Está en la página 1de 16

Bismillahirrahmanirrahim.

Anatomi Blok 1.3


UPPER GIT
Rima oris dibatasi oleh labium superior & labium inferior Angulus oris Commisura labiorum Sulcus nasolabialis Sulcus mentolabialis Philtrum Vermilion border M. orbicularis oris Otot yang mengangkat labium superior ! M. le"ator labii superioris ! M. le"ator anguli oris Otot yang menurunkan labium inferior ! M. depressor labii inferioris ! M. depressor anguli oris Otot mastikasi #. M. pterygoideus lateralis $. M. pterygoideus medialis %. M. masseter &. M. temporalis 'ner"asi otot mastikasi (. mandibularis )( V*%+ ,le"asi $- %- & .epresi #- M. suprahyoideus- M. infrahyoideus Protrusi #- $- % Retrusi %- &

CAVUM ORIS .ibagi men/adi #. Vestibulum oris 0atas anterior labium 0atas posterior arcus dentalis ! 1renulum labiorum superior ! 1renulum labiorum inferior $. Ca"um oris proprium 0atas anterior & lateral proc. al"eolaris & arcus dentalis 0atas posterior isthmus faucium 0atas superior palatum durum & palatum molle 0atas inferior diafragma oris 2eduanya berhubungan di belakang dens molar ke!%. Palatum durum ! Proc. palatinus ma3illaris

! 4amina hori5ontalis os. palatini Palatum molle ! Aponeurosis palatinus )tendo m. tensor "elli palatini+ ! M. le"ator "elli palatini ! M. palatoglossus ! M. palatopharyngeus ! M. u"ula Plica palatina trans"ersa Raphe palati pada sutura palatina mediana Papilla incisi"a- canalis incisi"us 1oramen palatina ma/or 1oramen palatina minor .asar ca"um oris proprium )diafragma oris+- dari ba6ah ke atas ! M. digastricus "enter anterior ! M. mylohyoideus ! M. geniohyoideus M. digastricus "enter anterior et posterior- ansa tendinis 'sthmus faucium )batas ca"um oris 7 oropharyn3+ ! Palatum molle ! Arcus palatoglossus ! .orsum linguae Vaskularisasi ! A. lingualis ! A. palatina ma/or ! A. palatina minor 'ner"asi ! (. lingualis )cab. ( V*%+ ! (. glossopharyngeus )( '8+ ! (. hypoglossus )( 8''+ ! (n. palatini 'ner"asi motoris ! M. digastricus "enter anterior (. mylohyoideus )cab. ( V*%+ ! M. mylohyoideus (. mylohyoideus ! M. geniohyoideus ( 8'' ! M. tensor "elli palatini ( V*% ! M. u"ulae ( 8

LI GUA Otot intrinsik #. M. longitudinalis superior $. M. longitudinalis inferior %. M. trans"ersus linguae &. M. "erticalis linguae 4idah bila otot berkontraksi # & $ retraksi )pendek+ & lebar # mengangkat ape3 linguae

$ menurunkan ape3 linguae % & & pan/ang % sempit & tebal & lebar & tipis Otot ekstrinsik #. M. genioglossus- iner"asi kontralateral $. M. hyoglossus %. M. styloglossus &. M. chondroglossus 9. M. palatoglossus 'ner"asi motoris Semua otot lidah diiner"asi oleh (. hypoglossus )( 8''+- kecuali M. palatoglossus oleh (. "agus Ape3 linguae- dorsum linguae- radi3 linguae Arcus palatoglossus membagi lidah men/adi pars oralis )dalam ca"um oris propium+ dan pars pharyngis )dalam oropharyn3+ Sulcus mediana lingua- sulcus terminalis 1oramen caecum- sisa ductus thyroglossus Septum linguae 1renulum linguae Plica fimbriata V. profunda linguae di antara plica fimbriata dan frenulum linguae Plica sublingualis Caruncula sublingualis Papilla "allata depan sulcus terminalis Papilla foliata di lateral linguae posterior Papilla filiformis Papilla fungiformis Sulcus terminalis membagi dorsum linguae men/adi $*% anterior dan #*% posterior 'ner"asi sensoris ! $*% anterior :SA (. lingualis )cab. ( V*%+ SVA (. chorda tymphani )cab. ( V''+ ! #*% posterior ; papilla "allata :SA & SVA (. glossopharyngeus )( '8+ ! ,piglottis :SA & SVA (. "agus )( 8+ <:SA = general somatic afferent )misal suhu & sentuhan+

<SVA = special "isceral afferent )pengecap+ 4imfonodi ! >/ung linguae 4nn. submentalis ! $*% lateral anterior 4nn. submandibularis ! $*% medial anterior 4nn. cer"icalis profundi inferioris* 4nn. /uguloomohyoideus ! #*% posterior 4nn. cer"icalis profundi superioris* 4nn. /ugulodigastricus

P!AR" # Skeletopi basis cranii 7 cartilago cricoidea )VC?+ .ibagi men/adi % bagian nasopharyn3oropharyn3- laryngopharyn3 'sthmus pharyngis batas nasopharyn3 7 oropharyn3 'sthmus faucium batas ca"um oris proprium 7 oropharyn3- dibentuk oleh ! palatum molle ! arcus palatoglossus ! dorsum linguae 4amina muscularis ! 4amina e3terna )circularis+ berorigo di raphe pharyngis #. M. constrictor pharyngis superior $. M. constrictor pharyngis mediussetinggi os. hyoideus %. M. constrictor pharyngis inferiorsetinggi cartilago thyroidea )m. thyropharyngeus+ dan cartilago cricoidea )M. cricopharyngeus+ ! 4amina interna )longitudinalis+ #. M. stylopharyngeus $. M. palatopharyngeus %. M. salphingopharyngeus ! M. tensor "elli palatini ! M. le"ator "elli palatini 'ner"asi motoris Semua oleh (. "agus )( 8+- kecuali M. stylopharyngeus (. glossopharyngeus M. tensor "elli palatini (. mandibularis Vaskularisasi ! A. palatina ascendens ! A. pharyngea ascendens ! Rr. pharyngei A. thyroidea inferior Cincin @alldeyer # tonsilla pharyngea $ tonsilla tuba

$ tonsilla palatina # tonsilla lingualis 4ymphonodi ! pharyn3 dan pars cer"icalis esophagei 4nn. cer"icalis profundi*4nn. retropharyngei dan 4nn. trachealis ! tonsilla 4nn. /ugulodigastricus

Angustia inferior hiatus esophagus )VA#D+ Masuk abdomen le6at hiatus esophagus setinggi VA#D bersama (. "agus de3ter et sinister

Oro$har%n& Arcus palatoglossus )disebabkan oleh M. palatoglossus+ Arcus palatopharyngeus )disebabkan oleh M. palatopharyngeus+ 1ossa tonsillaris di antara kedua arcusterdapat tonsilla palatina Aonsilla lingualis )dorsum linguae #*% posterior+ Plica glossoepiglottica mediana Plica glossoepiglottica lateral Vallecula glossoepiglottica )di antara ke$ plica+ reseptor muntah )(. "agus+ Lar%n'o$har%n& Recessus piriformis dile6ati oleh makanan Plica ner"i laryngei disebabkan oleh (. laryngeus superior ramus internus Bunctio pharyngoesophageal M. cricopharyngeus- salah satu penyusun M. constrictor pharyngeus inferior dan sebagai sphincter esophageal superior ESOP!AGUS C $9 cm- skeletopi VC? 7 VA## .ibagi men/adi Pars cer"icalis VC? 7 VA# Pars thoracalis VA# 7 VA#D Pars abdominalis VA#D 7 VA## Sphincter esophageal superior Sphincter esophageal inferior #*% superior otot skelet #*% media mi3 #*% inferior otot polos Penyempitan ! Angustia superior karena M. cricopharyngeus- peralihan laryngopharyn3 men/adi esophagus )VC?+ ! Angustia media saat disilangi arcus aorta )VA%+ & bronchus principalis sinistra

GASTER (VE TRICULUS) Bunctio gastroesophageal )VA##+ Ostium cardiacum Cardia 1undus gastricus 1orni3 gastricus Corpus gastricus Pars pylorica antrum pyloricum canalis pyloricus pylorus )V4#+- tedapat M. sphincter pylori Paries anterior et posterior Cur"atura ma/or et minor 'ncisura cardialis 'ncisura angularis Canalis gastricus terbentuk secara reflektoris pada 6aktu minum saat gaster kosong Aunica serosa = peritoneum "isceral Aunica muscularis ada % lapis )luar ke dalam+ ! Stratum longitudinale ! Stratum circulare ! 1ibrae obliEuae Aunica mucosa plica gastrica*rugae gastric- plica longitudinalis )di sepan/ang cur"atura minor+ *UO*E UM 0agian duodenum #. Pars superior )bulbus*ampulla duodeni+ V4# $. Pars descendens V4# 7 V4% kanan %. Pars hori5ontalis V4% kanan &. Pars ascendens V4% kanan 7 V4$ kiri 4engkungan #. 1le3ura duodeni superior 4# kanan $. 1le3ura duodeni inferior 4% kanan %. 1le3ura duodeno/e/unalis 4$ kiri difiksasi oleh 4ig. suspensorium duodeni )Areit5+ yang menghubungkan ke diafragma crus de3tra

'ntraperitoneal pars superior et ascendens Retroperitoneal pars descendens et hori5ontalis Plica circularis Pada pars descendens ! Papilla duodeni minor muara ductus pancreaticus accesorius )Santorini+ ! Papilla duodeni ma/or muara ampulla Vater*hepatopancreatica Ampulla Vater persatuan ductus pancreaticus )@irsungi+ dan ductus choledocus M. sphincter Oddi- terdiri atas #. M. sphincter ductus choledocus $. M. sphincter ductus pancreaticus %. M. sphincter ampulla Vater Plica longitudinalis duodeni

Be/unum 'leum proksimal Colon trans"ersum- F sinistra 1le3ura coli sinistra Colon descendens- bagian superior ! 4obus hepatis sinistra ! 4ien ! Corpus & cauda pancreatic ! :landula suprarenalis sinistra ! Ren sinistra %. 2uadran de3troinferior ! Sebagian besar ileum ! Caecum ! Appendi3 ! Colon ascendens- bagian inferior &. 2uadran sinistroinferior ! Colon descendens- bagian inferior ! Colon sigmoid . REGIO AB*OME Regio dibatasi oleh $ bidang sagittal dan $ bidang trans"ersal $ bidang sagittal bidang midcla"iculardari midpoint cla"icula hingga midinguinal point )S'AS 7 margo superior simfisis pubis+ $ bidang trans"ersal Versi # ! bidang subcostal- melalui margo inferior kartilago costa #D ! bidang transtubercularis- melalui tuberculum iliacum dan corpus V49 Versi $ ! bidang transpylorica- pertengahan antara margo superior manubrium sterni dan simfisis pubis )biasanya setinggi V4#+ ! bidang interspinosa- melalui S'AS Regio abdomen #. ,pigastrium $. >mbilicalis %. Gipogastrium*pubis &. Gipochondrium de3tra 9. Gipochondrium sinistra ?. 4umbalis*flank*regio lateral de3tra H. 4umbalis*flank*regio lateral dinistra I. 'nguinalis de3tra J. 'nguinalis sinistra *I *I G AB*OME A TEROLATERAL Musculoaponeurosis 0atas superior kartilago costa H!#D dan proc. 3iphoideus

! ! ! ! !

AB*OMI AL +ALL
AB*OME 0atas superior ca"itas abdominopel"is diafragma thora3 yang berada di thoracic cage hingga S'C & 0atas inferior ca"itas abdominopel"is diafragma pel"is Ca"itas abdomen dan ca"itas pel"is dibatasi oleh apertura pel"is superior , -UA*RA AB*OME 2uadran dibatasi oleh bidang mediana dan bidang transumbilicalis 2uadran abdomen #. 2uadran de3trosuperior ! Pylorus gaster ! .uodenum pars superior- pars descendens- dan pars hori5ontal ! Colon ascendens- bagian superior ! 1le3ura coli de3tra ! Colon trans"ersum- F de3tra ! 4obus hepatis de3tra ! Vesica fellea ! Caput pancreas ! :landula suprarenalis de3tra ! Ren de3ter $. 2uadran sinistrosuperior ! ,sophagus pars abdominalis ! :aster

0atas inferior ! 4ig. inguinal ! Margo superior anterolateral pel"ic girdle )simfisis pubis- crista pubicadan crista iliaca+

LAPISA *I *I G AB*OME A TEROLATERAL #. Cutan $. Baringan Subcutan a. 1ascia Camper lapisan lemak superficial b. 1ascia Scarpa lapisan membranosa profunda <1ascia Colles*fascia perinei superficialis fascia Scarpa yang berlan/ut ke perineum <1ascia .artos fascia Scarpa yang berlan/ut ke penis dan scrotum %. 1ascia in"esting superficialis &. M. obliEuus e3ternus abdominis 9. 1ascia in"esting intermedia ?. M. obliEuus internus abdominis H. 1ascia in"esting profunda I. M. trans"ersus abdominis J. 1ascia trans"ersalis*endoabdominalis #D. ,3traperitoneal fat ##. Peritoneum parietal OTOT *I *I G AB*OME A TEROLATERAL Aiga pipih #. M. obliEuus e3ternus abdominis $. M. obliEuus internus abdominis %. M. trans"ersus abdominis .ua "ertical &. M. rectus abdominis- terdapat intersectio tendinea 9. M. pyramidalis Otot abdomen yang berkontraksi saat bahu kanan menghadap kiri #. M. obliEuus e3ternus abdominis de3tra $. M. obliEuus internus abdominis sinistra 1ungsi otot #. Membentuk support yang kuat dan expandable $. Menyangga & melindungi "iscera abdomen %. Menekan "iscera abdomenmeningkatkan tekanan intra!abdomen &. Menggerakan batang tubuh & mempertahankan postur

Vagina musculi recti abdominis- lamina anterior et posterior aponeurosis % otot )M. O,A- M. O'A- dan M. AA+ yang menyelubungi M. rectus abdominis 4inea arcuata membatasi $*% superior dan #*% inferior lamina posterior rectus sheath $*% superior ! Vagina musculi recti abdominis lamina anterior aponeurosis M. O,Alamina anterior aponeurosis M. O'A ! Vagina musculi recti abdominis lamina posterior lamina posterior aponeurosis M. O'Aaponeurosis M. AA #*% inferior ! Vagina musculi recti abdominis lamina anterior aponeurosis M. O,A- aponeurosis M. O'A- dan aponeurosis M. AA 4inea alba- persilangan aponeurosis M. O,A dan M. O'A di linea mediana anterior Annulus umbilicalis- defek pada linea alba 4inea semilunaris- batas lateral M. rectus abdominis 1ascia thoracolumbal origo dari M. O'A dan M. AA PERMU-AA I TER A *I *I G AB*OME A TEROLATERAL Pelipatan peritoneum parietal ! Plica umbilicalis mediana menutupi 4ig. umbilicalis mediana obliterasi urachus ! Plica umbilicalis medialis menutupi 4ig. umbilicalis medialis obliterasi A. umbilicalis ! Plica umbilicalis lateralis disebabkan oleh A.*V. epigastrica inferior 1ossa peritoneal ! 1ossa supra"esicae ! 1ossa inguinalis medialis = trigonum Gesselbach- dibatasi oleh 4ig. inguinalis di inferior 0atas lateral M. rectus abdominis )linea semilunaris+ di medial A. epigastrica inferior di lateral ! 1ossa inguinalis lateralis 4ig. falciformis

REGIO I GUI AL 4ig. inguinal aponeurosis M. O,A yang mengalami penebalan di bagian inferiorsepan/ang S'AS 7 tuberculum pubicum Pada spatium subinguinal terdapat #. 4acuna musculorum- dilalui M. iliopsoas & (. femoralis $. 4acuna "asorum- dilalui A.*V. femoralis 4acuna musculorum dan lacuna "asorum dibatasi oleh arcus iliopectineus %. Annulus femoralis 4ig. lacunar ):imbernat+- batas medial spatium subinguinal 4ig. pectineum )Cooper+- sepan/ang pecten pubis Araktus iliopubicus- penebalan margo inferior fascia trans"ersalis Canalis inguinalis- dile6ati oleh funiculus spermaticus ; (. ilioinguinalis lig. teres uteri*lig. rotundum ; (. ilioinguinalis Annulus inguinalis superficialis )e3ternus+ Annulus inguinalis profundus )internus+lateral A. epigastrica inferior Con/oint tendon*fal3 inguinal persatuan bagian ba6ah aponeurosis M. O'A dan aponeurosis M. AA VAS-ULARISASI *I *I G AB*OME A. musculophrenica A. thoracica interna A. epigastrica superior A. thoracica interna A. intercostalis posterior #D!## aorta A. subcostalis aorta A. epigastrica inferior A. iliaca e3terna A. epigastrica superficialis A. femoralis A. circumfle3a iliaca profunda A. iliaca eksterna A. circumfle3a iliaca superficial A. femoralis <A. epigastrica superior et inferior beranastomosis di regio umbilicalis V. epigastrica superficialis beranastomosis dengan V". paraumbilicales anastomosis portoca"al

V". Paraumbilicales )ber/alan paralel dengan lig. teres hepatis+ V. porta hepatis I ERVASI *I *I G AB*OME #. (. thoracoabdominalis )AH!##+ otot abdomen anterolateral $. Rami cutaneus lateralis (. spinalis AH!J atau A#D %. (. subcostalis )A #$+ otot abdomen anterolateral &. (. iliohipogastricus 9. (. ilioinguinalis Planus neuro"ascular terletak antara M. O'A dan M. AA Ramus cutaneus abdominal anterior (. thoracoabdominalis ! AH!AJ kulit superior umbilicus ! A#D kulit sekitar umbilicus ! A## ; ramus cutaneus (. subcostalis(. iliohipogastricus- & (. ilioinguinalis kulit inferior umbilicus ALIRA LIM/ATI- *I *I G AB*OME Pembuluh limfa superficial ! Superior bidang transumbilicalis 4nn. a3illaris Sebagian kecil menu/u 4nn. parasternales 4nn. difragmatica anterior ! 'nferior bidang transumbilicalis 4nn. inguinales superficiales Pembuluh limfa profunda 4nn. iliaci eksterni 4nn. iliaci interni 4nn. lumbales PERITO EUM Peritoneum membran serosamesothelium Peritoneum parietal melekat pada permukaan interna dinding abdominopel"is ! Vaskularisasi- iner"asi- & drainase sama seperti dinding yang dilapisi ! Sensitif tehadap tekanan- nyeripanas & dingin- laserasi Peritoneum "isceral melapisi organ "iscera ! Vaskularisasi- iner"asi- & drainase sama seperti "iscera yang dilapisi

Aidak sensitif tehadap sentuhanpanas & dingin- laserasiK terstimulasi oleh stretching & iritasi kimia6i Organ intraperitoneal .ilapisi oleh peritoneum "isceralterin"aginasi dalam saccus tertutup. #. .uodenum pars superior dan ascendens $. Be/unum %. 'leum &. Caecum- satu!satunya organ yang tidak bermesenterium 9. Appendi3 ?. Colon trans"ersum H. Colon sigmoid I. Gepar J. 4ien #D. Cauda pancreas Organ retroperitoneal .i luar ca"itas abdomen- sebagian permukaan dilapisi oleh peritoneum parietal. a. Sekunder #. .uodenum pars descendens dan hori5ontal $. Colon ascendens %. Colon descendens &. Rectum 9. Pancreas- selain cauda b. Primer #. Ren $. >reter %. Vasa )aorta abdominalis- "ena ca"a inferior- dll.+ &. dll. Ca"itas peritoneum- cairan peritoneal MESE TERIUM Mesenterium- duplicatura peritoneum penggantung intestinum tenue Radi3 mesenterii Skeletopi 4$ kiri 7 fossa iliaca de3tra Mesocolon trans"ersum Radi3 mesocolon trans"ersum Skeletopi 4$ kanan 7 4# kiri Mesoappendi3 Mesocolon sigmoideum Radi3 mesocolon sigmoideum Skeletopi fossa iliaca sinistra 7 S$ OME TUM Perpan/angan*pelipatan duplikatura peritoneum yang melalui gaster & bagian proksimal duodenum

Omentum ma/us 4ipatan peritoneum yang menggantung dari cur"atura ma/or gaster & bagian proksimal duodenumK setelah turun kemudian melipat ke atas & melekat pada colon trans"ersum. 0erasal dari mesogastrium dorsal yang terdiri atas ! 4ig. gastrophrenica ! 4ig. gastrolienale )gastrosplenica+ ! 4ig. gastrocolica Omentum minus Menghubungkan cur"atura minor gaster & bagian proksimal duodenum dengan hepar. 0erasal dari mesogastrium "entral yang terdiri atas ! 4ig. hepatogastrica ! 4ig. hepatoduodenale Mesogastrium "entral- mesogastrium dorsal- mesenterium- mesocolon trans"ersum- mesoappendi3- mesocolon sigmoideum secara embriologis berasal dari mesodermtersusun atas $ lembar peritoneumyang le6at di antaranya "asa darah"asa lymphatica- ner"us- & lemak

LIGAME TUM PERITO EAL Penghubung hepar ! 4ig. falciformis dinding abdomen anterior ! 4ig. hepatogastrica- pars membranosa omentum minus ! 4ig. hepatoduodenale- berisi trias porta V. porta hepatis- A. hepatica propria- & ductus hepaticus communis Penghubung gaster ! 4ig. gastrophrenica permukaan inferior diafragma ! 4ig. gastrosplenica lien ! 4ig. gastrocolica- omentum ma/us CAVITAS PERITO EI Ca"itas peritonei ma/or .ibagi oleh mesocolon trans"ersum men/adi #. 2ompartemen supracolica- berisi gaster- hepar- dan lien $. 2ompartemen infracolica- berada di balakang omentum ma/us dan berisi intestinum tenue- colon ascendens

dan colon descendensK dibagi oleh mesenterium men/adi ! spatium infracolica de3tra ! spatium infracolica sinistra Paracolic gutter alur antara bagian lateral colon ascendens atau descendens dengan dinding abdomen posterolateral yang menghubungkan kompartemen supracolica dengan infracolica. Ca"itas peritonei minor )bursa omentalis+- batas!batasnya ! 2ranial lobus caudatus hepatis ! Ventral omentum minus- gaster ! 2audal mesocolon trans"ersumcolon trans"ersum ! .orsal peritoneum parietal yang menutupi caput dan corpus pancreatic ! 2iri omentum ma/us- cauda pancreatis- lien Pada bursa omentalis- terdapat recessus superior et inferior 1oramen epiploicum )@inslo6i+ penghubung dua ca"itas di atas- batas! batasnya ! 2ranial proc. caudatus ! Ventral 4ig. hepatoduodenal ! 2audal pars superior duodeni ! .orsal peritoneum parietal yang menutupi V. ca"a inferior ,3ca"atio recto"esicalis ,3ca"atio rectouterina*ca"um .ouglas,3ca"atio recto"esicalis Ostium abdominal tubae uterinae Secara embriologis ca"itas peritonei berasal dari coelom

! V. ca"a inferior ! >reter de3ter ! M. psoas ma/or de3tra ! A*V. gonadalis de3tra 0edanya- kalau /e/unum itu #. $*9 intestinum tenue $. .indingnya lebih tebal %. .iameter lebih besar &. @arnanya lebih merah karena lebih banyak "askularisasinya 9. Plicae sirkularis lebih banyak- tebaldan tinggi ?. Vasa recta lebih pan/ang H. Arcade simpel I. PlaEue Peyeri lebih sedikit J. 4emak pada mesenterium lebih sedikit Vasa recta terdapat di mesenteriumtegak Arcade terdapat di mesenterium- bentuk melengkung 4imfonodi dalam mesenterium ! 4nn. /u3taintestinal- di dekat dinding usus ! 4nn. mesenterica ! 4nn. centralis superior- di bagian proksimal A. mesenterica superior .i"erticulum ilei )Meckel+ sisa ductus omphaloentericus- terletak di # meter dari akhir ileum

LO+ER GIT
0E0U UM 1 ILEUM Pan/ang total ?!H m Organ intraperitonal Penggantung mesenterium Radi3 mesenterii Skeletopi 4$ kiri 7 fossa iliaca de3tra Radi3 mesenterii melintasi ! Pars ascendens duodenum ! Pars inferior duodenum ! Aorta abdominalis

CAECUM Skeletopi fossa iliaca de3tra Organ intraperitonal- tanpa penggantung Bunctio ileocaecal batas ileum 7 caecum Recessus ileocaecal superior Recessus ileocaecal inferior Ostium ileocaecal Val"ula ileocaecal labium superius et inferius- frenulum 'n li"ing person Ostium ileocaecal ostium ilealis Val"ula ileocaecal papilla ilealis Ostium appendi3 "ermiformis Aaenia coli taenia libera- mesocolicaomentalis ketiganya ke arah oral bersatu di pangkal appendi3. APPE *I# VERMI/ORMIS Organ intraperitonal Penggantung mesoappendi3

Proyeksi pangkal appendi3 titik Mc0urney )#*% lateral garis Monroe- yaitu garis yang menghubungkan S'AS kanan dan umbilicus+ Aitik 4an5 pada #*% de3tra garis khayal penghubung S'AS de3tra et sinistra Posisi appendi3 antara lain ! Retrocaecal di belakang caecumpaling banyak )?& L+ ! Preileal di atas ileum ! Retroileal di belakang ileum ! Pel"is minor )intrapel"is+ di ba6ah linea terminalis

1le3ura lateralis )tampak depan+ Sinister plica recti trans"ersa superior et inferior .e3ter plica recti trans"ersa media Ampulla recti

COLO Colon terdiri atas pars ascendenstrans"ersum- descendens- dan sigmoideum 1le3ura coli de3tra*hepatica 4$ kanan 1le3ura coli sinistra*splenica 4# kiriterhubung dengan diafragma melalui 4ig. phrenicocolica Paracolic gutter de3tra Paracolic gutter sinistra 'ntraperitoneal caecum- colon trans"ersum- colon sigmoideum Retroperitoneal colon ascendens- colon descendens- rectum Gaustra- incisura- plica semilunaris Stratum longitudinalis taenia coli ! Aaenia libera di "entral pada colon ascendens et descendens- di kaudal pada colon trans"ersum ! Aaenia mesocolica di medial pada colon ascendens et descendens- di dorsal pada colon trans"ersum ! Aaenia omentalis di lateral pada colon ascendens et descendens- di "entral pada colon trans"ersum 2e arah oral ketiga taenia bersatu di pangkal appendi3 "ermiformis- berakhir pada rectosigmoid junction Appendi3 epiploica RECTUM Organ retroperitoneal & subperitoneal Bunctio rectosigmoid batas colon sigmoid 7 rectum- anterior VS% )tidak terdapat taenia coli+ 1le3ura sacralis arah ke belakangmengikuti lengkung sacrum 1le3ura anorectal*perinealis karena terdapat M. puborectal

CA ALIS A ALIS Bunctio anorectal batas rectum 7 anus Columna analis Sinus analis ruangan di antara columna analis Val"ula analis 4inea pectinata*dentata*mucocutan peralihan mukosa )endoderm+ men/adi cutan )ectoderm*$ro2to345m+ @hite line of Gilton- /unctio anocutanintersphincteric line batas akhir M. sphincter ani internus Pecten analis di antara linea pectinata dan 6hite line of Gilton M. le"ator ani- terdiri atas ! M. puborectalis ! M. pubococcygeus ! M. iliococcygeus M. sphincter ani internus Pada $*% superior canalis analis- berupa otot polos- in"olunter- iner"asi oleh ! Simpatis (. rectalis superior & ple3us hipogastricus ! Parasimpatis (. errigentes M. sphincter ani e3ternus Pada $*% inferior canalis analisberupa otot skelet- "olunter- iner"asi oleh (. rectalis inferior )cabang (. pudendus+ membuka*menutup anus di posterior melekat pada coccy3 melalui 4ig. anococcygeal- di anterior melekat pada corpus perinei bagian atas bersatu dengan M. puborectalis RE/LE-S *E/E-ASI R4s4$tor6 dinding rectum- terstimulasi oleh regangan S4ra75t a884r4nt6 "isceral afferent fibers P5sat (24ntr5m)6 medulla spinalis segmen S$!& S4ra75t 4884r4nt6 (n. splanchnici pel"ic )(n. errigentes+

E84ktor6 - Otot polos dinding rectum kontraksi mendorong feces - M. sphincter ani internus relaksasi 2alo belum siap 0A0 maka akan berkontraksi secara "olunter otot - M. sphincter ani e3ternus - M. le"ator ani )khususnya m. puborectalis+ memperta/am sudut fle3ura perinealis

GLA *ULA
GLA *ULA SALIVALES MA0OR ! >kuran lebih besar ! Punya ductus ekskretorius ! Sekret lebih banyak- berfluktuasi tergantung stimulus )misal makanan- dll+ 1. Glan35la $aroti34a Sekresi bersifat serous 4okasi fossa retromandibularis .uctus ekskretorius glandula parotidea ductus Stenson )ber/alan di atas M. masseter lalu menembus M. buccinator+ Muara "estibulum oris setinggi dens molar ke!$ superior Akan ditembus oleh - A. carotis e3terna - V. retromandibularis - ( V'' Vaskularisasi a. A. temporalis superficialis b. A. carotis e3terna 'ner"asi Sensorik (. auriculotemporalis Parasimpatis< ganglion oticum )( '8+ Simpatis< ganglion cer"ical superius <parasimpatis sekretorik <simpatis antisekretorik 9. Glan35la s57man3i75laris 4etak trigonum submandibular- fo"ea submandibularis os mandibularis .uctus ekskretorius glandula submandibularis ductus @hartonpan/ang C 9 cm- dimulai dari bagian

kelen/ar yang terbentang di antara M. mylohyoid dan M. hyoglossus (. lingualis melintas di ba6ah ductus @harton dari lateral ke medial Muara caruncula sublingualis )papilla sublingualis+ Vaskularisasi A.*V. submentalis 'ner"asi Sensorik (. lingualis )cab. ( V*%+ Parasimpatis ganglion submandibularis )( V''+ Simpatis ganglion cer"ical superius Aliran limfa 4nn. cer"icalis profundi

3. Glan35la s57lin'5alis 4etak fo"ea sublingualis os. mandibularis- pada dasar oris di antara mandibula dan M. genioglossus Muara ductus ekskretorius glandula sublingualis plica sublingualis Vaskularisasi a. A.*V. submentalis b. A.*V. sublingualis 'ner"asi sama dg glandula submandibularis GLA *ULA SALIVALES MI OR ! >kuran lebih kecil ! Aerletak pada submukosa ! Aidak punya saluran ekskresi- langsung bermuara ke ca"um oris ! Sekret lebih sedikit tapi konstan ! Aerdiri atas #. :landula palatina M $. :landula labialis superior M %. :landula labialis inferior N &. :landula lingualis anterior O Muara plica fimbriata 9. :landula lingualis posterior N ?. :landula buccalis N H. :landula molaris N ! 'ner"asi parasimpatis O :anglion lingualis )( V''+ M :anglion sphenopalatinum )( V''+ N :anglion oticum )( '8+ !EPAR Pada sisi kanan setinggi costa H!## Aerbentang dari hipochondrium de3traepigastrium- hipochondrium sinistra 1acies diafragmatica

1acies "isceralis Margo inferior Recessus subphrenicus de3tra et sinistra dibatasi oleh 4ig. falciformisterletak di antara diafragma dengan facies diafragmatica hepar anterosuperior 4ig. falciformis menghubungkan hepar ke dinding abdomen anterior Spatium subhepatica- bagian kompartemen supracolica di ba6ah hepar Recessus hepatorenal- di antara permukaan "isceral hepar dengan renal dan glandula suprarenalis de3tra 1acies diafragmatica yang tidak tertutupi oleh peritoneum "isceral area nudaterdapat sulcus "ena ca"a inferior 4ig. coronarium pelipatan peritoneum yang menempelkan ke diafragma ! 4amina anterior ! 4amina posterior 4ig. triangulare de3tra pertemuan kedua lamina 4ig. coronarium di de3tra 4ig. triangulare sinistra pertemuan kedua lamina 4ig. coronarium di sinistraterdapat appendi3 fibrosa hepatis 1acies "isceralis yang tidak tertutupi oleh peritoneum "isceral #. 1ossa "esica fellea $. .aerah porta hepatis Pang le6at porta hepatis trias porta A. hepatica propria- V. porta hepatis- ductus hepaticus communis 1issura sagittalis de3tra ! 1ossa "esica fellea ! Sulcus "ena ca"a inferior 1issura sagittalis sinistra ! fissura ligamenti teretis- terdapat 4ig. teres hepatis ! fissura ligamenti "enosi- terdapat 4ig. "enosum obliterasi ductus "enosus 4ig. teres hepatis ! Obliterasi V. umbilicalis ! Vena yang mengikutinya V". Paraumbilicalis- bermuara ke ramus sinistra V. porta Mempunyai $ lobus anatomis #. 4obus de3tra )yang paling besar+

$. 4obus sinistra Mempunyai $ lobus accesorius #. 4obus Euadratus- anteroinferior $. 4obus caudatus- posterosuperior a. Proc. caudatus- di antara V. ca"a inferior dan porta hepatismenghubungkan lobus de3tra dengan lobus caudatus b. Proc. papillaris Pada lobus sinistra #. 'mpressio esophagea $. 'mpressio gastrica %. Auber omentalis )dihubungkan dengan cur"atura minor oleh omentum minus+ Pada lobus de3tra #. 'mpressio duodenalis $. 'mpressio suprarenalis %. 'mpressio renalis &. 'mpressio colica Pembagian lobus de3ter et sinister #. Anatomis Anterior 4ig. falciformis Posterior fissura sagittalis sinistra $. 1isiologis berdasarkan "askularisasi A. hepatica propria dan V. portae hepatis Anterior Cantlie line- garis khayal yang ditarik dari V. ca"a inferior 7 fundus "esica fellea Posterior fissura sagittalis de3tra Segmen pada hepar ' segmen posterior )caudatus+ '' segmen lateral posterior sinistra ''' segmen lateral anterior sinistra 'V segmen medial sinistra V segmen medial anterior de3tra V' segmen lateral anterior de3tra V'' segmen lateral posterior de3tra V''' segmen medial posterior de3tra Capsula fibrosa hepar capsula :lisson Vaskularisasi #. V. porta hepatis- H9!IDL darah $. A. hepatica- $D!$9L darah 'ner"asi Simpatis ple3us coeliacus Parasimpatis (. "agus 2eduanya berada pada ple3us hepaticus Aliran limfa #. 4nn. hepatici )sepan/ang ductus dan "asa

hepatica pada omentum minus+ 4nn. coeliaci cisterna chyli )pelebaran pada akhir inferior ductus thoracicus- setinggi V4$+ $. 4nn. phrenici 4nn. mediastinalis posterior A ASTOMOSIS PORTOCAVAL )anastomosis antara sistem "ena sistemik dengan sistem "ena porta+ #. Pada submukosa esophagus inferior Porta V. gastrica sinistra Ca"a V. esophagealis $. Pada regio paraumbilicus Porta V. paraumbilicalis Ca"a V. epigastrica superficialis %. Pada submukosa canalis analis Porta V. rectalis superior Ca"a V. rectalis media et inferior &. Pada daerah posterior "iscera retroperitoneal sekunder Porta V. colica sinistra Ca"a V. lumbalis ascendens VESICA /ELLEA H!#D cm 1undus- corpus- collum Proyeksi fundus kartilago costa J de3tra linea midcla"icularis .uctus cysticus .uctus choledocus Aunica mucosa ductus cysticus plica spiralis )Geister+ 1ungsi menyimpan & memekatkan empedu M. sphincter Oddi ! M. sphincter ductus choledocus ! M. sphincter ductus pancreaticus ! M. sphincter ampulla Arigonum cystohepatica )Callot+- dibatasi oleh ductus hepaticus communis- ductus cysticus- dan facies "isceralis hepar Vaskularisasi A. cystica )cab. A. hepatica de3tra+ 'ner"asi Simpatis ple3us coeliacus Parasimpatis (. "agus yang bergabung di ple3us coeliacus Somatik afferent (. phrenicus de3tra Parasimpatis kontraksi "esica fellea & relaksasi sphincter pada ampulla Vaterumumnya distimulasi oleh hormon CC2 Aliran limfa

#. 4nn. hepatici $. 4nn. cystic 2eduanya bermuara ke 4nn. coeliacus PA -REAS Melintasi corpus "ertebra 4#!$ Menghasilkan ! Sekresi eksocrine )pancreatic juice dari sel acinar+ masuk duodenum melalui ductus pancreaticus ma/or et accesorius ! Sekresi endocrine )glucagon & insulin dari pancreatic islets of 4angerhans+ masuk aliran darah Caput- collum- corpus-cauda Caput pancreas berbentuk C- melekat pada aspek medial duodenum pars descendens dan hori5ontal Proc. uncinatus- pada bagian medial & inferior caput pancreas- di belakang A.*V. mesenterica superior 'ncisura pancreatica dile6ati oleh A.*V. mesenterica superior Collum pancreas )#-9!$ cm+ bag. posterior merupakan tempat persatuan V. mesenterica superior ; V. lienalis men/adi V. porta hepatis Corpus pancreas melintasi aorta dan V4$ 'ntraperitoneal cauda masuk hilus lienalis- lainnya retroperitoneal .uctus pancreaticus ma/or cauda parenkim pancreas caput- kemudian menu/u inferior bersatu dengan ductus choledocus di ampula Vater yang bermuara pada papilla duodeni ma/or .uctus pancreaticus ma/or bermuara pada papilla duodeni minor Vaskularisasi Rr. pancreatici A. lienalis Pada caput- terdapat arcade berasal dari #. A. pancreaticoduodenalis superior anterior et posterior )cab. A. gastroduodenalis+ $. A. pancreaticoduodenalis inferior anterior et posterior )cab. A. mesenterica superior A.*V. lienalis ber/alan di sepan/ang tepi atas pancreas 'ner"asi ple3us coeliacus & ple3us mesentericus superior

Parasimpatis sekretomotor- dapat distimulasi oleh secretin & CC2 Aliran limfa #. 4nn. pancreaticolienalis $. 4nn. pylorici Organ limfoid terbesar Skeletopi posterior costa J!## sinistra Organ intraperitoneal Capsula lienalis )fibroelastik+ Gilus lienalis 0atas!batas lien #. Anterior gaster $. Posterior diafragma %. 'nferior fleksura coli sinistra &. Medial ren sinistra 1acies diafragmatica 1acies "isceralis #. 1acies gastrica $. 1acies renalis %. 1acies colica Margo superior )acutus*crenatus+ Margo inferior )obtusus+ ,kstremitas anterior ,kstremitas posterior 4igamentum #. 4ig. lienorenalis )splenorenal+ $. 4ig. gastrolienalis )gastrosplenica+ Splenomegali skala Schuffner '!V''' 'V hingga umbilicus V''' hingga S'AS Vaskularisasi A.*V. lienalis Segmen "askular berasal dari 9 cabang A. lienalis $ cab. pada I&L lien & % cab. sisanya Segmen a"askular 'ner"asi Simpatis ple3us coeliaecus Parasimpatis (. "agus yang bergabung di ple3us coeliacus Aliran limfa 4nn. pancreaticolienalis 4nn. coeliacus

LIE

Vaskularisasi 4abium superior #. R. labialis superior A. facialis $. R. labialis superior A. infraorbitalis 4abium inferior #. R. labialis inferior A. facialis $. R. labialis inferior A. mentalis 'ner"asi sensorik 4abium superior R. labialis superior (. infraorbitalis )cab. ( V*$+ 4abium inferior R. labialis inferior (. mentalis )cab. ( V*%+ 'ner"asi motorik (. facialis )( V''+ Aliran limfa #. 4nn. submandibularis labium superior & bag. lateral labium inferior $. 4nn. submentales bag. medial labium inferior

PALATUM *URUM Vaskularisasi A. palatina ma/or A. palatina descendens A. ma3illaris Vena ple3us "enosus pterygoideus 'ner"asi 0agian anterior (. nasopalatinus 0agian posterior (. palatinus ma/or A. palatina ma/or et (. palatinus ma/or melalui foramen palatina ma/or PALATUM MOLLE Vaskularisasi A. palatina minor A. lingualis- melalui foramen palatina minor Vena ple3us "enosus pterygoideus 'ner"asi sensorik (. palatinus minor A. palatina minor et (. palatinus minor melalui foramen palatina minor 'ner"asi motorik Semua otot penyusun palatum molle ( 8kecuali M. tensor "elli palatini ( V*% LI GUA Vaskularisasi A. lingualis )cab. A. carotis eksterna+ ! A. dorsalis lingua radi3 linguae ! A. profunda lingua corpus ! A. sublingualis V. profunda linguae di antara plica fimbriata dan frenulum linguae

VAS-ULARISASI 1 I ERVASI
LABIUM

'ner"asi sensorik ! $*% anterior :SA (. lingualis )cab. ( V*%+ SVA (. chorda tymphani )cab. ( V''+ ! #*% posterior ; papilla "allata :SA & SVA (. glossopharyngeus )( '8+ <:SA = general somatic afferent )misal suhu & sentuhan+ 'ner"asi motoris Semua otot intrinsik & ekstrinsik lidah ( 8''- kecuali M. palatoglossus ( 8 Semua otot diafragma oris (. mandibularis- kecuali M. geniohyoideus ( 8'' 4imfonodi ! >/ung linguae 4nn. submentalis ! $*% lateral anterior 4nn. submandibularis ! $*% medial anterior 4nn. cer"icalis profundi inferioris* 4nn. /uguloomohyoideus ! #*% posterior 4nn. cer"icalis profundi superioris* 4nn. /ugulodigastricus

Rr. esophageal A. gastrica sinistra Rr. esophageal A. phrenica inferior sinistra V. esophagealis ) V. a5ygos+ dan V. gastrica sinistra ) V. porta hepatis+ membentuk anastomosis portoca"al 'ner"asi #. Superior Sensoris (. laryngeus reccurens Vasomotorik truncus simpaticus cer"icalis $. 'nferior Simpatis :anglion cer"icalis superior Parasimpatis ( 8 Aliran limfa #. Pars cer"icalis 4nn. cer"icalis profundi inferior 4nn. paratrachealis $. Pars thoracalis 4nn. mediastinalis posterior %. Pars abdominalis 4nn. gastrica sinistra 4nn. coeliacus

P!AR" # Vaskularisasi A. pharyngea ascendens Vaskularisasi laryngopharyn3 ! A. thyroidea superior A. carotis eksterna ! A. thyroidea inferior truncus thyrocer"icalis A. subcla"ia de3tra 'ner"asi sensorik (asopharyn3 anterosuperior ( V*$ Oropharyn3 ( '8 4aryngopharyn3 ( '8 'ner"asi motorik Semua otot lamina interna et e3terna ( 8- kecuali M. stylopharyngeus ( '8 M. tensor "elli palatini ( V*% Aliran limfa 4nn. cer"icalis profundi superioris ESOP!AGUS Vaskularisasi #. Pars cer"icalis Rr. esophageal A. thyroidea inferior $. Pars thoracalis Rr. esophageal aorta thoracalis Rr. esophageal A. bronchialis %. Pars abdominalis

GASTER Vaskularisasi Arteriae ! Cur"atura minor A. gastrica de3tra et sinistra ! Cur"atura ma/or A. gastroepiploica de3tra et sinistra ! 1undus & corpus bag. superior A. gastrica bre"is et A. gastrica posterior Venae ! V. gastrica sinistra et V. gastrica de3tra V. porta hepatis ! V. gastrica posterior et V. gastroepiploica sinistra V. lienalis ! V. gastroepiploica de3tra V. mesenterica superior ! V. mesenterica inferior bermuara ke V. lienalis ! V. lienalis ; V. mesenterica superior = V. portae hepatis hepar V. hepatica V. ca"a inferior 'ner"asi Simpatis (n. splanchnici ma/or Parasimpatis ! Aruncus "agalis anterior )berasal dari (. "agus sinistra+ ! Aruncus "agalis posterior )berasal dari (. "agus de3tra+ Aliran limfa

! ! !

Cur"atura minor 4nn. gastrici sinistri 4nn. coeliaci Cur"atura ma/or )kranial+ 4nn. pancreaticolienalis 4nn. coeliaci Cur"atura ma/or )kaudal+ 4nn. gastroepiploici de3tri 4nn. coeliaci

$. A. sigmoidea %. A. rectalis superior <A. iliaca interna a. A. rectalis media b. A. pudenda interna A. rectalis inferior I ERVASI 0
afferent

-lasi8ikasi or'an6 '. 1oregut esophagus 7 duodenum proksimal papilla duodeni ma/orK heparbilliary apparatus- pancreas ''. Midgut duodenum distal papilla duodeni ma/or 7 $*% proksimal colon trans"ersum '''. Gindgut #*% distal colon trans"ersum 7 upper part anus )linea dentata+ ARTERIA Aorta abdominalis- mempercabangkan #. Aruncus coeliacus )setinggi VA#$+ foregut $. A. mesenterica superior )V4#+ midgut %. A. mesenterica inferior )V4%+ hindgut Tr5n25s 2o4lia25s #. A. hepatica communis a. #+ A. hepatica propria a+ A. hepatica de3tra A. cystica b+ A. hepatica sinistra $+ A. gastrica de3tra b. #+ A. supraduodenalis $+ A. gastroduodenalis a+ A. gastroepiploica de3tra b+ A. pancreaticoduodenalis superior $. A. lienalis a. A. gastrica posterior b. A. gastroepiploica sinister c. A. gastrica bre"es d. Rr. pancreatici e. Rr. lienalis %. A. gastrica sinistra A. #. $. %. &. 9. ?. m4s4nt4ri2a s5$4rior A. pancreaticoduodenalis inferior Aa. /e/unales Aa. 'leales A. ileocolica A. appendicularis A. colica de3tra A. colica media

Medulla

C< ,< .<

Organ '- '''''

efferent

<C badan sel presinaps*badan sel serabut preganglionik <. badan sel postsinaps*badan sel serabut postganglionik <, serabut preganglionik SIMPATIS Menu/u ganglion sebelum ke organ Ahoracolumbal A#!9 cor et pulmo A?!J foregut AJ!#D midgut 4#!% hindgut ,fek #. Penghambatan sekresi kelen/ar $. Vasokonstriksi pembuluh darah %. Relaksasi otot!otot dinding "esica felleagaster- dan usus &. 2ontraksi otot sphincter A. :anglion spinalis ' A?!J '' A#D!#$ ''' 4#!% 0. (ucleus cornu dorsalis segmen ' A?!J '' A#D!#$ ''' 4#!% C. (ucleus intermediolateralis ' A?!J

A. m4s4nt4ri2a in84rior6 #. A. colica sinistra

'' A#D!#$ ''' 4#!% .. :anglion ' :. coeliacum '' :. mesentericum superius ''' :. mesentericum inferius ,. (er"us ' A?!J (n. splanchnici ma/or '' A#D!#$ (n. splanchnici minor ''' 4#!% (n. splanchnici lumbalis PARASIMPATIS :anglion berada dekat dengan organ Craniosacral (er"us cranialis '!8' ( V'' ganglion submandibularis ( '8 ganglion oticum ( 8 foregut & midgut S$!& hindgut ,fek #. Sekresi kelen/ar $. Vasodilatasi pembuluh darah %. 2ontraksi otot!otot dinding "esica felleagaster- dan usus &. Relaksasi otot sphincter A. :anglion ' :anglion /ugulare*nodusum '' :anglion /ugulare*nodusum ''' :anglion spinalis S$!& 0. (ucleus ' (ucleus tractus solitarii (n. "agi '' (ucleus tractus solitarii (n. "agi ''' (ucleus cornu dorsalis segmen S$!& C. (ucleus ' (ucleus dorsalis "agi '' (ucleus dorsalis "agi ''' (ucleus intermedius S$!& .. :anglion organ '!''' Ple3us myentericus )Auerbach+ Ple3us submukosa )Meissner+ ,. ' (. "agus '' (. "agus ''' (n. splanchnici pel"ic*errigentes ALIRA LIM/A Be/unum et ileum 4nn. /u3ta!intestinal 4nn. mesenterici 4nn. mesenterici superior Caecum ; appendi3 4nn. ileocolici 4nn. mesenterici superior

Colon ascendens et trans"ersum 4nn. epicolic et paracolic 4nn. colica de3tra et media 4nn. mesenterici superior Colon descendens et sigmoideum 4nn. epicolic et paracolic 4nn. colica sinistra 4nn. mesenterici inferior Rectum - F superior 4nn. pararectales 4nn. mesenterici inferior 4nn. lumbales* aortici - F inferior 4nn. sacrales- 4nn. iliaci interni Canalis analis - Superior linea pectinata 4nn. iliaci interni - 'nferior linea pectinata 4nn. inguinales superficiales

We are extremely grateful to dr. Jun who assisted us through his critical analysis and review of an initial draft of this manuscript. -18.47 WIB, 02/01/10Referensi ! Rangkuman Anatomi dr. Bun ! Practical :uide 0lock #.% ! Atlas Anatomi Manusia Sobotta ! Clinically Oriented Anatomy- 2eith 4. Moore

También podría gustarte