DA LI SE NAKLANJAVAJU PROPUTENI SUNNETI DUME

NAMAZA?

PITANJE:
Es-Selamu alejkum we rahmetullahi we berekatuhu, da li je dozvoljeno klanjati sunnete
od dume namaza po povratku kui, iako je nastupila ikindija?
Objanjenje: Ja uzimam izlaznicu za vrijeme dume kako bih prisustvovao namazu,
meutim posle dume se moram vratiti na posao, a zbog kratkoe izmeu namaskih
vremena, kad stignem kui ve je vrijeme ikindije, pa me interesuje da li tada mogu
klanjati sunnete.
Allah Vas nagradio amiiin, Es-Selamu alejkum!
ODGOVOR:
We alejke selam we rahmetullahi we berekatuhu, a zatim:
Hvala Allahu, azze ve delle, koji je uinio Namaz granicom i onim to razdvaja vjernike
od nevjernika, neka je salavat i selam na Allahova Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem,
koji je kazao: "Klanjajte kao to vidite mene da klanjam." (Buhari).
Neka je salavat i selam na porodicu Allahova Poslanika, Muhammeda, sallallahu alejhi
ve sellem, na ashabe, tabine i sve koji ih slijede do Sudnjeg dana.
Da bi adekvatno odgovorio na vae pitanje neophodno je da spomenem jedno drugo
pitanje koje se vee za Sunnete, odnosno pritvrene i nepritvrene sunnete koje je
Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, klanjao a neke od njih i naklanjavao.
Kaem: Dobrovoljni namazi koji se klanjaju uz obavezne dnevne namaze, odnosno
farzove, zovemo i sunnet-namazi.

Njih naelno dijelimo na dvije vrste, i to na pritvrene i nepritvrene sunnete.

to se tie pritvrenih sunneta, to su dobrovoljni namazi koje je Allahov Poslanik,
sallallahu alejhi ve sellem, redovito i ustrajno klanjao uz farzove i koje nije izostavljao
osim u rijetkim situacijama.
Oko broja rekata pritvrenih sunneta postoji vie miljenja, a sva ona, uglavnom se svode
na dva:
Broj rekata pritvrenih sunneta je deset.
Na to ukazuje predaja koju prenosi Abdullah Ibn Omer, radijallahu anhuma, u kojoj se
navodi da je rekao: ''Od Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, zapamtio sam
(da je klanjao) deset rekata (sunnet-namaza) i to: dva rekata prije i dva rekata nakon
podne-namaza, dva rekata poslije akama, dva rekata nakon jacije i dva rekata prije
sabaha.'' (Buhari, Sahih, broj 1180, Muslim broj 279).
Ovo miljenje zastupaju pravnici afijskog i hanbelijskog mezheba. (Vidjeti: ElMedmu'u, 3/105, Keful-Kina'a, 1/422).
Broj rekata pritvrenih sunneta je dvanaest.
Kao dokaz spominju prethodnu predaju od Ibn Omera, radijallahu anhuma, s tim da za
prijepodnevski sunnet kau da se sastoji od etiri, a ne dva rekata, navodei predaju od
Aie, radijallahu anha, u kojoj ona kae: ''Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem,
nije izostavljao etiri rekata (sunneta) prije podne-namaza.'' (Buhari, Sahih, broj 1182).
Takoer, u prilog ovom miljenju ide i predaja koju prenosi Ummu Habiba, radijallahu
anha, u kojoj kae: ''ula sam Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, kada je
rekao: Onaj ko u jednom danu i noi klanja dvanaest rekata (dobrovoljnog) namaza,
zbog tog djela e mu biti sagraena kua u Dennetu.'' (Muslim, Sahih, broj 728).
Ovo miljenje zastupaju pravnici hanefijskog mezheba. (Vidjeti: Haijetu Ibn Abidin,
1/441).
Pored toga to su oba miljenja zasnovana na vjerodostojnim predajama, svakako je bolje
postupiti po ovom drugom (dvanaest rekata), jer rad po njemu donosi vie dobrih djela i
poveava ahiretsku nagradu.
to se tie nepritvrenih sunneta, to su dobrovoljni namazi koje je, po opoj preporuci
Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, lijepo i pohvalno klanjati uz dnevne farzove kao to
je naprimjer sluaj sa klanjanjem dva rekata namaza izmeu svakog prouenog ezana i
ikameta.
Abdullah Ibn Mugaffel, radijallahu anhu, prenosi da je Poslanik, sallallahu alejhi ve
sellem, rekao: ''Izmeu svakog ezana i ikameta se klanja namaz, izmeu svakog ezana i

ikameta se klanja namaz, izmeu svakog ezana i ikameta se klanja namaz onaj ko
hoe.'' (Buhari, Sahih, br. 598, Muslim, Sahih, br. 838).
U nekim predajama navodi se da bi ashabi klanjali dva rekata nafile izmeu akamskog
ezana i ikameta, pa bi ih Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, vidio i to im ne bi
zabranjivao.
Na osnovu ovog hadisa moemo zakljuiti da je legitimno klanjati i po dva rekata
dobrovoljnog namaza i prije ikindije i prije akama i prije jacija-namaza i to u vremenu
izmeu ezana i ikameta.
U vezi s ovim ejhul-islam Ibn Tejmijje, rahimehullah, kae: ''Ovo nam ukazuje na to da
je namaz prije ikindijskog, akamskog i jacijskog farza pohvalno i lijepo djelo ali ne i
(pritvreni) sunnet, pa onaj ko eli da klanja prije ikindijskog farza, isto kao to se klanja
i prije akamskog i jacijskog farza, to je dobro djelo. Meutim, ukoliko bi ovjek imao
ubjeenje da su ti namazi pritvreni sunneti koje je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem,
klanjao ba onako kako je klanjao (pritvrene) sunnete podne i akam-namaza, onda je to
greka i pogreno miljenje.'' (Medmu'ul-fetava, 23/125).
Dakle, u jednom danu musliman bi trebao klanjati mimo obaveznih (Farz) namaza jo
dvanaest rekata pritvrenih sunneta koje je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem,
klanjao i na tome ustrajavao.
Kada je rije o naklanjavanju neega to se propusti od prethodno spomenuti namaza, po
tom pitanju islamski uenjaci imaju podijeljeno miljenje:
1. Hanefijski i Malikijski uenjaci, kao i jedna predaja od Hanabila smatraju da se nita
od proputenih (dobrovoljnih-nafila) namaza ne naklanjava osim sabahski sunneta,
ukoliko bi se propustili sabahski sunneti oni bi se naklanjali pa makar i nakon izalska
Sunca.
2. Dok uenjaci afijskog mezheba smatraju da se sunneti koji nisu pritvreni (poput
namaza prilikom pomraenja, tahijetu-l-mesdid ili namaz za kiu) ne naklanjavaju jer za
to nema nikakve osnove, nego se uzimaju da su sunneti kojima je vrijeme prolo.
Kada je rije samo o pritvrenim sunnetima (kao to su bajrami, Duha-namaz, Vitrnamaz i ostali dvanaest pritvrenih sunneta, po njihovom naklanjavanju takoer postoji
razilazak kod islamskih uenjaka, no blii i ispravniji stav jeste da se oni naklanjavaju, i
na ovom stavu je zvanini Hanbeliski mezheb.
Rekao je imam Nevevi, rahmetullahi alejhi: Kazali smo da je ispravno, naprotiv
pohvalno da se dobrovoljni a pritvreni sunneti naklanjavaju i ovo je stav Muhammeda,
Muzenija, i jedna predaja od imama Ahmeda.
Na drugu stranu da nije propisano naklanjati ove proputene sunnete na tom stavu su:
Ebu Hanife, Malik, i Ebu Jusuf u oficijalnoj predaji od njega.

Ispravno miljenje po ovom pitanju, a Allah najbolje zna, jeste da se pritvreni sunneti
NAKLANJAVAJU, a dokaz tome je:
1. Ebu Hurejre, radijallahu anhu, kae: ''(Jedne prilike) bili smo (na putu) s
Vjerovjesnikom, sallallahu alejhi ve sellem, te smo pred sami kraj noi legli i zaspali.
Niko se od nas nije probudio sve dok sunce nije izalo. Poslanik, sallallahu alejhi ve
sellem, tada ree: Neka svako od vas uzme svoju devu za glavu (tj. za njen povodac na
glavi i neka se udalji odavde), jer, uistinu smo na ovom mjestu zatekli ejtana.'''

Ebu Hurejre, radijallahu anhu, kae dalje: ''Uinili smo onako kako nam je Poslanik,
sallallahu alejhi ve sellem, zapovjedio, a potom je on, sallallahu alejhi ve sellem, zatraio
vodu, nakon ega se abdestio. Zatim je klanjao dva rekata (sabahskog sunneta), a potom
je prouen ikamet i onda je klanjao sabah-namaz.'' (Muslim, Sahih, br. 1098).
2. Kajs Ibn Amr, radijallahu anhu, pripovijeda: ''Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve
sellem, vidio je jednog ovjeka kako nakon sabahskog farza klanja dva rekata namaza, pa
mu ree: ''Sabahski farz ima (samo) dva rekata!'', a ovaj ovjek mu odgovori: ''Ali ja
nisam klanjao ona dva rekata (tj. sunneta) koji se klanjaju prije farza, pa sam ih zato
klanjao sada.'' Na ove njegove rijei Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, nije nita
rekao.'' (Ebu Davud, br. 1267, Tirmizi, br. 422).
Dakle, Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je ovom ovjeku naklanjavanje sabahskog
sunneta, i to odmah nakon farza, odobrio utnjom.
3. Rekao je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem: ''Onaj ko nije klanjao dva
rekata sabahskog sunneta, neka ih (na)klanja nakon to izae Sunce.'' (Tirmizi, Sunen, br.
423, Ibn Huzejme, Sahih, br. 1117).
4. Od Ummu Seleme, radijallahu anha, se prenosi da je jedne prilike vidjela Poslanika,
sallallahu alejhi ve sellem, kako klanja dva rekata namaza nakon to je klanjao ikindijunamaz, a znala je da je takvo neto ve prethodno zabranio, te ga je upitala o tome, a on
joj odgovori: O kerko Ebu Umejje, pitala si me o dva rekata (sunneta) nakon
obavljenog farz-namaza ikindije. Doli su mi neki ljudi iz plemena Abdul-Kajs i omeli
me u klanjanju dva rekata (sunneta) poslije podnevnog farza. To su ta dva rekata koja
sam klanjao. (Buhari, Sahih, br. 1233, Muslim, Sahih, br. 834).

Neki uenjaci smatraju da je ovaj Poslanikov, sallalahu alejhi ve sellem, postupak bio
iznimka i njegova, sallallahu alejhi ve sellem, posebnost, zakljuujui da nafila-namaz
nakon ikindije nije legitiman, a Allah najbolje zna.

5. Aia, radijallahu anha, kae: Ukoliko Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, ne bi

klanjao etiri rekata (sunneta) prije podnevskog farza, klanjao bi ih poslije (farza).
(Hadis je dobar. Biljei ga Tirmizi, br. 426).
6. Od Ebu Se'id el-Hudrijja, radijallahu anhu, se biljei da je Allahov Poslanik, sallallahu
alejhi ve sellem, rekao: Ko prespava vitr-namaz, ili ga zaboravi, neka ga naklanja onda
kada ga se sjeti ili kada ustane. (Hadis je Sahih, Pogledati Sunen Tirmizi, br. 465).
I na kraju, poto si uvaeni brate i cijenjena sestro primjetili da sunneti koji se klanjaju
poslije Duma-namaza nisu od pritvrenih sunneta, a to smo opet prethodno pojasnili u
predaji od Ibn Omera, moe lahko zakljuiti da te sunnete ne treba naklanjavati, nego su
oni iz domena sunneta kada proe njihvo vrijeme i sami oni su proli.
KONKRETAN ODGOVOR:
Uvaeni brate, proputeni sunneti od Duma-namaza se ne naklanjavaju zato to
nisu iz domena PRITVRENIH SUNNETA, a razlog vie jeste to je dola jasna
zabrana obavljanja doborovoljnih namaza nakon Ikindije, a konkretno va sluaj
ne daje vam mogunost da ih klanjate prije.
Ono to je radosna vijest u svemu ovome jeste da ukoliko si ti prethodno dok nisi
bio zauzet klanjao konstantno te sunnete, onda se je nadati od Allaha da e ti i
nakon ove prepreke nagrada za iste te sunnete biti upisana inaAllah.
A Allah najbolje zna.
Safet Sulji
Fakultet erijatskog Prava
Islamski Univerzitet u Rijadu
22.01.1435-26.11.2013
Posjetite : www.dini-islam.net