AHLAKLI ELETR YA DA ELETREL AHLAK

Karl Heinzene Kar Alman Kltrel Tarihine bir Katk

Bay Engels ve dier Komnistler gcn de mlkiyeti kontrol ettiini ve mlkiyet ilikilerinde adaletsizliin ancak g yoluyla korunduunu anlayamayacak kadar krse, onlara yardm edemem burjuvalar para kazandklar iin ktleyen ama krallarn g kazanmasna ses karmayana ben deli ve korkak derim. G de mlkiyeti kontrol eder! Mlkiyet, sonuta, bir gtr. Ekonomistler, rnein, sermayeye bakalarnn emei zerindeki g derler. u halde iki cins g karsndayz, bir yanda mlkiyetin, e deyile,mlk-sahiplerinin gc, dier yanda politik g, devletin gc. G de mlkiyeti kontrol eder u anlama ge lir: mlkiyet politik gc kontrol etmez, onun tarafndan rahatsz edilir, rnein keyfi vergiler, el koymalar, ayrcalklar, brokrasinin endstriye olumsuz ekilde karmas vs. ile. Baka bir ifadeyle: burjuvazi bir snf olarak politik biim almamtr. Devletin gc henz onun gc deildir. Burjuvazinin politik gc ele geirdii ve politik iktidarn, bireysel burjuvalarn iileri zerinde deil de burjuva snfnn tm toplum zerinde iktidarndan baka bir ey olmad lkelerde, Bay Heinzenin sylevi anlamn yitirmitir. Elbette mlkszle de, mlkiyeti dorudan etkiler hale gelene kadar politik iktidar tarafndan dokunulmayacaktr. O halde, Bay Heinzen ebedi olduu kadar orijinal de olan bir doruluu ifade ettiini hayal ederken, yalnzca Alman burjuvazisinin politik iktidar ele geirmek zorunda olduunu ifade etmitir, baka bir deyile, Engelsin syledii eyi, fakat bilinsizce, tam tersini sylediini drste dnerek. O yalnzca, belli bir taknlkla, Alman burjuvazisi ile Alman devlet iktidar arasndaki geici bir ilikiyi, ebedi bir gerek olarak ifade etmektedir, bylece hareketin ardndaki kat ekirdei gstermektedir. Mlkiyet ilikilerinde adaletsizlik, diye devam ediyor Bay Heinzen, ancak gle salanabilir. Ya Bay Heinzen mlkiyet ilikilerinde adaletsizlikten yukarda bahsedildii gibi mutlak monarinin hala burjuvaziyi en kutsal karlar konusunda bile sktrdn anlyor, bu durumda az nce sylenen eyi tekrarlamaktan baka bir ey yapmamaktadr ya da mlkiyet ilikilerinde eitsizlikten iilerin ekonomik durumunu anlamaktadr, bu durumda ise szleri u anlama gelir: Bugnk burjuva mlkiyet ilikileri, burjuvazinin kendi mlkiyet ilikilerinin korunmas iin organize ettii devlet iktidar tarafndan korunur. O halde proletarya burjuvazinin ellerinde olan politik iktidar ykmaldr. Kendisi bir g olmaldr, ncelikle de devrimci bir g. Gene, Bay Heinzen bilinsizce Engelsin sylediinin aynsn sylemektedir, fakat gene tersini sylediinin deimez inancyla. Syledii eyi anlatmak istemiyor, anlatmak istedii eyi sylemiyor.

Bu arada, burjuvazi politik olarak, yani devlet iktidaryla mlkiyet ilikilerinde adaletsizlii korursa da, onu yaratmaz. Modern i blmyle, deiimin, rekabetin, younlamann vs. modern biimiyle belirlenen mlkiyet ilikilerinde adaletsizlik, kesinlikle burjuva snfnn politik iktidarndan kaynaklanmaz, tersine, burjuva snfnn politik iktidar, burjuva ekonomistlerinin zorunlu ve ebedi yasalar olarak ifade ettikleri bu modern retim ilikilerinden kaynaklanr. O halde, tarihin ak iinde, hareketi iinde, burjuva retim biiminin yok ediliini ve dolaysyla burjuvazinin politik iktidarnn kesin olarak ykln zorunlu klan maddi koullar yaratlmad srece, proletarya burjuvazinin politik iktidarn ykarsa, zaferi ancak geici olacaktr, ancak burjuva devriminin kendisinin hizmetinde bir e olacaktr, 1794 ylnda olduu gibi. Bu nedenle Fransada terr dev eki darbeleriyle ancak feodalizmin kalntlarn Fransz toprandan atmaya yarad. Burjuvazi o korkak haliyle bu grevi on yllarda baaramazd. Halkn kanl eylemi yalnzca onun yolunu at. Ayn ekilde, mutlak monarinin yklmas, burjuva snfnn iktidarnn ekonomik koullar olgunlamad srece ancak geici olacaktr. nsanlar kendileri iin bir dnyay, bu dnyann hazinelerinin deil, kmekte olan dnyalarnn baarlarnn zerine kurarlar. Gelimeleri srasnda ncelikle yeni bir toplumun maddi koullarn retmeleri gerekir, hibir dnsel ya da iradi aba bu kaderi deitiremez. Para kazanmann nasl g kazanmaya dntn, mlkiyetin nasl politik gce dntn, baka bir ifadeyle, nasl olup da Bay Heinzenin bir dogma gc verdii kat bir ayrm yerine, iki g arasnda birbirine kartklar bir noktaya varana dek etkin ilikiler olduunu kavramak iin serfin zgrln nasl satn aldn, komnlerin belediye haklarn nasl satn aldn, kasaba halknn nasl, bir yandan ticaret ve endstriyle feodal beylerin cebindeki paray aldklarn ve toprak mlkiyetlerini bor senedi haline getirdiini, dier yandan da mutlak monariye bu km feodal kalantorlara kar zaferinde yardm ettiini ve ondan ayrcalklar satn aldn; daha sonra mutlak monarinin finansal krizlerini nasl smrdklerini vs. vs.; devlet borlar sistemiyle en mutlak monarilerin borsa baronlarna nasl baml hale geldiklerini- bu sistem modern endstri ve modern ticaretin bir rndr; halklar arasnda ilikilerde, endstri tekelinin dorudan politik iktidara, Alman kurtulu savanda *Napolyona kar sava+ Kutsal ttifakn Prenslerinin ngilterenin paral askerlerinden baka bir ey olmadnda grld gibi nasl dntn gzlemesi yeterlidir. Toplumsal sorunlar amzn merkezi konusu yapmaya alyorsunuz, fakat monari ya da cumhuriyetten daha nemli toplumsal sorun olmadn gremiyorsunuz. Bir dakika nce, bay Heinzen yalnz parann gcyle politik g arasndaki ayrm gryordu; imdi yalnzca politik sorun ile toplumsal sorunun birliini gryor. Elbette kartlarnn komik krln ve alaltc korkakln grmeye devam ediyor. nsanlarn politik ilikileri, insanlar aras tm ilikiler gibi, toplumsal, topluma ait ilikilerdir. u halde insanlarn birbirleriyle ilikileri hakkndaki tm sorunlar ayn zamanda toplumsal sorunlardr.

Sekiz yandaki bir ocuun hayat bilgisi kitabndan alnma bu gryle, ilkel saflk, yalnz bir ey sylediini deil, modern an mcadelelerinin dengesini deitirdiini dnyor. Grnyor ki gnmz megul eden toplumsal sorunlar, mutlak monari dnemini arkamzda braktmz lde nem kazanyor. Sosyalizm ve komnizm Almanyadan deil, ngiltere, Fransa ve Kuzey Amerikadan yaylyor. Gerekten aktif bir komnist partinin ilk ortaya k *manifestation+, anayasal monari ykld srada, burjuva devriminin iinde gereklemitir. En tutarl cumhuriyetiler, ngilterede Levellerler, Fransada Babeuf, Buonarroti vs. bu toplumsal sorunlar ilk dillendirenler oldular. Babeufn arkada ve parti yolda Buonarrotinin gerekletirdii Babeuf Komplosu, bu cumhuriyetilerin tarihin hareketinden, prenslerin ynetimiyle cumhuriyet arasndaki toplumsal sorunun zmnn tek bir toplumsal sorunun bile proletaryann karna zmlenmesi anlamna gelmedii anlayn nasl trettiklerini gsterir. Gnmzde canlanan mlkiyet sorunu da Heinzenin ortaya koyduu ekilde formle edilirse anlalamaz: dier insanlarn hibir eyi yokken bir kiinin her eye sahip olmas adil midir bir bireyin her eye sahip olmasna izin verilmeli midir ve benzeri basit bilin sorularyla adalet hakknda klieler. Endstrinin genel olarak gelime dzeyine ve farkl lkelere zg gelime dzeyine bal olarak mlkiyet sorunu farkl biimler alr. rnein, Galiyal kyl iin, mlkiyet sorunu feodal toprak mlkiyetinin kk burjuva mlk sahipliine dntrlmesidir. Onun iin bu sorunun anlam 1789dan nce Fransz kyls iin tad anlamla ayndr, oysa tarmda alan ngiliz gndelikisinin toprak sahibiyle en ufak bir ilikisi yoktur. Yalnzca kirac iftiyle, baka bir deyile fabrika tarznda tarm yapan sanayi kapitalistiyle ilikisi vardr. Bu sanayici kapitalistin ise, toprak sahibine rant demesinden dolay, toprak sahibiyle dorudan ilikisi bulunur. Bu nedenle toprak mlkiyetinin ortadan kalkmas ngiliz sanayi burjuvazisi iin en nemli mlkiyet sorunudur ve Msr Yasalarna kar mcadelelerinin de baka bir anlam yoktur. ngiliz fabrika iisini etkiledii kadar tarmda alan ngiliz gndelikisini etkileyen mlkiyet sorunu ise sermayenin ortadan kalkmasdr. Hem ngiliz hem de Fransz devrimlerinde, mlkiyet sorunu serbest rekabetin salanmas ve 16. yzylla 18. yzyl arasnda gelien sanayi iin zicirler haline gelen toprak soyluluu, loncalar, tekeller vs. gibi tm feodal mlkiyet ilikilerinin yok edilmesi sorunu olarak ortaya kt. Son olarak, gnmzde mlkiyet sorununun anlam, geni lekli sanayiden, dnya pazarnn ve serbest rekabetin gelimesinden kaynaklanan atmalarn yok edilmesidir. Mlkiyet sorunu, sanayinin gelimesinin farkl dzeylerine bal olarak, hep belirli bir snf iin yaamsal sorun oldu. 17. ve 18. yzyllarda, konu feodal mlkiyet ilikilerinin kaldrlmas olduunda, mlkiyet sorunu burjuva snf iin yaamsal sorundu. Burjuva mlkiyet ilikilerinin kaldrlmasnn konuyu oluturduu 19. yzylda, mlkiyet sorunu ii snf iin yaamsal sorundur.

O halde, gnmzde dnya tarihi leinde bir anlama sahip hale gelen mlkiyet sorununun, yalnzca modern burjuva toplumunda bir anlam vardr. Bu toplum ne kadar ilerlemise, baka bir deyile, bir lkede burjuvazi ne kadar gelimi ve dolaysyla devlet iktidar ne kadar burjuva karakteri kazanmsa, toplumsal sorun kendisini o kadar keskin bir ekilde gsterir, Fransada Almanyadan daha keskin, ngilterede Fransadan daha keskin , anayasal monaride mutlak monariden daha keskin, bir cumhuriyette bir anayasal monaridekinden daha keskin. Bu nedenle, rnein, kredi sisteminden, speklasyondan vs. kaynaklanan atmalar hibir yerde Kuzey Amerikadakinden iddetli deildir. Hibir yerde, toplumsal eitsizlik kendisini Kuzey Amerikann dou eyaletlerinde grld iddetle gstermez, nk baka hibir yerde politik eitsizlik tarafndan bu kadar az gizlenmemektedir. Yoksulluk burada ngilteredeki kadar gelimemise, bu durum, burada daha fazla aydnlatmamz gerekmeyen ekonomik koullarla aklanr. Bu arada, yoksulluk en hzl gelimeyi yaamaktadr. Ayrcalkl kesimlerin mevcut olmad, tm toplumsal snflarn eit haklara sahip olduu (glk snflarn varlnda yatmaktadr) nfusumuzun geim aralar zerinde bask oluturmaktan uzak olduu bu lkede, yoksulluun bu hzla arttn grmek gerekten korkutucu. (Bay Meredithin Pennsylvania Kongresine sunduu rapor; 29 Ocak 1825) Kuzey Amerikann en nl politik iktisatlarndan, stelik bir radikal olan Thomas Cooper, unlar neriyor: 12adaylarnn Mlkszlerin evlenmesinin yasaklanmas. Evrensel oy hakknn kaldrlmas

nk, diye aklyor: Toplum mlkiyetin korunmas iin kurulmutur O halde, ezeli ekonomik yasalar gereince sonsuza dek mlksz kalacak kiilerin, bakalarnn mlkiyeti hakknda yasalar yapmak iin hangi mantkl gerekeleri olabilir? Halkn bu iki snf arasnda hangi ortak itki ve ortak kar bulunur? Ya ii snf devrimci deildir, bu durumda geimlik kazanlarnn bal olduu iverenlerin karn temsil ederler. New Englanddaki son seimlerde, manfaktr ustalar oylarn kendi lehlerine verilmesini kesinletirmek iin, isimlerini kk kuma paralarna nakettirdiler, iilerinin her biri bu kuma paralarn pantolonlarnn zerine dikerek oy vermeye gitti. Ya da ii snf, birlikte ortaklaa yaamann vs. sonucunda, devrimcileir, o zaman lkenin politik iktidar er-ge onun eline geecektir, ve onun sisteminde hibir mlkiyet gvende olmayacaktr (Thomas Cooper, Politik Ekonomi zerine Konumalar, 1831) ngilterede iilerin artistler ad altnda bir politik parti oluturmas gibi, Kuzey Amerikada iiler Ulusal Reformcular adnda aynsn yapyorlar ve sava sloganlar da ya prenslerin iktidar ya cumhuriyet deil, ya ii snfnn iktidar ya burjuva snfnn iktidar. Diyor ki; prensler, ya da prenslerin iktidar, tm yoksulluk ve acnn bayazardr. 5

ncelikle, prensleri ya da prenslerin iktidarn kim veya ne yaratt? Evvel zaman iinde, insanlar en gvenilir kiilikleri genel ileri ynetmek zere balarna getirdiler. Zamanla, bu konum baz ailelerin miras haline geldi vs. Sonunda da insanlarn aptall ve ahlakszl bu hakszla yzyllar boyunca gz yumdu. Avrupann en ilkel masalc politikaclarnn yer ald bir kongre dzenlense, daha iyi bir cevap bulunamaz. Bay Heinzenin tm yaptlar alp baklsa, baka cevap bulunamaz. Cesur salam ortak duyu, prenslerin iktidarn ona kar olduunu ilan ederek akladn sanyor. Oysa bu ortak duyuyu norm olarak alan bak asndan glk, salam ortak duyunun ve insanln ahlaki bilgeliinin bu dmannn nasl doduunun ve aka zora dayanan bu yaam nasl yzyllarca srdrdnn aklanmasnda yatyor grnyor. Bundan kolay bir ey yok. Yzyllar salam ortak duyuya ve insanln ahlaki bilgeliine sahip olmadan geti. Baka bir ifadeyle, yzyllarn duyusu ve ahlak prenslerin iktidarna kar kaca yerde onunla uyumlu oldu. Ve ite bugnn salam ortak duyusunun anlamad geen yzyllarn bu duyu ve ahlakdr. Onu anlamyor, fakat ondan tiksiniyor. Ahlakta tarihten saklanaca bir snak buluyor, ve burada ahlaki fkesinin tm cephanesini harcayabilir. Politik salam ortak duyunun prenslerin iktidarnn douu ve uzun sre varln korumasn aklszln ii olarak aklamas gibi, dini salam ortak duyu da sapknlk ve inanszl eytann ii olarak aklar. Ayn ekilde, dinsiz salam ortak duyu dini eytanlarn, rahiplerin ii olarak aklar. Bay Heinzen ahlakla ilgili yzeysel szlerle prenslerin iktidarnn kkenini bir kez aklaynca, prenslerin iktidaryla toplumsal koullar arasndaki balant doal olarak bunu takip ediyor. Dinleyin: Bir birey devleti sahipleniyor, btn bir ulusu az veya ok, yalnz maddi olarak deil, ahlaki olarak da kendisine ve evresindekilere adyor; ulusun iinde bir aalanma derecelenmesi kuruyor, onu grbz ve zayf bykbalar gibi tabakalar halinde snflandryor, ve temel olarak srf kendi kar iin, bu birey devletin toplumunun her yesini resmi olarak bir dierinin dman yapyor. (Heinzenin manifestosu) Bay Heinzen prensleri Almanyada toplumsal yapnn tepesinde gryor. Kendi toplumsal temellerini yarattklarndan ve bunu her gn yeniden yarattklarndan bir an iin phe etmiyor. Monariyle toplumsal koullar arasndaki balantnn, ki monari bu koullarn resmi politik davurumudur, prenslerin bu balanty yarattndan daha basit bir aklamas olabilir mi? Temsilciler meclisiyle, temsil ettikleri modern burjuva toplum arasndaki balant nedir? Onu yarattlar. Politik ilah, aygtlar ve derecelenmeleriyle sekler dnyay yaratt; o, bu dnyann en kutsal nesnesidir. Ayn ekilde dinsel ilah dnyevi koullar yaratm olacak, bu koullar da fantastik olarak ve tanrlatrlm bir biimde onda yansmaktadr. *elma elma aacn yaratmaz+

Modern tarih kantlamtr ki mutlak monari eski feodal zmrelerin dte olduu, ortaan ehirliler zmresinin modern burjuva snfna evrildii fakat mcadele eden partilerden hi birinin baskn kamad gei dnemlerinde ortaya kyor. O halde mutlak monarinin temelinde yer alan eler kesinlikle onun rn deil; tersine bunlar onun toplumsal nkoulunu oluturuyorlar, bu elerin tarihsel kkeni ise burada tekrara demeyecek kadar iyi bilinir. Mutlak monarinin Almanyada daha sonra biimlendii ve daha uzun sre yaad olgusu, ancak Alman burjuva snfnn engellenmi geliimiyle aklanr. Bu gelime yolunun ortaya kard bilmecelerin cevaplar ticaretin ve sanayinin tarihinde bulunacaktr. Salam ortak duyuyu prenslerin iktidarnn kaynan Alman toplumunda grme yerine Alman toplumunun kaynan prenslerin iktidarnda grmeye iten optik yanlsama, kolayca aklanabilir. lk bakta alglad her zaman ilk grnn zellikle anlalr olduunu dnr - Alman prenslerinin, politik varlklarnn ykselii ve dnn bal olduu Almanyadaki eski toplumsal koullar zerinde kontrole sahip olduu, ve zc elere iddetle kar koyduklardr *react+. Ayn ekilde, zc elerin prenslerin iktidarna kar savatklarn grr. Bu durumda be ortak duyu, prenslerin egemenliinin; eski toplumun, derecelenmelerinin, nyarglarnn ve elikilerinin temeli olduuna hep birlikte ahitlik eder. Daha yakndan bakldnda ise, bu grnler, masum nedeni olduklar kaba fikri ancak reddeder. Prenslerin egemenliinin oynad iddetli kardevrimci rol, yalnzca eski toplumun gzeneklerinde yeni bir toplumun biimlendiini, bu yeni toplumun varolan politik zrh eski toplumun doal rtsn- doal olmayan bir zincir olarak alglayp parampara etmek zorunda olduunu kantlar. Toplumsal zlmenin bu yeni eleri ne kadar az gelimise, eski politik iktidarn kar devrimcilii de o kadar tutucu grnr. Prenslerin egemenliinin gericilii, onlarn eski toplumu yarattn deil, eski toplumun maddi koullar eskidike prenslerin de mrnn tkendiini gsterir. Gericilikleri, ayn zamanda eski toplumun gericiliidir, nk eski toplum hala resmi toplumdur, iktidarn resmi sahibi ya da resmi iktidarn sahibidir. Toplumun maddi varlk koullar, resmi politik biiminin dnmn yaamsal bir zorunluluk klacak kadar gelitiinde, eski politik iktidarn tm grnts deiir. Bu nedenle bugn mutlak monari, gerek ilerici ilevi olan merkeziletirmeye deil, datmaya alyor. Feodal zmrelerin yenilgisinden domu ve yenilmelerinde en aktif paya sahip olmuken, bugn feodal ayrcalklarn en azndan grntsn elde tutmaya alyor. nceleri ticaretle sanayiyi ve dolaysyla burjuva snfnn ykseliini, hem ulusal gcn hem de kendi zenginliinin gerekli koullar olduklar iin destekleyen mutlak monari, bugn her yerde, artk glenmi burjuvazinin ellerinde giderek daha tehlikeli silahlar haline gelen ticaretle sanayiyi engelliyor. Korkak ve bnlemi baklarn, iktidara ykseliinin doum yeri olan kentten eski gl rakiplerinin cesetleriyle dolup taan kra *taraya+ yneltiyor. Politikayla toplumsal koullarn balantsndan, Bay Heinzen sadece Almanyada prenslerin egemenliiyle Almanyadaki sefalet arasnda balanty anlyor.

Monari, tm dier devlet biimleri gibi, ii snf iin dorudan maddi bir yk olarak ancak vergiler biiminde var olur. Vergiler, ekonomik dille ifade edilen devletin varoluudur. Memurlar ve rahipler, askerler ve danslar, retmenler ve polisler, Yunan mzeleri ve Gotik an kuleleri, sivil ve askeri harcamalar tm bu mucizevi varlklarn embriyo halinde bulunduu ortak tohum vergilendirmedir. Hangi akl banda yurtta halkn vergilerle, prenslerin haksz kazanlaryla, soyulmasn sefaletinin nedeni olarak gstermez? Alman prensleri ve Alman aclar! Baka bir ifadeyle, prenslerin uruna birbirini boazladklar ve halkn kan ve teriyle dedii vergiler! nsanl lafla kurtarmak isteyenler iin ne tkenmez kaynak! Monari ar harcamann nedenidir. phesiz. Kuzey Amerika ulusal btesiyle bizim 38 kk yurdumuzun ynetilmek ve disipline edilmek iin harcadyla kyaslayn! Bu kendini beenmi demagojinin grltc patlamalarna Komnistler deil, Ricardo, Senior vs. gibi burjuva iktisatlar, iki kelimeyle yant verir. Devletin ekonomik varoluu vergilerdir. ini ekonomik varoluu cretlerdir. Aydnlatlmas gereken : vergiler ve cretler arasndaki iliki. Rekabet ortalama creti en alt dzeye indirir, yani, iilerin zorlukla kendi yaamlarn ve soylarn srdrmelerine yetecek dzeye. Vergiler bu minimumun bir parasdr, nk iilerin politik grevi vergi demeye dayanr. i snfnn yklendii tm vergiler kaldrlsa, bunun sonucu cretlerin, bugn dedikleri vergi kadar dmesi olurdu. verenlerin karlar da ya ayn miktarda artar, ya da vergi toplamann biiminde bir deiiklikten baka bir ey olmazd. Kapitalistin cretin bir blm olarak iiye verdii verginin ii tarafndan denmesi ne dayanan bugnk sistemin yerine, kapitalist vegileri dolayl olarak deil, dorudan devlete verirdi. Kuzey Amerikada cretler Avrupadakilerden yksekse, bunun nedeni Avrupadaki dk vergiler deildir. Bu, blgesel, ticari ve endstriyel koullarn sonucudur. i arzna gre ii talebi, Avrpadakinden ok daha fazladr. Ve Adam Smithten beri her acemi bunu bilir. Dier yandan, burjuvazi iin vergilerin datlma ve denme biimiyle nereye harcandklar yaamsal sorunlardr; bunun nedeni, hem ticaret ve sanayi zerinde etkisi olmas, hem de vergilerin mutlak monariyi balamaya yarayan altn zincir olmasdr.