Está en la página 1de 40

EXPRESIONES LATINAS DE CONTENIDO

JURDICO
Expresiones en { A }
1 a limine litis: inadmisin a trmite.
2 a mensa et toro: divorio vin!"ar.
3 aberratio ictus: !ando "o o!rrido no on!erda on "o #ensado.
4 ab initio: desde e" #rini#io.
5 ab intestato: s!esin intestada.
6 ab irato: airadamente.
7 abiuratio: ne$ain %!rada de "a tenenia o d&'ito de !na osa.
8 acceptilatio: e(tinin de !na o'"i$ain naida de sti#!"atio.
9 accessio: modo de ad)!isiin de "a #ro#iedad.
10 accessio possessionis: *a!"tad de" s!esor a t+t!"o #arti!"ar.
11 accessoritum cedit principali: "o aesorio si$!e a "o #rini#a".
12 acessorium sequitur principale: "as osas aesorias de'en sari*iarse
, se$!ir e" destino de "as #rini#a"es.
13 accipiens: s!%eto )!e rei'e e" #a$o.
14 actio: medio %!r+dio !ti"i-ado #or e" #arti!"ar #ara #oder entrar en !n
#roeso determinado on e" *in de #rote$er s!s intereses.
15 actio ad exhibendum: ain enaminada a "as di"i$enias #re"iminares
de" %!iio.
16 actio aestimatoria: ain de" om#rador #or "a )!e #ide !na
dismin!in de" #reio de "a osa a"e$ando "a mani*estain de viios
o!"tos en &sta.
17 actio aquae pluviae arcendae: ain #or "a )!e e" )!e vari e" !rso
nat!ra" de "as a$!as. a!sando da/o a" demandante. 0a de vo"ver
&stas a s! !rso norma".
18 actio auctoritatis: ain en virt!d de "a !a" e" ena%enante. )!e en
rea"idad no era #ro#ietario de "a osa. en !na mani#atio. 0a'+a de
#a$ar e" do'"e de" va"or de esta a" demandante , ad)!irente. si este
0a'+a #erdido "a osa #or "a reivindiain de" verdadero d!e/o.
19 actio capitalis: ain #ena" en virt!d de "a !a" se #ide "a im#osiin
de !n asti$o or#ora" a !n es"avo.
20 actio certae creditae pecuniae: ain onedida a" areedor #ara
re"amar a" de!dor !na determinada antidad dada a t+t!"o de
#restamo.
21 actio communi dividundo: Proedimiento #ara "a divisin de "a
#ro#iedad.
22 actio comodati: Ain onedida a" omodante #ara e(i$ir "a
devo"!in de" o'%eto de" ontrato en "a *orma onvenida.
23 actio conducti: Ain de '!ena *e. !ti"i-ada en e" ontrato de
arrendamiento on e" *in de #rote$er a" arrendatario #ara )!e se
ons!me "o ontratado.
24 actio confesoria: Ain a traves de "a !a" se #retende e"
reonoimiento , #rotein de !na servid!m're.
25 actio damni: Ain de da/os on diversas a#"iaiones 1in t!r'a dati.
in ini!ria dat...2.
26 actio depensi: Ain e%eritada #or e" *iador #ara re"amar a" de!dor "o
)!e #a$ a" areedor.
27 actio depositi: Ain )!e e%erita e" de#ositante on e" de#ositario a *in
de "o$rar "a ons!main de "as o'"i$aiones derivadas de" ontrato
de de#sito.
28 actio de depositi contraria: Ain )!e e%erita e" de#ositario on e" *in
de "o$rar "a ons!main de "as o'"i$aiones derivadas de" ontrato
de de#osito.
29 actio doli: Ain in*amante !ti"i-ada. #ara e(i$ir !na indemni-ain.
#or e" ontratante )!e 0a sido v+tima de do"o o *ra!de.
30 actio de eo quod loco: Ain 0onoraria ar'itraria #or "a )!e se #ide #or
e" areedor )!e e" #a$o de !na de!da naida #or stit!#atio se
rea"i-ase en "!$ar di*erente a". en !n #rini#io. #atado.
31 actio de finium regundorum: Ain ivi" e%erita'"e en aso de on*"ito
en torno a "os "inderos o e(tensin de !na *ina onreta.
32 actio de in rem verso: Ain 0onoraria e%eritada ontra e" #ater
*ami"ias en e" aso )!e !no de s!s *i"i 0a,a rea"i-ado !n ne$oio
*ra!d!"ento. teniendo e" #rimero )!e restit!ir "os 'ene*iios.
33 actio de modo agri: Ain e%eritada en "os asos de trasnmisiones #or
mani#atio !ando e(ist+an *ra!des en "a e(tensin de "a *ina
transmitida.
34 actio de pastu pecoris: Ain ivi" )!e #rote$+a a" d!e/o de !n *!ndo
en e" !a" 0a'+a #aido $anado a%eno a!sando da/os a" #rimero.
35 actio de pauperie: Ain ivi" )!e se e%er+a #or e" d!e/o de !n *!ndo
en e" )!e 0a'+a a!sado da/os !n anima" dom&stio a%eno , !,o
e*eto era "a indemni-ain eonmia a" #rimero o "a entre$a a este
de" anima" a!sante.
36 actio de peculio: Ain 0onoraria #or "a )!e e" damni*iado #or !n
ne$oio *ra!d!"ento rea"i-ado on !n *i"i*ami"ias es indemni-ado
mediante e" #e!"i!m de" itado *i"i.
37 actio de pecunia constituta: Ain 0onoraria )!e e" areedor e%erita en
aso de )!e e" de!dor in!m#"a e" #"a-o de #a$o instit!ido #or &ste
3"timo mediante !n #"a-o de 4onstit!t!m4 , admitido #or e" #rimero.
38 actio empti: Ain ivi" a trav&s de "a !a" e" om#rador de '!ena *e
e(i$e "a osa a &" vendida.
39 actio ex stipulatu incerti: Ain onedida a" areedor #ara re"amar e"
!m#"imiento de !na o'"i$ain inierta. naida de 4sti#!"atio
inerta4.
40 actio familiae erciscundae: Ain ivi" a trav&s de "a !a" "os
o0erederos "e$a"es re"aman s!s dere0os so're "a 0erenia
e%eriendo sim!"tneamente de demandante , de demandados.
41 actio fiduciae: Ain #ersona" in*amante e%erita'"e #or e" de!dor de
!na *id!ia on e" *in de e(i$ir de" areedor e" !m#"imiento de "as
o'"i$aiones #ro#ias.
42 actio furti: Ain #ena" in*amante e%erita'"e #or e" d!e/o o
res#onsa'"e de "a osa ro'ada ontra e" "adrn de &sta ,
ir!nsri'i&ndose a s!s m#"ies , *i"i en asos de ser
4#ater*ami"ias4. 1Dos variantes5 mani*esti , ne mani*esti2.
43 actio furti prohibiti: Ain 0onoraria e%erita'"e ontra e" s!%eto )!e
o!"tando !n o'%eto ro'ado se ne$ a s! '3s)!eda.
44 actio iniuriarum: Ain #ena" intransmisi'"e e in*amante. e%erita'"e
ontra e" a!sante de !na "esin mora" o or#ora" a !n s!%eto.
45 actio iudicati: Ain e%erita'"e #or e" demandante en ontra de"
demandado #ara )!e se e%e!te6 "a sentenia ditada #or e" IUDEX.
46 actio libera in causa: Cond!ta de"itiva rea"i-ada en estado de
inim#!ta'i"idad a" )!e se 0a ""e$ado de *orma vo"!ntaria siendo "a
a!sa de" res!"tado de"itivo.
47 actio locati: Ain ivi" e%erita'"e #or e" 4"oator4 #ara )!e e"
4ond!tor4 !m#"a "as o'"i$aiones s!r$idas de" arrendamiento.
48 actio mandati directa: Ain ivi" e%erita'"e #or e" 4mandante4 #ara
)!e e" 4mandatario4 !m#"a e" mandato aordado #or am'os. E(iste "a
ontraria )!e "a e%e!ta e" mandatario ontra e" mandante on e"
mismo *in.
49 actio nata: 4Atio nond!m nata non #raesri'it!r4. es deir. no #!ede
ontar a ontarse "os #"a-os de "a #resri#in en tanto no 0a,a
naido "a ain.
50 actio negatoria: Ain rea" onedida a" #ro#ietario on e" *in de
an!"ar "a #retensin de e%erer iertos dere0os so're s! #ro#iedad
#or #arte de otro.
51 actio negotiorum gestorum: Ain 0onoraria )!e #rote$e a"
re#resentante #roesa" de" s!%eto a!sente en !n #roeso determinado.
reando esto o'"i$aiones a" re#resentante , re#resentado.
52 actio pauliana: Ain 4Por "a )!e se revoa "o ena%enado en *ra!de de
areedores4.
53 actio praejudicialis: Ain de e%eriio #revio a !n %!iio. #or !n s!%eto.
on e" *in de a"arar s!#!estos o sit!aiones neesarias #ara e"
e%eriio de otras aiones #ro#iamente #roesa"es.
54 actio pro socio: Ain e%e!ta'"e #or !n soio onreto #ara 0aer
!m#"ir "as o'"i$aiones #ro#ias de "os soios miem'ros de !na
4soietas4.
55 actio publiciana: Ain 0onoraria a #artir de "a !a" e" #oseedor
'onitario. )!e no es #ro#ietario )!iritario. #!ede ad)!irir #or
!s!a#in en virt!d de !na ain 4*itiia4.
56 actio quanti minoris: 17 atio aestimatoria2.
57 actio redhibitoria: Ain 0onoraria #or "a )!e se dis!e"ve 4!na em#tio8
venditio4. reinte$rndose a" om#rador "o #a$ado , a" vendedor "a
osa.
58 actio rei uxoriae: Ain 0onoraria e%erita'"e en *avor de "a m!%er #ara
)!e e" marido en aso de divorio "e devo"viese "a dote.
59 actio reivindicatoria: Ain onedida a" s!#!esto #ro#ietario 4e( i!re
9!iriti!m4 de !na osa determinada en ontra de" #oseedor at!a" de
&sta. de'iendo am'os s!%etos #resentar #r!e'as )!e atesti$!en s!s
di*erentes #ost!ras en e" #roedimiento de "as 4"e$is ationes4. , s"o
e" demandante en e" #roedimiento *orm!"ario. Los e*etos de esta
ain son e" reonoimiento de" dere0o de #ro#iedad , "a
devo"!in de "a osa en !estin %!nto on s!s *r!tos , aiones.
!na indemni-ain #or da/os s!*ridos #or "a osa si se #rod!%eron de
ma"a *e , en s! aso "a retri'!in a" #oseedor de "a 4im#ensas4 )!e
&ste 0!'iera rea"i-ado.
60 actio rescissoria: Ain #or "a )!e se #ide "a resisin 1diso"!in2 de
!na o'"i$ain en 'ase a determinados am'ios ir!nstania"es de
0e0o.
61 actio serviana: Ain e%erita'"e #or e" areedor en !na 0i#otea. a
#artir de "a !a" tiene #rioridad so're "a #renda *rente a "a #ersona )!e
"a #osea , e(i$i&ndo"a en virt!d de e""o.
62 actio servi corrupti: Ain e%erita'"e #or e" 4domin!s4 ontra !n
terero en aso )!e insti$!e a !n es"avo s!,o a at!ar i"+itamente.
siendo e" e*eto de esta ain e" #a$o de" d!#"o de" es"avo ms e"
resarimiento de "os da/os on e" do'"e de s! va"or.
63 actio tutelae: Ain in*amante e%erita'"e ontra e" t!tor in*ie"
a!sndo"e a este #or do"o , ne$"i$enia.
64 actio venditi: Ain e%erita'"e en aso de venta de '!ena *e #ara
'ene*iiar a" vendedor. e(i$iendo e" !m#"imiento de "as o'"i$aiones
s!r$idas de "a 4em#tio8venditio4 #or #arte de" om#rador.
65 actiones adiecticiae qualitatis: :a%o este nom're "os $"osadores
en$"o'an e" on%!nto de aiones e%erita'"es ontra e" 4#ater*ami"ias4
#or "a ond!ta i"+ita de !n 4*i"ii4 , )!e se a!m!"an a "as aiones
ontra e" 0i%o.
66 actiones arbitrariae: Aiones rea"es )!e *a!"ta'an a" 4IUDEX4 #ara
#edir en 'ase a s! "i're ar'itrio. "a e(0i'iin , restit!in de" o'%eto
de" "iti$io. ondenando en aso de ontravenin. a" demandado a"
#a$o de" e)!iva"ente #e!niario.
67 actiones bona fidei: Aiones )!e #ermiten a" %!e- !n am#"io mar$en
#ara #ron!niarse so're !estiones onomitantes a" #roeso.
#ermitiendo e(ederse de "as #etiiones de "as #artes.
68 actiones certae: Aiones en "as )!e se onreta on #reisin s!
o'%eto. a di*erenia de "as 4aiones inertae4.
69 actiones contrariae: Aiones !ti"i-adas #ara re#etir "as im#ensas
re)!eridas #or e" o'%eto de "a #restain.
70 actiones famosae: Aiones mediante "as )!e se so"iita'a. adems de
"a ondena. "a nota in*amante.
71 actiones ficticias: Aiones 0onorarias en "as )!e e" 4IUDEX4 a #etiin
de" ma$istrado. onsidera omo iertas , #ro'adas determinadas
ir!nstanias )!e no son sino *itiias #ara as+ a'rir !n am#o ms
am#"io a" dere0o.
72 actiones in factum: Aiones 0onorarias #ersona"es en "as )!e e" #retor
insta a" 4IUDEX4 a ondenar !n om#ortamiento do"oso en virt!d de
!nos 0e0os o ir!nstanias dadas. esto es. 4in *at!m one#tae4.
sin 'asarse en nin$3n dere0o #ositivo.
73 actiones in ius: Aiones en "as )!e se insta a" 4IUDEX4 a at!ar
on*orme a dere0o. esto es. 4in i!s one#tae4.
74 actiones noxalis: Aiones e%erita'"es en aso de de"itos ometidos
#or s!%etos 4a""ieni i!ris4 1es"avos , *i"i *ami"ias2 res#ondiendo e"
s!%eto )!e ten+a "a #otestad de &stos.
75 actiones perpetuae: Aiones e%erita'"es sin "imitain tem#ora".
im#resri#ti'"es o #erennes.
76 actiones personales: Aiones diri$idas ontra #ersona onreta ,
determinada.
77 actiones praeiudiciales: Aiones de"arativas. norma"mente 0onorarias.
destinadas a di"!idar !estiones #revias a !n #roeso.
78 actiones populares: Aiones )!e am#ara'an e" inter&s $enera" de"
#!e'"o romano.
79 actiones privatae: Aiones e%eritadas #ara am#arar e" inter&s de !n
#arti!"ar.
80 actiones stricti iuris: Aiones a trav&s de "as !a"es se #ide a" 4IUDEX4
deida so're !na onreta !estin de dere0o. sin #osi'i"idad de
#ron!niarse res#eto a otra. ,a sea de 0e0o o de dere0o.
81 actiones temporales: Aiones e%erita'"es en !n #er+odo de tiem#o
dado. trans!rrido e" !a" se e(tin$!+a "a #osi'i"idad de s! e%eriio.
82 actiones tiles: Aiones 0onorarias )!e se !ti"i-an en s!#!estos )!e
no eran "os )!e en #rini#io se #ensa'an #rote$er mediante e"
#roeso. #or deisin #retoria. dando !n ma,or am#o de ain a"
dere0o.
83 ad cautelam: ti#o de testamento ;; #or si aaso.
84 ad impossibilia nemo tenetur: nadie esta o'"i$ado a "o im#osi'"e.
85 ad interin: #rovisiona"mente.
86 ad perpetuam rei memoriam: ierto #roedimiento vo"!ntario.
87 ad quem: momento *ina".
88 ad referendum: #or on*irmar.
89 ad rem: dere0o a !na osa.
90 ad solemnitatem: re)!isito *orma".
91 animus dereliquendi: intenin de a'andonar.
92 animus iniurinandi: intenin de o*ender.
93 animus necandi: intenin de matar.
94 apud acta: en do!mento ane%o 1ane(o2.
{B}
1 bannus: *a!"tad de dar rdenes de "os re,es visi$odos.
2 bbeneficium ivito non datur: Im#osi'i"idad de oneder a !na #ersona
'ene*iio o sine!ra sin s! vo"!ntad *avora'"e.
3 bona fides: De '!ena *e 1o'%etiva , s!'%etiva2.
4 bona fides non patitur, ut bis idem exigatur: La '!ena *e no to"era )!e se
e(i%a dos vees "a misma osa.
5 boni mores: :!enas ost!m'res.
6 bonorum possessio: <odo 0onorario de #osesin de "os 'ienes
0ereditarios instit!ido on e" *in de #rote$er a "as #ersonas )!e e"
#retor onsidera'a 0a'+an de o'tener "a #osesin de "a 0erenia.
in"!so en ontra de" 4i!s ivi"e4.
7 bonorum venditio: =enta in*amante de todos "os 'ienes de" de!dor
inso"vente.
Expresiones en { }
1 capitis deminutio: Dismin!in de "a a#aidad %!r+dia de !na #ersona
)!e se #rod!+a #or "a #&rdida de !no o varios de "os 4stat!s4 #ro#ios
de &sta. dando #or tanto "!$ar. a tres ti#os di*erentes de a#itis
demin!tio5 m(ima. media , m+nima.
2 cassus: En "a &#oa de "os $"osadores. rei'+an este nom're "as o'ras
)!e est!dia'an asos %!r+dios onretos.
3 causa causae, est causa causatis: Lo )!e es a!sa de "a a!sa es
tam'i&n a!sa de "o a!sado.
4 causa petendi: >!ndamento de "a #retensin a"e$ada en %!iio.
5 cautela socini: C"!s!"a #or "a )!e e" testador o*ree a "os "e$itimarios
dos o#iones.
6 caution: Ca!in. ;; Promesa a*ian-ada a trav&s de !na $arant+a
#e!niaria o rea".
7 caution judicatum solvi: Ca!in de arrai$o en %!iio.
8 cessio: Cesin o transmisin de dere0os )!e rea"i-a e" areedor.
9 cessio bonorum: Dere0o )!e tiene e" de!dor inso"vente a eder s!s
'ienes en aso )!e s! sit!ain no se 0a,a #rod!ido #or !"#a s!,a.
10 cessio fit invito debitore: La esin de !n r&dito #!ede 0aerse ontra
"a vo"!ntad de" de!dor.
11 cognatio: Parenteso nat!ra" naido en virt!d de v+n!"os san$!+neos.
12 cognitio: E(amen de "a a!sa )!e e" #retor ""eva a a'o on arter
#revio , #ara determinar "a onesin o dene$ain de "a ain
orres#ondiente.
13 cognitio extraordinem: Proedimiento ivi" romano. en #rini#io
e(traordinario. )!e se !ti"i- d!rante e" :a%o im#erio , )!e a #artir de"
s. III se onsider ordinario. Se arateri-a #or rea"i-arse en !na so"a
*ase , #or "a #osi'i"idad de a#e"ar.
14 collusio: Convenio a trav&s de" !a" se #retende a"an-ar ierto
#rove0o a osta de !n terero. va"i&ndose de medios *ra!d!"entos.
15 commixtio: <e-"a de dos osas s"idas )!e esta'an en e" #atrimonio
de varios #ro#ietarios #rod!i&ndose !na sit!ain de indivisin.
16 commodum eius esse debet cuius periculum est: E" 'ene*iio es "a %!sta
reom#ensa #or "a as!nin de" ries$o.
17 commodum ex injuria sua nemo habere debet: De" error no de'en
derivarse 'ene*iios #ara e" )!e "o omete.
18 communio incidens: Com!nidad de 'ienes o dere0os entre varias
#ersonas de *orma aidenta". sin "a vo"!ntad e(#resa de &stas. ;;
Com!nidad de 'ienes )!e s!r$e de *orma oasiona" a" ad)!irirse
&stos sim!"tnea , on%!ntamente #or varios s!%etos.
19 condenatio: Parte de "a *rm!"a donde a#aree e" ditamen de" 4IUDEX4
ondenando o a'so"viendo. P!ede ser5 erta e inerta.
20 condicio iuris: Pres!#!esto "e$a" de e*iaia de" ne$oio. ;; C!ando "a
e*iaia de !n ne$oio se 0ae de#ender de !n aonteimiento
inierto. #ero esta de#endenia #roede de "a nat!ra"e-a de" ne$oio o
de" ordenamiento %!r+dio. , no de "a vo"!ntad ne$oia".
21 condicio pendent: <omento en )!e e" ne$oio ! o'"i$ain ondiiona"
se en!entra todav+a s!#editado a "a rea"i-ain de &sta.
22 condicio possibilis: 4Dos son "as "ases de ondiiones. #!es es #osi'"e
o im#osi'"e5 #osi'"e es "a )!e. #or "a nat!ra"e-a de "as osas. #!ede
ser admitida6 im#osi'"e. "a )!e no #!ede ser"o6 de "as )!e. en "a !na
se es#era e" aonteimiento6 en "a o'ra se #resinde de &"4.
23 condictio indebiti: Ain e%erita'"e !ando se #a$a #or error !na
de!da en rea"idad ine(istente.
24 conexa habentur pro uno: "o one(o se onsidera !no.
25 confarreatio: Ceremonia re"i$iosa reservada a "os #atriios a trav&s de
"a !a" se ad)!ir+a "a 4man!s4 so're "a m!%er6 onsist+a en "a o*renda
de !n #an de tri$o a J3#iter.
26 confessus: 4A" on*eso se "e tiene #or %!-$ado6 es ondenado. en ierta
*orma. #or s! #ro#ia sentenia4.
27 confussio: Com!nidad de 'ienes dada a" me-"arse varios "+)!idos.
#erteneientes a di*erentes #ersonas.
28 conmonitorium: Prem'!"o de" :reviario de A"ario.
29 connubio: a!senia de im#edimentos "e$a"es #ara ontraer
matrimonio.
30 consortium ercto non cito: Consorio en e" )!e se en!entran !nidos "os
0erederos de !n 4#ater*ami"ias4 !ando &ste m!ere.
31 constitutum: Pato onsens!a" entre "as #artes. #rometiendo !na de
e""as e*et!ar e" #a$o de !na de!da dada. en *e0a onreta.
32 contractus magis ex partir quam verbis discernuntur: Los ontratos se
onsideran #re*erentemente #or e" ontenido )!e #or s! nom're.
33 contrahentes sub conditionibus impossibilis, est indicium animi iocantis, non
volentis: E" 0e0o de ontratar 'a%o ondiiones im#osi'"es es indiio
de !na intenin de %!$ar. no de )!erer o'"i$arse.
34 contra non valentem agere non currit praescriptio: No #!ede o#onerse "a
#resri#in ontra )!ien #or %!sta a!sa no "e es e(i$i'"e at!ain
a"$!na.
35 conventio in manum: En virt!d de &sta "a m!%er es#osa de !n
4#ater*ami"ias4. #asa a "a #otestad de &ste s!*riendo !na 4a#itis
dimin!tio m+nima4 , #or e""o #ierde "os 4v+n!"os ad$natiios4 )!e "e
!n+an a s! *ami"ia anterior.
36 cretio: Ae#tain. ante testi$os. de !na 0erenia #or #arte de"
0eredero o 0erederos. #roediendo a "a toma de #osesin de &sta , a
"a de"arai?oa!ten ver'a" , *orma" de e""o.
37 cui prodest !: a )!i&n a#rove0a @ .
38 chartae: Do!mento #or medio de" !a" en "a &#oa romana se
#er*eiona'a e" ne$oio %!r+dio.
Expresiones en { " }
1 da mihi factum dabo tibi ius: E(#resin )!e de"imita "as *!niones de "as
#artes , de" %!e- en "a %!risdiin ivi". Las #artes de'en ""evar ante e"
%!e- "os 0e0os ontrovertidos , &ste de'e a"i*iar"os %!r+diamente.
sin )!e. de o*iio. #!eda a#ortar n!evos 0e0os o #r!e'as.
2 damnatio: De"arain %!rada de !n i!dadano romano en virt!d de "a
!a" se im#on+a !na o'"i$ain.
3 damnatus: Reo de m!erte ondenado en %!iio #ena". o de!dor
ondenado en %!iio ivi".
4 damnum iniuria datum: De"ito #rivado naido de" da/o o destr!in
a!sado on do"o o !"#a. en "a osa a%ena. S! re$"amentain se
de'e a "a 4Le( A)!i"ia4.
5 damnum, quod quis sua culpa sentit, sibi debet non aliis, imputare: E" )!e
s!*re da/o #or s! !"#a. de'e im#!trse"o a s+ mismo , no a "os
dems.
6 damnum, sine iniuria esse potest: Posi'i"idad de a!sar !n da/o sin
mediar intenin ma"iiosa.
7 de auditum: de o+das.
8 declaraci#n $iocandi causa$: De"arai?oa!ten de vo"!ntad emitida sin
seriedad. #or 'roma. Caree $enera"mente de e*iaia ne$oia"
#!diendo dar "!$ar a !na indemni-ai?oa!ten de da/os , #er%!iios.
9 de cuius: E" a!sante.
10 deditio: Rendiin o entre$a inondiiona" a Roma de "os #!e'"os
venidos #or &sta.
11 deductio in domun mariti: Ae0o onstit!,ente de" matrimonio romano ,
)!e se mani*esta'a on "a entrada de "a m!%er en "a asa de" marido.
a3n en a!senia de &ste.
12 de iure: Por dere0o. #or %!sto t+t!"o. ;; E" $o'ierno se s!#edita a "a
norma. ;; E" Bo'ierno res#onde en s! ori$en , at!ain a "a
Constit!in.
13 delatio hereditatis: L"amada a 0eredar. Distin$!imos tres ti#os5
testamentaria. a'intestato , *or-osa.
14 delatio nominis: E(#ediente de transmisin de o'"i$aiones en "a )!e
areedor , edente e(tin$!en "a o'"i$ai?oa!ten #ree(istente #or
!na 4sti#!"atio4 , se a!erda otra entre areedor , esionario.
15 de lege ferenda: Re"ativo a "a "e, desea'"e.
16 de lege data: Re"ativo a "a "e, e(istente.
17 delictum: De"ito #rivado en e" )!e e" den!niante #retende o'tener !na
ondena #e!niaria.
18 de minimis non curat lex: Irre"evania #ara "a "e, de "os as!ntos de
inter&s esaso.
19 demonstratio: C"!s!"a de "a *rm!"a )!e se in"!,e en aso de
4intentio4 a'strata o inierta. #ara determinar "a a!sa de "a
o'"i$ain en )!e se 'asa "a re"amain.
20 depensum: Nom're dado a "a #restain )!e e" *iador 0ae omo #a$o
a "a de!da de" de!dor #or e" ava"ado.
21 depositum: 4De#sito es "o )!e se dio a a"$!ien #ara )!e $!ardase.
""amado as+ #or)!e es #!esto. ,a )!e "a #res!nin 4de4 inrementa a
de#sito. omo #ara si$ni*iar )!e est enomendada a "a "ea"tad de
a)!&" todo "o )!e se re*iere a "a !stodia de "a osa4.
22 derivativa potestas non potest esse maior primitiva: La *a!"tad derivada
no #!ede e(eder en atri'!iones a a)!&""a de "a !a" deriva.
23 dicat testator et erit lex voluntas eius: Di$a e" testador , ser "e, s!
vo"!ntad.
24 dictum expertorum nunquam transit in rem iudicatam: E" di0o de "os
#eritos n!na #asa a a!toridad de osa %!-$ada.
25 dies ad quem: D+a desde e" !a". ;; E" 3"timo de !n #"a-o. !,o
trans!rso #rod!e "a e*iaie o ine*iaia )!e de" #"a-o de#enda.
De'e trans!rrir om#"eto. 4En e" m#!to ivi" de "os #"a-os no se
e("!,en "os d+as in0'i"es.
26 dies a quo: D+a desde e" !a" em#ie-a a ontarse e" #"a-o.
27 diffarreatio: Sari*iio )!e s!#on+a "a se#arain entre marido , m!%er.
!ti"i-ando #ara e""o e" ""amado #an 4de *arre!m4.
28 digestum vetus: Primera #arte de "as ino en )!e se divide "a
Com#"i"ain J!stinianea #ara s! est!dio en "a Es!e"a de :o"onia.
29 distinguenda sunt tempora: E" #aso de" tiem#o in*"!,e en "a a"i*iain
de "os 0e0os.
30 distractio bonorum: Proedimiento e%e!tivo de "a Sentenia )!e
onsiste en "a venta *raionada de "os 'ienes )!e onstit!,en e"
#atrimonio de" ondenado. satis*aiendo a "os areedores sin
mermar"a tota"idad de" #atrimonio de" #rimero.
31 dominium ex iure quiritium: Dominio so're "a #ro#iedad #rote$ido #or e"
dere0o de "os #rimeros 0a'itantes de Roma....
32 dominus negotii: Persona a *avor de )!ien se $esta !n ne$oio on o
sin mandato de &sta.
33 donatio: Donain. 1>ormas5 mortis a!sa. #er*eta. #roter n!#ias.
s!' modo2.
34 do ut des: Contrato innominado en e" Dere0o romano mediante e" !a"
!na de "as #artes entre$a !na osa a am'io de otra )!e. a s! ve-. "e
entre$!e "a otra #arte.
35 do ut facias: Do, #ara )!e 0a$as. Idea de ontra#restain.
36 dunviro: <a$istrado S!#remo de" $o'ierno m!nii#a" romano e"e$ido
en !n #rini#io diretamente #or e" #!e'"o. , ms tarde #or "a !ria
m!nii#a" , )!e en n3mero de dos se enar$a'an de "a direin
m!nii#a". teniendo #otestad #ara onvoar , #residir omiios.
%!risdiin ivi" , rimina". #otestad mi"itar6 "a d!rain de s! ar$o
era an!a" , ten+an )!e !m#"ir , 0aer !m#"ir "as deisiones de "a
!ria m!nii#a".
37 dura lex, sed lex La "e, es ri$!rosa. #ero es "e,.
Expresiones en { E }
1 eadem vis taciti atque expressi consensus: La misma e*iaia tiene e"
onsentimiento tito )!e e" e(#reso.
2 edictum: Ordenes )!e emana'an de "os ma$istrados on 4im#eri!m4.
en virt!d de" 4i!s ediendi4.
3 eius nulla culpa est, cui parere necesse sit: La o'"i$ain de o'edeer
e(ime de #osi'"e !"#a'i"idad.
4 electa una via non datur regressus ad alteram: De"imitado e" amino a
se$!ir no #!ede a'andonarse en *avor de otro.
5 emptio: Com#ra en Dere0o Romano. 1>ormas5 es#ei. rei es#eratae.
to""it "oat!m2.
6 emptio%venditio: Com#raventa. ;; Contrato onsens!a" sina"a$mtio
#er*eto de '!ena *e. a t+t!"o oneroso. en e" )!e !n 4venditor4. se
o'"i$a a "a entre$a en #osesin de !na osa a !n 4em#tor4. )!e se
o'"i$a a" #a$o de !n #reio #or e""o.
7 erga omnes: Contra todos.
8 error communis facit ius: La ae#tain de !na sit!ain omo dere0o
"e on*iere arter %!r+dio.
9 et expresum facit cessare tacitum: Lo #ron!niado tiene #rioridad so're
"o dado a entender.
10 ex aequo et bono: Se$3n e)!idad , ra-n.
11 ex ante%ex post: La i$!a"dad de a0orro e inversin omo ondiin de
e)!i"i'rio #res!#one !n %!iio 4e( ante4. !n #ro,eto. mientras )!e "a
identidad onta'"e a0orro8inversin im#"ia !na onstatain 4e(
#ost4 de "os aaeido rea"mente.
12 ex ante: E*etos on anterioridad.
13 exceptio: E(e#in. ;; Parte de "a *rm!"a )!e o#one e" demandado a
"as #retensiones de" demandante ontrarrestando "a 4intentio4 a
trav&s de !na serie de a"e$aiones a s! *avor. 1>ormas5 do"i. in
#ersonam. in rem. i!sti domini. #ati onventi. )!od met!s a!sa. rei
i!diate ve" i!dii!m ded!tae. rei traditae et venditae2.
14 exceptio non rite adimpleti contractus: A#"ia'"e en "os s!#!estos de
in!m#"imiento ine(ato o de*et!oso de "as o'"i$aiones6 es #reiso
)!e e" in!m#"imiento revista ierta $ravedad.
15 exceptio veritatis: Consiste en "a demostrain de "a veraidad de"
0e0o o de" %!iio de va"or a*irmado.
16 ex lege: En virt!d de "e,.
17 ex novo: E*etos at!a"es ; de n!eva #"anta.
18 ex nunc: Desde a0ora.
19 ex officio: En virt!d de !n ar$o.
20 ex parte: Testimonio ses$ado.
21 ex post: E*etos on #osterioridad.
22 ex tunc: Desde entones.
23 excusatio non petita acusatio manifiesta: )!ien se e(!sa
inneesariamente. se a!sa.
24 exemplum exempli non facit fidem: "a o#ia de !na o#ia no da *e.
Expresiones en { & }
1 facta sunt potentiora verbis: <ediando 0e0os. de'en ser &stos
atendidos on #re*erenia a "as #a"a'ras.
2 facultas: >a!"tad de o'rar.
3 favorabilia sunt amplianda, odiusa restringendam: de'e am#"iarse "o
*avora'"e , restrin$ir "o odioso.
4 favor debitoris: #rini#io )!e tiende a s!avi-ar "a sit!ain de "os
de!dores.
5 favor fidei: en aso de d!da. e" #rivi"e$io de "a *e $o-a de" *avor de"
dere0o.
6 favor matrimonii: en aso de d!da. se estar #or "a va"ide- de"
matrimonio.
7 favor testamenti: en aso de d!da. se estar #or "a va"ide- de"
testamento.
8 fideicommissum: "o de%ado #or vo"!ntad de" )!e "o de%a.
9 fideipromissio: modo de *ian-a !ti"i-ada #or #ere$rinos. en aso de
o'"i$aiones s!r$idas de sti#!"atio. intransmisi'"e , ad!ante.
10 fideiussio: modo de *ian-a %!stinianea ontra+da #or sti#!"atio. Se
!ti"i-a #ara $aranti-ar !a")!ier o'"i$ain o'"i$ndose e" *iador i$!a"
)!e e" de!dor.
11 fiducia: moda"idad de $arant+a rea" onsistente en "a transmisin de "a
#ro#iedad de !na osa #or manii#atio. #or e" de!dor a" areedor
*id!iario. o'"i$ndose &ste a devo"ver"a !m#"ida "a o'"i$ain )!e
dio "!$ar a "a $arant+a. si 'ien e" areedor #od+a vender"a antes de
esto. rom#iendo ante e" de!dor #or e""o.
12 fiducia cum amico: *id!ia en #rove0o a%eno. en inter&s de" *id!iante
o de !n terer 'ene*iiado.
13 fiducia cum creditore: *id!ia )!e se ontrae en #rove0o #ro#io. en
inter&s de" *id!iario. )!e es e" areedor !,o r&dito se #retende
$aranti-ar.
14 finita voluntae, finitum est mandatum: e" mandato aa'a #or "a
vo"!ntad de" mandante.
15 foedus: Tratados 'i"atera"es entre e" im#erio romano , "os 0a'itantes
de "os territorios #or &ste on)!istados.
16 foedus latinum: Tratado e"e'rado entre "a i!dad de Roma , e" resto
de i!dades de" Laio 0aia e" a/o CDE a.C. *r!to de" !a" naer "a
on*ederain "atina.
17 foenus nauticum: <oda"idad de m!t!o a inter&s esti#!"ado. de ori$en
$rie$o. en e" )!e se #resta dinero a!n armador #ara )!e "o destine a"
omerio mar+timo res#ondiendo e" areedor de" ries$o.
18 forma non observata, infertur adnullatio actus: La no o'servania de
"as *orma"idades en !n ne$oio %!r+dio !ando son onstit!tivas.
aarrean s! n!"idad..
19 forum iudicum: Nom're dado a" on%!nto de versiones v!"$ares de"
Li'er I!diior!m.
20 fratres germani: 0ermanos #or v+n!"o #aterno om3n.
21 furtum: de"ito #rivado. S!strain *ra!d!"enta on intenin de "!ro.
sea de "a misma osa. de s! !so o #osesin 1one#t!m. mani*est!m.
ne mani*est!m. o'"at!m2.
Expresiones en { G }
1 genus nunquam perit: "o $en&rio no #eree ;; O'"i$ain $en&ria #or
"a !a" e" areedor ve satis*e0o s! inter&s rei'iendo !a")!ier osa
)!e #ertene-a a" $&nero , e" de!dor. est o'"i$ado a entre$ar osa
)!e re3na "as arater+stias esta'"eidas.
2 gestio pro herede: !sar de "as osas 0ereditarias omo si *!ese
0eredero.
3 grammatica falsa non vitiat chartam: e" do!mento o esrit!ra es
v"ido #ese a errores $ramatia"es.
Expresiones en { H }
1 habeas corpus: dere0o de todo i!dadano. detenido o #reso. a
om#areer inmediata , #3'"iamente ante !n %!e- o tri'!na" #ara
)!e. o,&ndo"e. res!e"va si s! arresto *!e o no "e$a". , si de'e a"-arse o
mantenerse.
2 haereditas damnosa: 0erenia !,as de!das e(eden a "os 'ene*iios.
3 hospitalitas: instit!in de dere0o romano a#"ia'"e a "os #!e'"os
e(tra/os a Roma #ero )!e "e #resta'an serviios mi"itares en virt!d de
"a !a" "os d!e/os de "as asas se ve+an o'"i$ados a eder !na terera
#arte de "a misma #ara e" a"o%amiento de" so"dado.
4 hospitium: a!erdo entre dos #artes 1individ!os o $r!#os2 en
sit!ain de i$!a"dad en virt!d de" !a" se e(tiende "a a#"iain ,
#rotein de" dere0o de ada $r!#o a "a tota"idad de "os )!e
s!sri'en e" #ato.
5 hypotheca est tota in toto el tota in quolibet parte: "a 0i#otea se
e(tiende no s"o a" todo sino tam'i&n a !na #arte de" 'ien $ravado.
Expresiones en { }
1 idem est non esse et non probari: "a *a"ta de #r!e'a e)!iva"e a no
e(istenia.
2 idem est non esse et non significari: en a!senia de noti*iain. e"
destinatario de "a misma no e(iste #ara e" dere0o.
3 id quod interest: *rm!"a om#ensatoria de #restain a" areedor de"
e)!iva"ente de a)!e""a !ti"idad )!e "e 0!'iera re#ortado e"
!m#"imiento de "a o'"i$ain en *orma es#e+*ia.
4 ignorantia iuris neminem excusat: "a i$norania de "a "e,. no e(!sa
s! !m#"imiento.
5 il!buruco: testamento otor$ado 4a "a a'eera de "a m!erte4.
6 illiato: A%!ar.
7 impossibilium nulla obligatio est: Es n!"a "a o'"i$ain de osas
im#osi'"es.
8 in absentia: En a!senia.
9 in aedificatio: aesin de "o edi*iado en s!e"o a%eno #or #arte de"
d!e/o de" terreno.
10 in aequali iure melior est conditio possidentis: a i$!a"dad de
dere0os. #reva"ee e" de" #oseedor.
11 in alternativis electio est debitoris: orres#onde "a e"ein a" de!dor
en aso de varias #osi'i"idades.
12 in articulo mortis: Sit!ain e(trema. 4en e" art+!"o de "a m!erte4.
13 inaudita altera pars: 4no o+da "a otra #arte4. S!#one "a v!"nerain de"
#rini#io )!e e" %!e- no #!ede *a""ar a *avor de !n "iti$ante sin o+r a"
otro.
14 in claris non fit interpretatio: !ando "a norma es "ara. no neesita
inter#retain.
15 in contrahenda venditione, ambiguum pactum contra venditionem
interpretandum est: "a am'i$!edad en a"$!na "!s!"a de "a
om#raventa de'e inter#retarse ontra e" de!dor.
16 in conventionibus contrahentium voluntatem potius quam verba,
spectari plamil: se determin )!e en "as onveniones se atienda a "a
vo"!ntad de "os ontratantes ms 'ien )!e a "as #a"a'ras.
17 incubit probatio quidicit non qui negat: La demostrain de "as
a*irmaiones orres#onde a )!ien "as 0ae. La ne$ain #or s!
nat!ra"e-a no es de areditar. a no ser )!e onten$a aseverain
e(#resa.
18 indebiti conditio: ain #ara re"amar "o )!e se #a$ inde'idamente.
19 indebiti solutio: #a$o de "o inde'ido.
20 inde datae leges ne fortis omnia posset: "as "e,es tienen omo
*ina"idad evitar "a ar'itrariedad de "os *!ertes.
21 in dubio, magis contra fiscum est respondendum: aso de de!da en
"os on*"itos entre individ!o , *iso de'e irse ontra &".
22 in dubio pro operario: aso de de!da en "os on*"itos de tra'a%o se
res!e"ven a *avor de" tra'a%ador.
23 in dubio pro possesore: si se d!da aera de "a #ro#iedad de !n 'ien
es me%or "a ondiin de #oseedor.
24 in dubio pro reo: "a d!da a#rove0a a" a!sado de !n de"ito o *a"ta.
25 in dubiis abstine: en "a d!da. a'stente.
26 in dubiis favorabilior pars eligenda: en "a d!da se 0a de e"e$ir "o ms
*avora'"e. 'ene*iio de "a d!da.
27 in fine: "o itado se "oa"i-a a" *ina" de !n art+!"o.
28 infortiatum: nom're de "a se$!nda #arte de "a Com#i"ain
J!stinianea #ara s! est!dio en "a es!e"a de :o"onia.
29 in fraganti: en e" mismo momento )!e se est ometiendo e" de"ito.
30 infra petita: sentenia )!e onede menos de "o #edido en e" s!#"io.
31 infrascrito: )!e *irma a" *ina" de !n esrito. Di0o a'a%o o des#!&s de
!n esrito.
32 in fraudem legis: en *ra!de de "e,.
33 in illiquidis non fit mora: "os intereses de demora no se de'en !ando
"a antidad )!e se re"ama es "+)!ida ni !ando "a determinain de "a
antidad #edida de#ende de" %!iio )!e de'a #reisar"a.
34 iniquum est aliquem rei sui esse iudicem: nadie #!ede ser %!e- ,
#arte.
35 in iudiciis, minori aetati succurritus: en "as !estiones "iti$iosas "os
menores de'en ser o'%eto de *avor es#eia".
36 in iure cessio: modo derivativo de "a ad)!isiin de "a #ro#iedad. en e"
)!e en !n "iti$io sim!"ado. "a osa en !estin era reivindiada #or e"
ad)!irente ante e" ma$istrado omo s!,a. no o#oni&ndose a e""o e"
tit!"ar de" dominio so're esta. de"arndose #or tanto. #ro#iedad de"
#rimero.
37 iniuria: "o ontrario a dere0o. ;; Da/o mora" o or#ora" a!sado #or
!na #ersona a otra.
38 iniuria non excusat iniuriam: !na in%!ria no %!sti*ia otra.
39 iniuria non praesumitur: "a in%!ria no se #res!me.
40 iniuria propia non cadet in beneficium facientis: de !n ato i"+ito no
de'e derivarse dere0os #ara s! a!tor.
41 in limine litis: en "os #re"iminares de" %!iio.
42 in memoriam: 0omena%e. re!rdo #ara #er#et!a memoria.
43 in pari causa: re$"a )!e distin$!e se$3n )!e e" 0e0o )!e 0a
#rovoado "a n!"idad de" ontrato sea o no de"ito.
44 in pari causa, melior est causa possidentis: en i$!a"dad de
ondiiones de "os ontendientes en !n #"eito es #re*erido )!ien tiene
"a #osesin de "a osa o'%eto de" "iti$io.
45 in pectore: reserva de !na reso"!in ,a tomada.
46 in solidum: #or entero. #or e" todo. ;; >a!"tad )!e de'e e%ererse o
!m#"irse #or entero.
47 in sollemnibus forma dat esse rei: En "os ne$oios so"emnes "a *orma
es re)!isito onstit!tivo , s! a!senia im#"ia "a n!"idad.
48 in statu quo: tendenia a mantener "as osas. o'%eto de "iti$io.
mientras )!e se e"e'ra &ste. 4#endiente e" "iti$io. nada sea
innovado4.
49 intentio: es a)!e""a #arte de "a *rm!"a en "a )!e se e(#resa e" dere0o
)!e #retende e" demandante.
50 inter alios factam transactionem, absenti non potet facere
praeiudicium: "a transain otor$ada entre !nos no #!ede irro$ar
#er%!iio a" a!sente.
51 inter arma silent leges: "a $!erra im#ide "a a#"iain de "as "e,es.
52 intercessio: ato de #restain de $arant+a #ersona".
53 in terminis: 4en "os t&rminos4. se re*iere a "a reso"!in %!diia" )!e
#one *in a !n "iti$io.
54 interpellatio: re)!erimiento de" areedor a" de!dor o vieversa. on e"
*in de 0aer e*etivo e" #a$o de "a de!da en e" #"a-o esta'"eido.
55 interpellatio in iure: re)!erimiento 0e0o %!diia"mente a" ""amado 1a "a
0erenia2 #ara )!e mani*ieste dentro de !n determinado #"a-o si
ae#ta o no.
56 interpretatio: res!men o a"arain de !n te(to %!r+dio.
57 interpretatio prudentium: inter#retain de "as normas %!r+dias #or
#arte de "os %!risons!"tos romanos.
58 interusurium: en e" s!#!esto )!e !n de!dor #a$ase s! de!da antes
de" #"a-o #atado #ara s! !m#"imiento. se "e #ermit+a "a ded!in
de "a #arte orres#ondiente de "os intereses.
59 inter vivos: ne$oio %!r+dio entre #ersonas en vida.
60 intestato: 4m!erto intestado. no s"o e" )!e no 0i-o testamento. sino
a)!e" )!e no nom'r t!tores a s!s desendientes en e" testamento.
#!es en "o re"ativo a "a t!te"a )!ed intestado4.
61 in toto iure generi per speciem derogatur: en dere0o. "a es#eie
dero$a a" $&nero.
62 intra vires: at!ain rea"i-ada dentro de "os "+mites one'idos.
63 intra vires haereditatis: 4en e" interior de "as *!er-as de "a 0erenia4.
La ae#tain de "a 0erenia a 'ene*iio de inventario s!#one !na
"imitain en "a res#onsa'i"idad #or de!das de "a masa 0ereditaria.
64 intuitu pecuniae: e" mvi" ne$oia" onsiste en "a a#ortain
eonmia on inde#endenia de "a onsiderain #ersona".
65 intuitu personae: en onsiderain a "a #ersona se rea"i-an "os atos o
ne$oios %!r+dios.
66 in voce: in*orme de viva vo- ante e" %!e- o tri'!na".
67 iocandi gratia: En 'roma.
68 ipso facto: inmediatamente.
69 ipso iure: #or e" #ro#io dere0o. ;; Por vo"!ntad de" dere0o.
70 iter criminis: e" amino de" de"ito. ;; *ase interna de "a ideain rimina"
desde )!e a#aree "a idea riminosa 0asta s! rea"i-ain materia".
71 "#E$: J!e-. En Dere0o Romano s! at!ain se "imita a "a *ase
a#!d i!diem. estando o'"i$ado a emitir Sentenia. si "o ontrario
*!ese en #er%!iio de !na o am'as #artes.
72 iudex debet iudicare secundum allegata et probata: E" %!e- de'e
deidir de a!erdo on "as a"e$aiones , "a #r!e'a.
73 iudicatus: Condenado.
74 iudices chartularii: >!nionarios )!e da'an va"ide- a do!mentos.
mediante !n s!#!esto #"eito )!e ad)!ir+a as+ e" arter #3'"io.
75 iudicia. bona fidei: J!iios en "os )!e e" IUDEX est a#aitado #ara
senteniar tomando en !enta "a '!ena *e de "as #artes.
76 iura: esritos de "os %!risons!"tos romanos.
77 iura in re aliena: dere0os e%eridos #or !na #ersona so're osa
a%ena5 servid!m'res. !s!*r!to. s!#er*iie. en*ite!sis , dere0os
rea"es de $arant+a.
78 iuramentum: 4onsiste e" %!ramento en !na es#eie de transain ,
tiene ms a!toridad )!e "a osa %!-$ada4.
79 iura novit curia: "os Tri'!na"es onoen e" dere0o. ;; E" %!-$ador tiene
#"ena a!tonom+a en "a a#"iain de" Dere0o. #!diendo *!ndarse
tanto en "os #ree#tos invoados #or "as #artes omo en "os no
onsi$nados. siem#re )!e se re*ieran a "as !estiones )!e 0a,an sido
de'atidas en e" #"eito.
80 iura publica anteferenda privatis: en aso de on!rrenia e" dere0o
#3'"io se so're#one a" #rivado.
81 iurisdictio: *a!"tad #retoria de a!tori-ar !n #roeso %!diia" onreto.
Esta "a'or onsist+a en "a desi$nain de !n %!e- , en "a
determinain de "os medios %!r+dios , dere0os. a !ti"i-ar #or "as
#artes en e" #roeso.
82 iuris error nulli prodest: e" error de dere0o no #!ede 'ene*iiar a
nadie.
83 iuris et de iure: #or "e, , #or dere0o.
84 iuris tantum: #res!nin #rovisiona".
85 ius: Dere0o. 1 se a/adirn voa'"os2.
86 iusiurandum: J!ramento en e" )!e se invoa a "a divinidad omo
testi$o de !n ato. o de aserto 1in i!re. vo"!ntari!m2.
87 iussum: de"arain de vo"!ntad )!e tiene #or o'%eto om#"etar !n
determinado ne$oio %!r+dio )!e en s! momento no se on*i$!r de
*orma tota".
88 iusta causa: %!sta a!sa. ;; a!sa on*orme a dere0o e(i$i'"e #ara "a
%!sti*iain de !n ato %!r+dio.
89 iustae nuptiae: matrimonio "e$+timo. ontra+do entre dos ives. o entre
!n ives , !na "atina o #ere$rina )!e dis*r!te de" i!s onn!'ii. sa"vo
im#edimentos "e$+timos.
90 iustitia: 4vo"!ntad onstante , #er#et!a de dar a ada !no s! dere0o.
91 iuxta, allegata et probata: "os tri'!na"es de'en ditar s!s *a""os on
arre$"o a "o a"e$ado , #ro'ado.
Expresiones en { % }
1 laedere: da/ar. "esionar.
2 laessio enormis: da/o a!sado a" vendedor de !n 'ien inm!e'"e. )!e
no 0a rei'ido en #a$o #or "a venta. ni "a mitad de" verdadero va"or de
"a osa en !estin6 tiene dere0o a resindir e" ontrato o a e(i$ir e"
#a$o de "a di*erenia.
3 lata culpa: *a"ta e(trema de di"i$enia.
4 lato sensu: en sentido am#"io.
5 legatum: es "a se$re$ain de a"$o de "a 0erenia #or "a !a" e"
testador )!iere )!e se atri'!,a a" "e$atorio a"$o de "o )!e en s!
on%!nto va a ser de" 0eredero 1modos5 #er damnationem. #er
#raee#tionem. #er vindiationem. sinendi modo2.
6 legatum penoris: "e$ado de !niversa"idad de osas. $enera"mente
ons!mi'"es. de des#ensa om#rensivo de "as osas de omer , de
'e'er. as+ omo tam'i&n "os rei#ientes indis#ensa'"es #ara ontener
en e""os "as itadas #rovisiones.
7 lege ferenda: "e, )!e se va a 0aer.
8 leges imperfectae: Le$es )!e ni sanionan ni an!"an.
9 leges minus quam perfectae: Le$es )!e si 'ien sanionan no an!"an
e" ato )!e da "!$ar a "a sanin.
10 leges perfectae: Le$es )!e im#onen !na sanin , de"aran "a n!"idad
de" ato )!e da "!$ar a "a sanin.
11 leges posteriores priores contrarias abrogant: En aso de o"isin "a
"e, #osterior dero$a "a anterior.
12 legis actio per condictionem: Le$is atio a trav&s de "a !a" se
em#"a-a a a"$!ien a om#areer ante e" %!e-. on e" *in de re"amar en
#rini#io dinero , on e" tiem#o !a")!ier ti#o de osas iertas.
13 legis actio per iudicis arbitrive postulationem: Le$is atio a trav&s de
"a !a" se #ide !n %!e- o r'itro #ara )!e at3e en !na determinada
sit!ain.
14 legis actio per manus iniectionem: Le$is atio de arter e%e!tivo.
!ti"i-ada en e" aso de a)!e" de!dor ondenado en %!iio. )!e no
#a$a'a "a de!da en e" #"a-o de treinta d+as on #osterioridad a" %!iio.
#roediendo e" demandante. a "a a#re0ensin or#ora" de &ste
manteni&ndo"o #reso d!rante sesenta d+as...
15 legis actio per pignoris capionem: Le$is atio de arter e%e!tivo
)!e onsist+a en "a toma de !na #renda determinada. #ara *or-ar as+ e"
#a$o de !na de!da )!e ten+a arter sa$rado. mi"itar o *isa".
16 legis actio sacramento: Le$is atio $enera" onsistente en !na
a#!esta saramenta". #or #arte de "os "iti$antes. #ara re"amar "a
#ro#iedad de a"$o. 1variantes5 in rem. in #ersonam2.
17 legitimatio ad causam: En "a re"ain de "a ain on "a "e$itimain
4ad a!sam4 se distin$!en dos #osiiones5 no se #!eden identi*iar
am'os one#tos.
18 legitimatio ad procesum: Aae re*erenia a "a a#aidad. #ersona"idad
neesarias #ara om#areer en %!iio. Le$itimain #roesa" es "a
!a"idad #or "a )!e #!ede , de'e ser #ro#!esta #or o ontra #ersonas
determinadas.
19 lex: Estat!to de arter vin!"ante #ara todos "os ives. emanado de
!n ma$istrado. , )!e neesita "a a#ro'ain de" #!e'"o en omiios
#ara s! vi$enia.
20 lex aebutia: Le, ro$ada de *e0a inierta )!e a!tori- en materia de
#roedimiento ivi" e" em#"eo de" n!evo sistema 4#er *or*!"am4 en
todos a)!e""os asos )!e se !sa'a e" sistema de "e$is ationes.
21 lex civilis causae: Dere0o materia" , s!stantivo de" ordenamiento
%!r+dio e(tran%ero a" )!e se remite !na norma de on*"ito.
22 lex civilis fori: Dere0o materia" , s!stantivo de" *oro. )!e da !na
so"!in onreta , de *orma direta a !na determinada sit!ain o
re"ain #rivada internaiona".
23 lex cornelia: Nom're de "as "e,es dadas #or Si"a en e" a/o FG a.C. )!e
re*orman e" Dere0o #ena".
24 lex duodecim tabularum: Le, de "as XII Ta'"as.
25 lex fori: Le, de" *oro. es e" dere0o a#"ia'"e a" *ondo de !n as!nto
#rivado internaiona".
26 lex formalis causae: Dere0o *orma" e(tran%ero. om#!esto #or e"
on%!nto de normas de on*"ito e(tran%eras a" )!e se remite !na
norma de on*"ito interna.
27 lex formalis fori: Dere0o *orma" de" *oro. om#!esto #or e" on%!nto
de normas de on*"ito internas de !n Estado.
28 lex in confirmatione concilii editae: Sanin #or "a )!e !n re, visi$odo
da'a va"or de "e, a "os Cnones , Deretos de !n Coni"io.
29 lex loci delicti comissi: Le, de" "!$ar de omisin de !n de"ito o de
#rod!in de !n aidente.
30 lex hortensia: Le, ro$ada de" a/o HFI a.C. en virt!d de "a !a" "os
a!erdos de "os #"e'isitos se onvierten en "e,es omiia"es.
31 lex locus regit actum: Le, de" "!$ar de *ormain de !n ato. 0e0o o
ne$oio %!r+dio. ;; P!nto de one(in. de arter "oa". de !na norma
de on*"ito.
32 lex de m&laca: Se trata de !na "e, de m!nii#ios destinada a"
m!nii#io de <"a$a...
33 lex mercatoria: Con%!nto de ost!m'res. !sos , #rtias omeria"es
de "a om!nidad meranti" internaiona".
34 lex rei sitae: La "e, de" "!$ar de sit!ain de !n 'ien.
35 lex romana visigothorum: Com#endio de *!entes de" Dere0o Romano
#rom!"$ado #or A"ario en e" a/o JKL omo te(to "e$a" 3nio. , )!e
0a'r+a de re$ir a "os $a"os e 0is#anorromanos tras "a on)!ista
visi$oda.
36 lex s&lica: Dere0o de "os *rano8sa"ios s!r$ido omo !n a!erdo
entre e" #!e'"o , "os monaras.
37 lex de salpensa: Se trata de !na "e, de m!nii#ios...
38 lex visigothorum vulgata: Nom're on e" )!e Me!mer desi$na a"
on%!nto de "as versiones v!"$ares de" Li'er I!diior!m.
39 libellus contradictionis: 17 "i'e""!s onventionis2 Do!mento )!e e"
demandante entre$a'a a" ma$istrado , &ste a" demandado6 en este
esrito se res!m+an "as #retensiones de" demandante sirviendo de
itain *orma".
40 liber decretalium: Co"ein de esritos annios )!e ontiene "os
Dereta"es )!e van desde GHHI a GHCG.
41 liber extra: 17 "i'er dereta"i!m2.
42 liber extravagante: Reo#i"ain o*iia" a!t&ntia , e("!siva de "os
nones oni"iadores , dereta"es de GGIK.
43 liber iudiciorum: Com#i"ain de "e,es visi$tias en GH "i'ros )!e a
s! ve- se dividen en t+t!"os , "e,es. Se #rom!"$ #or Reesvinto en e"
LJC. S! in*"!enia 0a sido enorme.
44 liber legum: :reviario de A"ario.
45 libertus: Es"avo man!mitido )!e se manten+a "i$ado on s! anti$!o
amo...
46 libri feudorum: Com#i"ain de diversas "e$is"aiones "on$o'ardas
)!e reo$e e" Dere0o *e!da" , )!e t!vo $ran in*"!enia #osterior.
47 limitatio: Ceremonia re"i$iosa a trav&s de "a !a" se determina'an "os
"+mites de !n 4domini!m e( i!re )!iriti!m4 1#ro#iedad ivi"2. Estos
"+mites se re#!ta'an 4res santae4.
48 lis sub iudice: Liti$io #endiente de reso"!in.
49 lite pendente nihil innovetur: Pendiente e" %!iio no #!ede 0aerse
innovain a"$!na. 1Se re*iere a "as osas "iti$iosas2.
50 litis aestimatio: va"orain #e!niaria de" o'%eto de" "iti$io.
51 litis consorcio: Sit!ain #rod!ida #or "a re!nin de !na #"!ra"idad
de #artes 1ativo o #asivo2.
52 litis consorte: Persona )!e "iti$a !nida a otra #or !n mismo inter&s.
*ormando on e""a !na so"a #arte.
53 litis contestatio: Ato *orma" e"e'rado #or "as #artes ente testi$os.
donde se *i%a'a e" %!iio de *orma de*initiva. a trav&s de "a de"arain
de a!erdo. a este res#eto. entre "os "iti$antes. Este ato da'a #or
*ina"i-ada "a *ase 4in i!re4.
54 litis denunciatio: En e" #roeso 4e(traordinem4. itain a" #"eito
enviada #or e" demandante a" demandado.
55 litis expensas: 4Bastos de !n "iti$io46 ostas #roesa"es6 antidades
)!e #or $astos %!diia"es de'en sa*is*aerse #or #ersona )!e no es
)!ien "iti$a en nom're #ro#io.
56 litis pendencia: Ca!sa #endiente.
57 locatio conductio: Arrendamiento. ;; Contrato onsens!a" en e" )!e !n
"oador 1arrendador2. se o'"i$a a *ai"itar a !n ond!tor
1arrendatario2. 'ien e" !so , dis$r!te tem#ora" de !na osa...
58 loci actus: Le, de" "!$ar donde ""evse a e*eto e" ato.
59 loci contractus: Le, de" "!$ar donde se otor$ e" ontrato.
60 loci delictus: Le, de" "!$ar donde se ometi e" de"ito.
61 loci domicilii: Le, de" "!$ar de" domii"io.
62 loci rei sitae: Le, de" "!$ar de" "!$ar donde se !'ia !na osa o 'ien.
63 locupletari: Enri)!eimiento in%!sto.
64 locus contractus: L!$ar de *ormain de" ontrato de trasendenia
#ara determinar "a om#etenia de" r$ano %!risdiiona" a )!ien
orres#onda onoer de "os #res!ntos "iti$ios )!e #!edan s!r$ir en "a
e%e!in , !m#"imiento de" mismo.
65 locus regit actum: E" ato se ri$e #or "a "e, "oa". ;; En "a *orma de "os
atos se o'servan "as #resri#iones de "as "e,es de" "!$ar en )!e se
e"e'ren !a"es)!iera )!e sean "as de "as "e,es )!e ri%an e" ato en
!anto a" *ondo.
66 lucrum cessans: P&rdida de 'ene*iios.
Expresiones en { ' }
1 magister bonorum: S+ndio.
2 mancipatio: <odo so"emne de transmisin de "a #ro#iedad ivi" 1e(
i!re )!iriti!m2. )!e onsist+a en !n ato *orma" e"e'rado ante ino
testi$os ,...
3 mancipium: Nom're dado a" on%!nto de "as osas neesarias #ara "a
eonom+a *ami"iar a$raria5 *!ndo. a#eros. anima"es de tiro , ar$a. ,
es"avos. ?Ea!testas eran re#!tadas 4res mani#i4.
4 mandata: Instr!iones , normas dadas #or e" #r+ni#e. , ms tarde
#or e" em#erador. a "os ma$istrados , *!nionarios en e" maro de"
Dere0o romano de "a &#oa im#eria".
5 manumissio: Ato a trav&s de" !a" e" d!e/o de !n es"avo onede a
&ste "a "i'ertad. 1=ariedad de *ormas2.
6 manus: Potestad )!e e%ere e" #ater*ami"ias so're "a m!%er.
7 minus petitio: Petiin o demanda in*erior a "o #ertinente.
8 missio in bona: Orden #retoria a trav&s de "a !a" se *a!"ta'a a !n
areedor #ara "a toma de #osesin de "a tota"idad de "os 'ienes de !n
de!dor.
9 missio in possesionem: Orden #retoria )!e *a!"ta'a a !na #ersona
onreta #ara "a toma de #osesin de "os 'ienes de otra #ersona
determinada.
10 missio in re: Orden #retoria a trav&s de "a !a" se *a!"ta'a a !n s!%eto
#ara "a toma de #osesin de !na #arte de "os 'ienes de otra #ersona.
11 missio reu servandae causa: A!tori-ain de" #retor #ara detentar
'ienes a%enos on e" o'%eto de administrar"os.
12 mores maiorum: Con%!nto de ost!m'res de "os )!irites 1#rimeros
0a'itantes de Roma2. )!e onstit!ir+a e" n3"eo iniia" , entra" de" I!s
Civi"e.
13 mortis causa: Por a!sa de m!erte.
14 municipii: Asentamientos romanos donde ,a e(ist+an $r!#os
0!manos. )!e son sometidos , o'"i$ados a #a$ar im#!estos a Roma.
15 mutatis mutandis: 4Cam'iando "o )!e se de'e am'iar4.
16 mutuum: 4La o'"i$ain se ontrae #or "a osa en "a dain en m!t!o.
Expresiones en { ( }
1 nasciturus: Cone'ido. ;; E" )!e naer.
2 ne bis in idem: 4Nadie #!ede ser en%!iiado #or "os mismos 0e0os
)!e 0a,an sido %!-$ados #or reso"!in *irme de !n tri'!na" #ena"4.
3 nec aequm est dolum suum quemquam relevare: No es %!sto )!e e"
#ro#io do"o "i'ere a !a")!iera de s! o'"i$ain.
4 ne eat "#E$ extra petita petitum: Prini#io ivi"+stio )!e se identi*ia
on e" #rini#io a!satorio de" #roeso #ena".
5 negatio duplex est affirmatio: Una ne$ain do'"e e)!iva"e a !na
a*irmain.
6 negotiorum gestio: Consiste en e" !idado. $estin o administrain
)!e !na #ersona sin mandato. o'"i$ain ni 0a'er sido *a!"tado #ara
e""o. rea"i-a en 'ene*iio de otra.
7 nemine discrepante: Sin )!e nadie disre#e. #or !nanimidad. sin
o#osiin.
8 nemini dolus suus prodesse debet: A nadie de'e a#rove0ar s! ma"a
*e.
9 nemini res sua servit: Im#osi'i"idad %!r+dia de )!e !na servid!m're
#!eda s!r$ir , s!'sistir entre *!ndos #erteneientes a !n mismo
#ro#ietario.
10 nemo auditur: Las $ananias de "as meretries #roeden de !n
ontrato inmora". #ero "as #artes a!erdan e" #reio vo"!ntariamente.
, #rivar de &ste a "a ramera es $rave in%!stiia #or)!e se esta'"ee "a
im#osi'i"idad de re#etir #or "o #a$ado.
11 nemo dare potest quod non habet: Nadie #!ede dar "o )!e no tiene.
12 nemo debet inaudito damnari: Nadie #!ede ser ondenado sin ser
o+do.
13 nemo debet lucrari ex alieno damno: Nadie de'e "!rarse de" da/o
a%eno.
14 nemo "#E$ sine actore: >rm!"a "atina )!e reo$e e" #rini#io
a!satorio. en e" sentido de esta'"eer )!e sin a!sain no #!ede
a'rirse "a *ase deisoria de" #roeso #ena".
15 nemo ius iuris ad alium transferre potest quam ipso habent: No #!ede
transmitirse ms dere0o )!e e" #ose+do.
16 nemo liberalis nisi liberatus: La e(istenia de de!das #endientes
im#ide "a rea"i-ain de atos de "i'era"idad.
17 nemo plus iuris ad alium transfere potest quam ipso habent: Nadie
#!ede trans*erir a otro mas dere0o )!e e" )!e &" mismo ten$a.
18 nemo tenetur iurare in suam tuipi turpitudinem: A nadie #!ede
o'"i$arse )!e de"are en s! ontra.
19 ne procedat "#E$ ex oficio: A!senia de *a!"tades #ara )!e e" %!e-
en "a %!risdiin ivi" #!eda iniiar !n #roeso sin mediar vo"!ntad de
"os #arti!"ares.
20 ne quid nimis: So'riedad. a!steridad , moderain.
21 nexum: >orma araia de $aranti-ar !na de!da naida a trav&s de
mani#atio.
22 nexus: 4Es ""amado ne(!s e" "i're. en servid!m're on s!s serviios a
a!sa de" dinero )!e de'+a , 0asta )!e "o #a$!e , a'r!mado #or e"
dinero4.
23 nonato: No naido nat!ra"mente. sino saado de" "a!stro materno
mediante "a o#erain de esrea. ;; D+ese de "a osa no aaeida o
no e(istente a3n.
24 non auditur propiam allegans turpitudinem: E" )!e a"e$a s! #ro#ia
tor#e-a no de'e ser o+do.
25 non bis in idem: Nadie #!ede ser %!-$ado do'"emente #or !n mismo
de"ito.
26 non tantum verbis ratum habere potest, sed etiam actibus: No s"o se
veri*ia "a rati*iain on #a"a'ras. sino on atos.
27 non uti: <odo de e(tinin de "as servid!m're #or e" no !so.
28 non valet sententia lata de re non petita: No va"e "a sentenia #ro*erida
so're osa no re"amada.
29 nota bene: Nota v"ida.
30 notitia criminis: Notiia de" de"ito.
31 notitiae: Do!mento !,o 3nio *in es dar a onoer !n ato %!r+dio.
32 notoria non egent probatione: Lo )!e es de dominio #3'"io est
dis#ensado de #r!e'a.
33 novatio: 4La novain es "a trans*ormain , onversin de !na de!da
anterior en otra o'"i$ain ivi" o nat!ra"4.
34 novatio est veteris obligationibus in novam translatio et transfusio: La
novain en "a onversin de !na anti$!a o'"i$ain en otra n!eva.
35 novatio non praesumitur: La novain no se #res!me.
36 novum iudicium: Desarro""ar de n!evo e" #roeso. s"o se da en e"
aso de re!rso de revisin.
37 noxa: De"ito. #er%!iio.
38 nudum pactum: Esti#!"ain vo"!ntaria )!e desansa en e" a*eto
m!t!o.
39 nudum praeceptum: Sim#"e r!e$o )!e e" donante o testador diri$e a
"os 'ene*iiarios on "a "i'ertad , )!e &stos #!eden !m#"ir si "o reen
onveniente. #ero no estn o'"i$ados a e""o.
40 nulla emptio sine pretio esse potest: E" #reio es re)!isito esenia" de
"a venta.
41 nullum crimen, nulla poena sine lege: Prini#io de "e$a"idad. Enierra
dos e(i$enias ine"!di'"es5 G.8 )!e no de'e ser asti$ado nin$3n
de"ito on sanin )!e no ten$a e" arter de #ena6 , H.8 )!e no de'e
ser asti$ado nin$3n de"ito on #ena )!e no se 0a""e esta'"eida #or
"e,.
42 nullum crimen sine culpa: Prini#io de !"#a'i"idad )!e #retende
rom#er on e" #rini#io de res#onsa'i"idad o'%etiva , #or e" !a" se
mani*iesta )!e no 0a, de"ito sin !"#a ,. #or tanto. #ara s! sanin
neesita "os re)!isitos #ara e""a no dando "!$ar en teor+a a !na
res#onsa'i"idad o'%etiva. es deir. so're "a 'ase de" res!"tado.
43 nullum crimen sine poena: Prini#io e(istente en #a+ses a!toritarios
)!e s!stit!,e a" #rini#io de "e$a"idad , #or e" !a" se mani*iesta )!e
no 0a, rimen sin asti$o ,. #or tanto. todo 0e0o )!e se onsidere
#e"i$roso o noivo #ara e" r&$imen im#erante o #ara intereses
estimados #or &ste di$nos de #rotein. #!eden ser o'%eto de
sanin "e$a".
44 nunc pro tunc: At!aiones )!e se rea"i-an en *e0a #osterior #ero
#or virt!d de "a retroatividad #rod!en e*etos desde "a *e0a
ori$ina".
45 nuncio!luctuosa mortuarium: Im#!esto )!e se de'+a #a$ar a" se/or
!ando e" sometido a s! #otestad #retend+a !na transmisin
0ereditaria de s!s 'ienes m!e'"es.
46 nuncupatio: Nom're dado a "a *rm!"a ora" )!e era neesario
#ron!niar. #ara 0aer e*etivos determinados atos %!r+dios
so"emnes 1mani#atio. ne(!m...2.
Expresiones en { ) }
1 oblatio puerorum: Instit!in de "a Edad <edia onsistente en "a
entre$a de !n 0i%o #or #arte de" #adre a !na instit!in e"esistia. a
*in de )!e se "e #ro!rara "a ed!ain neesaria #ara ser mon%e6 "a
ontra#restain )!e de'+a #a$ar e" #adre onsist+a en "a transmisin
de "a #ro#iedad de determinadas tierras a di0a instit!in monstia.
2 obligatio: O'"i$ain. ;; 4La o'"i$ain es e" v+n!"o %!r+dio #or e" )!e
nos o'"i$amos a !m#"ir a"$o se$3n "os dere0os de n!estra i!dad4.
3 obligatio non praesumitur: La o'"i$ain no se #res!me.
4 obligatio verbis: 4La o'"i$ain ver'a" se ontrae #or !na
interro$ain , !na res#!esta.
5 occupantis fiunt de relicta: E" #ro#ietario de !na osa a'andonada es
s! #rimer o!#ante.
6 occupatio: O!#ain. En Dere0o Romano se onsideran o'%etos de
o!#ain...
7 officium: De'er mora".
8 omnia, quae iure contrahuntur, contrario iure pereunt: Todas "as osas
)!e se ontraen se$3n !n dere0o. se$3n otro dere0o inverso
#ereen.
9 onus probandi: Car$a de "a #r!e'a.
10 onus probandi incumbit actori: Se im#one "a ar$a de "a #r!e'a a
)!ien a"e$a !n ato %!r+dio.
11 ope legis: Por o'ra o ministerio de "a "e,.
12 operae servorum: Servid!m're #ersona" a trav&s de "a !a" se otor$a
a !na #ersona e" dere0o a !ti"i-ar e" tra'a%o de !n es"avo a%eno.
13 optimus "#E$ qui minimum sibi: Es #re*eri'"e e" %!e- )!e #resinde
de "a disrein #ro#ia.
14 oratio principis: Pro#!esta de senadoons!"to 0e0a #or e" 4#rine#s4
a" senado. )!e ""e$ a an!"ar a" senado!ns!"to. a" ad)!irir ms #oder
e" 4#rine#s4. , s! a#ro'ain #or e" senado ""e$ a ser !n sim#"e
*orma"ismo.
15 ordo collegii: Con%!nto de ar$os diretivos de !na or#orain.
Expresiones en { * }
1 pacta: Pato.
2 pacta sunt servanda: Los #atos se 0aen #ara !m#"ir"os.
3 pacto de +cuota litis+: Pato #or e" !a" e" a'o$ado as!me a s! ar$o
"os $astos de" %!iio #artii#ando. aso de vener. on !na !ota de "o
)!e se o'ten$a.
4 pactum: A!erdo de vo"!ntades entre #ersonas. 1Ti#os5 distra0endo
#i$nore. dis#"ientiae. donationis. dotis. e( om#romisso. "!randa
donatione. de non a"ienando. de non #retendo. de retro emendo. de
retro vendendo2.
5 par conditio creditorum: Con!rrenia de "os areedores en sit!ain
de i$!a"dad.
6 paterna, paternis, materna, maternis: Los 'ienes de" #adre de'en ir a
"os #arientes de "a "+nea #aterna6 , "os de "a madre. a "a "+nea materna.
7 patronatus: =+n!"o )!e !ne a" es"avo on s! anterior 4domin!s4
a0ora 4#atron!s4 !na ve- se 0a man!mitido...
8 peculium: Con%!nto de 'ienes de !a")!ier ti#o )!e "os s!%etos 'a%o "a
4#otestas4 de !n 4#ater*ami"ias4 #oseen #ara s! dis*r!te ,
administrain de *orma a!tnoma...
9 perceptio: A#ro#iain de "os *r!tos a trav&s de "a a#re0ensin
e*etiva on intenin.
10 perpetua causa servitutis: Contin!idad. #er#et!idad de "a servid!m're
o estado ininterr!m#ido.
11 perpetuatio obligationis: Permanenia de "a misma tras s!
venimiento e in!m#"imiento6 es !no de "os e*etos de "a mora
de'itoris. a!n)!e e" o'%eto de'ido se e(tin$a o desa#are-a.
12 pignus: Prenda. 1<odos5 e( a!sa i!diati a#t!m. nominis. #i$noris.
#!'"i!m2.
13 pignus gordianum: 4E(tin$!ida "a #renda #or e" !m#"imiento de "a
o'"i$ain $aranti-ada. e" areedor #odr retener "a #osesin de "a
osa )!e "e *!e #i$norada en $arant+a de" !m#"imiento de otra de!da
de" mismo de!dor4.
14 plus minusve: <s o menos.
15 poenalia sunt restrigenda: Las "e,es #ena"es de'en ser inter#retadas
on riterio estrito.
16 possessio: Posesin. 1>ormas5 ad interdita. ad !s!a#ionem. ivi"is.
or#ore. nat!ra"is. vitiosa2.
17 postulatio actionis: Ato #or e" !a" e" demandante #ide e%eritar !na
4atio4 onreta a" ma$istrado en "a 4*ase in i!re4 de" #roeso
*orm!"ario.
18 praeiudicium: Pre"iminares a" %!iio a trav&s de "os )!e se intenta'a
"ari*iar. determinar. o onoer !na serie de datos onretos a "os
)!e atenerse #ara #osteriores atos.
19 praescriptio: Parte aesoria de "as *rm!"as #roesa"es )!e se
in"!,e a" #rini#io a #etiin de !na o de am'as #artes #ara #oner en
onoimiento de" IUDEX !n #!nto determinado de" "iti$io en !estin
on e" *in de 'ene*iiar a !na ! otra. siendo ""amadas de#endiendo de
e""o 4#ro atores o #ro reo4.
20 praescriptio: <odos5 "on$i tem#oris. "on$isimi tem#oris.
21 praeter legem: Cost!m're !"tra"e$a".
22 precarium: Es "o )!e se onede en !so a" )!e "o so"iita on #rees ,
#or tanto !anto "o to"ere e" onedente.
23 presunci-n +iuris et de iure+: Contra "a )!e no a'e #r!e'a en
ontrario.
24 presunci-n +iuris tantum+ Esta'"eida #or "a "e, #ero )!e admite
#r!e'a en ontrario.
25 pretium doloris: Preio de" do"or. Indemni-ain eonmia
orres#ondiente a" #er%!diado de !n de"ito o *a"ta #or e" s!*rimiento
*+sio %!nto a otros resarimientos materia"es o eonmios.
26 prima facie: A#arentemente. ;; A #rimera vista. en #rini#io. Se a#"ia a
"a a#arienia de !n dere0o o sit!ain #ero sin #re%!-$ar e" res!"tado
de" #"eito.
27 prior tempore potior iure: E" #rimero tiene dere0o #re*erente. ;; E"
#rimero en e" tiem#o tiene me%or dere0o.
28 privilegium: Dis#osiin %!r+dia diri$ida a !n #arti!"ar on arter
#er%!diia" o *avora'"e #aea &ste. se$3n e" aso.
29 pro herede gestio: Bestin de 'ienes 0ereditarios om#ortndose
omo 0eredero.
30 pro indiviso: D+ese de "os a!da"es o de "as osas sin$!"ares )!e
estn en om!nidad. sin dividir.
31 promissio dotis: 4Sti#!"atio4 rea"i-ada #or e" marido , "a #ersona )!e
onstit!,e "a dote #ara determinar s! onstit!in.
32 propter nuptias: Por ra-n de matrimonio.
33 pro reo: Ante "a d!da de "a ti#iidad o no de !n 0e0o. o de a#"iain
de dos o ms #ree#tos #ena"es. 0a, )!e #ron!niarse eso$iendo "o
ms *avora'"e a" a!sado.
Expresiones en { . }
1 quae ab initio non valent, ex post facto convalescere non possunt: La
n!"idad iniia" no se onva"ida on e" #aso de" tiem#o.
2 quae contra ius fiunt, debent utique pro infectis haberi: %as cosas que
se hacen contra derecho deben tenerse ciertamente por no hechas.
3 quaestio: Tri'!na". 1Ti#os5 de am'it!s. de #en!"at!s. re#et!ndis2.
4 quam longum debet esse rationabile tempus non definitur in lege, sed
pendet ex discretione iusticiariorum: La d!rain de" 4#er+odo
ra-ona'"e4 no es #resri#in "e$a" sino disrein de" %!e-.
5 quando licet id quod maius videtur et licere id quod minus: La
onesin de "o ms im#"ia "a onesin de "o menos.
6 quanti minori: Ain #ara red!ir e" #reio si en e" momento de "a
ree#in "a meran+a se 0a""a deteriorada.
7 quantum possessum tantum praescriptum: E" ontenido o'"i$aiona"
de "a servid!m're ad)!irida #or #resri#in vendr dada #or "a
#osesin.
8 quasi possessio: Posesin de dere0os o osas inor#ora"es.
reonoida en "a &#oa #ost"sia omo ta" 4#ossessio i!ris4.
9 quasi traditio: <odo #resri#tivo de ad)!isiin de servid!m'res a
trav&s de s! e%eriio to"erado.
10 quasi usufructus: Us!*r!to onstit!ido so're osas ons!mi'"es.
11 qui plus petit, a ratione cadit: 9!ien #ide ms. deae de s! ra-n.
12 qui prior tempor, potior iure: Primero en e" tiem#o. #re*erido en
dere0o.
13 qui semel actionem renunciaverit amplius repetere non potest:
Ren!niado !n dere0o. no a'e s! re"amain #osterior.
14 qui sentit commodum sentire debet incomodum: E" )!e se "!ra on
"os 'ene*iios de'e estar a "os #er%!iios.
15 qui siluit cum loqui debuit, et notuit, consentire videtur: E" )!e a""
de'+a 0a'"ar. , "o advirti. #aree )!e onsiente.
16 qui suo iure utitur, neminen laedit: E" )!e !sa de s! dere0o. a nadie
#er%!dia.
17 qui suo iure utitur, nemini facit iniuriam: E" )!e !sa de s! dere0o. a
nadie 0ae in%!ria.
18 qui tacet consentire videtur: E" )!e a""a #aree onsentir.
19 qui tardius solvit minus solvit: E" retraso en "a satis*ain de !na
de!da. dismin!te &sta #ara e" de!dor.
20 quicquid plantatur solo, solo cedit: Pertenee a "a tierra todo "o en e""a
e(istente.
21 quid pro quo: Una osa #or otra.
22 quod aprobo non reprobo: No #!ede a#ro'arse , desa#ro'arse a"$o
sim!"tneamente.
23 quod initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere: Lo
)!e es viioso en s! #rini#io. no #!ede onva"idarse #or e" #aso de"
tiem#o.
24 quod libet praedium praesumitur esse a servitute liberum, usque dum
probetur contrarium: E" dominio de'e entenderse "i're. sa"vo #r!e'a
en ontrario. #or ser "a "i'ertad de "os *!ndos "a sit!ain norma" ,
s!s "imitaiones , restriiones "a e(e#in.
25 quod nullius est, est dominis regis: Corres#onde a" Estado "as osas
)!e no #erteneen a nadie.
26 quod nullum est, nullum producit effectum: Lo )!e es n!"o. no
#rod!e nin$3n e*eto.
27 quorum: N3mero m+nimo de miem'ros. en or$anismo o"e$iado. !,a
asistenia es onsiderada indis#ensa'"e #ara "a v"ida de"i'erain ,
ado#in de reso"!iones.
28 quoties idem sermo duas sententias exprimit, capotissimun excipiator,
quae reigerandae apptior est: Siem#re )!e !na misma #a"a'ra e(#rese
dos sentidos. se ae#ta #re*erentemente e" )!e es ms ade!ado #ara
"a rea"i-ain de" ne$oio.
29 quum in verbis nulla ambiguitas est, non debet admitti voluntatis
questio: C!ando no 0a, am'i$!edad nin$!na en "as #a"a'ras no de'e
admitirse !estin so're "a vo"!ntad.
Expresiones en { / }
1 ratihabitio mandato comparatur: La rati*iain se e)!i#ara a"
mandato.
2 ratio: Ra-n. %!sti*iain de !na norma %!r+dia. ;; Comentario de !n
te(to %!r+dio. 1Ti#os5 a$endi. deidendi. i!ris2.
3 ratione materiae: Por ra-n de "a materia.
4 ratione personae: Por ra-n de "a #ersona.
5 rebus sic stantibus: Se estima )!e en ontratos de "ar$a d!rain si
so'reviene !na m!tain onsidera'"e en e" estado de 0e0o )!e
e(ist+a a" tiem#o de ontratar. #!ede e" o'"i$ado reso"ver e" ontrato
)!e se 0a onvertido en ms oneroso )!e "o #rimitivamente #atado.
6 reformatio in peius: 4Re*orma #ara #eor4. La #ro0i'iin de "a
4Re*ormatio in #ei!s4 es "a 3nia "imitain de" %!e- )!e onoe de !n
re!rso. ,a )!e &ste no #!ede re*ormar "a reso"!in re!rrida. en
#er%!iio de" re!rrente.
7 reivindicatio: Ain e%erita'"e #or e" #ro#ietario )!e 0a sido #rivado
de "a #osesin de !na osa ontra e" )!e "a detenta en "a at!a"idad.
Si se #r!e'a e" dere0o de #ro#iedad. "a osa se dev!e"ve %!nto on
aesiones 1en aso de '!ena *e2 , da/os 1si 0!'o !"#a2. resariendo
a" anterior #oseedor en aso de $astos.
8 relegatio: Destierro #or deisin de !n ma$istrado o Sentenia de !n
%!e-. )!e no o'stante no on""eva'a on*isain de 'ienes ni #&rdida
de 4stat!s4.
9 repetere: Re#etir. ;; Pedir "a restit!in de a"$o inde'idamente #a$ado.
10 replicatio: Parte es#eia" )!e se in"!,e en !na *rm!"a a #etiin de"
mandante on e" *in de an!"ar "a 4e(e#tio4 de" demandado.
11 reprobata pecunia liberat solventem: O*reido e" #a$o en dinero #or e"
de!dor , re0!sado #or e" areedor. a)!&" )!eda "i'erado.
12 repudium: Re#!dio. Diso"!in de !n v+n!"o matrimonia" o
es#onsa"iio #or deisin !ni"atera".
13 res inter alios acta, nobis nec nocet nec prodest: La sentenia ditada
en !n #"eito no #er%!dia a )!ien no 0a sido #arte en &".
14 res inter alios iudicatae nullum aliis praeiudicium faciunt: Las osas
%!-$adas entre !nos no a!san #er%!iio a otros.
15 res iudicata pro veritate habetur: La osa %!-$ada se tiene #or verdad.
16 res periit domino: Caso de desa#ariin o destr!in de !na osa. "a
#&rdida reae so're e" d!e/o en e" momento de "a #&rdida o
destr!in.
17 responsa prudentium: Res#!esta o ditmenes de "os %!risons!"tos.
18 restipulatio: 4Sti#!"atio4 )!e se rea"i-a'a en e" #roeso entre "as
#artes on e" *in de im#oner !na #ena a" de!dor.
19 restitutio in integrum: C!m#"imiento de !na o'"i$ain !,a
#restain onsiste en "a re#arain de" a$ravio omo si "a in*rain
no 0!'iera tenido "!$ar. ;; En Dere0o Romano. +nte$ra restit!in.
De"arain de !n ato %!r+dio omo no v"ido on "a onsi$!iente
reinte$rain 8#or orden de !n ma$istrado8 #or diversas ra-ones5 #or
"a edad. #or do"o. #or miedo...
20 res transit cum suo onere: Bravada !na osa. no desa#aree "a ar$a
#or)!e a)!&""a am'ie de d!e/o o s!*ra modi*iain.
Expresiones en { 0 }
1 salvo iure cuiuslibet: De%ando a sa"vo "os dere0os a%enos.
2 satisdatio: A!erdo entre areedor , de!dor mediante e" !a" e" 3"timo
$aranti-a a" #rimero e" !m#"imiento de !na o'"i$ain a trav&s de
!na *ian-a.
3 secundum bonos mores: De on*ormidad on "as '!enas ost!m'res.
4 sententia debet esse conforme libello: La sentenia 0a de ser
on$r!ente on "a demanda.
5 separatio bonorum: Se#arain de "os 'ienes 0ereditarios de"
#atrimonio de" 0eredero a #etiin , en 'ene*iio de "os areedores
de" a!sante. deretada #or e" #retor.
6 separatio fructum: Ad)!isiin de "os *r!tos a trav&s de "a mera
se#arain de "a osa )!e "os #rod!e6 esto no 0a de ser rea"i-ado
#or e" ad)!irente neesariamente.
7 servitus altius non tollendi: Pro0i'iin de edi*iar so're e" *!ndo
sirviente. o a" menos de edi*iar #asada !na determinada a"t!ra. en
#rove0o de" *!ndo dominante. )!e $o-ar de "!-. aire o vistas so're
so're a)!&".
8 servitur civiliter exercenda: E(i$e a" d!e/o de" #redio dominante
e%erer s! dere0o on e" menor #er%!iio #osi'"e #ara e" sirviente.
9 servitus dividi non possunt: 4Las servid!m'res son indivisi'"es. Si e"
#redio sirviente se divide entre dos o ms. "a servid!m're no se
modi*ia , ada !no de e""os tiene )!e to"erar"a en "a #arte )!e "e
orres#onda.
10 servitus praedio utilis esse debet: Es neesario )!e "a servid!m're
sea 3ti" a" #redio dominante.
11 servitus servitutis esse non potest: Im#osi'i"idad de onstit!in de
!na servid!m're so're otra anterior.
12 servitus utilis esse debet: La servid!m're es !n $ravamen so're !n
inm!e'"e en 'ene*iio de otro.
13 servus poenae: Siervos de "a #ena. Condenados a tra'a%ar en "as
minas o en e" iro , )!e #or e""o se onsidera es"avo sin d!e/o.
14 sic: T&rmino !ti"i-ado #or e" )!e se ita !na *rase o te(to #ara indiar
a" "etor )!e. a!n)!e. #!eda ind!ir a error o #er#"e%idad. as+ onsta
en e" ori$ina".
15 signum: Si$no )!e s!stit!+a en "os do!mentos visi$odos a "a
4s!'sri#tio4. a!n)!e en s! aso 0a'+a de ad%!ntarse e" %!ramento de
!n testi$o.
16 sine die: O'"i$ain ! ato )!e )!edan a#"a-ados inde*inidamente en
s! !m#"imiento. sin d+a determinado.
17 sine iure: Carenia en !n ato %!r+dio o sit!ain de *!ndamento en
dere0o o "e$a"idad.
18 solutio: Satis*ain o #a$o de !na o'"i$ain. 1Ti#os5 inde'iti.
retentio2.
19 solve et repete: Prini#io tri'!tario #or e" )!e. ante !na
dison*ormidad on "a Administrain >isa" en as!ntos so're e"
o'ro de tri'!tos. es re)!isito #revio a "a inter#osiin de !n re!rso.
rea"i-ar e" #a$o de a)!&""os.
20 statu quo: Estado en )!e se enontra'an "as osas. Prini#io
ins#irador en "a #o"+tia internaiona" de no rom#er s! e)!i"i'rio.
21 status: Posiin re#!tada a !n individ!o determinado dentro de !na
soiedad.
22 stipulatio: Esti#!"ain. Contrato ora" romano m!, !ti"i-ado #ara
!a")!ier #restain entre osas 4erta o inerta4 on iertos
re)!isitos.
23 stipulationes praetoriae: Esti#!"aiones rea"i-adas a #etiin de"
#retor. de a!erdo on !nas *rm!"as determinadas a" *ina" de"
4Edito4.
24 suae rei pignus non consistis: No a'e #renda de osa #ro#ia.
25 sucessio in locum: S!'ro$ain de !na 0i#otea anterior mediante e"
#a$o de &sta a" areedor #or !n areedor 0i#oteario !"terior.
o!#ando as+ s! "!$ar. esto es. a"terndose en virt!d de e""o "a
#re*erenia de o'ro de "os areedores.
26 sucessio possessionis: Contin!ain de "a !s!a#in de" di*!nto #or
e" 0eredero. Tiene "!$ar so"amente en "a s!esin a t+t!"o !niversa".
27 sufficit eos qui negotia gerunt, consentire: De !a")!ier manera )!e
!n 0om're )!iera o'"i$arse. )!eda o'"i$ado.
28 sui heredes: Aerederos de dere0o #ro#io. Se re*iere #rini#a"mente a
"os 0i%os de" a!sante , s!esores de &stos.
29 sui iuris: Persona on #"ena a#aidad %!r+dia )!e no de#ende de
nin$3n 4#ater*ami"ias4.
30 summas: E(#osiin dotrina" res!mida de !na materia o rama
%!r+dia 0e0a #or e" anonista o romanista.
31 summum ius, summa iniuria: La a#"iain estrita de" dere0o sin
tener en !enta "as #e!"iaridades de" aso onreto. ""eva a !na
deisin in%!sta.
32 supellex: A%!ar. Enti&ndese #or ta" "as osas m!e'"es no animadas
)!e onstit!,en "os !tensi"ios dom&stios de" #adre de *ami"ia )!e no
se en!entran entre "a #"ata. e" oro "a'rado o "os vestidos.
33 suum cuique tribuere: Dar a ada !no "o s!,o.
Expresiones en { 1 }
1 tamtum praescriptum quantum possessum: La !s!a#in atri'!,e a"
!s!a#iente e" dominio o dere0o rea" #ose+do en "a e(tensin ,
ondiiones orres#ondientes a "a #osesin )!e 0a e%eritado.
2 teloneum: Tri'!to )!e $rava'a "a introd!in de meran+as en !na
i!dad o e" dere0o de vender"as en "os merados o *erias de" "!$ar.
3 tertia romanorum: Con este nom're se desi$na "a terera #arte de )!e
orres#ond+a a "os romanos en e" re#arto )!e #ara e" asentimiento de
"os visi$odos en "as Ba"ias 1en Ais#ania se #one en d!da2 se 0i-o de
"os *!ndos romanos6 no e(iste !nanimidad a "a 0ora de va"orar )!& *!e
"o )!e se re#arti , mo se ""ev a a'o e" re#arto.
4 testamenti factio activa: Ca#aidad #ara testar en Dere0o Romano.
Era neesario ser tit!"ar de "os tres 4stat!s 1"i'ertatis. ivitatis.
*ami"iae24.
5 testamenti factio pasiva: Ca#aidad #ara ser instit!ido 0eredero.
6 testamentum: 4E" testamento es "a de"arain on*orme a dere0o
)!e mani*iesta n!estra vo"!ntad so're "o )!e ada !a" )!iere )!e se
0a$a des#!&s de s! m!erte4. 1>ormas5 a"atiis omitiis. desert!m. in
#roint!. irrit!m. non i!re *at!m. #er aes et "i'ram. r!#t!m2.
7 tomus regius: <ediante esta #ro#!esta e" re, visi$odo #ed+a a"
4oni"io4 )!e otor$ase sanin es#irit!a" a s! "e,.
8 traditio: <odo derivativo de ad)!irir "a #ro#iedad de a"$o a trav&s de
"a sim#"e entre$a de "a osa on nimo de trans*erir"a. sien#re ,
!ando e(ista !na 4i!sta a!sa4. 1=arios ti#os5 sim'"ia. 'revi man!
, "on$a man!2.
9 traditio clavium: Entre$a sim'"ia de !na osa.
10 traditio chartae: En e" Dere0o $ermnio &ste era !no de "os
*orma"ismos neesarios en "os ne$oios %!r+dios. en )!e era !ti"i-ada
"a 40artae4 , se trata'a de "a sim#"e entre$a de "a 0artae a "a #arte
interesada #or "a #arte )!e "a redata'a.
11 transactio: Contrato innominado aordado entre "as #artes on e" *in
de #oner t&rmino a !n "iti$io.
12 transactio est instar rei iudicatae: La transain e)!iva"e a osa
%!-$ada.
13 transcriptio: Contrato "itera" ""evado a a'o a trav&s de "a insri#in
en "os "i'ros de onta'i"idad de !n 4#ater*ami"ias4 o 'an)!ero de "os
t&rminos5 ae#t!m , e(#ens!m 1rei'ido ! entre$ado2. #rod!iendo
!na novain. en !anto )!e de !na o'"i$ain anterior s!r$e otra
a0ora mediante transri#tio.
14 tria iuris praecepta: 4Tria s!nt i!ris #raee#ta5 0oneste vivere. a"ter!m
non "aedere et s!!m !i)!e tri'!ere45 Tres son "os #ree#tos de"
Dere0o5 vivir 0onestamente. no da/ar a" #r%imo , dar a ada !no "o
s!,o.
15 tutoris praecipuum officium est, ne indefensum pupilum relinquat: Es
#rini#a" de'er de" t!tor no de%ar inde*enso a" #!#i"o.
Expresiones en { " }
1 ubi eadem ratio, ibi eadem legis dispositio: Donde e(iste "a misma
ra-n de'e ser i$!a" "a dis#osiin de "a "e,.
2 ubi lex non distinguit, nec nos distinguere debemus: Donde "a "e, no
distin$!e. no de'e distin$!irse.
3 ubi verba non sunt ambigua non est locus interpretationibus: Donde
"as #a"a'ras no son am'i$!as no 0a, "!$ar a inter#retaiones.
4 ultra petita: Conesin e(esiva )!e 0ae e" %!e- visto "o #edido #or
"as #artes.
5 ultra vires: E(eso en e" !so de "as atri'!iones o #oderes on*eridos.
6 universitas personarum: Cor#orain. ;; Asoiain de #ersonas.
7 universitas rerum: Con%!nto de 'ienes. ;; >!ndain.
8 unomquodque dissoluitur, eo modo quum colligatum est: Cada osa
se dis!e"ve de" mismo modo omo se "i$.
9 universitas: Universa"idad. 1Ti#os5 'onor!m. *ati. i!ris. #ersonar!m2.
10 usucapio: Us!a#in. ;; 4La !s!a#in es "a ad)!isiin de" dominio
#or "a #osesin ontin!ada d!rante !no o dos a/os6 !n a/o #ara "as
osas m!e'"es. dos #ara "as inm!e'"es4.
11 usucapio libertatis: E(tinin de !na servid!m're onsistente en
im#edir )!e e" d!e/o de" *!ndo sirviente 0a$a a"$o. si trans!rriesen
die- a/os entre #resentes , veinte entre a!sentes 1en Dere0o
%!stinianeo2 sin )!e e" tit!"ar de "a servid!m're e%eriese s! dere0o
*rente a" om#ortamiento ontrario a "a servid!m're ""evado a a'o
#or e" d!e/o de" *!ndo sirviente.
12 usucapio pro herede: Us!a#in de 'ienes 0ereditarios ""evada a a'o
d!rante e" #er+odo om#rendido entre "a m!erte de" testador , "a
ae#tain #or #arte de" 0eredero. #ara e""o no era neesario ni 4i!sta
a!sa4 ni '!ena *e.
13 usufructus sine persona esse non potest: E" !s!*r!to no #!ede
e(istir sin "a #ersona.
14 usureceptio ex fiducia: Us!a#in #or #arte de" d!e/o )!e dio en
$arant+a ante e" #retor o #or mani#atio. vo"viendo des#!&s a #oseer
"a osa d!rante !n a/o. no siendo neesario #ara e""o ni i!sta a!sa ni
'!ena *e.
15 usurpatio: 4Us!r#atio es !na interr!#in de "a #osesin. Pero "os
a'o$ados ""aman a "a !s!r#atio !so *re!ente4.
16 usus fori: :a%o ta" e(#resin se om#rende5 "a #rtia o modo !s!a"
on )!e "os tri'!na"es s!e"en #roeder #ara ordenar , desarro""ar "os
%!iios6 reitera , !ni*orme a#"iain de" Dere0o #or "os %!ees ,
tri'!na"es.
17 ususfructus: 4E" !s!*r!to es e" dere0o de !sar osas a%enas ,
#eri'ir s!s *r!tos res#etando "a s!stania de "as mismas osas4.
18 ut possidetis: 4Como #ose&is4. <antenimiento de !na sit!ain de
0e0o 0asta "a deisin de !n ontroversia o on*"ito.
19 ut singuli: Considerain es#eia" en virt!d de !n r&$imen %!r+dio
#e!"iar de individ!os. osas o dere0os.
20 ut supra: 4<s arri'a4. Indiativo. en esritos *orenses , %!diia"es. de
#asa%es antes insertos.
21 ut universi: Cone#to ontrario a 4!t sin$!"i4. Las #ersonas , osas
se ontem#"an en s! on%!nto.
Expresiones en { 2 }
1 vani timoris excusatio non est: E" miedo 0a de ser rea" , no
a#ri0oso.
2 venite ad factum, curia novit ius: La #arte de'e e(#oner "os 0e0os. e"
%!e- a#ortar e" dere0o.
3 verba simpliciter prolata debent intelligi secundum suam propiam
significationem: Las #a"a'ras #ro*eridas sim#"emente de'en
entenderse se$3n s! #ro#io si$ni*iado.
4 verba sunt intelligenda non secundum quod sonanti sed secundum
mentem proferentis: Las #a"a'ras 0an de entenderse. no se$3n !a"
s!enan. sino on*orme a "a intenin de" )!e "as #ro*iri.
5 victus, victori in expensis condemnandus est: E" venimiento en %!iio
sit3a a" venido en "a o'"i$ain de s!*ra$ar "as ostas #roesa"es.
6 vindex: >iador. Barante.
7 vindicatio: Ain e%erita'"e #or e" #ater*ami"ias ontra e" )!e retiene
a !no de s!s *i"ii.
8 virtue offici: En *!nin de" ar$o.
9 vis a vis: En re"ain on.
10 viva voce: De viva vo-.
11 viventis nulla est hereditas: No se di*iere "a 0erenia de" )!e vive.
12 volenti non fit iniuria: 9!ien onsiente no #!ede a"e$ar de"ito.
)tras locuciones latinas
1 ab aeterno: desde m!, anti$!o.
2 ab initio: desde e" #rini#io.
3 ab irato: arre'atadamente.
4 ab ovo: desde e" #rini#io.
5 &bsit: Dios nos "i're N
6 acc3sit: se$!ndo #remio.
7 ad calendas graecas: #ara !n tiem#o )!e n!na ""e$ar.
8 ad hoc: #ara !n *in determinado.
9 ad l4bitum: a $!sto6 a vo"!ntad.
10 ad n5tum: a vo"!ntad.
11 ad #&dem "+tterae5 a" #ie de "a "etra.
12 ad re*er&nd!m5 #ara ser a#ro'ado #or e" s!#erior.
13 a *ortiori5 on ma,or ra-n o motivo.
14 "ter e$o5 otro ,o.
15 a nativitate5 de naimiento.
16 a #osteriori5 #osteriormente a "a #r!e'a.
17 a #riori5 on anterioridad a "a #r!e'a.
18 a!t C&sar a!t ni0i"5 o Cesar o nada.
19 "amo !rrente5 a" orrer de "a #"!ma.
20 as!s 'e""i5 motivo #ara de"arar "a $!erra.
21 ons!mmt!m est5 todo se 0a aa'ado.
22 ram ##!"o5 ante "a m!"tit!d.
23 !m)!i'!s5 re!rsos. dinero.
24 dei $ratia5 #or "a $raia de Dios.
25 deo vo"ente5 Dios mediante.
26 de ##!"o 'r'aro5 de #!e'"o 'r'aro 1osa atro-2.
27 desidert!m5 e" ma,or deseo.
28 de ver'o ad v&r'!m5 #a"a'ra #or #a"a'ra. a "a "etra.
29 de vis!5 de vista 1testi$o de2.
30 direte ni indirete5 direta ni indiretamente.
31 do !t des5 do, #ara )!e des.
32 d!ra "e(. sed "e(5 "a "e, es d!ra. #ero es "e,.
33 er$o5 #or tanto6 "!e$o.
34 e( a'r!#to5 arre'atada. 'r!samente.
35 e( t0edra5 on a!toridad de maestro.
36 e( "i'ris5 de "os "i'ros #erteneientes a.
37 e( #ro*eso5 de #ro#sito.
38 *+at "!(5 0$ase "a "!-.
39 0i %et5 a)!+ ,ae.
40 i'+dem5 a""+ mismo.
41 +dem #er +dem5 "o mismo "o !no )!e "o otro.
42 in a"'is5 en '"ano. sin nada.
43 in art+!"o mortis5 en e" 3"timo e(tremo.
44 inontinenti5 a" instante.
45 in *ra$anti5 en e" momento de ometerse e" de"ito.
46 in i""o t&m#ore5 en a)!&""a &#oa.
47 in medio virt!s5 "a virt!d se 0a""a en e" medio.
48 in #rti'!s in*id&"i!m5 en #a+ses de in*ie"es.
49 in #er#&t!!m5 #er#et!amente6 #ara siem#re.
50 in #3ri'!s5 desn!do6 en !eros.
51 inte""i$enti #a!a5 a" '!en entendedor. #oas #a"a'ras.
52 +nter nos5 entre nosotros.
53 i#so *ato5 en e" ato6 #or e" mismo 0e0o.
54 i#so i!re5 #or "a nat!ra"e-a de "a "e,.
55 +tem ms5 adems.
56 "a#s!s "ami5 error de #"!ma.
57 "a#s!s "in$!ae5 e)!ivoain a" 0a'"ar.
58 man! mi"itari5 mi"itarmente6 #or "a *!er-a armada.
59 mare m$n!m5 on*!sin de as!ntos.
60 mod!s vivendi5 modo de vivir.
61 mot! #ro#io5 es#ontnea. vo"!ntariamente.
62 m!"ta #a!is5 m!0o en #oas #a"a'ras.
63 m!tatis m!tandi5 am'iando "o )!e se de'a.
64 n&mine disre#ante5 #or !nanimidad6 sin ontradiin6 sin
o#osiin.
65 ne)!)!am5 de nin$3n modo.
66 ne )!id nimis5 nada on demas+a.
67 ni0i" nv!m s!' so"e5 nada 0a, n!evo 'a%o e" so".
68 non #"!s !"tra5 no ms a"".
69 #eata min!ta5 error o *a"ta "eve.
70 #er idens5 aidenta"mente.
71 #er *as et #er ne*as5 #or !na osa o #or otra6 de $rado o #or *!er-a.
72 #er s&!"a se!"r!m5 #or "os si$"os de "os si$"os.
73 #er se5 #or s+ mismo.
74 #"!s min!sve5 ms o menos.
75 )!od sri#si. sri#si5 "o esrito. esrito est.
76 )!os)!e tndem N5 0asta !ando NN
77 re"ata r&*ero5 re*iero "o )!e 0e "e+do.
78 sine die5 sin *e0a determinada.
79 sine )!a non5 ondiin sin "a !a" no.
80 s#onte s!a5 #or s! vo"!ntad.
81 s+**iit5 'asta.
82 s!i $&neris5 m!, es#eia".
83 s3!m !i)!e5 a ada !a" "o s!,o.
84 !r'i et or'i5 a "os !atro vientos.
85 vae vitis N5 a, de "os venidos N
86 va"e5 #sa"o 'ien.
87 ve"is no"is5 )!ieras o no )!ieras.
88 veni. vidi. vii5 ""e$!&. vi. ven+.
89 ver'i $ratia 1o ver'i$raia25 #or e%em#"o.
90 vo( "amantis in deserto5 #rediain en desierto.
91 vo( ##!"i5 de" dominio #3'"io 1vo- de" #!e'"o2.

También podría gustarte