Historia: Irueako Erreinua Lur Lauaren Erresuma, Nafarroa,

bihurtzen da
824. urtean, Eneko Aritza Baskoniako duke baten biloba, Irueako lehen errege
izendatu zuten. Honela eman zitzaion hasiera Nafarroako lehen dinastiari, Aritzen
dinastiari, hain zuzen.
iskanaka, Irueako Erreinua lehen baskoienak ziren lurrak bereganatzen zihoan,
frantses eta arabiarrekin etengabe borrokatuz. !onkista hegoaldeko lur lauetara
iritsi zen. "rdutik aurrera, Irueako Erreinua Nafarroa deituko zen, lur laua. Hala
ere, Nafarroa izena ez zen #II. mendera arte ofizial egingo, Antso $akitunaren
erregealdira arte. Errege hau izan zen euskara %inguae Na&arrorum deitu zuen
lehena' (%inguae )as*onum %inguae Na&arrorum est+ esan zuen.
Nafarroako biztanleriaren ,8-ak egiten zuen euskaraz. Alabaina, ai.atu hizkuntza
ez zen Nafarroako gorteko dokumentuak idazteko erabiltzen. Idazki ofizialak latinez
egiten ziren, edo tokian tokiko hizkuntza latindarra erabiltzen zen.
Historia: El Reino de Pamplona se conierte en el Reino de la
!ierra Llana, Naarra
En el ao 824, Eneko Aritza, nieto de un du/ue de )as*onia, fue nombrado .rimer
re0 de am.lona. As1 se dio *omienzo a la .rimera dinastia de Na&arra, a la dinasti2
de los Aritza.
o*o a .o*o, el 3eino de am.lona iba ha*iendo su0as las tierras /ue antes hab1an
.ertene*ido a los &as*ones, lu*hando sin tregua *ontra fran*eses 0 2rabes. %a
re*on/uista lleg4 a las tierras llanas del sur. 5esde enton*es, el 3eino de am.lona
se llamar1a Na&arra, la tierra llana. 5e todos modos, el nombre de Na&arra no se
har1a ofi*ial hasta el siglo #II, hasta el reinado de 6an*ho el 6abio. 7ue este re0
/uien .rimero denomin4 al euskera %inguae Na&arrorum. 5i8o' (%inguae )as*onum
%inguae Na&arrorum est+.
El 8-, de la .obla*i4n de na&arra hablaba euskera. 6in embargo, no se utilizaba
esta lengua .ara es*ribir do*umentos de la *orte. %os es*ritos ofi*iales se ha*1an en
lat1n, o bien se utilizaba la lengua latina aut4*tona.