Está en la página 1de 157

Sara Languages

Lexicon
Franais Langues Sara
English Sara Languages

John M. Keegan

The Sara-Bagirimi Language Project


Morkeg Books
Cuenca

Second Edition
January, 2014

More information on
the Sara-Bagirmi Language Project
is available at
http://morkegbooks.com/Services/World/Languages/SaraBagirm

Introduction
The work contains selected vocabulary from the Sara-Bagirmi
Language Project, organized into a French Sara Languages Lexicon and a
English Sara Languages Lexicon. Each lexicon contains approximaely
1050 words. The data is taken from databases built over the past ten years as
part of the Sara Language Project. Currently we include here 13 Sara
Languages and two Sara Kaba language, Na and Kulfa. In the future we hope
to continue adding languages, including Sara languages such as, more Sara
Kaba languages such as Deme, and Sara-Bagirmi languages such as Bagirmi.
More extensive language data for these Sara languages, including
idioms and thousands of sample sentences, are available in the volumes The
Central Sara Languages (Keegan 2014a), The Eastern Sara Languages
(Keegan 2014b), and The Western Sara Languages (Keegan 2014c), all of
which are currently available as part of this series. The Kaba Na data is taken
from (Koutou and Keegan: 2014), while the Bediondo data is from the
Nangnda lexicon (Dinguemrebeye and Keegan: 2014).
An Appendix to this volume contains a brief description of the
dictionary software used for the Sara Language Project. We had hopes of
being able to include the DVD for this software in an inside jacket of this
volume, but this has been possible. The software provides a dictionary view of
all the project languages, and users can click on words and sentences to hear
them spoken by native speakers. The DVD is now available for purchase at a
very reasonable price from links at:
www.morkegbooks.com/pages/MorKegSaraLanguageProject.htm
In this second edition of this work, some corrections have been made
to the Bebote data, many additions have been made for Bediondo and for
Kaba Na, and we have added a approximately 190 entries for the Sara Kaba
language Kulfa.

Acknowledgements
The success of this project has depended primarily on the dedication
of my Chadian collaborators. For Bebote the co-authors were Mbaignero
Ferdinand and Benayal Ndoloum Waroum; for Gor, Kosmadji Merci and
Etienne Odjiadoum; for Gulay, Ngaradoumbaye Clment and Nadjirissengar
Moise; and for Mango, Dodom Ndildongar Fidele, Loubeta Miclo and Gaston
Altoloum. With the eastern Sara languages, Serge Saragaza provided all the
data for Daba, Rassemngu Todonane for Nar, and Gotengaye Constant for
Sar. Dandet Djibet Appolinaire provided the data for Kaba, Nangone Jacob
Chata and Simeon Mbayrem Djimadoum for Ngambay, Kod Koutout for Na,
Gongoto Noel, Laobeul Dara, Laokein Nemian, and Nangturatam Suzan for
Laka, and Nanga Jean for Kulfa I thank them all for their patience and hard
work, and it was a pleasure working with these fine linguists and lovers of
their language. Thanks also do the Collge Charles Lwanga in Sarh for
permission to use their work as the base for some of these lexicons, and
especially the work on Ngam, Ngambay and Sar. Ngaradoumbaye Clment
also helped to identify and correct errors in the French portions of the
lexicons.
This work was made possible by grants from the National
Endowment to the Humanities (grants FN-5007410 and FN-5010412). Any
opinions, findings or recommendations expressed in this material are those
of the author, and do not necessarily reflect the views of the NEH.

Abbreviations for the Project Languages

Beb
Bd
Db
Gor
Gu
Kbb
KbD
KbN

Bebote
Bediondo
Daba
Gor
Gulay
Kaba
Kaba Deme*
Kaba Na

Kul

- Kulfa

Lk
Mb
Mo
Mu
Nar
Ng
Ngb
Sr

Laka
Mbay
Mango
Murum*
Nar
Ngam
Ngambay
Sar

* Languages marked with asterisk are not yet included in this lexicon.

Consonants
b like b in English 'bad' or in
French beau.
implosive bilabial, extreme
lowering of the larynx which
produces the distinctive sound of the
sharp intake of air as it rushes in to
equalize the pressure when the stop is
released.
pronounced like the ch in
English cheese.
d like the 'd' in English 'die' or
French des.
g
similar to the 'g' in English
'go' or 'give'.
h
similar to the 'h' in English
'have'.
j like the 'j' in English 'joke'.
k
similar to the 'c' in English
'scoot'; relatively unaspirated.
l like the 'l' in English 'lake' or
in French les.
m like the 'm' in English 'miss'
or in French mes.
mb a combination of 'm' and 'b',
where the 'm' is lightly pronounced,
and does not constitute a separate
syllable.
n like the 'n' in English 'never'
or Spanish nunca
nd a combination of 'n' and 'd',
where the 'n' is lightly pronounced,
and does not constitute a separate
syllable.
ng in initial and inter-vocalic
position, similar to 'ng' in English
'single'. In final position it is
pronounced like the 'ng' in 'sing'.

[]
palatal nasal, similar to
the gn in French onion, or in
Spanish caa. In the Sara (Proper)
languages, this sounds occurs only
adjacent to nasal vowels.
nj a combination of 'n' and 'j',
where the 'n' is lightly pronounced,
and does not constitute a separate
syllable.
p
My impression is that p is
not very aspirated, closer to the 'p' in
English 'spit' than it is to the p in
'pit'.
r
Shortly trilled 'r', similar to
the 'rr' in Spanish 'burro', but
shorter; for speakers of some
languages, the 'r' acquires a distinct
lateral sound, sounding as they are
starting to say 'l' but ending with an
'r'.

Implosive alveolar, extreme


lowering of the larynx which
produces the distinctive sound of the
sharp intake of air as it rushes in to
equalize the pressure when the stop is
released.
s Like the 's' in English 'soup'.
t like the 't' in English 'stoop';
less aspirated then the t in English
top.
w like the w in English wet.
See also diphthongs.
y
when beginning a syllable,
like the 'y' in English 'yes'. See also
diphthongs.

Vowels
a like the 'a' in Spanish gato.
heavily nasalized 'a'; like the
'ans' in French 'sans'.
e like the '' in French 'arriv'.
heavily nasalized 'e', somewhat similar to the 'ain' in English
'train', but without pronouncing the
'n'.
[ ] like the e in English met.
a
central
mid
vowel
pronounced between e and o, but
not rounded.
heavily nasalized .
i like the i in Spanish si.
heavily nasalized i, similar
to the i in Spanish sin or ee in
English seen, but without the n
and more heavily nasalized.
central high vowel. Normally
similar to the unaccented 'e' in
English 'tenacious'. Pronunciation
of this phoneme often changes in

different environments.
See also
discussion of harmonic constraints
on page 13-15.
o like the o in Spanish gota,
similar to first 'o' in English 'coconut'.
Very rounded.
heavily nasalized , similar
to the 'on' in French bon. In no
languages is there a distinction
between nasalized and nasalized
'o'.
open 'o', pronounced similar
to the aw in English law, or 'augh'
in English 'caught', as spoken in
most of the Northeast Corridor or the
Great Lakes area, but shorter.
u similar to the u in Spanish
cuna.
heavily
nasalized
u.

Lexique
Franais Langues Sara

Franais Langues Sara


ct de
Beb=mb : Bd=r
Gor=gd : Gu=r : Kbb=r
Mb=r : Mo=mb : Nar=r
NgT= : Ngb=r : Sr=
l'envers
Lk=-mbwy : Mb=m
Mo=m : NgT=m
abeille de terre
Beb=by : Bd=by
Gor=by : Gu=tj-b
KbN=b : Kbb=by : Lk=by
Mb=by : Mo=by
Nar=by : Ngb=by
Sr=by
abeille, esp. de
Gu=k-t : KbN=t
Lk=- : Mb=k-t
Ngb=t : Sr=k-t
abeille; miel
Beb=tj : Bd=tj
Db=tj : Gor=tj : Gu=tj
KbN=tg : Kbb=tj
Lk=tj : Mb=tj : Mo=tj
Nar=tj : Ngb=tnj
Sr=tj
abri (animaux domestiques)
Beb=bl : Bd=bl
Db=bl : Gor=bl : Gu=bl
KbN=bl : Kbb=bl
Lk=bl : Mb=bl : Mo=bl
Nar=bl : NgT=bl
Ngb=bl : Sr=bl
abri dans un champ
Lk=ky-l : Mb=kl
Mo=ky-l : Ngb=ky-lb
absence de
Beb=t : Bd=t : Gor=tr
Gu=gt : Kbb=t : Lk=tr
Mb=gt : Mo=gt
Nar=gt : Ngb=tr : Sr=gt
accompagner
Beb=dn : Bd=dn : Db=dn
Gor=dn : Gu=dn : KbN=dn
Kbb=dn : Lk=dn : Mb=dn
Mo=dn : Nar=dn : NgT=dn
Ngb=dn : Sr=dn

acide : tre
Beb=ms : Bd=ms
Db=ms : Gor=ms : Gu=ms
KbN=kl : Kbb=ms
Lk=ms : Mb=ms : Mo=ms
Nar=ms : NgT=sm
Ngb=ms : Sr=ms
activer (feu)
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gu=b : Lk=pr : Mb=b
Mo=b : Nar=tb : Ngb=b
Sr=st
acheter
Beb=ndg : Bd=ndg
Db=njg : Gor=ndg
Gu=ndg : KbN=b
Kbb=ndk : Lk=ndg
Mb=ndg : Mo=ndg
Nar=mng : NgT=ndg
Ngb=ndg : Sr=mng
adorer; honorer
Beb=tj : Bd=tj
Db=ndb : Gu= : Lk=pl,
y : Mb=ndb : Nar=ndb
aigre, acide : tre
Gu=d : Lk=r : Mb=d
aiguille
Beb=lwr : Bd=nbl
Gor=br : Gu=lbr
KbN=br : Lk=lb
Mb=lbr : Mo=lbr
Nar=lbr : Ngb=lbr
Sr=lbr
aiguiser, affter
Beb=l : Bd=l : Db=tl
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Lk=l : Mb=l
Mo=l : Nar=l : Ngb=l
Sr=l
aimer
Gu=tr : KbN=n
Lk=njg : Mb=tr : Nar=tr
Sr=t
ain de famille
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d
KbN=n-k : Kbb=d

Lk=d : Mb=d : Mo=d


Nar=hg : Ngb=d : Sr=hg
ainsi, comme a; seulement
Beb=b : Bd=b : Gor=b
Gu=b : Mb=b, b : Mo=b
Nar=b : Ngb=b : Sr=b
aisselle
Beb=mt-kl : Bd=m,sl
sl : Db=sl : Gor=mky
Gu=gr-sl : KbN=mt-km
Kbb=mt-sl : Lk=md-sl
Mb=msl : Mo=msl
Nar=mb-sl : NgT=kl
Ngb=m-sl : Sr=gr-s
alors, ainsi
Beb=d : Bd= : Db=
Gor=b-y : Gu= : Kbb=
Lk=,nm : Mb=n
Mo=hl, : Nar=
NgT=n : Ngb=nd : Sr=
aller
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb= : Kul= : Lk=w
Mb= : Mo= : Nar=
NgT= : Ngb= : Sr=
amer : tre
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=kt
Kbb=t : Lk=d : Mb=t
Mo=t : Nar=t : NgT=kt
Ngb=d : Sr=t
ami
Beb=md : Db=md
Gor=md : Gu=md
Kul=n- : Lk=nj-kr
Mb=md-kr : Mo=md
Ngb=kr-m : Sr=md
ampoule
Beb=pl : Bd=pl
Gor=pl : Gu=pl
Kbb=pl : Lk=pl
Mb=hl : Mo=pl
Nar=hl : NgT=hl
Ngb=pl : Sr=hl

10

ne
Beb=kr : Bd=kr
Db=k : Gor=krr
Gu=kr : Kbb=krr
Lk=krr : Mb=kr
Mo=kr : Nar=kr
NgT=kr : Ngb=krr
Sr=kr
anguille
Bd=tm : Gor=tm : Lk=tm
Mb=tm : Ngb=tm
animal
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=j
Kbb=d : Kul=j : Mb=d
Mo=d : Nar=d : NgT=d
Ngb=d : Sr=d
anneau, bracelet
Beb=-nng : Bd=nng
Gor=-nng : Gu=nng
Kbb=-nng : Lk=-nng
Mb=nng : Mo=-nng
Nar=nng : Ngb=nng
Sr=nng
anne
Beb=l : Bd=l
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Kul=l : Lk=l
Mb=l : Mo=l : Nar=l
NgT=l : Ngb=l : Sr=l
anne : cette
Beb=-n : Bd=k-n
Gu=kn-l : Kbb=wl-n
Lk=w-n
Mb=kn-n,kn-n
Mo=k-n : Nar=kn-l
NgT=kn-l : Ngb=w-n
Sr=k-l
anne, passe : le
Beb=k-n : Bd=k-n
Gor=l : Gu=k
Kbb=kl-n : Lk=k-n
Mb=kl : Mo=k-n
Nar=k-
NgT=l--b
Ngb=k-n : Sr=k-

Franais Langues Sara


annonce publique
Beb=mb : Bd=mb
Db=mbr : Gor=mbr : Gu=mbr
KbN=mb : Kbb=mbr
Lk=mbr : Mb=mbr : Mo=mb
Nar=mbr : Ngb=mbr
Sr=mb
antilope : espce de
Bd=mbr : Gu=mbr
KbN=mb : Lk=mbr
Mb=mbr : Mo=mb
Ngb=mbr
antilope (cob de Buffon)
Bd=kl : Gu=kl
KbN=kl : Lk=kl : Mb=kl
Mo=kl : Nar=kl : Ngb=kl
Sr=kl
antilope (guib harnach)
Bd=tb : KbN=t
Mb=tw : Mo=tb
Ngb=tb,tb : Sr=tw
antilope cheval
Beb=ns : Bd=ns
Db=ns : Gor=ns : Gu=ns
KbN=ns : Kbb=ns
Lk=ns : Mb=ns : Mo=ns
Nar=ns : NgT=ns
Ngb=ns : Sr=ns
antilope, bubale
Bd=ky : KbN=k
Mb=ky : NgT=ky
Ngb=ky
antilope, eland de Derby
Bd=lm : KbN=ngn
Lk=-llm : Mb=dd
Ngb=lm
appeler
Beb=r : Bd= : Db=k
Gor=r : Gu=r : KbN=njm
Kbb=r : Lk=r : Mb=k
Mo= : Nar=r : NgT=k
Ngb=r : Sr=
appeller, nommer
Beb=p : Gor=r : Gu=r
Lk=r : Mb=k
Mo=sb-d, : Nar=r
Ngb=r

appuyer
Mb=gt : Mo=gt
Sr=gt
aprs
Beb=g : Bd=g : Gu=g
Kbb=g : Lk=g : Mb=g
Mo=g : Nar=g : NgT=g
Ngb=g : Sr=g
arachide
Beb=-gj : Bd=-gj
Db=krr : Gor=gj
Gu=kbr : KbN=wl-gr
Kbb=wlb : Kul=wl
Lk=b : Mb=w,w-dm
Mo=kb : Nar=w-dm
NgT=w : Ngb=l-b
Sr=w-dm
araigne
Beb=k-ng-gngr
Bd=-ngt--gn
Gor=kng-gy
Gu=gm-dgr : KbN=k-bs
Kbb=-gmtgr
Lk=-gmg : Mb=su
Mo=gm-gm
Nar=k-ngrngng
NgT=s-k-ngn-k,s
Ngb=gmgr : Sr=s
arbre
Beb=kg : Bd=kg
Db=kg : Gor=kg : Gu=kg
KbN=kg : Kbb=kk
Kul=hg : Lk=kg
Mb=kg : Mo=kg
Nar=kg : NgT=kg
Ngb=kg : Sr=kg
arbre : esp. de
Beb=yd : Db=yd
Gu=yd : Kbb=yr
Lk=-yr : Mb=yd
Mo=yd : Ngb=r,yr
Sr=yd
arbre : esp. de
Db=t : Gu=t
KbN=t : Kbb=ty
Lk=d : Mb=t : Mo=ng

11

Nar=t : Ngb=d
Sr=t
arbre : esp. de
Bd=k-kg : Gu=km-kg
Lk=km : Mb=k : Ngb=km
arbre : esp. de
Bd=d-k : Mb=da : Sr=d
arbre : esp. de
Bd=jng : Mb=jnj
Mo=jng : Nar=jnd
Ngb=dng : Sr=jnd
arbre : esp. de
Bd=kb : Gu=kb
KbN=k : Lk=kb : Mb=kw
Mo=kb : Ngb=kb : Sr=kw
arbre : nr
Beb=mt : Bd=mt
Db=mt : Gor=mt : Gu=mt
KbN=mt : Kbb=mt
Lk=md : Mb=mt : Mo=mt
Nar=mt : NgT=mt
Ngb=md : Sr=mt
arbre de karit
Beb=sy : Bd=sy
Db= : Gor=sy : Gu=ky
KbN=k : Kbb=-
Lk=- : Mb=ky : Mo=sy
Nar=ky : NgT=ky
Ngb= : Sr=ky
arbre, esp. [Vitex doniana]
Bd=ml : Lk=mkr
Mb=my : Ngb=m-kr
arbre : cailcdrat
Beb=dl : Bd=dl : Db=jl
Gor=dl : Gu=dl : KbN=l
Kbb=mbk : Kul=l
Lk=mbg : Mb=dl : Mo=dl
Nar=dl : NgT=dl
Ngb=mbg : Sr=dl
arbre : esp. de
Bd=ky-kg
Mb=bt-t
Mo=kg-km-k : Nar=mnd
Ngb=km-nd-bn
Sr=k-t-km,ndb

12

arbre : kapokier
Beb=kr-s : Bd=kn
Gor=kr : Gu=kr
Kbb=kr : Lk=kr
Mb=kr : Mo=kn
Nar=kr : NgT=kr
Ngb=kr : Sr=k
arbre : palmier doum
Beb=-gry
Bd=-grr : Gor=gry
Gu=gry : Lk=-gry
Mb=g : Mo=tn,gry
Nar=gy : Ngb=gr : Sr=g
arbuste : esp. de
Gu=t : Mb=jng
Mo=k-n-j : Nar=jng
arbuste : esp. de
Bd=-mng : Gu=mngy
Mb=k-mng : Mo=-mng
Ngb=km-mg : Sr=mng
arbuste : esp. de
Bd=gm : Lk=gm : Mb=gm
Nar=gm
arbuste pineux : esp. de
Beb=ng : Bd=ng
Gor=ng : Gu=ng
Kbb=ng : Lk=ng
Mb=ng : Mo=ng
Nar=ng : Ngb=ng
Sr=ng
arbuste; feuille
Beb=km : Bd=km : Db=km
Gor=km : Gu=km : KbN=kmb
Kbb=km : Kul=hmv : Lk=km
Mb=km : Mo=km : Nar=km
NgT=kmb : Ngb=km
Sr=kmb
arc et flche
Beb=kndr : Bd=kndr
Gor=kndr : Gu=mbndng
KbN=l : Kbb=kndr
Lk=kndr : Mb=kr
Mo=mndng : Nar=gr
Ngb=ndng : Sr=g

Franais Langues Sara


arc-en-ciel
Bd=ng-br-nd
Gu=k-mnd- : KbN=kmb
Lk=ngw-br-nj
Mb=k-ds-br
Nar=ng-br-nd
Ngb=ngw-br-nd
argent
Bd=gs : Db=pt
Gor=nr : Gu=nr : KbN=ml
Kbb=nr : Lk=lr : Mb=nr
Mo=l : Nar=gs,nr
NgT=grs : Ngb=gs
Sr=grs
argile noir
Beb=nj : Bd=wnj
Gor=hnj : Gu=nj
KbN=kng : Kbb=nj
Lk=nj : Mb=hnj : Mo=nj
Nar=br-j : Ngb=nj
Sr=lnj
argile rouge
Bd=nb : Gu=nb
KbN=ky : Lk=lb
Mb=ndb : Nar=ndb
NgT=ndb : Ngb=lb
arracher
Gu=ng : Mb=ng
Mo=ng : Sr=ng
arrter, s'arrter
Beb=d-b : Db=db
Mb=db : Nar=db
NgT=db : Sr=db
arriver
Beb=t : Gu=
KbN=k : Kbb=t : Mb=t
Mo=t : Sr=t
artiste
Bd=gs : Gor=gs
Gu=gs : KbN=kd
Kbb=gs : Lk=gs
Mb=gs : Mo=gs
Ngb=gs : Sr=gs
asseoir, se
Beb=s : Bd=s : Db=nj
Gor=s : Gu=nd : KbN=nj
Kbb=s : Lk=s : Mb=nd

Mo=s : Nar=nd : NgT=nd


Ngb=s : Sr=nd
assez : tre; suffire
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=s
Kbb=s : Kul=s : Lk=s
Mb=s : Mo=s : Nar=s
NgT=s : Ngb=s : Sr=s
asticot
Beb=kd : KbN=kj
Lk=kr : Mb=kd : Mo=kd
Nar=kd
attacher
Beb=t : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=j
Kbb=d : Lk=t : Mb=d
Mo=d : Nar=d : NgT=d
Ngb=t : Sr=d
attendre
Beb=ngn : Bd=ngn
Db=ngg : Gor=ngn
Gu=ngm : KbN=k
Kbb=ngb : Lk=ngb
Mb=ng : Mo=ngn
Nar=ngr : NgT=ngh
Ngb=ngb : Sr=ng
attraper a la vole
Bd=l : Gu=l : KbN=kk
Lk=lm : Mb=g : Nar=l
Ngb=lm : Sr=l
aubergine
Beb=nj : Bd=nj
Db=njr : Gor=njr : Gu=njr
KbN=njr : Kbb=dndy
Kul=njr : Lk=dndy
Mb=njr : Mo=nj
Nar=njr : Ngb=njr
Sr=nj
augmenter en volume
Beb=s : Bd=s : KbN=g
Mb=g : Sr=g
aujourd'hui
Beb=-n : Bd=-n
Db=-n : Gor=-n
Gu=-l : KbN=y-r
Kbb=k-n : Kul=yar
Lk=g-n : Mb=-l

13

Mo=-n : Nar=-l
NgT=l : Ngb=g-n
Sr=-l
autre
Db=jng : Kul=nf
Lk=dng : Mb=dng
autrefois, auparavant
Beb=mr : Bd=mr
Gor=mr : Gu=mr
Kbb=dngr- : Lk=lw
Mb=mr : Mo=lw, ndk
Nar=mr
autruche
Beb= : Bd= : Db=l
Gor= : Gu=bg : KbN=g
Kbb= : Lk= : Mb=blm
Mo= : Nar=brm
NgT=brm : Ngb=
Sr=bm
avaler
Beb=t : Bd=t : Db=r
Gor=t : Gu=r : KbN=l
Kbb=r : Mb=r : Mo=
Nar=r : NgT=w : Ngb=r
Sr=t
avant, entre-temps
Beb=kt : Bd=kt
Db=kt : Gor=kt : Gu=kt
KbN=gt : Kbb=kt
Lk=k : Mb=kt : Mo=kt
Nar=j : NgT=kt
Ngb=kd : Sr=kt
avec
Beb=k : Bd=k : Db=
Gor=k : Gu=s : KbN=g-n
Kbb=k : Lk=g : Mb=k
Mo=k : Nar=k : NgT=t
Ngb=g : Sr=k
avec (avec pronoms)
Beb=s- : Bd=s- : Db=sGor=s : Gu=s- : Kbb=sLk=s- : Mb=s- : Mo=sNar=s : NgT=s- : Ngb=s
Sr=savec [qc dont on a parl]
Beb=-n : Db=- : Gor=-
Gu=- : Kbb=-n : Lk=-n

14

Mb=- : Mo=-n : Nar=-n


NgT=- : Ngb=-n : Sr=-
aveugle
Bd=mnd : Db=mnd
Kbb=nj-km-t : Mb=mnd
Nar=mnd : Sr=mnd
aveugle
Gor=nj-km-t
Gu=nj-km-t
Kbb=nj-km-t
Lk=nj-km-t
Mb=ng-km-t
Mo=nj-km-t
Nar=ng-km-t
Ngb=nj-km-t
Sr=ng-km-t
avoir de jeu, mal serr
Beb=yk : Bd=yk
Gor=yk : Gu=yk
KbN=yk : Lk=yg
Mb=yk : Nar=yk
Ngb=yg
avoir des rapports sexuels
Beb=nd : Bd=nd
Gu=nd : Kbb=nd : Lk=kr
Mb=s : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=nd
Sr=nd
baigner, se baigner
Beb=ndg : Bd=ndg
Db=ndg : Gor=ndg
Gu=ndg : KbN=njb
Kbb=ndk : Lk=ndg
Mb=ndg : Mo=ndg
Nar=ndg : NgT=ndg
Ngb=ndg : Sr=ndg
biller
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : KbN=n
Kbb=l : Lk=l : Mb=l
Mo=l : Nar=l : NgT=l
Ngb=l : Sr=l
balafon
Beb=knd : Bd=knd
Gor=knd : Gu=knd
KbN=knd : Kbb=knd
Lk=knd : Mb=knd

Franais Langues Sara


Mo=knd : Nar=knd
NgT=knd : Ngb=knd
Sr=knd
balai
Beb=nds : Bd=nds
Db=nds : Gor=nds
Gu=nds : KbN=jk
Kbb=ngs : Lk=-ngs
Mb=nds : Mo=nds
Nar=nds : NgT=nds
Ngb=nds : Sr=nds
balancer sur la tte
Beb=y : Bd=yr : Gu=
Lk=yr : Mb=y : Mo=y
Ngb=y : Sr=y
balayer
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=d
Kbb=t : Lk=nd : Mb=t
Mo=t : Ngb=w : Sr=t
balle de grain
Beb=ts : Bd=ngy
Gor=ts : Gu=ts
KbN=ts : Lk=ts
Mb=ts : Nar=tgn
Ngb=ts : Sr=ts
barbe
Beb=mb-t : Bd=mby
Db=mb : Gor=mby-t
Gu=mb-t : KbN=mby
Kbb=mb : Lk=mby
Mb=mb : Mo=mby-t
Nar=mb : Ngb=mb
Sr=mb
bas, en bas
Beb=nng : Db=b
Gor=nng : Gu=ng
KbN=ng : Lk=nng : Mb=b
Mo=b : Nar=ng : Ngb=b
Sr=ng
bassin; rein
Beb=dn : Bd=dn
Gor=dn : Gu=dn : KbN=km
Kbb=dn : Lk=dn : Mb=dn
Mo=dn : Nar=dn : NgT=dn
Ngb=dn : Sr=dn

battre, frapper
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
Kbb=nd : Kul=f : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=nd
beau : tre
Beb=bs : Bd=bs
Db=bs : Gor=bs : Gu=bs
Kbb=kr : Kul=np
Lk=my-ngw : Mb=bs
Mo=bs : Nar=bs
Ngb=bs : Sr=bls
beau-frre, belle-soeur
Beb=sj : Bd=sj
Db=sj : Gor=sj : Gu=sj
KbN=sy : Kbb=sj
Mb=sj : Mo=sj
Nar=sj : NgT=sj
Sr=sj
beau-pre, belle-mre
Beb=mm : Bd=mm
Gor=mm : Gu=m : KbN=mm
Kbb=m : Lk=mm : Mb=mm
Mo=mm : Nar=m : Ngb=mm
Sr=mm
beaucoup; trs
Beb=ngy : Bd=br
Db=ngy : Gor=ngy : Gu=ngy
KbN=dy : Kbb=ngy : Lk=y
Mb=ngy : Mo=y : Nar=ngy
NgT=ngy : Ngb=y : Sr=ngy
bgayer
Beb=nd : Bd=td
Gu=ggr : KbN=ng
Kbb=tnd : Mb=d
Nar=td : Ngb=tnd
Sr=td
belle : tre
Beb=mnd : Bd=mnd
Db=mnd : Gor=mnd
Gu=mnd : KbN=ky
Kbb=mnd : Lk=mnd
Mb=mnd : Mo=mnd

15

Nar=mnd : NgT=mnd
Ngb=mnd : Sr=mnd
belle-soeur
Beb=wr : Bd=wr : Db=w
Gor=wr : Gu=wr : Kbb=wr
Lk=ng-wr : Mb=hr : Mo=w
Nar=wr : NgT=hr : Ngb=wr
Sr=h
benjamin, benjamine
Gu=t-mb,t : Mb=t
Mo=t : Sr=t-rt
bire de mil
Db=yb : Gu=yb
Lk=kd : Mb=yb : Mo=yb
bire de mil
Beb=blbl : Bd=blbl
Db=bl-bl : Gor=bl-bl
Gu=bl-bl : KbN=bl-bl
Kbb=bl-bl : Lk=kd
Mb=b-bl : NgT=ks-mb
Ngb=bl-bl : Sr=bl-bl
blanc : tre
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd, : Gor=nd : Gu=nd
KbN=njh : Kbb=nd
Kul=njf : Lk=nd
Mb=nda : Mo=nd : Nar=nd
NgT=ndh : Ngb=nd : Sr=nd
blanc, Europen
Beb=ns : Bd=ns
Db=mnj : Gor=ns
Gu=ns : KbN=nsr
Kbb=nd-nd : Lk=lw-nd
Mb=ns : Mo=ns
Nar=ns : NgT=ns,
d-k-mb-nd : Ngb=ns
Sr=ns
boeuf, vache
Beb=mng : Bd=mng
Db=mg : Gor=mng
Gu=mg : KbN=s : Kbb=mg
Kul=s : Lk=mng : Mb=mg
Mo=mg : Nar=mg
Ngb=mg : Sr=mg
boire
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=

16

Kbb= : Lk=y : Mb=


Mo= : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=
boisson
Beb=yw : Bd=ks
Gor=yw : Gu=yb
Kbb=kt : Mb=ks
Nar=ks : NgT=ks
Ngb=kd : Sr=ks
boisson alcoolise (fort)
Beb=rg : Db=rg
Gor=rg : Gu=rg
Kbb=rg : Lk=rg
Mb=rg : Mo=rg
Nar=rg : Ngb=rg
Sr=yrg
bon : tre
Beb=mj : Bd=mj
Db=mb : Gor=mj : Gu=mj
KbN=kr : Kbb=mj : Lk=my
Mb=mj : Mo=mj
Nar=mj : NgT=mj
Ngb=mj : Sr=mj
bosse (la)
Beb=gn : Bd=gn
Gor=gl : KbN=gy : Lk=gn
Mb=gn,gn : Mo=gn
Ngb=gn
bouc
Beb=bl : Bd=bl : Db=bl
Gor=bl : Gu=bl : KbN=bl
Kbb=bl : Lk=bl : Mb=bl
Mo=bl : Nar=bl : Ngb=bl
Sr=bl
bouclier
Bd=d : Gu=dr : KbN=kt
Lk=dr : Mb=dr : Nar=dr
Ngb=dr
bouche
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=t
Kbb=t : Kul=t : Lk=t
Mb=t : Mo=t : Nar=t
NgT=t : Ngb=t : Sr=t
boue
Beb=br : Bd=br : Db=bt
Gor=br : Gu=br : KbN=bt

Franais Langues Sara


Kbb=br : Kul=b : Lk=br
Mb=br : Mo=yng
Nar=br : NgT=br : Ngb=br
Sr=br
bouillie
Beb=by : Bd=by
Db=by : Gor=by : Gu=by
KbN=by : Kbb=by
Lk=by : Mb=by : Mo=by
Nar=by : NgT=by
Ngb=by : Sr=by
bouillir
Beb=lg : Bd=lg
Db=lg : Gor=l : Gu=l
Kbb=lk : Lk=lg
Mb=lg : Mo=l : Nar=l
NgT=ng : Ngb=l : Sr=ng
boule de mil
Beb=md : Bd=md,m
Db=bn : Gor=md : Gu=m
KbN=rk : Kbb=mr
Kul=mg : Lk=bn
Mb=mb : Mo=m : Nar=m
NgT=m : Ngb=mr : Sr=m
bourrer; pousser : pitiner
Beb=mby : Bd=mby
Db= : Gor=mbs : Gu=r
KbN= : Kbb=mbs : Mb=
Mo=b : Nar=mbs : NgT=
Ngb=b : Sr=,
bousier, scarabe sacre
Bd=-b-s : Gu=b
Lk=-b-s : Mb=k-b
Mo=b-ys : Nar=mngr
Ngb=b-s : Sr=b
braises
Beb=yl : Bd=yl
Gor=yl : Gu=yl : Kbb=yl
Lk=yl : Mb=yl : Nar=yl
Ngb=kr-pr : Sr=yl
brindille sche
Beb=ngw : Bd=ngngr
Db=ng : Gu=ngng-rng
KbN=ngw : Kbb=ngw
Kul=ngw : Lk=ngw

Mb=ngo : NgT=ng
Ngb=ngw : Sr=ng
briser, casser
Beb=bd : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=tk
Kbb=t : Lk=t : Mb=t
Mo=t : Nar=t : Ngb=t
Sr=t
brouillard
Beb=mm : Bd=mm
Db=bmb : Gor=m : Gu=bm
KbN=gs : Kbb=m
Lk=mm : Mb=b : Mo=mm
Nar=k-b-b : Ngb=mm
Sr=dm-sl
brousse
Beb=m : Bd=m : Gu=wl
KbN=gb : Kbb=m- : Lk=m
Mb=m : Mo=wl : Nar=w
Ngb=wl : Sr=bmb
bruiner
Bd=ym : Mb=y : Mo=ym
Sr=y
bruit
Beb=k : Bd=k,k : Db=k
Gor=k : Gu=k : Kbb=-k
Lk=k : Mb=ka : Mo=nd,k
Nar=k : NgT=k : Ngb=kr
Sr=k
bruit de dsapprobation
Gu=njt : Mb=nj
Mo=njt : Sr=ngr-ms
brler
Beb= : Db= : Gor=
Gu= : KbN= : Kbb=
Lk= : Mb= : Mo= : Nar=
Ngb= : Sr=
bche
Beb=ng : Bd=ng
Gor=ng : Gu=ng : Mb=ng
Mo=ng : Nar=ng : Ngb=ng
Sr=ng
buffle
Beb=dg : Bd=dg
Db=dg : Gor=dg : Gu=dg
KbN=dg : Kbb=dk
Lk=dg : Mb=dg : Mo=dg

17

Nar=dg : NgT=dg
Ngb=dg : Sr=dg
cacher
Beb=d : Bd=y
Gor=dw : Gu=y : Lk=db
Mb=dw : Mo=db : Nar=
Ngb=db : Sr=db
cacher; tendre
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu=y : KbN=y
Kbb=y : Lk=y : Mb=y
Mo=y : Nar=y : NgT=
Ngb=y : Sr=
cadavre
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=nn
Kbb=n : Lk=n : Mb=n
Mo=n : Nar=n : NgT=n
Ngb=n : Sr=n
cailloux, pierre, montagne
Beb=r : Bd=mb
Db=mb : Gor=mb : Gu=mb
Kbb=r : Lk=mb : Mb=mb
Mo=r : Nar=mb : NgT=khr
Ngb=mb
calciner
Bd=nt : Gor=nt
Mb=rt : Nar=nt
Sr=t
calebasse
Beb=-ng : Bd=-ng
Db=ng : Gu=ng : KbN=kh
Kbb=-ng : Kul=hr
Lk=-ng : Mb=ng
Mo=-ng : Nar=kr
Ngb=ng : Sr=ky
calebasse - cuillre
Beb=-d : Bd=jn
Gor=k-d : Gu=jn
KbN=jn : Kbb=krmb
Lk=kr-g : Mb=jn
Mo=kr-mb : Nar=jn
Ngb=kr-mb : Sr=k-k
calebasse, esp. de
Bd=k : Gu=k : KbN=g
Lk=k : Mb=ku : Mo=k
NgT=kh : Ngb=k : Sr=k

18

calme
Gu=ndng : Mb=ndng
Mo=ndng : Sr=ndng
callosit
Gu=m : Mb=s : Mo=m
Sr=mt-k
camarade, copin
Beb=nm : Bd=gr
Gor=gr : KbN=kr
Kbb=nm : Kul=t-h
Mb=nm : Mo=md
Ngb=kr-m : Sr=md
camlon
Beb=-ly : Bd=-lyy
Db=kyy : Gor=-ly
Gu=l-my
KbN=k-gl
Kbb=-ly-hy : Lk=-ly
Mb=k-ly : Nar=ly
NgT=k-nh : Ngb=ly
Sr=ly
canard
Beb=nd : Bd=ndb
Db=ndb : Gor=nd
Gu=ndb : KbN=ndb
Kbb=-ndb : Lk=ndb
Mb=ndb : Mo=ndb
Nar=ndb : Ngb=ndb
Sr=ndb
canari (pour la bire)
Beb=g : KbN=y
Lk=dr : Mb=g : Mo=gm
cancre de la peau
Beb=by : Bd=by
Gor=by : Mb=by
Mo=bsrng : Ngb=byn
canine
Mb=sl : Mo=ky-ngng
Sr=sl
canne de sucre
Beb=kd : Bd=rg
Db=ks : Gor=kd : Gu=kd
KbN=kk : Kbb=-sy
Lk=-sy : Mb=kd
Mo=kd : Nar=kd
NgT=gd : Ngb=rg
Sr=kd

Franais Langues Sara


caracal
Bd=jm : KbN=jm
Lk=jm : Mb=jm : Nar=jm
Ngb=jm
casser
Beb=tt : Bd=tt
Db=tt : Gor=tt : Gu=tt
KbN=tt : Kbb=tt
Lk=d : Mb=tt : Mo=tt
Nar=tt : Ngb=td
Sr=tt
casser, rompre (frq.)
Gu=tj : Mb=tj
Mo=tj : Sr=tj
causer nuit
KbN=ndl : Mb=nd
Sr=nd
ce, cet (emphatique)
Beb=l : Db=y : Gu=ng
Lk= : Mb=y : Mo=l
Nar=n : NgT=n : Ngb=l
Sr=n
ce, le
Beb=k : Bd=d : Gor=k
Gu=n : Kbb=n : Kul=r
Mb=n,n : Mo=k
Nar=-nd,-n : NgT=n
Ngb=n-l : Sr=n
clibataire
Beb=bw : Bd=bw
Db=kb : Gor=bw : Gu=sw
KbN=md : Kbb=ng-bw
Lk=-ngw-b : Mb=bw
Mo=ngb : Nar=sw
NgT=s : Ngb=ngw-b
Sr=s
cendre
Beb=b : Db=b : Gor=b
Gu=b : KbN=k : Kbb=b
Mb=bu : Mo=b : Nar=b
NgT=b : Ngb=b : Sr=b
cent
Beb= : Bd= : Db=gn
Gor= : Gu=r
KbN=k-mt-b-dg
Kbb=d-dk : Lk=tl

Mb=u : Mo= : Nar=


NgT= : Ngb=tl : Sr=
centre, milieu
Beb=dn : Bd=dn : Db=dn
Gor=dn : Gu=dn : KbN=dn
Kbb=dn : Kul=dn : Lk=dn
Mb=dn : Mo=dn : Nar=dn
NgT=dn : Ngb=dn : Sr=dn
cphalophe flancs roux
Bd=pn : Db=pn : Lk=pn
Mb=pn : Mo=pn : Nar=pn
Ngb=pn
cermonie d'initiation
Beb=nd : Bd=nd : Db=nd
Gor=nd : Gu=nd : Kbb=b
Lk=lw : Mb=ndo : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=lw : Sr=nd
cicatrice
Beb=ndj : Bd=ndj
Db=njj : Gor=-ndj
Gu=ndj : Kbb=ndj
Mb=ndj : Mo=ndj
Nar=ndj : Ngb=ndj
Sr=ndj
ciel
Beb=d-r : Bd=d-r
Db=dr : Gor=d-r
Gu=d-r : KbN=n-y
Kbb=d-r : Lk=dr
Mb=d-r : Mo=d-r
Nar=d-r : NgT=d
Ngb=dr : Sr=d-
cigogne marabout
Gu=lb : KbN=b
Mb=lb : Mo=jt-m
Nar=lb
cinq
Beb=m : Bd=m : Db=m
Gor=m : Gu=m : KbN=m
Kbb=m : Kul=m : Lk=m
Mb=m : Mo=m : Nar=m
NgT=m : Ngb=m : Sr=m
cithare, harpe
Beb=knd : Bd=knd
Db=knd : Gor=knd
Gu=knd-jg : Kbb=knd
Mb=knd : Mo=knd

19

Nar=knd : Ngb=knd
Sr=knd
civette
Beb=gj : Bd=gj
KbN=jmb : Kbb=gj
Lk=tw : Mb=gj : Mo=gj
Nar=gj
Ngb=nj-ng-dg
Sr=gj
clair : tre; allumer
Beb=nj : Bd=nj
Gor=nj : Gu=nj : KbN=j
Mb=nj : Mo=nj
Nar=nj : NgT=wnj
Ngb=nj : Sr=nj
clair, propre : tre
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=nds
Kbb= : Lk= : Mb=
Mo= : Ngb=
clitoris
Beb=k : Bd=ngr
Gu=k-ngr : KbN=s
Kbb=ngr : Mb=ngr
Ngb=ngw-k : Sr=g-ngr
clture en bois
Mb=gng : Mo=gl
Sr=gng
cob des roseaux
Bd=j : KbN=yl
Kul=yl : Lk=j : Mb=j
Mo=j : Ngb=j : Sr=j
coeur
Bd=ngr : Db=wr
KbN=bl : Lk=ngr
Mb=k-ngn-br
Nar=kj-ms : Ngb=ngr
colre
Beb=ng : Bd=ng
Db=hng : Gor=ng : Gu=wng
KbN=yng : Kbb=ng
Lk=wng : Mb=wng : Mo=wng
Nar=ng : NgT=wng
Ngb=wng : Sr=wng
coller
Beb=ty : Bd=ty
Db=ty : Gor=ty : Gu=lb

20

KbN=t : Kbb=ty
Lk=y : Mb=ty : Mo=ty
Nar=ty : Ngb=ty
Sr=ty
coller, se
Beb=l : Gor=nd
Gu=lb : KbN=n : Mb=l
Mo=ty : Nar=l : Ngb=lb
Sr=l
combien
Beb=b : Bd=b
Db= : Gor=b
Gu=kndng : KbN=ndk
Kbb=knd : Lk=knd
Mb=b : Mo=kndng
Nar=kndng : NgT=b
Ngb=b : Sr=knng
comment?
Beb=b : Bd=b : Db=mb
Gor=b : Gu=b
Kbb=tk-b : Lk=b
Mb=b : Mo=b : Nar=b
Ngb=b : Sr=b
compter
Beb=td : Bd=td
Gor=td : Gu=tt
KbN=tj : Kbb=tr
Lk=tr : Mb=td : Mo=td
Nar=td : Ngb=tr
Sr=td
concerner
Beb=s : Bd=ndt
Db=ndt : Gor=lg : Gu=s
Lk=s : Mb=ds,ndt
Mo=s : Nar=ndt, t
NgT=s : Ngb=s : Sr=s
concombre
Beb=ks : Bd=-ks
Db=ks : Gor=ks : Gu=ks
KbN=kk : Kbb=ks
Kul=kk : Lk=ks
Mb=ks : Mo=ks
Nar=ks : Ngb=ks
Sr=ks
confier
Beb= : Bd= : Mb=
NgT=h

Franais Langues Sara


confier un travail
Beb=nd : Bd=nd
Gor=ndg : Gu=nd
Lk=ndy : Mb=nd : Mo=nd
conseiller
Beb=j : Db=j : Gor=j
KbN=y : Kbb=tj
Lk=ndj : Mb=j : Mo=j
Nar=gry : Ngb=ndj
Sr=j
consoler; bercer; tromper
Beb=gl : Bd=gl
Gor=gl, gl : Gu=g
Kbb=gl : Lk=gl : Mb=g
Mo=gl : Nar=g : NgT=g
Ngb=gl : Sr=g
conte
Beb=s : Bd=-s
Db=td-y : Gor=s : Gu=s
KbN=j : Kbb=s : Lk=-s
Mb=su : Mo=t-s : Nar=s
Ngb=s : Sr=s
convoiter
Beb=ndng : Bd=ndng
Gor=ndng : Gu=ndng
Kbb=njng : Lk=njng
Mb=ndng/ndng
Mo=ndng : Ngb=ndng
Sr=ndng
copain
Beb=md : Bd=md
Gor=md : Gu=md
Kbb=nj-m : Lk=kr-mr
Mb=md : Nar=md
NgT=md : Ngb=m : Sr=md
coq
Beb=kn : Bd=kn
Db=kn : Gor=kn : Gu=kr
KbN=ky : Kbb=kr
Lk=kr : Mb=kr : Mo=kn
Nar=kr-knj : NgT=kr
Ngb=kr : Sr=k
coquille, caille, corce
Beb=ngy : Bd=ngy
Db=ng : Gor=ngy : Gu=ng
Kbb=ng : Lk=ngy : Mb=ng

Nar=ng : NgT=ngh
Ngb=ngy : Sr=ng
corbeau
Beb=kg : Bd=kg
Gor=kg : Gu=g-g
KbN=kh : Kbb=-g
Lk=-g : Mb=kg
Mo=g-g : Nar=k-g
NgT=kh : Ngb=gg : Sr=k
corde
Beb=kl : Bd=kl
Db=kl : Gor=kl : Gu=kl
KbN=kl : Kbb=kl
Lk=kl : Mb=kl : Mo=kl
Nar=kl : NgT=kl
Ngb=kl : Sr=kl
corne
Beb=gj : Bd=gj
Db=gj : Gor=gj : Gu=gj
KbN=gj : Kbb=gj
Lk=gj : Mb=gj : Mo=gj
Nar=gj : NgT=gj
Ngb=gj : Sr=gj
corps
Beb=r : Bd=r : Db=d-r
Gor=d-r : Gu=r : KbN=y
Kbb=r : Kul=y : Lk=d-r
Mb=r : Mo=r : Nar=r
NgT= : Ngb=d-r : Sr=
ct de :
Beb=kd : Bd=kd
Gor=kd : Gu=kd
KbN=kj : Kbb=kr : Lk=mbr
Mb=kd : Mo=kd
Nar=kd : NgT=kd
Ngb=kr : Sr=kd
ct, poitrine
Beb=kd : Db=b
Gor=kd : Gu=kd
Kbb=b-kr : Kul=hj
Lk=kr : Mb=kd : Mo=kd
Nar=kd : NgT=kd
Ngb=kr : Sr=kd
coton
Beb=by : Bd=by
Gor=by : Gu=by

21

KbN=lw : Kbb=b : Lk=b


Mb=b : Mo=by : Nar=kb
NgT=kb : Ngb=b : Sr=kb
cou; gorge
Beb=mnd : Bd=mnd
Db=kb : Gor=mnd : Gu=kb
KbN=mnd : Kbb=gs
Kul=mnd : Lk=gb
Mb=k : Mo=mnd : Nar=k
NgT=k : Ngb=gb,gs
Sr=k,mnd
couch : tre
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=ndy
Kbb=t : Lk=t : Mb=t
Mo=t : Nar=t : NgT=t
Ngb=t : Sr=t
coude
Beb=km-sl-j : Bd=sl
Db=kl-j : Gor=kl
Gu=kl-j : Kbb=k-kl-j
Lk=kl-j : Mb=kl
Mo=sl-j : Nar=kl
Ngb=kl : Sr=k
coudre
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb=r : Lk=r : Mb=
Mo= : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=
couleurs; dessin; lignes
Beb=l : Bd=l
Db=k : Gor=l : Gu=ndj
Mb=kr : Mo=ndj
Nar=l : NgT=k
Ngb=ndj : Sr=
couper
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=j : Gu=j : KbN=jh
Kbb=j : Lk=nj : Mb=j
Mo=j : Nar=j : NgT=j
Ngb=nj : Sr=j
couper en morceaux (les os)
Bd=jg : Mb=jg
Mo=jk : Sr=jg

22

couper, hacher
Beb=tg : Bd=tg
Db=tg : Gor=tg : KbN=g
Kbb=tk : Lk=tg : Mb=g
Mo=tg : Nar=g : NgT=g
Ngb=tg : Sr=g
courber, plier
Beb=d : Gu=bnd
Mb=bnd : Mo=rt
Nar=bnd : Sr=bnd
courge non-comestible, esp.
Gor=-gwr
Lk=-gbr : Mb=gw
Mo=gbr : Ngb=gbr
courgette : petite
Beb=rw : Bd=rb
Db=rb : Gor=rw : Lk=ry
Mb=rw : Mo=rb
Ngb=ry : Sr=b
course; courir
Beb=ngd : Bd=ngd
Db=ngd : Gor=ngd
Gu=ngd : Kbb=ngr
Lk=ngd : Mb=ngd
Mo=ngd : Nar=ngd
NgT=ngd : Ngb=ngd
Sr=ngd
court : tre
Beb=gj : Bd=gj
Db=gj : Gor=gj : Gu=gj
KbN=rnd : Kbb=gj
Kul=mbt,n : Lk=gj,
gj : Mb=gj : Mo=gj
Nar=gnd : NgT=gj
Ngb=gj : Sr=gnd
couteau
Beb=ky : Bd=ky
Db=ky : Gor=ky : Gu=ky
KbN=ky : Kbb=ky
Lk=ky : Mb=ky : Mo=ky
Nar=ky : Ngb=ky
Sr=ky
couteau de jet
Beb=my : Bd=gngr,
d-gl : Db=my : Gor=my
Gu=my : KbN=bk
Kbb=my : Lk=my

Franais Langues Sara


Mb=my : Mo=my
Nar=my : Ngb=m : Sr=my
couvercle du grenier
Bd=kb-t-dm : Mb=t
Mo=kb : Nar=kb : Sr=kb
cracher; crache, salive
Beb=tw : Bd=tb
Gor=tw : Gu=tb : KbN=t
Mb=tw : Ngb=tb
Sr=tb
craindre; peur
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=l
Kbb= : Lk= : Mb=
Mo= : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=
crapaud
Beb=-ngg-d : Bd=k
Db=k : Gor=k : Gu=kr
KbN=k : Kbb=-ngny
Lk=-bdr : Mb=k
Mo=ngbtr
Nar=kr-bt
NgT=k : Ngb=ngr-bdr
Sr=k
crpir
Gu=ty : Lk=rng
Mb= : Nar=lng : Sr=
creuser
Beb=r : Bd=ndr : Db=
Gor=r : Gu=ndr : KbN=r
Kbb=r : Mb=r : Mo=r
Nar=ndr : NgT=ndr : Ngb=r
Sr=ndr
cri d'alarme des femmes
Gu=w-wy : KbN=s
Mb=wy
crier
Beb=n : Db=n : Gor=n
Gu=n : KbN=t : Kbb=k
Lk=n : Mb=ko : Mo=-k,
n : Nar=n : Ngb=n
Sr=n
crinire
Bd=l : Gor=wl
Gu=wl : KbN=bl : Lk=wl

Mb=wl : Nar=l
Ngb=wl : Sr=wl
criquet dvastateur
Bd=-bt : Gu=k-bt
Lk=-bd : Mb=k-bt
Mo=-bt : Nar=g-kr
crocodile
Beb=m : Bd=mr,mrm
Db=mr : Gor=mr : Gu=mr
KbN=k-l : Kbb=mr
Lk=mr : Mb=mr : Mo=m
Ngb=mr : Sr=m
croquer
Beb=ng : Gor=ngr
Gu=kk : Mb=ngr : Mo=ng
Nar=ngr : NgT=ngr
Ngb=ngr : Sr=ng
cuire
Beb=ndr : Bd=nd
Db=njr : Gor=ndr : Gu=ndr
KbN=ndr : Kbb=njr
Kul=r : Lk=nr : Mb=ndr
Mo=ndr : Nar=ndr
NgT=ndr : Ngb=ndr
Sr=ndr
cuire [la sauce longue]
Beb=k : Bd=kl : Db=k
Gor=kl : Gu=kl : Kbb=kl
Lk=kl : Mb=k : Mo=kl
Nar=kl : Ngb=kl : Sr=k
cuisine
Mb=gr : Mo=ky-pk
Nar=gr : Sr=gr
cuisse
Beb=bng : Bd=bng
Db=ng : Gor=bng
Gu=bg : KbN=bl
Kbb=bg : Lk=bng
Mb=bg : Mo=bg
Nar=br : NgT=bng
Ngb=bg : Sr=
cuit, point : tre
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=kj
Kbb= : Lk= : Mb=d
Mo=d : Nar=d : Ngb=
Sr=d

23

cultiver
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
KbN=njk : Kbb=nd
Kul=njh : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=nd
cynocphale
Beb=md : Bd=md
Db=md : Gor=md
Gu=t-mdr : KbN=md
Kbb=bngrng : Lk=bngr
Mb=md : Mo=md
Nar=md : Ngb=bngl
Sr=md
chacal
Beb=t : Bd=t : Gu=t
KbN=t-b : Lk=t
Mb=t : Mo=t : Ngb=t
Sr=t
chameau
Beb=jmbl : Bd=jmbl
Db=jml : Gor=jmbl
Gu=lgm : KbN=jml
Kbb=jmbl : Lk=jmbl
Mb=jmbl : Mo=jmbl
Nar=jmbl : NgT=jmbl
Ngb=jmbl : Sr=jmbl
champ
Beb=kl, nd
Db=km-nd : Gor=m-nd,
nd : Gu=km-k
Kbb=t-nd,nd : Kul=mg
Lk=nd : Mb=kr : Mo=nd
NgT=bmb : Ngb=nd
Sr=nd
champ en jachre
Lk=dlm : Mb=gw
Mo=by-l
champignon
Beb=y : Bd=y
Db= : Gor=y : Gu=y
KbN=mbw : Kbb= : Lk=
Mb=e : Mo=y
Nar=y : Ngb=y
Sr=y

24

chanson, chant
Beb=p : Bd=p : Db=p
Gor=p : Gu=p : KbN=l
Kbb=p : Lk=p : Mb=pa
Mo=p : Nar=p : NgT=p
Ngb=p : Sr=p
charbon
Beb=kl : Bd=kl : Db=kl
Gor=kl : Gu=kl : KbN=kl
Kbb=kl : Lk=kl : Mb=kl
Mo=kl : Nar=kl : NgT=kl
Ngb=kl : Sr=kl
charognard
Beb=ml : Bd=ml : Db=ml
Gor=ml : Gu=ml : Kbb=ml
Lk=ml : Mb=ml : Mo=ml
Nar=ml : NgT=ml : Ngb=ml
Sr=ml
chasse; dieu de la chasse
Beb=nd : Mb=kl : Mo=nd
Ngb=nd
chasser dehors
Mb=sk : Mo=sk
Sr=sk
chat
Beb=bt : Bd=bt
Gor=bt : Gu=bt
KbN=nd : Kbb=bt
Lk=bt : Mb=bt : Mo=bt
Nar=bt : NgT=ml-km-
Ngb=bt : Sr=ml
chat sauvage
Beb=ml : Bd=ml
Db=ml : Gor=ml : Gu=ml
KbN=ml : Kbb=ml
Lk=ml : Mb=ml : Mo=ml
Nar=ml-k-w : NgT=ml
Ngb=ml : Sr=ml-bm
chatouiller
Bd=k : Gu=gt
KbN=kt : Lk=ngr
Mb=kt : Nar=kt
Ngb=gd
chaud : tre
Beb=tng : Bd=tng,
nng,tng : Db=tng
Gor=nng : Gu=tng

Franais Langues Sara


Kbb=tng : Lk=nng
Mb=tng : Mo=tng
Nar=tng : NgT=tng
Ngb=tng : Sr=tng
chauffer la base d'un arb
Beb= : Bd=b : Gu=b
KbN= : Lk=b : Mb=
Mo=b : Nar=b : Ngb=b
Sr=
chaussure
Beb=s : Bd=s : Db=pr
Gor=s : Gu=s : KbN=sk
Kbb=s : Lk=sbg : Mb=sa
Mo=sb : Nar=s : NgT=tr
Ngb=mrkb : Sr=s
chauve : tre
Beb=ng : Gor=ng
Gu=ng : Mb=ng : Mo=
Nar=ng : Ngb=ng : Sr=ng
chauve-souris de maison
Gu=ngkr : Lk=d-kw
Mb=ngkr : Nar=k-ngkr
Ngb=d-l
chauve-souris, esp. de
Beb=dw : Bd=d : Db=dw
Gor=dw : Gu=d : KbN=dng
Kbb=dw : Mb=dw : Mo=d
Nar=dw : NgT=dw : Ngb=d
Sr=dw
chavirer
Beb=nd : Bd=nd
Gor=dw : Gu=nd : Kbb=j
Lk=nd : Mb=ndy : Ngb=nd
chef
Beb=ng : Bd=ng
Db=mwknj : Gor=ng
Gu=ng : KbN=kng
Kbb=mby : Kul=kng
Lk=mby : Mb=ng : Mo=ng
Nar=ng : NgT=ng
Ngb=mbng : Sr=ng
chenille (sans poils)
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : Kbb=t
Lk=t : Mb=t : Mo=t
Nar=t : Ngb=t : Sr=t

chenille poilue
Beb=-ll : Gor=njw
Gu=njb : Lk=bl
Mb=njw : Nar=njb
Ngb=lg-l : Sr=njb
chercher
Beb=sng : Bd=s
Db=s : Gor=sng : Gu=sng
KbN=sl : Kbb=sg
Lk=sng : Mb=sg : Mo=sg
Nar=s : NgT=s : Ngb=s
Sr=s
cheval
Beb=snd : Bd=snd
Db=snd : Gor=snd
Gu=snd : KbN=knd
Kbb=snd : Kul=snd
Lk=knd : Mb=snd
Mo=snd : Nar=snd
NgT=snd : Ngb=knd
Sr=snd
cheveux
Beb=bs-d : Bd=bs-d
Db=b-d : Gor=b-d
Gu=b-d : KbN=ng
Kbb=b-d : Lk=b-d
Mb=bs-d : Mo=b-d
Nar=yng-d : Ngb=yng
Sr=nng
cheville
Bd=kkl-nj
KbN=l-sk
Lk=d-kw-knj
Mb=k-k-nj
chvre, cabri
Beb=by : Bd=by
Db=by : Gor=by : Gu=by
Kbb=by : Kul=v
Lk=by : Mb=by : Mo=by
Nar=by : NgT=by
Ngb=by : Sr=by
chicotte
Beb=bly : Bd=bly
Gu=ndy : Mb=bly
Mo=ndy : Ngb=ndy
chicotte
Beb=ndy : Bd=ndy

25

Db=ndy : Lk=ndy : Mb=nde


Ngb=ndy : Sr=nd
chien
Beb=bs : Bd=bs
Db=bs : Gor=bs : Gu=bs
KbN=bs : Kbb=bs
Kul=bs : Lk=bs
Mb=bs : Mo=bs
Nar=bs : NgT=bs
Ngb=bs : Sr=bs
chiffon sur la tte
Gu=ng : Mb=ng
Mo=ng : Sr=ng
choisir
Beb=mbt : Bd=mbt
Gor=mbt : Gu=mbr
KbN=h : Kbb=mbr
Lk=mbr : Mb=mbd
Mo=mbt : Ngb=mb
Sr=gr
chose
Beb=n : Bd=n : Db=y
Gor=y : Gu=y : Kul=nm
Lk=n : Mb=y : Mo=n
Nar=y : NgT=y : Ngb=n
Sr=y
chose dgoutant
Db=y : Lk=y : Mb=yr
Mo=y : Ngb=yr
d'abord
Beb=t : Bd=t
Db=km-t : Gor=t : Gu=t
Kbb= : Mb=t : Mo=
Nar=p-t : NgT=t : Ngb=
Sr=t,p-t
dans
Beb=m : Bd=m : Db=km
Gor=m : Gu=km : KbN=km
Kbb=m : Kul=hm : Lk=m
Mb=km : Mo=m : Nar=km
NgT=km : Ngb=m : Sr=km
danser
Beb=ndm : Bd=ndm
Db=l : Gor=ndm : Gu=ndm
KbN=njk : Kbb=ndm
Lk=l, ndm : Mb=ndm

26

Nar=ndm : Ngb=ndm
Sr=ndm
de
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : Kbb=l
Lk=n : Mb=l : Mo=l
Nar=y : NgT=y : Ngb=l
Sr=y
dchirer
Beb=t : Bd=t
Gor=t : Gu=tl : KbN=th
Kbb=t : Kul=ndl : Lk=
Mb=t : Mo=t : Nar=t
NgT=t,njr : Ngb=t
Sr=y
dedans
Beb=tt : Bd=tt,tt
Db=tt : Gor=m-t
Gu=tt : Kbb=kt : Lk=kn
Mb=tt : Mo=tt
Nar=tt : NgT=t-t
Ngb=dn-g : Sr=tt
dehors
Beb=tg : Bd=ndg
Db=tg : Gor=tg : Gu=nt
KbN=gs : Kbb=rk
Lk=g : Mb=tg : Mo=ndt
Nar=nd : NgT=nt
Ngb=g : Sr=ndg
dj
Beb=ng : Bd=
Gor=wy, ng : Gu=
Kul=l : Mb=wy : Mo=ng
Nar=k : Ngb=mb : Sr=,
k
demain
Beb=l-t : Bd=l-t
Db=lt : Gor=lt : Gu=br
KbN=y-b : Kbb=br
Kul=vh : Lk=br
Mb=lo-ti : Mo=br,br
Nar=bn : NgT=lth
Ngb=br : Sr=b
demander l'argent emprunt
Beb=ng : Gor=ng
Gu=ng : Lk=ng
Mb=ng

Franais Langues Sara


demander, poser (question)
Beb=dj : Bd=dj
Db=njj : Gor=dj
Gu=dj : KbN=jr
Kbb=ndj : Kul=jy
Lk=dj : Mb=ndj : Mo=dj
Nar=dj : NgT=ndj
Ngb=dj : Sr=dj
dmanger
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd
KbN=nj : Kbb=nd
Lk=nd : Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=nd
Sr=nd
dmener; arracher
Beb=ng : Bd=ng
Lk=nr : Mb=nr : Mo=nr
Ngb=nr
dents
Beb=ngng : Bd=ngng
Db=ngng : Gor=ngng
Gu=gg : KbN=ngng
Kbb=ngng : Lk=ngng
Mb=ngng : Mo=ngng
Nar=ngng : NgT=ngng
Ngb=ngng : Sr=ngng
dpasser
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=d : KbN=s
Kbb=t : Lk=d
Mb=d,t : Mo=t
Nar=t,d : NgT=t
Ngb=t : Sr=t
dplacer, se
Beb=t : Gor=t
Gu=ndt : KbN=y
Kbb=ngs : Lk=d,ngs
Mb=ndt : Mo=t : Nar=t
NgT=ndt : Ngb=d
Sr=ndt
dplumer
Beb=tr : Bd=tr : Db=t
Gor=tr : Gu=tr : Kbb=tr
Mb=rt : Mo=tr : Nar=ry
NgT=rt : Ngb=tr

dranger
Beb=jg : Bd=njb
Db=j : Gor=tp : Gu=ndj
Kbb=jk : Lk=jg
Mb=nj,tp : Mo=jg
Nar=njb : NgT=nj
Ngb=tb : Sr=nj
derrire
Beb=gd : Bd=gd
Db=gd : Gor=gd : Gu=gd
KbN=g : Kbb=gr : Lk=gr
Mb=gd : Mo=gd
Nar=gd : Ngb=gr : Sr=gd
descendre
Beb=s : Bd=rs,rs
Db=s : Gor=r : Gu=s
KbN=rj : Kbb=s
Lk=s : Mb=s : Mo=s
Nar=s : NgT=s
Ngb=s : Sr=rs
descendre; entrer
Beb=r : Bd=r : Db=d
Gor=r, r : Kbb=r : Lk=r
Mb=d : Mo=r : Nar=d
Ngb=r, r : Sr=d,
rngy-t
dessins, couleurs
Gu=l : Kbb=-ndj
Lk=l : Mb=l : Mo=l
Nar=l
dtacher, dlier
Beb=tt : Bd=tt
Db=njt : Gor=tt : Gu=tt
KbN=tt : Kbb=tt
Lk=td : Mb=tt : Mo=tt
Nar=tt : Ngb=td
Sr=tt
dtruire; abmer
Beb=tj : Bd=nj
Db=tj : Gor=tj : Gu=tj
KbN=tj : Kbb=tj
Lk=tj : Mb=nj,tj
Mo=bjr,tj : Nar=nj
Ngb=tj : Sr=nj
dette
Beb=ng : Bd=kr
Gor=ng : Gu=kr

27

KbN=kr : Kbb=ng
Lk=ng : Mb=gr : Mo=kr
Nar=kr : NgT=k
Ngb=ng : Sr=kr
deux
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=j : Gu=j : KbN=j
Kbb=j : Kul=j : Lk=j
Mb=j : Mo=j : Nar=j
NgT=jy : Ngb=j : Sr=j
devant
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : Kbb=n
Lk=n : Mb=n : Mo=n
Nar=n : Ngb=n : Sr=n
devant
Beb=t : Bd=t : Gor=t
Gu=t : Kbb=t : Lk=t
Mb=t : Mo=t : Nar=t
Ngb=t : Sr=t
devinette
Beb=tr-t
Bd=s-kd-n-
Gor=s-kd-n-
Gu=s-t- : Lk=gs-tr
Mb=sngo
Mo=s-kd-n-
Nar=s-k-tt-br
Ngb=s- : Sr=sng
diarrhe : avoir
Beb=ndng : Bd=ndng
Db=ndg : Gor=ndng
Gu=ndg : KbN=njm
Lk=njng : Mb=ndg
Mo=ndg : Nar=ndg
Ngb=ndg : Sr=ndg
Dieu; Luwa (frre de Sou)
Beb=Lw : Bd=Lw
Db=Lb : Gu=Nb : KbN=n
Kbb=Lb : Lk=L
Mb=Lw : Mo=Lb
Ngb=Lb : Sr=N
diffrent; ailleurs
Beb=k-ng
Gor=k-ng : Gu=ng
KbN=kkl : Kbb=dng
Lk=ng,d : Mb=ng

28

Mo=rng : Nar=ng
NgT=k-ng : Ngb=d
Sr=k-rng
dire; marqueur de convers
Beb= : Bd= : Gor=n
Kbb=tk : Mb=n : Nar=n
NgT=n : Ngb=n : Sr=n
dire; parler
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=d : KbN=nj
Kbb=p : Kul=ndl : Lk=p
Mb=l : Mo=d : Nar=d
NgT=yl : Ngb=p : Sr=d
disputer, palabrer
Beb=kl : Bd=kl : Db=kl
Gor=kl : Gu=kl : KbN=kl
Kbb=kl : Lk=kl : Mb=kl
Mo=kl : Nar=kl : NgT=kl
Ngb=kl : Sr=kl
disputer, quereller
Bd=nj : Db=nj
Gor=nj : Gu=nj
Kbb=nj : Mb=nj : Mo=nj
Nar=nj : NgT=nj
Ngb=nj : Sr=nj
distribuer
Beb=lw : Bd=lb
Gor=lw : Gu=nb
KbN=n : Lk=lb
Mb=lw : Mo=lb
Sr=kng
dix
Beb=dg : Bd=dg,kt
Db=d : Gor=dg : Gu=dg
KbN=dg : Kbb=dk
Kul=dg : Lk=dg
Mb=kl : Mo=dg
Nar=kt : NgT=kt
Ngb=dg : Sr=kt
doigt
Beb=ngn-j : Bd=ngn-j
Gor=ngn-j : Gu=ngn-j
Kbb=ngn-j : Lk=ngn-j
Mb=k-ngn-j : Mo=ngn-j
Nar=ngn-j
NgT=k-ngn-j
Ngb=ngn-j : Sr=ngn-j

Franais Langues Sara


donner
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=
Kbb= : Kul=t : Lk=
Mb=d : Mo=d : Nar=d
NgT=d : Ngb= : Sr=d
dormir; sommeil
Beb= : Bd= : Db=ndl
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb= : Lk= : Mb=i
Mo= : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=
dos
Beb=gd : Bd=gd
Db=gd : Gor=gd : Gu=gd
KbN=ngd : Kbb=gr
Kul=gd : Lk=b-gr
Mb=gd : Mo=gd
Nar=gd : NgT=gd
Ngb=gr : Sr=gd
doucement
Beb=kkk : Bd=jk
Gor=mj : Gu=jk : KbN=h
Kbb=rkk : Lk=gg
Mb=jn : Mo=jn-jn
Nar=lmmm : NgT=jk
Ngb=gg : Sr=jk
douleurs prenatales
Beb=-nd : Bd=-nd
Db=nd : Gor=-nd : Gu=nd
Kbb=nd : Lk=nd : Mb=ndo
Mo=nd : Nar=nd : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=nd
douter
Beb=mnj : Bd=mj
Gor=mnj : Gu=nj
Mb=mj : Mo=td
Ngb=my : Sr=j
droit
Bd=d : Gor=njrng
Lk=ndj : Mb=ng
Nar=sm : Ngb=sr
droit, tout
Gu=nds : Kbb=ngs
Mb=sm : Ngb=ngs

droite
Beb=kl : Bd=k : Db=kl
Gor=kl : Gu=k : Kbb=kl
Lk=kl : Mb=k : Mo=kl
NgT=k : Ngb=kl : Sr=k
dur, difficile : tre
Beb=ng : Bd=ng
Db=ngg : Gor=ng
Gu=mng, : KbN=ngngr
Kbb=ngg : Lk=ngng
Mb=ngg : Mo=ngg
Nar=ngg : NgT=ngg
Ngb=ngg : Sr=ngg
durer longtemps
Beb= : Bd=i : Db=td
Gor= : Gu= : KbN=h
Lk= : Mb=i : Mo=
Nar=i : Sr=i
eau, de l'eau
Beb=m : Bd=m : Db=m
Gor=m : Gu=m : KbN=mn
Kbb=m : Kul=mn : Lk=mn
Mb=m : Mo=m : Nar=m
NgT=m : Ngb=m : Sr=m
clabousser; sautiller
Bd=tl : Gu=tl : Lk=tl
Mb=t : Mo=tl
clater; vacarme
Beb=ndw : Bd=nd
Gor=sn : Gu=ndb
Kbb=ndb : Lk=ndb
Mb=ndu : Mo=ndb
Nar=ndb : Ngb=ndb
Sr=ndb
corce
Beb=ngy : Bd=ngy
Gor=ngy : Gu=ng : Lk=ngy
Mb=ngy : Nar=ng
NgT=ng : Ngb=ngy
corce sec
Beb=mm : Bd=mm
Db=k-m : Gor=mm
Gu=mm : Kbb=ngy
Lk=-mm : Mb=m : Mo=mm
Nar=mbmb : Ngb=mm
Sr=kd

29

craser
Beb=tt : Bd=rnd
Db=dd : Gor=bd : Gu=tt
Kbb=gr : Lk=d
Mb=dd : Nar=tt
NgT=dd : Ngb=rd
Sr=dd
craser (le foudre)
Beb=t : Gor=t
Gu=t : Lk=t : Mb=t
Mo=t : Nar=t : Ngb=t
Sr=t
crire
Db=j : Gor=ndng
KbN=l : Kbb=tj
Lk=nj : Mb=ndng
Mo=ndng : Nar=nd
Ngb=ndng : Sr=ndng
cureuil : esp. de
Beb=ndm : Bd=ndm
Db=ndm : Gor=ndm : Gu=ndm
KbN=njm : Kbb=ndm
Lk=ndm : Mb=ndm : Mo=ndm
Nar=ndm : Ngb=ndm
Sr=ndm
cureuil de Gambie
Beb=n : Bd=n
Gor=n : Gu=n : KbN=n
Kbb=n : Lk=n : Mb=n
Mo=n : Nar=n : NgT=my
Ngb=n : Sr=n
changer [qc]
Beb=mbl : Bd=mbl
Gor=mbl : Gu=mbl
KbN=mbl : Kbb=mbl
Kul=s : Lk=mbl : Mb=mb
Nar=mbl : Ngb=mbl
Sr=mb
echapper, se
Gor=g : Lk=g
Mb=g
lphant
Beb=kd : Bd=kd
Db=kd : Gor=kd : Gu=kd
KbN=kj : Kbb=k
Kul=hj : Lk=kr
Mb=kd : Mo=kd

30

Nar=kd : NgT=kd
Ngb=k : Sr=kd
lever; nourrir
Beb= : Bd= : Db=t
Gor= : Gu= : KbN=l
Lk=l : Mb= : Mo=
Nar= : Ngb=, ngm
Sr=,
empcher; refuser
Beb=g : Bd=b : Db=g
Gor=g : Gu=g : KbN=g
Kbb=k : Lk=g : Mb=g
Mo=g : Nar=g : NgT=wg
Ngb=g : Sr=g
empoisonner
Beb=y : Bd=y
Gor=y : Gu=yl : Lk=y
Mb=m : Mo=yl : Ngb=yl
emprunter; prter
Beb=ndm : Bd=ndm
Db=ndm : Gu=ndm
Lk=njm : Mb=ndm
Mo=ndm : Nar=ndm
NgT=ndm : Ngb=ndm
en arrire
Beb=gg : Bd=gg
Db=gg : Gor=gg : Gu=gg
Kbb=gk : Lk=gg
Mb=gg : Mo=gg
Nar=gg : NgT=gg
Ngb=gg : Sr=gg
en vain
Beb=p : Bd=st : Gor=p
Gu=p : KbN=k : Kbb=p
Lk=p : Mb=st : Mo=p
Nar=st : NgT=st
Ngb=tsr : Sr=st
encore, plus
Beb=y : Bd=y
Gor=wy : Gu=y : Kbb=y
Lk= : Mb=t : Mo=y
Nar=y : NgT=t : Ngb=y,
: Sr=y
endroit, lieu; temps
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Lk=l : Mb=lo

Franais Langues Sara


Mo=l : Nar=l : Ngb=l
Sr=l
enduire d'huile, oindre
Beb=ndm : Bd=ndm
Gu=ndm : Lk=ndm : Mb=ndm
Mo=ndm : Ngb=ndm
enfant
Beb=ngn : Bd=ngn
Db=ngn : Gor=ngn : Gu=ngn
KbN=mn : Kbb=ngn
Kul=mn : Lk=ngn
Mb=ngn : Mo=ngn
Nar=ngn : NgT=ngn
Ngb=ngn : Sr=ngn
enfanter, accoucher
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=j : Gu=j : KbN=y
Kbb=j : Lk=j : Mb=j
Mo=j : Nar=j : NgT=wj
Ngb=j : Sr=j
enfiler
Beb=s : Bd=s : Gu=sr
KbN=s : Lk=nm : Mb=sr
Mo=s : Ngb=n : Sr=s
enfler, s'enfler, gonfler
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : Kbb=t
Lk= : Mb=t : Mo=t
Nar=sr : NgT=tg : Ngb=t
Sr=tg
enfumer [qc]
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : Kbb=t
Lk=t : Mb=su : Mo=s
Nar=s : NgT=t : Ngb=s,t
Sr=s
engoulevent
Beb=lg
Bd=bt-br- : Gor=lg
Gu=bby : KbN=n-kj
Kbb=-lk-bl
Lk=-nng-bl : Mb=lw
Mo=nng-br
Ngb=nng-bl
Sr=bd-b

enlever avec les mains


Mb=tg : Mo=tg
Sr=tg
enlever, retirer
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : Kbb=r
Kul=r : Lk= : Mb=
Mo= : Nar= : NgT=w
Ngb= : Sr=
ennemi
Beb=nj-b : Db=ng-b
Gor=nj-b : Gu=nj-b
KbN=n-bng
Kbb=nj-km-b :
Lk=nj-b : Mb=md-b
Mo=nj-b : Nar=md-b
NgT=md-b : Ngb=nj-b
Sr=md-kl,md-b
enrouler
Beb=k : Bd=k : Db=
Gor= : Gu=r : KbN=nj
Kbb=k : Lk=njm : Mb=
Mo=r : Nar= : NgT=
Ngb=k : Sr=
enrouler
Bd=k : Gor=k
Gu=nd : KbN=l
Lk=nd : Mb=nd
Mo=nd : Nar=nd
Ngb=r
ensemble
Beb=n-t : Bd=n-t
Db=n-t : Gor=n-t
Gu=n-t : Kbb=n-t
Lk=n-g : Mb=n-t
Mo=n-t : Nar=n
Ngb=n-d : Sr=n-t
ensemble : rciprocit
Beb=n : Bd=n
Gor=n : Gu=n : Kbb=n
Lk=n : Mb=n : Mo=n
NgT=n : Ngb=n : Sr=n
entasser
Beb=nd : Bd=nd
Gu=ndr : Lk=ndr : Mb=nd
Mo=nd : Nar=tnd
Ngb=ndr : Sr=nd

31

entendre, couter
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb= : Mb= : Mo=
Nar= : NgT=, w
Ngb= : Sr=
enterrer, semer
Beb=d : Bd=db
Db=db : Gor=d : Gu=db
KbN=jb : Kbb=db
Lk=db : Mb=db : Mo=db
Nar=db : NgT=db
Ngb=db : Sr=db
entourer
Bd=g : Db=gg : Gu=gg
Kbb=gk : Lk=gg
Mb=gg : Nar=gg
entre, parmi
Beb=pn : Bd=mbn
Gor=mbn : Gu=ddn
Kbb=hr : Lk=hr
Mb=mbn : Mo=mbn
Nar=mbb : NgT=mbn
Ngb=mbn : Sr=mbn
entrejambe
Bd=bt : Lk=hr-gl
Mb=gl : Mo=bl, gl
Nar=bl : Ngb=gl : Sr=gl
entrejambe
Beb=gl : Gor=bt
Gu=gl : Kbb=mb : Lk=bl
Mb=br : Mo=gl : Nar=bl
NgT=n-br,nm-br,br
Ngb=m-mb : Sr=n-mb
entrer
Beb=nd : Bd=nd
Gor=nd : KbN=nj
Kbb=nd : Kul=hy
Lk=nd : Mb=nd : Mo=nd
Ngb=nd : Sr=d
envelopper, emballer
Beb=dl : Bd=dl
Db= : Gor=dl : Mb=dl
Nar=d : NgT=ndm : Ngb=t

32

envie de
Bd=m : Db=m
KbN=ml : Lk=m : Mb=m
Ngb=m
envoyer
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Lk=l : Mb=l
Mo=l : Nar=l : NgT=l
Ngb=l : Sr=l
pais : tre
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
Kbb=nd : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=nd
Sr=nd
pais (liquide) : tre
KbN= : Lk=tg
Mb=w : NgT=w : Sr=w
parpiller, carter
Bd=t : Gor=sn
KbN=sl : Lk= : Mb=t
Nar=hnd : Ngb=jn : Sr=t
paule
Beb=dm : Bd=bg
Db=d-bg : Gor=dm
Gu=bg : KbN=dg
Kbb=bk : Kul=bg
Lk=d-bg : Mb=bg
Mo=bg : Nar=bg
NgT=bg : Ngb=bg
Sr=bg
pervier
Beb=-yly
Gor=-ndgr : Gu=kyl
KbN=yngl
Lk=-mbyl-pl
Mb=k-sl : Mo=nng
Nar=nng : Sr=nng
pilepsie
Gu=kn : Lk=pp
Mb=k : Mo=kn
Nar=kn : Sr=kn
pine, pines
Beb=kn : Bd=kn : Db=kn
Gor=kn : Gu=kn : KbN=kn

Franais Langues Sara


Kbb=kn : Kul=hn : Lk=kn
Mb=kn : Mo=kn : Nar=kn
NgT=kn : Ngb=kn : Sr=kn
puiser. finir, achever
Beb=tg : Bd=tg
Db=tg : Gor=tg
Gu=tng : KbN=nng
Kbb=tng : Lk=tng
Mb=tg : Mo=tg
Nar=tg : NgT=tg
Ngb=rng : Sr=tg
escargot
Beb=-lpp : Bd=,lb
lb : Gor=lpp
Gu=k-lbb : KbN=
Kbb=kj : Lk=-lb
Mb=lp : Mo=-lbb
Ngb=lb : Sr=s
esclave
Beb= : Bd=l,
Db= : Gor= : Gu=
KbN= : Kbb= : Lk=r
Mb= : Mo= : Nar=l
NgT=l : Ngb= : Sr=l
esp. d'antilope
Beb=dl : Bd=dl : Db=dl
Gu=dl : KbN=jl : Kbb=dl
Lk=dl : Mb=dl : Mo=dl
Nar=dl : NgT=dl : Ngb=dl
Sr=dl
espace entre [qc]
Gu=mbr : Mb=br
Nar=kr
esquiver, s'esquiver
Beb=rng : Bd=rng
Mb=rng
essorer, tordre
Beb=mbr : Bd=mb
Kbb=tr : Lk=sr : Mb=t
Mo=ndng
essuyer
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=s
Kbb=b : Lk=b : Mb=b
Mo=b : Nar=s : Ngb=b
Sr=

et, aussi
Beb=t : Db= : Gor=n
Gu= : Lk=nm : Mb=h
Mo=rm : Nar= : NgT=h
Ngb=lm : Sr=
et, mais
Beb= : Bd=ng : Db=m
Gor=,y : Gu=n : KbN=b
Kbb=ng : Kul=v : Lk=n
Mb=n : Mo= : Nar=b
NgT=b : Ngb=n : Sr=b
taler, tendre (au soleil)
Beb=nj : Bd=nj
Db=lj : Gor=nj : Gu=nj
KbN=b : Kbb=nj
Kul=ny : Lk=nj,nj
Mb=nj : Mo=nj
Nar=nj : NgT=nj
Ngb=nj : Sr=nj
ternuement
Beb=ts : Bd=-ts
Db=k-ds : Gor=ds
Gu=-ts : Lk=-s
Mb=k-ds : Mo=ts
Ngb=yts : Sr=ts
tinceler
Gu=ndb : Mb=nd
Mo=ndb : Sr=ndb
toile
Beb=-m : Bd=-m
Db=k-m : Gor=-my
Gu=ky : KbN=k-yynd
Kbb=-ndtrnd
Lk=-nddrd : Mb=k-m
Mo=krwy : Nar=krm
NgT=k-mm : Ngb=kw
Sr=ty,ky
tre
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : Kbb=t
Lk=t : Mb= : Mo=t : Nar=
NgT= : Ngb=t : Sr=
tre debout
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu=nd : Kbb=r
Lk=r : Mb= : Mo=

33

Nar= : NgT= : Ngb=r


Sr=r
tudier; aprendre
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
KbN=nd : Kbb=nd : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd : Nar=nd
NgT=nd : Ngb=nd : Sr=nd
viter
Mb=gng : Nar=gng
Sr=gng
excrment
Beb=s : Bd=s : Db=k
Gor=s : Gu=yd : KbN=k
Kbb=s : Lk=s : Mb=k
Mo=s : Nar=yd : NgT=yd
Ngb=s : Sr=yd
expert cultivateur
Beb=br-ks
Bd=br-ks : Db=br-ks
Gor=br-ks
Gu=br-ks
Kbb=br-ks : Lk=bw-nd
Mb=br-ks : Mo=br-ks
Nar=br-ks
Ngb=bw-nd : Sr=b-ks
fabriquer en tournant
Gu=sr : Mb=sr
Sr=sr
fagot
Beb=s : Bd=s : Db=kr
Gor=t-s : Gu=kr : KbN=ky
Kbb=t-kr : Kul=ky
Lk=t-kr : Mb=kr : Mo=s
Nar=kr : NgT=knd
Ngb=kr : Sr=k
faim
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb= : Lk= : Mb=o
Mo= : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=
faire
Beb= : Bd=r : Db=
Gor= : Gu= : KbN=t
Kbb= : Kul=t : Lk=

34

Mb=a : Mo= : Nar=


NgT=h : Ngb= : Sr=r
faire griller sec
Beb=nd : Bd=nd
Gor=nd : Gu=nd : Lk=ndw
Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=nd
Sr=nd
faire le pique-assiette
Lk=m : Mb=g
Nar=bl,nl
faire mal, faire souffrir
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=tr : Kbb=t
Kul=ty : Lk=t : Mb=to
Mo=t : Nar=tr : NgT=tr
Ngb=t : Sr=tr
faire rites
Mb=hl : Mo=pl
Sr=gg
farine
Beb=ndj : Bd=ndj
Db=ndj : Gor=ndj
Gu=ndj : KbN=ndj
Kbb=ndj : Lk=ndj
Mb=ndj : Mo=ndj
Nar=ndj : NgT=ndj
Ngb=ndj : Sr=ndj
fatigue
Beb=k : Bd=k : Gor=kr
Gu=kr : KbN=k
Kbb=r-kt : Lk=kr
Mb=kr : Mo=k : Nar=kr
NgT=k : Ngb=kr
fatigu : tre
Beb= : Bd= : Db=r
Gor=r : Gu=r : KbN=
Kbb=r : Mb=r : Mo=
Nar=r : NgT= : Ngb=dw
Sr=
faucille
Beb=ngrng : Bd=ngrng
Gor=ngr : Gu=ngrng
Lk=-mrm : Mb=ngrng
Mo=ngrng : Nar=ngrng
Ngb=mrm : Sr=ngrng

Franais Langues Sara


femme
Beb=dn : Bd=dn
Db=d : Gor=dn : Gu=dy
KbN=mnd : Kbb=dn
Kul=mnd-k : Lk=jn
Mb=d-k-d : Mo=dn
Nar=dy : NgT=dy
Ngb=dn : Sr=dy
femme, pouse
Beb=n : Bd=n
Db=ny : Gor=n : Gu=n
Kbb=dn : Mb=n : Mo=n
Nar=ny : NgT=ny
Ngb=dn : Sr=ny
fendre
Beb=ks, rw : Bd=gj
Gor=rw, ky : Gu=gy
KbN=wy : Lk=gj, rb
Mb=gj : Mo=gy
Nar=gj : Ngb=gj
Sr=gj
fendre, couper
Beb=t : Bd=t : Gor=t
Gu=njr, gy : Lk=ry
Mb=njr : Nar=njr
Ngb=njr : Sr=nj
fendre; dchirer
Beb=rw : Bd=ry
Gor=ry : Gu=rb
Kbb=rb : Lk=rb
Mb=ry : Mo=t : Nar=ry
Ngb=ry, rb : Sr=nj
fendre; diviser; partager
Beb=ky : Bd=ky : Db=ky
Gor=t : Gu=ky : KbN=yy
Lk=ky : Mb=ky : Mo=t
Nar=ky : Ngb=ky : Sr=kng
fer
Beb=gnd : Bd=gnd
Db=wy,gnd : Gor=gnd
Gu=gnd : Lk=ngw-lar
Mb=gnd : Mo=gnd
Nar=gnd : NgT=gnd
Sr=gnd
fermer
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=t

Kbb=t : Lk= : Mb=t


Mo=t : Nar=t : NgT=wt
Ngb=d : Sr=t
fesses
Beb=kt : Bd=gn
Db=gy : Gor=kt : Gu=mb
KbN=my : Kbb=kt
Kul=mt : Lk=kd : Mb=gr
Mo=kt : Nar=gr : NgT=gr
Ngb=kd : Sr=mb
feu
Beb=pr : Bd=pr : Db=w
Gor=pr : Gu=pr : KbN=hr
Kbb=pr : Kul=fr : Lk=pr
Mb=hr : Mo=pr : Nar=hr
NgT=hr : Ngb=pr : Sr=hr
filet
Beb=br : Bd=bnd
Db=bn : Gor=bnd : Gu=br
KbN=bnd : Kbb=br
Lk=bnd : Mb=bnd
Mo=br : Nar=ng
NgT=ng : Ngb=br
Sr=bnd
fils, fille
Beb=ngn : Bd=ngn
Gor=ngn : Gu=ngn
Kbb=ngn : Lk=ngn
Mb=ngn : Mo=ngn
Nar=ngn : NgT=ngn
Ngb=ngn : Sr=ngn
filtrer
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
Kbb=nd : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=nd
Sr=nd
fille initie
Beb=by : Bd=by
Db=by : Gor=by
Gu=nd-dy : Kbb=mk
Lk=mg : Mb=by : Mo=by
Nar=by : Ngb=mg
Sr=by

35

fltrir : se
Bd=ndl : Db=ndl
Gu=ndl : Lk=ndl
Mb=ndl : Mo=ndl
Ngb=ndl : Sr=ndl
fleur; fleurir
Beb=pt : Bd=pt
Db=wt : Gor=pt : Gu=pt
KbN=hr : Kbb=pt
Lk=pd : Mb=ht : Mo=pt
Nar=ht : Ngb=pd
Sr=ht
fleuve
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=b
Kbb=b : Kul=v : Lk=b
Mb=ba : Mo=b : Nar=b
NgT=b : Ngb=b : Sr=b
flotter, couler
Beb=ll : Gor=ll
Gu=l : KbN=ll : Lk=l
Mb=n : Mo=l : Nar=l
NgT=nh : Ngb=n : Sr=n
flte
Bd=nl : Gor=g : Kbb=ll
Mb=nl : Nar=nl
foie
Bd=r : Gor=r : Gu=wr
KbN=w : Lk=r : Mb=wr
Mo=r : Nar=r : Ngb=r
foin (pour les animaux)
Beb=mn : Bd=mn
Db=mr : Gu=mr : Lk=mr
Mb=mr : Mo=mn
Ngb=mr : Sr=m
fois
Beb=nj : Bd=nj : Db=nj
Gor=nj : Gu=nj : Kbb=gl
Mb=nj : Mo=nj : Nar=nj
NgT=nj : Ngb=gl : Sr=nj
fondre
Beb=l : Bd=l
Gor=yn : Gu=l
KbN=ndt : Kbb=yl : Lk=l
Mb=y : Mo=l : Nar=y
NgT=yh : Ngb=l : Sr=y

36

force
Beb=tg : Bd=tg
Db=tg : Gor=tg : Gu=tg
KbN=kng : Kbb=tk
Kul=tg : Lk=tg, kng
Mb=tg : Mo=tg
Nar=tg : NgT=tg
Ngb=tg : Sr=tg
fort
Bd=k : Db=k : Gu=k
KbN=gl : Kbb=k : Lk=kd
Mb=ku : Nar=k : Ngb=k
forger
Beb= : Bd= : Gor=w
Gu=w : Mb=o : Mo=
Nar= : NgT=wh : Ngb=
Sr=w
forgeron
Beb=kd : Bd=kd
Gor=nj-kw-y,kd
Gu=kd : KbN=kd-kk
Kbb=kr : Lk=nj-k
Mb=kd : Mo=kd
Nar=kd : NgT=kd
Ngb=nj-k : Sr=kd
fort : tre (boisson, magie)
Beb=l : Bd=l : Db=ng
Gor=ng : Gu=ng, t
Kbb=m : Lk=m : Mb=ng
Mo=ng : Nar=ngg
NgT=wng : Ngb=l : Sr=ng
fouiller
Bd=mbt : Lk=njnglng
Mb=ndy : Nar=ndl
Ngb=jgl
fouiller
Gu=ndl : Mb=ndy
Mo=ndl : Sr=ndl
fourche d'arbre
Gu=gj : KbN=br
Lk=bj : Mb=bj : Mo=gj
Nar=gj
Ngb=mb-kg, b
fourchu : tre
Beb=gj : Bd=gj
Db=gj : Gor=bj,gj
Gu=gj : Kbb=b : Lk=gj,

Franais Langues Sara


b : Mb=gj : Mo=gj
Nar=gj : NgT=gj : Ngb=b
Sr=gj
fourmi, grande : esp.
Gu=bm : Mb=tp
Mo=bm : Sr=b
fourmi, petite noire : esp.
Beb=t : Bd=-t : Gu=tr
Kbb=tr : Lk=-tr : Mb=t
Mo=t : Ngb=tr : Sr=t
fourmi, petite noire : esp.
Gu=tt : Lk=t
Mb=k-tt
fourmi rouge : esp. de
Beb=ty : Bd=ty
Gor=ty : Gu=ty
KbN=t : Kbb=ty
Lk=-y : Mb=ty
Mo=ty : Nar=ty
Ngb=ty : Sr=ty
fourmi, rouge : esp.
Bd=t : Gu=t : Lk=t
Mb=t : Mo=t : Ngb=t
Sr=t
fourmilier
Beb=br : Bd=br
Gor=br : Kbb=njr
Lk=njr : Mb=br : Mo=br
Nar=-tt : Ngb=tlbs
Sr=mbr
fourreau
KbN=hk : Lk=l
Mb=hw : Mo=ng
Nar=hp : Ngb=sl : Sr=hp
fourreau
Gu=ng : Lk=m
Mb=ng : Mo=ngy
foyer
Beb=pl : Bd=pl
Db=bt-yl : Gor=pl
Gu=pl : KbN=sl : Kbb=pl
Kul=fl : Lk=pl : Mb=hl
Mo=pl : Nar=hl : NgT=sl
Ngb=pl : Sr=sl
frais : tre
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=k

Kbb=w : Lk=s, kl
Mb=s : Mo=s : Nar=s
NgT=s : Ngb=kl : Sr=s
frais; mouill : tre
Bd=mbl : Db=mbl
Gu=mbl : Mb=mbl : Mo=mbl
frquement
Lk=t-t : Mb=s
Nar=ngndng
frre, soeur
Beb=ng-k : Bd=ng-k
Db=nnd : Gor=ng-k
Gu=ng-k : Kbb=ng-k
Lk=ng-k : Mb=ngn-k
Mo=ng-k : Nar=ng-k
NgT=ng-k : Ngb=ng-k
Sr=ng-k
froid
Beb=kl : Bd=kl : Db=kl
Gor=kl : Gu=kl : KbN=kl
Kbb=kl : Lk=kl : Mb=kl
Mo=kl : Nar=kl : NgT=kl
Ngb=kl : Sr=kl
front
Beb=n : Bd=nt-n
Db=n : Gor=n : Gu=kr-n
KbN=d-n : Kbb=n
Kul=n : Lk=-d-n
Mb=n : Mo=n : Nar=n
NgT=n : Ngb=n : Sr=n
frotter
Beb=s : Bd=s
Gor=s : Gu=s : Kbb=s
Lk=s : Mb=s : Mo=s
Nar=s : NgT=s : Ngb=r
Sr=s
fructifier
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=
KbN=n : Kbb=nd : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd
Nar=, d : Ngb=nd
Sr=
fruit
Beb=knd : Bd=knd
Db=knd : Gor=knd : Gu=k
KbN=kn : Kbb=knd

37

Kul=hn : Lk=knd
Mb=knd : Mo=knd
Nar=k : NgT=k
Ngb=knd : Sr=k
fruit de karit
Mb=y : Mo=yb
NgT=yb : Sr=y
fruit pas mur
Db=ngr : Gu=
Lk=msr : Mb=ngr
Sr=ngr
fuir, s'enfuir
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb= : Lk=y : Mb=
Mo= : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=
fume
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=th
Kbb=s : Lk=s : Mb=sa
Mo=s : Nar=s : NgT=sh
Ngb=s : Sr=s
furoncle, bouton au visage
Bd=ngw : Gu=ngw
Lk=ngw : Mb=ngw : Ngb=ngw
future vie; au-del
Bd=k : Gu=k
KbN=h : Lk=jb
Mb=k : Mo=k : Nar=ngy
galago : esp. de
Bd=btng : KbN=k-m
Kbb=btng : Lk=btng
Mb=brng : Ngb=btng
gale, la
Gu=bt-wl : Mb=ngk
Mo=ng-ngn : Sr=kr
garder [troupeau]
Beb=ngm : Bd=ngm
Db=t : Gor=ngm : Gu=ngm
Kbb=ngm : Lk=ngm
Mb=ngm : Mo=ngm
Nar=ngm : Ngb=ngm
Sr=ngm
gauche
Beb=gl : Bd=gl : Db=gl
Gor=gl : Gu=gl : KbN=gl

38

Kbb=gl : Lk=gl : Mb=gl


Mo=gl : Nar=gl : NgT=gl
Ngb=gl : Sr=gl
gmir
Beb=tm : Bd=tm
Db=d,t : Gor=tm
Gu=t : KbN=th : Kbb=tw
Lk=tw : Mb=t : Mo=tm
Nar=t : Ngb= : Sr=t
gencives
Beb=yd : Bd=yd
Db=d-ngng : Gor=yd
Gu=br-gg
Lk=d-ks-ngng
Mb=d-yd : Mo=yd
Nar=br : Ngb=y : Sr=br
genette
Beb=tg : Bd=tg
Gu=tk : KbN=tg
Kbb=tk : Lk=tg
Mb=tg : Mo=tg
Ngb=tg
genou
Gu=mr-kj : KbN=j
Mb=gj : Mo=gl-nj
Nar=ks : NgT=-j : Ngb=-s
Sr=kj
girafe
Beb=kl : Bd=kl
Gu=krlw : KbN=kl
Kul=kl : Mb=kl : Mo=kl
Nar=kl : Sr=kl
glaner
Bd= : KbN=ng
Lk=r : Mb=b : Mo=
Nar= : Ngb=r
gombo
Beb=ym : Bd=ym
Db=nm : Gor=nw : Gu=ym
KbN=m : Kbb=ym : Lk=m
Mb=nm : Mo=ym
Nar=gm : Ngb=m : Sr=nm
gondoler : se
Gu=m : Mb=snjr
Ngb=nd

Franais Langues Sara


gourde, esp. de
Beb=g : Bd=g
Gor=g : Gu=g : KbN=gl
Kbb=g : Lk=k-ngw
Mb=g : Mo=g : Nar=kl
NgT=g : Ngb=gl : Sr=g
gourdin
Beb=gl : Bd=gl : Db=gl
Gor=gl : Gu=gl : KbN=gl
Kbb=gr : Lk=gr : Mb=gl
Mo=gl : Nar=gl : NgT=ng
Ngb=gl : Sr=gl
got
Gu=mbr : Mb=mr
Sr=mb
goter
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=nd
Kbb=n : Lk=n : Mb=n
Mo=n : Nar=n : NgT=n
Ngb=n : Sr=n
grce
Beb=t-kl : Bd=t-kl
Gor=kt-kl : Gu=t-kl
Kbb=mb-tr : Lk=mbr-d
Mb=kt-t : Mo=mbl-d,
t-kl : Nar=t-kl
NgT=kt-kl : Ngb=mbl-d
Sr=t-kl
graillon, flegme
Lk=hg : Mb=g
Mo=ndl : Nar=k : Sr=kr
grain, germes
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=k : KbN=kh
Kbb=k : Lk=k : Mb=ko
Mo=k-n : Nar=k : Ngb=k
Sr=k
graisseux : tre
Beb=m : Bd=m : Db=m
Gor=m : Gu=m : Kbb=m
Lk=m : Mb=ym : Mo=ngr
Nar=ymb : Ngb=m
Sr=ymb
grand : tre
Beb=b : Db=b
Gor=mng : Gu=b : KbN=w

Kbb=ndw, b : Kul=kk
Lk=b : Mb=bo : Mo=b
Nar=b : Ngb=b : Sr=b
grand-frre
Lk=bb : Mb=ng-tg
Mo=pp : Nar=pp
grandir
Beb=tg : Bd=tg
Db=tg : Gor=tg : Gu=tg
KbN=tg : Kbb=tk
Lk=tg : Mb=tg : Mo=tg
Nar=tg : Ngb=tg
Sr=tg
grandparent
Beb=kw : Bd=k : Db=k
Gor=kw : Gu=k : KbN=kk
Kbb=k : Kul=hh : Lk=k
Mb=ka : Mo=k : Nar=k
NgT=kh : Ngb=k : Sr=k
gratter
Beb=ng : Bd=y : Gor=y
Gu=nd : KbN=k : Kbb=ng
Lk=ng : Mb=y : Mo=ng
NgT=g : Ngb=ng : Sr=nd
grle
Beb=ks : Bd=ks
Gor=ks : Gu=k
KbN=mb : Kbb=kj
Lk=kj : Mb=ks : Mo=ks
Nar=ks : Ngb=kj
Sr=ks
grenier
Beb=dm : Bd=dm : Db=dm
Gor=dm : Gu=dm : KbN=w
Kbb=dm : Lk=dm : Mb=dm
Mo=dm : Nar=my : Ngb=dm
Sr=my
grenouille : esp. de
Gu=b : Lk=g,j
Mb=gmb : Nar=gmb
griffes
Gor=gd : Gu=yl-j
KbN=rl-nj
Mb=k-mr-j : Mo=gn-nj
Ngb=gr-gl : Sr=hl

39

gronder
Beb=ndng : Bd=ndng
Db=ndng : Gu=ndng
KbN=njm : Kbb=ndng
Lk=ndng : Mb=ndng
NgT=ndng : Ngb=ndng
gros : tre
Beb=b : Bd=b : Gor=b
Gu=b : Kbb=b : Lk=b
Mb=bo : Mo=b : Nar=b
NgT=b : Ngb=b, b : Sr=b
grue couronne
Bd=dng,dng
KbN=k-dw : Mb=dng
Ngb=dng
gupe jaune : esp. de
Db=yt : Gor=yt,rs
Gu=k-ws : KbN=t
Mb=yt : Nar=yt
NgT=yt
gupe maonne
Beb=gm : Bd=gm
Gor=gm : Gu=gmb
KbN=gmb-dg : Kbb=gm
Lk=gm : Mb=gmb : Mo=gm
Nar=gmb-gr-kr
NgT=gmb : Ngb=gm
Sr=gmb
gupe noire : esp. de
Db=brb : Gor=mbrb
Lk=-mbrmb : Mb=brb
Mo=mb-mb
Nar=gmb-ndl
Ngb=mbr-mb
gurir; sauver
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=j : Gu=j : KbN=y
Kbb=j : Lk=j : Mb=j
Mo=j : Nar=j : NgT=j
Ngb=j : Sr=j
guetter, traquer
Mb=ty : Mo=ngy : Sr=t
gui, plante parasite
Beb=tm : Bd=tm : Gu=tm
KbN=t : Lk=m : Mb=tm
Mo=tm : Ngb=tm : Sr=t

40

hache
Beb=kng : Bd=kng
Db=kng : Gor=kng
Gu=kng : KbN=kng
Kbb=tn : Lk=n
Mb=kng : Mo=kng
Nar=kng : NgT=kng
Ngb=tn : Sr=kng
hameon
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=k : KbN=k
Kbb=k : Lk=k : Mb=k
Mo=k : Nar=k : Ngb=k
Sr=k
hangar (pour l'ombre, etc.)
Beb=pl : Bd=jngl
Db=db : Gor=p : Gu=db
KbN=db : Kbb=pl
Kul=db : Lk=d-pl
Mb=dw : Mo=db
Nar=db : Ngb=br
Sr=db
haricot
Beb=mnj : Bd=mnj
Db=mnj : Gor=mnj
Gu=mnj : KbN=mnj
Kbb=mnj : Kul=mnj
Lk=mnj : Mb=mnj
Mo=mnj : Nar=mnj
NgT=mnj : Ngb=mnj
Sr=mnj
haut, en haut
Beb=t : Bd=t : Db=d
Gor=t : Gu=d : Kbb=t
Lk=t : Mb=d : Mo=ngm,
t : Nar=d : NgT=d
Ngb=t : Sr=d
herbe : esp de
Lk=hy : Mb=hy
Mo=ky : Sr=hy
herbe : esp. de
KbN=tmb : Lk=m
Mb=tm : Mo=tm
Ngb=tm : Sr=tmb

Franais Langues Sara


herbe mauvaise : esp. de
Bd=tn : Db=tr
Gor=tn : KbN=ty
Kbb=tr : Kul=ty
Lk=kr : Mb=tr,tr
Nar=tr
herbe, paille; brousse
Beb=m : Bd=m : Db=m
Gor=m : Gu=m : KbN=ngl
Kbb=m : Kul=m : Lk=m
Mb=m : Mo=wl
Nar=bmb : NgT=m : Ngb=m
Sr=m
hrisson
Beb=nd : Bd=ndr
Db=nd : Gor=-ndr
Gu=ndr : KbN=njr
Kbb=ndr : Lk=ndr
Mb=ndr : Mo=nd
Nar=ndr : Ngb=nd
Sr=nd
hritage
Gu=ndb : KbN=kr
Lk=ndb : Mb=ndb
Sr=ndb
hernie
Beb=ngnj : Bd=ngnj
Gu=ngnj : Lk=ngnj
Mb=ngnj : Mo=ngnj
Nar=ngnj : Ngb=ngnj
Sr=ngnj
hron garde-boeufs
Beb=k : Bd=-k
Gor=k : Gu=k : KbN=kw
Kbb=-kw : Lk=-k
Mb=k : Mo=k : Nar=k
Ngb=kw : Sr=k
hibou
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=k
KbN=dd : Kbb=k
Lk=kw : Mb=k : Mo=k
Nar=k : NgT=k : Ngb=k
Sr=k
hier
Beb=tg-n : Bd=tg-n
Db=tg-n : Gor=tg-n

Gu=tg-l : KbN=njnj
Kbb=tk-n : Kul=nj
Lk=tg-n : Mb=tg-b
Mo=tg-n : Nar=tg-
NgT=tg-b : Ngb=tg-n
Sr=tg-
hippopotame
Beb=b : Bd=yb
Db=hb : Gor=b : Gu=b
KbN=j-b : Kbb=hb
Lk=b : Mb=yb : Mo=b
Nar=yb : Ngb=b : Sr=yb
houe
Beb=ks : Bd=ks
Db=ks : Gor=ks : Gu=ks
KbN=kk-njk : Kbb=ks
Lk=ks : Mb=ks : Mo=ks
Nar=ks : NgT=ks
Ngb=ks : Sr=ks
huile
Beb=b : Bd=b : Db=yb
Gor= : Gu=b
KbN=b-y-y : Kbb=b
Lk=b : Mb=yb : Mo=b
Nar=yb : NgT=yb
Ngb=b : Sr=yb
huit
Beb=j-j : Bd=j-j
Db=-d-s : Gor=j-j
Gu=s-s : KbN=slnj
Kbb=j-j : Kul=slnj
Lk=gn-j : Mb=j-j
Mo=j-ny-j : Nar=s-s
NgT=ss : Ngb=j-ny-j
Sr=s-s
hyne
Beb=-gng : Bd=rg
Db=kym : Gor=-gng
Gu=kkm : KbN=
Kbb=-rgm : Lk=-gl
Mb=g : Mo=gr
Nar=g : NgT=ng
Ngb=rgm : Sr=g
ici
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=j

41

Kbb=n : Lk=n : Mb=l


Mo=n : Nar=l : NgT=l
Ngb=n : Sr=l
idiot
Beb=mb : Db=d
Gor=mb : Gu=mb
KbN=kbn : Kbb=mb
Lk=mb : Mb=d : Mo=mb
Nar=mb : NgT=d
Ngb=gb : Sr=mb
igname
Beb=ngl : Bd=-ngl
Db=ng : Gor=ngl : Gu=ngl
Kbb=-ngl : Lk=-ngl
Mb=ng : Mo=ngl
Nar=ngl : NgT=ng
Ngb=ngl : Sr=ng
iguane
Beb=ngrm : Bd=ngrm
Db=ngrwy : Gor=ngrwy
Gu=ngrwy : Kbb=ngr
Lk=ngr : Mb=ngrwy
Mo=ngrm : Nar=ngrwy
Ngb=ngr : Sr=ngwy
il, elle
Beb=- : Bd=- : Gor=Gu=- : Kbb=- : Kul=n
Lk=- : Mb=- : Mo=Nar=- : NgT=- : Ngb=ils, elles
Bd=d- : Gu=d : Kbb=dLk=- : Mo=d- : Ngb=imiter
Beb=ndj : Bd=ndj
Db=ndj : Gor=ndng
Gu=ndj : KbN=ndj
Kbb=ndj : Lk=ndj
Mb=ndj : Mo=ndj
Nar=ndj : NgT=ndj
Ngb=ndj : Sr=ndj
inciter au mal
Bd=sl : Gu=sl
Lk=tl,sl : Mb=sl
Mo=sl : Ngb=sl,tl

42

incliner (pour verser)


Mb=l : Mo=y : Sr=l
inquit : tre
Beb=sl : Bd=sl
Gu=nd : Mb=sl : Mo=sl
insecte
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=k : Kbb=kr
Lk=kr : Mb=k : Mo=k
Nar=k : NgT=k : Ngb=k
Sr=k
insecte : cantharide
Bd=njb
KbN=k-ml-ggr
Mb=ngl : Ngb=njb
insulter
Beb=tj : Bd=tj
Db=tj : Gor=tj : Gu=tj
Kbb=tj : Lk=tj
Mb=tj : Mo=tj
Nar=tj : Ngb=tj
Sr=tj
intestins
Beb=kl-s : Bd=t
Db=t : Gor=t : Gu=t
KbN=th : Kbb=j
Lk=smbd : Mb=t : Mo=t
Nar=t : NgT=th
Ngb=ngn-s : Sr=t
inviter
Gu=r : Lk=r : Mb=k
Mo= : Ngb=r : Sr=
jalousie entre femmes;
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=n
Kbb=n : Lk=n : Mb=n
Mo=n : Nar=n : Ngb=n
Sr=n
jaloux de : tre
Gu= : Mb=ndr : Mo=
Sr=y
jamais
Gu=nd-l : Lk=sr
Mb=bt : Mo=nd-
Nar=y : NgT=bt : Ngb=sr
Sr=bt

Franais Langues Sara


jarre, canari
Beb=-ng : Bd=-ng
Db=k-ng : Gor=-ng
Gu=j : KbN=gr : Kbb=j
Kul=gr : Lk=j : Mb=jo
Mo=j : Nar=j : NgT=jy
Ngb=j : Sr=j
je
Beb=- : Bd=- : Db=Gor=m-,- : Gu=m- : KbN=m
Kbb=- : Kul=m- : Lk=Mb=- : Mo=m- : Nar=mNgT=- : Ngb=- : Sr=joie, flicit
Beb=r-n : Db=r-k
Gor=r-n : Kbb=r-n
Lk=r-l : Mb=r-n
Nar=r-n : NgT=-n
Ngb=r-l : Sr=-n
joue
Beb=mb : Bd=mb : Db=kl
Gor=mb : Gu=kl : KbN=mb
Kbb=l : Lk=l : Mb=mbo
Mo=sl : Nar=mbr : Ngb=l
Sr=mb
jouer
Beb=kg : Bd=kg
Db=nng : Gor=kg, ndm
Gu=g : KbN=njk
Kbb=ndm : Lk=ndm
Mb=ng : Mo=ndm
Nar=kg : Ngb=ndm
Sr=kg
jour, journe
Beb=nd : Bd=nd : Db=nd
Gor=nd : Gu=nd : KbN=kj
Kbb=nd : Lk=nd : Mb=nd
Mo=nd : Nar=nd : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=nd
jumeaux, jumelles
Beb=ndng : Bd=ndng
Db=ndng : Gor=ndng
Gu=ndng : KbN=njng
Kbb=ndng : Lk=ndng
Mb=ndng : Mo=ndng
Nar=ndng : NgT=ndng
Ngb=ndng : Sr=ndng

jusque
Beb=bt : Bd=bt
Gor=rt : Gu=sr
Kbb=ndrng : Lk=sr
Mb=mb : Mo=sr
Nar=mbng : Ngb=sr
Sr=mbng
kyste
Mb=gl : Mo=k
Nar=gl : Sr=gl
la grippe, la rhume
Gu=nl : Kbb=-mbk
Kul=kl : Lk=-mb
Mb=ngm : Nar=ngm
Ngb=kng-nj
l-bas
Beb=n-b : Bd=n
Gor=n : Gu=n : KbN=jn
Kbb=y-b : Lk=k
Mb=n : Mo=y : Nar=n
NgT=n : Ngb=n : Sr=n
l-bas (loin)
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : Kbb=n
Lk=n : Mb=n : Mo=n
Nar=n : NgT=n : Ngb=n
Sr=n
laisser
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu=y : KbN=
Kbb=y : Kul= : Lk=y
Mb=y : Mo=y : Nar=y
NgT=y : Ngb=y : Sr=y
lait
Beb=mbl, mb : Bd=mb
Db=mb : Gor=mb : Gu=mb
KbN=mb : Kul=mv : Lk=mb
Mb=mba : Mo=mb : Nar=mb
NgT=mb : Ngb=mb : Sr=mb
lamantin; esprit de l'eau
Beb=-nng-m
KbN=n-mn : Lk=ng
Mb=hng : Mo=d-m
Ngb=ng
lancer un projectile sur
Beb=r : Bd=r : Db=
Gor=r : Gu=r : Kbb=r

43

Lk=r : Mb=r : Mo=r


NgT=wr : Ngb=r
lancer, jeter
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : Kbb=l
Lk=l : Mb=l : Mo=l
Nar=n : NgT=n : Ngb=l
Sr=n
langue
Beb=ndn : Bd=ndn
Db=nd : Gor=ndn : Gu=nd
KbN=ndl : Kbb=nd : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd : Nar=nd
NgT=nd : Ngb=nd : Sr=nd
langue, langage
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=t
Kbb=tr : Lk=tr : Mb=ta
Mo=t : Nar=t : NgT=t
Ngb=tr : Sr=t
large : tre
Beb=tt : Bd=tt
Db=l,tt : Gor=tt : Gu=l
KbN= : Kbb=tt : Lk=td
Mb=tt : Mo=tt : Nar=l
NgT=l : Ngb=td : Sr=l
large : tre
Beb=ly : Gor=tt
Gu=l : Kbb=tt : Mb=la
Mo=tt : Nar=l : Ngb=td
Sr=l
large : tre (chemin)
Lk=bdu-bd : Mb=mm
Nar=mng
laver
Beb=tg : Bd=tg
Db=tg : Gor=tg : Gu=tg
KbN=t : Kbb=tk : Kul=t
Lk=tg : Mb=tg : Mo=tg
Nar=tg : NgT=tg
Ngb=tg : Sr=tg
le, la, lui (obj. de verbe)
Beb=- : Bd=- : Db=-
Gor=- : Gu=- : Kbb=-
Kul= : Lk=- : Mb=-

44

Mo=- : Nar=- : NgT=-


Ngb=- : Sr=-
lcher
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=l : KbN=tn
Kbb=t : Lk=t : Mb=t
Mo=t : Nar=t : NgT=t
Ngb=t : Sr=t
lpre
Beb=bnj : Bd=bnj
Db=bnj : Gor=bnj
Gu=bnj : KbN=knj
Kbb=bnj : Lk=bnj
Mb=bnj : Mo=bnj
Nar=bnj : Ngb=bnj
Sr=bnj
lequel
Beb=k-r : Bd=k-r
Db=ng- : Gor=k-r
Gu=k- : Kbb=k-
Lk=g- : Mb=k-
Mo=k-r : Nar=k-
NgT=k- : Ngb=g-
Sr=k-r
les, leur
Beb=-d : Bd=-d : Db=-d
Gor=-d : Gu=-d : Kbb=-d
Kul=n : Lk=-j : Mb=-d
Mo=-d : Nar=-d : NgT=-d
Ngb=-d : Sr=-d
lvre
Gu=nd-t : Lk=nd-t
Mb=nd-t : Nar=nd-t
liane
Beb=ks : Lk=j
Mb=d : NgT=d
liane : esp. de
Gor=km-kd : Gu=yr
Lk=yr : Mb=y : Mo=y
Ngb=n : Sr=y
liane : esp. de
Lk=ky : Mb=ky
Ngb=ky
libellule
Beb=-bnd : Bd=bnd
Gor=-bnd : Gu=bnd
KbN=gmb : Lk=g-gnd

Franais Langues Sara


Mb=dnd,bnd
Nar=d-nd
Ngb=br-bnd
livre
Beb=d-tgm : Bd=dtg
Db=hm : Gor=ddgm
Gu=dgm : KbN=wm : Kbb=m
Kul=m : Lk=m
Mb=dg-dgm : Mo=dgm
Nar=dgm : NgT=dgmb
Ngb=dd-m : Sr=dg
lion
Beb=l : Bd=l
Db=tb : Gor=l : Gu=tby
KbN=ngs : Kbb=-n
Lk=tb,l : Mb=tb
Mo=l : Nar=l : Ngb=tby
Sr=l
liquide de la bouillie
Mb=sr : Mo=s : Sr=sl
lit, lit de boit
Beb=tr : Gor=tr
Gu=tr : KbN=d
Kbb=tr : Lk=r
Mb=tr : Mo=tr
Nar=tr : Ngb=tr
Sr=t
loin
Beb=sy : Bd=sy,sy
Db= : Gor=sy : Gu=sr,
b : Kbb=w : Lk=
Mb=sy : Mo=sy : Nar=sy
NgT=sy : Ngb=w : Sr=sy
lombric, ver de terre
Bd=ng-s-sll
Gu=kll : Lk=-kll
Mb=k-ng-s-sl
Nar=kll
long : tre
Beb=ngl : Bd=ngl
Db=ngl : Gor=ngl : Gu=ngl
Kbb=ngl : Kul=w : Lk=ngl
Mb=ngl : Mo=ngl : Nar=s
Ngb=ngl : Sr=ngl
louer; fliciter
Beb=pt : Bd=pt
Db=yt : Gor=pt : Gu=pt

KbN=ht : Kbb=wl
Mb=ht : Mo=pt
Ngb=pd : Sr=ht
lourd : tre
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : Kbb=
Lk= : Mb= : Mo=
Nar= : NgT= : Ngb=
Sr=
luciole
Beb=-ndy-d
Bd=-ndy-d
Gor=-ndy-d
Gu=ng-ndl-wy
Lk=k-ng
Mb=k-nd-mbl
Mo=-ndy-d
Nar=k-ndg-mbl
NgT=k-nd-mbl
Ngb=bs: Sr=nd-bl
luire; briller
Beb=ndy : Bd=ndl
Db=njl : Gor=ndl
Gu=ndy : Lk=ndg
Mb=ndl : Mo=ndy
Nar=ndl : Ngb=ndl
Sr=ndl
lune
Beb=ny : Bd=ny : Db=n
Gor=ny : Gu=n : KbN=nh
Kbb=ny : Kul=nf : Lk=ny
Mb=n : Mo=ny : Nar=n
NgT=nh : Ngb=ny : Sr=n
lutte
Beb=ml : Bd=ml
Gu=ml : KbN=mbl
Lk=ml : Mb=ml : Mo=ml
Ngb=ml
lutter, se battre; guerre
Beb= : Bd=r : Db=
Gor= : Gu= : KbN=r
Kbb= : Mb= : Mo=
Nar= : NgT= : Ngb=
Sr=r
machette
Mb=brk : Mo=kpkp
Sr=brk

45

magouste queue blanche


Bd=nj : Lk=nj
Mb=nj : Mo=nj : Ngb=nj
maigre : tre
Beb=ng : Bd=ng
Db=ym : Gor=ng : Gu=ng
KbN=ndk : Kbb=ng
Mb=ym : Mo=ng : Nar=rn
NgT=mng : Ngb=ym : Sr=g
main
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=j : Gu=j : KbN=jl
Kbb=j : Kul=jn : Lk=j
Mb=j : Mo=j : Nar=j
NgT=j : Ngb=j : Sr=j
maintenant
Beb=ng : Bd=sn
Gor=ng : Gu=t : KbN=s
Kbb=ng : Lk=s-n
Mb=t : Mo=ng
Nar=k-nd-t : NgT=t
Ngb=s-n : Sr=t
mas
Beb=nj-kd
Bd=-lmt : Db=nj
Gor=msr : Gu=d
KbN=by-mng
Kbb=-nd-kr : Lk=njkr
Mb=k-mbr : Mo=msr
Nar=gj-dw : NgT=gj-d
Ngb=msr : Sr=gy-d
maison
Beb=ky : Bd=ky : Db=kj
Gor=ky : Gu=ky : KbN=k
Kbb=ky : Kul=h : Lk=ky
Mb=kj : Mo=ky
Nar=kj : NgT=kj
Ngb=ky : Sr=kj
maladie
Beb=my : Bd=my : Db=my
Gor=my : Gu=my : Kbb=r-t
Lk=r-t : Mb=my : Mo=my
Nar=my : NgT=my : Ngb=my
Sr=my

46

maladie; infirmit
Beb=mt : Bd=mt
Db=mt : Gor=mt : Gu=mt
KbN=mt : Kbb=mt
Lk=mnd : Mb=mt : Mo=mt
Nar=lgr : NgT=mt
Ngb=md : Sr=mt
malaxer (boue pour briques)
Beb=mbs : KbN=jj
Mb=l : Mo=mby : Nar=ly
Ngb=mby
mle
Beb=dngm : Bd=dngm
Db=jng : Gor=dngm
Gu=dngm : Kbb=jngw
Kul=d-ng : Lk=jngw
Mb=dng : Mo=dngm
Nar=dngm : NgT=dng
Ngb=dngm : Sr=dngm
manche
Beb=kl : Bd=kl
Gor=kl : Gu=kl : KbN=kl
Lk=kl : Mb=kl : Mo=kl
Nar=kl : Ngb=kl : Sr=kl
manger
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=s
Kbb=s : Kul=s : Lk=s
Mb=s : Mo=s : Nar=s
NgT=s : Ngb=s : Sr=s
manger (qc farineux)
Gu=m : KbN=mbr
Lk=mr : Mb=m : Mo=m
Nar=m : Ngb=mr,m
Sr=m
manger (qc mou)
Beb= : Bd= : Gor=
Gu= : Kbb= : Kul=
Lk= : Mb= : Mo= : Nar=
NgT=w : Ngb= : Sr=
manioc
Beb=ngl : Bd=ngl
Db=gj : Gor=ngl
Gu=ngl : KbN=ngl
Kbb=ngl : Kul=ngl
Lk=gy-ngr : Mb=ngr
Mo=ngl : Nar=ngly

Franais Langues Sara


NgT=ngy : Ngb=ngl
Sr=ngl
mante religieuse
Beb=-gng : Bd=-gng
Gor=-gng : Gu=gng
Lk=-gng : Mb=k-gng
Mo=-gng
Nar=k-ngr-bd
Ngb=gg : Sr=km-d-
march
Beb=sk : Bd=sk
Db=sk : Gor=sk : Gu=sk
KbN=sk : Kbb=l-lb-n
Kul=sk : Lk=nd-n-ndg
Mb=sk : Mo=sk
Nar=sk : NgT=sk
Ngb=sg : Sr=sk
marcher, se promener
Beb=njy : Bd=njy
Db=tg : Gor=njy
Gu=njy : KbN=k
Kbb=nj : Lk=nj : Mb=ndy
Mo=njy : Nar=njy
NgT=njy : Ngb=nj
Sr=njr
marcage, tang
Lk=by : Mb=kar
Nar=kr
margouillat
Beb=-b : Bd=byl
Db=k : Gor=-b
Gu=k-ngl-bn : KbN=kl
Kbb=-byl : Kul=kl
Lk=-bl : Mb=k-b
Mo=byl : Nar=kl
Ngb=byl : Sr=k
mari
Beb=ngw : Bd=ngw
Db=ngw : Gor=ngw : Gu=ngw
KbN=ng : Kbb=ngw
Lk=ngw : Mb=ngw : Mo=ngw
Nar=ng : NgT=ng
Ngb=ngw : Sr=ng
marmite, petit
Beb=mb-t : Bd=by
Gu=by : KbN=hy : Kbb=by

Lk=by : Mb=by : Nar=by


Ngb=by
marqueur d'interrogation
Beb=w : Bd= : Gor=w
Gu=w : KbN=w : Kbb=w
Kul=l : Lk=w : Mb=w
Mo=w : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=
marqueur de dbarrassement
Beb=k : Bd=k
Db=knng : Gor=k
Gu=kk : Kbb=rng : Lk=kr
Mb=k : Mo=k : Nar=k
NgT=k : Ngb=k : Sr=k
marqueur du futur
Beb= : Bd= : Gor=
Gu= : KbN=nj- : Kbb=
Lk= : Mb= : Mo= : Nar=
NgT= : Ngb= : Sr=
marqueur du pluriel : nom
Beb=j : Bd=j : Db=g
Gor=g : Gu=g : KbN=g
Kbb=j : Kul=g : Lk=j
Mb=-g : Mo=j : Nar=-g
NgT=-g : Ngb=j : Sr=g
marqueur du pluriel : verbe
Beb=- : Bd=- : Db=-
Gor=- : Gu=- : Mb=-
Mo=- : Nar=- : Sr=-
marqueur locatif
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : Kbb=t
Lk=g : Mb=t : Mo=t
Nar=t : NgT=t : Ngb=d
Sr=t
matin. de bon matin
Beb=k-s : Bd=s
Gor=s : Gu=ndg
Kbb=k-s : Kul=jnj
Lk=nd : Mb=k-s : Mo=s
Nar=k-nd : NgT=dl
Ngb=nd : Sr=d-l
maudire
Beb=m : Bd=mn
Gor=m : Gu=mn : Lk=g
Mb= : Mo=mn : Nar=r
Ngb=mn : Sr=tmb

47

mauvais : tre
Beb=mj : Bd=mj
Gor=mj : Gu=mjl
KbN=s : Kbb=mnjg
Mb=mj : Mo=mj
Nar=mj : NgT=mj
Ngb=mj : Sr=mj
me (obj. de verbe)
Beb=- : Bd=- : Db=-
Gor=- : Gu=- : Kbb=-
Kul=m : Lk=- : Mb=-
Mo=- : Nar=- : Ngb=-
Sr=-
mdicament
Beb=dw : Bd=dw
Db= : Gor=dw,k
Gu=kg : Lk=km,km
Mb=k : Mo=km : NgT=k
Ngb=km : Sr=k
melon
Beb=ws : Bd=ws
Db=ws : Gor=ws : Gu=ws
KbN=ws : Kbb=ws
Lk=ws : Mb=ws : Mo=ws
Nar=ws : Ngb=ws
Sr=ws
mme
Gor=kr-b
Kbb=kr-b : Lk=kr-b
Mb=k-kr : NgT=k
Ngb=kr
menton
Beb=-ngngr : Bd=gn
Gor=mtgn : Gu=bgm-t
Kbb=gl-t : Lk=gl-t
Mb=bg : Mo=gn-t
Nar=bg : Ngb=gl-t
Sr=bg
mre
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=k : KbN=k
Kbb=k : Kul=k : Lk=k
Mb=k : Mo=k : Nar=k
NgT=k : Ngb=k : Sr=k
mesurer
Beb=mbj : Bd=mbj
Gor=mbj : Gu=mbj

48

Lk=mbj : Mb=mbj
Mo=mbj : Nar=mbj
Ngb=mbj
mettre en rang
Bd=s : Db=s : Lk=s
Mb=s
mettre les os ensemble
Gu=nm : Mb=n
Ngb=nm
miel
Beb=b-tj : Bd=tj
Gor=mb-tj : Gu=b-tj
Kbb=b-tj : Lk=b
Mb=tj : Mo=b-tj
Nar=ybtj : Ngb=tnj
Sr=tj
mieux, tre mieux
Beb=s-t : Bd=s-t
Db=s-t : Gor=s-t
Gu=s-t : Kbb=st
Mb=s-t : Mo=s-t
Nar=s-t : NgT=s-t
Ngb=s-d : Sr=s-t
mil (mot gnral)
Gor=k : Gu=k
KbN=kmb : Kbb=k : Kul=t
Mb=y-ko : Mo=k
Nar=k : NgT=mb : Ngb=k
Sr=bgd, k
mil pnicillaire
Beb=ty : Bd=ty : Db=ty
Gor=ty : Gu=ty
KbN=ty-k : Kbb=ty
Lk=ty : Mb=ty : Mo=ty
Nar=ty : Ngb=ty : Sr=ty
mil sauvage
Gu=jr : Lk=jml
Mb=jr : Mo=j : Sr=jr
mil, esp. de.
Beb=w : Bd=w : Db=w
Gor=w : Gu=w : Kbb=w
Lk=w : Mb=w : Mo=w
NgT=w : Ngb=w : Sr=w
mille
Beb=sk : Bd=db
Db=sk : Gor=dr
Gu=r-dg : Kbb=dr

Franais Langues Sara


Lk=tl-dg : Mb=db
Mo=db : Nar=db
NgT=db : Ngb=sg
Sr=db
mille-pattes
Beb=-kll
Gor=-kll : Gu=kll
KbN=kng : Kbb=-kll
Lk=-kll : Mb=k-kl
Nar=kr-r
NgT=k-nddr
Ngb=kll : Sr=kll
mince, svelte : tre
Beb=mbt : Bd=mbt
Db=mbt : Gor=mbt
Gu=mbt : Lk=mbd
Mb=mbt : Mo=mbt
NgT=mbt : Ngb=mbd
modeler
Beb=b : Bd=b
Gor=w : Gu=b : KbN=
Kbb= : Lk=b : Mb=
Mo=b : Nar= : Ngb=b
Sr=
moi (forme indpendant)
Beb=m : Bd=m : Db=m
Gor=m : Kbb=m : Mb=m
Mo=m : Nar=m : Ngb=m
Sr=m
mollet
Gu=ndndn : Mb=sl
Mo=ndn-nj : Sr=
mon, ma (oblique)
Beb=- : Bd=- : Db=-
Gor=- : Gu=- : Kbb=-
Kul=m : Lk=- : Mb=-
Mo=- : Nar=- : NgT=-
Ngb=- : Sr=-
monter
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=l
Kbb= : Kul=l : Lk=l
Mb= : Mo= : Nar=
NgT= : Ngb= : Sr=
monticule; termitire
Beb=-d : Bd=d
Gor=d-g-d,-d

Gu=d-d : Kbb=tl
Lk=d-j : Mb=d
Mo=d-d : Nar=d
NgT=d-d : Ngb=d-g-d
Sr=d
montrer
Bd=tj : Db=tj
Mb=tj
montrer, expliquer
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=tj : Gu=j : KbN=j
Kbb=j : Lk=tj : Mb=j
Mo=j : Nar=j : NgT=wj
Ngb=tj : Sr=j
mordre
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=j
Kbb=t : Lk=t : Mb=d
Mo=d : Nar=d : NgT=d
Ngb=t : Sr=d
mort
Beb=ky : Bd=ky : Db=ky
Gor=ky : Gu=ky : KbN=l
Kbb=ky : Lk=ky : Mb=ky
Mo=ky, y : Nar=ky
Ngb=ky : Sr=ky, y
mort; sorcerie
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu=y : Kbb=y
Lk=y : Mb=yo : Mo=y
Nar=y : NgT=y : Ngb=y
Sr=y
mortier
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=br
Kbb=br : Lk=b : Mb=b
Mo=b : Nar=b : NgT=b
Ngb=br : Sr=b
mouche
Beb=kng : Bd=kng
Db=k : Gor=kng : Gu=kng
KbN=k : Kbb=km : Lk=kw
Mb=kg : Mo=km
Nar=kng : Ngb=km : Sr=kg

49

mouche ts-ts
Gu=kng-mb : KbN=mb
Lk=-kl : Mb=mba : Mo=gng
Nar=gng : Ngb=s
mouill : tre
Beb=mbl : Bd=ym
Db=yn : Gor=ym : Gu=nm
Lk=ym : Mb=ym : Mo=nd
Nar=nm : Ngb=ll : Sr=mbl
mourir
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu=y : KbN=
Kbb=y : Lk=y : Mb=y
Mo=y : Nar=y : NgT=wy
Ngb=y : Sr=y
mousse
Bd=kl : Gor=pl
Gu=pll : KbN=hndl
Lk=hhg : Mb=hl : Mo=
Nar=hl : Sr=hl
moustique
Beb=yl : Bd=yl
Gor=yl : Gu=yl : KbN=wl
Kbb=yl : Lk=l : Mb=y
Mo=yl : Nar=yl : NgT=yl
Ngb=yl : Sr=y
mouton
Beb=bt : Bd=bt
Db=bt : Gor=bt : Gu=bt
Kbb=bt : Kul=bt
Lk=bdm : Mb=bt : Mo=bt
Nar=bt : NgT=bt
Ngb=bd : Sr=bt
mr : tre
Beb=mbj : Bd=mbj
Db=s : Gor=gsr, ks
Gu=k : Kbb=sng : Lk=ks
Mb=mbj : Mo=ks
Ngb=b, ks : Sr=
n'exister pas
Beb=gt : Bd=gt
Db=gt : Gor=gt : Gu=gt
Kbb=gt : Lk=gd
Mb=gto : Mo=gt
Nar=gt : NgT=gt
Ngb=gd : Sr=gt

50

nager
Beb=l : Bd=l
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Lk=l : Mb=l
Mo=l : Nar=ly : NgT=kl
Ngb=l : Sr=l
natte : sorte de
Beb=pl : Bd=pl
Gor=pl : Gu=rk
KbN=njg : Kbb=gkr
Kul=jg : Mb=p : Mo=pl
Nar=w : NgT=l
Ngb=tw-tg : Sr=g
natte : sorte de
Beb=tw : Bd=tw
Db=tw : Gor=tw : Gu=tw
Kbb=rk : Lk=tw
Mb=tw : Mo=tw
Ngb=tw : Sr=w
ne faut pas
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Mb=t : Nar=-l
Sr=l
neuf (9)
Beb=j-kr : Bd=j-kr
Db=jn : Gor=j-kr
Gu=j-sj-m : KbN=dk
Kbb=j-kr : Kul=dhb
Lk=gn-kr : Mb=j-kr
Mo=j-kr,j-ny-kr
Nar=ndh : NgT=ndh
Ngb=j-ny-kr : Sr=ndh
nez
Beb=m : Bd=m : Db=kn
Gor= : Gu=kr-m : KbN=kn
Kbb=m : Lk=m : Mb=kn
Mo=m : Nar=kn : NgT=kn
Ngb=m : Sr=k
nier
Beb=mnj : Bd=mj
Db=nj : Gor=mnj : Gu=nj
KbN=ngng : Kbb=my
Lk=my : Mb=mj : Mo=nj
Nar=nj : Ngb=my : Sr=nj
noeud
Mb=ngm : Mo= : Sr=k

Franais Langues Sara


noir : tre
Beb=ndl : Bd=ndl
Db=l : Gor=ndl : Gu=ndl
KbN=l : Kbb=ndl : Kul=t
Lk=ndl : Mb=l : Mo=ndl
Nar=ndl : NgT=ndl
Ngb=ndl : Sr=ndl
noix de karit
Bd=-r : Gor=
Lk=- : Mb= : Mo=-
Nar=
noix kola
Beb=gr : Bd=gr
Gor=gr : Gu=gr
KbN=k-r : Kbb=gr
Lk=gr : Mb=gr : Mo=gr
Nar=gr : Ngb=gr
Sr=gr
nom
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=r : KbN=y
Kbb=r : Lk=r : Mb=t
Mo=r : Nar=r : NgT=
Ngb=r : Sr=
nombre
Beb=kr : Bd=kr : Db=kr
Gor=kr : Gu=kr : Kbb=kr
Lk=kr : Mb=kr : Mo=kr
Nar=kr : NgT=kt : Ngb=kr
Sr=kt
nombreux, tre
Beb=y : Bd=by : Gor=by
Gu=bl : Kbb=bky : Lk=by
Mb=ba, bla : Mo=ng,
sl-j : Nar=bl
NgT=bhy : Ngb=bl
Sr=bl
nombril
Beb=km : Bd=km : Db=km
Gor=km : Gu=km : KbN=km
Kbb=km : Lk=km : Mb=km
Mo=km : Nar=km : Ngb=km
Sr=km
nourriture
Beb=n-ks : Bd=n-ks
Db=y-ks : Gor=y-ks
Gu=y-ks : KbN=nk

Kbb=n : Lk=n-ks
Mb=y-k-s : NgT=y-ks
Ngb=n-s : Sr=y-ks
nous (nom.)
Beb=j- : Gor=j- : Gu=j,jKbb=j- : Lk=j- : Mb=kMo=j- : Nar=j- : NgT=jNgb=j- : Sr=j-,jnous (nom.)
Beb=j- : Bd=j- : Db=jGor=j-, j- : Gu=j- : Lk=jMb=j- : Mo=j- : Nar=jNgb=j- : Sr=jnous (obj. de verbe)
Beb=-j : Bd=-j : Db=-j
Gor=-j, -j : Gu=-j, -j
KbN=j : Kbb=-j : Lk=-s
Mb=-j : Mo=-j : Nar=-j
Ngb=-s, -s : Sr=-j
nous (oblique); notre, nos
Beb=-j : Gor=-j
Gu=-j : Kbb=-j : Kul=j
Lk=-s : Mb=-j : Mo=-j
Nar=-j, -j : NgT=-j
Ngb=-s : Sr=-j
nouveau, neuf
Beb=sg : Bd=sg
Db=kj : Gor=sg : Gu=kg
Kbb=sk : Kul=y : Lk=sg
Mb=kj : Mo=sg
Nar=kj : Ngb=kg
Sr=kj
nouvelles
Bd=p : Gu=kb : Lk=k
Mb=h : Nar=ks
noyau
Beb=knd : Bd=gm
Gor=knd : Gu=jbr
KbN=kng : Lk=ngw-r
Mb=gm : Mo=k
Nar=gmbr : Ngb=knd
Sr=gmb
nuageux, noir : tre
Beb= : Bd= : Gor=
Gu= : Kbb=l : Lk=l
Mb= : Mo= : Nar=
NgT=y : Ngb= : Sr=

51

nuit, sombre : tre


Beb=d : Bd=db : Gor=d
Kbb=ndl : Mb=du,dw
Mo=ndl : Ngb=ndl
nuque
Beb=g : Bd=g
Db=kt-g : Gor=gr-g
Gu=y-g : Kbb=g : Mb=g
Mo=g : Nar=g : Ngb=g
Sr=g
odeur nausabond
Mb=sw : Mo=s : Sr=s
oeil
Beb=km : Bd=km : Db=km
Gor=km : Gu=km : KbN=km
Kbb=km : Lk=km : Mb=km
Mo=km : Nar=km : NgT=km
Ngb=km : Sr=km
oeufs
Beb=kw : Bd=kw : Db=kw
Gor=kw : Gu=kw : KbN=k
Kbb=kw : Kul=h : Lk=kw
Mb=kw : Mo=kw : Nar=k
NgT=kw : Ngb=kw : Sr=k
oignon sauvage : esp. de
Mb=ndj : Mo=ndj
Sr=ndj
oiseau
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu= : KbN=l
Kbb= : Kul=kl : Lk=y
Mb=y : Mo= : Nar=y
NgT=y : Ngb= : Sr=y
oiseau : drongo
Bd=dng : KbN=g
Lk=-ngw-y-g : Mb=j
Nar=jm : NgT=jmb
Ngb=jm : Sr=jmb
ombre; esprit
Beb=ndl : Bd=ndl
Db=njl : Gor=ndl : Gu=ndl
KbN=njl : Kbb=njl
Lk=njl : Mb=ndl : Mo=ndl
Nar=ndl : NgT=ndl
Ngb=ndl : Sr=nd
oncle maternel
Beb=nn : Bd=nn : Db=nn

52

Gor=nn : Gu=nn : KbN=nn


Kbb=nn : Kul=nn : Lk=nn
Mb=nn : Mo=nn : Nar=nn
NgT=nn : Ngb=nn : Sr=nn
onze
Beb=dg-gd-kr
Db=d--j
Gor=dg-d-kr
Gu=dg-gd-kr
Kbb=dk-r-kr
Kul=dg-j-hr
Lk=dg-gr-kr
Mb=kl-gd-k-kr
Mo=dg-gd--kr
Nar=kt-gd-kg
Ngb=dg-gr--kr
Sr=kt-gd-kg
oreille
Beb=mb : Bd=mb : Db=mb
Gor=mb : Gu=mb : KbN=mb
Kbb=mb : Kul=mv : Lk=mb
Mb=mb : Mo=mb : Nar=mb
NgT=mb : Ngb=mb : Sr=mb
orphelin
Beb=l : Bd=l : Gor=kl
Gu=l : KbN=l : Kbb=
Kul=mn-l : Lk=l
Mb=hl : Mo=l : Nar=l
Ngb=l : Sr=hl
os
Beb=sng : Bd=sng
Db=kng : Gor=sng
Gu=kng : KbN=nng
Kbb=sng : Kul=ng
Lk=sng,kng : Mb=kng
Mo=sng : Nar=kng
NgT=kng : Ngb=sng
Sr=kng
oseille
Beb=y : Bd=y : Db=yr
Gor=yr : Gu=yr : KbN=y
Kbb=yr : Lk=r : Mb=yr
Mo=y : Nar=yr : Ngb=r
Sr=y
o
Beb= : Bd=r : Db=
Gor= : Gu= : Kbb=

Franais Langues Sara


Lk= : Mb= : Mo=
Nar= : NgT= : Ngb=
Sr=r
ourbi
Bd=wl : KbN=wl
Lk=rks : Mb=wl : Mo=wl
Nar=wl : NgT=wl
outil pour graver
Mb=gr : Mo=d : Sr=gr
ouvert
Beb=tg : Bd=tgr
Db=tg : Gor=tgr : Gu=wy
Kbb=tk : Lk=tg
Mb=tg : Mo=tg, t
Nar=t : Ngb=tg : Sr=wy
ouvrir
Beb=t : Bd=t : Db=
Gor=t : Gu=t : KbN=t
Kbb=t : Kul=t : Lk=
Mb=t : Mo=t : Nar=t
NgT=th : Ngb=t : Sr=t
pagaie
Beb=ky : Bd=ky : Db=hy
Gor=hy : Gu=hy : KbN=h
Kbb=hy : Lk=hy : Mb=hy
Mo=hy : Nar=hy : Ngb=hy
Sr=h
pagayer
Beb=ll : Bd=ll : Db=pl
Gor=nl : Gu=nl : Kbb=ll
Lk=ll : Mb=nl : Mo=ll
Nar=nl : Ngb=ll : Sr=nl
pain
Beb=mp : Bd=mp
Db=mp : Gor=mp : Gu=mp
KbN=mp : Kbb=mb : Lk=mp
Mb=mp : Mo=mp
Nar=mp : Ngb=mp
Sr=mp
pangolin
Beb=mr-mng
Bd=mrmng : Gu=mr-mng
KbN=yk : Lk=mr-mng
Mb=mr-mng
Mo=mr-mng
Nar=mr-mng
Ngb=mr-mng

panier (pour pcher)


Lk=kr : Mb=k : Mo=k
Ngb=k
panier, sorte de
Beb=kr : Bd=kr
Gor=kr : Gu=jng
Kbb=kr : Lk=kr-b
Mb=jg : Mo=kr
Nar=db : Ngb=kr
Sr=jng
pantalons
Bd=njl : Db=njl
Gor=njl : Gu=njl
Kbb=njl : Lk=pndl
Mb=njl : Nar=njl
Ngb=njll : Sr=njl
panthre
Beb=kg : Bd=kg
Db=k : Gor=kg : Gu=kk
KbN=kb : Kbb=kk
Lk=kg : Mb=kg : Mo=kg
Nar=kg : Ngb=kg
Sr=kg
papier; livre
Beb=mbt : Bd=mbt
Db=mbt : Gor=mbt
Gu=mktb : Kbb=mbt
Lk=mb : Mb=mbt
Mo=mbt : Nar=mbt
Ngb=mbd : Sr=mktb
papillon
Beb=-lb : Bd=-l-b
Gor=-lw : Gu=bd-by
KbN=kk : Kbb=m
Lk=pp : Mb=k-b-bl
Mo=sbl
Nar=k-lt-br
Ngb=b : Sr=bl-b
parce que
Beb=mb : Bd=t-d
Db=kt : Gor=mb-k-k
KbN=lh-r : Kbb=mb-t-l
Kul=lf-gn : Lk=mb
Mb=kt-kd : Mo=d-tl
Nar=tm-kd : Ngb=mb-t
Sr=td

53

pareil : tre
Beb=t : Bd=tk : Db=t
Gor=tk : Gu=tt
Kbb=tk : Lk=tg
Mb=tt : Mo=tt
Nar=tt : NgT=tt
Ngb=tg : Sr=tt
parents, famille
Beb=nj : Bd=nj
Db=nj : Gor=nj : Gu=nj
Kbb=nj : Kul=hf
Lk=nj : Mb=nj : Mo=nj
Nar=ng : NgT=nj
Ngb=nj,nj
Sr=gr-kj,ng
paresse
Beb=dw : Bd=db
Gor=dw : Gu=db : KbN=
Kbb=db : Lk=db
Mb=ng : Mo=db
Nar=yy : Ngb=rm : Sr=yy
parole
Beb=t : Bd=t : Gor=t
Gu=t : KbN=h : Kbb=tr
Kul=f : Lk=tr : Mb=ta
Mo=y-t : Nar=nj
Ngb=tr : Sr=nj
partager
Beb=ky : Bd=gy
Gor=ky : Gu=nb : Kbb=ky
Lk=ky : Mb=ky : Mo=ky
Nar=nb : Ngb=ky : Sr=kng
partir
Beb=t : Bd=t : Gu=t
Lk=d : Mb=t : Ngb=ndy
pas, ne ... pas
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu=l : Kbb=g
Kul=s : Lk=g : Mb=
Mo= : Nar=l : NgT=
Ngb= : Sr=
passer sur le feu
Beb=yl : Bd=yl
Lk=yl : Mb=tl : Mo=yl
Ngb=yl : Sr=g
patate douce
Beb=bngw : Bd=bngw

54

Db=bngw : Gor=bngw
Gu=bngw : KbN=bngw
Kbb=bngw : Lk=bngw
Mb=bngw : Mo=bngw
Nar=bng : NgT=bngw
Ngb=bngw : Sr=bngw
paume
Bd=d-j : Db=d-j
Gu=d-j : Lk=dbl
Mb=da-j : Nar=da-j
Ngb=dml-j
pauvret
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
KbN=njh : Kbb=nd
Lk=nd : Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=nd
Sr=nd
payer
Beb=g : Bd=g : Db=b
Gor=g : Gu=g : KbN=b
Kbb=kk : Lk=g
Mb=b,g : Mo=g
Nar=g : Ngb=g : Sr=g
peau
Beb=ngr : Bd=ngr
Gor=ngr : Gu=ngr
Kbb=ngr : Lk=ngr
Mb=ngr : Mo=ngr
Nar=ngr : NgT=bmb
Ngb=ngr : Sr=ng
peau, cuir
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
KbN=nd : Kbb=nd
Lk=nd : Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=nd
pcheur
Beb=mbw : Bd=mbw
Db=ng-nd-knj : Gor=mbw
Gu=mbw : Kbb=mbw
Kul=n-mv-hnj : Lk=mbw
Mb=nw : Mo=mbw : Nar=nw
NgT=nd : Ngb=mbw : Sr=n,
ng-nd-knj

Franais Langues Sara


peler
Gu=ndy : Mb=ngy
Mo=ty : Sr=ngy
pntrer dans l'eau
Beb= : Bd= : Gor=
Gu= : KbN=n : Kbb=
Lk=n : Mb= : Mo=
Nar=d : Ngb= : Sr=
pnis
Beb=br : Bd=br
Lk=br : Mb=br : Ngb=bn
perche pour cueillir
KbN=g : Lk=kg-knj
Mb=kg : Nar=kg
perdrix
Beb=kr : Gor=kr
Gu=kr : Kbb=kr : Lk=kr
Mb=kr : Mo=sn
Nar=krw : Ngb=kr
Sr=kwy
pre
Beb=b : Bd=b
Db=br : Gor=b : Gu=b
KbN=by : Kbb=b : Kul=vy
Lk=b : Mb=b : Mo=bb
Nar=bb : NgT=b
Ngb=b : Sr=bb
perles
Beb=md : Bd=md
Db=md : Gor=md : Gu=md
KbN=k-kl : Kbb=mr
Lk=mr : Mb=md : Mo=md
Nar=md : Ngb=mr : Sr=md
personne
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=d
Kbb=d : Kul=d : Lk=dw
Mb=d : Mo=d : Nar=d
NgT=d : Ngb=d : Sr=d
personne avec le mme nom
Gu=ky : Mb=nd
Mo=nd : Sr=nd
petit : tre
Beb=d : Bd=d : Db=j
Gor=nd : Gu=d, ndy
KbN= : Lk=n, nj
Mb=d : Nar=d

NgT=h : Ngb=d, lm
Sr=d
peu, un peu
Beb=nd : Bd=jl : Db=j
Gor=nd : Gu=ndy : KbN=
Kbb=s : Kul=ysn : Lk=nj
Mb=s : Mo=s : Nar=s
NgT=s : Ngb=l : Sr=sy
phacochre
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=br
Kbb=b : Lk=br : Mb=b
Mo=b : Nar=b-k-w
NgT=b : Ngb=b : Sr=b
pied, jambe
Beb=nj : Bd=nj : Db=nj
Gor=nj : Gu=nj : KbN=nj
Kbb=gl : Kul=nj : Lk=gl
Mb=nj : Mo=nj : Nar=nj
NgT=nj : Ngb=gl : Sr=nj
pige
Beb=mbngr : Bd=gm
Db=gm : Gor=gm : Gu=gm
KbN=gmb : Kbb=-mbr
Lk=gm : Mb=gm : Mo=gm
Nar=gm : NgT=gmb
Ngb=gm : Sr=gm
pirre de divination
Mb=wr : Mo= : Sr=w
pigeon, tourterelle
Beb=d : Bd=d : Db=dr
Gor=dr : Gu=dr : KbN=d
Kbb=dr : Lk=-dr : Mb=dr
Mo=d : Nar=dr : NgT=dr
Ngb=dr : Sr=d
piler
Beb=r : Gor=r : Lk=r
Mb=r : Mo=r : Nar=r
Ngb=r : Sr=r
piler (pour enlever le son)
Beb=sw : Bd=sb
Db=s : Gor=s : Gu=s
KbN=sk : Kbb=sw
Lk=sb : Mb=s : Mo=sb
Nar=sw : Ngb=sb
Sr=sb

55

pilon
Beb=gy : Bd=gy : Db=gy
Gor=gy : Gu=gy : KbN=g
Kbb=gy : Lk=gy : Mb=gy
Mo=gy : Nar=gy : Ngb=gy
Sr=gy
piment
Beb=jl : Bd=dg
Db=ndng : Gor=jl
Gu=kb : KbN=st : Kbb=jl
Lk=d : Mb=st : Mo=kb
Nar=kr : Ngb=kb,
mndrw : Sr=k
pincer, gratter
Beb=g : Bd=mn : Db=g
Gor=g : Gu=g : KbN=g
Kbb=k : Lk=g : Mb=g
Mo=g : Nar=g : Ngb=g
Sr=g
pintade
Beb=tnj : Bd=tnj
Db=tnj : Gor=tnj
Gu=tnj : KbN=tnj
Kbb=tnj : Lk=tnj
Mb=tnj : Mo=tnj
Nar=tnj : Ngb=tnj
Sr=tnj
pipe
Beb=t : Bd=t
Gor=t : KbN=gr-sl
Kbb=-tr : Lk=by-s
Mb=t : Mo=t
Ngb=by-s : Sr=gl-mg
piquer
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=d
Kbb=s : Lk=s : Mb=s
Mo=s : Nar=s : NgT=ws
Ngb=s : Sr=s
piquer
Beb=tg : Bd=tg
Mb=tg
pirogue
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=tw : Gu=t : KbN=th
Kbb=t : Lk=t : Mb=to

56

Mo=t : Nar=t : NgT=th


Ngb=t : Sr=to
place de, traces de
Beb=tw : Bd=t
Gor=bng : Gu=g : Kbb=tr
Lk=kl : Mb=kl : Mo=t
Nar=gt : Ngb=d-gl
Sr=bng
placenta
Beb=ky-ngn : Bd=ky
Db=k : Gor=ky : Gu=k
KbN= : Kbb=ky : Lk=kw
Mb=kw : Mo=ky : Nar=kw
Ngb=ky : Sr=k
plaie, blessure
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=d
Kbb=d : Kul=dy : Mb=do
Mo=d : Nar=d : NgT=d
Ngb=d : Sr=d
plaire
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : Kbb=n
Kul=l : Lk=l : Mb=n
Mo=n : Nar=n : NgT=n
Ngb=l : Sr=n
planche, bois plat
Mb=br : Mo=bgr
Sr=br
pleurer
Beb=n : Bd=n : Gor=n
Gu=n : Kbb=n : Kul=n
Lk=n : Mb=n : Mo=n
Nar=n : NgT=s : Ngb=n
Sr=n
pleurer sanglots
Mb=s,sk,s : Mo=sk
Sr=sk
pluie
Beb=nd : Bd=nd : Db=nj
Gor=nd : Gu=nd : KbN=nj
Kbb=nj : Kul=y : Lk=nj
Mb=ndi : Mo=nd
Nar=nd, m : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=m

Franais Langues Sara


plume
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=bl
Kbb=b : Lk=b : Mb=b
Mo=b : Nar=b : NgT=b
Ngb=b : Sr=b
poche
KbN=k : Lk=ps
Mb=bd-kb : NgT=ps
poil
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=bl
Kbb=b : Mb=b : Mo=b
Nar=b : NgT=b : Ngb=b
Sr=b
pois de terre
Beb=wl : Bd=wl
Db=w-nd : Gor=wl
Gu=wl : Kbb=wl-b
Kul=wl-v : Lk=l-b
Mb=w-s : Mo=b-
Nar=wl : Ngb=l-nd
Sr=w
poison
Beb=kng : Bd=kng
Gor=kng : Gu=kng : Lk=tr
Mb=wng : Mo=kng
Nar=kg : Ngb=ms
Sr=kng
poisson
Beb=knj : Bd=knj
Db=knj : Gor=knj
Gu=knj : KbN=knj
Kbb=knj : Kul=hnj
Lk=knj : Mb=knj
Mo=knj : Nar=knj
NgT=knj : Ngb=knj
Sr=knj
poisson : capitaine
Beb=g-s : Bd=ksng
KbN=mn-knj
Kbb=-gms : Lk=km-dy
Mb=ksng : Mo=km-ndy
Nar=ksng : NgT=ksng
Ngb=km-ndy : Sr=ksng

poisson : esp. de
Lk=yw : Mb=wy
Sr=wy
poisson : esp. de
Db=tb : KbN=t
Lk=kb : Mb=tw : Mo=sw
poisson : esp. de
Mb=wd : Mo=wd
Sr=wd
poisson : esp. de
Bd=d : Gu=d : Mb=d
Mo=d : Ngb=d
poitrine
Beb=g : Bd=g : Db=
Gor=g : Gu=ng-ndb
Kbb=n-g : Lk=k,n-k
Mb=g : Mo=n-gy
Nar=ngnj : Ngb=sn-kr,
kr : Sr=ngnj
pomme cannelle
Bd=bbr-mnd : Gu=mbr
Kbb=mb : Lk=mbr
Mb=mbr : Mo=mb
Nar=mbr : NgT=mbr
Ngb=mbr : Sr=mb
pomme d'Adam
Beb=p-mnd : Bd=-g
Db=jr-kb
Gor=jm-mndm
Gu=pr-kb : KbN=gl
Lk=knjr : Mb=jr-k
Mo=tb-mnd : Nar=g
Ngb=ngdng : Sr=g-mnd
pont
Beb=nd : Bd=bbr
Kbb=nd : Lk=nd : Mb=nda
Mo=bbr : Ngb=d
Sr=nd
porc-pic
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu=wy : Kbb=y
Lk=y : Mb=yw : Mo=y
Nar=mbnj : Ngb=y
Sr=mbnj
porte
Beb=t-ky : Db=t-kj
Gor=t-ky : Gu=t-ky

57

Kbb=t-ky : Kul=t-bt
Lk=t-w : Mb=t-b
Mo=t-ky,t-b
Nar=t-kj : NgT=t-kj
Ngb=t-ky : Sr=t-kj
porter
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t, y
KbN=t : Kbb=t : Lk=d
Mb=t : Mo=t : Nar=t
NgT=j- : Ngb=d : Sr=t,y
porter (des habit)
Bd= : Gu= : Kbb=
Lk= : Mb=
porter [habits]
Beb=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : Kbb=k,
d : Mb=l : Mo=l
Nar= : Ngb= : Sr=
poser plat
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
KbN=nd : Kbb=nd
Kul=t : Lk=nd : Mb=nd
Mo=nd : Nar=nd
NgT=h : Ngb=nd
Sr=nd
poser, incliner contre
Gu=ndn : Mb=ndn
Mo=ndn : Sr=ndn
poteau tri fourchu
Gu=r : Mb=r
Mo=r : Sr=
pou
Beb=ngs : Bd=ngs
Db=ngs : Gor=ngs
Gu=ngs : KbN=ngs
Kbb=ngs : Lk=ngs
Mb=ngs : Mo=nds
Nar=ngs : Ngb=ngs
Sr=ngs
poulet
Beb=knj : Bd=knj
Db=knj : Gor=knj
Gu=knj : KbN=knj
Kbb=knj : Kul=knj
Lk=knj : Mb=knj

58

Mo=knj : Nar=knj
NgT=knj : Ngb=knj
Sr=knj
pour que
Gor=kd : Gu=l
Kbb=k-t : Lk=mb : Mb=k
NgT=t : Ngb=mb : Sr=y
pour rien
Beb=kr-b : Gor=ndng
Gu=kr : Kbb=nj-b
Lk=b-j : Mb=k-ndg
Mo=kr-b : Nar=ndg
Ngb=g-ndg : Sr=k-ndg
pour; cause de
Beb=mb-t-l : Bd=td
Db=kt : Gor=mb-t
Gu=td : Mb=kt : Mo=k-d
Nar=tm-y : NgT=tm-y
Ngb=mb : Sr=nj
pourquoi
Beb=mb- : Bd=d-r
Db=t- : Gor=mb-
Gu=td- : Kbb=mb-t-
Lk=mb- : Mb=kt-
Mo=k-d- : Nar=nj-,
tm- : NgT=tm-
Ngb=mb- : Sr=tm-r
pourri : tre
Beb=ndm : Bd=ndm
Db=ndm : Gor=ndm : Gu=ndm
Kbb=ndm : Lk=ndm
Mb=ndm : Mo=ndm
Nar=ndm : Ngb=ndm
Sr=ndm
pousser
Beb=b : Gu=b
Kbb= : Lk= : Mb=
Nar=t
poussire
Bd=bbr : Gor=b
Mb=sbr : Ngb=bbr
poussire
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=bbr
KbN=bmb : Kbb=bm : Lk=b
Mb=bu : Mo=kd

Franais Langues Sara


Nar=bmbr : NgT=bmbr
Ngb=k : Sr=bmb
premier, d'abord
Beb=dsy : Bd=d-sy
Gu=dsy : Kbb=dngr
Lk=dngr : Mb=ds
Mo=y-, kt
Nar=dtl : NgT=ds
Ngb=d- : Sr=tg-d
prendre
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=tk
Kbb=t : Lk=t : Mb=t
Mo=t : Nar=t : NgT=th
Ngb=t : Sr=t
prendre
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : Kbb=n
Lk=n : Mb=n : Mo=n
Nar=n : NgT=wn : Ngb=n
Sr=n
prparer la bouillie
Beb=t : Bd=t : Db=
Gor=t : Gu=t : Kbb=t
Lk=t : Mb=o : Mo=t
Nar=t : Ngb=t : Sr=t
presser avec doigts
Mb=s : Mo=s : Sr=s
presser, forcer
Beb=r : Bd=r
Gor=mbs : Lk=r : Mb=r
Nar=r, mbr : Ngb=r
prter, emprunter
Beb=tn : Bd=tn
Db=tn : Gor=tn : Gu=tn
Kbb=tn : Lk=tn
Mb=tn : Mo=tn
Nar=tn : NgT=tn
Ngb=tn : Sr=tn
prix
Beb=gt : Bd=gt
Db=gt : Gor=gt : Gu=gt
KbN=ks : Kbb=gt, nr
Lk=gd : Mb=gt : Mo=gt
Nar=gt : NgT=gt
Ngb=gd : Sr=gt

problme
Beb=t : Gor=t : Gu=t
Kbb=tr : Mb=ta : Mo=t
Nar=nj : Ngb=t
Sr=ta,nj
proche
Beb=dp : Bd=s
Db=ngg : Gor=gd : Gu=ngr
Kbb=ngr-s : Lk=db
Mb=ngr : Mo=mb
Nar=ngr : Ngb=db,ngs
Sr=ng
profond, tre
Beb=w : Bd= : Db=r
Gor= : Gu=b : KbN=wl
Kbb=r : Lk=r : Mb=o
Mo= : Nar=l : Ngb=r
Sr=l
profondeur
Gu=dng : Lk=b
Mb=l : Nar=l
Ngb=ngl-jm : Sr=l
proposer
Beb=j : Db=mb
Lk=j : Mb=mb : Sr=n
propritaire
Beb=nj : Bd=nj : Db=ng
Gor=nj : Gu=nj
KbN=k-k : Kbb=nj
Lk=nj : Mb=ng : Mo=nj
Nar=ng : NgT=ng : Ngb=nj
Sr=ng
propritaire
Beb=- : Bd=
Db=k : Gor=y : Gu=kw
Kbb= : Lk= : Mb=ky
Mo=- : Nar=kw : Ngb=nj
Sr=kw
puiser
Beb=d : Gor=d
Gu=d : Kbb=r : Lk=t
Mb=d/d : Mo=d
Nar=d : Ngb=t : Sr=d
puits
Beb=bl-m
Bd=bl-m : Db=bl-m
Gor=bl : Gu=bl-m

59

KbN=r : Kbb=bw-m
Kul= : Lk=bw-mn
Mb=e : Mo=bl-m
Nar=bl-m : NgT=bl-m
Ngb=bl-m : Sr=bl-m
punaise des lits
Bd=-m : Gu=-
Kbb=--r : Lk=r
Mb=ty-r : Mo=--b
pus
Beb= : Bd=wy : Db=
Gor= : Gu=wy : KbN=wy
Kbb=w : Lk=w : Mb=i
Mo= : Nar= : NgT=w
Ngb=y : Sr=wy
python
Beb=mm : Bd=mm : Db=mm
Gor=mm : Gu=l-ng
KbN=mm : Kbb=mm : Lk=mm
Mb=mm : Mo=mm : Nar=mm
NgT=mm : Ngb=mm : Sr=mm
quand
Beb=l-k : Bd=l-k
Db=l-ng : Gor=l-k
Gu=l-k : Kbb=tk
Lk=l-g : Mb=lo-
Mo=l-k : Nar=l-
Ngb=l-g : Sr=dn-,l-
quand?
Beb=mt : Gu=lt-b
Mb=ngyt
Nar=ngy-t
Sr=rngy-t
quatre
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=s
Kbb=s : Kul=s : Lk=s
Mb=s : Mo=s : Nar=s
NgT=s : Ngb=s : Sr=s
que, pour que
Beb=kd : Bd=kd
Gor=kd : Gu=kd : Kbb=k
Lk=k : Mb=kd : Mo=kd
Nar=kd, tm-kd
NgT=kd : Ngb=k : Sr=kd
que, qui
Beb= : Gor= : Gu=

60

KbN=k : Kbb= : Lk=


Mb=h : Mo= : Nar=
NgT=h : Ngb= : Sr=
que, qui, ce que, ce qui
Gor=ndn : Gu=k
Kbb=k : Mb= : Mo=k
Nar= : Ngb=g : Sr=
que, quoi
Beb= : Bd=r : Db=
Gor= : Gu= : Kbb=
Lk= : Mb= : Mo=
Nar= : NgT= : Ngb=
Sr=r
qumander, solliciter (don)
Bd=ky : Db=k : Gor=ky
Gu=k : KbN=nj : Kbb=ky
Lk=kwy : Mb=k : Mo=ky
Nar=gd : Ngb=ky : Sr=gd
queue
Beb=ng : Bd=mng
Db=ng : Gor=ng
Gu=ng : KbN=kl
Kbb=ng : Lk=ng
Mb=ng : Mo=mng
Nar=kl : NgT=ng
Ngb=ng : Sr=kl
qui, que
Beb=k : Bd=k : Db=ng
Gor=k : Gu=k : Kbb=k
Lk=g : Mb=k : Mo=k
Nar=k : NgT=k : Ngb=g
Sr=k
qui?
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=n
Kbb=n : Lk=n : Mb=n
Mo=n : Nar=n : NgT=n
Ngb=n : Sr=n
racines
Beb=ngr : Db=ngr
Gor=ngr : Gu=ngr
KbN=gg : Lk=ngr
Mb=ngr : Mo=ngr
Nar=ngr : NgT=ngr
Ngb=ngr : Sr=ng

Franais Langues Sara


ramasser, prendre
Beb=y : Bd=mb : Db=y
Gor=y : Gu=y : Kbb=y
Lk=d : Mb=y : Mo=y
Nar=y : NgT=wy
Ngb=y,d : Sr=y
ramper (un enfant)
Beb=g : Bd=g : Db=g
Gor=g : Gu=g : KbN=ndg
Kbb=k : Kul=l : Lk=g
Mb=g : Mo=g : Nar=g
NgT=g : Ngb=g : Sr=g
ramper (une plante)
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Lk=l : Mb=l
Mo=l : Nar=ly : Ngb=l
Sr=l
rancune
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=gl : Gu=b : KbN=ng
Kbb=b : Lk=b : Mb=b
Mo=b : Nar=b : Ngb=b
Sr=b
raser, se
Beb=ngs : Bd=ngs
Gor=ngs : Gu=nds
Kbb=ngs : Lk=gs
Mb=ngs : Mo=nds
NgT=ds : Ngb=nds
Sr=ngs
rasoir
Beb=yng : Bd=yng
Db=nng : Gor=yng
Gu=yng : KbN=n
Kbb=yng : Mb=yng
Mo=br : Nar=yg
Ngb=yng : Sr=yng
rassasi, tre
Beb=ndn : Bd=ndn
Db=ndn : Gor=ndn : Gu=ndn
Kbb=ndn : Mb=ndn : Mo=ndn
Nar=ndn : Ngb=ndn
Sr=ndn
rassembler
Beb=kw : Bd=kw
Gor=kw : Gu=kb : Kbb=mb

Kul=t : Lk=mb : Mb=k


Mo=kw : Nar=kn : NgT=kn
Ngb=mb : Sr=k
rat : esp. de
Lk=lng : Mb=lg
Nar=yg-tb : Ngb=lg
rat : esp. de
Bd=n : Gu=n
KbN=k-ym : Lk=-n
Mb=n : Mo=n : Ngb=n
rat : esp. de
Gu=ngy : Mb=nj
Mo=bngrng
rat, souris
Beb=yg : Bd=yg
Db=yg : Gor=yg : Gu=yg
Kbb=yk : Kul=k
Lk=g : Mb=yg : Mo=yg
Nar=yg : Ngb=yg
Sr=yg
rater; manquer
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=l
Kbb=l : Lk=ll : Mb=n
Mo=n : Nar=n : NgT=n
Ngb=l : Sr=n
rattraper
Bd=ng : Gu=nr
Mb=ng : Mo=ng
rayon de miel
Bd=mb : Lk=mbr
Mb=mb : Nar=mb
NgT=mb
redresser
Beb=ndj : Bd=ndj
Lk=ndj,ndj : Mb=mbj
Ngb=n
redresser
Gu=ndj : Mb=ndj
Mo=ndj : Sr=ndj
rflchir
Beb=mr : Db=g : Gor=mr
Gu=gr : Kbb=j : Lk=j
Mb=ga : Mo=g : Nar=gr
Ngb=nj : Sr=g

61

refroidir
Beb=ly : Bd=ly
Gor=tr : Lk=pl : Mb=ly
refuser
Beb=mbt : Bd=mbt
Gor=mbt : Gu=mbt
KbN=g : Kbb=mbt
Lk=mbd : Mb=mbt
Mo=mbt : Nar=mbt
NgT=mbt : Ngb=mbd
Sr=mbt
remplir
Beb=s : Bd=rs
Db=s : Gor=s : Gu=s
KbN=rs : Kbb=s
Lk=s : Mb=s : Mo=s
Nar=s : NgT=s
Ngb=s : Sr=rs
remuer
Beb=kr : Bd=kr
Gu=kr : Kbb=kr : Lk=kr
Mb=kr,kr : Mo=kl
Ngb=kr
remuer
Beb=gl : Db=br
Gor=kr : Gu=ktr
Lk=lng : Mb=pe
Mo=ktr : NgT=p
Ngb=gdr
rencontrer
Gu=ndt : Mb=ndd
Sr=ndd
renvoyer; chasser
Beb=tw : Bd=tw
Db=tb : Gor=tw : Gu=tb
KbN=t : Kbb=tb
Kul=t : Lk=t,tb
Mb=tw,t : Mo=tb
Nar=tb : NgT=t
Ngb=tb : Sr=t
rpandre une odeur
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=t
Kbb=t : Lk=nd : Mb=t
Mo=t : Nar=t : NgT=t
Ngb=nd : Sr=t

62

repas sans sauce


Gu=st : Mb=st
Ngb=td
rpondre
Beb=ndg : Bd=ndg
Gor=ndg : Gu=ndg
Kbb=njk : Lk=njg
Mb=ndg : Mo=ndg
Nar=ndg : Ngb=ygd,
ndg : Sr=ndg
rsidu
Beb=nj : Bd=bs
Db=bs : Gor=y : Gu=y
Kbb=sy : Lk=y, nng
Mb=bs : Mo=y : Nar=y
NgT=kh : Ngb=bs
Sr=ky
respiration; repos; souffle
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=kb : KbN=k
Kbb=km : Lk=kw : Mb=k
Mo=k : Nar=k : NgT=kh
Ngb=km : Sr=k
reste
Beb=ndg : Bd=g
Db=ndg : Gu=yng-yng
KbN=ndk : Lk=gs
Mb=ndg : Mo=ndg
NgT=gb : Ngb=gs
rester
Beb=ny : Bd=ny : Db=ny
Gor=ny : Gu=ny : Kbb=ny
Lk=ny : Mb=ny : Mo=ny
Nar=ny : NgT=nh : Ngb=ny
Sr=ny
retailler
Mb=s : Mo=sy : Sr=s
rveiller, se rveiller
Beb=ndl : Bd=ndl
Db=nd : Gor=ndl : Gu=ndl
KbN=nd : Kbb=ndl : Lk=ndl
Mb=nd : Mo=ndl
Nar=ndl : NgT=nd
Ngb=ndl : Sr=nd
revenir, rentrer; tourner
Beb=tl : Bd=tl : Db=tl
Gor=tl : Gu=tl : KbN=tl

Franais Langues Sara


Kbb=tl : Kul=ndl : Lk=tl
Mb=tl : Mo=tl : Nar=tl
NgT=t : Ngb=tl : Sr=t
rver; rve
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=n
Kbb=n : Lk=n : Mb=n
Mo=n : Nar=n : Ngb=n
Sr=n
rhinocros
Beb=ks-bn : Bd=b
Db=g : Gu=brn : KbN=bn
Lk=gj-br : Mb=b
Mo=sbn : Nar=bn
NgT=bn : Ngb=ks-br,
ks-bn : Sr=b
rhumatisme
Bd=kg : Gor=kg
Lk=kg : Mb=kg : Mo=kg
rien; vide; normale
Beb=kr : Db=l
Gor=kr : Gu=kr : KbN=k
Kbb=b : Lk=b : Mb=kr
Mo=kr : Nar=kr
NgT=k : Ngb=kr
Sr=k
rincer
Beb=s : Bd=sk
Gor=sk : Gu=sk
KbN=sk : Kbb=sk
Lk=sg : Mb=sk : Mo=sk
Nar=sk : Ngb=sg
Sr=sk
rire
Beb=kg : Bd=kg
Db=g : Gor=kg : Gu=g
KbN=tb : Kbb=kk
Lk=kg : Mb=g : Mo=kg
Nar=g : NgT=g : Ngb=kg
Sr=kg,g
rival
Beb=jng : Bd=jng
Db=jng : Gor=jng
Gu=jng : Kbb=jng : Lk=jng
Mb=jng : Mo=jng
Nar=jng : NgT=jng
Ngb=jng : Sr=jng

rnier
Beb=m : Bd=m : Gor=mr
Gu=mr : Kbb=mr : Lk=mr
Mb=mr : Mo=mr : Nar=mr
NgT=mr : Ngb=mr : Sr=m
rose
Beb=tl : Bd=tl : Db=t
Gor=tl : Gu=tl : KbN=tl
Kbb=tl : Lk=t : Mb=tl
Mo=tl : Nar=tl : NgT=tl
Ngb=tl : Sr=tl
roter, ructer
Beb=dj : Bd=dj
Db=ng : Gor=dj : Gu=gd
Kbb=dj : Lk=dj
Mb=gj : Mo=dj
Nar=gj : Ngb=dj
Sr=gj
rouge : tre
Beb=ks : Bd=k
Db=ks : Gor=ks : Gu=k
KbN=k : Kbb=ks : Kul=k
Lk=ks-g-ks : Mb=kr
Mo=ks : Nar=kr
NgT=k : Ngb=ks
Sr=kr
route, chemin
Beb=w : Bd=rb
Db=b : Gor=w : Gu=b
KbN=rb : Kbb= : Kul=v
Lk=w : Mb=b : Mo=b
Nar=b : NgT=b
Ngb=b : Sr=rb
ruche
Beb=rw : Bd=rb
Gor=rw : Gu=pr
KbN=n : Kbb=rb
Lk=br : Mb=rb : Mo=pn
Nar=rb : NgT=jng
Ngb=mbr : Sr=hr
rugueux : tre
Beb=ngmm : Gor=ng
Gu=ngr : KbN=mngr
Kbb=ngndr : Lk=hngy
Mb=ng : Nar=ng
Ngb=ng : Sr=ng

63

sable
Beb=-nngr
Gor=-nngr, -nngr
Gu=y-ngr : Lk=-nngr
Mb=ng : Mo=ygr
Nar=bmbr : Ngb=ngr
Sr=ng
sable
Db=ng-ky : Gu=y-ngr
Kbb=-nngr
Lk=-nngr : Mb=ng
Mo=ygr
Nar=njrm-ng : NgT=ng
Ngb=nngr : Sr=ng
sac
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=sng : Kbb=l
Lk=l : Mb=l : Mo=mb
Nar=ngng : NgT=ngng
Ngb=l : Sr=ngng
sagaie : sorte de
Bd=gg : Gu=gg
Lk=nng-mbs : Mb=gg
Mo=gg
sagaie, lance
Beb=nng : Bd=nng
Db=nng : Gor=nng
Gu=nng : KbN=nng
Kbb=nng : Lk=nng
Mb=nng : Mo=nng
Nar=nng : NgT=nng
Ngb=nng : Sr=nng
saisir, prendre
Beb=w : Bd=w : Db=w
Gor=w : Gu=w : KbN=k
Kbb=w : Lk=w : Mb=h
Mo=w : Nar=w : NgT=h
Ngb=w : Sr=h
saison pluvieuse
Beb=r : Bd= : Db=r
Gor=r : Gu=r : KbN=
Kbb=r : Lk=r : Mb=r
Nar=r : NgT=ngm : Ngb=r
Sr=
saison seche
Beb=ny-kd
Bd=ny-kd : Db=l

64

Gor=ny-kd : Gu=l
Kbb=ny-kr : Lk=ny-kr
Mb=l : Mo=ny-kd
Nar=l : Ngb=ny-kr
Sr=l
salet
Beb=yr : Bd=b
Db=m : Gor=yr : Gu=yr
KbN=kr : Kbb=yr
Kul=ndn : Lk=yr
Mb=yr : Mo=yr
Nar=hr : NgT=nr
Ngb=yr : Sr=yr
salive, crachat
Beb=yr : Db=r
Gor=m-t : Gu=yr : KbN=w
Kbb=wr : Lk=yr : Mb=hr
Mo=yr : Nar=hr : NgT=h
Ngb=yr : Sr=h
sandale
Lk=bb : Mb=skr
Mo=pp : Nar=pp
sang
Beb=ms : Bd=ms
Db=ms : Gor=ms : Gu=ms
KbN=ms : Kbb=ms
Lk=ms : Mb=ms : Mo=ms
Nar=ms : Ngb=ms
Sr=ms
sangsue
Beb=-tnd : Bd=-tnd
Gu=tnd : KbN=tl-nj
Kbb=-tnd : Lk=-tnd
Mb=k-tnd : Mo=tnd
Nar=tnd : Ngb=tnd
Sr=tnd
sans
Beb=s : Bd=nj : Db=s
Gor=nj : Gu=nj
KbN=kj : Mb=knj : Mo=n
Nar=knj : NgT=knj
Sr=knj
sauce
Beb=ty : Bd=ty : Db=t
Gor=ny : Gu=tr : KbN=tr
Kbb=ny : Kul=tr : Lk=ny

Franais Langues Sara


Mb=t : Mo=ny : Nar=t
NgT=t : Ngb=ny : Sr=t
saut
Beb=bl : Bd=bl : Gu=bl
Mb=bl : Nar=bl : Ngb=tl
Sr=bl
sauterelle
Gor=d : Gu=gr
KbN=ym : Kbb=-gbr
Lk=-sm : Mb=k-da
Mo=gbr : Nar=gj-sr
Ngb=gbr : Sr=g
savoir, connatre
Beb=g : Bd=g : Db=g
Gor=g : Gu=g : KbN=g
Kbb=g : Kul=g : Lk=gr
Mb=g : Mo=g : Nar=g
NgT=g : Ngb=g : Sr=g
scolopendre
Bd=ndn : Gu=ndr
KbN=k-nd-nd : Lk=ndr
Mb=ndr : Nar=ndry
Ngb=ndr
scorpion
Beb=-n : Bd=-n
Db=gny : Gor=-n
Gu=kj-nng : KbN=gn
Kbb=-n : Lk=
Mb=gn,gn : Mo=jn
Nar=gn : NgT=gn : Ngb=
Sr=kkrng
sec : tre
Beb=tt : Bd=tt
Db=tt : Gor=tt : Gu=tt
Kbb=tt : Lk=td
Mb=tt : Mo=tt
Nar=tt : NgT=tt
Ngb=td : Sr=tt
sec : tre (en surface)
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu=, tt
Kbb= : Lk= : Mb=
Mo= : Nar= : Ngb=
Sr=
secko
Beb=ndg : Bd=mbg,
ndg : Db=ndg : Gor=ndg

Gu=ndg : KbN=ky
Kbb=ndk : Kul=db
Lk=ndg : Mb=ndg
Mo=ndg : Nar=ndg
NgT=ndg : Ngb=ndg
Sr=ndg
secouer
Beb=yk : Db=yk
Gor=sk : Gu=yy : Kbb=yk
Lk=y : Mb=y, yk
Mo=yk : Nar=sk : NgT=y
Ngb=yg : Sr=y
sein
Beb=mb : Bd=mb : Db=mb
Gor=mb : Gu=mb : KbN=mb
Kbb=mb : Lk=mb : Mb=mba
Mo=mb : Nar=mb : NgT=mb
Ngb=mb : Sr=mb
sel
Beb=kt : Bd=kt
Db=kt : Gor=kt : Gu=kt,
kt : KbN=kt : Kbb=kt
Kul=ht : Lk=kd
Mb=kt : Mo=kt
Nar=kt : NgT=kt
Ngb=kd : Sr=kt
semoule
Beb=jng : Bd=jng
Db=jng : Gor=jng
Gu=jng : KbN=gnj
Kbb=jng : Lk=jng
Mb=jng : Mo=jng
Nar=jng : Ngb=jng
Sr=jng
separer
Beb=gng : Bd=gng
Db=gng : Gor=gng
Gu=gng : Kbb=gng
Lk=gng : Mb=gng : Mo=gng
Nar=gng : NgT=gg
Ngb=gng : Sr=gng
sept
Beb=sr : Bd=sr
Db=ms-j : Gor=sr
Gu=sj-mt : KbN=mtkj
Kbb=sr : Lk=sr

65

Mb=tn-mt : Mo=sr
Nar=sr : NgT=s
Ngb=sr : Sr=s
serment; honneur, justice
Lk=nj : Mb=nj
Nar=nj : Ngb=nj
serpent
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Kul=y : Lk=l
Mb=li : Mo=l : Nar=l
NgT=l : Ngb=l : Sr=l
serpent, esp. de
Lk=ndb : Mb=ndb
Mo=ndb : NgT=ndb
Ngb=ndb : Sr=ndb
serrer
Gu=n : KbN=njr
Mb=nm
ssame
Beb=k : Bd=k : Db=kr
Gor=kr : Gu=kr : KbN=k
Kbb=kr : Lk=kr : Mb=kr
Mo=k : Nar=kr : NgT=kr
Ngb=kr : Sr=k
seul, tout seul
Beb=kr : Bd=kr
Gor=k-kr : Gu=s-kr-
Kbb=k-kr : Lk=kr,g-kr
Mb=k-kr-
Nar=k-kg- : NgT=kr
Ngb=kr : Sr=k
seulement
Beb=j : Db=b : Gor=pr
Gu=kw : Kul=hy
Mb=ko- : Mo=
Nar=kn-n : NgT=kn
Ngb=b : Sr=ng
sve; glu
Gor=tw : Gu=n
KbN=tb : Lk=b : Mb=tw
Nar=tb
si
Beb=s : Bd=s : Db=k
Gor=k : Gu=k : Kbb=s
Lk=s : Mb=k : Mo=s
Nar=k : Ngb=s : Sr=k

66

sifflet
Db=ty : Gor=tw
Lk=tb : Mb=tw
silure : esp. de
Beb=gr : Bd=nd
Gu=njl : Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : Sr=nd
silure : esp. de
Bd=gg : KbN=gg
Lk=gg : Mb=enlevent
Mo=gg : NgT=gg : Sr=gg
singe
Beb=t : Bd=t
Db=t : Gor=t : Gu=t
KbN=t : Kbb=t
Lk=d : Mb=t : Mo=t
Nar=t : NgT=t
Ngb=d : Sr=t
siroter
Beb=w : Gor=w : Kul=t
Lk=pr : Mb=b : Mo=b
Ngb=n : Sr=mb
six
Beb=mh : Bd=mh
Db=mh : Gor=mh
Gu=mt-mt : KbN=mk
Kbb=ms : Kul=tkr
Lk=ms : Mb=k-by-dt
Mo=mh : Nar=mh
NgT=mh : Ngb=ms
Sr=mh
soif
Beb=knd : Bd=knd
Db=knd : Gor=knd
Gu=knd : KbN=knj
Kbb=knd : Lk=knd
Mb=knd : Mo=knd
Nar=knd : NgT=knd-m
Ngb=knd : Sr=knd
soir
Gor=l-sl : Gu=l-s
Lk=km-tg
Mb=l-k-s-
Nar=l-sl : NgT=l-s
Ngb=kmtg : Sr=l-s-

Franais Langues Sara


soleil
Beb=kd : Bd=kd
Db=kd : Gor=kd : Gu=kd
Kbb=kr : Kul=hj : Lk=kr
Mb=kd : Mo=kd
Nar=mbng : NgT=kd
Ngb=kr : Sr=mbng
solitude
Bd=kl : KbN=n-kl
Mb=kl : Nar=kl
sombre, nuit
Bd=tl : Gor=tl : Gu=tl
KbN=sl : Kbb=tl
Lk=mr : Mb=tl
Mo=tl : Nar=tl : NgT=tl
Ngb=tl : Sr=tl
somnoler
Gu=nl : Lk=lng
Mb=t : Mo=lng
Nar=tn : Sr=t
son de mil
Beb=bn : Bd=bn
Gor=bn : Gu=bn
KbN=gr : Kbb=-g
Lk=bn : Mb=bn,bn
Mo=bn : Nar=bn
NgT=bn : Ngb=bn
Sr=bn
son, sa
Beb=- : Bd= : Db=-
Gor=-n : Gu=- : Kbb=-
Lk=- : Mb=- : Mo=-
Nar=- : NgT=- : Ngb=-
Sr=-
sorcier
Beb=km : Bd=km
Db=m : Gor=nj-km,kw
Gu=km : Kbb=km
Lk=nj-mb : Mb=km
Mo=nj-y : Nar=km
Ngb=nj-km : Sr=km
sorgho
Beb=gj : Bd=gj
Gor=gj : Gu=gj
KbN=gj : Kbb=mky
Lk=mgy : Mb=gj : Mo=gj

Nar=gj : Ngb=gj
Sr=gj
sortir
Beb=t : Db=t : Gu=t
KbN=tk : Kbb=t
Kul=tk : Lk= : Mb=t
Mo=t : Nar=t
Ngb=t,t : Sr=t
souche
Beb=jg : Bd=jg
Db=jg : Gor=jg : Gu=jg
KbN=gg : Kbb=jk
Lk=jg : Mb=gg : Mo=jg
Nar=bd : NgT=bd
Ngb=jg : Sr=bd
sourd-muet
Lk=nj-mb-k
Mb=mbo : Mo=mbk
Nar=mbk
sous, dessous
Beb=gn : Bd=gn
Gor=gn : Gu=gr : KbN=my
Kbb=gl : Lk=gl : Mb=gr
Mo=gn : Nar=gr : NgT=gr
Ngb=gl : Sr=gr
spatule en bois
Beb=g : Bd=g
Db=k-g : Gor=g : Gu=g
Kbb=g : Lk=g : Mb=g
Mo=g : Nar=g : NgT=g
Ngb=g : Sr=g
strilit
Beb=kj : Bd=kj
Gor=kj : Gu=kj
KbN=kj : Lk=kd
Mb=kj : Mo=kj
Nar=kj : NgT=kj
Ngb=kd : Sr=kj
sucer
Bd=njb : Db=njb
Gor=nj : Gu=njb
KbN=nj : Lk=nj
Mb=nj : Mo=njb
Nar=njb : NgT=nj
Ngb=njb : Sr=njb

67

sucer
Beb=nng : Bd=nng
Db=ng : Gor=nng
Mb=ng : Mo=ng
Nar=lg : NgT=
sucer (enfant)
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : Kbb=l
Lk=l : Mb=l : Mo=l
Nar=l : NgT=yl : Ngb=l
Sr=l
sucr : tre
Beb=mb : Bd=lnd
Db=rp : Gor=mb : Gu=lnd
KbN=ndr : Kbb=r : Lk=r
Mb=yk : Mo=lnd
Nar=n : NgT=nk : Ngb=r
Sr=lnd
sueur; suer
Beb=tt : Bd=tt
Db=tt : Gor=tt : Gu=tt
Kbb=tt : Lk=td
Mb=tt : Mo=tt
Nar=tt : NgT=tt
Ngb=td : Sr=tt
suivre
Gu=ndl : Mb=ndl
Mo=ndl
sur, dans
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=j
Kbb=d : Kul=t-j : Lk=d
Mb=d : Mo=d : Nar=d
Ngb=d : Sr=d
tabac
Beb=mng : Bd=d-b-by
Db=mg : Gor=mng
Gu=mng : KbN=sl
Kbb=mg : Lk=gw-y
Mb=mng, lw : Mo=mg
Nar=mng : NgT=mng : Ngb=s
Sr=mg
tabouret
Beb=kmbr : Bd=kmbr
Db=kg-nj,mbt
Gor=kmbr : Gu=kl
KbN=mbt : Kbb=mbt

68

Lk=mbd : Mb=mbt
Mo=kl : Nar=kmbr
NgT=kmb : Ngb=kl
Sr=kmb
tcher,enduire (d'huile)
Gu=rt : Mb=lt
Mo=rt
tailler; affter
Db=tl : Gor=tl
Kbb=tl : Lk=tl : Mb=tl
Mo=tl : Nar=tl : Ngb=tl
talon
Bd=gd : Lk=gr-gl
Mb=gd : Nar=gnd
tamarinier
Beb=ms : Bd=ms
Db=ms : Gor=ms : Gu=ms
Kbb=ms : Lk=ms
Mb=ms : Mo=ms
Nar=ms : NgT=ms
Ngb=ms : Sr=ms
tambour
Beb=kd : Bd=kd
Db=kd : Gor=kd : Gu=kd
Kbb=dl : Lk=dl
Mb=kd : Nar=kd
NgT=kd : Ngb=dl
Sr=kd
tambour deux faces
Beb=dl : Bd=dl
Gor=dl : Gu=dl
KbN=ndm : Kbb=brm
Lk=dl : Mb=dl
Nar=dly : Ngb=dl
Sr=dl,dly
tambour, grand
Bd=gng : Gor=gng
Gu=gng : KbN=dl
Kbb=gg : Lk=bl
Mb=gng : Mo=gg
Nar=gng : NgT=gng
Ngb=gg : Sr=gng
tamis
Beb=tm : Bd=tm
Gu=tm : KbN=tm : Lk=tm
Mb=tm,tm : Mo=tm

Franais Langues Sara


Nar=tm : Ngb=tm
Sr=tm
tamis : sorte de
Bd=yt : Gor=yty
Gu=jng-lng : Mb=yt
Mo=yt : Ngb=yd
Sr=s-nd
tamis : sorte de
Bd=s : Db=kr
Gor=s : Lk=s : Mb=s
Ngb=s
tamiser
Gu=sy : KbN=gng
Lk=dl : Mb=sk : Nar=sy,
g : Ngb=s
tamiser
Mb=sy : Mo=sy
Sr=sy
tante paternelle
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=b
Kbb=bn : Kul=vn : Lk=b
Mb=b : Mo=b : Nar=b
Ngb=b : Sr=b
tapioca blanc
Beb=g : Bd=g : Gor=gr
Gu=gr : KbN=g : Lk=gr
Mb=ndr : Mo=g : Nar=gr
Sr=g
tarir
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=rk
Kbb= : Lk= : Mb=
Mo= : Nar= : Ngb=
Sr=
tas
KbN= : Mb=du
Sr=db
te (acc. s.)
Beb=- : Bd=- : Db=-
Gor=- : Gu=- : KbN=,
Kbb=- : Kul=k : Lk=-
Mb=- : Mo=- : Nar=-
NgT=- : Ngb=- : Sr=-
tendons (de viande)
Beb=ngr : Bd=ngr
Db=ngr : Gor=ngr

Gu=ngr : Kbb=ngr
Mb=ngr : Mo=ngr
Nar=ngr : NgT=ng
Ngb=ngr
termite : esp. de
Gor=dngr
Lk=-dngr
Mb=ko-dngr : Mo=dngr
Nar=dngr
termite ail
Beb=w : Bd=w : Db=w
Gor=w : Gu=w
KbN=k-ymb : Kbb=w
Lk=w : Mb=w : Mo=w
Nar=w : Ngb=w : Sr=w
termite blanc
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu=y : Kbb=y
Lk=y : Mb=y : Mo=sll
Nar=y : NgT=y : Ngb=y
Sr=y
terre, sol
Beb=nng : Bd=nng
Db=nng : Gor=nng
Gu=nng : Kbb=nng
Kul=mng : Lk=nng
Mb=nng : Mo=nng
Nar=nng : NgT=d-nng
Ngb=nng : Sr=nng
terre; territoire
Beb=d-nng : Bd=d-nng
Db=d-nng : Gor=d-kr,
Gu=d-nng : KbN=ng
Kbb=d-nng : Lk=d-nng
Mb=d-nng : Mo=d-nng
Nar=d-nng : NgT=nng
Ngb=d-nng : Sr=d-nng
testicules
Beb=ngr : Bd=gm
Db=g : Gor=ngr : Gu=gm
KbN=g : Kbb=gm : Lk=gm
Mb=ndm : Mo=kr-gm
Nar=ndm : NgT=ndm
Ngb=gm : Sr=ndm
tte
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=j

69

Kbb=d : Kul=j : Mb=d


Mo=d : Nar=d : NgT=d
Ngb=d : Sr=d
tibia
Beb=ks : Bd=ks
Db=ks : Gor=ks-nj
Gu=ks : KbN=l
Kbb=n-gl : Lk=pr-ks
Mb=ks : Mo=km-nj
Nar=ks : NgT=ks
Ngb=kg-gl : Sr=ks
tide : tre
Gu=b : Lk=pr-p
Mb=
tige
Beb=kd : Bd=kd
Db=kd : Gor=kd : Gu=kd
KbN=kd : Kbb=kr : Lk=k
Mb=kd : Mo=kd
Nar=kd : NgT=gd
Ngb=k : Sr=kl
tique
Beb=my : Bd=my
Db=m : Gor=m : Gu=m
KbN=y : Kbb=my
Lk=-my : Mb=m : Mo=my
Nar=my : Ngb=my
Sr=my
tirer
Beb=nd : Bd=ndr
Db=ndr : Gor=r : Gu=ndr
KbN=r : Kbb=nd
Kul=njr : Lk=ndr
Mb=nd : Mo=nd : Nar=r
Ngb=ndr : Sr=nd
toile d'araigne
Beb=jnd : Bd=jnd
Gor=jnd : Gu=gnd
KbN=y : Kbb=gnd
Lk=jnd, bnd : Mb=dnd
Mo=jnd : Nar=jnd
NgT=dnd : Ngb=gnd
Sr=dnd
tombe
Bd=d : Gor=d-d
Gu=d-d : KbN=d
Kbb=d-b : Lk=d-r

70

Mb=d-d : Mo=d-d
Nar=d-d : NgT=d
Ngb=d-r : Sr=d-d
tomber
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=s
Kbb=s : Kul=s : Lk=s
Mb=s : Mo=s : Nar=s
NgT=s : Ngb=s : Sr=s
tomber (en groupe)
Gu=ts : Mb=ts
Mo=ts : Sr=ts
tomber (pluie)
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=r
Kbb=r : Kul=r : Lk=r
Mb=d : Mo=d : NgT=yd
Ngb=r : Sr=d
tomber par terre
Mb= : Mo=r : Sr=
ton, ta; toi
Beb=- : Bd=- : Db=-
Gor=- : Gu=- : KbN=
Kbb=- : Kul=y : Lk=-
Mb=- : Mo=- : Nar=-
NgT=- : Ngb=- : Sr=-
torche de paille
Beb=ng : Bd=ng
Gor=ng : Gu=ts
KbN=mbh : Kbb=ng
Lk=ng : Mb=ng : Mo=ng
Nar=ng : NgT=ng
Ngb=ng : Sr=ng
tordre; tre courb
Beb=g : Bd=rg
Db=g : Gor=g : Gu=g
KbN=g : Kbb=k : Lk=g
Mb=g : Mo=g
Nar=g : NgT=g
Ngb=g : Sr=rg
tordu : tre
Mb=ndy : Mo=nd
Sr=nd
tortue : esp. de
Beb=my : Bd=my : Db=m
Gor=m : Gu=my : KbN=m

Franais Langues Sara


Kbb=my : Lk=my : Mb=m
Mo=my : Nar=m : NgT=m
Ngb=my : Sr=m
tortue : esp. de
Beb=bl : Bd=bl
Gor=b : Mb=b : Nar=b
NgT=b : Sr=ng
toucher
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=d
Kbb=r : Lk= : Mb=d
Mo=d : Nar=d : Ngb=d
Sr=d
toujours, souvent
Beb=dr : Bd=ngndng
Gor=k-nd-g-pt
Gu=nd-g : Lk=jg
Mb=k-nd-nd-g
Mo=nd-nd
Nar=ngndng
NgT=t-ndg
Sr=k-nd-g
tourbillon
Beb=ll-m : Db=nl-m
Gor=nl-m
Gu=ng-nl-m
KbN=l-ml : Lk=br
Mb=nl-m : Mo=yl-m
Nar=nl-m : NgT=nlm
Ngb=ll-m
tourner, se
Beb=ndr : Gor=ndr
Gu=ndr : Lk=nd : Mb=ndr
Nar=tr : Ngb=ndr
tournoyer, secouer
Gu=b : KbN=b : Lk=b
Mb=b
tous
Beb=ly : Bd=ly
Db=kr : Gor=pt
Gu=mlng : Kbb=ty
Kul=f-f : Lk=ty
Mb=tu-b : Mo=ly
Nar=mlng : NgT=kry
Ngb=ly : Sr=mlng

tousser
Beb=ks : Bd=ks
Db=ks : Gor=ks,ks
Gu=ks : KbN=ks
Kbb=ks : Lk=ks
Mb=ks : Mo=ks
Nar=ks : Ngb=ks
Sr=ks
trace de
KbN=gt : Mb=gt
NgT=gt : Ngb=gd
Sr=gt
traire; presser avec main
Beb=r : Bd=mbr
Gu=mbr : Kbb=mbr
Lk=r : Mb=mbr
Mo=mbr,r : Nar=mbr
NgT=mbr : Ngb=tr
Sr=mb
tranchant : tre
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : Kbb=t
Lk=d : Mb=t : Mo=t
Nar=t : NgT=t : Ngb=d
Sr=t
travail
Beb=kl : Bd=kl
Db=kl : Gor=kl : Gu=kl
KbN=kl : Kbb=kl
Kul=kl : Lk=kl
Mb=kl : Mo=kl
Nar=kl : NgT=kl
Ngb=kl : Sr=kl
traverser
Lk=dr : Mb=dr
Sr=gl
traverser, passer
Beb=r : Bd=d : Gor=dr
Gu=dr : Kbb=gng : Lk=ndy
Mb=dr : Mo=d : Nar=t
NgT=mn : Ngb=ds : Sr=mn
trembler
Beb=dd : Bd=dd
Db=ndb : Gor=dd
Gu=ndb : KbN=nd
Kbb=s : Lk=s
Mb=ndw,w : Mo=dd,ndb

71

Nar=ndb : NgT=ndb
Ngb=dd : Sr=ndb
tremper
Beb=yl : Bd=yl
Gu=l : Kbb=ym : Lk=yl
Mb=yl : Mo=yl : Nar=nm
Ngb=k : Sr=nm
trente
Beb=d-mt : Db=d-mt
Gor=d-mt : Gu=kr-mt
Kbb=d-mt : Kul=k
Lk=d-mnd : Mb=d-mt
Mo=kr-mt : Nar=kt-mt
NgT=kt-mt
Ngb=-mnd : Sr=kt-mt
tresser
Beb=pt : Bd=pt
Gor=pt : Gu=pt : KbN=t
Kbb=pt : Mb=ht : Mo=pt
Nar=ht : NgT=s
Ngb=pnd : Sr=st
tresser (le secco)
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=j : Gu=j : KbN=y
Kbb=j : Lk=j : Mb=j
Mo=j : Nar=j : NgT=j
Ngb=nj : Sr=j
trois
Beb=mt : Bd=mt
Db=mt : Gor=mt : Gu=mt
KbN=mt : Kbb=mt
Kul=mt : Lk=mnd
Mb=mt : Mo=mt
Nar=mt : NgT=mt
Ngb=mnd : Sr=mt
trompe (lphant)
Bd=lnd : Gu=lng
Lk=j-m : Mb=bt
trou
Beb= : Bd= : Db=wl
Gor= : Gu=b : Kbb=bw
Mb=e : Mo= : Nar=
Ngb=
trou
Beb=bl : Bd=bl
Db=bl : Gor=bl,
Gu=b : Kul=vh : Lk=bw

72

Mb=bl : Mo=bl
Nar=bl : NgT=bl
Ngb=bl, bw : Sr=bl
trou dans termitire
Gu=ndr : Mb=ndr
Mo=ndnn : Sr=ndy
trouer; perc, tre
Beb=mbt : Bd=mbt
Db=mbt : Gor=mbt
Gu=mbt : KbN=n
Kbb=mbt : Kul=mbt
Lk=mbd : Mb=mbt
Mo=mbt : Nar=mbt
NgT=mbt : Ngb=mbd
Sr=mbt
trouver
Beb=ng : Bd=ng
Db=ng : Gor=ng : Gu=ng
KbN=mb : Kbb=ng
Kul=nv : Lk=ng : Mb=ng
Mo=ng : Nar=ng
NgT=ndd : Ngb=ng
Sr=ng
trouver par terre
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : Kbb=
Lk= : Mb= : Mo=
Nar= : Ngb= : Sr=
tu; vous
Beb=- : Bd=- : Db=Gor=- : Gu=- : Kbb=Kul= : Lk=- : Mb=Mo=- : Nar=- : NgT=Ngb=- : Sr=tuer
Beb=tl : Bd=tl : Db=tl
Gor=tl : Gu=tl : KbN=tl
Kbb=tl : Kul=tl : Lk=tl
Mb=tl : Mo=tl : Nar=tl
NgT=tl : Ngb=tl : Sr=tl
tuteurs
Gor=sng : Kbb=sng
Lk=kng : Mb=kng
Nar=ngngr
un, une
Beb=kr : Bd=kr
Db=k : Gor=kr : Gu=kr

Franais Langues Sara


KbN=kr : Kbb=kr
Kul=hr : Lk=kr
Mb=kr : Mo=kr
Nar=kg : NgT=kg
Ngb=kr : Sr=kg
urine
Beb=kd-m
Bd=kd-m : Db=kd-m
Gor=kd-m : Gu=kd-m
KbN=kj : Kbb=r : Lk=r
Mb=kd-m : Mo=kd-m
Nar=ngd-m
NgT=ngd-m : Ngb=d
Sr=ngd-m
vagabondage
Mb=ky : Mo=ky
Nar=ky
vagin
Beb=ngr : Bd=md
Gor=ngr : Gu=ngr
Kbb=ngr : Lk=ngr
Mb=md : Mo=md
NgT=md : Ngb=ngr
Sr=ngr
van, panier pour vanner
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=k : KbN=k
Kbb=k : Kul=k : Lk=k
Mb=k : Mo=k : Nar=k
NgT=k : Ngb=k : Sr=k
vanter, se
Beb=br : Bd=bj
Gor=g,ngm : KbN=gr
Kbb=ngm : Lk=ngm, l
Mb=ngm : Mo=ngm
Nar=ngm : Ngb=bl : Sr=nj
vapeur
Bd=knj : Gor=knj
Gu=knd : Lk=knd
Mb=knd : Nar=knd
Ngb=knd
varan
Beb=br : Bd=br : Db=br
Gor=br : Gu=br : Kbb=br
Lk=br : Mb=br : Mo=br
Nar=br : NgT=bhr
Ngb=br : Sr=b

vendre
Beb=l : Bd=lb : Db=k
Gor=l : Gu=g : KbN=rb
Kbb=lb : Lk=b
Mb=b : Mo=ndg
Nar=g : Ngb= : Sr=g
venir
Beb= : Bd=r : Db=
Gor= : Gu= : KbN=b
Kbb= : Kul=v : Lk=
Mb= : Mo= : Nar=
NgT= : Ngb= : Sr=r
venir de; se lever
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=g
Kbb= : Lk= : Mb=y : Mo=
Nar= : NgT=y : Ngb=
Sr=
vent
Beb=ll : Bd=nl : Db=nl
Gor=nl : Gu=nl : KbN=l
Kbb=yl : Lk=ll : Mb=nl
Mo=yl : Nar=nl : NgT=nl
Ngb=ll : Sr=n
ventre
Beb=m : Bd=m : Db=km
Gor=m : Gu=km : KbN=bd
Kbb=wr : Lk=t-r : Mb=km
Mo=m : Nar=km : NgT=km
Ngb=m : Sr=km
verge, pnis
Beb=mt : Bd=mt
Db=mt : Gor=mt : Gu=mt
Kbb=mt : Lk=md
Mb=mt : Mo=mt
Nar=mt : NgT=mt
Ngb=md : Sr=mt
vermoulu : tre
Beb=nds : Bd=nds
Db=nds : Gor=nds
Gu=nds : KbN=nds
Kbb=nds : Lk=nds
Mb=nds : Mo=nds
Nar=nds : Ngb=nds
Sr=nds

73

vers
Beb=k : Bd=k : Gor=k
Gu=k : Kbb=k : Lk=g
Mb=k : Mo=k : Nar=k
NgT=t : Ngb=d : Sr=k
verser
Beb=mbl : Bd=mbl
Db=mb : Gor=mbl
Kbb=ng : Lk=mbl
Mb=mb : Mo=mbl
Nar=k : NgT=k
Ngb=mbl : Sr=k
verser
Beb=k : Db=g
Gor=mbl : Gu= : Kbb=ng
Lk=m : Mb= : Mo=ng
Nar=g : Ngb=m, mbl
Sr=k
verser en laissant residues
Mb=nds : Mo=nds
Sr=nj
verser pour dcanter
Bd=nds : Gor=s
Lk=nds : Mb=nds
Ngb=nds
vtement
Beb=kb : Bd=kb
Db=kb : Gor=kw : Gu=kb
KbN=m : Kbb=kb
Kul=ngy : Lk=kb
Mb=kb : Mo=kb
Nar=kb : Ngb=kb
Sr=kb
viande
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=j
Mb=d : Mo=d : Nar=d
NgT=d : Ngb=d : Sr=d
vieillard
Beb=dg : Bd=g
Db=g : Gor=g : Gu=g
Kbb=k : Lk=g
Mb=bg : Mo=g
Nar=g : Ngb=g, tg
Sr=g

74

vieux
Bd=g : KbN=kn
Kbb=k : Mb=bl
Nar=tg : NgT=bl
Ngb=g : Sr=g
village
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb= : Lk= : Mb=e
Mo= : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=
vingt
Beb=d-j : Db=d-j
Gor=d-j : Gu=kr-j
KbN=jk : Kbb=d-j
Kul=j-h : Lk=dg-j
Mb=d-j : Mo=kr-j
Nar=kt-j : NgT=kt-j
Ngb=-j : Sr=kt-j
visiter
Beb=g : Bd=g
Gor=g : Gu=g : Kbb=g
Lk=gng : Mb=g : Mo=g
Nar=g : Ngb=g : Sr=g
visqueux, gluante
Beb=w : Bd=ndl
Gu=ndl : Kbb=w : Lk=l
Mb=ndl : Nar=ndl
Sr=ndl
vite
Beb=lw : Bd=lw : Db=d
Gor=klng : Gu=klng
KbN=gs : Kbb=njng
Lk=g-tg : Mb=ndr
Mo=klng : Nar=ly
NgT=lw : Ngb=klng
Sr=ly
voir
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=w
Kbb= : Kul=w : Lk=
Mb= : Mo= : Nar=
NgT=w : Ngb= : Sr=
voisin
Beb=nj-mb-ky
Bd=md- : Db=md-
Gor=nj-gd-ky

Franais Langues Sara


Gu=md- : KbN=mnd-dr
Kbb=nj-mbr-ky
Kul=n-dr
Lk=nj-bt-ky
Mb=md-e
Mo=nj-t-ky
Nar=md-
Ngb= nj-bd-ky
NgT=md-
Sr=md-
voix
Beb=nd : Bd=nd : Db=nd
Gor=nd : Gu=nd : KbN=nj
Kbb=nd : Lk=nd : Mb=nd
Mo=nd : Nar=nd : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=nd
voler
Beb=g : Bd=g
Db=g : Gor=g : Gu=g
KbN=g : Kbb=k
Lk=g : Mb=g : Mo=g
Nar=g : NgT=g,tj
Ngb=g : Sr=g
vomir
Beb=tm : Bd=tm
Db=tm : Gor=tm : Gu=tm
KbN=tr : Kbb=tm
Kul=tr : Lk=tm : Mb=tm
Mo=tm : Nar=tmb
NgT=tmb : Ngb=tm
Sr=tmb
vouloir
Beb=g : Bd=g : Db=g
Gor=g : Gu=g : KbN=dr
Kbb=njk : Kul=dr
Lk=njg : Mb=ge : Mo=ndg
Nar=g : NgT=g : Ngb=g
Sr=gy

vous (acc.)
Beb=-s : Gor=-s
Gu=s- : KbN=s : Kbb=-s
Lk=-s : Mb=-s : Mo=-s
Nar=-s : NgT=-s : Ngb=-s
Sr=-s
vous (oblique); votre
Beb=-s : Bd=-s : Db=-s
Gor=-s : Gu=-s : KbN=s
Kbb=-s : Kul=s : Lk=-s
Mb=-s : Mo=-s : Nar=-s
Ngb=-s : Sr=-s
voyage; hte, invit
Beb=mb : Bd=mb : Db=mb
Gor=mb : Gu=mb : KbN=mb
Kbb=mb : Kul=mb : Lk=mb
Mb=mba : Mo=mb : Nar=mb
NgT=mb : Ngb=mb : Sr=mb
youyou, faire
Beb=-nd : Bd=-nd
Db=njl : Gor=-nd
Gu=nd : KbN=njl
Kbb=-nj : Lk=-njl
Mb=nd : Mo=-nd
Nar=ndl : Ngb=nd
Sr=nd
zorille
Bd=-snd : KbN=knd
Mb=knd : Nar=knd
Ngb=knd

75

76

English Sara Languages


Lexicon

77

78

English Sara Languages


absence
Beb=t : Bd=t : Gor=tr
Gu=gt : Kbb=t : Lk=tr
Mb=gt : Mo=gt
Nar=gt : Ngb=tr : Sr=gt
accompany
Beb=dn : Bd=dn : Db=dn
Gor=dn : Gu=dn : KbN=dn
Kbb=dn : Lk=dn : Mb=dn
Mo=dn : Nar=dn : NgT=dn
Ngb=dn : Sr=dn
activate (fire)
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gu=b : Lk=pr : Mb=b
Mo=b : Nar=tb : Ngb=b
Sr=st
adam's apple
Beb=p-mnd : Bd=-g
Db=jr-kb : Gor=jm-mndm
Gu=pr-kb : KbN=gl
Lk=knjr : Mb=jr-k
Mo=tb-mnd : Nar=g
Ngb=ngdng : Sr=g-mnd
after, behind
Beb=g : Bd=g : Gu=g
Kbb=g : Lk=g : Mb=g
Mo=g : Nar=g : NgT=g
Ngb=g : Sr=g
afterlife
Bd=k : Gu=k
KbN=h : Lk=jb
Mb=k : Mo=k : Nar=ngy
ahead of
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : Kbb=n
Lk=n : Mb=n : Mo=n
Nar=n : Ngb=n : Sr=n
alcoholic drink
Beb=rg : Db=rg
Gor=rg : Gu=rg
Kbb=rg : Lk=rg
Mb=rg : Mo=rg
Nar=rg : Ngb=rg
Sr=yrg
alone
Beb=kr : Bd=kr
Gor=k-kr : Gu=s-kr-

Kbb=k-kr : Lk=kr,g-kr
Mb=k-kr-
Nar=k-kg- : NgT=kr
Ngb=kr : Sr=k
already
Beb=ng : Bd=
Gor=wy, ng : Gu=
Kul=l : Mb=wy : Mo=ng
Nar=k : Ngb=mb : Sr=,
k
always, often
Beb=dr : Bd=ngndng
Gor=k-nd-g-pt
Gu=nd-g : Lk=jg
Mb=k-nd-nd-g
Mo=nd-nd : Nar=ngndng
NgT=t-ndg : Sr=k-nd-g
all
Beb=ly : Bd=ly
Db=kr : Gor=pt
Gu=mlng : Kbb=ty
Kul=f-f : Lk=ty
Mb=tu-b : Mo=ly
Nar=mlng : NgT=kry
Ngb=ly : Sr=mlng
among
Beb=pn : Bd=mbn
Gor=mbn : Gu=ddn
Kbb=hr : Lk=hr
Mb=mbn : Mo=mbn
Nar=mbb : NgT=mbn
Ngb=mbn : Sr=mbn
and
Beb=t : Db= : Gor=n
Gu= : Lk=nm : Mb=h
Mo=rm : Nar= : NgT=h
Ngb=lm : Sr=
and, but
Beb= : Bd=ng : Db=m
Gor=,y : Gu=n : KbN=b
Kbb=ng : Kul=v : Lk=n
Mb=n : Mo= : Nar=b
NgT=b : Ngb=n : Sr=b
anger
Beb=ng : Bd=ng
Db=hng : Gor=ng : Gu=wng
KbN=yng : Kbb=ng

79

Lk=wng : Mb=wng : Mo=wng


Nar=ng : NgT=wng
Ngb=wng : Sr=wng
animal
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=j
Kbb=d : Kul=j : Mb=d
Mo=d : Nar=d : NgT=d
Ngb=d : Sr=d
ankle
Bd=kkl-nj
KbN=l-sk
Lk=d-kw-knj
Mb=k-k-nj
announcement, public
Beb=mb : Bd=mb
Db=mbr : Gor=mbr : Gu=mbr
KbN=mb : Kbb=mbr
Lk=mbr : Mb=mbr : Mo=mb
Nar=mbr : Ngb=mbr
Sr=mb
answer, reply : to
Beb=ndg : Bd=ndg
Gor=ndg : Gu=ndg
Kbb=njk : Lk=njg
Mb=ndg : Mo=ndg
Nar=ndg : Ngb=ygd,
ndg : Sr=ndg
ant : red
Beb=ty : Bd=ty
Gor=ty : Gu=ty
KbN=t : Kbb=ty
Lk=-y : Mb=ty
Mo=ty : Nar=ty
Ngb=ty : Sr=ty
ant : small black
Beb=t : Bd=-t : Gu=tr
Kbb=tr : Lk=-tr : Mb=t
Mo=t : Ngb=tr : Sr=t
ant : small black
Gu=tt : Lk=t
Mb=k-tt
ant : small red
Bd=t : Gu=t : Lk=t
Mb=t : Mo=t : Ngb=t
Sr=t

80

ant : type of
Gu=bm : Mb=tp
Mo=bm : Sr=b
anteater : type of
Beb=br : Bd=br
Gor=br : Kbb=njr
Lk=njr : Mb=br : Mo=br
Nar=-tt : Ngb=tlbs
Sr=mbr
anteater : type of
Beb=mr-mng
Bd=mrmng : Gu=mr-mng
KbN=yk : Lk=mr-mng
Mb=mr-mng
Mo=mr-mng : Nar=mr-mng
Ngb=mr-mng
antelope : duiker
Bd=pn : Db=pn : Lk=pn
Mb=pn : Mo=pn : Nar=pn
Ngb=pn
antelope : duiker
Beb=dl : Bd=dl : Db=dl
Gu=dl : KbN=jl : Kbb=dl
Lk=dl : Mb=dl : Mo=dl
Nar=dl : NgT=dl : Ngb=dl
Sr=dl
antelope : oribi
Bd=wl : KbN=wl
Lk=rks : Mb=wl : Mo=wl
Nar=wl : NgT=wl
antelope : roan
Beb=ns : Bd=ns
Db=ns : Gor=ns : Gu=ns
KbN=ns : Kbb=ns
Lk=ns : Mb=ns : Mo=ns
Nar=ns : NgT=ns
Ngb=ns : Sr=ns
antelope : Tragelaphus oryx
Bd=lm : KbN=ngn
Lk=-llm : Mb=dd
Ngb=lm
antelope : type of
Bd=ky : KbN=k
Mb=ky : NgT=ky
Ngb=ky

English Sara Languages


arbuste [Sesbannia pachyc
Gu=t : Mb=jng
Mo=k-n-j : Nar=jng
argue about : to
Bd=nj : Db=nj
Gor=nj : Gu=nj
Kbb=nj : Mb=nj : Mo=nj
Nar=nj : NgT=nj
Ngb=nj : Sr=nj
argue with : to
Beb=kl : Bd=kl : Db=kl
Gor=kl : Gu=kl : KbN=kl
Kbb=kl : Lk=kl : Mb=kl
Mo=kl : Nar=kl : NgT=kl
Ngb=kl : Sr=kl
armpit
Beb=mt-kl : Bd=m,sl
sl : Db=sl : Gor=mky
Gu=gr-sl : KbN=mt-km
Kbb=mt-sl : Lk=md-sl
Mb=msl : Mo=msl
Nar=mb-sl : NgT=kl
Ngb=m-sl : Sr=gr-s
arrive : to
Beb=t : Gu=
KbN=k : Kbb=t : Mb=t
Mo=t : Sr=t
artist, expert
Bd=gs : Gor=gs
Gu=gs : KbN=kd
Kbb=gs : Lk=gs,nj-gs
Mb=gs : Mo=gs
Ngb=gs : Sr=gs
ash
Beb=b : Db=b : Gor=b
Gu=b : KbN=k : Kbb=b
Mb=bu : Mo=b : Nar=b
NgT=b : Ngb=b : Sr=b
ask : to
Beb=dj : Bd=dj
Db=njj : Gor=dj
Gu=dj : KbN=jr
Kbb=ndj : Kul=jy
Lk=dj : Mb=ndj : Mo=dj
Nar=dj : NgT=ndj
Ngb=dj : Sr=dj

assemble : to
Beb=kw : Bd=kw
Gor=kw : Gu=kb : Kbb=mb
Kul=t : Lk=mb : Mb=k
Mo=kw : Nar=kn : NgT=kn
Ngb=mb : Sr=k
aunt (paternal)
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=b
Kbb=bn : Kul=vn : Lk=b
Mb=b : Mo=b : Nar=b
Ngb=b : Sr=b
avoid
Mb=gng : Nar=gng
Sr=gng
away,off
Beb=k : Bd=k
Db=knng : Gor=k
Gu=kk : Kbb=rng : Lk=kr
Mb=k : Mo=k : Nar=k
NgT=k : Ngb=k : Sr=k
axe
Beb=kng : Bd=kng
Db=kng : Gor=kng
Gu=kng : KbN=kng
Kbb=tn : Lk=n
Mb=kng : Mo=kng
Nar=kng : NgT=kng
Ngb=tn : Sr=kng
baboon
Beb=md : Bd=md
Db=md : Gor=md
Gu=t-mdr : KbN=md
Kbb=bngrng : Lk=bngr
Mb=md : Mo=md
Nar=md : Ngb=bngl
Sr=md
back
Beb=gd : Bd=gd
Db=gd : Gor=gd : Gu=gd
KbN=ngd : Kbb=gr
Kul=gd : Lk=b-gr
Mb=gd : Mo=gd
Nar=gd : NgT=gd
Ngb=gr : Sr=gd

81

backwards
Beb=gg : Bd=gg
Db=gg : Gor=gg : Gu=gg
Kbb=gk : Lk=gg
Mb=gg : Mo=gg
Nar=gg : NgT=gg
Ngb=gg : Sr=gg
bachelor
Beb=bw : Bd=bw
Db=kb : Gor=bw : Gu=sw
KbN=md : Kbb=ng-bw
Lk=-ngw-b : Mb=bw
Mo=ngb : Nar=sw
NgT=s : Ngb=ngw-b
Sr=s
bad : to be
Beb=mj : Bd=mj
Gor=mj : Gu=mjl
KbN=s : Kbb=mnjg
Mb=mj : Mo=mj
Nar=mj : NgT=mj
Ngb=mj : Sr=mj
bag
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=sng : Kbb=l
Lk=l : Mb=l : Mo=mb
Nar=ngng : NgT=ngng
Ngb=l : Sr=ngng
balance : to
Beb=y : Bd=yr : Gu=
Lk=yr : Mb=y : Mo=y
Ngb=y : Sr=y
bald : to be
Beb=ng : Gor=ng
Gu=ng : Mb=ng : Mo=
Nar=ng : Ngb=ng : Sr=ng
bale of grass
Beb=mn : Bd=mn
Db=mr : Gu=mr : Lk=mr
Mb=mr : Mo=mn
Ngb=mr : Sr=m
bark (of tree)
Beb=ngy : Bd=ngy
Gor=ngy : Gu=ng : Lk=ngy
Mb=ngy : Nar=ng
NgT=ng : Ngb=ngy

82

bark (of tree), dry


Beb=mm : Bd=mm
Db=k-m : Gor=mm
Gu=mm : Kbb=ngy
Lk=-mm : Mb=m : Mo=mm
Nar=mbmb : Ngb=mm
Sr=kd
basket : large
Beb=kr : Bd=kr
Gor=kr : Gu=jng
Kbb=kr : Lk=kr-b
Mb=jg : Mo=kr
Nar=db : Ngb=kr
Sr=jng
basket (for winnowing)
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=k : KbN=k
Kbb=k : Kul=k : Lk=k
Mb=k : Mo=k : Nar=k
NgT=k : Ngb=k : Sr=k
bat : type of
Beb=dw : Bd=d : Db=dw
Gor=dw : Gu=d : KbN=dng
Kbb=dw : Mb=dw : Mo=d
Nar=dw : NgT=dw : Ngb=d
Sr=dw
bat : type of
Gu=ngkr : Lk=d-kw
Mb=ngkr : Nar=k-ngkr
Ngb=d-l
bathe : to
Beb=ndg : Bd=ndg
Db=ndg : Gor=ndg
Gu=ndg : KbN=njb
Kbb=ndk : Lk=ndg
Mb=ndg : Mo=ndg
Nar=ndg : NgT=ndg
Ngb=ndg : Sr=ndg
be : to
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : Kbb=t
Lk=t : Mb= : Mo=t : Nar=
NgT= : Ngb=t : Sr=
be like, as : to be
Beb=t : Bd=tk : Db=t
Gor=tk : Gu=tt

English Sara Languages


Kbb=tk : Lk=tg
Mb=tt : Mo=tt
Nar=tt : NgT=tt
Ngb=tg : Sr=tt
beads
Beb=md : Bd=md
Db=md : Gor=md : Gu=md
KbN=k-kl : Kbb=mr
Lk=mr : Mb=md : Mo=md
Nar=md : Ngb=mr : Sr=md
beans
Beb=mnj : Bd=mnj
Db=mnj : Gor=mnj
Gu=mnj : KbN=mnj
Kbb=mnj : Kul=mnj
Lk=mnj : Mb=mnj
Mo=mnj : Nar=mnj
NgT=mnj : Ngb=mnj
Sr=mnj
bear fruit : to
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=
KbN=n : Kbb=nd : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd
Nar=, d : Ngb=nd
Sr=
beard
Beb=mb-t : Bd=mby
Db=mb : Gor=mby-t
Gu=mb-t : KbN=mby
Kbb=mb : Lk=mby
Mb=mb : Mo=mby-t
Nar=mb : Ngb=mb
Sr=mb
because
Beb=mb : Bd=t-d
Db=kt : Gor=mb-k-k
KbN=lh-r : Kbb=mb-t-l
Kul=lf-gn : Lk=mb
Mb=kt-kd : Mo=d-tl
Nar=tm-kd : Ngb=mb-t
Sr=td
because of
Beb=mb-t-l : Bd=td
Db=kt : Gor=mb-t
Gu=td : Mb=kt : Mo=k-d

Nar=tm-y : NgT=tm-y
Ngb=mb : Sr=nj
bed
Beb=tr : Gor=tr
Gu=tr : KbN=d
Kbb=tr : Lk=r
Mb=tr : Mo=tr
Nar=tr : Ngb=tr
Sr=t
bedbug
Bd=-m : Gu=-
Kbb=--r : Lk=r
Mb=ty-r : Mo=--b
bee; honey
Beb=tj : Bd=tj
Db=tj : Gor=tj : Gu=tj
KbN=tg : Kbb=tj
Lk=tj : Mb=tj : Mo=tj
Nar=tj : Ngb=tnj
Sr=tj
beehive
Beb=rw : Bd=rb
Gor=rw : Gu=pr
KbN=n : Kbb=rb
Lk=br : Mb=rb : Mo=pn
Nar=rb : NgT=jng
Ngb=mbr : Sr=hr
beer : millet
Beb=blbl : Bd=blbl
Db=bl-bl : Gor=bl-bl
Gu=bl-bl : KbN=bl-bl
Kbb=bl-bl : Lk=kd
Mb=b-bl : NgT=ks-mb
Ngb=bl-bl : Sr=bl-bl
beer : type of
Db=yb : Gu=yb
Lk=kd : Mb=yb : Mo=yb
bees (live in ground)
Beb=by : Bd=by
Gor=by : Gu=tj-b
KbN=b : Kbb=by : Lk=by
Mb=by : Mo=by
Nar=by : Ngb=by
Sr=by

83

beetle : blister beetle


Bd=njb
KbN=k-ml-ggr
Mb=ngl : Ngb=njb
before
Beb=kt : Bd=kt
Db=kt : Gor=kt : Gu=kt
KbN=gt : Kbb=kt
Lk=k : Mb=kt : Mo=kt
Nar=j : NgT=kt
Ngb=kd : Sr=kt
before
Beb=t : Bd=t : Gor=t
Gu=t : Kbb=t : Lk=t
Mb=t : Mo=t : Nar=t
Ngb=t : Sr=t
beg for : to
Bd=ky : Db=k : Gor=ky
Gu=k : KbN=nj : Kbb=ky
Lk=kwy : Mb=k : Mo=ky
Nar=gd : Ngb=ky : Sr=gd
behind
Beb=gd : Bd=gd
Db=gd : Gor=gd : Gu=gd
KbN=g : Kbb=gr : Lk=gr
Mb=gd : Mo=gd
Nar=gd : Ngb=gr : Sr=gd
belly button
Beb=km : Bd=km : Db=km
Gor=km : Gu=km : KbN=km
Kbb=km : Lk=km : Mb=km
Mo=km : Nar=km : Ngb=km
Sr=km
bend : to
Beb=d : Gu=bnd
Mb=bnd : Mo=rt
Nar=bnd : Sr=bnd
better
Beb=s-t : Bd=s-t
Db=s-t : Gor=s-t
Gu=s-t : Kbb=st
Mb=s-t : Mo=s-t
Nar=s-t : NgT=s-t
Ngb=s-d : Sr=s-t

84

big : to be
Beb=b : Db=b
Gor=mng : Gu=b : KbN=w
Kbb=ndw, b : Kul=kk
Lk=b : Mb=bo : Mo=b
Nar=b : Ngb=b : Sr=b
bird
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu= : KbN=l
Kbb= : Kul=kl : Lk=y
Mb=y : Mo= : Nar=y
NgT=y : Ngb= : Sr=y
bird : type of
Bd=dng : KbN=g
Lk=-ngw-y-g : Mb=j
Nar=jm : NgT=jmb
Ngb=jm : Sr=jmb
bite : to
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=j
Kbb=t : Lk=t : Mb=d
Mo=d : Nar=d : NgT=d
Ngb=t : Sr=d
bitter : to be
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=kt
Kbb=t : Lk=d : Mb=t
Mo=t : Nar=t : NgT=kt
Ngb=d : Sr=t
bitter, acidic : to be
Gu=d : Lk=r : Mb=d
black : to be
Beb=ndl : Bd=ndl
Db=l : Gor=ndl : Gu=ndl
KbN=l : Kbb=ndl : Kul=t
Lk=ndl : Mb=l : Mo=ndl
Nar=ndl : NgT=ndl
Ngb=ndl : Sr=ndl
blacksmith
Beb=kd : Bd=kd
Gor=nj-kw-y,kd
Gu=kd : KbN=kd-kk
Kbb=kr : Lk=nj-k
Mb=kd : Mo=kd
Nar=kd : NgT=kd
Ngb=nj-k : Sr=kd

English Sara Languages


blind person
Gor=nj-km-t
Gu=nj-km-t
Kbb=nj-km-t
Lk=nj-km-t
Mb=ng-km-t
Mo=nj-km-t
Nar=ng-km-t
Ngb=nj-km-t
Sr=ng-km-t
blind person (from birth)
Bd=mnd : Db=mnd
Kbb=nj-km-t : Mb=mnd
Nar=mnd : Sr=mnd
blister
Beb=pl : Bd=pl
Gor=pl : Gu=pl
Kbb=pl : Lk=pl
Mb=hl : Mo=pl
Nar=hl : NgT=hl
Ngb=pl : Sr=hl
blood
Beb=ms : Bd=ms
Db=ms : Gor=ms : Gu=ms
KbN=ms : Kbb=ms
Lk=ms : Mb=ms : Mo=ms
Nar=ms : Ngb=ms
Sr=ms
boar
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=br
Kbb=b : Lk=br : Mb=b
Mo=b : Nar=b-k-w
NgT=b : Ngb=b : Sr=b
board
Mb=br : Mo=bgr
Sr=br
boast : to
Beb=br : Bd=bj
Gor=g,ngm : KbN=gr
Kbb=ngm : Lk=ngm, l
Mb=ngm : Mo=ngm
Nar=ngm : Ngb=bl : Sr=nj
body
Beb=r : Bd=r : Db=d-r
Gor=d-r : Gu=r : KbN=y
Kbb=r : Kul=y : Lk=d-r

Mb=r : Mo=r : Nar=r


NgT= : Ngb=d-r : Sr=
boil : to
Beb=lg : Bd=lg
Db=lg : Gor=l : Gu=l
Kbb=lk : Lk=lg
Mb=lg : Mo=l : Nar=l
NgT=ng : Ngb=l : Sr=ng
bone
Beb=sng : Bd=sng
Db=kng : Gor=sng
Gu=kng : KbN=nng
Kbb=sng : Kul=ng
Lk=sng,kng : Mb=kng
Mo=sng : Nar=kng
NgT=kng : Ngb=sng
Sr=kng
borrow; lend : to
Beb=ndm : Bd=ndm
Db=ndm : Gu=ndm
Lk=njm : Mb=ndm
Mo=ndm : Nar=ndm
NgT=ndm : Ngb=ndm
bother : to
Beb=jg : Bd=njb
Db=j : Gor=tp : Gu=ndj
Kbb=jk : Lk=jg
Mb=nj,tp : Mo=jg
Nar=njb : NgT=nj
Ngb=tb : Sr=nj
bow and arrow
Beb=kndr : Bd=kndr
Gor=kndr : Gu=mbndng
KbN=l : Kbb=kndr
Lk=kndr : Mb=kr
Mo=mndng : Nar=gr
Ngb=ndng : Sr=g
bowl : small clay
Beb=mb-t : Bd=by
Gu=by : KbN=hy : Kbb=by
Lk=by : Mb=by : Nar=by
Ngb=by
bran
Beb=bn : Bd=bn
Gor=bn : Gu=bn
KbN=gr : Kbb=-g

85

Lk=bn : Mb=bn,bn
Mo=bn : Nar=bn
NgT=bn : Ngb=bn
Sr=bn
bread
Beb=mp : Bd=mp
Db=mp : Gor=mp : Gu=mp
KbN=mp : Kbb=mb : Lk=mp
Mb=mp : Mo=mp
Nar=mp : Ngb=mp
Sr=mp
break : to
Beb=tt : Bd=tt
Db=tt : Gor=tt : Gu=tt
KbN=tt : Kbb=tt
Lk=d : Mb=tt : Mo=tt
Nar=tt : Ngb=td
Sr=tt
break : to
Beb=bd : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=tk
Kbb=t : Lk=t : Mb=t
Mo=t : Nar=t : Ngb=t
Sr=t
breast
Beb=mb : Bd=mb : Db=mb
Gor=mb : Gu=mb : KbN=mb
Kbb=mb : Lk=mb : Mb=mba
Mo=mb : Nar=mb : NgT=mb
Ngb=mb : Sr=mb
breath; rest
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=kb : KbN=k
Kbb=km : Lk=kw : Mb=k
Mo=k : Nar=k : NgT=kh
Ngb=km : Sr=k
bridge
Beb=nd : Bd=bbr
Kbb=nd : Lk=nd : Mb=nda
Mo=bbr : Ngb=d
Sr=nd
bright : to be; to light
Beb=nj : Bd=nj
Gor=nj : Gu=nj : KbN=j
Mb=nj : Mo=nj
Nar=nj : NgT=wnj
Ngb=nj : Sr=nj

86

broom
Beb=nds : Bd=nds
Db=nds : Gor=nds
Gu=nds : KbN=jk
Kbb=ngs : Lk=-ngs
Mb=nds : Mo=nds
Nar=nds : NgT=nds
Ngb=nds : Sr=nds
brother-in-law
Beb=sj : Bd=sj
Db=sj : Gor=sj : Gu=sj
KbN=sy : Kbb=sj
Mb=sj : Mo=sj
Nar=sj : NgT=sj
Sr=sj
bud, grow : to
Beb=b : Gu=b
Kbb= : Lk= : Mb=
Nar=t
buffalo
Beb=dg : Bd=dg
Db=dg : Gor=dg : Gu=dg
KbN=dg : Kbb=dk
Lk=dg : Mb=dg : Mo=dg
Nar=dg : NgT=dg
Ngb=dg : Sr=dg
burn : to
Beb= : Db= : Gor=
Gu= : KbN= : Kbb=
Lk= : Mb= : Mo= : Nar=
Ngb= : Sr=
burn base of tree : to
Beb= : Bd=b : Gu=b
KbN= : Lk=b : Mb=
Mo=b : Nar=b : Ngb=b
Sr=
burn hairs : to
Beb=yl : Bd=yl
Lk=yl : Mb=tl : Mo=yl
Ngb=yl : Sr=g
burp
Beb=dj : Bd=dj
Db=ng : Gor=dj : Gu=gd
Kbb=dj : Lk=dj
Mb=gj : Mo=dj

English Sara Languages


Nar=gj : Ngb=dj
Sr=gj
bury, plant : to
Beb=d : Bd=db
Db=db : Gor=d : Gu=db
KbN=jb : Kbb=db
Lk=db : Mb=db : Mo=db
Nar=db : NgT=db
Ngb=db : Sr=db
bush : type of
Bd=-mng : Gu=mngy
Mb=k-mng : Mo=-mng
Ngb=km-mg : Sr=mng
bush, leaf
Beb=km : Bd=km : Db=km
Gor=km : Gu=km : KbN=kmb
Kbb=km : Kul=hmv : Lk=km
Mb=km : Mo=km : Nar=km
NgT=kmb : Ngb=km
Sr=kmb
bushbuck
Bd=tb : KbN=t
Mb=tw : Mo=tb
Ngb=tb,tb : Sr=tw
butterfly
Beb=-lb : Bd=-l-b
Gor=-lw : Gu=bd-by
KbN=kk : Kbb=m
Lk=pp : Mb=k-b-bl
Mo=sbl
Nar=k-lt-br
Ngb=b : Sr=bl-b
buttocks
Beb=kt : Bd=gn
Db=gy : Gor=kt : Gu=mb
KbN=my : Kbb=kt
Kul=mt : Lk=kd : Mb=gr
Mo=kt : Nar=gr : NgT=gr
Ngb=kd : Sr=mb
by, near
Beb=mb : Bd=r
Gor=gd : Gu=r : Kbb=r
Mb=r : Mo=mb : Nar=r
NgT= : Ngb=r : Sr=
calf
Gu=ndndn : Mb=sl
Mo=ndn-nj : Sr=

calm
Gu=ndng : Mb=ndng
Mo=ndng : Sr=ndng
call : to
Beb=r : Bd= : Db=k
Gor=r : Gu=r : KbN=njm
Kbb=r : Lk=r : Mb=k
Mo= : Nar=r : NgT=k
Ngb=r : Sr=
call, name : to
Beb=p : Gor=r : Gu=r
Lk=r : Mb=k
Mo=sb-d, : Nar=r
Ngb=r
calluses
Gu=m : Mb=s : Mo=m
Sr=mt-k
camel
Beb=jmbl : Bd=jmbl
Db=jml : Gor=jmbl
Gu=lgm : KbN=jml
Kbb=jmbl : Lk=jmbl
Mb=jmbl : Mo=jmbl
Nar=jmbl : NgT=jmbl
Ngb=jmbl : Sr=jmbl
capsize : to
Beb=nd : Bd=nd
Gor=dw : Gu=nd : Kbb=j
Lk=nd : Mb=ndy : Ngb=nd
caracal,desert lynx
Bd=jm : KbN=jm
Lk=jm : Mb=jm : Nar=jm
Ngb=jm
carry : to
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t, y
KbN=t : Kbb=t : Lk=d
Mb=t : Mo=t : Nar=t
NgT=j- : Ngb=d : Sr=t,
y
cassava
Beb=ngl : Bd=ngl
Db=gj : Gor=ngl
Gu=ngl : KbN=ngl
Kbb=ngl : Kul=ngl
Lk=gy-ngr : Mb=ngr
Mo=ngl : Nar=ngly

87

NgT=ngy : Ngb=ngl
Sr=ngl
cat
Beb=bt : Bd=bt
Gor=bt : Gu=bt
KbN=nd : Kbb=bt
Lk=bt : Mb=bt : Mo=bt
Nar=bt : NgT=ml-km-
Ngb=bt : Sr=ml
catch (in air) : to
Bd=l : Gu=l : KbN=kk
Lk=lm : Mb=g : Nar=l
Ngb=lm : Sr=l
catch, seize : to
Beb=w : Bd=w : Db=w
Gor=w : Gu=w : KbN=k
Kbb=w : Lk=w : Mb=h
Mo=w : Nar=w : NgT=h
Ngb=w : Sr=h
caterpillar : hairless
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : Kbb=t
Lk=t : Mb=t : Mo=t
Nar=t : Ngb=t : Sr=t
caterpillar : hairy
Beb=-ll : Gor=njw
Gu=njb : Lk=bl
Mb=njw : Nar=njb
Ngb=lg-l : Sr=njb
catfish : type of
Beb=gr : Bd=nd
Gu=njl : Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : Sr=nd
catfish : type of
Bd=gg : KbN=gg
Lk=gg : Mb=enlevent
Mo=gg : NgT=gg : Sr=gg
centipede
Bd=ndn : Gu=ndr
KbN=k-nd-nd : Lk=ndr
Mb=ndr : Nar=ndry
Ngb=ndr
civet, african
Beb=gj : Bd=gj
KbN=jmb : Kbb=gj

88

Lk=tw : Mb=gj : Mo=gj


Nar=gj
Ngb=nj-ng-dg
Sr=gj
claws
Gor=gd : Gu=yl-j
KbN=rl-nj
Mb=k-mr-j : Mo=gn-nj
Ngb=gr-gl : Sr=hl
clay : black
Beb=nj : Bd=wnj
Gor=hnj : Gu=nj
KbN=kng : Kbb=nj
Lk=nj : Mb=hnj : Mo=nj
Nar=br-j : Ngb=nj
Sr=lnj
clay : red
Bd=nb : Gu=nb
KbN=ky : Lk=lb
Mb=ndb : Nar=ndb
NgT=ndb : Ngb=lb
clear, clean : to be
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=nds
Kbb= : Lk= : Mb=
Mo= : Ngb=
clicking noise
Gu=njt : Mb=nj
Mo=njt : Sr=ngr-ms
climb, go up : to
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=l
Kbb= : Kul=l : Lk=l
Mb= : Mo= : Nar=
NgT= : Ngb= : Sr=
clitoris
Beb=k : Bd=ngr
Gu=k-ngr : KbN=s
Kbb=ngr : Mb=ngr
Ngb=ngw-k : Sr=g-ngr
close : to
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=t
Kbb=t : Lk= : Mb=t
Mo=t : Nar=t : NgT=wt
Ngb=d : Sr=t

English Sara Languages


closely
Gu=nds : Kbb=ngs
Mb=sm : Ngb=ngs
clothes
Beb=kb : Bd=kb
Db=kb : Gor=kw : Gu=kb
KbN=m : Kbb=kb
Kul=ngy : Lk=kb
Mb=kb : Mo=kb
Nar=kb : Ngb=kb
Sr=kb
club
Beb=gl : Bd=gl : Db=gl
Gor=gl : Gu=gl : KbN=gl
Kbb=gr : Lk=gr : Mb=gl
Mo=gl : Nar=gl : NgT=ng
Ngb=gl : Sr=gl
coals of fire
Beb=yl : Bd=yl
Gor=yl : Gu=yl : Kbb=yl
Lk=yl : Mb=yl : Nar=yl
Ngb=kr-pr : Sr=yl
cold
Beb=kl : Bd=kl : Db=kl
Gor=kl : Gu=kl : KbN=kl
Kbb=kl : Lk=kl : Mb=kl
Mo=kl : Nar=kl : NgT=kl
Ngb=kl : Sr=kl
cold, flu
Gu=nl : Kbb=-mbk
Kul=kl : Lk=-mb
Mb=ngm : Nar=ngm
Ngb=kng-nj
color; lines; designs
Beb=l : Bd=l
Db=k : Gor=l : Gu=ndj
Mb=kr : Mo=ndj
Nar=l : NgT=k
Ngb=ndj : Sr=
come : to
Beb= : Bd=r : Db=
Gor= : Gu= : KbN=b
Kbb= : Kul=v : Lk=
Mb= : Mo= : Nar=
NgT= : Ngb= : Sr=r

come down : to
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=r
Kbb=r : Kul=r : Lk=r
Mb=d : Mo=d : NgT=yd
Ngb=r : Sr=d
come from; get up : to
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=g
Kbb= : Lk= : Mb=y : Mo=
Nar= : NgT=y : Ngb=
Sr=
concern : to
Beb=s : Bd=ndt
Db=ndt : Gor=lg : Gu=s
Lk=s : Mb=ds,ndt
Mo=s : Nar=ndt, t
NgT=s : Ngb=s : Sr=s
congratulate, praise : to
Beb=pt : Bd=pt
Db=yt : Gor=pt : Gu=pt
KbN=ht : Kbb=wl
Mb=ht : Mo=pt
Ngb=pd : Sr=ht
console; rock : to
Beb=gl : Bd=gl
Gor=gl, gl : Gu=g
Kbb=gl : Lk=gl : Mb=g
Mo=gl : Nar=g : NgT=g
Ngb=gl : Sr=g
cook : to
Beb=ndr : Bd=nd
Db=njr : Gor=ndr : Gu=ndr
KbN=ndr : Kbb=njr
Kul=r : Lk=nr : Mb=ndr
Mo=ndr : Nar=ndr
NgT=ndr : Ngb=ndr
Sr=ndr
cook sauce : to
Beb=k : Bd=kl : Db=k
Gor=kl : Gu=kl : Kbb=kl
Lk=kl : Mb=k : Mo=kl
Nar=kl : Ngb=kl : Sr=k
cooked enough : to be
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=kj

89

Kbb= : Lk= : Mb=d


Mo=d : Nar=d : Ngb=
Sr=d
cool : to be
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=k
Kbb=w : Lk=s, kl
Mb=s : Mo=s : Nar=s
NgT=s : Ngb=kl : Sr=s
cool (by swishing) : to
Beb=ly : Bd=ly
Gor=tr : Lk=pl : Mb=ly
coop, pen
Beb=bl : Bd=bl
Db=bl : Gor=bl : Gu=bl
KbN=bl : Kbb=bl
Lk=bl : Mb=bl : Mo=bl
Nar=bl : NgT=bl
Ngb=bl : Sr=bl
corn
Beb=nj-kd
Bd=-lmt : Db=nj
Gor=msr : Gu=d
KbN=by-mng
Kbb=-nd-kr : Lk=njkr
Mb=k-mbr : Mo=msr
Nar=gj-dw : NgT=gj-d
Ngb=msr : Sr=gy-d
corpse
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=nn
Kbb=n : Lk=n : Mb=n
Mo=n : Nar=n : NgT=n
Ngb=n : Sr=n
cotton
Beb=by : Bd=by
Gor=by : Gu=by
KbN=lw : Kbb=b : Lk=b
Mb=b : Mo=by : Nar=kb
NgT=kb : Ngb=b : Sr=kb
cough : to
Beb=ks : Bd=ks
Db=ks : Gor=ks,ks
Gu=ks : KbN=ks
Kbb=ks : Lk=ks

90

Mb=ks : Mo=ks
Nar=ks : Ngb=ks
Sr=ks
counsel : to
Beb=j : Db=j : Gor=j
KbN=y : Kbb=tj
Lk=ndj : Mb=j : Mo=j
Nar=gry : Ngb=ndj
Sr=j
count : to
Beb=td : Bd=td
Gor=td : Gu=tt
KbN=tj : Kbb=tr
Lk=tr : Mb=td : Mo=td
Nar=td : Ngb=tr
Sr=td
countryside
Beb=m : Bd=m : Gu=wl
KbN=gb : Kbb=m- : Lk=m
Mb=m : Mo=wl : Nar=w
Ngb=wl : Sr=bmb
cover : granary
Bd=kb-t-dm : Mb=t
Mo=kb : Nar=kb : Sr=kb
covet : to
Beb=ndng : Bd=ndng
Gor=ndng : Gu=ndng
Kbb=njng : Lk=njng
Mb=ndng/ndng
Mo=ndng : Ngb=ndng
Sr=ndng
cow : cattle
Beb=mng : Bd=mng
Db=mg : Gor=mng
Gu=mg : KbN=s : Kbb=mg
Kul=s : Lk=mng : Mb=mg
Mo=mg : Nar=mg
Ngb=mg : Sr=mg
crane
Bd=dng,dng
KbN=k-dw : Mb=dng
Ngb=dng
craving for
Bd=m : Db=m
KbN=ml : Lk=m : Mb=m
Ngb=m

English Sara Languages


crawl
Beb=g : Bd=g : Db=g
Gor=g : Gu=g : KbN=ndg
Kbb=k : Kul=l : Lk=g
Mb=g : Mo=g : Nar=g
NgT=g : Ngb=g : Sr=g
crocodile
Beb=m : Bd=mr,mrm
Db=mr : Gor=mr : Gu=mr
KbN=k-l : Kbb=mr
Lk=mr : Mb=mr : Mo=m
Ngb=mr : Sr=m
cross : to
Beb=r : Bd=d : Gor=dr
Gu=dr : Kbb=gng : Lk=ndy
Mb=dr : Mo=d : Nar=t
NgT=mn : Ngb=ds : Sr=mn
cross : to
Lk=dr : Mb=dr
Sr=gl
crotch
Beb=gl : Gor=bt
Gu=gl : Kbb=mb : Lk=bl
Mb=br : Mo=gl : Nar=bl
NgT=n-br,nm-br,br
Ngb=m-mb : Sr=n-mb
crotch; space between legs
Bd=bt : Lk=hr-gl
Mb=gl : Mo=bl, gl
Nar=bl : Ngb=gl : Sr=gl
crow
Beb=kg : Bd=kg
Gor=kg : Gu=g-g
KbN=kh : Kbb=-g
Lk=-g : Mb=kg
Mo=g-g : Nar=k-g
NgT=kh : Ngb=gg : Sr=k
crowd, crowd about : to
Beb=b : Bd=b
Gor=w : Gu=b : KbN=
Kbb= : Lk=b : Mb=
Mo=b : Nar= : Ngb=b
Sr=
crush : to
Beb=tt : Bd=rnd
Db=dd : Gor=bd : Gu=tt

Kbb=gr : Lk=d
Mb=dd : Nar=tt
NgT=dd : Ngb=rd
Sr=dd
cucumber
Beb=ks : Bd=-ks
Db=ks : Gor=ks : Gu=ks
KbN=kk : Kbb=ks
Kul=kk : Lk=ks
Mb=ks : Mo=ks
Nar=ks : Ngb=ks
Sr=ks
cure : to
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=j : Gu=j : KbN=y
Kbb=j : Lk=j : Mb=j
Mo=j : Nar=j : NgT=j
Ngb=j : Sr=j
curse : to
Beb=m : Bd=mn
Gor=m : Gu=mn : Lk=g
Mb= : Mo=mn : Nar=r
Ngb=mn : Sr=tmb
cut
Mb=s : Mo=sy : Sr=s
cut : to
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=j : Gu=j : KbN=jh
Kbb=j : Lk=nj : Mb=j
Mo=j : Nar=j : NgT=j
Ngb=nj : Sr=j
cut up (several things)
Gu=tj : Mb=tj
Mo=tj : Sr=tj
cut, sore
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=d
Kbb=d : Kul=dy : Mb=do
Mo=d : Nar=d : NgT=d
Ngb=d : Sr=d
cyst, external cyst
Mb=gl : Mo=k
Nar=gl : Sr=gl
chaff, husk
Beb=ts : Bd=ngy
Gor=ts : Gu=ts

91

KbN=ts : Lk=ts
Mb=ts : Nar=tgn
Ngb=ts : Sr=ts
chameleon
Beb=-ly : Bd=-lyy
Db=kyy : Gor=-ly
Gu=l-my
KbN=k-gl
Kbb=-ly-hy : Lk=-ly
Mb=k-ly : Nar=ly
NgT=k-nh : Ngb=ly
Sr=ly
char : to
Bd=nt : Gor=nt
Mb=rt : Nar=nt
Sr=t
charcoal
Beb=kl : Bd=kl : Db=kl
Gor=kl : Gu=kl : KbN=kl
Kbb=kl : Lk=kl : Mb=kl
Mo=kl : Nar=kl : NgT=kl
Ngb=kl : Sr=kl
chase out
Mb=sk : Mo=sk
Sr=sk
chat at night : to
KbN=ndl : Mb=nd
Sr=nd
cheek
Beb=mb : Bd=mb : Db=kl
Gor=mb : Gu=kl : KbN=mb
Kbb=l : Lk=l : Mb=mbo
Mo=sl : Nar=mbr : Ngb=l
Sr=mb
chest
Beb=g : Bd=g : Db=
Gor=g : Gu=ng-ndb
Kbb=n-g : Lk=k,n-k
Mb=g : Mo=n-gy
Nar=ngnj : Ngb=sn-kr,
kr : Sr=ngnj
chew noisily : to
Beb=ng : Gor=ngr
Gu=kk : Mb=ngr : Mo=ng
Nar=ngr : NgT=ngr
Ngb=ngr : Sr=ng

92

chicken
Beb=knj : Bd=knj
Db=knj : Gor=knj
Gu=knj : KbN=knj
Kbb=knj : Kul=knj
Lk=knj : Mb=knj
Mo=knj : Nar=knj
NgT=knj : Ngb=knj
Sr=knj
chief
Beb=ng : Bd=ng
Db=mwknj : Gor=ng
Gu=ng : KbN=kng
Kbb=mby : Kul=kng
Lk=mby : Mb=ng : Mo=ng
Nar=ng : NgT=ng
Ngb=mbng : Sr=ng
child
Beb=ngn : Bd=ngn
Db=ngn : Gor=ngn : Gu=ngn
KbN=mn : Kbb=ngn
Kul=mn : Lk=ngn
Mb=ngn : Mo=ngn
Nar=ngn : NgT=ngn
Ngb=ngn : Sr=ngn
childbirth
Beb=-nd : Bd=-nd
Db=nd : Gor=-nd : Gu=nd
Kbb=nd : Lk=nd : Mb=ndo
Mo=nd : Nar=nd : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=nd
chin, jaw
Beb=-ngngr : Bd=gn
Gor=mtgn : Gu=bgm-t
Kbb=gl-t : Lk=gl-t
Mb=bg : Mo=gn-t
Nar=bg : Ngb=gl-t
Sr=bg
choose : to
Beb=mbt : Bd=mbt
Gor=mbt : Gu=mbr
KbN=h : Kbb=mbr
Lk=mbr : Mb=mbd
Mo=mbt : Ngb=mb
Sr=gr

English Sara Languages


chop : to
Beb=tg : Bd=tg
Db=tg : Gor=tg : KbN=g
Kbb=tk : Lk=tg : Mb=g
Mo=tg : Nar=g : NgT=g
Ngb=tg : Sr=g
chop up
Bd=jg : Mb=jg
Mo=jk : Sr=jg
dance
Beb=ndm : Bd=ndm
Db=l : Gor=ndm : Gu=ndm
KbN=njk : Kbb=ndm
Lk=l, ndm : Mb=ndm
Nar=ndm : Ngb=ndm
Sr=ndm
dark : to be
Beb=d : Bd=db : Gor=d
Kbb=ndl : Mb=du,dw
Mo=ndl : Ngb=ndl
dark, cloudy : to be
Beb= : Bd= : Gor=
Gu= : Kbb=l : Lk=l
Mb= : Mo= : Nar=
NgT=y : Ngb= : Sr=
dark; invisibleness
Bd=tl : Gor=tl : Gu=tl
KbN=sl : Kbb=tl
Lk=mr : Mb=tl
Mo=tl : Nar=tl : NgT=tl
Ngb=tl : Sr=tl
day
Beb=nd : Bd=nd : Db=nd
Gor=nd : Gu=nd : KbN=kj
Kbb=nd : Lk=nd : Mb=nd
Mo=nd : Nar=nd : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=nd
deaf-mute
Lk=nj-mb-k
Mb=mbo : Mo=mbk
Nar=mbk
death
Beb=ky : Bd=ky : Db=ky
Gor=ky : Gu=ky : KbN=l
Kbb=ky : Lk=ky : Mb=ky
Mo=ky, y : Nar=ky
Ngb=ky : Sr=ky, y

death; magic
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu=y : Kbb=y
Lk=y : Mb=yo : Mo=y
Nar=y : NgT=y : Ngb=y
Sr=y
debt
Beb=ng : Bd=kr
Gor=ng : Gu=kr
KbN=kr : Kbb=ng
Lk=ng : Mb=gr : Mo=kr
Nar=kr : NgT=k
Ngb=ng : Sr=kr
deep : to be
Beb=w : Bd= : Db=r
Gor= : Gu=b : KbN=wl
Kbb=r : Lk=r : Mb=o
Mo= : Nar=l : Ngb=r
Sr=l
deepness
Gu=dng : Lk=b
Mb=l : Nar=l
Ngb=ngl-jm : Sr=l
deny : to
Beb=mnj : Bd=mj
Db=nj : Gor=mnj : Gu=nj
KbN=ngng : Kbb=my
Lk=my : Mb=mj : Mo=nj
Nar=nj : Ngb=my : Sr=nj
descend : to
Beb=s : Bd=rs,rs
Db=s : Gor=r : Gu=s
KbN=rj : Kbb=s
Lk=s : Mb=s : Mo=s
Nar=s : NgT=s
Ngb=s : Sr=rs
destroy, ruin : to
Beb=tj : Bd=nj
Db=tj : Gor=tj : Gu=tj
KbN=tj : Kbb=tj
Lk=tj : Mb=nj,tj
Mo=bjr,tj : Nar=nj
Ngb=tj : Sr=nj
dew
Beb=tl : Bd=tl : Db=t
Gor=tl : Gu=tl : KbN=tl

93

Kbb=tl : Lk=t : Mb=tl


Mo=tl : Nar=tl : NgT=tl
Ngb=tl : Sr=tl
diarrhea : to have
Beb=ndng : Bd=ndng
Db=ndg : Gor=ndng
Gu=ndg : KbN=njm
Lk=njng : Mb=ndg
Mo=ndg : Nar=ndg
Ngb=ndg : Sr=ndg
die : to
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu=y : KbN=
Kbb=y : Lk=y : Mb=y
Mo=y : Nar=y : NgT=wy
Ngb=y : Sr=y
different
Beb=k-ng
Gor=k-ng : Gu=ng
KbN=kkl : Kbb=dng
Lk=ng,d : Mb=ng
Mo=rng : Nar=ng
NgT=k-ng : Ngb=d
Sr=k-rng
dig : to
Beb=r : Bd=ndr : Db=
Gor=r : Gu=ndr : KbN=r
Kbb=r : Mb=r : Mo=r
Nar=ndr : NgT=ndr : Ngb=r
Sr=ndr
dirtiness
Beb=yr : Bd=b
Db=m : Gor=yr : Gu=yr
KbN=kr : Kbb=yr
Kul=ndn : Lk=yr
Mb=yr : Mo=yr
Nar=hr : NgT=nr
Ngb=yr : Sr=yr
distribute : to
Beb=lw : Bd=lb
Gor=lw : Gu=nb
KbN=n : Lk=lb
Mb=lw : Mo=lb
Sr=kng

94

divide among : to
Beb=ky : Bd=gy
Gor=ky : Gu=nb : Kbb=ky
Lk=ky : Mb=ky : Mo=ky
Nar=nb : Ngb=ky : Sr=kng
do : to
Beb= : Bd=r : Db=
Gor= : Gu= : KbN=t
Kbb= : Kul=t : Lk=
Mb=a : Mo= : Nar=
NgT=h : Ngb= : Sr=r
dog
Beb=bs : Bd=bs
Db=bs : Gor=bs : Gu=bs
KbN=bs : Kbb=bs
Kul=bs : Lk=bs
Mb=bs : Mo=bs
Nar=bs : NgT=bs
Ngb=bs : Sr=bs
don't (negative command)
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Mb=t : Nar=-l
Sr=l
donkey
Beb=kr : Bd=kr
Db=k : Gor=krr
Gu=kr : Kbb=krr
Lk=krr : Mb=kr
Mo=kr : Nar=kr
NgT=kr : Ngb=krr
Sr=kr
door
Beb=t-ky : Db=t-kj
Gor=t-ky : Gu=t-ky
Kbb=t-ky : Kul=t-bt
Lk=t-w : Mb=t-b
Mo=t-ky,t-b
Nar=t-kj : NgT=t-kj
Ngb=t-ky : Sr=t-kj
doubt : to
Beb=mnj : Bd=mj
Gor=mnj : Gu=nj
Mb=mj : Mo=td
Ngb=my : Sr=j

English Sara Languages


dove, pigeon
Beb=d : Bd=d : Db=dr
Gor=dr : Gu=dr : KbN=d
Kbb=dr : Lk=-dr : Mb=dr
Mo=d : Nar=dr : NgT=dr
Ngb=dr : Sr=d
down, downwards
Beb=nng : Db=b
Gor=nng : Gu=ng
KbN=ng : Lk=nng : Mb=b
Mo=b : Nar=ng : Ngb=b
Sr=ng
doze off : to
Gu=nl : Lk=lng
Mb=t : Mo=lng
Nar=tn : Sr=t
dragonfly
Beb=-bnd : Bd=bnd
Gor=-bnd : Gu=bnd
KbN=gmb : Lk=g-gnd
Mb=dnd,bnd
Nar=d-nd : Ngb=br-bnd
dream
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=n
Kbb=n : Lk=n : Mb=n
Mo=n : Nar=n : Ngb=n
Sr=n
drink : to
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb= : Lk=y : Mb=
Mo= : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=
drink (alcoholic)
Beb=yw : Bd=ks
Gor=yw : Gu=yb
Kbb=kt : Mb=ks
Nar=ks : NgT=ks
Ngb=kd : Sr=ks
drizzle : to
Bd=ym : Mb=y : Mo=ym
Sr=y
drum
Beb=kd : Bd=kd
Db=kd : Gor=kd : Gu=kd
Kbb=dl : Lk=dl

Mb=kd : Nar=kd
NgT=kd : Ngb=dl
Sr=kd
drum : type of
Bd=gng : Gor=gng
Gu=gng : KbN=dl
Kbb=gg : Lk=bl
Mb=gng : Mo=gg
Nar=gng : NgT=gng
Ngb=gg : Sr=gng
drum : type of
Beb=dl : Bd=dl
Gor=dl : Gu=dl
KbN=ndm : Kbb=brm
Lk=dl : Mb=dl
Nar=dly : Ngb=dl
Sr=dl,dly
dry : to be
Beb=tt : Bd=tt
Db=tt : Gor=tt : Gu=tt
Kbb=tt : Lk=td
Mb=tt : Mo=tt
Nar=tt : NgT=tt
Ngb=td : Sr=tt
dry : to be
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu=, tt
Kbb= : Lk= : Mb=
Mo= : Nar= : Ngb=
Sr=
dry : up, to
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=rk
Kbb= : Lk= : Mb=
Mo= : Nar= : Ngb=
Sr=
dry food
Gu=st : Mb=st
Ngb=td
dry in the sun : to
Beb=nj : Bd=nj
Db=lj : Gor=nj : Gu=nj
KbN=b : Kbb=nj
Kul=ny : Lk=nj,nj
Mb=nj : Mo=nj

95

Nar=nj : NgT=nj
Ngb=nj : Sr=nj
dry season
Beb=ny-kd
Bd=ny-kd : Db=l
Gor=ny-kd : Gu=l
Kbb=ny-kr : Lk=ny-kr
Mb=l : Mo=ny-kd
Nar=l : Ngb=ny-kr
Sr=l
duck
Beb=nd : Bd=ndb
Db=ndb : Gor=nd
Gu=ndb : KbN=ndb
Kbb=-ndb : Lk=ndb
Mb=ndb : Mo=ndb
Nar=ndb : Ngb=ndb
Sr=ndb
duck : to
Beb=rng : Bd=rng
Mb=rng
dung beetle
Bd=-b-s : Gu=b
Lk=-b-s : Mb=k-b
Mo=b-ys : Nar=mngr
Ngb=b-s : Sr=b
dust
Bd=bbr : Gor=b
Mb=sbr : Ngb=bbr
dust
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=bbr
KbN=bmb : Kbb=bm : Lk=b
Mb=bu : Mo=kd
Nar=bmbr : NgT=bmbr
Ngb=k : Sr=bmb
ear
Beb=mb : Bd=mb : Db=mb
Gor=mb : Gu=mb : KbN=mb
Kbb=mb : Kul=mv : Lk=mb
Mb=mb : Mo=mb : Nar=mb
NgT=mb : Ngb=mb : Sr=mb
earthworm
Bd=ng-s-sll
Gu=kll : Lk=-kll
Mb=k-ng-s-sl
Nar=kll

96

eat : to
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=s
Kbb=s : Kul=s : Lk=s
Mb=s : Mo=s : Nar=s
NgT=s : Ngb=s : Sr=s
eat (boule) : to
Beb= : Bd= : Gor=
Gu= : Kbb= : Kul=
Lk= : Mb= : Mo= : Nar=
NgT=w : Ngb= : Sr=
eat (powder) : to
Gu=m : KbN=mbr
Lk=mr : Mb=m : Mo=m
Nar=m : Ngb=mr,m
Sr=m
eel
Bd=tm : Gor=tm : Lk=tm
Mb=tm : Ngb=tm
egg
Beb=kw : Bd=kw : Db=kw
Gor=kw : Gu=kw : KbN=k
Kbb=kw : Kul=h : Lk=kw
Mb=kw : Mo=kw : Nar=k
NgT=kw : Ngb=kw : Sr=k
eggplant
Beb=nj : Bd=nj
Db=njr : Gor=njr : Gu=njr
KbN=njr : Kbb=dndy
Kul=njr : Lk=dndy
Mb=njr : Mo=nj
Nar=njr : Ngb=njr
Sr=nj
egret
Beb=k : Bd=-k
Gor=k : Gu=k : KbN=kw
Kbb=-kw : Lk=-k
Mb=k : Mo=k : Nar=k
Ngb=kw : Sr=k
eight
Beb=j-j : Bd=j-j
Db=-d-s : Gor=j-j
Gu=s-s : KbN=slnj
Kbb=j-j : Kul=slnj
Lk=gn-j : Mb=j-j
Mo=j-ny-j : Nar=s-s

English Sara Languages


NgT=ss : Ngb=j-ny-j
Sr=s-s
elbow
Beb=km-sl-j : Bd=sl
Db=kl-j : Gor=kl
Gu=kl-j : Kbb=k-kl-j
Lk=kl-j : Mb=kl
Mo=sl-j : Nar=kl
Ngb=kl : Sr=k
elephant
Beb=kd : Bd=kd
Db=kd : Gor=kd : Gu=kd
KbN=kj : Kbb=k
Kul=hj : Lk=kr
Mb=kd : Mo=kd
Nar=kd : NgT=kd
Ngb=k : Sr=kd
eleven
Beb=dg-gd-kr
Db=d--j
Gor=dg-d-kr
Gu=dg-gd-kr
Kbb=dk-r-kr
Kul=dg-j-hr
Lk=dg-gr-kr
Mb=kl-gd-k-kr
Mo=dg-gd--kr
Nar=kt-gd-kg
Ngb=dg-gr--kr
Sr=kt-gd-kg
encircle, go around : to
Bd=g : Db=gg : Gu=gg
Kbb=gk : Lk=gg
Mb=gg : Nar=gg
enemy
Beb=nj-b : Db=ng-b
Gor=nj-b : Gu=nj-b
KbN=n-bng
Kbb=nj-km-b
Lk=nj-b : Mb=md-b
Mo=nj-b : Nar=md-b
NgT=md-b : Ngb=nj-b
Sr=md-kl, md-b
enough for : to be
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=s
Kbb=s : Kul=s : Lk=s

Mb=s : Mo=s : Nar=s


NgT=s : Ngb=s : Sr=s
enter
Beb=nd : Bd=nd
Gor=nd : KbN=nj
Kbb=nd : Kul=hy
Lk=nd : Mb=nd : Mo=nd
Ngb=nd : Sr=d
epilepsy
Gu=kn : Lk=pp
Mb=k : Mo=kn
Nar=kn : Sr=kn
escape : to
Gor=g : Lk=g
Mb=g
evening
Gor=l-sl : Gu=l-s
Lk=km-tg
Mb=l-k-s-
Nar=l-sl : NgT=l-s
Ngb=kmtg : Sr=l-s-
excrement
Beb=s : Bd=s : Db=k
Gor=s : Gu=yd : KbN=k
Kbb=s : Lk=s : Mb=k
Mo=s : Nar=yd : NgT=yd
Ngb=s : Sr=yd
exchange : to
Beb=mbl : Bd=mbl
Gor=mbl : Gu=mbl
KbN=mbl : Kbb=mbl
Kul=s : Lk=mbl : Mb=mb
Nar=mbl : Ngb=mbl
Sr=mb
explode : to
Beb=ndw : Bd=nd
Gor=sn : Gu=ndb
Kbb=ndb : Lk=ndb
Mb=ndu : Mo=ndb
Nar=ndb : Ngb=ndb
Sr=ndb
eye
Beb=km : Bd=km : Db=km
Gor=km : Gu=km : KbN=km
Kbb=km : Lk=km : Mb=km
Mo=km : Nar=km : NgT=km
Ngb=km : Sr=km

97

fall : repeatedly
Gu=ts : Mb=ts
Mo=ts : Sr=ts
fall : to
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=s
Kbb=s : Kul=s : Lk=s
Mb=s : Mo=s : Nar=s
NgT=s : Ngb=s : Sr=s
fall to the ground : to
Mb= : Mo=r : Sr=
fallow field
Lk=dlm : Mb=gw
Mo=by-l
fan : to
Beb=w : Gor=w : Kul=t
Lk=pr : Mb=b : Mo=b
Ngb=n : Sr=mb
faraway
Beb=sy : Bd=sy,sy
Db= : Gor=sy : Gu=sr,
b : Kbb=w : Lk=
Mb=sy : Mo=sy : Nar=sy
NgT=sy : Ngb=w : Sr=sy
farm, plant : to
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
KbN=njk : Kbb=nd
Kul=njh : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=nd
farmer, master
Beb=br-ks
Bd=br-ks : Db=br-ks
Gor=br-ks
Gu=br-ks
Kbb=br-ks : Lk=bw-nd
Mb=br-ks : Mo=br-ks
Nar=br-ks
Ngb=bw-nd : Sr=b-ks
fat : to be
Beb=b : Bd=b : Gor=b
Gu=b : Kbb=b : Lk=b
Mb=bo : Mo=b : Nar=b
NgT=b : Ngb=b, b : Sr=b

98

father
Beb=b : Bd=b
Db=br : Gor=b : Gu=b
KbN=by : Kbb=b : Kul=vy
Lk=b : Mb=b : Mo=bb
Nar=bb : NgT=b
Ngb=b : Sr=bb
fatigue
Beb=k : Bd=k : Gor=kr
Gu=kr : KbN=k
Kbb=r-kt : Lk=kr
Mb=kr : Mo=k : Nar=kr
NgT=k : Ngb=kr
fear; to fear
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=l
Kbb= : Lk= : Mb=
Mo= : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=
feather
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=bl
Kbb=b : Lk=b : Mb=b
Mo=b : Nar=b : NgT=b
Ngb=b : Sr=b
fencing
Mb=gng : Mo=gl
Sr=gng
fetch [water] : to
Beb=d : Gor=d
Gu=d : Kbb=r : Lk=t
Mb=d/d : Mo=d
Nar=d : Ngb=t : Sr=d
field
Beb=kl, nd
Db=km-nd : Gor=m-nd,
nd : Gu=km-k
Kbb=t-nd,nd : Kul=mg
Lk=nd : Mb=kr : Mo=nd
NgT=bmb : Ngb=nd
Sr=nd
fight : to
Beb= : Bd=r : Db=
Gor= : Gu= : KbN=r
Kbb= : Mb= : Mo=
Nar= : NgT= : Ngb=
Sr=r

English Sara Languages


filter : to
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
Kbb=nd : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=nd
Sr=nd
filter : type of
Bd=yt : Gor=yty
Gu=jng-lng : Mb=yt
Mo=yt : Ngb=yd
Sr=s-nd
filter : type of
Bd=s : Db=kr
Gor=s : Lk=s : Mb=s
Ngb=s
filth
Db=y : Lk=y : Mb=yr
Mo=y : Ngb=yr
fill : to
Beb=s : Bd=rs
Db=s : Gor=s : Gu=s
KbN=rs : Kbb=s
Lk=s : Mb=s : Mo=s
Nar=s : NgT=s
Ngb=s : Sr=rs
find : to
Beb=ng : Bd=ng
Db=ng : Gor=ng : Gu=ng
KbN=mb : Kbb=ng
Kul=nv : Lk=ng : Mb=ng
Mo=ng : Nar=ng
NgT=ndd : Ngb=ng
Sr=ng
find on ground : to
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : Kbb=
Lk= : Mb= : Mo=
Nar= : Ngb= : Sr=
finger
Beb=ngn-j : Bd=ngn-j
Gor=ngn-j : Gu=ngn-j
Kbb=ngn-j : Lk=ngn-j
Mb=k-ngn-j : Mo=ngn-j
Nar=ngn-j

NgT=k-ngn-j
Ngb=ngn-j : Sr=ngn-j
finished : to be
Beb=tg : Bd=tg
Db=tg : Gor=tg
Gu=tng : KbN=nng
Kbb=tng : Lk=tng
Mb=tg : Mo=tg
Nar=tg : NgT=tg
Ngb=rng : Sr=tg
fire
Beb=pr : Bd=pr : Db=w
Gor=pr : Gu=pr : KbN=hr
Kbb=pr : Kul=fr : Lk=pr
Mb=hr : Mo=pr : Nar=hr
NgT=hr : Ngb=pr : Sr=hr
firefly
Beb=-ndy-d
Bd=-ndy-d
Gor=-ndy-d
Gu=ng-ndl-wy
Lk=k-ng
Mb=k-nd-mbl
Mo=-ndy-d
Nar=k-ndg-mbl
NgT=k-nd-mbl : Ngb=bs
Sr=nd-bl
firewood
Beb=s : Bd=s : Db=kr
Gor=t-s : Gu=kr : KbN=ky
Kbb=t-kr : Kul=ky
Lk=t-kr : Mb=kr : Mo=s
Nar=kr : NgT=knd
Ngb=kr : Sr=k
first
Beb=dsy : Bd=d-sy
Gu=dsy : Kbb=dngr
Lk=dngr : Mb=ds
Mo=y-,kt : Nar=dtl
NgT=ds : Ngb=d-
Sr=tg-d
first
Beb=t : Bd=t
Db=km-t : Gor=t : Gu=t
Kbb= : Mb=t : Mo=
Nar=p-t : NgT=t : Ngb=
Sr=t,p-t

99

firstborn child
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d
KbN=n-k : Kbb=d
Lk=d : Mb=d : Mo=d
Nar=hg : Ngb=d : Sr=hg
fish
Beb=knj : Bd=knj
Db=knj : Gor=knj
Gu=knj : KbN=knj
Kbb=knj : Kul=hnj
Lk=knj : Mb=knj
Mo=knj : Nar=knj
NgT=knj : Ngb=knj
Sr=knj
fish : Lates niloticus
Beb=g-s : Bd=ksng
KbN=mn-knj
Kbb=-gms : Lk=km-dy
Mb=ksng : Mo=km-ndy
Nar=ksng : NgT=ksng
Ngb=km-ndy : Sr=ksng
fish : type of
Lk=yw : Mb=wy
Sr=wy
fish : type of
Db=tb : KbN=t
Lk=kb : Mb=tw : Mo=sw
fish : type of
Mb=wd : Mo=wd
Sr=wd
fish : type of
Bd=d : Gu=d : Mb=d
Mo=d : Ngb=d
fish net : type of
Lk=kr : Mb=k : Mo=k
Ngb=k
fisherman
Beb=mbw : Bd=mbw
Db=ng-nd-knj : Gor=mbw
Gu=mbw : Kbb=mbw
Kul=n-mv-hnj : Lk=mbw
Mb=nw : Mo=mbw : Nar=nw
NgT=nd : Ngb=mbw : Sr=n,
ng-nd-knj

100

fishhook
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=k : KbN=k
Kbb=k : Lk=k : Mb=k
Mo=k : Nar=k : Ngb=k
Sr=k
five
Beb=m : Bd=m : Db=m
Gor=m : Gu=m : KbN=m
Kbb=m : Kul=m : Lk=m
Mb=m : Mo=m : Nar=m
NgT=m : Ngb=m : Sr=m
flash (lightning) : to
Beb=t : Gor=t
Gu=t : Lk=t : Mb=t
Mo=t : Nar=t : Ngb=t
Sr=t
flea
Beb=ngs : Bd=ngs
Db=ngs : Gor=ngs
Gu=ngs : KbN=ngs
Kbb=ngs : Lk=ngs
Mb=ngs : Mo=nds
Nar=ngs : Ngb=ngs
Sr=ngs
flee : to
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb= : Lk=y : Mb=
Mo= : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=
float, flow : to
Beb=ll : Gor=ll
Gu=l : KbN=ll : Lk=l
Mb=n : Mo=l : Nar=l
NgT=nh : Ngb=n : Sr=n
flour
Beb=ndj : Bd=ndj
Db=ndj : Gor=ndj
Gu=ndj : KbN=ndj
Kbb=ndj : Lk=ndj
Mb=ndj : Mo=ndj
Nar=ndj : NgT=ndj
Ngb=ndj : Sr=ndj

English Sara Languages


flower : to
Beb=pt : Bd=pt
Db=wt : Gor=pt : Gu=pt
KbN=hr : Kbb=pt
Lk=pd : Mb=ht : Mo=pt
Nar=ht : Ngb=pd
Sr=ht
flute
Bd=nl : Gor=g : Kbb=ll
Mb=nl : Nar=nl
fly
Beb=kng : Bd=kng
Db=k : Gor=kng : Gu=kng
KbN=k : Kbb=km : Lk=kw
Mb=kg : Mo=km
Nar=kng : Ngb=km : Sr=kg
foam
Bd=kl : Gor=pl
Gu=pll : KbN=hndl
Lk=hhg : Mb=hl : Mo=
Nar=hl : Sr=hl
fog
Beb=mm : Bd=mm
Db=bmb : Gor=m : Gu=bm
KbN=gs : Kbb=m
Lk=mm : Mb=b : Mo=mm
Nar=k-b-b : Ngb=mm
Sr=dm-sl
follow
Gu=ndl : Mb=ndl
Mo=ndl
food
Beb=n-ks : Bd=n-ks
Db=y-ks : Gor=y-ks
Gu=y-ks : KbN=nk
Kbb=n : Lk=n-ks
Mb=y-k-s : NgT=y-ks
Ngb=n-s : Sr=y-ks
food (main dish for Saras)
Beb=md : Bd=md,m
Db=bn : Gor=md : Gu=m
KbN=rk : Kbb=mr
Kul=mg : Lk=bn
Mb=mb : Mo=m : Nar=m
NgT=m : Ngb=mr : Sr=m

foot, leg
Beb=nj : Bd=nj : Db=nj
Gor=nj : Gu=nj : KbN=nj
Kbb=gl : Kul=nj : Lk=gl
Mb=nj : Mo=nj : Nar=nj
NgT=nj : Ngb=gl : Sr=nj
for
Beb=t-kl : Bd=t-kl
Gor=kt-kl : Gu=t-kl
Kbb=mb-tr : Lk=mbr-d
Mb=kt-t : Mo=mbl-d,
t-kl : Nar=t-kl
NgT=kt-kl : Ngb=mbl-d
Sr=t-kl
forehead
Beb=n : Bd=nt-n
Db=n : Gor=n : Gu=kr-n
KbN=d-n : Kbb=n
Kul=n : Lk=-d-n
Mb=n : Mo=n : Nar=n
NgT=n : Ngb=n : Sr=n
forest
Bd=k : Db=k : Gu=k
KbN=gl : Kbb=k : Lk=kd
Mb=ku : Nar=k : Ngb=k
forge : to
Beb= : Bd= : Gor=w
Gu=w : Mb=o : Mo=
Nar= : NgT=wh : Ngb=
Sr=w
fork of tree
Gu=gj : KbN=br
Lk=bj : Mb=bj : Mo=gj
Nar=gj : Ngb=mb-kg, b
forked : to be
Beb=gj : Bd=gj
Db=gj : Gor=bj,gj
Gu=gj : Kbb=b : Lk=gj,
b : Mb=gj : Mo=gj
Nar=gj : NgT=gj : Ngb=b
Sr=gj
four
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=s
Kbb=s : Kul=s : Lk=s
Mb=s : Mo=s : Nar=s
NgT=s : Ngb=s : Sr=s

101

frequently
Lk=t-t : Mb=s
Nar=ngndng
fresh, wet : to be
Bd=mbl : Db=mbl
Gu=mbl : Mb=mbl : Mo=mbl
friend
Beb=nm : Bd=gr
Gor=gr : KbN=kr
Kbb=nm : Kul=t-h
Mb=nm : Mo=md
Ngb=kr-m : Sr=md
friend
Beb=md : Db=md
Gor=md : Gu=md
Kul=n- : Lk=nj-kr
Mb=md-kr : Mo=md
Ngb=kr-m : Sr=md
frog : type of
Gu=b : Lk=g,j
Mb=gmb : Nar=gmb
fruit
Beb=knd : Bd=knd
Db=knd : Gor=knd : Gu=k
KbN=kn : Kbb=knd
Kul=hn : Lk=knd
Mb=knd : Mo=knd
Nar=k : NgT=k
Ngb=knd : Sr=k
fruit : karite tree
Mb=y : Mo=yb
NgT=yb : Sr=y
full : to be
Beb=ndn : Bd=ndn
Db=ndn : Gor=ndn : Gu=ndn
Kbb=ndn : Mb=ndn : Mo=ndn
Nar=ndn : Ngb=ndn
Sr=ndn
galago : type of
Bd=btng : KbN=k-m
Kbb=btng : Lk=btng
Mb=brng : Ngb=btng
gap
Gu=mbr : Mb=br
Nar=kr

102

gather : to
Beb=y : Bd=mb : Db=y
Gor=y : Gu=y : Kbb=y
Lk=d : Mb=y : Mo=y
Nar=y : NgT=wy : Ngb=y,
d : Sr=y
genet
Beb=tg : Bd=tg
Gu=tk : KbN=tg
Kbb=tk : Lk=tg
Mb=tg : Mo=tg
Ngb=tg
giraffe
Beb=kl : Bd=kl
Gu=krlw : KbN=kl
Kul=kl : Mb=kl : Mo=kl
Nar=kl : Sr=kl
girl being initiated
Beb=by : Bd=by
Db=by : Gor=by
Gu=nd-dy : Kbb=mk
Lk=mg : Mb=by : Mo=by
Nar=by : Ngb=mg
Sr=by
give
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=
Kbb= : Kul=t : Lk=
Mb=d : Mo=d : Nar=d
NgT=d : Ngb= : Sr=d
give birth to : to
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=j : Gu=j : KbN=y
Kbb=j : Lk=j : Mb=j
Mo=j : Nar=j : NgT=wj
Ngb=j : Sr=j
give to [s.o.] to hold : to
Beb= : Bd= : Mb=
NgT=h
glean : to
Bd= : KbN=ng
Lk=r : Mb=b : Mo=
Nar= : Ngb=r
glue
Beb=ty : Bd=ty
Db=ty : Gor=ty : Gu=lb

English Sara Languages


KbN=t : Kbb=ty
Lk=y : Mb=ty : Mo=ty
Nar=ty : Ngb=ty
Sr=ty
go : to
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb= : Kul= : Lk=w
Mb= : Mo= : Nar=
NgT= : Ngb= : Sr=
go down; enter : to
Beb=r : Bd=r : Db=d
Gor=r, r : Kbb=r : Lk=r
Mb=d : Mo=r : Nar=d
Ngb=r, r : Sr=d,
rngy-t
go out : to
Beb=t : Db=t : Gu=t
KbN=tk : Kbb=t
Kul=tk : Lk= : Mb=t
Mo=t : Nar=t : Ngb=t,
t : Sr=t
goat
Beb=by : Bd=by
Db=by : Gor=by : Gu=by
Kbb=by : Kul=v
Lk=by : Mb=by : Mo=by
Nar=by : NgT=by
Ngb=by : Sr=by
goat, billygoat
Beb=bl : Bd=bl : Db=bl
Gor=bl : Gu=bl : KbN=bl
Kbb=bl : Lk=bl : Mb=bl
Mo=bl : Nar=bl : Ngb=bl
Sr=bl
God; Luwa (brother of Su)
Beb=Lw : Bd=Lw
Db=Lb : Gu=Nb : KbN=n
Kbb=Lb : Lk=L
Mb=Lw : Mo=Lb
Ngb=Lb : Sr=N
good : to be
Beb=mj : Bd=mj
Db=mb : Gor=mj : Gu=mj
KbN=kr : Kbb=mj : Lk=my
Mb=mj : Mo=mj

Nar=mj : NgT=mj
Ngb=mj : Sr=mj
gourd
Beb=-ng : Bd=-ng
Db=ng : Gu=ng : KbN=kh
Kbb=-ng : Kul=hr
Lk=-ng : Mb=ng
Mo=-ng : Nar=kr
Ngb=ng : Sr=ky
gourd : type of
Bd=k : Gu=k : KbN=g
Lk=k : Mb=ku : Mo=k
NgT=kh : Ngb=k : Sr=k
gourd : type of
Beb=g : Bd=g
Gor=g : Gu=g : KbN=gl
Kbb=g : Lk=k-ngw
Mb=g : Mo=g : Nar=kl
NgT=g : Ngb=gl : Sr=g
gourd used as spoon
Beb=-d : Bd=jn
Gor=k-d : Gu=jn
KbN=jn : Kbb=krmb
Lk=kr-g : Mb=jn
Mo=kr-mb : Nar=jn
Ngb=kr-mb : Sr=k-k
grain : crushed
Beb=jng : Bd=jng
Db=jng : Gor=jng
Gu=jng : KbN=gnj
Kbb=jng : Lk=jng
Mb=jng : Mo=jng
Nar=jng : Ngb=jng
Sr=jng
granary
Beb=dm : Bd=dm : Db=dm
Gor=dm : Gu=dm : KbN=w
Kbb=dm : Lk=dm : Mb=dm
Mo=dm : Nar=my : Ngb=dm
Sr=my
grandparent
Beb=kw : Bd=k : Db=k
Gor=kw : Gu=k : KbN=kk
Kbb=k : Kul=hh : Lk=k
Mb=ka : Mo=k : Nar=k
NgT=kh : Ngb=k : Sr=k

103

grass : type of
KbN=tmb : Lk=m
Mb=tm : Mo=tm
Ngb=tm : Sr=tmb
grass : type of
Lk=hy : Mb=hy
Mo=ky : Sr=hy
grass fencing
Beb=ndg : Bd=mbg,
ndg : Db=ndg : Gor=ndg
Gu=ndg : KbN=ky
Kbb=ndk : Kul=db
Lk=ndg : Mb=ndg
Mo=ndg : Nar=ndg
NgT=ndg : Ngb=ndg
Sr=ndg
grass, straw
Beb=m : Bd=m : Db=m
Gor=m : Gu=m : KbN=ngl
Kbb=m : Kul=m : Lk=m
Mb=m : Mo=wl
Nar=bmb : NgT=m : Ngb=m
Sr=m
grasshopper
Gor=d : Gu=gr
KbN=ym : Kbb=-gbr
Lk=-sm : Mb=k-da
Mo=gbr : Nar=gj-sr
Ngb=gbr : Sr=g
grasshopper : type of
Bd=-bt : Gu=k-bt
Lk=-bd : Mb=k-bt
Mo=-bt : Nar=g-kr
greasy : to be
Beb=m : Bd=m : Db=m
Gor=m : Gu=m : Kbb=m
Lk=m : Mb=ym : Mo=ngr
Nar=ymb : Ngb=m
Sr=ymb
grill : to
Beb=nd : Bd=nd
Gor=nd : Gu=nd : Lk=ndw
Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=nd
Sr=nd

104

ground
Beb=d-nng : Bd=d-nng
Db=d-nng : Gor=d-kr,
Gu=d-nng : KbN=ng
Kbb=d-nng : Lk=d-nng
Mb=d-nng : Mo=d-nng
Nar=d-nng : NgT=nng
Ngb=d-nng : Sr=d-nng
ground, earth
Beb=nng : Bd=nng
Db=nng : Gor=nng
Gu=nng : Kbb=nng
Kul=mng : Lk=nng
Mb=nng : Mo=nng
Nar=nng : NgT=d-nng
Ngb=nng : Sr=nng
groundnuts
Beb=wl : Bd=wl
Db=w-nd : Gor=wl
Gu=wl : Kbb=wl-b
Kul=wl-v : Lk=l-b
Mb=w-s : Mo=b-
Nar=wl : Ngb=l-nd
Sr=w
grow on ground (plants) : to
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Lk=l : Mb=l
Mo=l : Nar=ly : Ngb=l
Sr=l
grow up, get big : to
Beb=tg : Bd=tg
Db=tg : Gor=tg : Gu=tg
KbN=tg : Kbb=tk
Lk=tg : Mb=tg : Mo=tg
Nar=tg : Ngb=tg
Sr=tg
grow, stuff into, step on :
to
Beb=mby : Bd=mby
Db= : Gor=mbs : Gu=r
KbN= : Kbb=mbs : Mb=
Mo=b : Nar=mbs : NgT=
Ngb=b : Sr=,

English Sara Languages


guinea fowl
Beb=tnj : Bd=tnj
Db=tnj : Gor=tnj
Gu=tnj : KbN=tnj
Kbb=tnj : Lk=tnj
Mb=tnj : Mo=tnj
Nar=tnj : Ngb=tnj
Sr=tnj
gummy, slimy : to be
Beb=w : Bd=ndl
Gu=ndl : Kbb=w : Lk=l
Mb=ndl : Nar=ndl
Sr=ndl
gums
Beb=yd : Bd=yd
Db=d-ngng : Gor=yd
Gu=br-gg
Lk=d-ks-ngng
Mb=d-yd : Mo=yd
Nar=br : Ngb=y : Sr=br
hail
Beb=ks : Bd=ks
Gor=ks : Gu=k
KbN=mb : Kbb=kj
Lk=kj : Mb=ks : Mo=ks
Nar=ks : Ngb=kj
Sr=ks
hair
Beb=bs-d : Bd=bs-d
Db=b-d : Gor=b-d
Gu=b-d : KbN=ng
Kbb=b-d : Lk=b-d
Mb=bs-d : Mo=b-d
Nar=yng-d : Ngb=yng
Sr=nng
hair, body hair
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=bl
Kbb=b : Mb=b : Mo=b
Nar=b : NgT=b : Ngb=b
Sr=b
hand
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=j : Gu=j : KbN=jl
Kbb=j : Kul=jn : Lk=j
Mb=j : Mo=j : Nar=j
NgT=j : Ngb=j : Sr=j

handle (of tool)


Beb=kl : Bd=kl
Gor=kl : Gu=kl : KbN=kl
Lk=kl : Mb=kl : Mo=kl
Nar=kl : Ngb=kl : Sr=kl
handsome : to be
Beb=bs : Bd=bs
Db=bs : Gor=bs : Gu=bs
Kbb=kr : Kul=np
Lk=my-ngw : Mb=bs
Mo=bs : Nar=bs
Ngb=bs : Sr=bls
happiness, joy
Beb=r-n : Db=r-k
Gor=r-n : Kbb=r-n
Lk=r-l : Mb=r-n
Nar=r-n : NgT=-n
Ngb=r-l : Sr=-n
hard, difficult : to be
Beb=ng : Bd=ng
Db=ngg : Gor=ng
Gu=mng, : KbN=ngngr
Kbb=ngg : Lk=ngng
Mb=ngg : Mo=ngg
Nar=ngg : NgT=ngg
Ngb=ngg : Sr=ngg
hare
Beb=d-tgm : Bd=dtg
Db=hm : Gor=ddgm
Gu=dgm : KbN=wm : Kbb=m
Kul=m : Lk=m
Mb=dg-dgm : Mo=dgm
Nar=dgm : NgT=dgmb
Ngb=dd-m : Sr=dg
harp
Beb=knd : Bd=knd
Db=knd : Gor=knd
Gu=knd-jg : Kbb=knd
Mb=knd : Mo=knd
Nar=knd : Ngb=knd
Sr=knd
hatred, rancor
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=gl : Gu=b : KbN=ng
Kbb=b : Lk=b : Mb=b

105

Mo=b : Nar=b : Ngb=b


Sr=b
have food prepared : to
Beb=nd : Bd=nd
Gor=ndg : Gu=nd
Lk=ndy : Mb=nd : Mo=nd
have sex with : to
Beb=nd : Bd=nd
Gu=nd : Kbb=nd : Lk=kr
Mb=s : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=nd
Sr=nd
he, she
Beb=- : Bd=- : Gor=Gu=- : Kbb=- : Kul=n
Lk=- : Mb=- : Mo=Nar=- : NgT=- : Ngb=head
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=j
Kbb=d : Kul=j : Mb=d
Mo=d : Nar=d : NgT=d
Ngb=d : Sr=d
head cloth
Gu=ng : Mb=ng
Mo=ng : Sr=ng
hear : to
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb= : Mb= : Mo=
Nar= : NgT=, w
Ngb= : Sr=
heart
Bd=ngr : Db=wr
KbN=bl : Lk=ngr
Mb=k-ngn-br
Nar=kj-ms : Ngb=ngr
hearthstone
Beb=pl : Bd=pl
Db=bt-yl : Gor=pl
Gu=pl : KbN=sl : Kbb=pl
Kul=fl : Lk=pl : Mb=hl
Mo=pl : Nar=hl : NgT=sl
Ngb=pl : Sr=sl
heavy
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : Kbb=

106

Lk= : Mb= : Mo=


Nar= : NgT= : Ngb=
Sr=
hedgehog
Beb=nd : Bd=ndr
Db=nd : Gor=-ndr
Gu=ndr : KbN=njr
Kbb=ndr : Lk=ndr
Mb=ndr : Mo=nd
Nar=ndr : Ngb=nd
Sr=nd
heel
Bd=gd : Lk=gr-gl
Mb=gd : Nar=gnd
herd : to
Beb=ngm : Bd=ngm
Db=t : Gor=ngm : Gu=ngm
Kbb=ngm : Lk=ngm
Mb=ngm : Mo=ngm
Nar=ngm : Ngb=ngm
Sr=ngm
here
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=j
Kbb=n : Lk=n : Mb=l
Mo=n : Nar=l : NgT=l
Ngb=n : Sr=l
hernia
Beb=ngnj : Bd=ngnj
Gu=ngnj : Lk=ngnj
Mb=ngnj : Mo=ngnj
Nar=ngnj : Ngb=ngnj
Sr=ngnj
hibiscus
Beb=y : Bd=y : Db=yr
Gor=yr : Gu=yr : KbN=y
Kbb=yr : Lk=r : Mb=yr
Mo=y : Nar=yr : Ngb=r
Sr=y
hide : to
Beb=d : Bd=y
Gor=dw : Gu=y : Lk=db
Mb=dw : Mo=db : Nar=
Ngb=db : Sr=db
hide, skin
Beb=ngr : Bd=ngr
Gor=ngr : Gu=ngr

English Sara Languages


Kbb=ngr : Lk=ngr
Mb=ngr : Mo=ngr
Nar=ngr : NgT=bmb
Ngb=ngr : Sr=ng
hide; set a trap : to
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu=y : KbN=y
Kbb=y : Lk=y : Mb=y
Mo=y : Nar=y : NgT=
Ngb=y : Sr=
him, her
Beb=- : Bd=- : Db=-
Gor=- : Gu=- : Kbb=-
Kul= : Lk=- : Mb=-
Mo=- : Nar=- : NgT=-
Ngb=- : Sr=-
hippopotamus
Beb=b : Bd=yb
Db=hb : Gor=b : Gu=b
KbN=j-b : Kbb=hb
Lk=b : Mb=yb : Mo=b
Nar=yb : Ngb=b : Sr=yb
his, her
Beb=- : Bd= : Db=-
Gor=-n : Gu=- : Kbb=-
Lk=- : Mb=- : Mo=-
Nar=- : NgT=- : Ngb=-
Sr=-
hit : to
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
Kbb=nd : Kul=f : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=nd
hoe
Beb=ks : Bd=ks
Db=ks : Gor=ks : Gu=ks
KbN=kk-njk : Kbb=ks
Lk=ks : Mb=ks : Mo=ks
Nar=ks : NgT=ks
Ngb=ks : Sr=ks
hole
Beb= : Bd= : Db=wl
Gor= : Gu=b : Kbb=bw

Mb=e : Mo= : Nar=


Ngb=
hole
Beb=bl : Bd=bl
Db=bl : Gor=bl,
Gu=b : Kul=vh : Lk=bw
Mb=bl : Mo=bl
Nar=bl : NgT=bl
Ngb=bl, bw : Sr=bl
honey
Beb=b-tj : Bd=tj
Gor=mb-tj : Gu=b-tj
Kbb=b-tj : Lk=b
Mb=tj : Mo=b-tj
Nar=ybtj : Ngb=tnj
Sr=tj
honeycomb
Bd=mb : Lk=mbr
Mb=mb : Nar=mb
NgT=mb
honor : to
Beb=tj : Bd=tj
Db=ndb : Gu= : Lk=pl,
y : Mb=ndb : Nar=ndb
horn : animal
Beb=gj : Bd=gj
Db=gj : Gor=gj : Gu=gj
KbN=gj : Kbb=gj
Lk=gj : Mb=gj : Mo=gj
Nar=gj : NgT=gj
Ngb=gj : Sr=gj
horse
Beb=snd : Bd=snd
Db=snd : Gor=snd
Gu=snd : KbN=knd
Kbb=snd : Kul=snd
Lk=knd : Mb=snd
Mo=snd : Nar=snd
NgT=snd : Ngb=knd
Sr=snd
hot : to be
Beb=tng : Bd=tng,
nng,tng : Db=tng
Gor=nng : Gu=tng
Kbb=tng : Lk=nng
Mb=tng : Mo=tng

107

Nar=tng : NgT=tng
Ngb=tng : Sr=tng
hot pepper
Beb=jl : Bd=dg
Db=ndng : Gor=jl
Gu=kb : KbN=st : Kbb=jl
Lk=d : Mb=st : Mo=kb
Nar=kr : Ngb=kb,
mndrw : Sr=k
house
Beb=ky : Bd=ky : Db=kj
Gor=ky : Gu=ky : KbN=k
Kbb=ky : Kul=h : Lk=ky
Mb=kj : Mo=ky
Nar=kj : NgT=kj
Ngb=ky : Sr=kj
how much
Beb=b : Bd=b
Db= : Gor=b
Gu=kndng : KbN=ndk
Kbb=knd : Lk=knd
Mb=b : Mo=kndng
Nar=kndng : NgT=b
Ngb=b : Sr=knng
how?
Beb=b : Bd=b : Db=mb
Gor=b : Gu=b
Kbb=tk-b : Lk=b
Mb=b : Mo=b : Nar=b
Ngb=b : Sr=b
hunch (on back)
Beb=gn : Bd=gn
Gor=gl : KbN=gy : Lk=gn
Mb=gn,gn : Mo=gn
Ngb=gn
hundred
Beb= : Bd= : Db=gn
Gor= : Gu=r
KbN=k-mt-b-dg
Kbb=d-dk : Lk=tl
Mb=u : Mo= : Nar=
NgT= : Ngb=tl : Sr=
hunger
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb= : Lk= : Mb=o

108

Mo= : Nar= : NgT=


Ngb= : Sr=
hunting; gods of hunting
Beb=nd : Mb=kl : Mo=nd
Ngb=nd
hurt : to
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=tr : Kbb=t
Kul=ty : Lk=t : Mb=to
Mo=t : Nar=tr : NgT=tr
Ngb=t : Sr=tr
husband
Beb=ngw : Bd=ngw
Db=ngw : Gor=ngw : Gu=ngw
KbN=ng : Kbb=ngw
Lk=ngw : Mb=ngw : Mo=ngw
Nar=ng : NgT=ng
Ngb=ngw : Sr=ng
hyena
Beb=-gng : Bd=rg
Db=kym : Gor=-gng
Gu=kkm : KbN=
Kbb=-rgm : Lk=-gl
Mb=g : Mo=gr
Nar=g : NgT=ng
Ngb=rgm : Sr=g
I
Beb=- : Bd=- : Db=Gor=m-,- : Gu=m- : KbN=m
Kbb=- : Kul=m- : Lk=Mb=- : Mo=m- : Nar=mNgT=- : Ngb=- : Sr=idiot
Beb=mb : Db=d
Gor=mb : Gu=mb
KbN=kbn : Kbb=mb
Lk=mb : Mb=d : Mo=mb
Nar=mb : NgT=d
Ngb=gb : Sr=mb
if
Beb=s : Bd=s : Db=k
Gor=k : Gu=k : Kbb=s
Lk=s : Mb=k : Mo=s
Nar=k : Ngb=s : Sr=k

English Sara Languages


iguana
Beb=br : Bd=br : Db=br
Gor=br : Gu=br : Kbb=br
Lk=br : Mb=br : Mo=br
Nar=br : NgT=bhr
Ngb=br : Sr=b
imitate : to
Beb=ndj : Bd=ndj
Db=ndj : Gor=ndng
Gu=ndj : KbN=ndj
Kbb=ndj : Lk=ndj
Mb=ndj : Mo=ndj
Nar=ndj : NgT=ndj
Ngb=ndj : Sr=ndj
in
Beb=m : Bd=m : Db=km
Gor=m : Gu=km : KbN=km
Kbb=m : Kul=hm : Lk=m
Mb=km : Mo=m : Nar=km
NgT=km : Ngb=m : Sr=km
in order to, to
Gor=kd : Gu=l
Kbb=k-t : Lk=mb : Mb=k
NgT=t : Ngb=mb : Sr=y
in the past
Beb=mr : Bd=mr
Gor=mr : Gu=mr
Kbb=dngr- : Lk=lw
Mb=mr : Mo=lw, ndk
Nar=mr
in vain
Beb=p : Bd=st : Gor=p
Gu=p : KbN=k : Kbb=p
Lk=p : Mb=st : Mo=p
Nar=st : NgT=st
Ngb=tsr : Sr=st
incisor teeth
Mb=sl : Mo=ky-ngng
Sr=sl
incite
Bd=sl : Gu=sl
Lk=tl,sl : Mb=sl
Mo=sl : Ngb=sl,tl
increase volume : to
Beb=s : Bd=s : KbN=g
Mb=g : Sr=g

inheritance
Gu=ndb : KbN=kr
Lk=ndb : Mb=ndb
Sr=ndb
injury
Beb=mt : Bd=mt
Db=mt : Gor=mt : Gu=mt
KbN=mt : Kbb=mt
Lk=mnd : Mb=mt : Mo=mt
Nar=lgr : NgT=mt
Ngb=md : Sr=mt
insect
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=k : Kbb=kr
Lk=kr : Mb=k : Mo=k
Nar=k : NgT=k : Ngb=k
Sr=k
insect : bee-like
Gu=k-t : KbN=t
Lk=- : Mb=k-t
Ngb=t : Sr=k-t
inside
Beb=tt : Bd=tt,tt
Db=tt : Gor=m-t
Gu=tt : Kbb=kt : Lk=kn
Mb=tt : Mo=tt
Nar=tt : NgT=t-t
Ngb=dn-g : Sr=tt
inside out
Lk=-mbwy : Mb=m
Mo=m : NgT=m
insult : to
Beb=tj : Bd=tj
Db=tj : Gor=tj : Gu=tj
Kbb=tj : Lk=tj
Mb=tj : Mo=tj
Nar=tj : Ngb=tj
Sr=tj
intestines
Beb=kl-s : Bd=t
Db=t : Gor=t : Gu=t
KbN=th : Kbb=j
Lk=smbd : Mb=t : Mo=t
Nar=t : NgT=th
Ngb=ngn-s : Sr=t

109

invite : to
Gu=r : Lk=r : Mb=k
Mo= : Ngb=r : Sr=
iron, metal
Beb=gnd : Bd=gnd
Db=wy,gnd : Gor=gnd
Gu=gnd : Lk=ngw-lar
Mb=gnd : Mo=gnd
Nar=gnd : NgT=gnd
Sr=gnd
itch, to; to be itchy
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd
KbN=nj : Kbb=nd
Lk=nd : Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=nd
Sr=nd
jackal
Beb=t : Bd=t : Gu=t
KbN=t-b : Lk=t
Mb=t : Mo=t : Ngb=t
Sr=t
jealous of
Gu= : Mb=ndr : Mo=
Sr=y
jealousy between co-wives
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=n
Kbb=n : Lk=n : Mb=n
Mo=n : Nar=n : Ngb=n
Sr=n
jump
Beb=bl : Bd=bl : Gu=bl
Mb=bl : Nar=bl : Ngb=tl
Sr=bl
justice
Lk=nj : Mb=nj
Nar=nj : Ngb=nj
karite tree
Beb=sy : Bd=sy
Db= : Gor=sy : Gu=ky
KbN=k : Kbb=-
Lk=- : Mb=ky : Mo=sy
Nar=ky : NgT=ky
Ngb= : Sr=ky

110

kill : to
Beb=tl : Bd=tl : Db=tl
Gor=tl : Gu=tl : KbN=tl
Kbb=tl : Kul=tl : Lk=tl
Mb=tl : Mo=tl : Nar=tl
NgT=tl : Ngb=tl : Sr=tl
kindling : firewood
Beb=ngw : Bd=ngngr
Db=ng : Gu=ngng-rng
KbN=ngw : Kbb=ngw
Kul=ngw : Lk=ngw
Mb=ngo : NgT=ng
Ngb=ngw : Sr=ng
kitchen
Mb=gr : Mo=ky-pk
Nar=gr : Sr=gr
kite (type of bird)
Beb=-yly
Gor=-ndgr : Gu=kyl
KbN=yngl
Lk=-mbyl-pl
Mb=k-sl : Mo=nng
Nar=nng : Sr=nng
knee
Gu=mr-kj : KbN=j
Mb=gj : Mo=gl-nj
Nar=ks : NgT=-j : Ngb=-s
Sr=kj
knife
Beb=ky : Bd=ky
Db=ky : Gor=ky : Gu=ky
KbN=ky : Kbb=ky
Lk=ky : Mb=ky : Mo=ky
Nar=ky : Ngb=ky
Sr=ky
knife : throwing
Beb=my : Bd=gngr,
d-gl : Db=my : Gor=my
Gu=my : KbN=bk
Kbb=my : Lk=my
Mb=my : Mo=my
Nar=my : Ngb=m : Sr=my
knot
Mb=ngm : Mo= : Sr=k
know : to
Beb=g : Bd=g : Db=g
Gor=g : Gu=g : KbN=g

English Sara Languages


Kbb=g : Kul=g : Lk=gr
Mb=g : Mo=g : Nar=g
NgT=g : Ngb=g : Sr=g
kob : type of
Bd=j : KbN=yl
Kul=yl : Lk=j : Mb=j
Mo=j : Ngb=j : Sr=j
kola nut
Beb=gr : Bd=gr
Gor=gr : Gu=gr
KbN=k-r : Kbb=gr
Lk=gr : Mb=gr : Mo=gr
Nar=gr : Ngb=gr
Sr=gr
language; speech
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=t
Kbb=tr : Lk=tr : Mb=ta
Mo=t : Nar=t : NgT=t
Ngb=tr : Sr=t
last a long time : to
Beb= : Bd=i : Db=td
Gor= : Gu= : KbN=h
Lk= : Mb=i : Mo=
Nar=i : Sr=i
last born child
Gu=t-mb,t : Mb=t
Mo=t : Sr=t-rt
last year
Beb=k-n : Bd=k-n
Gor=l : Gu=k
Kbb=kl-n : Lk=k-n
Mb=kl : Mo=k-n
Nar=k- : NgT=l--b
Ngb=k-n : Sr=k-
laugh : to
Beb=kg : Bd=kg
Db=g : Gor=kg : Gu=g
KbN=tb : Kbb=kk
Lk=kg : Mb=g : Mo=kg
Nar=g : NgT=g : Ngb=kg
Sr=kg,g
laziness
Beb=dw : Bd=db
Gor=dw : Gu=db : KbN=
Kbb=db : Lk=db

Mb=ng : Mo=db
Nar=yy : Ngb=rm : Sr=yy
lean : to
Gu=ndn : Mb=ndn
Mo=ndn : Sr=ndn
lean (to pour)
Mb=l : Mo=y : Sr=l
leave : to
Beb=t : Bd=t : Gu=t
Lk=d : Mb=t : Ngb=ndy
leave [s.t.] : to
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu=y : KbN=
Kbb=y : Kul= : Lk=y
Mb=y : Mo=y : Nar=y
NgT=y : Ngb=y : Sr=y
leech
Beb=-tnd : Bd=-tnd
Gu=tnd : KbN=tl-nj
Kbb=-tnd : Lk=-tnd
Mb=k-tnd : Mo=tnd
Nar=tnd : Ngb=tnd
Sr=tnd
left side
Beb=gl : Bd=gl : Db=gl
Gor=gl : Gu=gl : KbN=gl
Kbb=gl : Lk=gl : Mb=gl
Mo=gl : Nar=gl : NgT=gl
Ngb=gl : Sr=gl
lend, borrow : to
Beb=tn : Bd=tn
Db=tn : Gor=tn : Gu=tn
Kbb=tn : Lk=tn
Mb=tn : Mo=tn
Nar=tn : NgT=tn
Ngb=tn : Sr=tn
leopard
Beb=kg : Bd=kg
Db=k : Gor=kg : Gu=kk
KbN=kb : Kbb=kk
Lk=kg : Mb=kg : Mo=kg
Nar=kg : Ngb=kg
Sr=kg
leprosy
Beb=bnj : Bd=bnj
Db=bnj : Gor=bnj

111

Gu=bnj : KbN=knj
Kbb=bnj : Lk=bnj
Mb=bnj : Mo=bnj
Nar=bnj : Ngb=bnj
Sr=bnj
lick : to
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=l : KbN=tn
Kbb=t : Lk=t : Mb=t
Mo=t : Nar=t : NgT=t
Ngb=t : Sr=t
lie down : to
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=ndy
Kbb=t : Lk=t : Mb=t
Mo=t : Nar=t : NgT=t
Ngb=t : Sr=t
like so; only
Beb=b : Bd=b : Gor=b
Gu=b : Mb=b, b : Mo=b
Nar=b : Ngb=b : Sr=b
lion
Beb=l : Bd=l
Db=tb : Gor=l : Gu=tby
KbN=ngs : Kbb=-n
Lk=tb,l : Mb=tb
Mo=l : Nar=l : Ngb=tby
Sr=l
lips
Gu=nd-t : Lk=nd-t
Mb=nd-t : Nar=nd-t
little, a
Beb=nd : Bd=jl : Db=j
Gor=nd : Gu=ndy : KbN=
Kbb=s : Kul=ysn : Lk=nj
Mb=s : Mo=s : Nar=s
NgT=s : Ngb=l : Sr=sy
liver
Bd=r : Gor=r : Gu=wr
KbN=w : Lk=r : Mb=wr
Mo=r : Nar=r : Ngb=r
lizard : type of
Beb=-b : Bd=byl
Db=k : Gor=-b
Gu=k-ngl-bn : KbN=kl
Kbb=-byl : Kul=kl

112

Lk=-bl : Mb=k-b
Mo=byl : Nar=kl
Ngb=byl : Sr=k
lizard : type of
Beb=ngrm : Bd=ngrm
Db=ngrwy : Gor=ngrwy
Gu=ngrwy : Kbb=ngr
Lk=ngr : Mb=ngrwy
Mo=ngrm : Nar=ngrwy
Ngb=ngr : Sr=ngwy
locative marker
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : Kbb=t
Lk=g : Mb=t : Mo=t
Nar=t : NgT=t : Ngb=d
Sr=t
log, dead tree trunk
Beb=ng : Bd=ng
Gor=ng : Gu=ng : Mb=ng
Mo=ng : Nar=ng : Ngb=ng
Sr=ng
long : to be
Beb=ngl : Bd=ngl
Db=ngl : Gor=ngl : Gu=ngl
Kbb=ngl : Kul=w : Lk=ngl
Mb=ngl : Mo=ngl : Nar=s
Ngb=ngl : Sr=ngl
look for : to
Beb=sng : Bd=s
Db=s : Gor=sng : Gu=sng
KbN=sl : Kbb=sg
Lk=sng : Mb=sg : Mo=sg
Nar=s : NgT=s : Ngb=s
Sr=s
loose : to be
Beb=yk : Bd=yk
Gor=yk : Gu=yk
KbN=yk : Lk=yg
Mb=yk : Nar=yk
Ngb=yg
love : to
Gu=tr : KbN=n
Lk=njg : Mb=tr : Nar=tr
Sr=t

English Sara Languages


lower back; kidney
Beb=dn : Bd=dn
Gor=dn : Gu=dn : KbN=km
Kbb=dn : Lk=dn : Mb=dn
Mo=dn : Nar=dn : NgT=dn
Ngb=dn : Sr=dn
machete
Mb=brk : Mo=kpkp
Sr=brk
maggot
Beb=kd : KbN=kj
Lk=kr : Mb=kd : Mo=kd
Nar=kd
make porridge : to
Beb=t : Bd=t : Db=
Gor=t : Gu=t : Kbb=t
Lk=t : Mb=o : Mo=t
Nar=t : Ngb=t : Sr=t
make smooth : to
Gu=ty : Lk=rng
Mb= : Nar=lng : Sr=
male
Beb=dngm : Bd=dngm
Db=jng : Gor=dngm
Gu=dngm : Kbb=jngw
Kul=d-ng : Lk=jngw
Mb=dng : Mo=dngm
Nar=dngm : NgT=dng
Ngb=dngm : Sr=dngm
male initiation
Beb=nd : Bd=nd : Db=nd
Gor=nd : Gu=nd : Kbb=b
Lk=lw : Mb=ndo : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=lw : Sr=nd
mane
Bd=l : Gor=wl
Gu=wl : KbN=bl : Lk=wl
Mb=wl : Nar=l
Ngb=wl : Sr=wl
marabou stork
Gu=lb : KbN=b
Mb=lb : Mo=jt-m
Nar=lb
market
Beb=sk : Bd=sk
Db=sk : Gor=sk : Gu=sk
KbN=sk : Kbb=l-lb-n

Kul=sk : Lk=nd-n-ndg
Mb=sk : Mo=sk
Nar=sk : NgT=sk
Ngb=sg : Sr=sk
mat : type of
Beb=pl : Bd=pl
Gor=pl : Gu=rk
KbN=njg : Kbb=gkr
Kul=jg : Mb=p : Mo=pl
Nar=w : NgT=l
Ngb=tw-tg : Sr=g
mat : type of
Beb=tw : Bd=tw
Db=tw : Gor=tw : Gu=tw
Kbb=rk : Lk=tw
Mb=tw : Mo=tw
Ngb=tw : Sr=w
me (independent form)
Beb=m : Bd=m : Db=m
Gor=m : Kbb=m : Mb=m
Mo=m : Nar=m : Ngb=m
Sr=m
me (obj. of prep.)
Beb=- : Bd=- : Db=-
Gor=- : Gu=- : Kbb=-
Kul=m : Lk=- : Mb=-
Mo=- : Nar=- : NgT=-
Ngb=- : Sr=-
me (obj. of verb)
Beb=- : Bd=- : Db=-
Gor=- : Gu=- : Kbb=-
Kul=m : Lk=- : Mb=-
Mo=- : Nar=- : Ngb=-
Sr=-
measure : to
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=tj : Gu=j : KbN=j
Kbb=j : Lk=tj : Mb=j
Mo=j : Nar=j : NgT=wj
Ngb=tj : Sr=j
measure : to
Beb=mbj : Bd=mbj
Gor=mbj : Gu=mbj
Lk=mbj : Mb=mbj
Mo=mbj : Nar=mbj
Ngb=mbj

113

meat
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=j
Mb=d : Mo=d : Nar=d
NgT=d : Ngb=d : Sr=d
medicine
Beb=dw : Bd=dw
Db= : Gor=dw,k
Gu=kg : Lk=km,km
Mb=k : Mo=km : NgT=k
Ngb=km : Sr=k
meet
Gu=ndt : Mb=ndd
Sr=ndd
melt : to
Beb=l : Bd=l
Gor=yn : Gu=l
KbN=ndt : Kbb=yl : Lk=l
Mb=y : Mo=l : Nar=y
NgT=yh : Ngb=l : Sr=y
middle
Beb=dn : Bd=dn : Db=dn
Gor=dn : Gu=dn : KbN=dn
Kbb=dn : Kul=dn : Lk=dn
Mb=dn : Mo=dn : Nar=dn
NgT=dn : Ngb=dn : Sr=dn
milk
Beb=mbl, mb : Bd=mb
Db=mb : Gor=mb : Gu=mb
KbN=mb : Kul=mv : Lk=mb
Mb=mba : Mo=mb : Nar=mb
NgT=mb : Ngb=mb : Sr=mb
millet
Gor=k : Gu=k
KbN=kmb : Kbb=k : Kul=t
Mb=y-ko : Mo=k
Nar=k : NgT=mb : Ngb=k
Sr=bgd, k
millet : type of
Beb=ty : Bd=ty : Db=ty
Gor=ty : Gu=ty
KbN=ty-k : Kbb=ty
Lk=ty : Mb=ty : Mo=ty
Nar=ty : Ngb=ty : Sr=ty
millet : type of
Beb=w : Bd=w : Db=w

114

Gor=w : Gu=w : Kbb=w


Lk=w : Mb=w : Mo=w
NgT=w : Ngb=w : Sr=w
millet, wild
Gu=jr : Lk=jml
Mb=jr : Mo=j : Sr=jr
millipede
Beb=-kll
Gor=-kll : Gu=kll
KbN=kng : Kbb=-kll
Lk=-kll : Mb=k-kl
Nar=kr-r
NgT=k-nddr : Ngb=kll
Sr=kll
miss, to; to be missing
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=l
Kbb=l : Lk=ll : Mb=n
Mo=n : Nar=n : NgT=n
Ngb=l : Sr=n
mix mud : to
Beb=mbs : KbN=jj
Mb=l : Mo=mby : Nar=ly
Ngb=mby
moan : to
Beb=tm : Bd=tm
Db=d,t : Gor=tm
Gu=t : KbN=th : Kbb=tw
Lk=tw : Mb=t : Mo=tm
Nar=t : Ngb= : Sr=t
money
Bd=gs : Db=pt
Gor=nr : Gu=nr : KbN=ml
Kbb=nr : Lk=lr : Mb=nr
Mo=l : Nar=gs,nr
NgT=grs : Ngb=gs
Sr=grs
mongoose : type of
Bd=nj : Lk=nj
Mb=nj : Mo=nj : Ngb=nj
monkey
Beb=t : Bd=t
Db=t : Gor=t : Gu=t
KbN=t : Kbb=t
Lk=d : Mb=t : Mo=t
Nar=t : NgT=t
Ngb=d : Sr=t

English Sara Languages


mooch : to
Lk=m : Mb=g
Nar=bl,nl
moon
Beb=ny : Bd=ny : Db=n
Gor=ny : Gu=n : KbN=nh
Kbb=ny : Kul=nf : Lk=ny
Mb=n : Mo=ny : Nar=n
NgT=nh : Ngb=ny : Sr=n
more, again
Beb=y : Bd=y
Gor=wy : Gu=y : Kbb=y
Lk= : Mb=t : Mo=y
Nar=y : NgT=t : Ngb=y,
: Sr=y
morning
Beb=k-s : Bd=s
Gor=s : Gu=ndg
Kbb=k-s : Kul=jnj
Lk=nd : Mb=k-s : Mo=s
Nar=k-nd : NgT=dl
Ngb=nd : Sr=d-l
mortar
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=br
Kbb=br : Lk=b : Mb=b
Mo=b : Nar=b : NgT=b
Ngb=br : Sr=b
mosquito
Beb=yl : Bd=yl
Gor=yl : Gu=yl : KbN=wl
Kbb=yl : Lk=l : Mb=y
Mo=yl : Nar=yl : NgT=yl
Ngb=yl : Sr=y
mother
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=k : KbN=k
Kbb=k : Kul=k : Lk=k
Mb=k : Mo=k : Nar=k
NgT=k : Ngb=k : Sr=k
mound : animal hole
Gu=ndr : Mb=ndr
Mo=ndnn : Sr=ndy
mound, termite hill
Beb=-d : Bd=d
Gor=d-g-d,-d
Gu=d-d : Kbb=tl

Lk=d-j : Mb=d
Mo=d-d : Nar=d
NgT=d-d : Ngb=d-g-d
Sr=d
mouth
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=t
Kbb=t : Kul=t : Lk=t
Mb=t : Mo=t : Nar=t
NgT=t : Ngb=t : Sr=t
move : to
Beb=t : Gor=t
Gu=ndt : KbN=y
Kbb=ngs : Lk=d,ngs
Mb=ndt : Mo=t : Nar=t
NgT=ndt : Ngb=d
Sr=ndt
much, many, a lot
Beb=ngy : Bd=br
Db=ngy : Gor=ngy : Gu=ngy
KbN=dy : Kbb=ngy : Lk=y
Mb=ngy : Mo=y : Nar=ngy
NgT=ngy : Ngb=y : Sr=ngy
mud
Beb=br : Bd=br : Db=bt
Gor=br : Gu=br : KbN=bt
Kbb=br : Kul=b : Lk=br
Mb=br : Mo=yng
Nar=br : NgT=br : Ngb=br
Sr=br
mushroom
Beb=y : Bd=y
Db= : Gor=y : Gu=y
KbN=mbw : Kbb= : Lk=
Mb=e : Mo=y
Nar=y : Ngb=y
Sr=y
name
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=r : KbN=y
Kbb=r : Lk=r : Mb=t
Mo=r : Nar=r : NgT=
Ngb=r : Sr=
nape
Beb=g : Bd=g
Db=kt-g : Gor=gr-g
Gu=y-g : Kbb=g : Mb=g

115

Mo=g : Nar=g : Ngb=g


Sr=g
near
Beb=dp : Bd=s
Db=ngg : Gor=gd : Gu=ngr
Kbb=ngr-s : Lk=db
Mb=ngr : Mo=mb
Nar=ngr : Ngb=db,ngs
Sr=ng
neck; throat
Beb=mnd : Bd=mnd
Db=kb : Gor=mnd : Gu=kb
KbN=mnd : Kbb=gs
Kul=mnd : Lk=gb
Mb=k : Mo=mnd : Nar=k
NgT=k : Ngb=gb,gs
Sr=k,mnd
needle
Beb=lwr : Bd=nbl
Gor=br : Gu=lbr
KbN=br : Lk=lb
Mb=lbr : Mo=lbr
Nar=lbr : Ngb=lbr
Sr=lbr
neighbor
Beb=nj-mb-ky
Bd=md- : Db=md-
Gor=nj-gd-ky
Gu=md- : KbN=mnd-dr
Kbb=nj-mbr-ky
Kul=n-dr
Lk=nj-bt-ky
Mb=md-e
Mo=nj-t-ky : Nar=md-
NgT=md-
Ngb=nj-bd-ky
Sr=md-
net
Beb=br : Bd=bnd
Db=bn : Gor=bnd : Gu=br
KbN=bnd : Kbb=br
Lk=bnd : Mb=bnd
Mo=br : Nar=ng
NgT=ng : Ngb=br
Sr=bnd

116

never
Gu=nd-l : Lk=sr
Mb=bt : Mo=nd-
Nar=y : NgT=bt : Ngb=sr
Sr=bt
new : to be
Beb=sg : Bd=sg
Db=kj : Gor=sg : Gu=kg
Kbb=sk : Kul=y : Lk=sg
Mb=kj : Mo=sg
Nar=kj : Ngb=kg
Sr=kj
news
Bd=p : Gu=kb : Lk=k
Mb=h : Nar=ks
next to
Beb=kd : Bd=kd
Gor=kd : Gu=kd
KbN=kj : Kbb=kr : Lk=mbr
Mb=kd : Mo=kd
Nar=kd : NgT=kd
Ngb=kr : Sr=kd
nightjar
Beb=lg
Bd=bt-br- : Gor=lg
Gu=bby : KbN=n-kj
Kbb=-lk-bl
Lk=-nng-bl : Mb=lw
Mo=nng-br
Ngb=nng-bl
Sr=bd-b
nine
Beb=j-kr : Bd=j-kr
Db=jn : Gor=j-kr
Gu=j-sj-m : KbN=dk
Kbb=j-kr : Kul=dhb
Lk=gn-kr : Mb=j-kr
Mo=j-kr,j-ny-kr
Nar=ndh : NgT=ndh
Ngb=j-ny-kr : Sr=ndh
noise
Beb=k : Bd=k,k : Db=k
Gor=k : Gu=k : Kbb=-k
Lk=k : Mb=ka : Mo=nd,k
Nar=k : NgT=k : Ngb=kr
Sr=k

English Sara Languages


nose
Beb=m : Bd=m : Db=kn
Gor= : Gu=kr-m : KbN=kn
Kbb=m : Lk=m : Mb=kn
Mo=m : Nar=kn : NgT=kn
Ngb=m : Sr=k
not
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu=l : Kbb=g
Kul=s : Lk=g : Mb=
Mo= : Nar=l : NgT=
Ngb= : Sr=
not be any : to
Beb=gt : Bd=gt
Db=gt : Gor=gt : Gu=gt
Kbb=gt : Lk=gd
Mb=gto : Mo=gt
Nar=gt : NgT=gt
Ngb=gd : Sr=gt
nothing; empty; normal
Beb=kr : Db=l
Gor=kr : Gu=kr : KbN=k
Kbb=b : Lk=b : Mb=kr
Mo=kr : Nar=kr
NgT=k : Ngb=kr
Sr=k
now
Beb=ng : Bd=sn
Gor=ng : Gu=t : KbN=s
Kbb=ng : Lk=s-n
Mb=t : Mo=ng
Nar=k-nd-t : NgT=t
Ngb=s-n : Sr=t
number
Beb=kr : Bd=kr : Db=kr
Gor=kr : Gu=kr : Kbb=kr
Lk=kr : Mb=kr : Mo=kr
Nar=kr : NgT=kt : Ngb=kr
Sr=kt
numerous : to be
Beb=y : Bd=by : Gor=by
Gu=bl : Kbb=bky : Lk=by
Mb=ba, bla : Mo=ng,
sl-j : Nar=bl
NgT=bhy : Ngb=bl
Sr=bl

nut : karite tree


Bd=-r : Gor=
Lk=- : Mb= : Mo=-
Nar=
odor : sickening
Mb=sw : Mo=s : Sr=s
of
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : Kbb=l
Lk=n : Mb=l : Mo=l
Nar=y : NgT=y : Ngb=l
Sr=y
oil
Beb=b : Bd=b : Db=yb
Gor= : Gu=b
KbN=b-y-y : Kbb=b
Lk=b : Mb=yb : Mo=b
Nar=yb : NgT=yb
Ngb=b : Sr=yb
okra
Beb=ym : Bd=ym
Db=nm : Gor=nw : Gu=ym
KbN=m : Kbb=ym : Lk=m
Mb=nm : Mo=ym
Nar=gm : Ngb=m : Sr=nm
old person
Beb=dg : Bd=g
Db=g : Gor=g : Gu=g
Kbb=k : Lk=g
Mb=bg : Mo=g
Nar=g : Ngb=g, tg
Sr=g
old person
Bd=g : KbN=kn
Kbb=k : Mb=bl
Nar=tg : NgT=bl
Ngb=g : Sr=g
older brother
Lk=bb : Mb=ng-tg
Mo=pp : Nar=pp
on, in
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=j
Kbb=d : Kul=t-j : Lk=d
Mb=d : Mo=d : Nar=d
Ngb=d : Sr=d

117

one
Beb=kr : Bd=kr
Db=k : Gor=kr : Gu=kr
KbN=kr : Kbb=kr
Kul=hr : Lk=kr
Mb=kr : Mo=kr
Nar=kg : NgT=kg
Ngb=kr : Sr=kg
one another
Beb=n : Bd=n
Gor=n : Gu=n : Kbb=n
Lk=n : Mb=n : Mo=n
NgT=n : Ngb=n : Sr=n
onion : wild
Mb=ndj : Mo=ndj
Sr=ndj
only
Beb=j : Db=b : Gor=pr
Gu=kw : Kul=hy
Mb=ko- : Mo=
Nar=kn-n : NgT=kn
Ngb=b : Sr=ng
open : to
Beb=t : Bd=t : Db=
Gor=t : Gu=t : KbN=t
Kbb=t : Kul=t : Lk=
Mb=t : Mo=t : Nar=t
NgT=th : Ngb=t : Sr=t
open : to be
Beb=tg : Bd=tgr
Db=tg : Gor=tgr : Gu=wy
Kbb=tk : Lk=tg
Mb=tg : Mo=tg, t
Nar=t : Ngb=tg : Sr=wy
oquid
Beb=tm : Bd=tm : Gu=tm
KbN=t : Lk=m : Mb=tm
Mo=tm : Ngb=tm : Sr=t
orphan
Beb=l : Bd=l : Gor=kl
Gu=l : KbN=l : Kbb=
Kul=mn-l : Lk=l
Mb=hl : Mo=l : Nar=l
Ngb=l : Sr=hl

118

ostrich
Beb= : Bd= : Db=l
Gor= : Gu=bg : KbN=g
Kbb= : Lk= : Mb=blm
Mo= : Nar=brm
NgT=brm : Ngb=
Sr=bm
other, another
Db=jng : Kul=nf
Lk=dng : Mb=dng
other; friend
Beb=md : Bd=md
Gor=md : Gu=md
Kbb=nj-m : Lk=kr-mr
Mb=md : Nar=md
NgT=md : Ngb=m : Sr=md
out, outside
Beb=tg : Bd=ndg
Db=tg : Gor=tg : Gu=nt
KbN=gs : Kbb=rk
Lk=g : Mb=tg : Mo=ndt
Nar=nd : NgT=nt
Ngb=g : Sr=ndg
owl
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=k
KbN=dd : Kbb=k
Lk=kw : Mb=k : Mo=k
Nar=k : NgT=k : Ngb=k
Sr=k
owner
Beb=nj : Bd=nj : Db=ng
Gor=nj : Gu=nj
KbN=k-k : Kbb=nj
Lk=nj : Mb=ng : Mo=nj
Nar=ng : NgT=ng : Ngb=nj
Sr=ng
owner
Beb=- : Bd=
Db=k : Gor=y : Gu=kw
Kbb= : Lk= : Mb=ky
Mo=- : Nar=kw : Ngb=nj
Sr=kw
paddle
Beb=ky : Bd=ky : Db=hy
Gor=hy : Gu=hy : KbN=h
Kbb=hy : Lk=hy : Mb=hy

English Sara Languages


Mo=hy : Nar=hy : Ngb=hy
Sr=h
paddle : to
Beb=ll : Bd=ll : Db=pl
Gor=nl : Gu=nl : Kbb=ll
Lk=ll : Mb=nl : Mo=ll
Nar=nl : Ngb=ll : Sr=nl
palm of hand
Bd=d-j : Db=d-j
Gu=d-j : Lk=dbl
Mb=da-j : Nar=da-j
Ngb=dml-j
palm tree : Borassus sp.
Beb=m : Bd=m : Gor=mr
Gu=mr : Kbb=mr : Lk=mr
Mb=mr : Mo=mr : Nar=mr
NgT=mr : Ngb=mr : Sr=m
palm tree : dum
Beb=-gry
Bd=-grr : Gor=gry
Gu=gry : Lk=-gry
Mb=g : Mo=tn,gry
Nar=gy : Ngb=gr : Sr=g
pants
Bd=njl : Db=njl
Gor=njl : Gu=njl
Kbb=njl : Lk=pndl
Mb=njl : Nar=njl
Ngb=njll : Sr=njl
paper; book
Beb=mbt : Bd=mbt
Db=mbt : Gor=mbt
Gu=mktb : Kbb=mbt
Lk=mb : Mb=mbt
Mo=mbt : Nar=mbt
Ngb=mbd : Sr=mktb
parent-in-law
Beb=mm : Bd=mm
Gor=mm : Gu=m : KbN=mm
Kbb=m : Lk=mm : Mb=mm
Mo=mm : Nar=m : Ngb=mm
Sr=mm
particle : interrogative
Beb=w : Bd= : Gor=w
Gu=w : KbN=w : Kbb=w
Kul=l : Lk=w : Mb=w

Mo=w : Nar= : NgT=


Ngb= : Sr=
particle : plural marker
Beb=j : Bd=j : Db=g
Gor=g : Gu=g : KbN=g
Kbb=j : Kul=g : Lk=j
Mb=-g : Mo=j : Nar=-g
NgT=-g : Ngb=j : Sr=g
partridge
Beb=kr : Gor=kr
Gu=kr : Kbb=kr : Lk=kr
Mb=kr : Mo=sn
Nar=krw : Ngb=kr
Sr=kwy
pay : to
Beb=g : Bd=g : Db=b
Gor=g : Gu=g : KbN=b
Kbb=kk : Lk=g
Mb=b,g : Mo=g
Nar=g : Ngb=g : Sr=g
peanuts
Beb=-gj : Bd=-gj
Db=krr : Gor=gj
Gu=kbr : KbN=wl-gr
Kbb=wlb : Kul=wl
Lk=b : Mb=w,w-dm
Mo=kb : Nar=w-dm
NgT=w : Ngb=l-b
Sr=w-dm
peel
Gu=ndy : Mb=ngy
Mo=ty : Sr=ngy
peel : to
Db=tl : Gor=tl
Kbb=tl : Lk=tl : Mb=tl
Mo=tl : Nar=tl : Ngb=tl
penetrate : to
Beb= : Bd= : Gor=
Gu= : KbN=n : Kbb=
Lk=n : Mb= : Mo=
Nar=d : Ngb= : Sr=
penis
Beb=mt : Bd=mt
Db=mt : Gor=mt : Gu=mt
Kbb=mt : Lk=md
Mb=mt : Mo=mt

119

Nar=mt : NgT=mt
Ngb=md : Sr=mt
penis, tip of
Beb=br : Bd=br
Lk=br : Mb=br : Ngb=bn
perform rites
Mb=hl : Mo=pl
Sr=gg
person
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=d
Kbb=d : Kul=d : Lk=dw
Mb=d : Mo=d : Nar=d
NgT=d : Ngb=d : Sr=d
person with same name
Gu=ky : Mb=nd
Mo=nd : Sr=nd
pestle
Beb=gy : Bd=gy : Db=gy
Gor=gy : Gu=gy : KbN=g
Kbb=gy : Lk=gy : Mb=gy
Mo=gy : Nar=gy : Ngb=gy
Sr=gy
phlegm
Lk=hg : Mb=g
Mo=ndl : Nar=k : Sr=kr
pile
KbN= : Mb=du
Sr=db
pinch : to
Beb=tg : Bd=tg
Mb=tg
pinch : to
Beb=g : Bd=mn : Db=g
Gor=g : Gu=g : KbN=g
Kbb=k : Lk=g : Mb=g
Mo=g : Nar=g : Ngb=g
Sr=g
pipe : tobacco
Beb=t : Bd=t
Gor=t : KbN=gr-sl
Kbb=-tr : Lk=by-s
Mb=t : Mo=t
Ngb=by-s : Sr=gl-mg
pirogue
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=tw : Gu=t : KbN=th

120

Kbb=t : Lk=t : Mb=to


Mo=t : Nar=t : NgT=th
Ngb=t : Sr=to
pit of fruit
Beb=knd : Bd=gm
Gor=knd : Gu=jbr
KbN=kng : Lk=ngw-r
Mb=gm : Mo=k
Nar=gmbr : Ngb=knd
Sr=gmb
place of, traces of
Beb=tw : Bd=t
Gor=bng : Gu=g : Kbb=tr
Lk=kl : Mb=kl : Mo=t
Nar=gt : Ngb=d-gl
Sr=bng
place; time
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Lk=l : Mb=lo
Mo=l : Nar=l : Ngb=l
Sr=l
placenta
Beb=ky-ngn : Bd=ky
Db=k : Gor=ky : Gu=k
KbN= : Kbb=ky : Lk=kw
Mb=kw : Mo=ky : Nar=kw
Ngb=ky : Sr=k
play : to
Beb=kg : Bd=kg
Db=nng : Gor=kg, ndm
Gu=g : KbN=njk
Kbb=ndm : Lk=ndm
Mb=ng : Mo=ndm
Nar=kg : Ngb=ndm
Sr=kg
pluck single feather : to
Beb=tr : Bd=tr : Db=t
Gor=tr : Gu=tr : Kbb=tr
Mb=rt : Mo=tr : Nar=ry
NgT=rt : Ngb=tr
plural marker
Beb=- : Bd=- : Db=-
Gor=- : Gu=- : Mb=-
Mo=- : Nar=- : Sr=-

English Sara Languages


pocket
KbN=k : Lk=ps
Mb=bd-kb : NgT=ps
poison : to
Beb=y : Bd=y
Gor=y : Gu=yl : Lk=y
Mb=m : Mo=yl : Ngb=yl
pole for picking fruit
KbN=g : Lk=kg-knj
Mb=kg : Nar=kg
pole with three prongs
Gu=r : Mb=r
Mo=r : Sr=
pond or small lake
Lk=by : Mb=kar
Nar=kr
porcupine
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu=wy : Kbb=y
Lk=y : Mb=yw : Mo=y
Nar=mbnj : Ngb=y
Sr=mbnj
porridge
Beb=by : Bd=by
Db=by : Gor=by : Gu=by
KbN=by : Kbb=by
Lk=by : Mb=by : Mo=by
Nar=by : NgT=by
Ngb=by : Sr=by
porridge, liquid of
Mb=sr : Mo=s : Sr=sl
pot : clay
Beb=-ng : Bd=-ng
Db=k-ng : Gor=-ng
Gu=j : KbN=gr : Kbb=j
Kul=gr : Lk=j : Mb=jo
Mo=j : Nar=j : NgT=jy
Ngb=j : Sr=j
pot for beer
Beb=g : KbN=y
Lk=dr : Mb=g : Mo=gm
pound to remove shell : to
Beb=sw : Bd=sb
Db=s : Gor=s : Gu=s
KbN=sk : Kbb=sw
Lk=sb : Mb=s : Mo=sb

Nar=sw : Ngb=sb
Sr=sb
pour : to
Beb=mbl : Bd=mbl
Db=mb : Gor=mbl
Kbb=ng : Lk=mbl
Mb=mb : Mo=mbl
Nar=k : NgT=k
Ngb=mbl : Sr=k
pour : to
Beb=k : Db=g
Gor=mbl : Gu= : Kbb=ng
Lk=m : Mb= : Mo=ng
Nar=g : Ngb=m, mbl
Sr=k
pour leaving residue : to
Bd=nds : Gor=s
Lk=nds : Mb=nds
Ngb=nds
pour leaving residue : to
Mb=nds : Mo=nds
Sr=nj
poverty
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
KbN=njh : Kbb=nd
Lk=nd : Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=nd
Sr=nd
praying mantis
Beb=-gng : Bd=-gng
Gor=-gng : Gu=gng
Lk=-gng
Mb=k-gng : Mo=-gng
Nar=k-ngr-bd
Ngb=gg : Sr=km-d-
press : to
Gu=n : KbN=njr
Mb=nm
press : together
Mb=s : Mo=s : Sr=s
pretty (girl, woman) : to be
Beb=mnd : Bd=mnd
Db=mnd : Gor=mnd
Gu=mnd : KbN=ky
Kbb=mnd : Lk=mnd
Mb=mnd : Mo=mnd

121

Nar=mnd : NgT=mnd
Ngb=mnd : Sr=mnd
prevent, stop, refuse : to
Beb=g : Bd=b : Db=g
Gor=g : Gu=g : KbN=g
Kbb=k : Lk=g : Mb=g
Mo=g : Nar=g : NgT=wg
Ngb=g : Sr=g
price
Beb=gt : Bd=gt
Db=gt : Gor=gt : Gu=gt
KbN=ks : Kbb=gt, nr
Lk=gd : Mb=gt : Mo=gt
Nar=gt : NgT=gt
Ngb=gd : Sr=gt
problem
Beb=t : Gor=t : Gu=t
Kbb=tr : Mb=ta : Mo=t
Nar=nj : Ngb=t
Sr=ta,nj
promiscuity
Mb=ky : Mo=ky
Nar=ky
propose : to
Beb=j : Db=mb
Lk=j : Mb=mb : Sr=n
pull : to
Beb=nd : Bd=ndr
Db=ndr : Gor=r : Gu=ndr
KbN=r : Kbb=nd
Kul=njr : Lk=ndr
Mb=nd : Mo=nd : Nar=r
Ngb=ndr : Sr=nd
pull up, tear up : to
Gu=ng : Mb=ng
Mo=ng : Sr=ng
pumpkin
Beb=ws : Bd=ws
Db=ws : Gor=ws : Gu=ws
KbN=ws : Kbb=ws
Lk=ws : Mb=ws : Mo=ws
Nar=ws : Ngb=ws
Sr=ws
punctured
Beb=mbt : Bd=mbt
Db=mbt : Gor=mbt

122

Gu=mbt : KbN=n
Kbb=mbt : Kul=mbt
Lk=mbd : Mb=mbt
Mo=mbt : Nar=mbt
NgT=mbt : Ngb=mbd
Sr=mbt
purchase, buy : to
Beb=ndg : Bd=ndg
Db=njg : Gor=ndg
Gu=ndg : KbN=b
Kbb=ndk : Lk=ndg
Mb=ndg : Mo=ndg
Nar=mng : NgT=ndg
Ngb=ndg : Sr=mng
pus
Beb= : Bd=wy : Db=
Gor= : Gu=wy : KbN=wy
Kbb=w : Lk=w : Mb=i
Mo= : Nar= : NgT=w
Ngb=y : Sr=wy
put in a line : to
Bd=s : Db=s : Lk=s
Mb=s
put, place : to
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
KbN=nd : Kbb=nd
Kul=t : Lk=nd : Mb=nd
Mo=nd : Nar=nd
NgT=h : Ngb=nd
Sr=nd
python
Beb=mm : Bd=mm : Db=mm
Gor=mm : Gu=l-ng
KbN=mm : Kbb=mm : Lk=mm
Mb=mm : Mo=mm : Nar=mm
NgT=mm : Ngb=mm : Sr=mm
quickly
Beb=lw : Bd=lw : Db=d
Gor=klng : Gu=klng
KbN=gs : Kbb=njng
Lk=g-tg : Mb=ndr
Mo=klng : Nar=ly
NgT=lw : Ngb=klng
Sr=ly

English Sara Languages


rain
Beb=nd : Bd=nd : Db=nj
Gor=nd : Gu=nd : KbN=nj
Kbb=nj : Kul=y : Lk=nj
Mb=ndi : Mo=nd
Nar=nd, m : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=m
rainbow
Bd=ng-br-nd
Gu=k-mnd- : KbN=kmb
Lk=ngw-br-nj
Mb=k-ds-br
Nar=ng-br-nd
Ngb=ngw-br-nd
rainy season
Beb=r : Bd= : Db=r
Gor=r : Gu=r : KbN=
Kbb=r : Lk=r : Mb=r
Nar=r : NgT=ngm : Ngb=r
Sr=
raise, nourish : to
Beb= : Bd= : Db=t
Gor= : Gu= : KbN=l
Lk=l : Mb= : Mo=
Nar= : Ngb=, ngm
Sr=,
rat : type of
Lk=lng : Mb=lg
Nar=yg-tb : Ngb=lg
rat : type of
Bd=n : Gu=n
KbN=k-ym : Lk=-n
Mb=n : Mo=n : Ngb=n
rat : type of
Gu=ngy : Mb=nj
Mo=bngrng
rat, mouse
Beb=yg : Bd=yg
Db=yg : Gor=yg : Gu=yg
Kbb=yk : Kul=k
Lk=g : Mb=yg : Mo=yg
Nar=yg : Ngb=yg
Sr=yg
razor
Beb=yng : Bd=yng
Db=nng : Gor=yng
Gu=yng : KbN=n

Kbb=yng : Mb=yng
Mo=br : Nar=yg
Ngb=yng : Sr=yng
red : to be
Beb=ks : Bd=k
Db=ks : Gor=ks : Gu=k
KbN=k : Kbb=ks : Kul=k
Lk=ks-g-ks : Mb=kr
Mo=ks : Nar=kr
NgT=k : Ngb=ks
Sr=kr
reflect : to
Beb=mr : Db=g : Gor=mr
Gu=gr : Kbb=j : Lk=j
Mb=ga : Mo=g : Nar=gr
Ngb=nj : Sr=g
refuse : to
Beb=mbt : Bd=mbt
Gor=mbt : Gu=mbt
KbN=g : Kbb=mbt
Lk=mbd : Mb=mbt
Mo=mbt : Nar=mbt
NgT=mbt : Ngb=mbd
Sr=mbt
relatives
Beb=nj : Bd=nj
Db=nj : Gor=nj : Gu=nj
Kbb=nj : Kul=hf
Lk=nj : Mb=nj : Mo=nj
Nar=ng : NgT=nj
Ngb=nj,nj
Sr=gr-kj,ng
remain, stay : to
Beb=ny : Bd=ny : Db=ny
Gor=ny : Gu=ny : Kbb=ny
Lk=ny : Mb=ny : Mo=ny
Nar=ny : NgT=nh : Ngb=ny
Sr=ny
remove : to
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : Kbb=r
Kul=r : Lk= : Mb=
Mo= : Nar= : NgT=w
Ngb= : Sr=

123

remove with hands : to


Mb=tg : Mo=tg
Sr=tg
request return of loan
Beb=ng : Gor=ng
Gu=ng : Lk=ng
Mb=ng
residue
Beb=nj : Bd=bs
Db=bs : Gor=y : Gu=y
Kbb=sy : Lk=y, nng
Mb=bs : Mo=y : Nar=y
NgT=kh : Ngb=bs
Sr=ky
rest, remaining portion
Beb=ndg : Bd=g
Db=ndg : Gu=yng-yng
KbN=ndk : Lk=gs
Mb=ndg : Mo=ndg
NgT=gb : Ngb=gs
rest, traces of
KbN=gt : Mb=gt
NgT=gt : Ngb=gd
Sr=gt
return : to
Beb=tl : Bd=tl : Db=tl
Gor=tl : Gu=tl : KbN=tl
Kbb=tl : Kul=ndl : Lk=tl
Mb=tl : Mo=tl : Nar=tl
NgT=t : Ngb=tl : Sr=t
rheumatism
Bd=kg : Gor=kg
Lk=kg : Mb=kg : Mo=kg
rhinoceros
Beb=ks-bn : Bd=b
Db=g : Gu=brn : KbN=bn
Lk=gj-br : Mb=b
Mo=sbn : Nar=bn
NgT=bn : Ngb=ks-br,
ks-bn : Sr=b
riddle
Beb=tr-t
Bd=s-kd-n-
Gor=s-kd-n-
Gu=s-t- : Lk=gs-tr
Mb=sngo
Mo=s-kd-n-

124

Nar=s-k-tt-br
Ngb=s- : Sr=sng
right side, right
Beb=kl : Bd=k : Db=kl
Gor=kl : Gu=k : Kbb=kl
Lk=kl : Mb=k : Mo=kl
NgT=k : Ngb=kl : Sr=k
ring, bracelet
Beb=-nng : Bd=nng
Gor=-nng : Gu=nng
Kbb=-nng : Lk=-nng
Mb=nng : Mo=-nng
Nar=nng : Ngb=nng
Sr=nng
rinse : to
Beb=s : Bd=sk
Gor=sk : Gu=sk
KbN=sk : Kbb=sk
Lk=sg : Mb=sk : Mo=sk
Nar=sk : Ngb=sg
Sr=sk
ripe : to be
Beb=mbj : Bd=mbj
Db=s : Gor=gsr, ks
Gu=k : Kbb=sng : Lk=ks
Mb=mbj : Mo=ks
Ngb=b, ks : Sr=
rival
Beb=jng : Bd=jng
Db=jng : Gor=jng
Gu=jng : Kbb=jng : Lk=jng
Mb=jng : Mo=jng
Nar=jng : NgT=jng
Ngb=jng : Sr=jng
river
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=b
Kbb=b : Kul=v : Lk=b
Mb=ba : Mo=b : Nar=b
NgT=b : Ngb=b : Sr=b
river monster
Beb=-nng-m
KbN=n-mn : Lk=ng
Mb=hng : Mo=d-m
Ngb=ng

English Sara Languages


road, path
Beb=w : Bd=rb
Db=b : Gor=w : Gu=b
KbN=rb : Kbb= : Kul=v
Lk=w : Mb=b : Mo=b
Nar=b : NgT=b
Ngb=b : Sr=rb
rooster
Beb=kn : Bd=kn
Db=kn : Gor=kn : Gu=kr
KbN=ky : Kbb=kr
Lk=kr : Mb=kr : Mo=kn
Nar=kr-knj : NgT=kr
Ngb=kr : Sr=k
roots
Beb=ngr : Db=ngr
Gor=ngr : Gu=ngr
KbN=gg : Lk=ngr
Mb=ngr : Mo=ngr
Nar=ngr : NgT=ngr
Ngb=ngr : Sr=ng
rope
Beb=kl : Bd=kl
Db=kl : Gor=kl : Gu=kl
KbN=kl : Kbb=kl
Lk=kl : Mb=kl : Mo=kl
Nar=kl : NgT=kl
Ngb=kl : Sr=kl
rotten : to be
Beb=ndm : Bd=ndm
Db=ndm : Gor=ndm : Gu=ndm
Kbb=ndm : Lk=ndm
Mb=ndm : Mo=ndm
Nar=ndm : Ngb=ndm
Sr=ndm
rough, hard, raw : to be
Beb=ngmm : Gor=ng
Gu=ngr : KbN=mngr
Kbb=ngndr : Lk=hngy
Mb=ng : Nar=ng
Ngb=ng : Sr=ng
rub oil : to
Beb=ndm : Bd=ndm
Gu=ndm : Lk=ndm : Mb=ndm
Mo=ndm : Ngb=ndm

rub oil : to
Gu=rt : Mb=lt
Mo=rt
running
Beb=ngd : Bd=ngd
Db=ngd : Gor=ngd
Gu=ngd : Kbb=ngr
Lk=ngd : Mb=ngd
Mo=ngd : Nar=ngd
NgT=ngd : Ngb=ngd
Sr=ngd
rush : to
Bd=ng : Gu=nr
Mb=ng : Mo=ng
saliva, spit
Beb=yr : Db=r
Gor=m-t : Gu=yr : KbN=w
Kbb=wr : Lk=yr : Mb=hr
Mo=yr : Nar=hr : NgT=h
Ngb=yr : Sr=h
salt
Beb=kt : Bd=kt
Db=kt : Gor=kt : Gu=kt,
kt : KbN=kt : Kbb=kt
Kul=ht : Lk=kd
Mb=kt : Mo=kt
Nar=kt : NgT=kt
Ngb=kd : Sr=kt
same
Gor=kr-b
Kbb=kr-b : Lk=kr-b
Mb=k-kr : NgT=k
Ngb=kr
sand
Beb=-nngr
Gor=-nngr, -nngr
Gu=y-ngr : Lk=-nngr
Mb=ng : Mo=ygr
Nar=bmbr : Ngb=ngr
Sr=ng
sand
Db=ng-ky : Gu=y-ngr
Kbb=-nngr
Lk=-nngr : Mb=ng
Mo=ygr
Nar=njrm-ng : NgT=ng
Ngb=nngr : Sr=ng

125

sandals
Lk=bb : Mb=skr
Mo=pp : Nar=pp
sap; glue
Gor=tw : Gu=n
KbN=tb : Lk=b : Mb=tw
Nar=tb
sauce
Beb=ty : Bd=ty : Db=t
Gor=ny : Gu=tr : KbN=tr
Kbb=ny : Kul=tr : Lk=ny
Mb=t : Mo=ny : Nar=t
NgT=t : Ngb=ny : Sr=t
say : to
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=d : KbN=nj
Kbb=p : Kul=ndl : Lk=p
Mb=l : Mo=d : Nar=d
NgT=yl : Ngb=p : Sr=d
say that, to
Beb= : Bd= : Gor=n
Kbb=tk : Mb=n : Nar=n
NgT=n : Ngb=n : Sr=n
scabies
Gu=bt-wl : Mb=ngk
Mo=ng-ngn : Sr=kr
scars
Beb=ndj : Bd=ndj
Db=njj : Gor=-ndj
Gu=ndj : Kbb=ndj
Mb=ndj : Mo=ndj
Nar=ndj : Ngb=ndj
Sr=ndj
scatter : to
Bd=t : Gor=sn
KbN=sl : Lk= : Mb=t
Nar=hnd : Ngb=jn : Sr=t
scorpion
Beb=-n : Bd=-n
Db=gny : Gor=-n
Gu=kj-nng : KbN=gn
Kbb=-n : Lk=
Mb=gn,gn : Mo=jn
Nar=gn : NgT=gn : Ngb=
Sr=kkrng

126

scratch : to
Beb=ng : Bd=y : Gor=y
Gu=nd : KbN=k : Kbb=ng
Lk=ng : Mb=y : Mo=ng
NgT=g : Ngb=ng : Sr=nd
scrub : to
Beb=s : Bd=s
Gor=s : Gu=s : Kbb=s
Lk=s : Mb=s : Mo=s
Nar=s : NgT=s : Ngb=r
Sr=s
search : carefully for
Gu=ndl : Mb=ndy
Mo=ndl : Sr=ndl
search : carefully for, to
Bd=mbt : Lk=njnglng
Mb=ndy : Nar=ndl
Ngb=jgl
see : to
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=w
Kbb= : Kul=w : Lk=
Mb= : Mo= : Nar=
NgT=w : Ngb= : Sr=
seed of
Beb=k : Bd=k : Db=k
Gor=k : Gu=k : KbN=kh
Kbb=k : Lk=k : Mb=ko
Mo=k-n : Nar=k : Ngb=k
Sr=k
sell : to
Beb=l : Bd=lb : Db=k
Gor=l : Gu=g : KbN=rb
Kbb=lb : Lk=b
Mb=b : Mo=ndg
Nar=g : Ngb= : Sr=g
send : away, to
Beb=tw : Bd=tw
Db=tb : Gor=tw : Gu=tb
KbN=t : Kbb=tb
Kul=t : Lk=t,tb
Mb=tw,t : Mo=tb
Nar=tb : NgT=t
Ngb=tb : Sr=t

English Sara Languages


send : to
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Lk=l : Mb=l
Mo=l : Nar=l : NgT=l
Ngb=l : Sr=l
separate : to
Beb=gng : Bd=gng
Db=gng : Gor=gng
Gu=gng : Kbb=gng
Lk=gng : Mb=gng : Mo=gng
Nar=gng : NgT=gg
Ngb=gng : Sr=gng
sesame
Beb=k : Bd=k : Db=kr
Gor=kr : Gu=kr : KbN=k
Kbb=kr : Lk=kr : Mb=kr
Mo=k : Nar=kr : NgT=kr
Ngb=kr : Sr=k
set (bones)
Gu=nm : Mb=n
Ngb=nm
seven
Beb=sr : Bd=sr
Db=ms-j : Gor=sr
Gu=sj-mt : KbN=mtkj
Kbb=sr : Lk=sr
Mb=tn-mt : Mo=sr
Nar=sr : NgT=s
Ngb=sr : Sr=s
sew : to
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb=r : Lk=r : Mb=
Mo= : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=
shade; spirit
Beb=ndl : Bd=ndl
Db=njl : Gor=ndl : Gu=ndl
KbN=njl : Kbb=njl
Lk=njl : Mb=ndl : Mo=ndl
Nar=ndl : NgT=ndl
Ngb=ndl : Sr=nd
shake : out, to
Gu=b : KbN=b : Lk=b
Mb=b

shake : to
Beb=yk : Db=yk
Gor=sk : Gu=yy : Kbb=yk
Lk=y : Mb=y, yk
Mo=yk : Nar=sk : NgT=y
Ngb=yg : Sr=y
sharp : to be
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : Kbb=t
Lk=d : Mb=t : Mo=t
Nar=t : NgT=t : Ngb=d
Sr=t
sharpen : to
Beb=l : Bd=l : Db=tl
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Lk=l : Mb=l
Mo=l : Nar=l : Ngb=l
Sr=l
shave : to
Beb=ngs : Bd=ngs
Gor=ngs : Gu=nds
Kbb=ngs : Lk=gs
Mb=ngs : Mo=nds
NgT=ds : Ngb=nds
Sr=ngs
sheath
Gu=ng : Lk=m
Mb=ng : Mo=ngy
sheathe
KbN=hk : Lk=l
Mb=hw : Mo=ng
Nar=hp : Ngb=sl : Sr=hp
sheep
Beb=bt : Bd=bt
Db=bt : Gor=bt : Gu=bt
Kbb=bt : Kul=bt
Lk=bdm : Mb=bt : Mo=bt
Nar=bt : NgT=bt
Ngb=bd : Sr=bt
shelter : field
Lk=ky-l : Mb=kl
Mo=ky-l : Ngb=ky-lb
shell
Beb=ngy : Bd=ngy
Db=ng : Gor=ngy : Gu=ng
Kbb=ng : Lk=ngy : Mb=ng

127

Nar=ng : NgT=ngh
Ngb=ngy : Sr=ng
shield
Bd=d : Gu=dr : KbN=kt
Lk=dr : Mb=dr : Nar=dr
Ngb=dr
shin
Beb=ks : Bd=ks
Db=ks : Gor=ks-nj
Gu=ks : KbN=l
Kbb=n-gl : Lk=pr-ks
Mb=ks : Mo=km-nj
Nar=ks : NgT=ks
Ngb=kg-gl : Sr=ks
shine : to
Beb=ndy : Bd=ndl
Db=njl : Gor=ndl
Gu=ndy : Lk=ndg
Mb=ndl : Mo=ndy
Nar=ndl : Ngb=ndl
Sr=ndl
shoes
Beb=s : Bd=s : Db=pr
Gor=s : Gu=s : KbN=sk
Kbb=s : Lk=sbg : Mb=sa
Mo=sb : Nar=s : NgT=tr
Ngb=mrkb : Sr=s
shoot : out, to
Bd=tl : Gu=tl : Lk=tl
Mb=t : Mo=tl
short : to be
Beb=gj : Bd=gj
Db=gj : Gor=gj : Gu=gj
KbN=rnd : Kbb=gj
Kul=mbt,n : Lk=gj,
gj : Mb=gj : Mo=gj
Nar=gnd : NgT=gj
Ngb=gj : Sr=gnd
shoulder
Beb=dm : Bd=bg
Db=d-bg : Gor=dm
Gu=bg : KbN=dg
Kbb=bk : Kul=bg
Lk=d-bg : Mb=bg
Mo=bg : Nar=bg

128

NgT=bg : Ngb=bg
Sr=bg
shout, cry out : to
Beb=n : Db=n : Gor=n
Gu=n : KbN=t : Kbb=k
Lk=n : Mb=ko : Mo=-k,
n : Nar=n : Ngb=n
Sr=n
show : to
Bd=tj : Db=tj
Mb=tj
shrink
Gu=m : Mb=snjr
Ngb=nd
shrivel up : to
Bd=ndl : Db=ndl
Gu=ndl : Lk=ndl
Mb=ndl : Mo=ndl
Ngb=ndl : Sr=ndl
sibling
Beb=ng-k : Bd=ng-k
Db=nnd : Gor=ng-k
Gu=ng-k : Kbb=ng-k
Lk=ng-k : Mb=ngn-k
Mo=ng-k : Nar=ng-k
NgT=ng-k : Ngb=ng-k
Sr=ng-k
sickle
Beb=ngrng : Bd=ngrng
Gor=ngr : Gu=ngrng
Lk=-mrm : Mb=ngrng
Mo=ngrng : Nar=ngrng
Ngb=mrm : Sr=ngrng
sickness
Beb=my : Bd=my : Db=my
Gor=my : Gu=my : Kbb=r-t
Lk=r-t : Mb=my : Mo=my
Nar=my : NgT=my : Ngb=my
Sr=my
side
Beb=kd : Db=b
Gor=kd : Gu=kd
Kbb=b-kr : Kul=hj
Lk=kr : Mb=kd : Mo=kd
Nar=kd : NgT=kd
Ngb=kr : Sr=kd

English Sara Languages


sift (flour) : to
Gu=sy : KbN=gng
Lk=dl : Mb=sk : Nar=sy,
g : Ngb=s
sift (flour) : to
Mb=sy : Mo=sy
Sr=sy
sifter
Beb=tm : Bd=tm
Gu=tm : KbN=tm : Lk=tm
Mb=tm,tm : Mo=tm
Nar=tm : Ngb=tm
Sr=tm
sister-in-law
Beb=wr : Bd=wr : Db=w
Gor=wr : Gu=wr : Kbb=wr
Lk=ng-wr : Mb=hr : Mo=w
Nar=wr : NgT=hr : Ngb=wr
Sr=h
sit : to
Beb=s : Bd=s : Db=nj
Gor=s : Gu=nd : KbN=nj
Kbb=s : Lk=s : Mb=nd
Mo=s : Nar=nd : NgT=nd
Ngb=s : Sr=nd
six
Beb=mh : Bd=mh
Db=mh : Gor=mh
Gu=mt-mt : KbN=mk
Kbb=ms : Kul=tkr
Lk=ms : Mb=k-by-dt
Mo=mh : Nar=mh
NgT=mh : Ngb=ms
Sr=mh
skin, hide
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
KbN=nd : Kbb=nd
Lk=nd : Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=nd
skunk
Bd=-snd : KbN=knd
Mb=knd : Nar=knd
Ngb=knd

sky
Beb=d-r : Bd=d-r
Db=dr : Gor=d-r
Gu=d-r : KbN=n-y
Kbb=d-r : Lk=dr
Mb=d-r : Mo=d-r
Nar=d-r : NgT=d
Ngb=dr : Sr=d-
slave
Beb= : Bd=l,
Db= : Gor= : Gu=
KbN= : Kbb= : Lk=r
Mb= : Mo= : Nar=l
NgT=l : Ngb= : Sr=l
sleep : to
Beb= : Bd= : Db=ndl
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb= : Lk= : Mb=i
Mo= : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=
slight, thin : to be
Beb=mbt : Bd=mbt
Db=mbt : Gor=mbt
Gu=mbt : Lk=mbd
Mb=mbt : Mo=mbt
NgT=mbt : Ngb=mbd
slowly
Beb=kkk : Bd=jk
Gor=mj : Gu=jk : KbN=h
Kbb=rkk : Lk=gg
Mb=jn : Mo=jn-jn
Nar=lmmm : NgT=jk
Ngb=gg : Sr=jk
small : to be
Beb=d : Bd=d : Db=j
Gor=nd : Gu=d, ndy
KbN= : Lk=n, nj
Mb=d : Nar=d
NgT=h : Ngb=d, lm
Sr=d
smell : to
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=t
Kbb=t : Lk=nd : Mb=t
Mo=t : Nar=t : NgT=t
Ngb=nd : Sr=t

129

smoke
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=th
Kbb=s : Lk=s : Mb=sa
Mo=s : Nar=s : NgT=sh
Ngb=s : Sr=s
smoke : to
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : Kbb=t
Lk=t : Mb=su : Mo=s
Nar=s : NgT=t : Ngb=s,t
Sr=s
snail
Beb=-lpp : Bd=,lb
lb : Gor=lpp
Gu=k-lbb : KbN=
Kbb=kj : Lk=-lb
Mb=lp : Mo=-lbb
Ngb=lb : Sr=s
snake
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Kul=y : Lk=l
Mb=li : Mo=l : Nar=l
NgT=l : Ngb=l : Sr=l
snake : type of
Lk=ndb : Mb=ndb
Mo=ndb : NgT=ndb
Ngb=ndb : Sr=ndb
snatch, struggle with: to
Beb=ng : Bd=ng
Lk=nr : Mb=nr : Mo=nr
Ngb=nr
sneeze
Beb=ts : Bd=-ts
Db=k-ds : Gor=ds
Gu=-ts : Lk=-s
Mb=k-ds : Mo=ts
Ngb=yts : Sr=ts
soak : to
Beb=yl : Bd=yl
Gu=l : Kbb=ym : Lk=yl
Mb=yl : Mo=yl : Nar=nm
Ngb=k : Sr=nm
sob
Mb=s,sk,s : Mo=sk
Sr=sk

130

solitariness
Bd=kl : KbN=n-kl
Mb=kl : Nar=kl
son, daughter
Beb=ngn : Bd=ngn
Gor=ngn : Gu=ngn
Kbb=ngn : Lk=ngn
Mb=ngn : Mo=ngn
Nar=ngn : NgT=ngn
Ngb=ngn : Sr=ngn
song
Beb=p : Bd=p : Db=p
Gor=p : Gu=p : KbN=l
Kbb=p : Lk=p : Mb=pa
Mo=p : Nar=p : NgT=p
Ngb=p : Sr=p
sorcerer
Beb=km : Bd=km
Db=m : Gor=nj-km,kw
Gu=km : Kbb=km
Lk=nj-mb : Mb=km
Mo=nj-y : Nar=km
Ngb=nj-km : Sr=km
sorghum
Beb=gj : Bd=gj
Gor=gj : Gu=gj
KbN=gj : Kbb=mky
Lk=mgy : Mb=gj : Mo=gj
Nar=gj : Ngb=gj
Sr=gj
sour tasting : to be
Beb=ms : Bd=ms
Db=ms : Gor=ms : Gu=ms
KbN=kl : Kbb=ms
Lk=ms : Mb=ms : Mo=ms
Nar=ms : NgT=sm
Ngb=ms : Sr=ms
spark : to
Gu=ndb : Mb=nd
Mo=ndb : Sr=ndb
spear
Bd=gg : Gu=gg
Lk=nng-mbs : Mb=gg
Mo=gg
spear
Beb=nng : Bd=nng
Db=nng : Gor=nng

English Sara Languages


Gu=nng : KbN=nng
Kbb=nng : Lk=nng
Mb=nng : Mo=nng
Nar=nng : NgT=nng
Ngb=nng : Sr=nng
spider
Beb=k-ng-gngr
Bd=-ngt--gn
Gor=kng-gy
Gu=gm-dgr : KbN=k-bs
Kbb=-gmtgr
Lk=-gmg : Mb=su
Mo=gm-gm
Nar=k-ngrngng
NgT=s-k-ngn-k,s
Ngb=gmgr : Sr=s
spit, to; saliva, spit
Beb=tw : Bd=tb
Gor=tw : Gu=tb : KbN=t
Mb=tw : Ngb=tb
Sr=tb
split : be, to
Beb=t : Bd=t : Gor=t
Gu=njr, gy : Lk=ry
Mb=njr : Nar=njr
Ngb=njr : Sr=nj
split : to
Beb=ks, rw : Bd=gj
Gor=rw, ky : Gu=gy
KbN=wy : Lk=gj, rb
Mb=gj : Mo=gy
Nar=gj : Ngb=gj
Sr=gj
split, divide, share : to
Beb=ky : Bd=ky : Db=ky
Gor=t : Gu=ky : KbN=yy
Lk=ky : Mb=ky : Mo=t
Nar=ky : Ngb=ky : Sr=kng
split, tear : to
Beb=rw : Bd=ry
Gor=ry : Gu=rb
Kbb=rb : Lk=rb
Mb=ry : Mo=t : Nar=ry
Ngb=ry, rb : Sr=nj
spoon : wooden
Beb=g : Bd=g
Db=k-g : Gor=g : Gu=g

Kbb=g : Lk=g : Mb=g


Mo=g : Nar=g : NgT=g
Ngb=g : Sr=g
squash : type of
Beb=rw : Bd=rb
Db=rb : Gor=rw : Lk=ry
Mb=rw : Mo=rb
Ngb=ry : Sr=b
squash : type of
Gor=-gwr
Lk=-gbr : Mb=gw
Mo=gbr : Ngb=gbr
squeeze
Beb=r : Bd=r
Gor=mbs : Lk=r : Mb=r
Nar=r, mbr : Ngb=r
squeeze liquid from : to
Beb=r : Bd=mbr
Gu=mbr : Kbb=mbr
Lk=r : Mb=mbr
Mo=mbr,r : Nar=mbr
NgT=mbr : Ngb=tr
Sr=mb
squirrel : type of
Beb=n : Bd=n
Gor=n : Gu=n : KbN=n
Kbb=n : Lk=n : Mb=n
Mo=n : Nar=n : NgT=my
Ngb=n : Sr=n
squirrel : type of
Beb=ndm : Bd=ndm
Db=ndm : Gor=ndm : Gu=ndm
KbN=njm : Kbb=ndm
Lk=ndm : Mb=ndm : Mo=ndm
Nar=ndm : Ngb=ndm
Sr=ndm
stack : to
Beb=nd : Bd=nd
Gu=ndr : Lk=ndr : Mb=nd
Mo=nd : Nar=tnd
Ngb=ndr : Sr=nd
stake
Gor=sng : Kbb=sng
Lk=kng : Mb=kng
Nar=ngngr

131

stalk :
Beb=kd : Bd=kd
Db=kd : Gor=kd : Gu=kd
KbN=kd : Kbb=kr : Lk=k
Mb=kd : Mo=kd
Nar=kd : NgT=gd
Ngb=k : Sr=kl
stalk : to
Mb=ty : Mo=ngy : Sr=t
stand : to
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu=nd : Kbb=r
Lk=r : Mb= : Mo=
Nar= : NgT= : Ngb=r
Sr=r
star
Beb=-m : Bd=-m
Db=k-m : Gor=-my
Gu=ky : KbN=k-yynd
Kbb=-ndtrnd
Lk=-nddrd : Mb=k-m
Mo=krwy : Nar=krm
NgT=k-mm : Ngb=kw
Sr=ty,ky
steal
Beb=g : Bd=g
Db=g : Gor=g : Gu=g
KbN=g : Kbb=k
Lk=g : Mb=g : Mo=g
Nar=g : NgT=g,tj
Ngb=g : Sr=g
steam
Bd=knj : Gor=knj
Gu=knd : Lk=knd
Mb=knd : Nar=knd
Ngb=knd
sterile person
Beb=kj : Bd=kj
Gor=kj : Gu=kj
KbN=kj : Lk=kd
Mb=kj : Mo=kj
Nar=kj : NgT=kj
Ngb=kd : Sr=kj
stick : into, to
Beb=s : Bd=s : Db=s
Gor=s : Gu=s : KbN=d
Kbb=s : Lk=s : Mb=s

132

Mo=s : Nar=s : NgT=ws


Ngb=s : Sr=s
stick to : to
Beb=l : Gor=nd
Gu=lb : KbN=n : Mb=l
Mo=ty : Nar=l : Ngb=lb
Sr=l
stir : to
Beb=kr : Bd=kr
Gu=kr : Kbb=kr : Lk=kr
Mb=kr,kr : Mo=kl
Ngb=kr
stir : to
Beb=gl : Db=br
Gor=kr : Gu=ktr
Lk=lng : Mb=pe
Mo=ktr : NgT=p
Ngb=gdr
stomach
Beb=m : Bd=m : Db=km
Gor=m : Gu=km : KbN=bd
Kbb=wr : Lk=t-r : Mb=km
Mo=m : Nar=km : NgT=km
Ngb=m : Sr=km
stone for fortune telling
Mb=wr : Mo= : Sr=w
stone, pebble, mountain
Beb=r : Bd=mb
Db=mb : Gor=mb : Gu=mb
Kbb=r : Lk=mb : Mb=mb
Mo=r : Nar=mb : NgT=khr
Ngb=mb
stool
Beb=kmbr : Bd=kmbr
Db=kg-nj,mbt
Gor=kmbr : Gu=kl
KbN=mbt : Kbb=mbt
Lk=mbd : Mb=mbt
Mo=kl : Nar=kmbr
NgT=kmb : Ngb=kl
Sr=kmb
stop : to
Beb=d-b : Db=db
Mb=db : Nar=db
NgT=db : Sr=db

English Sara Languages


story, tale
Beb=s : Bd=-s
Db=td-y : Gor=s : Gu=s
KbN=j : Kbb=s : Lk=-s
Mb=su : Mo=t-s : Nar=s
Ngb=s : Sr=s
straight
Bd=d : Gor=njrng
Lk=ndj : Mb=ng
Nar=sm : Ngb=sr
straighten
Gu=ndj : Mb=ndj
Mo=ndj : Sr=ndj
straighten : to
Beb=ndj : Bd=ndj
Lk=ndj,ndj : Mb=mbj
Ngb=n
straw (for torch)
Beb=ng : Bd=ng
Gor=ng : Gu=ts
KbN=mbh : Kbb=ng
Lk=ng : Mb=ng : Mo=ng
Nar=ng : NgT=ng
Ngb=ng : Sr=ng
strength
Beb=tg : Bd=tg
Db=tg : Gor=tg : Gu=tg
KbN=kng : Kbb=tk
Kul=tg : Lk=tg, kng
Mb=tg : Mo=tg
Nar=tg : NgT=tg
Ngb=tg : Sr=tg
string : to
Beb=s : Bd=s : Gu=sr
KbN=s : Lk=nm : Mb=sr
Mo=s : Ngb=n : Sr=s
stripes
Gu=l : Kbb=-ndj
Lk=l : Mb=l : Mo=l
Nar=l
strong : to be
Beb=l : Bd=l : Db=ng
Gor=ng : Gu=ng, t
Kbb=m : Lk=m : Mb=ng
Mo=ng : Nar=ngg
NgT=wng : Ngb=l : Sr=ng

structure for drying grain


Beb=pl : Bd=jngl
Db=db : Gor=p : Gu=db
KbN=db : Kbb=pl
Kul=db : Lk=d-pl
Mb=dw : Mo=db
Nar=db : Ngb=br
Sr=db
study, learn, read : to
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
KbN=nd : Kbb=nd : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd : Nar=nd
NgT=nd : Ngb=nd : Sr=nd
stump
Beb=jg : Bd=jg
Db=jg : Gor=jg : Gu=jg
KbN=gg : Kbb=jk
Lk=jg : Mb=gg : Mo=jg
Nar=bd : NgT=bd
Ngb=jg : Sr=bd
stutter
Beb=nd : Bd=td
Gu=ggr : KbN=ng
Kbb=tnd : Mb=d
Nar=td : Ngb=tnd
Sr=td
sty, growth next to eye
Bd=ngw : Gu=ngw
Lk=ngw : Mb=ngw : Ngb=ngw
suck : to
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : Kbb=l
Lk=l : Mb=l : Mo=l
Nar=l : NgT=yl : Ngb=l
Sr=l
suck : to
Beb=nng : Bd=nng
Db=ng : Gor=nng
Mb=ng : Mo=ng
Nar=lg : NgT=
suck, kiss : to
Bd=njb : Db=njb
Gor=nj : Gu=njb
KbN=nj : Lk=nj
Mb=nj : Mo=njb

133

Nar=njb : NgT=nj
Ngb=njb : Sr=njb
sugar cane
Beb=kd : Bd=rg
Db=ks : Gor=kd : Gu=kd
KbN=kk : Kbb=-sy
Lk=-sy : Mb=kd
Mo=kd : Nar=kd
NgT=gd : Ngb=rg
Sr=kd
sun
Beb=kd : Bd=kd
Db=kd : Gor=kd : Gu=kd
Kbb=kr : Kul=hj : Lk=kr
Mb=kd : Mo=kd
Nar=mbng : NgT=kd
Ngb=kr : Sr=mbng
support : to
Mb=gt : Mo=gt
Sr=gt
surpass : to
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=d : KbN=s
Kbb=t : Lk=d
Mb=d,t : Mo=t
Nar=t,d : NgT=t
Ngb=t : Sr=t
swallow : to
Beb=t : Bd=t : Db=r
Gor=t : Gu=r : KbN=l
Kbb=r : Mb=r : Mo=
Nar=r : NgT=w : Ngb=r
Sr=t
sweat; to sweat
Beb=tt : Bd=tt
Db=tt : Gor=tt : Gu=tt
Kbb=tt : Lk=td
Mb=tt : Mo=tt
Nar=tt : NgT=tt
Ngb=td : Sr=tt
sweep : to
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=d
Kbb=t : Lk=nd : Mb=t
Mo=t : Ngb=w : Sr=t

134

sweet : to be
Beb=mb : Bd=lnd
Db=rp : Gor=mb : Gu=lnd
KbN=ndr : Kbb=r : Lk=r
Mb=yk : Mo=lnd
Nar=n : NgT=nk : Ngb=r
Sr=lnd
sweet potato
Beb=bngw : Bd=bngw
Db=bngw : Gor=bngw
Gu=bngw : KbN=bngw
Kbb=bngw : Lk=bngw
Mb=bngw : Mo=bngw
Nar=bng : NgT=bngw
Ngb=bngw : Sr=bngw
sweetsop
Bd=bbr-mnd : Gu=mbr
Kbb=mb : Lk=mbr
Mb=mbr : Mo=mb
Nar=mbr : NgT=mbr
Ngb=mbr : Sr=mb
swell up : to
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : Kbb=t
Lk= : Mb=t : Mo=t
Nar=sr : NgT=tg : Ngb=t
Sr=tg
swim : to
Beb=l : Bd=l
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Lk=l : Mb=l
Mo=l : Nar=ly : NgT=kl
Ngb=l : Sr=l
tail
Beb=ng : Bd=mng
Db=ng : Gor=ng
Gu=ng : KbN=kl
Kbb=ng : Lk=ng
Mb=ng : Mo=mng
Nar=kl : NgT=ng
Ngb=ng : Sr=kl
take : to
Beb=t : Bd=t : Db=t
Gor=t : Gu=t : KbN=tk
Kbb=t : Lk=t : Mb=t

English Sara Languages


Mo=t : Nar=t : NgT=th
Ngb=t : Sr=t
take : to
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : Kbb=n
Lk=n : Mb=n : Mo=n
Nar=n : NgT=wn : Ngb=n
Sr=n
tamarind tree
Beb=ms : Bd=ms
Db=ms : Gor=ms : Gu=ms
Kbb=ms : Lk=ms
Mb=ms : Mo=ms
Nar=ms : NgT=ms
Ngb=ms : Sr=ms
tapioca plant
Beb=g : Bd=g : Gor=gr
Gu=gr : KbN=g : Lk=gr
Mb=ndr : Mo=g : Nar=gr
Sr=g
taste
Gu=mbr : Mb=mr
Sr=mb
taste : to
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=nd
Kbb=n : Lk=n : Mb=n
Mo=n : Nar=n : NgT=n
Ngb=n : Sr=n
taste good to (s.o.) : to
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : Kbb=n
Kul=l : Lk=l : Mb=n
Mo=n : Nar=n : NgT=n
Ngb=l : Sr=n
tear : to
Beb=t : Bd=t
Gor=t : Gu=tl : KbN=th
Kbb=t : Kul=ndl : Lk=
Mb=t : Mo=t : Nar=t
NgT=t,njr : Ngb=t
Sr=y
teeth
Beb=ngng : Bd=ngng
Db=ngng : Gor=ngng
Gu=gg : KbN=ngng

Kbb=ngng : Lk=ngng
Mb=ngng : Mo=ngng
Nar=ngng : NgT=ngng
Ngb=ngng : Sr=ngng
ten
Beb=dg : Bd=dg,kt
Db=d : Gor=dg : Gu=dg
KbN=dg : Kbb=dk
Kul=dg : Lk=dg
Mb=kl : Mo=dg
Nar=kt : NgT=kt
Ngb=dg : Sr=kt
tendons; gristle
Beb=ngr : Bd=ngr
Db=ngr : Gor=ngr
Gu=ngr : Kbb=ngr
Mb=ngr : Mo=ngr
Nar=ngr : NgT=ng
Ngb=ngr
tepid : to be
Gu=b : Lk=pr-p
Mb=
termite : soldier
Gor=dngr
Lk=-dngr
Mb=ko-dngr : Mo=dngr
Nar=dngr
termite : type of
Beb=y : Bd=y : Db=y
Gor=y : Gu=y : Kbb=y
Lk=y : Mb=y : Mo=sll
Nar=y : NgT=y : Ngb=y
Sr=y
termite : type of
Beb=w : Bd=w : Db=w
Gor=w : Gu=w
KbN=k-ymb : Kbb=w
Lk=w : Mb=w : Mo=w
Nar=w : Ngb=w : Sr=w
testicles
Beb=ngr : Bd=gm
Db=g : Gor=ngr : Gu=gm
KbN=g : Kbb=gm : Lk=gm
Mb=ndm : Mo=kr-gm
Nar=ndm : NgT=ndm
Ngb=gm : Sr=ndm

135

that
Beb=k : Bd=d : Gor=k
Gu=n : Kbb=n : Kul=r
Mb=n,n : Mo=k
Nar=-nd,-n : NgT=n
Ngb=n-l : Sr=n
that, so that
Beb=kd : Bd=kd
Gor=kd : Gu=kd : Kbb=k
Lk=k : Mb=kd : Mo=kd
Nar=kd, tm-kd
NgT=kd : Ngb=k : Sr=kd
that, which, who, whom
Beb=k : Bd=k : Db=ng
Gor=k : Gu=k : Kbb=k
Lk=g : Mb=k : Mo=k
Nar=k : NgT=k : Ngb=g
Sr=k
that, which, who, whom
Gor=ndn : Gu=k
Kbb=k : Mb= : Mo=k
Nar= : Ngb=g : Sr=
them (acc. and obl.)
Beb=-d : Bd=-d : Db=-d
Gor=-d : Gu=-d : Kbb=-d
Kul=n : Lk=-j : Mb=-d
Mo=-d : Nar=-d : NgT=-d
Ngb=-d : Sr=-d
then, and then
Beb=d : Bd= : Db=
Gor=b-y : Gu= : Kbb=
Lk=,nm : Mb=n
Mo=hl, : Nar=
NgT=n : Ngb=nd : Sr=
there (far off)
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : Kbb=n
Lk=n : Mb=n : Mo=n
Nar=n : NgT=n : Ngb=n
Sr=n
there, over there
Beb=n-b : Bd=n
Gor=n : Gu=n : KbN=jn
Kbb=y-b : Lk=k
Mb=n : Mo=y : Nar=n
NgT=n : Ngb=n : Sr=n

136

they
Bd=d- : Gu=d : Kbb=dLk=- : Mo=d- : Ngb=thick : to be
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd : Gor=nd : Gu=nd
Kbb=nd : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd
Nar=nd : Ngb=nd
Sr=nd
thick (liquid) : to be
KbN= : Lk=tg
Mb=w : NgT=w : Sr=w
thick, broad : to be
Lk=bdu-bd : Mb=mm
Nar=mng
thigh
Beb=bng : Bd=bng
Db=ng : Gor=bng
Gu=bg : KbN=bl
Kbb=bg : Lk=bng
Mb=bg : Mo=bg
Nar=br : NgT=bng
Ngb=bg : Sr=
thin : to be
Beb=ng : Bd=ng
Db=ym : Gor=ng : Gu=ng
KbN=ndk : Kbb=ng
Mb=ym : Mo=ng : Nar=rn
NgT=mng : Ngb=ym : Sr=g
thing
Beb=n : Bd=n : Db=y
Gor=y : Gu=y : Kul=nm
Lk=n : Mb=y : Mo=n
Nar=y : NgT=y : Ngb=n
Sr=y
thirst
Beb=knd : Bd=knd
Db=knd : Gor=knd
Gu=knd : KbN=knj
Kbb=knd : Lk=knd
Mb=knd : Mo=knd
Nar=knd : NgT=knd-m
Ngb=knd : Sr=knd

English Sara Languages


thirty
Beb=d-mt : Db=d-mt
Gor=d-mt : Gu=kr-mt
Kbb=d-mt : Kul=k
Lk=d-mnd : Mb=d-mt
Mo=kr-mt : Nar=kt-mt
NgT=kt-mt
Ngb=-mnd : Sr=kt-mt
this year
Beb=-n : Bd=k-n
Gu=kn-l : Kbb=wl-n
Lk=w-n
Mb=kn-n,kn-n
Mo=k-n : Nar=kn-l
NgT=kn-l : Ngb=w-n
Sr=k-l
this, that (emphatic)
Beb=l : Db=y : Gu=ng
Lk= : Mb=y : Mo=l
Nar=n : NgT=n : Ngb=l
Sr=n
thorn
Beb=kn : Bd=kn : Db=kn
Gor=kn : Gu=kn : KbN=kn
Kbb=kn : Kul=hn : Lk=kn
Mb=kn : Mo=kn : Nar=kn
NgT=kn : Ngb=kn : Sr=kn
thorn bush
Beb=ng : Bd=ng
Gor=ng : Gu=ng
Kbb=ng : Lk=ng
Mb=ng : Mo=ng
Nar=ng : Ngb=ng
Sr=ng
thousand
Beb=sk : Bd=db
Db=sk : Gor=dr
Gu=r-dg : Kbb=dr
Lk=tl-dg : Mb=db
Mo=db : Nar=db
NgT=db : Ngb=sg
Sr=db
three
Beb=mt : Bd=mt
Db=mt : Gor=mt : Gu=mt
KbN=mt : Kbb=mt
Kul=mt : Lk=mnd

Mb=mt : Mo=mt
Nar=mt : NgT=mt
Ngb=mnd : Sr=mt
throw : to
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : Kbb=l
Lk=l : Mb=l : Mo=l
Nar=n : NgT=n : Ngb=l
Sr=n
throw at : to
Beb=r : Bd=r : Db=
Gor=r : Gu=r : Kbb=r
Lk=r : Mb=r : Mo=r
NgT=wr : Ngb=r
thunder : to
Beb=ndng : Bd=ndng
Db=ndng : Gu=ndng
KbN=njm : Kbb=ndng
Lk=ndng : Mb=ndng
NgT=ndng : Ngb=ndng
tick
Beb=my : Bd=my
Db=m : Gor=m : Gu=m
KbN=y : Kbb=my
Lk=-my : Mb=m : Mo=my
Nar=my : Ngb=my
Sr=my
tickle : to
Bd=k : Gu=gt
KbN=kt : Lk=ngr
Mb=kt : Nar=kt
Ngb=gd
tie : to
Beb=t : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=j
Kbb=d : Lk=t : Mb=d
Mo=d : Nar=d : NgT=d
Ngb=t : Sr=d
time, occurrence
Beb=nj : Bd=nj : Db=nj
Gor=nj : Gu=nj : Kbb=gl
Mb=nj : Mo=nj : Nar=nj
NgT=nj : Ngb=gl : Sr=nj
tired : to be
Beb= : Bd= : Db=r
Gor=r : Gu=r : KbN=

137

Kbb=r : Mb=r : Mo=


Nar=r : NgT= : Ngb=dw
Sr=
to pound (grain)
Beb=r : Gor=r : Lk=r
Mb=r : Mo=r : Nar=r
Ngb=r : Sr=r
toad
Beb=-ngg-d : Bd=k
Db=k : Gor=k : Gu=kr
KbN=k : Kbb=-ngny
Lk=-bdr : Mb=k
Mo=ngbtr : Nar=kr-bt
NgT=k : Ngb=ngr-bdr
Sr=k
tobacco
Beb=mng : Bd=d-b-by
Db=mg : Gor=mng
Gu=mng : KbN=sl
Kbb=mg : Lk=gw-y
Mb=mng, lw : Mo=mg
Nar=mng : NgT=mng : Ngb=s
Sr=mg
today
Beb=-n : Bd=-n
Db=-n : Gor=-n
Gu=-l : KbN=y-r
Kbb=k-n : Kul=yar
Lk=g-n : Mb=-l
Mo=-n : Nar=-l
NgT=l : Ngb=g-n
Sr=-l
together
Beb=n-t : Bd=n-t
Db=n-t : Gor=n-t
Gu=n-t : Kbb=n-t
Lk=n-g : Mb=n-t
Mo=n-t : Nar=n
Ngb=n-d : Sr=n-t
tomb
Bd=d : Gor=d-d
Gu=d-d : KbN=d
Kbb=d-b : Lk=d-r
Mb=d-d : Mo=d-d
Nar=d-d : NgT=d
Ngb=d-r : Sr=d-d

138

tomorrow
Beb=l-t : Bd=l-t
Db=lt : Gor=lt : Gu=br
KbN=y-b : Kbb=br
Kul=vh : Lk=br
Mb=lo-ti : Mo=br,br
Nar=bn : NgT=lth
Ngb=br : Sr=b
tongue
Beb=ndn : Bd=ndn
Db=nd : Gor=ndn : Gu=nd
KbN=ndl : Kbb=nd : Lk=nd
Mb=nd : Mo=nd : Nar=nd
NgT=nd : Ngb=nd : Sr=nd
tool for carving
Mb=gr : Mo=d : Sr=gr
toss head : to
Beb=ndr : Gor=ndr
Gu=ndr : Lk=nd : Mb=ndr
Nar=tr : Ngb=ndr
touch : to
Beb=d : Bd=d : Db=d
Gor=d : Gu=d : KbN=d
Kbb=r : Lk= : Mb=d
Mo=d : Nar=d : Ngb=d
Sr=d
towards
Beb=k : Bd=k : Gor=k
Gu=k : Kbb=k : Lk=g
Mb=k : Mo=k : Nar=k
NgT=t : Ngb=d : Sr=k
trap
Beb=mbngr : Bd=gm
Db=gm : Gor=gm : Gu=gm
KbN=gmb : Kbb=-mbr
Lk=gm : Mb=gm : Mo=gm
Nar=gm : NgT=gmb
Ngb=gm : Sr=gm
tree
Beb=kg : Bd=kg
Db=kg : Gor=kg : Gu=kg
KbN=kg : Kbb=kk
Kul=hg : Lk=kg
Mb=kg : Mo=kg
Nar=kg : NgT=kg
Ngb=kg : Sr=kg

English Sara Languages


tree : African mahogany
Beb=dl : Bd=dl : Db=jl
Gor=dl : Gu=dl : KbN=l
Kbb=mbk : Kul=l
Lk=mbg : Mb=dl : Mo=dl
Nar=dl : NgT=dl
Ngb=mbg : Sr=dl
tree : Anogeissus sp.
Beb=yd : Db=yd
Gu=yd : Kbb=yr
Lk=-yr : Mb=yd
Mo=yd : Ngb=r,yr
Sr=yd
tree : Balanites sp.
Bd=jng : Mb=jnj
Mo=jng : Nar=jnd
Ngb=dng : Sr=jnd
tree : Calotropis sp.
Bd=ky-kg
Mb=bt-t
Mo=kg-km-k : Nar=mnd
Ngb=km-nd-bn
Sr=k-t-km,ndb
tree : cotton tree
Beb=kr-s : Bd=kn
Gor=kr : Gu=kr
Kbb=kr : Lk=kr
Mb=kr : Mo=kn
Nar=kr : NgT=kr
Ngb=kr : Sr=k
tree : Diospyros sp.
Bd=k-kg : Gu=km-kg
Lk=km : Mb=k : Ngb=km
tree : Ficus platyphylla
Bd=kb : Gu=kb
KbN=k : Lk=kb : Mb=kw
Mo=kb : Ngb=kb : Sr=kw
tree : Grewia venusta
Bd=gm : Lk=gm : Mb=gm
Nar=gm
tree : Parkia africana
Beb=mt : Bd=mt
Db=mt : Gor=mt : Gu=mt
KbN=mt : Kbb=mt
Lk=md : Mb=mt : Mo=mt

Nar=mt : NgT=mt
Ngb=md : Sr=mt
tree : Sterculia sp.
Bd=d-k : Mb=da : Sr=d
tree : type of
Db=t : Gu=t
KbN=t : Kbb=ty
Lk=d : Mb=t : Mo=ng
Nar=t : Ngb=d
Sr=t
tree : Vitex sp.
Bd=ml : Lk=mkr
Mb=my : Ngb=m-kr
tremble : to
Beb=dd : Bd=dd
Db=ndb : Gor=dd
Gu=ndb : KbN=nd
Kbb=s : Lk=s
Mb=ndw,w : Mo=dd,ndb
Nar=ndb : NgT=ndb
Ngb=dd : Sr=ndb
trip; guest, host
Beb=mb : Bd=mb : Db=mb
Gor=mb : Gu=mb : KbN=mb
Kbb=mb : Kul=mb : Lk=mb
Mb=mba : Mo=mb : Nar=mb
NgT=mb : Ngb=mb : Sr=mb
trunk (elephant)
Bd=lnd : Gu=lng
Lk=j-m : Mb=bt
tsetse fly
Gu=kng-mb : KbN=mb
Lk=-kl : Mb=mba : Mo=gng
Nar=gng : Ngb=s
turtle, type of
Beb=my : Bd=my : Db=m
Gor=m : Gu=my : KbN=m
Kbb=my : Lk=my : Mb=m
Mo=my : Nar=m : NgT=m
Ngb=my : Sr=m
turtle, type of
Beb=bl : Bd=bl
Gor=b : Mb=b : Nar=b
NgT=b : Sr=ng

139

twenty
Beb=d-j : Db=d-j
Gor=d-j : Gu=kr-j
KbN=jk : Kbb=d-j
Kul=j-h : Lk=dg-j
Mb=d-j : Mo=kr-j
Nar=kt-j : NgT=kt-j
Ngb=-j : Sr=kt-j
twin
Beb=ndng : Bd=ndng
Db=ndng : Gor=ndng
Gu=ndng : KbN=njng
Kbb=ndng : Lk=ndng
Mb=ndng : Mo=ndng
Nar=ndng : NgT=ndng
Ngb=ndng : Sr=ndng
twist (fiber) : to
Gu=sr : Mb=sr
Sr=sr
twisted : be
Mb=ndy : Mo=nd
Sr=nd
twisted, bent, to be
Beb=g : Bd=rg
Db=g : Gor=g : Gu=g
KbN=g : Kbb=k : Lk=g
Mb=g : Mo=g
Nar=g : NgT=g
Ngb=g : Sr=rg
twister
Beb=ll-m : Db=nl-m
Gor=nl-m : Gu=ng-nlm
KbN=l-ml : Lk=br
Mb=nl-m : Mo=yl-m
Nar=nl-m : NgT=nlm
Ngb=ll-m
two
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=j : Gu=j : KbN=j
Kbb=j : Kul=j : Lk=j
Mb=j : Mo=j : Nar=j
NgT=jy : Ngb=j : Sr=j
ulcer : skin
Beb=by : Bd=by
Gor=by : Mb=by
Mo=bsrng : Ngb=byn

140

ululate : to
Beb=-nd : Bd=-nd
Db=njl : Gor=-nd
Gu=nd : KbN=njl
Kbb=-nj : Lk=-njl
Mb=nd : Mo=-nd
Nar=ndl : Ngb=nd
Sr=nd
ululating
Gu=w-wy : KbN=s
Mb=wy
uncle (maternal)
Beb=nn : Bd=nn : Db=nn
Gor=nn : Gu=nn : KbN=nn
Kbb=nn : Kul=nn : Lk=nn
Mb=nn : Mo=nn : Nar=nn
NgT=nn : Ngb=nn : Sr=nn
under; at bottom of
Beb=gn : Bd=gn
Gor=gn : Gu=gr : KbN=my
Kbb=gl : Lk=gl : Mb=gr
Mo=gn : Nar=gr : NgT=gr
Ngb=gl : Sr=gr
unripe fruit
Db=ngr : Gu=
Lk=msr : Mb=ngr
Sr=ngr
untie
Beb=tt : Bd=tt
Db=njt : Gor=tt : Gu=tt
KbN=tt : Kbb=tt
Lk=td : Mb=tt : Mo=tt
Nar=tt : Ngb=td
Sr=tt
until
Beb=bt : Bd=bt
Gor=rt : Gu=sr
Kbb=ndrng : Lk=sr
Mb=mb : Mo=sr
Nar=mbng : Ngb=sr
Sr=mbng
up
Beb=t : Bd=t : Db=d
Gor=t : Gu=d : Kbb=t
Lk=t : Mb=d : Mo=ngm,
t : Nar=d : NgT=d
Ngb=t : Sr=d

English Sara Languages


urine
Beb=kd-m
Bd=kd-m : Db=kd-m
Gor=kd-m : Gu=kd-m
KbN=kj : Kbb=r : Lk=r
Mb=kd-m : Mo=kd-m
Nar=ngd-m
NgT=ngd-m : Ngb=d
Sr=ngd-m
us (obj. of verb)
Beb=-j : Bd=-j : Db=-j
Gor=-j, -j : Gu=-j, -j
KbN=j : Kbb=-j : Lk=-s
Mb=-j : Mo=-j : Nar=-j
Ngb=-s, -s : Sr=-j
us (oblique); our
Beb=-j : Gor=-j
Gu=-j : Kbb=-j : Kul=j
Lk=-s : Mb=-j : Mo=-j
Nar=-j, -j : NgT=-j
Ngb=-s : Sr=-j
uselessly, for no reason
Beb=kr-b : Gor=ndng
Gu=kr : Kbb=nj-b
Lk=b-j : Mb=k-ndg
Mo=kr-b : Nar=ndg
Ngb=g-ndg : Sr=k-ndg
vagina
Beb=ngr : Bd=md
Gor=ngr : Gu=ngr
Kbb=ngr : Lk=ngr
Mb=md : Mo=md
NgT=md : Ngb=ngr
Sr=ngr
venom; poison
Beb=kng : Bd=kng
Gor=kng : Gu=kng : Lk=tr
Mb=wng : Mo=kng
Nar=kg : Ngb=ms
Sr=kng
village
Beb= : Bd= : Db=
Gor= : Gu= : KbN=
Kbb= : Lk= : Mb=e
Mo= : Nar= : NgT=
Ngb= : Sr=

vine
Beb=ks : Lk=j
Mb=d : NgT=d
vine : Cissus sp.
Gor=km-kd : Gu=yr
Lk=yr : Mb=y : Mo=y
Ngb=n : Sr=y
vine : type of
Lk=ky : Mb=ky
Ngb=ky
visit : to
Beb=g : Bd=g
Gor=g : Gu=g : Kbb=g
Lk=gng : Mb=g : Mo=g
Nar=g : Ngb=g : Sr=g
voice
Beb=nd : Bd=nd : Db=nd
Gor=nd : Gu=nd : KbN=nj
Kbb=nd : Lk=nd : Mb=nd
Mo=nd : Nar=nd : NgT=nd
Ngb=nd : Sr=nd
vomit : to
Beb=tm : Bd=tm
Db=tm : Gor=tm : Gu=tm
KbN=tr : Kbb=tm
Kul=tr : Lk=tm : Mb=tm
Mo=tm : Nar=tmb
NgT=tmb : Ngb=tm
Sr=tmb
vulture :
Beb=ml : Bd=ml : Db=ml
Gor=ml : Gu=ml : Kbb=ml
Lk=ml : Mb=ml : Mo=ml
Nar=ml : NgT=ml : Ngb=ml
Sr=ml
wait for : to
Beb=ngn : Bd=ngn
Db=ngg : Gor=ngn
Gu=ngm : KbN=k
Kbb=ngb : Lk=ngb
Mb=ng : Mo=ngn
Nar=ngr : NgT=ngh
Ngb=ngb : Sr=ng
wake up : to
Beb=ndl : Bd=ndl
Db=nd : Gor=ndl : Gu=ndl

141

KbN=nd : Kbb=ndl : Lk=ndl


Mb=nd : Mo=ndl
Nar=ndl : NgT=nd
Ngb=ndl : Sr=nd
walk : to
Beb=njy : Bd=njy
Db=tg : Gor=njy
Gu=njy : KbN=k
Kbb=nj : Lk=nj : Mb=ndy
Mo=njy : Nar=njy
NgT=njy : Ngb=nj
Sr=njr
want : to
Beb=g : Bd=g : Db=g
Gor=g : Gu=g : KbN=dr
Kbb=njk : Kul=dr
Lk=njg : Mb=ge : Mo=ndg
Nar=g : NgT=g : Ngb=g
Sr=gy
wash : to
Beb=tg : Bd=tg
Db=tg : Gor=tg : Gu=tg
KbN=t : Kbb=tk : Kul=t
Lk=tg : Mb=tg : Mo=tg
Nar=tg : NgT=tg
Ngb=tg : Sr=tg
wasp : mason
Beb=gm : Bd=gm
Gor=gm : Gu=gmb
KbN=gmb-dg : Kbb=gm
Lk=gm : Mb=gmb : Mo=gm
Nar=gmb-gr-kr
NgT=gmb : Ngb=gm
Sr=gmb
wasp : type of
Db=brb : Gor=mbrb
Lk=-mbrmb : Mb=brb
Mo=mb-mb
Nar=gmb-ndl
Ngb=mbr-mb
wasp : yellow
Db=yt : Gor=yt,rs
Gu=k-ws : KbN=t
Mb=yt : Nar=yt
NgT=yt

142

water
Beb=m : Bd=m : Db=m
Gor=m : Gu=m : KbN=mn
Kbb=m : Kul=mn : Lk=mn
Mb=m : Mo=m : Nar=m
NgT=m : Ngb=m : Sr=m
waterbuck : type of
Bd=kl : Gu=kl
KbN=kl : Lk=kl : Mb=kl
Mo=kl : Nar=kl : Ngb=kl
Sr=kl
waterbuck : type of
Bd=mbr : Gu=mbr
KbN=mb : Lk=mbr
Mb=mbr : Mo=mb
Ngb=mbr
we
Beb=j- : Gor=j- : Gu=j,
j- : Kbb=j- : Lk=jMb=k- : Mo=j- : Nar=jNgT=j- : Ngb=j- : Sr=jwe
Beb=j- : Bd=j- : Db=jGor=j-, j- : Gu=j- : Lk=jMb=j- : Mo=j- : Nar=jNgb=j- : Sr=jwear : to
Bd= : Gu= : Kbb=
Lk= : Mb=
wear, put on : to
Beb=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : Kbb=k,
d : Mb=l : Mo=l
Nar= : Ngb= : Sr=
weave : to
Beb=pt : Bd=pt
Gor=pt : Gu=pt : KbN=t
Kbb=pt : Mb=ht : Mo=pt
Nar=ht : NgT=s
Ngb=pnd : Sr=st
weave : to
Beb=j : Bd=j : Db=j
Gor=j : Gu=j : KbN=y
Kbb=j : Lk=j : Mb=j
Mo=j : Nar=j : NgT=j
Ngb=nj : Sr=j

English Sara Languages


web (spider)
Beb=jnd : Bd=jnd
Gor=jnd : Gu=gnd
KbN=y : Kbb=gnd
Lk=jnd, bnd : Mb=dnd
Mo=jnd : Nar=jnd
NgT=dnd : Ngb=gnd
Sr=dnd
weed : type of
Bd=tn : Db=tr
Gor=tn : KbN=ty
Kbb=tr : Kul=ty
Lk=kr : Mb=tr,tr
Nar=tr
weep : to
Beb=n : Bd=n : Gor=n
Gu=n : Kbb=n : Kul=n
Lk=n : Mb=n : Mo=n
Nar=n : NgT=s : Ngb=n
Sr=n
well
Beb=bl-m
Bd=bl-m : Db=bl-m
Gor=bl : Gu=bl-m
KbN=r : Kbb=bw-m
Kul= : Lk=bw-mn
Mb=e : Mo=bl-m
Nar=bl-m : NgT=bl-m
Ngb=bl-m : Sr=bl-m
wet : to be
Beb=mbl : Bd=ym
Db=yn : Gor=ym : Gu=nm
Lk=ym : Mb=ym : Mo=nd
Nar=nm : Ngb=ll : Sr=mbl
what
Beb= : Bd=r : Db=
Gor= : Gu= : Kbb=
Lk= : Mb= : Mo=
Nar= : NgT= : Ngb=
Sr=r
when
Beb=l-k : Bd=l-k
Db=l-ng : Gor=l-k
Gu=l-k : Kbb=tk
Lk=l-g : Mb=lo-
Mo=l-k : Nar=l-
Ngb=l-g : Sr=dn-,l-

when
Beb=mt : Gu=lt-b
Mb=ngyt
Nar=ngy-t
Sr=rngy-t
where
Beb= : Bd=r : Db=
Gor= : Gu= : Kbb=
Lk= : Mb= : Mo=
Nar= : NgT= : Ngb=
Sr=r
which
Beb= : Gor= : Gu=
KbN=k : Kbb= : Lk=
Mb=h : Mo= : Nar=
NgT=h : Ngb= : Sr=
which?
Beb=k-r : Bd=k-r
Db=ng- : Gor=k-r
Gu=k- : Kbb=k-
Lk=g- : Mb=k-
Mo=k-r : Nar=k-
NgT=k- : Ngb=g-
Sr=k-r
whip
Beb=ndy : Bd=ndy
Db=ndy : Lk=ndy : Mb=nde
Ngb=ndy : Sr=nd
whip : leather
Beb=bly : Bd=bly
Gu=ndy : Mb=bly
Mo=ndy : Ngb=ndy
whistle
Db=ty : Gor=tw
Lk=tb : Mb=tw
white : to be
Beb=nd : Bd=nd
Db=nd, : Gor=nd : Gu=nd
KbN=njh : Kbb=nd
Kul=njf : Lk=nd
Mb=nda : Mo=nd : Nar=nd
NgT=ndh : Ngb=nd : Sr=nd
white person
Beb=ns : Bd=ns
Db=mnj : Gor=ns
Gu=ns : KbN=nsr
Kbb=nd-nd : Lk=lw-nd

143

Mb=ns : Mo=ns
Nar=ns : NgT=ns,
d-k-mb-nd : Ngb=ns
Sr=ns
who?
Beb=n : Bd=n : Db=n
Gor=n : Gu=n : KbN=n
Kbb=n : Lk=n : Mb=n
Mo=n : Nar=n : NgT=n
Ngb=n : Sr=n
why, for what
Beb=mb- : Bd=d-r
Db=t- : Gor=mb-
Gu=td- : Kbb=mb-t-
Lk=mb- : Mb=kt-
Mo=k-d- : Nar=nj-,
tm- : NgT=tm-
Ngb=mb- : Sr=tm-r
wide : to be
Beb=tt : Bd=tt
Db=l,tt : Gor=tt : Gu=l
KbN= : Kbb=tt : Lk=td
Mb=tt : Mo=tt : Nar=l
NgT=l : Ngb=td : Sr=l
wide : to be
Beb=ly : Gor=tt
Gu=l : Kbb=tt : Mb=la
Mo=tt : Nar=l : Ngb=td
Sr=l
wife
Beb=n : Bd=n
Db=ny : Gor=n : Gu=n
Kbb=dn : Mb=n : Mo=n
Nar=ny : NgT=ny
Ngb=dn : Sr=ny
wildcat
Beb=ml : Bd=ml
Db=ml : Gor=ml : Gu=ml
KbN=ml : Kbb=ml
Lk=ml : Mb=ml : Mo=ml
Nar=ml-k-w : NgT=ml
Ngb=ml : Sr=ml-bm
will (future marker)
Beb= : Bd= : Gor=
Gu= : KbN=nj- : Kbb=

144

Lk= : Mb= : Mo= : Nar=


NgT= : Ngb= : Sr=
wind
Beb=ll : Bd=nl : Db=nl
Gor=nl : Gu=nl : KbN=l
Kbb=yl : Lk=ll : Mb=nl
Mo=yl : Nar=nl : NgT=nl
Ngb=ll : Sr=n
wind up, wrap up : to
Beb=k : Bd=k : Db=
Gor= : Gu=r : KbN=nj
Kbb=k : Lk=njm : Mb=
Mo=r : Nar= : NgT=
Ngb=k : Sr=
wipe : to
Beb=b : Bd=b : Db=b
Gor=b : Gu=b : KbN=s
Kbb=b : Lk=b : Mb=b
Mo=b : Nar=s : Ngb=b
Sr=
with
Beb=k : Bd=k : Db=
Gor=k : Gu=s : KbN=g-n
Kbb=k : Lk=g : Mb=k
Mo=k : Nar=k : NgT=t
Ngb=g : Sr=k
with (with pronoun affixes)
Beb=s- : Bd=s- : Db=sGor=s : Gu=s- : Kbb=sLk=s- : Mb=s- : Mo=sNar=s : NgT=s- : Ngb=s
Sr=swith him/her/it
Beb=-n : Db=- : Gor=-
Gu=- : Kbb=-n : Lk=-n
Mb=- : Mo=-n : Nar=-n
NgT=- : Ngb=-n : Sr=-
without
Beb=s : Bd=nj : Db=s
Gor=nj : Gu=nj
KbN=kj : Mb=knj : Mo=n
Nar=knj : NgT=knj
Sr=knj
woman
Beb=dn : Bd=dn
Db=d : Gor=dn : Gu=dy
KbN=mnd : Kbb=dn

English Sara Languages


Kul=mnd-k : Lk=jn
Mb=d-k-d : Mo=dn
Nar=dy : NgT=dy
Ngb=dn : Sr=dy
words, speech
Beb=t : Bd=t : Gor=t
Gu=t : KbN=h : Kbb=tr
Kul=f : Lk=tr : Mb=ta
Mo=y-t : Nar=nj
Ngb=tr : Sr=nj
work
Beb=kl : Bd=kl
Db=kl : Gor=kl : Gu=kl
KbN=kl : Kbb=kl
Kul=kl : Lk=kl
Mb=kl : Mo=kl
Nar=kl : NgT=kl
Ngb=kl : Sr=kl
worm-eaten : to be
Beb=nds : Bd=nds
Db=nds : Gor=nds
Gu=nds : KbN=nds
Kbb=nds : Lk=nds
Mb=nds : Mo=nds
Nar=nds : Ngb=nds
Sr=nds
worried : to be
Beb=sl : Bd=sl
Gu=nd : Mb=sl : Mo=sl
wrap around : to
Bd=k : Gor=k
Gu=nd : KbN=l
Lk=nd : Mb=nd
Mo=nd : Nar=nd
Ngb=r
wrap, bind : to
Beb=dl : Bd=dl
Db= : Gor=dl : Mb=dl
Nar=d : NgT=ndm : Ngb=t
wrestling
Beb=ml : Bd=ml
Gu=ml : KbN=mbl
Lk=ml : Mb=ml : Mo=ml
Ngb=ml

wring out : to
Beb=mbr : Bd=mb
Kbb=tr : Lk=sr : Mb=t
Mo=ndng
write : to
Db=j : Gor=ndng
KbN=l : Kbb=tj
Lk=nj : Mb=ndng
Mo=ndng : Nar=nd
Ngb=ndng : Sr=ndng
xylophone
Beb=knd : Bd=knd
Gor=knd : Gu=knd
KbN=knd : Kbb=knd
Lk=knd : Mb=knd
Mo=knd : Nar=knd
NgT=knd : Ngb=knd
Sr=knd
yam
Beb=ngl : Bd=-ngl
Db=ng : Gor=ngl : Gu=ngl
Kbb=-ngl : Lk=-ngl
Mb=ng : Mo=ngl
Nar=ngl : NgT=ng
Ngb=ngl : Sr=ng
yawn : to
Beb=l : Bd=l : Db=l
Gor=l : Gu=l : KbN=n
Kbb=l : Lk=l : Mb=l
Mo=l : Nar=l : NgT=l
Ngb=l : Sr=l
year
Beb=l : Bd=l
Gor=l : Gu=l : KbN=l
Kbb=l : Kul=l : Lk=l
Mb=l : Mo=l : Nar=l
NgT=l : Ngb=l : Sr=l
yesterday
Beb=tg-n : Bd=tg-n
Db=tg-n : Gor=tg-n
Gu=tg-l : KbN=njnj
Kbb=tk-n : Kul=nj
Lk=tg-n : Mb=tg-b
Mo=tg-n : Nar=tg-
NgT=tg-b : Ngb=tg-n
Sr=tg-

145

you : (plural)
Beb=-s : Gor=-s
Gu=s- : KbN=s : Kbb=-s
Lk=-s : Mb=-s : Mo=-s
Nar=-s : NgT=-s : Ngb=-s
Sr=-s
you : (sing. oblique)
Beb=- : Bd=- : Db=-
Gor=- : Gu=- : KbN=
Kbb=- : Kul=y : Lk=-
Mb=- : Mo=- : Nar=-
NgT=- : Ngb=- : Sr=-
you (acc. sing.)
Beb=- : Bd=- : Db=-
Gor=- : Gu=- : KbN=,
Kbb=- : Kul=k : Lk=-

146

Mb=- : Mo=- : Nar=-


NgT=- : Ngb=- : Sr=-
you (nom.)
Beb=- : Bd=- : Db=Gor=- : Gu=- : Kbb=Kul= : Lk=- : Mb=Mo=- : Nar=- : NgT=Ngb=- : Sr=you (oblique plural)
Beb=-s : Bd=-s : Db=-s
Gor=-s : Gu=-s : KbN=s
Kbb=-s : Kul=s : Lk=-s
Mb=-s : Mo=-s : Nar=-s
Ngb=-s : Sr=-s

Bibliography

Dinguemrebeye, Roger and John M. Keegan 2014: Lexique Nangnda,


Morkey Books, Cuenca.
Keegan, John M. 2014a: The Central Sara Languages. Morkeg
Books, Cuenca.
_________ 2014b: The Eastern Sara Languages. Morkeg Books,
Cuenca.
_________ 2014c: The Western Sara Languages. Morkeg Books,
Cuenca.
Koutou, Koda and John M. Keegan 2014: Lexique Na, Morkey
Books, Cuenca.

147

148

Appendix

Language Software
for
the Sara Language DVD

149

150

Introduction
This software provides a dictionary view of the lexical data for the
languages currently available from the Sara Language Project. Once the
software is installed, users are able to open dictionaries for each of the
languages, scroll through the pages in order to view the words, expressions
and samples sentences, and click on them to hear them spoken by native
speakers. Currently, this software is only available in English.
System Requirements
The language software works only with Microsoft operating systems,
and will not work with Linux, Unix, or on Apple operating systems. It has
been tested to run with Windows XP, Windows 2000, Windows Vista and
Windows 7. On the latter two systems, software performance is extremely
sluggish on low memory configurations (less than 2 gigabytes).
The Borland Database Engine
The dictionary software uses the Borland Database Engine (BDE) to
access the language tables containing the dictionary data. To avoid licensing
problems involved with using a full-fledged server, the data is kept in local
tables in dBase format. Users should not attempt to run this
software on Windows NT or Windows 98 if the BDE is being used
on the machine.
Installing the software
The installation program will normally start automatically once the
DVD is inserted. It is also possible to open the DVD using the Windows
Explorer, selecting the DictionaryInstall.exe icon. The user installing the
software needs to have sufficient rights to modify the registry
and create directories and sub-directories. The steps for installation
are:
1.
Accept Installation Screen: it is recommended that you read this
software summary prior to deciding to install the software.
2.
The fonts for the Sara languages are used with the permission of
Monotype Imaging Ltd. Users must read and agree to font software
conditions of use before installing the dictionary software.
3.
Select a path where you wish to install the software, and hit OK. The
default installation path c:\LangPrograms\LangEdit
4.
You are now bought to the final acceptance screen. If you hit OK, the
program files, the BDE, and other support and help files will be copied to the
hard drive.

151

5.
When the software has been installed, click Done, and then a screen
will appear which will allow you to select the languages for which you wish
sound files installed. If you elect to install all of them, over 35,000 files will
be copied, and it will take a long time to install them. On some systems the
install software might appear to hang, but unless the DVD is damaged, the
files will eventually be copied.
You can elect to not install the sound files when you install the
dictionary program, in which case you cannot hear the words and sentences
when you run the Dictionary software. However, you can install them at a
later date by running InstallSoundFiles.exe, which is also on the disk. This
sound install program will not function if the dictionary software has not
first been installed.
Alternatively, you can copy the sound files manually using the
Windows Explorer and copying the entire sound directory to a location of
your choice on your computer. In this case, you will have to set the sound
directory the first time you want to listen to the recordings (see program
menus below).
6.
As part of the dictionary software installation process, a link to
Dictionary.exe is created and placed on the DeskTop.
Font Installation
On some systems, automatic installation of the font files fails. If this
occurs, a warning window should appear at the end of the installation, and
users will need to manually. This can be done by starting the Windows
Control Panel, clicking on Fonts, and then from the File menu select Install
New Font. Then, use the explorer to locate SaraFont.ttf, which will be found
in the Fonts subdirectory off the directory to which you have installed the
language software (by default, c:\LangProgram\LangEntry\Fonts).
Using the Software
The installation program will place a link to the Dictionary software
on the desktop. Double click on this icon to start the software.
The Menus
1.
The File menu is used to Open any of the project languages, and to
Exit the program.
2.
The Search menu: There are four options from the Search menu,
three of which allow you to continue that search:
Search for a particular French word. This will go to the page
containing the first Mbay word for the English word sought. If found,
the Continue French Search menu item will be enabled. The
hotkey for continuing this search is the F2 key.
Search for a word in the Sara languages. The alt-key, ctrl-key and
shift key are used with vowels, nasals and other sonorant consonants
to indicate the tone. For example:

152

alt-a

ctrl-a

shift-a

To type a schwa ('', an upside-down 'e') use these keys with '6':

alt-6

ctrl-6

shift-6

To type an (open o) use these keys with the number '0':

alt-0

ctrl-0

shift-0

To type a (barred i) use these keys with '3':

alt-2

ctrl-2

shift-2

Nasalized vowels are entered by typing first the symbol '~' (on
American keyboards) or the symbol '' (on European keyboards), and then
typing the vowel. This 'nasalization starter' symbol will not be displayed, but
subsequent vowels will be nasalized, and this continues until a non-vowel is
encountered. For example, to search for the word t, type the 't', then
'~' or '', then alt-a for the '' in high tone. If a keyboard does not display
either the '~' or the '' symbols, you can still input it using Alt-0126 on the
numeric key pad.
The implosive consonants ( and ) are typed using the alt key:

alt-b

alt-d

Search for a word or expression used within sample sentences. The

153

keystrokes used to type in the Sara word are those described above.
When sample sentences containing the form are found, they are
highlighted in yellow. You can then use the right-mouse-click pop-up
menu to copy sample sentences to the clipboard. When a word or
expression is found, the Continue Search menu is enabled. The
hotkey for continuing this search is the F3 key.
Search on Translation of a Sample Sentence. If for example you want
to find any sentences in Mbay using the English word 'gourd',
regardless of the Mbay word for 'gourd', you can use this menu item.
When a word or expression in the translation is found, the Continue
Translation Search menu is enabled. The hotkey for continuing
this search is the F4 key.

3.

The Move menu allows user to move from page to page:


Top (t or ctrl-t)
go to the first page
Bottom (b or ctrl-b)
go to the last page
Next (n or ctrl-n)
go to the next page
Previous (p or ctrl-p)
go to the previous page
Down screen (d or ctrl-d) go to the bottom half of the current page
Up screen (u or ctrl-u)
go to the upper half of the current page
Go to page (g or ctrl-g)
go to a specific page
Go back (k ctrl-k)
go back to the last page you were on
4.
The Information Menu: includes an explanation of abbreviations
used, and a description of the system of transcription.
5.
The Options Menu:
Set Sound Directory: if you have copied the sound files manually to
your system, you will need to specify their location for each language.
this should not be required if the install functioned correctly. Simply
use the directory listbox display to find and select the directory
containing the sound files for the currently open language.
Set Middle Line: the middline should automatically be set to the
correct location. However, as a safeguard, it is possible to move the
middle line for any language using this function.
Set Scrollbar on: the horizontal scrollbar is not needed on most
systems. However, if you need it you can toggle it on and off .
Set Screen Height: this should not be needed, but on some screens it
is difficult to grab the bottom part of the window to adjust its height.
This menu option allows you to set the height to a grabable size.
6.
The Help Menu: provides access to a number of files which assist in
understanding the working of this software.
The Dictionary Page

154

In addition to being able to view the data in a format similar to that


of a dictionary, the program pages has several additional features.

When passing the cursor over words and sentences, a hand will
appear whenever a sound file is available. Clicking on such words and
sentences, the user can listen to the recording taken from a native
speaker in Chad.
Right clicking over a word or sample sentence, a popup menu
appears which allows the user to:
1. copy the word or sample sentence to the clipboard
2. copy the sound file itself for the word or sample sentence. In
this case a Save File As dialog appears, and the user can
specify where the file should be saved.
3. when over a sample sentence, it is also possible to look up all
the words in the sentence. A tree view will appear, and all the
words appear with a + before them. Clicking on the + allows
the user to see possible meanings of each of the words.

155

También podría gustarte