BIOGRAFAS

MULLERES
D I V E R S A S

AFRICANAS

PCPI (Sociedade e Cidadana)

LUCY (HAI 3 MILLNS DE ANOS) Lucy un esqueleto fosilizado case completo (52 sos) dunha Australopitecos (mono do sur) afarensis. Descuberto polo paleoantroplogo estadounidense, Donanld Johanson, no ano 1974, na Depresin de Afar (Etiopa), de a o seu nome. Mis tarde atoparanse en Afar restos de 13 individuos da mesma especie. Lucy meda arredor de 1 metro de altura e pesaba uns 27 kg, tia arredor de 20 anos cando morreu (as moas do xuzo acababan de sarlle) e parece que tivo fillos. Os machos medan arredor de 1,5 metros e pesaban mis de 50 kg. Tia o cranio moi pequeno, coma o dun chimpanc, e andaba erguida sobre os membros posteriores, proba da evolucin cara a hominizacin. As sas mans e ps curvados fan pensar que durman nas rbores, por seguridade, e se alimentaban deles. Lucy, coma os outros australopitecos, utilizaba ferramentas de pedra para cortar a carne e separala dos sos, ou extraer o miolo. O que non se sabe e se eran estes mesmos homnidos os que traballaban ou afiaban as pedras ou s usaban as pedras cortantes que atopaban no seu entorno. O seu nome dbese cancin de The Beatles: Lucy in the sky with diamonds, que escoitaban os investigadores cando a atoparon. Os seus restos estn gardados nunha caixa forte en Ads Abeba, capital de Etiopa.
http://es.wikipedia.org/wiki/Lucy https://www.youtube.com/watch?v=EFOkhr6WP_Q https://www.youtube.com/watch?v=w_wvGfsz60s http://www.muyinteresante.es/ciencia/articulo/la-australopithecus-lucy-usaba-cuchillo-para-comer-carne http://www.portalciencia.net/antroevoafar.html

PCPI (Sociedade e Cidadana)

NEFERTITI (1370- 1330 A. C.) Foi unha raa de Exipto polo seu matrimonio co faran Akhenatn (Amenofis IV ou Amenhotep IV), monarca da dinasta XVIII de Exipto. Durante un certo tempo trocou o seu nome Nefertiti ("A beleza que vn") polo de Neferneferuaton ("Fermosa a beleza de Aton"). Tamn se alcumou como Gran esposa real. De Nefertiti chegaron ata ns numerosas representacins co seu esposo e fillas (unha novidade, xa que con anterioridade non se adoitaba representar a vida familiar do faran), e anda nalgunhas ela soa, como no famoso busto que se conserva na actualidade no Museo de Berln (foi mercado por un empresario alemn cando se atopou en 1912), unha das obras mestras da arte exipcia tamn coecido como A Mona de Lisa de Amarna. Nesta etapa hai que destacar o realismo dos retratos, fronte ao idealismo habitual, que certifican a sa beleza lendaria. Nefertiti acompaou a seu marido nova capital Ajetatn mantendo anda algns historiadores que foi ela a instigadora dos cambios sociais, relixiosos, econmicos e culturais, cos que aquel se vai a atopar ao substitur o politesmo tradicional exipcio por un culto de tendencia monotesta ao deus sol Atn; mais, por contra, outros vena como a raa que tentaba salvar o que Akhenatn estaba a destrur. O certo que tivo un papel protagonista, participando nas decisins do seu marido. Na nova capital que fundou co faran aparece en escenas inditas do antigo Exipto, bicndose co seu home ou conducindo o seu propio carro. No ano 14 do reinado de Akhenatn perdeuse o seu rastro, quizais ensombrecida por outra muller do faran, Kiya. A sa momia non se ten atopado.
http://gl.wikipedia.org/wiki/Nefertiti http://es.wikipedia.org/wiki/Amarna http://es.wikipedia.org/wiki/Busto_de_Nefertiti http://www.biografiasyvidas.com/biografia/n/nefertiti.htm National Geographic Historia (n 109)

PCPI (Sociedade e Cidadana)

NADINE GORDIMER (SUDFRICA, 1923) Nada en Springs, Gauteng, Surfrica en 1923, unha escritora sudafricana, premio Nobel de literatura en 1991, a primeira muller africana en obtelo. Nos seus libros trata sobre os conflitos intertnicos e o apartheid. De pais xudeus, o seu pai proceda de Lituania e sa nai de Inglaterra, Nadine Gordimer, naceu nun ambiente acomodado e educouse na escola dun convento anglicano, anda que nunca destacou como estudante. Acudiu durante un ano Universidade de Witwatersrand sen chegar a graduarse. Contraria ao rxime do apartheid, estivo en posicins polticas prximas ao Congreso Nacional Africano de Nelson Mandela, e sufriu as consecuencias, tres dos seus libros foron prohibidos. Ensinou en diversas universidades dos Estados Unidos, entre elas Harvard, Princenton e Columbia. Anda que comezou a escribir na infancia, foi en 1937 cando publicou o seu primeiro relato, The Quest for Seen Gold, unha historia infantil que apareceu no Children's Sunday Express. En 1949 publicou o seu primeiro libro, Face to Face, unha coleccin de relatos. E en 1953 viu a luz a sa primeira novela, The Lying Days, na que xa se percibe o seu estilo sobrio, sen sentimentalismos. Continuou coa sa brillante carreira literaria (15 novelas e 12 libros de relatos curtos), que tivo o seu momento culminante na dcada dos oitenta (La gente de July), sempre coa segregacin racial da sociedade surafricana como protagonista, ata a acadar o mximo recoecemento mundial.
http://gl.wikipedia.org/wiki/Nadine_Gordimer http://es.wikipedia.org/wiki/Nadine_Gordimer http://www.biografiasyvidas.com/biografia/g/gordimer.htm

PCPI (Sociedade e Cidadana)

MIRIAM MAKEBA (SUDFRICA, 1932-2008) Coecida como Mam frica, a sa voz clida e agresiva fxoa mundialmente coecida, con cancins populares africanas, pero tamn con cancin lixeira. Foi unha destacada activista antiapartheid, condenada ao exilio durante mis de tres dcadas. Comezou a cantar de pcara. Xa de moza integrouse nos Manhattan Brothers, nos anos cincuenta. A partir dese momento xa s se dedicou msica, e axia formou o seu primeiro grupo, integramente feminino, The Skylarks (As lavercas), onde cantaba unha mestura de jazz e melodas tradicionais de Surfrica. Participou no documental anti-apartheid Come back, Africa en 1959. A raz dos problemas que lle trouxo ese filme, abandonou Surfrica e instalouse en EE UU, onde publicou na dcada dos sesenta as sas cancins mis famosas: Pata Pata, The Click Song (Qongqothwane en xhosa), e Malaika. En 1966, Makeba foi a primeira muller negra en recibir un Grammy. En 1963 falou contra o rxime racista na ONU, e prohibronlle a entrada en Surfrica, e tamn os seus discos. Ao longo da sa vida recibiu nove pasaportes distintos, e foi cidad de honra de dez pases. En 1968 casou cun activista dos Panteras negras. Este foi o motivo de que se rompesen os contratos de gravacin que tia nos EE UU e de que tivese que cancelar as sas xiras de concertos. Mudronse os dous a Guinea, que daquela acababa de conseguir a independencia. Ao morrer a sa nica filla, en 1985, trasladouse a Bruxelas. En 1987 participou na xira do lbum de Paul Simon Graceland. En 1988 levantouse en Sudfrica a prohibicin dos seus discos. En 1990, Nelson Mandela convenceuna de volver ao seu pas logo da cada do rxime do apartheid. En 2008, despois de participar nun concerto en Italia de apoio ao escritor Roberto Saviano, perseguido pola camorra, faleceu dun ataque cardaco. Mantiven a mia cultura, mantiven a msica das mias orixes e grazas a isto convertinme nesta voz e esta imaxe de frica e do seu pobo, sen ser consciente deste feito
http://gl.wikipedia.org/wiki/Miriam_Makeba http://cultura.elpais.com/cultura/2008/11/10/actualidad/1226271601_850215.html http://www.biografiasyvidas.com/biografia/m/makeba.htm

PCPI (Sociedade e Cidadana)

DIAN FOSSEY (SAN FRANCISCO, 1932- RUANDA, 1985) Os humanos compartimos cos gorilas un 98 % de ADN e a mesma liaxe evolutiva, unha especie que non existira hoxe en da se non fose pola zologa estadounidense Dian Fossey. Cando te ds conta do valor da vida, un preocpase menos por discutir sobre o pasado, e concntrase mis na conservacin para o futuro, foi a ltima frase que a primatloga escribiu no seu diario antes de morrer asasinada a coiteladas en Ruanda, o 26 de decembro de 1985, a mans de cazadores furtivos de simios. Na sa tumba, xunto aos restos do gorila Digit, reza un epitafio que alude investigadora co nome de Nyiramachabelli, mote co que os ruandeses adoitaban referirse a ela. Significa a muller que soubo adaptarse ao bosque. Dian Fossey, nacida en San Francisco o 16 de xaneiro de 1932, instalouse a finais da dcada dos sesenta nas montaas da nboa, a mis de 3.000 metros de altura, disposta a loitar pola preservacin dos ameazados grandes gorilas que habitaban na cordilleira dos montes Virunga. As sas investigacins resultaron co tempo fundamentais para a conservacin destes simios case extinguidos. Ao chegar ao continente africano, Dian Fossey asentouse nunha zona complicada -entre os volcns Karisimbi e Bisoke-, utilizada polas tribos locais para cazar. O seu principal obxectivo era facer un censo dos gorilas de montaa, pero pronto comezou a relacionarse, incluso a interactuar sorprendentemente con eles. O seu libro Gorilas na nboa, narra a sa inslita relacin con estes grandes monos de costas prateadas. Este traballo foi levado ao cine no ano 1988 baixo o mesmo ttulo dando lugar a unha longametraxe biogrfica, cuxo reparticin est encabezado pola actriz Sigourney Weaver. (...) Os esforzos e o empeo de Dian Fossey, con todo, valeron a pena. As sas investigacins fixronse pblicas grazas revista National Geographic e ao seu libro. A concienciacin xeral estendida grazas s sas reflexins conseguiu salvar a vida dos exemplares sobreviventes nas montaas africanas.
http://www.lavozdegalicia.es/noticia/informacion/2014/01/15/dian-fossey-acuchilladaniebla/00031389796419459374311.htm?idioma=galego

PCPI (Sociedade e Cidadana)

ELLEN JOHNSON-SIRLEAF (MONROVIA, LIBERIA; 1938) a presidenta de Liberia, despois dunha longa carreira poltica. Foi a primeira muller presidenta electa en frica. No ano 2011 recibiu o premio Nobel da Paz, compartido coa sa compatriota Leymah Gbowee e a iemen Tawakel Karman. O seu pai, anda que de orixe pobre, foi o primeiro liberiano de orixe indxena en ocupar un escano no parlamento. A sa nai, tamn de familia pobre, foi adoptada por unha podente familia amrico-liberiana. Johnson-Sirleaf estudou economa, casou aos 17 anos e viaxou a EE UU en 1961, onde continuou os seus estudos na Universidade de Colorado, e despois en Harvard. Tivo catro fillos e oito netos. Despois de ser Ministra de Facenda, en 1972-73, conseguiu salvar a vida tras o golpe de estado de Samuel Doe, fuxindo a Kenya. Regresou a seu pas pero tivo que chegar ao acordo de exiliarse para evitar o crcere. Traballou nas Nacins Unidas e regresou a seu pas en 1990. Apoiou inicialmente ao ditador Charles Taylor, para despois enfrontarse a el nas eleccins de 1997, que perdeu. Despois dunha sanguenta guerra civil na que morreron unhas 250.000 persoas, que afectou a toda a rexin, Taylor entregou o poder no 2003. No ano 2005 gaoulle as eleccins presidencias ao ex-futbolista George Weah. No ano 2012, unhas declaracins sas en contra dos homosexuais e a favor da criminalizacin dos mesmos levantaron unha forte polmica, e as organizacins defensoras dos dereitos dos homosexuais organizaron campaas para que lle fose retirado o Nobel. Ns ammonos tal e como somos. Temos algns valores tradicionais da nosa sociedade que queremos preservar, dixo a Nobel da Paz, premio que lle foi concedido pola sa loita non violenta pola seguridade e os dereitos das mulleres.
http://es.wikipedia.org/wiki/Ellen_Johnson-Sirleaf http://www.infobae.com/2012/03/21/638287-premio-nobel-la-paz-propone-agravar-penas-loshomosexuales http://www.elmundo.es/elmundo/2011/10/07/internacional/1317988323.html

PCPI (Sociedade e Cidadana)

FATEMA OU FTIMA MERNISSI (MARROCOS, 1940) Esta escritora marroqu unhas das voces mis importantes do mundo rabe, e unha autoridade mundial en estudos do Corn. Naceu nun harn, en Fez. Vn dunha familia rica, que pose grandes extensins de terra e fiel s tradicins. A sa vida no harn foi descrita no seu libro Sueos en el umbral. Memorias de una nia en el harn (1994), a sa nica obra de ficcin e unha das mis aclamadas pola crtica internacional. Filla e neta de mulleres analfabetas, Ftima Mernissi s falaba rabe ata os vinte anos. Determinada a traspasar, entre outras, a barreira do idioma, non s aprendeu varias linguas, senn que case nunca escribiu na propia. Ata a Guerra do Golfo en 1991, escribiu en francs, desde entn, faino en ingls. Licenciada en Ciencia Polticas en Marrocos, cunha bolsa de estudos continuou estudando na Universidade de Sorbona, en Pars. Mis tarde, obtivo un doutoramento en socioloxa na Brandeis University (EE UU) e volveu ao seu pas, agora a exercer como profesora da Universidade de Mohamed V en Rabat. Ao regresar a Marrocos na dcada dos setenta, Mernissi entendeu que o que necesitaba primeiro era defender os seus dereitos como muller. Para isto recorreu aos estudos do Corn, e lanzou a sa mis famosa declaracin: o profeta Mahoma era un home feminista e moi progresista para o seu tempo, e non foi el, senn outros homes, os que pasaron a considerar as mulleres como persoas de segunda clase. Escribiu El harn Poltico, libro prohibido en Marrocos, anda hoxe. El velo y la lite masculina, publicado en 1987, foi outro dos seus libros censurado en Marrocos e nalgns pases musulmns. Foi unha das primeiras en dicir publicamente que a educacin das mulleres nos pases pobres o mellor anticonceptivo existente. Mernissi combina as sas moitas actividades en Marrocos coa escritura e recibe numerosas invitacins de todo o mundo para dar conferencias e presentar os seus libros (toda a sa extensa obra foi traducida a varios idiomas e moitos dos seus ttulos son textos esixidos na universidade). No ano 2003 recibiu o Premio Prncipe de Asturias das letras, xunto a Susan Sontag.
http://www.biografiasyvidas.com/biografia/m/mernissi.htm

PCPI (Sociedade e Cidadana)

WANGARI MAATHAI (KENYA, 1940-2011) Biloga e ecoloxista kenyana, no ano 2004 recibiu o premio Nobel da Paz. Criouse nunha aldea da etnia kikuyo, onde foi testemua da violencia exercida polo seu pai, polgamo, contra as sas mulleres. De nova, grazas a unha beca, estudou en EE UU, onde se licenciou en Bioloxa. Mis tarde ampliou os seus estudos en Alemaa e na Universidade de Nairobi, convertndose en 1971 na primeira muller doutora de frica central e oriental. Desde mediados dos 70 compaxinou a sa actividade profesional cientfica coa denuncia da pobreza na que viven miles de mulleres do seu pas. Militou no Consello Nacional de Mulleres de Kenya, institucin que presidiu entre 1981 e 1987. As sas actuacins levaron a Wangari ao crcere en varias ocasins. Promoveu a creacin do movemento Cinto Verde, un programa que iniciou as sas actividades en 1976 e cuxo obxectivo era a plantacin de rbores como recurso para a mellora das condicins de vida da poboacin. Protagonizado por mulleres, as sas actuacins tense estendido a outros pases africanos, e hoxe est considerado un dos proxectos mis eficaces para o desenvolvemento das comunidades e a proteccin do medio ambiente. As mulleres africanas teen plantado mis de 30 millns de rbores. No 2004 converteuse na primeira muller africana galardoada co premio Nobel da Paz. A sa loita uniu medio ambiente, feminismo e dereitos humanos. Cando recolleu o premio dixo: A industria e as institucins internacionais deben comprender que a xustiza econmica, a equidade e a integridade ecolxica valen mis que os beneficios a toda costa. Nunca se rendeu ante os abusos, e dixo: A experiencia tenme ensinado que servir aos outros ten as sas recompensas. Os seres humanos pasamos tanto tempo acumulando, esmagando, negando a outras persoas... Porn, quen son os que nos inspiran mesmo despois de mortos? Quen serviron a outros que non eran eles. Como ela. O seu grito preferido era Harambee: todos xuntos.
http://www.biografiasyvidas.com/biografia/m/maathai.htm http://elpais.com/diario/2011/09/27/necrologicas/1317074402_850215.html http://periodismohumano.com/mujer/wangari-maathai.html

PCPI (Sociedade e Cidadana)

CESRIA VORA (MINDELO, CABO VERDE, 1941-2011) Cesria vora foi a cantora de maior reconhecimento internacional de toda histria da msica popular cabo-verdiana. Apesar de ser sucedida em diversos outros gneros musicais, foi maioritariamente relacionada com a morna, por isso tambm foi por vezes apelidada "rainha da morna". Era conhecida como a diva dos ps descalos. O pai Justino da Cruz tocava cavaquinho, violo e violino. Quando jovem foi viver com a av, que havia sido educada por freiras, e assim acabou passando por uma experincia que a ensinou a desconsiderar a moralidade excessivamente severa. Desde cedo, Cize, como era conhecida pelos amigos, comeou a cantar e a apresentar-se aos domingos na praa principal da cidade. Aos 16 anos, Cesria comeou a cantar em bares e hotis e, com a ajuda de alguns msicos locais, ganhou maior notoriedade em Cabo Verde, sendo proclamada a "Rainha da Morna" pelos fs. Aos vinte anos foi convidada a trabalhar como cantora para o Congelo -companhia de pesca-, recebendo conforme as actuaes que fazia. Em 1975, ano em que Cabo Verde conquistou a independncia, Cesria, frustrada por questes pessoais e financeiras, deixou de cantar para sustentar a famlia. Durante este perodo, que se prolongou por dez anos, Cesria teve de lutar contra o alcoolismo. Igualmente, Cesria chamou a esse perodo de tempo, os Dark Years. Encorajada por Bana (cantor e empresrio cabo-verdiano radicado em Portugal), Cesria vora voltou a cantar, atuando em Portugal. Em Cabo Verde um francs chamado Jos da Silva persuadiu-a a ir para Paris e l acabou por gravar um novo lbum em 1988 "La diva aux pieds nus" (A diva dos ps descalos) -que como se apresenta nos palcos. Este lbum foi aclamado pela crtica, levando-a a iniciar a gravao do lbum "Miss Perfumado" (1992). Desde ento fixou residncia na capital francesa. Cesria tornou-se uma estrela internacional aos 47 anos de idade. Em 2004 conquistou um prmio Grammy de melhor lbum de world music contempornea. Em setembro de 2011, a editora, Lusafrica, anunciou que a cantora ps um ponto final na longa carreira. Morreu no dia 17 de dezembro de 2011, com 70 anos.
http://pt.wikipedia.org/wiki/Ces%C3%A1ria_%C3%89vora http://cesariaevora.sapo.cv/

PCPI (Sociedade e Cidadana)

AMA ATA AIDOO (GHANA, 1942) Esta escritora naceu na casa real de Fanti e seu pai enviouna a estudar Escola para Seoritas de Wesley entre 1961 e 1964. Despois licenciouse en lingua inglesa pola Universidade de Ghana. En 1964 escribiu a sa primeira obra de teatro, The Dilemma of a Ghost. Seguiu coa sa carreira literaria ata que en 1982 foi nomeada ministra de educacin, cargo ao que renunciou 18 meses despois, porque as sas ideas foron consideradas demasiado radicais polo rxime, e marchou do pas. Viviu en EE UU, Inglaterra, Alemaa e Cimbabue, exercendo como profesora. A sa obra cntrase basicamente na tensin entre a civilizacin occidental e a africana. Moitos dos seus personaxes son mulleres que rachan co papel tradicional a elas destinado. Ademais de na narrativa, tamn destaca como poeta, e ten escrito varios libros infants. Est considerada como unha das grandes escritoras africanas, tendo recibido numerosos premios, por obras como Cambios: unha historia de amor, de 1991. Para Ama a liberdade de frica est directamente vinculada liberdade das mulleres. Un exemplo disto vese na sa novela Anowa (1970), onde recrea unha vella lenda ghanesa sobre unha moza que quere casar contra a vontade de seus pas.
http://es.wikipedia.org/wiki/Ama_Ata_Aidoo http://www.casafrica.es/detalle-who-is-who.jsp?DS7.ID=36570

PCPI (Sociedade e Cidadana)

ROSE GANA FOMBAN LEKE (CAMERN) Cientfica e profesora, Xefa de Inmunoloxa e Parasitoloxa da Facultade de Medicina e Ciencias Biomdicas da Universidade de Yaounde (Camern). Tamn dirixe o Centro de Biotecnoloxa da mesma Universidade. Preside o Consello de Administracin do Instituto Nacional de Investigacin Mdica, IMPM. Forma parte do Comit Cientfico e do Comit tico do Centro de Investigacins da primeira dama de Camern: Centro Internacional de Chantal Biya Researche, CIRCB, en Yaound. Formada en EE UU, o seu campo de investigacin son as infeccins parasitarias, sobre todo a malaria. Ela e os seus colaboradores da Universidade de Georgetown e a Universidade de Hawai desenvolveron investigacins sobre a malaria durante o embarazo, particularmente na placenta. directora executiva da Coalicin de Camern contra a malaria, e a presidenta da Iniciativa Multilateral de Malaria (MIN) secretara creada o 15 de outubro de 2010 no Centro de Biotecnoloxa da Universidade de Yaound. Participou e anda participa en varios comits para a Organizacin Mundial da Sade: presidente da Comisin Rexional Africano para a Certificacin da Erradicacin da Poliomielite (ARCC) e membro e unha das relatoras da Global Comisin de Certificacin (GCC). Actuou tamn como vicepresidenta do Grupo de Referencia de Avaliacin Tcnica (TERG) do Fondo Mundial de loita contra o VIH/SIDA, tuberculose e malaria 2004-2009. membro do Consello de Administracin do Foro Mundial para Investigacin en Sade 2005-2010. Recibiu o 14 decembro de 2011, na sede da Unin Africana, en Addis Abeba, o prestixioso Kwame Nkrumah Scientific Award Rexional, como mellor cientfica muller en frica Central, pola sa contribucin ao desenvolvemento da ciencia, coas sa investigacins sobre a prevencin da malaria e outras enfermidades parasitarias.
http://www.who.int/malaria/mpac/roseganafombanleke_bio/en/

PCPI (Sociedade e Cidadana)

MARY ABUKUTSA-ONYANGO (KENYA, 1961) Profesora na Universidade de Agricultura e Tecnoloxa Jomo Kenyatta de Kenya. Comezou a sa carreira cientfica por unha alerxia infantil. Incapaz de inxerir protenas animais, foi alimentada con verduras tradicionais pola sa nai, quen saba que contian nutrientes importantes. Ese foi o inicio da paixn da sa vida: avaliar os beneficios destas verduras. Co apoio de seu pai, que a animou a estudar ciencias (algo pouco habitual na Kenya da poca), Abukutsa fixo a sa carreira combinando as sas das grandes paixns: a investigacin e as verduras tradicionais. Durante os seus estudos no agro, tivo que afrontar a oposicin dos agricultores porque eles pensaban que, como muller, non tia nada que dicirlles sobre as prcticas agrcolas. Os seus colegas masculinos tamn lle dican que as mulleres eran demasiado emotivas para a ciencia. Aprendn a defenderme eu soa, sublia. A estes problemas anda tivo que engadir o escepticismo dos cientficos sobre a importancia das verduras tradicionais e da biodiversidade en xeral. Pero dcadas despois, no 2010, Abukutsa foi condecorada polo goberno de Kenia, e no 2011 recibiu un premio da Unin Africana pola sa investigacin da producin de verduras tradicionais non pases en desenvolvemento. Moitas mulleres que nos ven recibindo estes premios sentiranse motivadas, e iso influir nas cientficas novas, sinala. O seu foi un traballo de longo percorrido presentando constantes propostas de financiamento, ata conseguir demostrar as verduras son ricas en vitaminas e outros nutrientes. Cando trataba de publicar nas revistas internacionais non queran recoecer o meu traballo, e non porque non fora bos, senn porque consideraban eses cultivos tradicionais como malezas, afirma. As que s poda publicar nas revistas das universidades locais. Agora, son cada vez mis os traballos cos alimentos tradicionais, propios de cada zona, o cal moi gratificante para esta cientfica.
http://www.scidev.net/america-latina/comunicacion/especial/cient-ficas-exitosas-c-mo-lolograron-.html

PCPI (Sociedade e Cidadana)

JIHAN EL TAHRI (EXIPTO, 1963) Naceu en Beirut (Lbano) e ten nacionalidade francesa e exipcia. Despois de estudar Ciencias Polticas na Universidade Americana do Cairo, foi correspondente de actualidade poltica en Oriente Prximo e frica. No ano 1992 filmou os campos de adestramento de Bin Laden en Sudn. Escritora, directora e produtora, ten dirixido documentais para a televisin francesa e a BBC, cos que obtivo numerosos premios e das nominacins aos Emmy. Ten realizado doce pelculas e escrito dous libros, ademais de comprometerse en distintas institucins que traballan polo cine africano. Os seus filmes tratan de analizar por que os pases subdesenvolvidos non son quen de rachar co crculo vicioso da pobreza, da desigualdade e do mal goberno. Na sa filmografa figuran ttulos como Africa en anacos: a traxedia dos Grandes Lagos (1998) ou Cuba, unha Odisea Africana (2007). Cando Exipto estaba gobernado por Mubarak, El Tahri criticou a corrupcin do rxime, polo que foi condenada a non entrar en Exipto durante 18 anos. Agora que a revolucin xa deu paso ao desencanto prepara unha pelcula para explicar o ocorrido. Fun educada como occidental, falo seis linguas, pero son africana; e comprender a historia o primeiro paso. confuso, pero ser africana e rabe non contraditorio. Como pases colonizados temos moitas herdanzas, sinala. importante facer o que queres. Gaarme a vida meu problema, pero facer os documentais apropiados a mia obriga. Para ela o apropiado analizar a transformacin do movemento de liberacin sudafricano nun instrumento de poder (Detrs do arco da vella), ou destapar os efectos perversos que xeran as campaas humanitarias en frica (O prezo da axuda), a partires do caso de Zambia. Demstrase como os pases ricos acaban beneficindose desa axuda. Eu non son obxectiva, molstame cando mo din. Os meus filmes teen feitos histricos contrastados, pero non son obxectiva. Eu elixo quen fala, que di e se divertir ou aburrir. As mias pelculas son os meus intentos de atoparlle un sentido Historia. Anda que sospeito que morrerei sen saber que ocorreu
http://www.fcat.es/FCAT/index.php?option=com_zoo&task=item&item_id=128&Itemid=37 http://sociedad.elpais.com/sociedad/2013/10/09/actualidad/1381338940_324613.html

PCPI (Sociedade e Cidadana)

WARIS DIRIE (SOMALIA,1965) Waris Dirie unha modelo, escritora e activista na loita contra a mutilacin xenital feminina. Waris significa flor do deserto. De 1997 a 2003 foi embaixadora especial da ONU contra a mutilacin xenital feminina (MXF). En 2002 fundou a sa propia organizacin, a Fundacin Waris Dirie para loitar contra a MXF. Naceu nunha familia nmade musulm somal. Cando tia 3 anos foi mutilada xenitalmente, e foi entregada a un home aos 13 anos nun matrimonio amaado. Fuxiu a travs do deserto ata a capital de Somalia, Mogadiscio. No ano 1981 trasladouse a Londres, traballando na casa do embaixador de Somalia, seu to. Cando este tivo que abandonar Londres Waris viviu na ra. Comezou a traballar limpando un Mc Donalds, onde foi descuberta polo fotgrafo Terence Donovan, cando tia 18 anos. No ano 1987 fotografouna para a portada do calendario Pirelli e, pouco despois, foi a primeira muller negra que apareceu na portada de Vogue en Europa. Iniciou as unha exitosa carreira de modelo. En 1995 a cadea de televisin BBC realizou un documental da sa vida, Unha nmade en Nova York. No ano 1997, no cume da sa carreira de modelo, nunha entrevista falou por primeira vez sobre a sa mutilacin xenital, causando gran impacto en todo o mundo. Ao longo dos anos recibiu numerosos premios polo seu traballo contra a MXF e polos dereitos das mulleres africanas. No ano 1998 publicou o seu libro autobiogrfico Flor del Desierto (Maeva), onde fala da mutilacin que sufriu. Iniciou unha carreira literaria, con grandes vendas, na que destaca o libro Cartas a mia nai (2007). No ano 2009 estreouse a pelcula baseada no seu primeiro libro, co mesmo ttulo. Hoxe vive en Polonia, continuando coa sa loita. No 2013 a sa fundacin inaugurou en Berln a primeira clnica europea adicada s mulleres que teen sufrido a mutilacin xenital, onde se lles presta atencin fsica e psicolxica. Arredor de 140 millns de nenas e mulleres sofren esta brutal agresin no mundo.
http://es.wikipedia.org/wiki/Waris_Dirie http://elpais.com/diario/2010/03/11/ultima/1268262002_850215.html http://www.abc.es/internacional/20130913/abci-modelo-mutilacion-genital201309121827.html

PCPI (Sociedade e Cidadana)

AMINATOU HAIDAR (SAHARA, 1967) Aminatou Haidar unha activista pro saharau e dos Dereitos Humanos. nai de dous fillos e estudou literatura moderna. a mis coecida militante a favor da independencia do Shara Occidental (Repblica rabe Saharau Democrtica). Este territorio foi colonia espaola ata 1976, cando foi abandonado polo Estado espaol e cedido a Marrocos sen ter en conta os desexos dos seus habitantes. Hoxe un territorio ocupado por Marrocos, mentres moitos saharaus viven en campamentos de refuxiados en Tinduf (Alxeria). Debido sa ideoloxa pro saharau, foi perseguida e reprimida polos poderes pblicos marroqus en numerosas ocasins. En 1987, con 21 anos, formou parte dunha manifestacin pacfica formada por 700 participantes que esixan o referendo de independencia do Shara fronte a Marrocos. Tras estas actividades foi presa sen cargos nin xuzo nos coecidos como "crceres secretos" durante 4 anos. Al, sufriu torturas xunto a outras 9 mulleres e 50 homes. En 2005 foi condenada pola xustiza marroqu a 7 meses no centro penitenciario coecido como "Prisin Negra" en El Aain. O xuzo, debido as numerosas irregularidades, foi denunciado por un observador enviado ao efecto por Amnista Internacional. A devandita organizacin cualificou a Haidar como presa de conciencia. Despois dun mes en prisin, foi liberada en xaneiro de 2006. Converteuse en valedora da Repblica Saharau no estranxeiro, pero en agosto de 2006 Marrocos denegoulle o pasaporte e o dereito de expatriacin dos seus dous fillos como medida de presin. Ten recibido numerosos premios en recoecemento ao seu activismo. A finais do 2009 foi expulsada ilegalmente de El Aain, capital do Shara Occidental, e estivo 32 das en folga de fame no aeroporto de Lanzarote, ata que as presins internacionais obrigaron a Marrocos a permitir a entrada de Aminatou.
http://es.wikipedia.org/wiki/Aminatou_Haidar http://www.iecah.org/web/index.php?option=com_content&id=278:aminatou-haidar-laesperanza-saharaui-de-la-no-violencia&Itemid=9

PCPI (Sociedade e Cidadana)

MARA MUTOLA (MAPUTO, 1972) Mara de Lurdes Mutola unha atleta mozambicana campioa dos 800 metros nos Xogos Olmpicos de Sydney no 2000. Naceu no barrio de Chamanculo da cidade Maputo e desde pequena adicouse ao deporte. Xogou ao ftbol pero non foi aceptada no campionato jnior masculino e con 14 anos iniciouse no atletismo. Aos 15 anos participou nos Xogos Olmpicos de Seul 1988, e no 1993 xa conseguiu o ttulo mundial dos 800 metros ao aire libre e en pista cuberta. Tres anos despois, nos Xogos Olmpicos de Atlanta, gaou a primeira medalla olmpica para Mozambique, ao rematar en terceiro lugar na proba dos 800 m. No ano 2001 volveu gaar o ttulo mundial. En total conseguiu nove ttulos mundiais nos 800 metros: tres ao aire libre e seis en pista cuberta, algo que non conseguiu ningn outro atleta, muller ou home, na historia. O seu pai era obreiro e a nai ama de casa, unha familia humilde. No ano 1988 puido beneficiarse das bolsas de solidariedade olmpica para os pases do Terceiro Mundo e pasou a vivir en Oregn, Estados Unidos, no 1991, despois de proclamarse campioa de frica nos 800 e nos 1500 m. Al estudou o bacharelato e converteuse nunha das mellores atletas mundiais, gaando numerosas probas internacionais. Foi a primeira deportista en gaar unha medalla de ouro para o seu pas, Mozambique. Despois da vitoria en Sydney foi recibida por miles de persoas nas ras de Maputo, convertndose nunha herona nacional. No ano 2000 foi elixida para formar parte da Comisin de Atletas do Comit Olmpico Internacional, cargo que anda ocupa hoxe. Destaca tamn pola sa participacin en causas humanitarias de apoio aos desfavorecidos. No ano 2003 foi nomeada Embaixadora das Nacins Unidas para a infancia. Creou a Fundacin Lurdes Mutola, que destina parte das sas ganancias, adicada promocin do deporte e a educacin das novas mulleres atletas do seu pas.
http://pt.wikipedia.org/wiki/Maria_de_Lurdes_Mutola http://es.wikipedia.org/wiki/Mar%C3%ADa_Mutola http://www.pluraleditores.co.mz/PLE04.asp?area=2&ID=07 http://www.flmutola.org.mz/portugues/

PCPI (Sociedade e Cidadana)

LEYMAH ROBERTA GBOWEE (LIBERIA, 1972) Activista pola paz e responsable do movemento que levou ao remate da guerra civil en Liberia no 2003. No ano 2011 obtivo o Nobel da Paz, xunto a Ellen Johnson e a iemen Tawakkul Karman. Apoiou a eleccin de Ellen Johnson como presidenta, compartindo o premio Nobel pola loita non violenta polos dereitos da muller a participar na construcin da paz. Aos 17 anos, cando estalou a guerra no seu pas, traballou cos nenos soldados do exrcito de Charles Taylor, axudndoos a superar o trauma que supn a guerra. Nai de seis fillos, decatouse de que as mulleres eran as nicas que poderan liderar o cambio na sociedade cara a paz. No ano 2002 organizou a Accin Masiva pola Paz das Mulleres de Liberia. As sas accins comezaron con mulleres, cristis e musulms, que se reunan para cantar e rezas no mercado de peixe. Miles de mulleres levaron a cabo protestas, entre as que se atopaban unha folga de sexo e a ameaza dunha maldicin. Realizaron constantes actos de presin para forzar un acordo de paz entre os grupos enfrontados. Leymah Gbowee y Comfort Freeman, presidentes de das igrexas luteranas diferentes, organizaron a Rede de Mulleres para a Construcin da Paz (WIPNET) e dirixronse ao presidente Taylor: No pasado nosoutras eramos silenciosas, pero despois de ter sido asasinadas, violadas, deshumanizadas, e infectadas por enfermidades, e vendo aos nosos nenos e as nosas familias destrudas, a guerra ensinounos que o futuro reside en dicir Non violencia e Si paz! Non pararemos ata que reine a paz. Vestidas con camisetas brancas, miles de mulleres convertronse nunha forza poltica contra a violencia e a paz. No ano 2008 Gbowee converteuse en protagonista do documental Prgalle ao demo que regrese ao inferno, que ten servido para mobilizar s mulleres contra a guerra noutras zonas de frica.
http://www.casafrica.es/detalle-who-is-who.jsp?ISSUEID=3&PROID=504511 http://www.ikuska.com/Africa/Historia/biografias/l/leymah.htm

PCPI (Sociedade e Cidadana)

KAKENYA NTAIYA (KENYA, 1978) No seu pas, Kenya, o 25% das nenas menores de 15 anos estn casadas. No seu pobo, os Maasai, nove de cada dez convrtense en esposas ao chegar a puberdade. Ela dixo non quero. Prometida cando s tia cinco anos, despois da sa primeira menstruacin a tradicin ditaba que fose mutilada xenitalmente para despois casar e deixar a escola. Dxenlle a meu pai que s pasara pola mutilacin se me deixaba seguir estudando. Foi pola ma, sen anestesia, aos 14 anos. Aquela nena, que medrou nun lugar sen auga corrente nin electricidade, ten hoxe 36 anos, un doutorado na Universidade de Pittsburg e dirixe Kakenyas Dream (o Soo de Kakenya), a primeira escola para nenas da sa comunidade, Enoosaen. Onde eu nacn o que se espera das rapazas que casen xusto despois da mutilacin xenital e que tean fillos. A vida para as nenas difcil porque son elas as que se fan cargo de todo, cociar, muxir as vacas, limpar a casa, traer a auga desde o ro, coidar aos familiares, lavar a roupa... non teen moito tempo para ler e estudar e por iso soe acontecer que non lle vaia ben nos estudos e suspendan. Entn, os pais pensan que as nenas son menos intelixentes e que non teen por que ir escola. Aos 13, 14 ou incluso 10 anos casan e seguen facendo as mesmas tarefas pero, ademais, con fillos, tennos case de maneira ininterrompida, cada dous anos un, explica. Eu tia moi claro que non quera esa vida. Grazas a unha beca puido marcha aos EE UU, convertndose na primeira universitaria de Enoosaen. Converteuse nunha activista, traballando para a ONU en todo o mundo, chamando a atencin sobre a importancia da educacin e de poer fin a prcticas como o matrimonio infantil ou a mutilacin xenital feminina. No ano 2009 abriu a sa escola para nenas, que hoxe ten 155 matriculadas. No ano 2011 regresou definitivamente a Kenya para impulsar o seu proxecto. Para ela a educacin unha ferramenta moi poderosa para que as persoas poidan decidir libremente. No seu centro non s se estudan os contidos formais, senn que tamn hai espazo para a educacin sexual ou os dereitos humanos. A sa labor est sendo recoecida en todo o mundo, obtendo moitos premios que permiten que o noso traballo tea un maior impacto. meu traballo, as nenas, o que me fai levantarme cada ma.
http://www.eldiario.es/desalambre/se-mueven/matrimonio_infantil-infanciaderechos_humanos-educacion_0_193180686.html

PCPI (Sociedade e Cidadana)

JANET NANINGOI (KENYA, 1991) Esta moza kenyana de 23 anos, fuxiu da sa casa cando tia nove para evitar a mutilacin xenital. Naceu en Marigat, unha comunidade onde esta brutal prctica anda habitual, considerada un ritual para o acceso idade adulta. Non cedeu s presins de seus pais e estivo tres meses agochada para evitar a ablacin. Hoxe voluntaria de Word Vision, unha ONG que lle axudou a reconciliarse cos seus pais e que a trouxo a Madrid para colaborar na campaa Stop Ablacin. A sa experiencia serviu de exemplo a moitas nenas, entre elas s sas cinco irms pequenas. Estuda maxisterio para poder educar s rapazas, igual que fixeron comigo. Foi unha profesora que tivo aos 13 anos, procedente dunha zona do pas onde non se realiza a mutilacin, que lle fixo decatarse de que non era necesario pasar por esa prctica. Seu pai permitiu que estudase e non pasara pola ablacin sempre e cando non quedase embarazada, pois iso sera unha gran vergonza para a familia. Segundo a tradicin da sa rexin, s unha muller que pasou pola ablacin xenital pode casar e ter fillos. Cando regresou ao colexio, as sas 29 compaeiras de clase foran mutiladas ese vern. Ningunha delas quera falarlle nin achegarse a ela, nin sequera a sa irm maior. Era rexeitada e illada. Sentiu que a nica solucin era: seguir estudando e esforzarme para demostrar que unha moza que non foi mutilada pode ser tamn unha boa muller. Refuxiouse no colexio e en conseguir o seu sono de ser profesora. Na sa comunidade, ata que as mulleres non pasan polo rito da ablacin, sen importar a idade, son consideradas nenas que non pasaron idade adulta. Ademais, moi difcil encontrar un home que as acepte como esposa. Foi entn cando coeceu ao persoal de Word Vision. Comezou a asistir s sesins de formacin e sensibilizacin sobre as consecuencias da ablacin e os dereitos das mulleres que organiza esta ONG en Marigat, primeiro a escoitalas e logo para falar ela mesma ante as mis novas. As nenas mis pequenas comezaron a fixarse nela porque van que hai unha opcin diferente a seguir unha tradicin que causa danos fsicos e psicolxicos.
http://www.elobservador.com.uy/noticia/271020/escapo-de-su-casa-a-los-9-anos-para-evitar-lamutilacion/ http://www.europapress.es/epsocial/ong-y-asociaciones/noticia-cada-seis-minutos-nina-victimamutilacion-genital-mundo-20140204134730.html

PCPI (Sociedade e Cidadana)

MARIE NGOMAHION (CAMERN) Sau hai mis de dous anos da Duala (Camern) xunto a unha amiga, con pouco mis que a roupa que levaban posta. Necesitou mis dun mes para, na sa cadeira de rodas, cruzar Camern, Nixeria, Nxer, Mal e Alxeria, ata chegar a Marrocos. Tiven moita sorte. Os meus irmns clandestinos axudronme coa cadeira e a sortear moitas dificultades que atopei no camio. A mia discapacidade foi unha bendicin, xa que me librou de ser violada en varias ocasins, s veces por medo a contraer algunha enfermidade, s veces por noxo e outras por compaixn. Marie contraeu a poliomielite cando era nena, deixndolle unha atrofia total das extremidades inferiores. No Camern, como noutros moitos pases centroafricanos, os nenos e nenas que nacen con algunha discapacidade son considerados malditos, loucos ou posudos. Moitos son asasinados, abandonados ou sacrificados, e outros son tratados como apestados ou seres inferiores. Eu sempre traballei e aportei algo ao meu entorno. Arrisquei a mia vida para intentar que meu fillo Fabrice e eu poidamos sar adiante, ter axudas sociais e vivir nun pas que respecte s persoas coma min, di Marie. Fabrice o motor da sa vida. Sen a penas familia, e repudiada pola sa comunidade, tivo que deixar ao pequeno de 9 anos ao coidado dun matrimonio amigo. Hai pouco cumpriu 11 anos e celebrrono cunha videoconferencia cantando e mandndose bicos nun cibercaf prximo ao campamento de inmigrantes de Oujda, preto da fronteira con Alxeria. No 2011 chegou a Marrocos, e coa axuda de ONGs chegou a vivir nun piso compartido. Pero todo se foi a pique despois dunha redada contra inmigrantes. Pegronlle e deixrona ferida na ra. Chegou a pasar da enteiros sen comer e o seu alimento bsico son as verduras que os compaeiros recollen no lixo ou pedindo esmola. Sobrevive nun alpendre de catro metros cadrados formado con paos, mantas e plsticos (a mia tenda). Non sabe nadar, non ten dieiro para entrar en Melilla no dobre fondo dun vehculo e non pode pasar en patera pola sa situacin fsica. A sa maior ilusin pasar a Espaa e comezar al unha nova vida ao carn do seu pequeno Fabrice. Para conseguilo est disposta a todo. Mesmo a saltar o valado se non houbera outra opcin.
http://www.eldiario.es/desalambre/Marie-silla-Caminando-fronteras_0_208230064.html

PCPI (Sociedade e Cidadana)

MAYAM MAHMOUD (O CAIRO, 1996) Ti flirteas, ti acosas, e non ves nada malo nisto. Pero mesmo se s son palabras, non son piropos, son pedras, di a letra dunhas das cancins de Mayam Mahmoud, unha moza rapeira de 18 anos que se converteu nunha sensacin en Exipto, despois de participar en Arabs got talent, a versin rabe de Operacin Triunfo. O seu xito dbese valenta hora de abordar temas prohibidos na sociedade exipcia, como o acoso sexual, pero tamn ao feito de que a penas hai mulleres rapeiras, e menos anda que usen o hiyab ou pano islmico. Amosando tanto aos occidentais como aos rabes que o feito de levar pano e ser musulm non ten por que convertela nunha submisa e silenciosa ama de casa. Mayam estuda Econmicas na Universidade, e ten recibido moitas crticas, acusndoa de luxar a imaxe do Islam ou de ser unha infiel. Pero a sa conta de Facebook tamn se enche de mensaxes positivas dos seus fans. Tamn conta co apoio da sa familia, que a va, ao principio, como algo raro. De feito, foi sa nai que a introduciu na poesa e a animou a escribir os primeiros versos cando tia 10 anos. Xa ten realizado cinco concertos e gravado o seu primeiro lbum. Nas sas cancins toca temas da vida coti das mozas da sa idade. Os cantantes de rap soen falar moito das rapazas, de como van vestidas. Parece como se as mulleres foran culpables de todo o malo que acontece, e iso inxusto, di a cantante, que segue os consellos de seu pai de tratar cuestin que tean un valor social. Como o acoso sexual, un grave problema da sociedade exipcia, pois algns estudos amosan cun 99% das mulleres declara telo sufrido algunha vez. As mulleres acoto prefiren calar por medo a que lles digan que teen a culpa. Pero cada vez que calamos, facemos o problema mis grande, remata dicindo Mayam.
http://cultura.elpais.com/cultura/2013/12/17/actualidad/1387271072_469093.html http://entretenimiento.terra.es/musica/mayam-mahmoud-la-primera-rapera-con-hijab-de-lahistoria,994391c4a48b2410VgnVCM4000009bcceb0aRCRD.html

PCPI (Sociedade e Cidadana)

MIREILLE (CAMERN) Mireille unha adolescente de Camern que saltou o valado de rodea a cidade de Melilla cunha fractura de tibia. a primeira muller menor de idade que consegue escalar ese muro da vergonza de seis metros de altura. As mulleres acostuman chegar s cidades espaolas do norte de frica en patera, anda que nos ltimos anos un par delas, adultas, conseguiron agatuar polo aramado. Con cortes nas pernas, a causa das infames concertinas (arame misturado con coitelas), Mireille foi atendida no saturado Centro Temporal de Estancia de Inmigrantes (CETI). Desde al foi trasladada a La Pursima, un centro para menores non acompaados. Jos Palazn, que dirixe a ONG Prodein de axuda a infancia, calcula que ten entre 14 e 16 anos. Era a cuarta vez que Mireille intentaba saltar ao lado espaol. As outras tres veces volveu a territorio marroqu, onde os antidisturbios lle deron unha malleira. A penltima vez rompeu a tibia e tivo que andar un tempo con muletas, conta o xesuta Esteban adicado a atender aos inmigrantes agochados no monte Gurug que domina Melilla. Era a nica muller, ademais menor, nun monte poboado por homes novos, onde viviu sete meses, sempre protexida polos seus compaeiros, e pedindo esmola no zoco de Beni Enzar. Sau hai dous anos de Camern, xunto a un irmn. No campamento di que a trataban ben, mesmo xogaba ao ftbol. Tras cruzar o valado, axeonllouse e entre bgoas deu grazas mirando ao ceo. Os seus compaeiros de aventura berraban o seu nome e dican A muller, a muller. A nosa muller conseguiuno. O padre Esteban aledbase de que o salto fora ben, sacarimola do Gurug doutra maneira, pero entendo que non confe en ningun, nin en nosoutros. Mireille s confa en si mesma. E no seu Deus.
http://politica.elpais.com/politica/2014/02/28/actualidad/1393604968_540677.html http://www.elperiodico.com/es/noticias/sociedad/gran-salto-mireille-3146270 http://www.eldiario.es/desalambre/Mirelle-primera-mujer-saltarMelilla_0_233776738.html