decree of Heaven; do not resist me. | dare nat have any further ehenge of you. Do not murmur against me". Nao é isso que diz 0 texto: “Sendo ordens de Deus, ndo $9 thes resiste. Eu nfo me atrevo a ser remisso {pud Koim yu hiv}. Nao mo toveisa mal (mho ngau uynt", 397. (514,20). “Hah dog cain dsaoy Wie doq: yu bhog dsaoy pak liao”. O que Legge imaginou: “The officers of Hea were chosen and promoted to the imperial court, or had their places amang the mass of officers". Mas que sentido faz isso? auditério do Regente tentaria desculvar 0 derrubamento dos Hah, dizenco que eles promoviam (deg) gente negligente (cain), cuja libre os confundia depois com os mais colegas do Palicio. “Wa koim geo eh wa Thean ab Shyéo". Diz Legge: “'l presumed to seek you out in your heavenly city of Shang’. Mestre Legge ¢ alguns outros comentadores — 840 chineses dio voltes 4 cabsce para explicar esse quali ficativo “heavenly”. Eu culdo que o sentido é simples: mente: “Que atribuam 2 Deus (we Thoon) a supresséo (ob} de Shy8o". “Eb também pode ter esse significado de Sufocer, suprimir, corno jé vimos atrés. “We we) shod syz keq eh, Phe we dsoey, zhe wej Theen may”. Legge fantasiou o seguinte: “I thoreby follow tha ancient example, and have pity on you. Your present non-employment is no fault of mine; it is by the cecrae of Heaven”. 4 que propésito traz Leoge esse “nonemployment”, se o documento diz adiante que eles tém terras pare cultivar, @ a6 suas profigedes em que se ocuper? O texto diz: "Eu dei exer: plo (shod) de indulgéncia (syz), tendo compaixdo (keq) de vés, A culpa no & minha; sfo disposigées de Deus" 398. (5,14,21), “By zjy zdjn ngau Tsoq tao swn” Diz. Legge: “That you might be near the ministors who hhad served in our honoured capital, and fearn their much obedience". A minha verso é muito diferente: “Onde juntos (by) vos ocupdsseis (zjy} no servico (2djn} da nossa Familia (Tsoq), evidencisndo (tao) 0 ‘vosso Fespeito”” 309. (5,14,22). "We wej pud eh seat; we wej zhe may yu shen’. Diz Leggo: “I have not put you to death, and therefore | repeat to you my charge again’. Mater, nem falar dissol E o resto da tradugio 6 froce. Eu entendo: "Eu cuido (wej) em no vos projudicar (seat). Eu so quero que esta vida (zhe may) se profongue (yu — B41 — shen}. 400. (5,14,26). "Wao yud: Yw yud: Zhe wi naei whag gnen: Eh yo cual” Eis como Legge entendeu: “The king says; and again he says, ‘Whatsoouer I have spoken, is all on account of my anxiety about your residence hore”. Cada muleta que Mastre Legge aplica, revela um aleijdo na sua traduego. Fazem ums triste figura Legge pretende que depois de “Wo yud” deve falter qualquer colse; bem como @ sequir a "yw yud”- Eu cuido que ndo falte nada, nem dave faltar. Pode-se bom traduzie assim: “Disse © Rei: Mais uma palavra lyw yud)! Agora tzhe) bem pode (wi) qualquer de vos {nasi whag) dizer: Assim (eh) gostamos (yo! de cé viverl” So isto claro como 0 dia, o bom do Legge andou pelo escuro da noite. Nem admira: pois hd mais de ‘com anos. ‘0 Pastor James Legge, numa das suas notas, chama 4 atanedo para a frequéncia com que se usa "Tey" em ver de ""Theen”, para nomear 9 DEUS. Diz ole: “The change of style from the indefinite term ‘Heaven’ to the personal ‘God! is to be remarked Antes de mais nada, o facto podiese explicar, talvez, porque ne dinastia En se usava mais © term "Tay", ¢ 0 Regente quis adaptar-se aos ouvintes. No em que Legge se engana certamente é em considerar “Then” um temo comum. Lé por isso, ‘também “toy” (senhor) um termo comum. “Theen” serd termo comum, no sentido de Céu, firmamento. Mas ~ 842 — um facto quo os textos eléssicas Ihe difo um sentido pessoal ¢ divino, tanto ou mais do que a "Tey", SO or ignordncia e precipitacko, podiam, Legge e outros, estranhar ou até escandalizar-so de que os Chineses fossom to materialistas, que tomassem 0 Firmamento Por Deus, ou néo encontrassem para Deus outro nome mais apropriado. Eu s6 queria perguntarcIhes: Sabon 0 que significam God, Gott, Deus, Dios, Dio, otc.? Ja na imtrodugdo & minha verso do Livro dos Gantares (She-Kengl, fiz 2 andlise seméntica do nome de Deus em chinés (Theen): 0 que perdos ou tira (the) (05 pecados (on). Os clementos semanticos de origer so: Thye. 50. 10 |tirar) + Xheon. 1g. 9 (culpas, pedados). Theen, no sentido de Céu, firmamento, tem outra semantica: Tzyh. 110 (mostrarse, & vista) + Xen. 4g8 (00 alto, elevado} ‘A mesma chave seméntica leva-nos a verificar cue fos nomes de Deus, nas diferentes linguas, tm em geral (© mesmo sentido: “O que pordoa ou tira os pacados LA diziam aqueles Eseribas de Cafarnaum: Quem é que ode perdoar 0s pecados sendo Deus? (Mc, 2,7), De qualquer modo, James Legge ndo foi justo, ‘quanto tentou incriminar a Confiicio de ter vulgarizedo 9 Wocdbulo “Then” em vez de “Tey” ou "Zhydwtey” Confiicio apenas procurou vulyarizar o que havia de melhor na Antiguidade, como ele préprio confessa, E varnos 18, também Legge reconheceu que, nos documentos clissicos mais antigos, era Theen @ nome 843 — mais usado. 401. (5,16,1), James Legge acha que Gaubil se enganou a0 dar a Cvntsi 0 sentido de Principe ov Soberano. Mas no seré antes Legge que se engana? 0 Duque de Tj, Regente, esté a instruir © sobrinho, que val suceder no Trono. O prefixo "go", que Legge parece ‘do ter entendico, confirmaris ests maneira de ver. 402. (5,18,2). “Tse te slaujn tje ir”. Traduedo de Legge: “And thus he understands the lew of the support Of the inferior people". Nao estd bem claro o sentido da palavra “ir. Eu entendo Lazeres, O povo tem pouco tempo para lazeres; e © imperador dave imité:lo nisso, @ nfo se dar & ociosidade. Tei ¢ 0 sentido de toda a exortagiio deste dacumento. 403. (5,15,5). “Waen ky siau jn'”. 0 Pastor Legge traduziu simplesmente: “And was among zhe inferior people". Diz ele, em nota: “It is perplexing to find "ky" Used 28a preposition, and not simply a conjunction” Vése que 0 Diciondrio de Legge € bostante pobre. “Ky” pode ter ainds outras funcdes. Pode signiticar tembém: Parecerse com, tal qual. © "wen pode igualment ter um significado mais pleno, em vez de ser ‘uma simples conjuncdo (el, pois pode ter o sentido de Ocupade em, viver "'Naci whag leo oom”. Legge diz: “it may be said, hile he was in the mourning shed”. Mestre Legge ficou algo dasconcertade cam o “whag”. Também pode signi: ficar Pasmado, 0 que nao fica nada mal aqui 844 — "Ge we} pud gnen’. A vorsio de Legge é: “After. wards he was still inclined not to speak”. A construedo osté aieijeda, como se vé pelas escoras. Eu julgo que o texto s@ refere ao tempo em que 0 Imperador esteve de Juto na Cabana {oem). “We}” podese treduzir por ‘de propésito”, Ndo era pasmaceira, come parecia, 404, (6,15,7). “Dsez zhe cust hiv lab win”, NBO se vé bem claro a forga de uma expresséo to singele, neste contexto. De certo que no $0 refore 3 todos os imperadores subsequentes da dinastia En. Com raziio nota Leggs que houve ainda trés imperadores que rainaram 21, 23, ¢ 28 anos, sendo 0 ultimo 0 proprio, tirana Zh. A minha versio talvez resolva, em parte, @ Ulificuldade,dando a “euet” 0 sentido de “curto, no tardar": “No tardarem reis que viveram ociosos desde ‘que nesceram... O resultado fol viverem uns, dez anos (dsez 2he cust hi. 405. {5,18,8}. "Xho dsez ec vey". “Who attained to humility and reverential awe”. Assim cz Legos "Souberam daminar se e dar-s2 20 respeito”, entendi eu 406. (5,15,9}. “Mhenwdo pa bhog tsec xhio koq deen koq”, Legge traduziu: “King Wan dressed meanly, und gave himself to the work of trenquillizetion, and that of husbandry”. (sso faz pouco sentido. “Xhdo’ também significa Olaria, Mhenwo vestia modestamente quando se sproximave itsec) dos opersrios. 407. (5,15,10). “Whey seen kvaenkvah”. James Lugge achou difieit a palavra “seen” neste contexto, & = 845 — tomotia come equivalente a “Zhyan"’ (oom). Iso 6 liberdode. Eu entendo que “seen” se pode bom traduzir por “read”. Os reaéim-enviuvados & que sentem masa inecessidale ce contort. “Pad who has zheg". Legge no treduziu: “has” {descanse) “Yéw haem wheo mhayn men. “Thus seeking to secure the happy harmony of the myriads of the people”. Tal é a versso de Legge, que me ndo perece sxaote. Eu waduzl: “Gastavese todo (yéw haem) com toda a genta”. A diferenga dé grande 408. (6.16.13), “Zhe jn pxe tse yu xheen. Lege treduziu: “Men will on the contrary greatly imitete you, and practise evil". Eu cuido que faz meis sentido tomar “un” por Ministios, © dar a “zhe' a forg2 de Observar {que tambxim pose fer), "Pxa’” soria conjunedo (onto, pols), e "tse" verbo imitarl. "Yu xheen” = vlo além. Sequirdo 0 mau exemple, e fardo sinda pior. E 0 que sucede. 409, (5.15.14). “Koah tie jn yo sue vhewn kaow’" Eis 0 que imaginou Legge: “In the caso of the ancients, their ministers discharged their funetions in warning and admonishing ther’. Essa muleta é ume vergooha. Era Uns 308 outros {sue} que os Ministros (In) outrora se exortavam ¢ ojudavam (no 20 Rei). Boesinterpretagies Jnventeram os Mestres da Escola Xawn (se foram eles), ere se imporem aos Monareas, em nome de uma Suposts tradigdo antigal ~ 846 — 410. (6,18,18). “Tys ue siau daey". Legge refere esta frase as leis mencionadas antes, 0 que nfo me parece de boa gramética, Eu entendo que os resultados ltys ue} eram os ddios © 2s pragas entre grandes © pequonos, na populacdo. 411. (6,15,17). “Tse who dsez kya te cust xheen”” Diz Legge: "Then they paid great and reverent attention to their conduct, and with reference to the faults imputed to them..". Longa traducdo para pouco cchinés! © texto pode ser algo diftil, é verdad, Eu dei a “who” a forga de verbo (Reformarl, ¢ teaduzi: “dsez kyate’”

También podría gustarte