Alkoll kiler Tarihi Bira,Viski,Likr ve Dierleri Nedir ? Neden Yaplr ?

Posted by smile on 23 Ocak 2008 in Genel4 comments

Biradan Vokaya , Likrden Viskiye Alkollerin Tarihine Yolculuk u Ya!"#
!in, n"ili#lerin $illi ikisi

Cin arpa, msr, avdar, ard tohumlarnn damtlmas ve aroma tad veren brtlenlerle
tatlandrlarak elde edilir. Cinin tad iindeki aromann cinsine gre deiiklik gsterir.
Genelde susam, kini, bergamut, badem, melekotu, dereotu, yeil limon ve portakal
kabuu katlarak aromandrlr. ksek alkoll bir ikidir. !lkol derecesi "#$"% arasndadr.
&skitilmeden ielenen bir ikidir.
Cin ilk de'a (%.yy.)da *p doktoru +ylvius tara'ndan ,ollanda da retilmitir. -ngili.lerin milli
ikisi haline gelmitir. /ier ikilere na.aran daha sa' ve serttir.
/nyada !merikan ve -ngili. cinleri aranan ikilerdir. !ncak !merikan ve -ngili. cinleri
birbirinden ayran iki 'aktr vardr.
($-ngiltere de retilen cinler !0/ de retilen cinlere gre daha a. scaklkta damtlmaktadr.
/olaysyla bu durum -ngili. cinlerinin daha 'a.la hububat .ellii tamasna neden olur.
1$-ngiltere de retilen cinler !0/ de retilen cinlere na.aran yap olarak daha youndurlar
0uda su orannn a. olmasndandr. 0unlardan baka birde ,ollanda da retilen Cenieure ve
,ollanda tipi vardr. bunlar .el aromatik bir tada sahiptirler. 0eya. cinin .elliini
tamadklarndan dier ikilerle kartrlama.lar yani kokteyl yaplama.lar.
Cinin kullanlmasnda /ry cin, &2tra cin, /ry cin 3ondon , /ry cin gibi pek ok kelimeler
kullanlmaktadr.bunlar aa yukar ayndr 'akat tatllk ve sertlik ayrdr.
DNYACA NL CN MARKALARI
3ondon /ry Cin, Gordons, 0ee'eter, Gilbeys, +eagroms, ,ope)s /ry cin, 4lymouths /ry cin,
0ooth)s /ry cin, 5icholson /ry cin, 6hite cin, 7obinson cin, Gilbeys cin.
CN SERVS
Cin eitli ekillerde servis yaplr. 8ullanm alannda olduka geni bir ikidir. Cin souk
olarak servis yaplr.
($+ade9sek: ; <$" cl viski bardana konulur ve herhangi bir katk ilave edilme.. -ine iki
para bu. konur. *epsi ile konuk masasna getirerek konuun sandan servis yaplr.
1$Cin on the rocks ; <$" para kp bu. ile on the rocks bardanda sunulur.
<$Cin soda veya tonik ; Cinin en yaygn kullanm soda ve tonik ile de servis yaplmasdr.Cin
soda ve tonik ile servis yapldnda bardak olarak viski tumbler olarak kullanlr.
Genellikle ok tercih edilen cin tonik u ekilde ha.rlanr; 0ardaa bir l "cl cin konulur ve
.erine ar.uya gre soda veya tonik ilave edilir. 0ardaa bir dilim trns limon konulur. 0a.en
dilimlenmi limon bardak kenarna konur. !r.u eden konuklar, limon dilimini bardaa
atarlar.Cin tonik bu ekilde bardaa ha.rlanp tepsiyle konuk masasna getirip konuun
sandan servis yaplr.
/ier bir yolda cin toniin konuk masasnda ha.rlanmasdr. 0u durumda cin ve limon
bardaa konulduktan sonra tonik ve soda iesi ile birlikte masaya getirip bardak konua
servis yapldktan sonra tonik soda iesi alarak ar.u edildii kadar ilave edilir. "$8okteyl
olarak ;cin eitli meyve sular ile de kartrlarak servis yaplr .rnein= vine,portakal ve
dier meyve sular ile kartrlabilir. ine renksi. bir iki olarak cin,birok nl kokteylin ana
ikisidir
EN OK KULLANILAN NL CN KOKTEYLER
*om collins,cin'i..,Gibson,Cin sling ve !la2ander martinidir.
Likr, ra%lardaki en eki&i ie&ek

$ik%rler &li'ueur ya da li'uor( aromatik tatland"r"c"larla tadland"r"lm"), )ekerli, mey*a ya da t+rl+ bitkilerden *eya bunlar"n brandy, cin, rom, *odka, *iski ,ibi i-kilerle harmanlanmas"yla ya."lan alkoll+ i-eceklerin ,enel ad"d"r/
0ailey)s, 0enedictine gibi pek ou, eskiden manastrlarda tbbi amalarla yaplan
karmlarm. 7eeteleri de ok gi.li tutulurmu.
0ugn, tbbi amalarla deil, tek bana iilen ya da kokteyl yapmnda kullanlan likrlerin
en ok bilinen ve kullanlanlarn sralamam. gerekirse>
AMARETTO: 0uruk$tatl bir -talyan likr olan !maretto +icilya)da retiliyor. 8ays brandy)si
ve bademden yaplyor. 0u y.den de youn bir badem tad ve kokusu hissediliyor.
ANGOSTURA: 8rm. renkli ve buruk tatl bu likr (?1#@de Aene.uela)da retilmeye
balanm ve adn da retimin yapld kentten alm. !slnda, +iegert adndaki bir askerB
doktor tara'ndan tbbi bir tonik olarak yaplm. !ngostura rom esasl bir likr.
BAILEYS IRISH CREAM: -rlanda viskisi, ikolata ve kremadan yaplyor. (C%#@te ilk ke.
sata sunulduu andan itibaren hep revata olan ve ok sk tercih edilen nl bir likr.
BENEDICTINE D.O.M.: &n eski likrlerdendir. Dransa)da (E(#@da yaplmaya balanm. 1%
eit bitkiden yaplyor ve F"# orannda alkol ieriyormu. -sminin sonundaki /.G.H)in
anlam da I/eo Gptimo Ha2imoJ= yani Icelerin cesi *anrJdr.
CASSIS: Keker ve ahududunun sa' alkolde bekletilmesiyle yaplan bir Drans. likrdr.
CHARTREUSE: Glduka yksek oranda 9FEE: alkol ieren bu yeil renkli iecek, ilk ke.
Drans. !lplerinde LChartreuse Carthusian Hanastr)nda yaplmaya balanm. 8ark bitkisel
esasl bir likr.
COINTREAU: 4ortakal esasl bu likr, ilk ke. (?E#@de retilmeye balanm ve halen
Dransa)da retimine devam ediliyor.
CURAAO: Cointreau gibi bu da portakaldan yaplan bir likr.
DRAMBUIE: Aiski likrlerinin en eski ve en ok bilinenidir. -lk ke. (%"E@te retilmeye
balanmsa da ticari olarak yaygnlamas (C##@lerden itibaren mmkn olmutur.
Dormlnde malt viskinin yansra bal ve eitli bitkiler vardr.
FORBIDDEN FRUIT: Mok a. saydaki !merikan likrlerinden biridir. 4ortakal, bal ve
grey'urt ailesinden Lshaddock) adl bir meyvadan yaplr.
GALLIANO: -talyan sava kahraman Guiseppe Galliano ansna (?C#@da yapmna balanan
tatl, sar renkli, bitkisel esasl bir likr.
GLAYVA: 0ir Aiski likr olan Glavya)nn karmndaki bitkiler, bu iecee deiik bir tad
verir.
GRAND MARNIER: 4ortakall likrlerin en nlsdr. Nengin tadn veren bileimindeki
konyaktr.
HEERING: 0ir vine brendisi olan bu likr 1## yldan beri retilen en eski likrlerden biridir.
IRISH COFFEE LIQUEUR: -rlanda viskisi, kahve ve eitli bitkilerin karmndan elde edilir.
IZARRA: 4ireneler)de, 0ask 0lgesi)nde yaplan bu likr, da iekleri ve dier da
bitkilerinden yaplr ve I0ask 0randyJsi olarak da adlandrlr.
KAHLUA: Heksika)nn kahve ekirdeklerinden yaplan bu deiik likr, Heksika)da souk
stle kartrarak iiyorlar.
MILLEFIORI: -sminin anlam gibi, )(### eit iek)ten yaplan bir -talyan likr.
SOUTHERN COMFORT: Mou .aman 0ourbon ya da !merkan Aiskisi sanlsa da, aslnda
0ourbon, e'tali ve portakal karmyla elde edilen ve ilk ke. 5e6 Grleans)ta retilmeye
balanan bir likrdr.
TIA MARIA: Oamaica)ya .g bu likr, rom, kahve ve 8araipler)de yetien ba. bitkilerden
elde ediliyor. !d en ok duyulan likrlerden biri>
0irbirinden deiik ve ekici ieleriyle g.e arparak ra'larda ldayan likrler yaklaan
scak ya. gnlerinde deiik kokteyllerin iinde yer almay bekliyorlar imdi>
Bira, 'a(a$ sanan ke(%eiren iki
+mer lkesindeyi.= .aman yeni balam. /nya bir oyun bahesi ve lm hen. ortalkta
yok. -nsanlarla tanrlar birlikte, sorunsu. bir yaam srmekteler. -lk insanlardan biri,
Glgam, hayatn tadn karmasn bilen bir kii. 0una karlk, dalarda yabani
hayvanlarn bytt &ngidu bir barbar, vahi bir yaratk. &ngidu)nun nasl biri olduunu
merak eden Glgam ona bir 'ahie gnderir. +onuta 'ahie &ngidu)ya dnya d.enini
retir. I&ngidu, ekmek yeP 0u, yaamn kouludurP 0ira iP 0u, lkenin greneidirPJ der
ona. &ngidu, doyuncaya dek ekmek yer. edi kp bira ier. -i alr, nee bulur. reine
aklk gelir, y. parlar. 8ll, pis gvdesini svarJ, +mer gelenekleri uyarnca Ikendi kendini
yalar ve -5+!5 olur>J *emi.lenip paklanarak, ekmek yiyip bira ierek insanlar arasna
giren &ngidu ile Glgam nce dvrler, ardndan dost olurlar. -ki arkada birlikte trl
maceralara atlrlar, canavarlar ldrr, giderek glerinindoruuna ularlar. +mer tanras
-tar)n g. bu ikilinin .erindedir. Glgam ise tanray kmser. *anrlara
meydan okumann, insan soyu iin byk bir yanl olduunu hemen grr.. -tar, Glgam
ve &ngidu)yu ldrmek iin Gky. 0oasn gnderir. !ma Glgam, &ngidu)nun yardmyla
boay boa.layp -tar)a seslenir; I+eni elime geirseydim, seni de byle yapardm,
boann barsaklarn da koluna asardm.J 0unun .erine byk tanrlar toplanp bu re.illie
bir son vermeyi kararlatrrlar. *artmalar sonunda Glgam)n yaamas, &ngidu)nun ise
lmesi .m olarak kabul edilir ve karar uygulanr. 0ylece lms. dnyada ilk ke.
bir insan lmektedir. *anrlarla insanlarn yollar artk ayrlmtr. Glgam ebedi hayat tekrar
yakalamak .ere yollara der, ama heyhat. -nsanolu iin artk lmden kurtulu yoktur.
0ilgeler ona durumu aklarlar; I*anrlar insanlara lm verip yaam kendi ellerinde
tuttular.J +onra da ebedi hayatnsrrn bo yere aramamasn tleyip, nasl davranmas
gerektiini ona u cmleyle .etlerler; I&y GlgamP 8arnn dolu olsun, gece gnd. kendini
elendirP ,er gn enlik yapP ,ora tep, oyna.J Glgam da byle yapar. *anr armaan
birann yardmyla yaam sanatn ke'eder>
UYGARLIIN PARASI
0irayla ilgili en eski yk bu. 0ir blm yok olmu toprak tabletler .erine ka.nm
dnyann en eski ya.l e'sanesi Glgam /estan, ayn .amanda birann anlatld en eski
ya.l metin. 0ira balangta herhangi bir ikinin tesinde, araptan da 'arkl olarak nemli
bir gda maddesi. 0u balamda uygarln, yerleik d.ene geilmesiyle
birlikte insanln ayrlma. paras. -nsanolu o dnemde, hen. yabani bir bitki olan arpay
ekip bimeye balad gnlerde, bugnk tahllarla pek ilgisi olmayan bu vahi bitkiyi
yenilebilir klmak iinkollar svamt. Gnu tp suyla kartrarak bir tr bulama haline
getirdikten sonra yiyebildi. /erken, aradan yine bir sre geti.
Grtadou)nun k.gn gneinde bu bulama bira. 'a.la kaldnda, havadaki mikroskobik
mantar sporlar bu bulamac mayalandrd. -erdii su a. olduunda bulama hamura
dnt, 'a.la suluysa da biraya. H.Q. EC## yllarna ait bulunan en eski 'rnlar, arpa
ekmeinin bu dnemlerde piirildiini gsteriyor. &n eski ya.l kaynak
olan +merler)in Glgam /estan da birann ne denli nemli bir iecek olduunu ortaya
koyuyor. +merler)in inancna gre, bira, tanra 5inkasi tara'ndan bulunmu ve insanlara
armaan edilmi. +merler)den elimi.de birahanelere arpa sevkyatyla ilgili hesaplar,
rahipler ve krallara gnderilen birannkaytlar bulunuyor. 0ira, He.opotamya)da cret olarak
verildii gibi, alarla bira yapmclar askerlik hi.metinden mua' tutuluyordu. 8ukusu. o
dnemlerin birasyla gnm. rneklerinin hemen hibir ortak yan yok. &ski biralar,
biradan ok bo.ay andran ikiler. Kerbetiotu hen. kullanlmad iin +merler birann o
ha'i' buruk tadn bilmiyorlard. 0ardan .erindeki o ne'is youn kpk olmad gibi,
+merler onu bu. gibi soutulmu halde de imiyorlard. 0u balamda bi.lere gre ok daha
anss. olan +merler, bulank ve koyu bir sv olan biralarn lk halde ve balla tatlandrarak
yudumluyorlard. 0yk olaslkla ok doyurucu ve besleyici, dk alkoll bir ikiydi bu.
0aka deyile ekmein sv hale getirilmiiydi. 0ira toprak testilerden, alt ucunda bir s.geci
bulunan u.un ubuklar araclyla emilerek iiliyordu. +.ge, malt ve hamur
taneciklerinin a.a gelmesini nlemekteydi. +merler sadece bira yapmnda ustalamakla
kalmadlar. !yn .amanda bugn modern olarak kabul edilen pa.arlama taktiklerini de
gelitirdiler. 0ugn daha geni bir pa.ar yaratmak istendiinde, ayn
rnn eitlemelerini piyasaya srmenin sat ansn artrd bilimsel verilerle kantlanm
durumda. +merler de bu gerein 'arkna varm olmallar. Nira o dnemde en a. (C
deiik tip bira yapldn biliyoru.. +merler)den sonra 0abilliler de H.Q. 1. binylda bira
sanatn daha da ileri gtrerek %# 'arkl bira eidi rettiler.
)*+A,A *-)*-L* B,A
0aliteyi *e t+keticiyi korumak i-in %nlemler de ,eli)tirilmi)ti/ undan 4 bin y"l %nce 1ammurabi Yasalar"2nda, bira +cretinin bu3day yerine ,+m+)le %denmesini isteyen, onu 4ahi) 4iyattan satmaya kalkan meyhanecilerin suda bo3ularak ce!aland"r"lmas" %n,%r+l+yordu/ 5"s"r2da da 5e!o.otamya2da oldu3u
,ibi, bira, ekme3in yan" s"ra entemel ,"da maddesiydi/ 5"s"r2dan da bira ya."m"yla il,ili resimler elimi!e ula)m") durumda/ 6nce -imlendirilmi) ar.a e!iliyor, ard"ndan bir de3irmen ta)"nda %3+t+l+yordu/ u unla -imlendirilmemi) bu3day unu kar")t"r"larak bir hamur ya."l"yor, hamur bu i) i-in ha!"rlanm")
to.rak kal".lar i-ine yerle)tirilerek 4"r"nlan"yordu/ u y%ntemle 2/7 litre bira ya.mak i-in, .i)tikten sonra .ar-alan". mayalanm"), hurma .+resi ile kar")t"r"lm") bir somun ekmek yeterli olmaktayd"/ 8eker oran" y+ksek ba!" mey*eleri de katt"ktan sonra bu mal!emeye su ila*e edi. 4ermantasyon i)lemine
b"rak"yorlard"/ 9ihayet s+!,e- olarak kulland"klar" bir se.etten s+!erek bir kab"n i-inde mayalanma i)leminin tamamlanmas"n" bekliyorlard"/ :ermantasyon i)lemi biten biray", i-ine kil -amuru s"*anm") to.rak testilere aktaran 5"s"rl"lar kil -amurunun, !aten bu,+n+n .ast%ri!e biralar" kadar dayan"kl"
olmayan, -abuk bo!ulan o d%nem biralar"n"n daha k"sa s+rede tortular"ndan ar"nd"3"n" ke)4etmi)lerdi/ ;+merler2deki ,ibi, 5"s"r2da da biran"n bir tanr"s" *ard"< Osiris/ Osiris ayn" !amanda yeralt" d+nyas"n"n da tanr"s"yd"/ undan dolay" %lenlerinme!ar"na ekmekle bira yerle)tirilirdi/ O ,+nlerde de
alkol+n sorunlara yol a-t"3" ke)4edilmi)ti/ unu, 5"s"rl" bir baban"n 5/6/ =000 y"llar"nda o3luna ya!d"3" )u nottan anl"yoru!> ?irahanede -ok kalma< yoksa yere y"k"l"r *e kolunu, baca3"n" k"rars"n/ O !aman da kimse sana yard"m elini u!atma!/@
!LENLERN VAZGELMEZ ECE
0ira ok eski alardan beri elence ve lenlerin va.geilme. ieceidir. 8esin olmamakla
birlikte seki.$onbin yllk bir gemii vardr. 0ira insanolunun yapt ilk alkoll iki. *arm
.amanm.dan takriben (#.### sene ncesinde baladndan bira da onbin yldr
hayatm.da yer etmi olmal. !ncak, birann insankullanmna dair en eski buluntular H.Q
"###$<E## yllarna ait. Qrnein -ranLda Godin *epe)de yaplm olanka.larda H.Q <E##
civarnda arpa 'ermantasyonu yapldn ortaya koyan bulgular var. *rkiye)de ,acnebi *epe
ka.larnda ortaya kartlanlar da He.opotamya ve !nadolu)da H.Q "###$<E## arasnda
arpa 'ermantasyonu yapldn kantlamakta. Mnk her iki yer de +merlilerin ticaret
kolonisi.
-nsanolunun &rken 5eolitik Mada tahl .iraatine baladnn anlalmas ile birlikte
onlarn yetitirdii tahlnasl yiyecek iecek haline getirdikleri de merak konusu oldu. 0u
konuda pek ok te. ileri srlse de gerein ne olduuna dair tarihilerin birletii bir nokta
maalese' yok.
8imi tahllar 'ili.lenmeye terk ettikleri ve 'ili.li halde tkettiklerini ileri srd. 8imi alevde
kavurduktan sonra e.erek un haline getirip bulama halinde yedikleri savn benimsedi. 0ir
baka sav ise bu bulamac piirmeyi rendikleri andan itibaren bira imalatnn renilmi
olduudur. 0u sav hayvan derisinden kaptaki bulamacniine atete k.drlm akl ta
atarak bulamacn piirildiini ne srmektedir. 0u yntemin u.un sre Germen lkelerinde
kullanldna ve biracln balangcnn da bu ekilde olduuna inanlr. RSR. y.yla kadar
!vusturya)da +teinbierbrauerei denilen Ita biras birahaneleriJ bu yntemle bira
imalinin yapld yerlerdi.
!ntropolog 7aglan ise tamamen deiik bir gr savunuyordu ona gre insanolu tarma
baladnda elde ettii ilk mahsul u.un sre bira yaparak bir yiyecei besleyici bir iecek
haline sokmay akl etmiti. ani Isv ekmekJ.
!ntropolog 7aglan erken 5eolitik ada kilden kap yapma
teknoloTisinin insanolunun emrinde bulunduunu varsayyordu. Gysa kap olmadan bira
muha'a.a edileme.. 8ap kacak yapm ise daha sonraki dnemlere tarihlenmekte.
Matalhyk ka.lar bulgularna gre H.Q UE##@den itibaren anak mlek imalat balam
olmaktadr. G halde bira yapmn kilden kap kacak yapm ile ayn tarihlerde dnlmesi
gerektii ortaya kyor.
3ondra)da 0ritish Huseum)da bulunan, *anra 5inkasi)ye ya.lm bir iir olan I0lue
HonumentJ denilen ve ba.larnca H.Q U### yl, 'akat ba.larna gre ise H.Q (?## yl
civarnda ya.ld dnlen belgede He.opotamya)da bira iildii belirtilmektedir.
+mer kaytlarna gre yllk tahl retiminin F "#@ bira retiminde kullanlyordu. 0ir
tapnak iisinin gnlk bira istikak (,1 litre iken aristokrat bir kiinin istikak ",? litre)yi
buluyordu. *abii o tarihlerde arap, kahve, ay, limonata, kola 'alan yok. !nlalan sulama
kanallarndaki su da imeye uygun deil. -nsanlar iecek olarak st ve biradan baka bir ey
bilmiyor olmal.
0ira .el imalathanelerde retildikten sonra pimi kilden yaplm eitli boylardaki testi ya
da kplere konurdu. 8abn a. yine kilden kapaklarla kapatlarak, kapaa yapm tarihi
ya.lp mhrlenirdi 0ira kaplar .ellikle I0it +ikariJ denilen iki evlerinde, iecek kii
saysna gre seilir, alrd. 0iralar eitli kupalarla ve buday sapndan, kamtan,
sa.dan ya da bakrdan yaplm borucuklarla bugnn iecek kamlar, pipetleri gibi iilirdi.
0ugn de !nadolu)nun ba. yrelerinde Ipl ayranI, ya.n souk anakta veya metal
bardakta .erinde bir adet buday sap ile getirilir.
-ilen birann karlnda para denme.di. G gnlerin paras gmt. 0ira iin gm deil,
biranndeerinde arpa verilmesi .orunluydu.
KADIN LETMEC ZORUNLULUU
+mer ehirlerinin kimi mahalle ve liman yerleimlerinde oturulup bira iilen ve
syleilen ikievleri vard. 0unlar .amanm.n meyhanelerine veya birahanelerine ben.erdi.
0u birahane iletmecilerinin kadn olmas kurald. -letmeci bayann birahanede
konuulanlar yrenin mlki amirine anlatmas sorumluluu vard. ani her birahane
yneticisi bayan ayn .amanda istihbarat aTanyd. 0u ynetim ii anadan k.a geerdi.
3imanlardaki ikievleri veya birahanelerin mdavimleri gemicilerdi ama, genelde bu
mekanlar kadn erkek herkese akt. aln.ca st d.eydeki rahibeler buralara gireme.di.
+mer)de birahane sahibi kadnlar I!. dolduran, doyuran kadnJ anlamna gelen tanr
5inkasi korurdu. o.gat)ta hala bira iin IDatma !nann helvasJ denmesi belki de bu
y.dendir.
0abil)de H.Q 1### yl civarnda dnlerde geleneksel kutlama ikisi bal biras idi. 0una I!r
arabJ denirdi. /nden sonra tam bir ay boyunca damadn iebilecei miktarda I!r
arabJ kaynpederi tara'ndandamada hediye edilirdi. 0al birasnn erkein kudretini
arttracana inanlrd. ,atta ,un -mparatoru !ttila)nn 9"#U$"E<: -ldico ile balaynn bir$iki
gn sonrasnda 'a.laca yabani ot ve baharat katlm bal biras itiinden dolay
durdurulamayan burun kanamasndan ld rivayet edilir. Kimdilerde nikah sonrasnda
i'tlerin yapt IbalayJ seyahati yani bal$ay ite buradan geliyor. 0abilliler kutlama harici
.amanlarda ok bira ierlerdi.
0abil)de byk kapasitede bira imal eden kurulularn sahiplerinin devlete yapt bask
sonucunda normlara uymayan bira imal eden imalatlarn kendi yapt bira ierisinde
boulmalar ce.as tayan bir kanun kt.
.a$pan'a/ kilerin -ral

Kampanya bir kpren arap, ama Dransa)nn Champagne blgesinde yaplmsa ona bi.
ampanya, onun dndakilerin hepsine kpren arap diyoru.. -in komii, Champagne
blgesinde ampanya yapm ok yeni. Mok eskilere dayanmyor, nk o basnc tayacak
kadar gl ie ke'edilmi deil. Nayiat genellikle FE# civarnda. Mnk bir ie
ampanyada kimyac 0ill 3embeck)in hesaplarna gre yaklak "C milyon hava kabarc ve
bir belediye otobs tekerleindeki kadar basn var. /olaysyla ieyi yapanlar -ngili.ler.
(%. y.yln sonlarnda odun sknts ekiliyor -ngiltere)de ve ocaklarda ta kmr yakmaya
balyorlar. 0ylece tesad'en sy daha 'a.la artrdklarn, daha kaln ieler yapabildiklerini
'ark ediyorlar. Kampanya iin ienin olmas .orunlu. Mnk basnla patlyor>
0aka bir ekilde de yaplmyor.
"#$%$& '(&$)%" *+,%-./&
Karapla uramak tehlikeli bir itir Champagne)da= rnein Dranois Harie !rouet Aoltaire
9(UC"$(%%?: .iyaret ettii bir mah.ende hepsi birer g.n kaybetmi mah.en iisiyle
tantn ya.ar. G dnemde mah.enlerde alanlar kendilerini korumak iin genellikle
demir bir maske takarlar. Mnk mikrobiyoloTiyi bilmiyorlar. 0asnc ayarlayamadklar iin
ieler srekli patlyor. 0a. yllarda y.de sekseni civarnda patlyor. /nn, orada
alyorsan., ?# km h.la v.r v.r iliyorlar.
-lk yaplan kpren iki, tesad'en yaplm. Champagne)nn topraklar kireli ve 'akirdir=
aas., souk, keyi'si. bir ovadr buras. 0yk olaslk o dnemde bira. daha lman bir
blgedir Champagne, nk gnm.de blge o denli souktur ki, .mler genellikle tam
olgunlaamadan toplanr ve gnm.n noloTi standartlarna gre byle bir blgede
baclk yapmak lgnlk saylr. *abii, ortaada ampanya ne kpkl ne de beya.dr= soluk
krm., meyva aromal, ha'i' bir araptr retilen. Gnyedinci y.ylda nce dier blgelerin
araplarnn nlenmesiyle, Champagne 4aris)teki rakipsi. konumunu kaybedecektir, ama bu
kayp da daha sonra grlecei gibi ikinci bir altn an kaplarn aralayacaktr.
+0*+1.+.- 2(1.+.+ .+.+1 )+2-1
/om 4erignon adl kei, iklimi ok sert olan ve arabn tam olarak olgunlaamad
Dransa)nn ku.eyindeki Champagne blgesinde, iinde arap bulunan ielere bira. pancar
ekeri, bira. da maya katp, ienin a.n mantarla skca kapatarak ikinci ke. mayalanmaya
brakm, ampanya ortaya kmt. /om 4erignon)dan yaklak (E# yl sonra (C. y.yln
ortalarnda -talya)da da /om 4erignon)un bulup gelitirdii yntemle retime
balanm. /om 4Vrignon)un mkemmelliyetilii ampanyay saraylara sokmay baarm
olsa da, ampanyay dnya apnda bir arap yapan !vrupa tarihine IdulJ 9veuve: lakabyla
geen a.imli bir kadndr. (?#E)de hen. 1% yanda iken kucandaki bebekle dul kalan
5icole$0arbe ClicWuot$4onsardin)dir bu kadn. ClicWuot ampanya retimini endstriletirerek
kocasnn kk araphanesinden dnyann en tannan sar etiketlerini tayan ampanyalar
yapan ve pa.arlayan bir byk marka 9Grande HarWue: yaratmtr.
B34(1 "5$&%$&6 .+&-1 72$&%$&
5apolyon sonrasnda 7uslar Dransa)y igal eder. Hadam ClicWuot, araphanesinin altndaki
dev mah.enleri 7uslara aar. 7uslar mptelas olurlar ampanyann, o kadar ki !ntoine de
Huller bir gn endie iinde CliWuot)ya IHadamJ der, Ibir kuru vermeden neredeyse btn
ampanya stoumu.u iecek bu 7uslar.J ClicWuot soukkanl yant verir IQnemli deil, sevgili
!ntoine> 0ugn ierler, yarn derler.J 7uslar (?(E maysnda blgeden ekilmeye balarlar.
Gerekten de 7usya ondan sonra arlk yklana kadar en byk tketicisi oluyor
ampanyann. ,atta (C(%)de &kim /evrimi olduu .aman ampanya reticilerinin ou i'las
ediyor.
!%(0'(8 )-%-10+.- '+9%+.+1 "5)"
Kampanya o denli byk bir ca.ibe obTesi haline gelir ki, soylular bile dayanama. ampanya
ile bir ekilde ilikilendirilerek lms. klnmaya. Hesela, bugn bile kullanlan kasemsi
yayvan ampanya kadehleri, daha sonra 8ral RAS. 3ouis)nin kars ve Dransa 8raliesi olacak
olan Harie$!ntoinette)in gslerinin 9(%EE$(%C<: +evres seramik 'abrikasnda alnan al
modelleri kullanlarak yaplmtr. Xstelik Harie$!ntoinette lsnn alnmasna i.in
verdiinde sradan birisi deildir, 8utsal 7oma -mparatoru 0irinci Drancis ile !vusturya$
Hacaristan 8raliesi Haria *heresa)nn en kk k.lar olarak bir prensestir o dnemde.
,eidsieck bu kadehler ere'ine Harie$!ntoinette adnda bir ampanya retir ve kralieye
sunar.
:+&,".$&2$ ,+#-0+ )/%+.%-9-
Ooie de vivre 9yaam key'i: 'else'esinin hakim olduu doksanl yllarn 0elle YpoWue
4aris)inde ampanya satlarnda bir patlama g.lenir. +oirVe denilen lgn gece partilerini
ampanyas. dnmek mmkn deildir. /nemin en g.de riteli bir soylunun klcyla tek
bir hareketle ampanya iesinin boynunu keserek ieyi amasdr 9sabrage:. -in tuha' o
dnemde ampanya Harie$!ntoinette tipi kase kadehlerden bir kam yardmyla iilir. *a ki,
Ila OarretiZreJ marka ampanya 4aris)i avucunun iine alana kadar> Xnl Ha2ims ve Dolies
0ergZres dnemin en g.de elence yerleridir ve aktrislerin ayakkablarndan ampanya
imek de o devirde moda olur. 3a OarretiZre, bu kulplerde mterilere kan kan danslarnn
Tartiyerlerinde tadklar kadehlerle ikram edilir. Dl[te denilen bu kadehler, Tartiyerde tama
kolayl salamas iin ince ve u.un retilirler. 0ugn en sk kullanlan 'lt ampanya
kadehlerinin yks de byle balar. (C##)lara gelindiinde ampanya satlar ylda <#
milyon ieye ular.
H$& #"#$ 5/) 78$%0"# 4";" *+8+&%+1-./&
Kampanyay kendisi gibi kpren, mutluluk ve .el gnler gibi bir yapyla
birletirmiler. Kampanya dnyann en g.el pa.arlanm ikisi. /om 4erignon, Hoet
Chandon)un en deerli arab, alt milyon ie retiliyor. ,albuki her ie ok .elmi gibi
pa.arlanyor ve gerekten yle hissediyorsunu.. Glaanst bir pa.arlama sistemi var.
H",%$&"1 +<-%- 2/930 4(1(
I\1# 5isan (C"E)de] !dol' ,itler)in EE. yagnnde ampanya servisi yaplmad. !ncak o
gn sava kaybettiimi.i anladmJ der ,ermann Gring tutuklandktan sonra. ,itler, doum
gnnden (# gn sonra metresi &va von 0raun ile birlikte 0erlin kanali.asyon sisteminin
altndaki gi.li snanda intihar eder.
M+&"%.1 M/1&/$131 #+0*+1.+ ;+1./'3
Harilyn Honroe bir de'asnda <E# ie ampanya ile doldurulan bir kvette banyo yapmtr.
0u da, kimyac0ill 3embeck)in almalarna dayanlarak hesaplandnda, yaklak
(%,(E#,###,### hava kabarc demektir.
B+8- 71$0%" #+0*+1.+ 0+&)+%+&-
-r0"/ Aeims b%l,esinin bu d+nyaca +nl+ +reticisi say,"n bir yere sahi.tir/ 6!ellikle sadece ?Bhardonnay@ -e)idinden +rettikleri )am.anyalar kom.leks *e !ari4 ya."lar"yla dikkat -eker *e en erken =2C=7 y"lda i-im ol,unlu3una ula)"r/
!harles 1eidsie&k/ ADmyCBointreau tara4"ndan 4inanse edilen, :rans"!lar2"n %*+nd+3+ markalardan biridir/ =E83, =E87 *e =E8E y"llar" +retimi ?lanc de 5illDnaire@ d+nya -a."nda de3er *e takdir ka!anm")t"r/
Lanson/ Fski bir )am.anya e*i olmas"na kar)"n %!ellikle =EE2 y"l"ndan sonra, :rans"!CGn,ili! ,rubu %nem *e de3er ka!anmaya ba)lam")t"r/ Ancak =EE0 y"l" +retimi d+nya -a."nda +nlenmi)tir/
Lo0is ,oederer/ Aeims b%l,esinin bu -ok .restiHli, kom.leks ya." *e !ara4eti bir arada ta)"yan markas" =E8E y"l" ?lanc de lanc@ +retimiyle b+y+k s+kse ya.m")t"r/
u +reticilerin d")"nda ?Taitin,er,@ ?Auinart,@ ?5umm,@ ?Ieu*e Blic'uot,@ ?Jac'uart,@ ?1enri Abele@ *e ?1enriot@ %nemli +reticiler olarak say"labilir/ T+rkiye2de de son y"llarda +st d+!ey )am.anyalar .iyasada bulunmaya ba)lad"/
I*aitingerJ bunlardan biri.
+0*+1.+ S78%(9(:
0ir ie ampanyann etiketinden neleri okuyabiliri.. +i.ler iin ana tanmlar ieren bir kk
ampanya s.l=
E=,&+ B&3,6 B&3, N+,3&$ >$.+ B&3, S+3>+4$: *amamen sek
B&3,: +ek. I7 de 7uinart 0rutJ gibi
E=,&+ S$<: ar sek
S$<: ,a'i' tatl
D$0"?'$<: Glduka tatl
D/3=: *atl
V"1,+4$: Hahsul ampanya. +adece mahsul kalitesinin istisnai olduu yllarda retilir.
8ymetli ampanyalar gurubuna aittir. I7 de 7uinart (CCU^ veya I/om 7uinart (CC<^ gibi.
N/1>"1,+4$: Hahsul olmayan ampanya. 0u ampanyalar ortalama yln mahsl
harmanlanarak retilir. Gndelik tketime uygun ampanyadr. I7 de 7uinart 0rutJ gibi.
B%+1< 2$ B%+1<': *amamen beya. .mlerden yaplm ampanya. 8ymetli ampanyalar
gurubuna aittir. I/om 7uinart (CC<^ veya I7uinart 0lanc de 0lancsJ gibi.
R/'@: 4embe ampanya. 8ymetli ampanyalar gurubuna aittir. I/om 7uinart 7osV (CC#^
veya I7uinart 0rut 7osVJ gibi.
B3%)6 T+1)6 C3>$ >$.+ CA+&0+, M$,/23: 0yk lekte retilen, ikinci 'ermantasyonu
ie yerine basnl tanklarda yaplan tabii kpren arap.
T&+2","/1+% M$,A/2 >$.+ M$,A/2$ CA+0*+41/"'$: -kinci 'ermantasyonu iede yaplan
kpkl arap. Dransa)da kullanlan oriTinal sistem.
N+'-% .+*-%-&: 1+1-%0+8 +0+ 4$&5$)
Kampanya retiminde krm. ve beya. .mler kullanlr. 8rm. .mlerden Ipinot noirJ ve
Ipinot meunierJ kullanlrken, beya. .mlerden sadece IchardonnayJ .m kullanlr.
!slnda kpkl arap karbondioksit ile ieye hapsedilmi araptan baka bir ey deildir.
8abarcklar 'ermantasyonun bir yan rn olup ieye hapsedilince ortaya kpkl arap
kar.
S+)-1 .+*0+.-1B
Kampanyan. aarken sallayp patlatmayn. -in .ara'etinde mantarn yavaa kartlp,
ienin a.ndan duman gibi ga. kmas vardr. 4atlatlan ampanya ga. kam ga.o. gibi
olur.
3t'en birbirini.i sulamakta kullanmayn.. Dormula ( rnei sadece takn bir kutlama olup,
o cokuda yaplanlar ampanya adna doru deildir.
*atllarla IbrutJ ampanya ikram etmeyini.. 0u arap sek olduundan tatl tara'ndan
rtlecektir. *atllarla yar tatl veya tatl olanlar, yani, etiketinde IsecJ, Idemi$secJ veya
Idou2J ya.anlar ikram edini..
0eya. araba karbondioksit ekleyerek retilmi ampanya ben.eri rnler ampanya veya
tabii kpren arap deildir= bu tr rnleri sadece kutlamalarda patlatmak iin kullann..
Viski, Bir sko -lasii

')/5 0"%%".$,5"%"9"1"1 '$0;/%%$&"12$1 ;"&" /%+1 #+"& R/;$&, B3&1' CC!84(&%() >$
>"')" ;"&%"),$ .(&(& 2$0"#. V"')"1"1 7.)('(6 A&+*%+&-1 DE31<3 .(8.-%2+ "%+56 *+&F(0
>$ ")'"& /%+&+)6 5"5$) >$ 0$.>$%$&" 2+0-,0+'-.%+ ;+#%-./&. &%+12+%-
0"'./1$&%$&"1 2+0-,0+ "#%$0"1" GHE"1<" .(8.-%2+ ')/5.+.+ 4$,"&0$'".%$ ;34(1%$&$
38+1-./&.
-skoya)da bilinen ilk viski ("C"@te Drair Oohn Carbought tara'ndan ? ' maltla yaplm.
Aiskinin tarihi ayn .amanda sosyal ve ekonomik olarak -skoya)nn tarihi anlamna geliyor.
7000 y"l %nce de bu,+n de *iskinin hammaddesi batakl"k to.ra3"nda yeti)en ar.a *e suydu/ Gsko-ya2n"n serinha*as"nda yeti)en ar.an"n, su *e maya kullan"larak dam"t"lmas"yla elde edilen Gsko- *iskilerini Grlanda *e Galler *iskileriyle kar")t"rmamak ,erekiyor/
IB3 #7A&$,%" "5)" 2$6 "5)"%$&"1 4$1$% ,+&"A"1$ 3.431 ;"& ;"5"02$6 K$%, A+%)%+&-1-1 "<+,
$2"* "1'+1%-9-1A"80$,"1$ '312393 ;"& "5)". (1)( )+;+<+6 0+.+%+10-# ;"& "5)"
/%+1 ;"&+2+1 $%2$ $2"%2"9"1" '7.%$.$;"%"&"8. H$&A+%2$ 5/) 2+A+ $')" ,+&"A%$&2$1 ;$&"
K$%,%$& +&*+2+1 ;"&+ .+*-./&%+&2-6 +0+ 4(1(1 ;"&"12$ ;313 2+0-,0+.- 2(#(12(%$&
>$ >"')" "<+, $2"%2".
A2- K$%,5$ 3'J3$;+34A2+1 4$%"./&6 .+1- I+;?- ;+.+,K .+ 2+ IA+.+, '3.3K.
B&",+11"<+.+ 47&$ .+*-0-1- +1%+,+1 $1 $')" )+.-, GLDL ,+&"A"12$1 )+%0-#. B7.%$<$6
"<+2- ;312+1 $1 +8 .(8.-% 71<$'"1$ 4"2"./&6 >/,)+ "%$ +&+'- 5/) 2$9"% A$&A+%2$. B+,-
>$ K38$. (%)$%$&"12$ 2+0-,-) "5)" (&$,"0"1$ 4$5"# .+)%+#-) GL. .(8.-% /%+;"%"&.
G(1$.2$ >$ 2/932+ A$&A+%2$ 2+A+ 71<$ ;+#%+0-#,-.
!1<$%")%$ +&*+ /%0+) (8$&$6 5$#",%" ,+A-%%+&2+1 $%2$ $2"%$1 A+03&6 0+%,6 2+A+ '/1&+
'3%+12-&-%+&+) I0+.#$K A+%"1$ 4$,"&"%"./&. B312+1 0+.+%+10+.%+ $%2$ $2"%$1 ;"&+
-'-,-%-* 2+0-,-%-./& >$ MN 2$&$<$%") +%)/%%( /%+1 "%) >"')" 5-)-./&. B3 2+ '3%+12-&-%+&+)
LO?LH 2$&$<$%") >"')" /%3./&. K$12"1$ 784( ,+2- >$ )/)3.3 $2"10$'" '+)%+12-9-
F-5-%+&+ P7&1$9"1 +,$#$ ,3,3%03# 0$#$2$1 .+*-%0+ F-5-%+&Q6 0+%,-1-1 "' 5-)+&+1 +,$#$
,3,3%0+ .71,$0%$&"1$6 ;31+ ;$18$& #$.%$&$ ;+9%-. A.&-<+6 5$#",%" )+&-#-0%+& 2+
0(0)(1: IB%$12$2K PA+&0+1%+10-#Q 2".$ ;"%2"9"0"8 $1 .+.4-1 >"')"%$&6 +.&-
8+0+1%+&2+ .+*-%0-# F+&)%- >"')"%$&"1 )+&-#,-&-%0+'-.%+ $%2$ $2"%"./& )" ;3 ;"5"02$
+.1- ,+2- ,3,,3&0+1-1 2/9+% /%+&+) ;$%"&%" 4(5%()%$&" >+&. Y+1" .+*-0- /%23)5+
)+&0+#-) '(&$5 4$&$),"&$1 ;"& "5)".K PY$0$) K(%,(&(6 M3&+, B$%4$6 RNNGQ
Aiskinin .n oluturan drt doal mal.eme vardr= su, turba, arpa ve buday. 0u drt
mal.eme nce doa ile bir dnm yaar= ardndan, usta imbikilerin hneriyle ve
son olarak da harmanlama ustalarnnsanatyla viski o ben.ersi. tadna kavuur. 0u
ben.ersi. tada btn le..etini veren bitki kmrdr. 0itki kmr turba olarak da anlr. 0u
ok .el yerst yakt, viskiye ayrcalkl bir le..et verir.
-skoya)nnhavasnn son derece nemli ve yal olmasndan dolay bitki kmr, E$(#
bin ylda oluur.
0itki kmr toprak kesilerek tabaka tabaka kesilir ve kyller tara'ndan evlerde yakt
olarak kullanlr. 0itki kmr, olutuu blgeye gre, yanarken deiik bir koku verir.
Q.ellikle deni. kenar ve adadaki bitki kmrleri yanarken iyot ve yosun kokusu yayar.
Aiskinin hammaddesi olan arpa maltlar, bitki kmrlerine ilenerek kurutulur ve bu ilem,
viskinin tadyla kokusuna siner. /nyann hibir yerinde byle bir yakt olmad iin, -sko
viskisi taklit edileme..
M+%, >"')" .$1"2$1 )$#F$2"%2"
Fskiden ya)l" *e !en,in erkeklerin i-kisi olarak bilinen malt *iskiyi )imdi ,en-ler *e kad"nlar da tercih ediyor/Gsko-lar"n milli i-kisi malt *iski y"llar s+ren suskunlu3unun ard"ndan )imdi yine t+m d+nyada eski .o.+lerli3ini yakal"yor/
I+cotch _hiskyJ -skoya)da retilen ve ielenen ve en a. < yl mee 'larnda
dinlendirilen viskilere verilen addr, -skoya)da viski retimi <@e ayrlr.
Halt viski IM+%, SA"').K
*ahl viskisi IG&+"1 SA"').K
,arman viskisi IB%$12$2 SA"').K
,armanlanm 9blended: viski ise karmlarla ha.rlanyor ve malt viskiye gre tad daha
ha'i'. ,armanlanm viskinin retimi kolay, maliyeti ise dktr.
-sko malt viskisinin en nemli .elliklerinin banda retiminde kullanlan tek hububat
eidinin imlendirilmi arpa olmas gelir.*pk birann retiminde olduu gibi -sko malt
viskisinde de tme ileminden sonra unhalindeki hammadde mayeleme ilemine tabii
tutulur. Hayelemede malt iinde bulunan en.imler,niastann ve maye iindeki dier
bileiklerin hidroli.e olmasn salar. -rlanda, 8anada ve !merikanviskilerinin retiminde
rastlanan arpa malt kullanm, viski retiminde 'a.la niasta salanmas esasna dayanr.
-sko malt viskilerini dierlerinden ayran en temel niteliklerden biri budur. !yrca bir dier
'ark da hi kuku yok ki ilemlerin uygulan biimidir. !rpa malt mayesi, mayeleme
aygtndan karlrkensoutulur. 0ir tekneye alnarak deiik mayalarla kartrlr. 0u
teknelerin boyutlar da viski retimininpopler olduu lkelere gre 'arkllk gsterir.
Qrnein -skoya ve -rlanda)da bu teknelerin hacmi kktr= 8u.ey !merika)da ise, 'arkl
yaplarda 'ermenterler ad verilen tekneler kullanlr. Hayenin kaynatlmamas ve
erbetiotu gibi 'arkl maddelerle kartrlmamas gerekir. 8u.ey !merikal reticiler
btn mayeyi 'ermantasyona brakr ve buna da tahl 'ermantasyonu denilir. Hayenin 'iltre
edilmesi de bir dier retim yntemidir. !ncak bu retimde her .aman iin bir miktar malt
kabuu tortusu kalr ve -sko malt viskisi reticileri de bu 'iltran hayvan yemi olarak
satmay tercih ederler. 0u sebeple 'ermantasyon bu ama iin retilen kltr mayalaryla
yaplmaktadr. 0unun iine bir miktar bira mayas katlmas da ngrlmektedir.
Dermentasyon ilemi mayenin .gl arl (###)nin altna dnceye kadar devam eder.
+onrasnda birinci ve ikinci damtma ilemi uygulanr. *a.e damtlm viski mee 'lara
alnarak beklemeye braklr. 0ekleme sreci her lke iin 'arkldr. 8onulan yasalarla
tasarlanan bu sre, en a. yldr.
K+%",$%" >"')" $>%$12"&"%"&B
`cu. viskilerle harman yaplr yaplma. ielemeye geilir. 8aliteli viski markalar ise harman
ImarriageJ 9evlendirme: denilen ikinci bir olgunlamaya tabi tutarlar. ani, harmanlanm
'inal viskisini de birka ay daha 'da bekletir, 'arkl viskilerin birbirleriyle kaynap
.engin bir tat oluturmasn salarlar. llandrma kaliteli 'da yaplrsa, viski daha le..etli
olur. 5ormalde viski !merika)dan getirtilen ve iinde nceden!merikan viskisi beklemi
IbourbonJ 'larnda yllandrlr.
8aliteli viskiler iin ise, eni katmas bakmndan, iinde daha nce kymetli -spanyol arab
IsherryJ bekletilmi 'lar da kullanlr. +herry 'lar, bourbon 'larndan be kat daha
pahaldr. `cu. viskiler iinsherry 's kullanlma.. !ma kaliteli viskilerde le..et .enginlii
bakmndan bu 'lar kullanlmaktadr.
Voka, Narin Bir Arkada(

Oturduun zaman, yavaa votkann srahisini al. imdi, bu ok deerli ikiyi herhangi bir eski
bardan iine boaltma. Yoo hayr Onu gmten ya!lm, byk babana ait antika bir bardaa
boaltmalsn. "e votkay hemen imemelisin. #ayr sevgili beye$endi %n&e derin bir ne$es al, ellerini sil
ve kaytszln g'steri! tavana bak. (onrasnda, votkay dudaklarna yavaa g'tr. )niden kvl&m
saa&aktr *idenden uuk, v&udunun en u noktalarna ulaa&aktr.+
!nton Mehov)un bu s.leri votka olarak adlandrlan scak ikinin gi.emini nasl da g.ler
nne seriyor. G)na gre votka, uh bir kadn edasna sahip, deer verilmesi
gereken, narin ve oynak bir arkada.
7usya)da ilk votkann on drdnc y.ylda yapld tahmin ediliyor ki bu bira veya araba
gre ok yeni bir tarih. Aotka patatesten veya avdardan yaplan bir iki.
Mavdardan yaplm daha iyi olur. /amtldktan sonra bir de odun kmrnden s.lr.
0ilenler, 7us votkasna niteliini veren eyin ncelikle bu kmr olduunu sylerler.
Aotka ilk tketilmeye baland .amanlarda genellikle souk k gnleri tercih ediliyordu.
Mnk, soukta iilen bir votka iini.i styor ve si.i bir battaniye gibi sarp sarmalyordu.
-nsann iini stan bu sert mi.al ocuk, souk lkelerde scak r.garlar estiriyordu.
Gnun iindir ki, votkann bir !kdeni. lkesine ait olmasn bekleyemeyi.. Aotkann souk
lkelerde rabet grmesi onun bir k ikisi olup olmad sorusunu ortaya att.
Aotkann esas memleketi 4olonya ile 7usya)dr. ,er ne kadar bu iki lke ilk votka sende deil
bende yapld diye birbirleriyle iddia etseler de votkann ne olduu ve nasl yapldn
tanmak ka'idir bi.e.
Iotka bat" dillerinde Iodka olarak ya!"l"r/ u kelime Aus-a Khi!nennia *oda s%!c+3+nden ,elmektedir/ 1ayat suyu anlam"n" ta)"r/ u s%!c+k laka. olarak Iodka2ya d%n+)+. bu t+r i-kilere bir ad olarak yerle)mi)tir/ Iodka bira!c"k su demektir Aus-a2da/
Aotka= tarmsal kkenli etil alkoln hammaddesinden gelen organaleptik .elliklerinin seimli
olarak a.altlmas amacyla, akti' kmrden geirilmesiyle elde edilen distile alkoll ikidir.
Q.el bir tat ve kokusu yoktur ancak +lav memleketlerinde Aotka, bi.im bildiimi.
renksi. notr alkol olarak bilinme. sadece. Gnlara gre yksek ispirtolu pek ok iki votkadr.
-ster tahllardan, ister patatesten, ister .mden, hangi bitkilerden yaplrsa yaplsn, o iki
votkadr bu insanlara gre. !yrca 7usya ve 4olonya)da votka bi.im bildiimi. sade beya.
alkol 'ormunda da deildir. 0irok meyvelerle enilendirilmi olanlar ve bitkilerle
rayihalandrlanlar hatta u.un bir .aman yllandrlanlar da vardr. 0atnn bildii manada
votka her trl koku ve yapld bitkinin btn .elliklerinden arndrlm sa' bir alkoldr.
NSANLARIN GNLK KS
Aotka, sa' bir .ellie sahip oluncaya kadar yeniden damtlarak ve ayrca ince kum
s.gelerindengeirilerek arndrlr. 0irok 'irma s.me iinde mee kmr kullanmaktadr.
Aodka daha .iyade 0loody Hary, +cre6driver gibi kokteyllerle mehurlamtr batda. Aotka
bilhassa ku.ey !vrupa lkelerinde, -ngiltere ve !merika bata olmak .ere dnyann her
tara'nda retilmektedir. 4olonya ve 7usya)da ise insanlarn gnlk ikisidir
Polonyal"lar *otkay" ,enellikle -a*dardan imal ederler/ Li3er +lkeler -ok -e)itli bitkiler kullan"rlar *e daha -ok )eker kam")" melas" en b+y+k ham maddesidir bu i-kinin/ 1er ne kadar tah"llardan ya."lan *otkan"n daha iyi cins oldu3u iddia edilirse de kaliteli bir imalatta neden ya."l"rsa ya."ls"n bir 4ark
olmamaktad"r/ Iotka imal edildiktensonra hemen )i)elenerek .a!arlan"r/ Y"lland"rma, dinlendirme bu i-ki i-in s%! konusu olmamaktad"r/
L+nyaca +nl+ *otka markalar"n"n ba)"nda ;mirno44, Po.o*, :inlandia, ;tolichnaya, MyboroNa ,elir/ i!im bildi3imi! notr *otkan"n yan" s"ra -e)itli mey*elerle -e)nilendirilmi), -e)itli baharl" bitkilerle aromaland"r"lm"), renklendirilmi) *otka t+rleri de *ard"r/ Ii)neli *otka .o.+ler bir -e)ittir/
ilhassa Polonya2da ya."lan KubroNka *otka t+r+ -ok +nl+d+r/ u son s%!+n+ etti3imi! *otka )i)elerinin i-erisine bi!on %k+!+n+n -ok se*di3i s%ylenen bir cins -imen sa."ndan da birer adet konarak )i)elenmektedir/ Flbette -imenin ye)il ren,i alkole kar")aca3"ndan bu t+rler ye)ilimtrak bir renk ta)"rlar
*e riyalar" da -imenimsidir/
A0$&")+2+ >/,)+
Aotka)nn ticari olarak !merika)ya gelii 1#. y.yln sonlarna dayanyor. !merika)da pa.ar
ilk oluturanlar /ou !vrupal gmenlerdi.
(C<<@de alkol yasann kaldrlmasyla, ,eublein irketi Aotka markas +mirno'')un ticari
haklarn 7us gmenlerden satn alarak markay !merikan pa.arna sundu.
0ir likr irketi sahibinin votka hakknda yapt bir aklamaya kadar iyi giden votka
satlar, yaplanaklamayla birlikte canlln yitirdi. Kirket sahibi yapt aklamada,
+mirno'')u tad ve kokusu olmayanbir iki olarak tantyordu.
!merikan votkalar, aromas. olarak piyasaya srlrler. Harkalar arasnda sadece ok ince
'arklar bulunur. Mou votkasever, aralarndaki ayrmn tek yolunun alkol ierii ve
'iyatnn olacan bilir.
IS/%3)'38 ;-&+)-&K
1. /nya savayla birlikte votka !merika)da tekrar pa.ardaki baarsn kantlad. IHoscov
HuleJ adndaki popler ilk votka, .ence'il ve votka karmndan oluan bir kokteyldi. 8endi
.el bakr kabnda sata sunulan bu votkann rneklerine bugn !merika)daki ba. likr
sat maa.alarnda ve kk marketlerde rastlamak mmkn.
0ugn !merika)da baskn iecek olan votka, bu nn hem ok ynl bir karm olmasna,
hem de hakknda yaplan reklam kampanyalarna borlu. 0u kampanyalar arasnda en ok
beenileninde u s.ler ya.ar; I+mirno'', soluksu. brakrJ
G$50"#" HNN .-% 0-T
7uslar ile 4olonyallar)n arasn amaya kadar da ileri gitmitir votka. 0ir .amanlar
4olonyallar votkann4olonya ikisi olduunu ne srseler de 7uslar onlar bu
iddialarndan va.gemeleri iin ikna etmiler. !slnda deyim yerindeyse votka konusunda
gemii yeniden yorumlayan 7uslar oldu. Mnk onlar en ok tketen insanlar olarak
votkay sahiplenmi durumdalar. 7usya)da votkann iki olarak icadnn E##@nc
yldnm kutland getiimi. yl. !slnda 7uslar ok daha da eskiye dayandryorlar
votkay.
O1'38 /%03./&
Aotka, 7usya)da tm tarihi boyunca son derece na.ik ve insanlarn aniden ateli hale
gelmesine yol aanbir konu oldu. 0una istinaden yaygn olarak anlatlan bir de 'kras var
votkann. LAotka satan bir dkkannnnde u.unca bir sra varm. +rada saatler boyunca
bekleyen bir yal adamn sonunda sabr tam ve Iartk dayanamyorum bu ikenceye,
8remlinLe gidip Gorbaov)u ldreceimJ diye barm ve gitmi. 0ir ka saat sonra geri
dndnde srada hala votka satn almak iin beklemekte olan arkadalar ona heyecanla
sormular L5e oldu ldrmeyi baarabildin mia !dam cevap vermi; Ine ge.er, Gorbaov)u
ldrmek iin bekleyenlerin oluturduu sra buradakinden bile u.undu). !nlalan o ki
7uslar onsu. yapamyorlar.
Xlkenin bana hayli iler aan da bu ikidir aslnda. (C%#@lerin banda /ileri bakan
!ndrei Gromyko Navidova kasabasndaki ya.lk evinden Hoskova)ya dnyordu. G
gn arabasn da 8omnist 4arti genel sekreteri 0re.hnev kullanmaktayd. !rabada ikisi
yaln. olduklarndan Gromyko son derece hassas konuyu genel sekretere amakta bir
saknca grmedi ve L3eonid Slyich, votka konusunda bir eyler yapmaly.. ,alkn tm
alkolik olacak yaknda) dedi. 0re.hnev ilk nce suskunlukla karlad bu neriyi.
Gerekten kritik bir konuydu bu ve acele atlacak bir adm +ovyetler 0irlii)nde hayli ar
problemlere nedenolabilirdi. 0ir sre sesi. kald, sonra aradan be dakika geince de
/ileri bakanna dnerek L!ndrei 7us halknn votkas. yapmas mmkn deildir, unut bu
ii) dedi.
0u grmeyi Hikhail Gorbaev anlatm, o da birinci elden Gromyko)dan dinlemi bunu.
b b b
!'ganistan igalinde (# ylda (" bin 7us askeri ld. !ma bugn 7usya)da her yl <#
bin insan alkol .ehirlenmesinden yaama veda ediyor.
Biddi bir sorun *otka ba3"ml"l"3" *e bunun da tarihi nedenleri *ar/
;talin, alkol d+!eyi y+ksek *otkay" ucu!a halka satarak, halk" uyu)turma .ro,ram"n" uy,ulam")t"/
L+nya sa*a)lar"nda askerler iyi sa*a)s"nlar diye 5osko*a2daki y%neticiler her askere onu sarho) edecek kadar *otka da3"tt"r"yorlard"/
u t+r de*let .olitikalar" sonucunda !aten a)"r" i-meye merakl" olan insanlarda alkol ba3"ml"l"3" boyutu korkun- bi-imde artt"/
Le*let b+y+k bir ,elir kayna3" da oldu3u i-in &20Oinci y+!y"l"n ba)"nda ordunun +-te biri *otka sat")"ndan elde edilen ,elirle besleniyordu( bir yandan i-ki t+ketimini te)*ik ederken bir yandan da halkta takat b"rakmayaca3"nedeniyle de endi)eler art"yordu/
Ie re4ormist y%neticiler iktidara ,eldiklerinde *otka t+ketimini k"s"tlamak i-in yasaklay"c" tedbirlere ba)*uruyorlard"/
6rne3in yukar"daki anekdotu aktaran Gorba-e* =E87 y"l"n"n 5ay"s ay"nda ;arho)lu3u *e Alkoli!mi Yenmek G-inAl"nacak Tedbirler2 ad" *erilen bir direkti4 yay"nlad"/
Ie bu direkti4 do3rultusunda harekete ,e-en ;o*yet b+rokrasisi an"nda ;talinist a)"rl"klara ba)lad"/ Iotka +reten4abrikalar y"k"ld", tarlalar yak"ld", barlar ka.at"ld"/
;onu-ta da hemen herkes Gorba-e*2e d+)man oldu/
&0aynak> The Aussian God2 Iictor Fro4eye*, The 9eN Yorker der,isi Lec/ =P, 2002(
V/,)+ A+.+,,-&6 >+84$5"%0$8
0ir baka ayk bilim adam, Aladimir 5ikolayev, nce I-nsanlar E# bin yl nce daha
konumaya balamadanikiden keyi' almaya baladlarJ cmlesiyle, soyadnn 7us
olmasnn hakkn veriyor. /evamla 7uslar)naslnda !vrupallar)dan ok daha sonra imeye
baladn, ama Li stan sv)nn souk lkede ksa srede yaygnlatn anlatyor.
I,angi dini sesekJ sorusu gndeme geldiinde, IAotka, 7us)un elencesidirJ s.yle
mehur 4rens Aladimir)in, I-slam dini iyi, ama bu kadar ien millete uyma.PJ dedii
syleniyor. (<. y.yl arlarndanGorbaov)a kadar, devletin ba.en votkaya yasak
koyduundan, ba.en de bteyi dorultmak iin alkol iyi kullandndan dem vuruyor
5ikolayev. ,alk ne olursa olsun votkadan va.gemiyor.
S+&A/#%3) )3&3%3
aln. halk ma Marlarn saraylarnda votkal partiler grla gidiyor. 0ir ara Marie -kinci
8aterina votkay halka yasaklyor, asil.adelere serbest brakyor. &n ok ienlerden biri,
en nl 7us ar 0yk 4yotr 9/eli 4etro:. 4yotr)un, sk votka ienlerden bir Lsarholuk
kurulu) oluturduu ve .aman .aman Lkapal oturumlar yapt) anlatlyor.
+onuta votka, .aa' olduu bilinmekle birlikte, imekle neredeyse vnlen bir ulusal .ellik
haline gelmi 7usya)da.
7usya)da iki asker +ibirya, ekaterinburg)daki birliklerinden "# kilometre u.aktaki kasabaya
votka satnalmaya gitmek iin tank alnca balar belaya girdi. !skerler vukuats. olarak
votkalar tanka ykleyip dnerken ara ar.alanarak yoldan kt ve ikinci el oto galerisindeki
arabalara .arar verdi. *utuklanan iki askerin, askeri mahkemeye karlarak en iddetli
ekilde ce.alandrlaca akland. 9-,!:

-on'ak, (ara2n da$l$( hali

!dn, Dransa)nn Cognac adl kasabasndan alan ve bu blgede yetien .mlerden yaplan
kaliteli bir ikidir. 8onyaklarn alkol dereceleri en a. F"# alkol ve .erindedir. 8onyak genel
olarak brendy grubuna girer. 8onyak marka olarak tescil edilmitir. Xlkemi.de, ayn ikinin
*rke karl 8anyak ve genel adyla 07&5/- olarak benimsenmitir ve tekel tara'ndan
retilmektedir. 0unlardan bir tanesi turuva kanyak yarlarda dl alan kaliteli bir kanyaktr.
8onular iinde Drans. congac) iin konyak dier .amanlarda genel olarak kullanldnda
tm ithal yerli ve dier brendy ler iin kanyak i'adesi kullanlacaktr.
K+1.+) &$,"0 A#+0+%+&-
U B$.+8 #+&+* $%2$ $2"%0$'"
0lge .mlerinden elde edilen .m ras mayalanarak beya. arap elde edilir.
U D+0-,0+
0eya. arabn iki de'a damtlmas ile renksi. ve alkol derecesi U?$%1 olan
0ir damtk elde edilir. 0u damtma ileminde litre ve araptan bir litre kanyak karlr. 0u
nedenle kanyak bir anlamda bu arabn . gibidir.
U D"1%$12"&0$
&lde edilen damtk, mee 'larda olgunlatrlr. 0u dnemlerde her yl
Karapta <$" derecelik alkol buharlaarak kaybolur. 8anyak rengini de bu mee 'larndan
almaktadr
U K3*+V
Meitli 'lardaki kanyaklarn en uygun oranlarda harmanlanmas ilemine
kupaT denir. 8upaT da kullanlan en gen kaynan ya ielenen kanyan ya olarak kabul
edilir.
Cognac)lar Dransa da ki retim blgelerine gre de deiik isimler almaktadrlar.
(. Garde champagne
1. 4etit champagne
<. 0orderies
Gibi blgeler saylmaktadr. 0u blgelerden birinci ve ikinci blge kanyaklar, birinci sn'
kanyak olarak kabul edilmektedir. 0orderies blgesi kanyaklar ise daha dk kalitede
olmaktadr.
Dinne champagne veya grand'ine champagne gibi ba. cognac ielerinde ki i'adelerin
ampanyayla hibir ilgisi olmayp ikinin sadece cognac blgesi cognaclarndan veya
karmn en a. F E# sini grand'ine champagne blgesinde elde edilen cognac olduu
belirtilir. 0uda bir kalite belirtisidir.
0eya. arabn mee 'larda dinlendirilmesi, arabn renginin deimesine yol aarak
kehribar ak ay rengi almas salar. 8onyak, mee 'larda dinlendirildike daha rahat bir
iime sahip olmaktadr. 0u nedenle ikinin yllandrlmas konusunda bu .orunluluklar
getirilmitir 9en a. 1,E yldr:. +aha sonra iki ielenmekte ve ielendikten sonra herhangi
bir deiime uramamaktadr. 8anyaklar ne kadar sre ile yllandrldn ie etiketlerinde
eitli har' ve iaretlerle belirtilmesi .orunludur.
K/1.+) S$&>"'"
8onyak, genellikle yemeklerden sonra ha.mettirici olarak akam vakitlerinde ve kahve ile
birlikte tercih edilir. 8onyak 9oda ssnda: (U$(? c da scak servis edilir. 8aliteli konyaklarn
her .aman sek servis edilmesi nerilir. 8onyak alkoln ha'i'letmek iin soda, kola, limonata
ve Iginger aleJ gibi ba. ga.o. veya merubatlarla kartrlabilir. 8onyak eitli
kokteyllerinden ana ikisi olarak da kullanlr.
K+1.+) B+&2+9-
8anyak iime ve servise uygun retilmitir. 8sa ayal, geni gvdeli ve a. ksm dar bir
bardaktr. Q.ellikle a.nn dar olmas, kanyak kokusunun bir noktada younlatrlmas
iindir. 0u ekilde kokularnn daha iyi alnmas salanr. Geni gvdesi ise barda iki elin
avu iinde stlmas iindir. 8anyaklarn servisi < 'arkl ekilde yaplr.
K+1.+9-1 B+&2+1 S$&>"'"
8anyak, kaynak bardanda <$" cl olarak servis edilir. Genel olarak ithal olarak daha a.
miktarlar da 1$< cl , yerli kaynaklarda <$" cl miktarnda servis edilir. 8anyak servisi ua
aamalar takip edilerek yaplr>>
c !lnan siparie gre barda bardaklara konulan kanyak, peete ile tepsiye konur.
c 8onuk masasnda peete masaya braklr.
c 8anyak barda, sa elin orta ve iaret parma ile alttan, ba parmak ile de bardak
kenarna desteklenerek tutulur ve konulur sonra da misa'irin sapndan sunulur.
c 0ardak konuk nne daha nce braklan peete .erine servis yaplr.
K+1.+9-1 5)" A&+;+'-12+1 S$&>"'"
-ki arabasna silinerek konulan kanyaklar, iki arabas ile konuk masasna getirilir. !rabadan
alnan kanyaklar konuklara takdim edilerek siparii alnr. +iparie uygun olarak alnan
kanyak llp uygun bardaa dklr ve belirtilen kurallara uygun olarak konua servis
yaplr. Hasada, baka konuklar varsa genel servis kurallarna bal olarak servise devam
edilir.
K+1.+9-1 I'-,-%+&+) S$&>"'"
8anyaklar ba. iletmelerde sni'er de stlarak servis edilir. 0u ekilde snan kanyan,
.ellikle buke ve aromas harekete gemektedir. `.manlar kanyan avu iinde stlmasnn
yeterli olduunu savunmaktadr. Sstlan kanyakta ki ho kokular daha abuk umaktadr.
8anyan stlmas istendiinde u ilemler uygulanmaktadr.
c 8anyak llerek bardaa dklr.
c 0ardak stcya yerletirilir.
c -spirto veya yakt kibritle tututurulur.
c 0ardak ayak ksmndan tutularak ha'i'e dndrlr.
c 0a. iletmelerde bardakta ki kanyak 9alkoln yanc .elliinden yararlanarak:
tututurulmaktadr.
c !te, ocan .el kapa ile kapatlarak sndrlr.
c 8onyak, servis ilkelerine uygun olarak servis yaplr.
8onyak +tilleri
0aslica konyak stillerini su aada ki ekilde sralayabiliri.
V34Ver' 3pe&ial
0onyak 4irmalar"n"n standart kalitedeki mallar"d"r/ 0anunen en a! +- y"l dinlendirilmesi ,erekir, ama asl"nda 4C7 y"ldan a! dinlendirilme!
V3564 Ver' 30perior 5ld 6ale
Fn a! 4,7 y"l kanuni dinlendirme )art" *ard"r/ Ama asl"nda daha u!un y"llar dinlendirilmi)tir
V54Ver' 5ld
u stilde yukar"daki I;OPdan daha a! y"lland"r"lm") de3ildir/
VV3564Ver' Ver' 5ld 30perior 5ld 6ale
0anunen en a! 7,7 y"l dinlendirilir/
Napoleon
Fn a! P,7 y"l dinlendirme )art" *ard"r/
W O? E=,&+ O%2 >$.+ WWO
ukardaki brendy stillerinden ok daha u.un yllar dinlendirilmi bir brendy stilidir. 0u
brendylerin ortalama dinlendirilme sresi 1# yl civarndandr.