Está en la página 1de 34

MATEMATIKA TEKNIK KIMIA 1

PENYAJIAN / PENGOLAHAN DATA


MODELISASI PERSAMAAN
- METODE TANGEN BEBAS
- LINIERISASI PERSAMAAN
- METODE LEAST SQUARE
- METODE LAGRANGE
PENYELESAIAN PERSAMAAN DENGAN TRIAL & ERROR
GRAPHYCAL INTEGRATION & DIFFERENTIATION
MEAN VALUE
LEVER ARM RULE
PEMODELAN MATEMATIS MASALAH FISIS
- KEKEKALAN MASSA : PENGENCERAN, PENCAMPURAN
- KEKEKALAN TENAGA : APLIKASI HK BERNOULLI

X
Y
Y1 Y2 Y3 Y4
1 1.8 3.6 5.2 8.8
2 2.4 4.6 7.8 10.4
3 4.1 6.2 10.5 14.0
4 6.4 10.3 13.8 18.7
5 8.7 15.1 18.4 24.2
6 10.8 19.1 24.5 32.5
7 14.4 23.5 30.1 40.9
PENYAJIAN DATA DALAM BENTUK TABEL
X 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Y 2.5 5.6 10.5 12.5 16.4 24.6 33.1 37.1 42.6
0
10
20
30
40
50
0 2 4 6 8 10
X
Y
PENYAJIAN DATA DALAM BENTUK GRAFIK
Y = 5.203X - 5.47
0
10
20
30
40
50
0 1 2 3 4 5 6 7 8
X
Y
Y1 Y2
Y3 Y4
0
10
20
30
40
50
0 2 4 6 8 10
X
Y
Descrete
Continu
PENYAJIAN DATA DALAM BENTUK PERSAMAAN
DARI TABEL DATA / KURVE GRAFIK
DITRANSFORMASI MENJADI PERSAMAAN EMPIRIS
MELALUI PEMODELAN PERSAMAAN

CONTOH :
Cp = A + BT ; Cp = A + BT + CT^2
Tekanan uap fungsi T (pers. Antoine) :
log P = A B/(C+T)

Y = aX + b
X = 0
Y = b
Y
X
.
.
.
.
.
.
b = intercept
dY/dX = a
X
Y Y
dX
dY
Y
Y Y
X
A

=
A +
A 0
lim
.
.
Y
X
x x x A +
x A
x A
Y Y A +
Y A
Y
X
Y
A
A
=
X
A A
dX
A d
A
A A
X
A

=
A +
A 0
lim
) (
m
n
m/n = a = slope
MODELISASI PERSAMAAN
Y A
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1 10 100 1000 10000 100000
SKALA LOGARITMA
SKALA LINEAR
0 20000 40000 60000 80000
100000
SKALA
1
2 3 4 5 6 7 8 9
10
20 30 40 50
100 1000
200 300 400
2
3 4
1
0
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
N
log N
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
0.3010
0
50000
100000
150000
200000
0 1 2 3 4 5 6 7 8
1
10
100
1000
10000
100000
1000000
0 1 2 3 4 5 6 7 8
X Y
1 2
2 5
3 250
4 15800
5 83176
6 150000
7 100000
KOORDINAT SEMILOG
aX
be Y =
aX
e b Y log log log + =
e aX b Y log log log + =
) 4345 . 0 ( log log aX b Y + =
b X a Y log log
!
+ =
a a 4345 . 0
!
=
b X a Y + =
!
(skala log skala linier)
X
Y
1
10
100
0 5 10 15
X
Y
b
m
n
log b = intercept
m/n = a
X
Y
X
logY
0
20
40
0 5 10 15
X
l
o
g

Y
log b
log b = intercept
m/n = a
skala linear
Skala linear
Skala log
m
n
skala linear
KOORDINAT LOG-LOG
a
bX Y =
X a b Y log log log + =
b X a Y log log log + =
b aX Y + =
(skala log skala log)
X
Y
1
10
100
1 10 100 1000
X
Y
b
m
n
log b = intercept
m/n = a
X
Y
log X
logY
0
20
40
0 5 10 15
log X
l
o
g

Y
log b
log b = intercept
m/n = a
skala log
Skala linear
Skala log
m
n
skala linear
0
20
40
60
80
0 2 4 6 8
X
Y
1
10
100
0 2 4 6 8
X
Y
1
10
100
1 10
X
Y
X 1 2 3 4 5 6
Y 4.1 7.2 12.2 22.6 40.1 70.5
bX
ae Y =
b
aX Y =
2
cX bX a Y + + =
2
cX bX a Y + + =
bX
ae Y =
LINEARISASI PERSAMAAN
b aX Y + =
n
aX Y =
n
aX c Y + =
bX
ae Y =
Plot Y vs X
Plot log Y vs log X atau Y vs X
pada koordinat logaritma

Plot log (Y-c) vs log X, atau
Y vs Xn, atau (Y-c) vs X pada
koordinat semilog. (c= intercept
pada plot Y vs X)
Plot log Y vs X atau Y vs
X pada koordinat semilog
X
ab Y =
X
b
a Y + =
2
cX bX a Y + + =
c
bX a
X
Y +
+
=
Plot log Y vs X atau
Y vs X pd koordinat semilog
Plot Y vs 1/X
Plot X/Y vs X atau
1/Y vs 1/X
bX a
X
Y
+
=
Plot (Y-Yn)/(X-Xn) vs X,
Yn, Xn = koordinat2 dari
setiap titik pd kurve smooth
melalui titik2 percobaan
Plot (X-Xn)/(Y-Yn) vs X,
Yn, Xn = koordinat2 dari
setiap titik pd kurve smooth
Waktu (menit) 0 30 60 90 120 180
Konsent. sucrose
(g/l)
10.023 9.022 8.077 7.253 6.297 5.347
Sucrose terhidrolisa dalam larutan encer sesuai
dengan reaksi


Kecepatan hidrolisa sucrose berbanding langsung
dengan konsentrasi sucrose dalam larutan encer.
Tentukan konstanta kecepatan reaksi hidrolisa,
bila diketahui data percobaan sebagai berikut:
6 12 6 2 11 22 12
2 O H C O H O H C +
SOAL
kC
dt
dC
=
Kecepatan hidrolisa :
Harga batas :
0
0 C C t = =
C C t t = =
} }
=
t C
C
dt k
C
dC
0
0
kt
C
C
=
0
ln
kt
e
C
C

= ln ln
0
kt
e C C

=
0
C t e k C log ) log ( log + =
Plot : Konsentrasi vs waktu
1
10
100
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200
Waktu (menit)
K
o
n
s
e
n
t
r
a
s
i

(
g
/
l
)
m
n
1
00158 . 0
30 120
) 5 . 6 log 9 (log

=


= = menit
n
m
slope
00158 . 0 log = e k
1
00364 . 0
log
00158 . 0

= = menit
e
k
023 . 10 0
0
= = = C C t
t
e C
00364 . 0
023 . 10

=
Intercept :
Persamaan kecepatan reaksi :
METODE LEAST SQUARE
(Metode Kuadrat terkecil)
.
.
.
.
.
.
.
.
Y
X
1
v
2
v
i
v
v
n
v
i
Y
_
i
Y
2 2
) (
i i i
Y Y v = = minimum
2
cX bX a Y + + =
2
1 1 1
cX bX a Y + + =
2
2 2 2
cX bX a Y + + =
2
i i i
cX bX a Y + + =
2
n n n
cX bX a Y + + =
.
.
.
.
.
.
Harga
sebenarnya
) (Y
Harga
terukur
) (Y
(1)
(2)
i i i
Y Y v =
i i i i
Y cX bX a v + + = ) (
2
LEAST SQUARE = JUMLAH
KUADRAT PENYIMPANGAN
ADALAH MINIMUM

=
=
= + + + =
n i
i
n
imum v v v v
1
2 2
2
2
1
2
1
min ...
) , , ( ) (
2
1
2
c b a F Y cX bX a
i
n i
i
i i
= + +

=
=
(3)
(4)
(5)
Harga numerik pers (4) minimum jika:
0 =
c
c
a
F
0 =
c
c
b
F
0 =
c
c
c
F
0 ) ( 2
1
2
= + + =

=
=
n i
i
i i i
Y cX bX a

= + + 0
2
i i i
Y X c X b na
0
) (
1
2 2
=
c
+ + c
=
c
c

=
=
a
Y cX bX a
a
F
n i
i
i i i
0 ) ( 2
1
2
= + + =

=
=
n i
i
i i i i
X Y cX bX a

= + + 0
3 2
i i i i i
Y X X c X b X a
0 ) )( ( 2
1
2 2
= + + =

=
=
n i
i
i i i i
X Y cX bX a

= + + 0
2 4 3 2
i i i i i
Y X X c X b X a
(7)
(6)
0
) (
1
2 2
=
c
+ + c
=
c
c

=
=
b
Y cX bX a
b
F
n i
i
i i i
0
) (
1
2 2
=
c
+ + c
=
c
c

=
=
c
Y cX bX a
c
F
n i
i
i i i
0 = + = c bX a Y
HARGA a, b, dan c DIHITUNG DARI PERSAMAAN
(5), (6), dan (7)
LINEAR :
Pers. (5)

= + 0
i i
Y X b na
n
X b Y
a
i i

=
n
X
X
n
Y X
Y X
b
i
i
i i
i i

=
2
2
) (
Pers. (6)

= + 0
2
i i i i
Y X X b X a


= +
|
|
.
|

\
|
0
2
i i i i
i i
Y X X b X
n
X b Y
0
10
20
30
40
50
0 2 4 6 8 10
x
Y
-5.5
Y = aX + b
m
n
20 , 5
4 6
6 , 15 26
=

=
n
m
Y = 5.20X - 5.5
X 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Y 2.5 5.6 10.5 12.5 16.4 24.6 33.1 37.1 42.6
X Y XY X^2
1 2.5 2.5 1
2 5.6 11.2 4
3 10.5 31.5 9
4 12.5 50 16
5 16.4 82 25
6 24.6 147.6 36
7 33.1 231.7 49
8 37.1 296.8 64
9 42.6 383.4 81

45 184.9 1236.7 285

n
X b Y
a
i i

=
n
X
X
n
Y X
Y X
b
i
i
i i
i i

=
2
2
) (
203 . 5
9
) 45 (
285
9
) 9 . 184 )( 45 (
7 . 1236
2
=

= b
47 . 5
) 45 )( 203 . 5 ( 9 . 184
=

=
n
a
Y = 5.203X - 5.47
X 0 1 2 3 4
Y 0.5 7.5 18 33.4 52.5
0
10
20
30
40
50
60
0 1 2 3 4 5
X
Y
x y x^2 x^3 x^4 xy X^2.y
0 0.5 0 0 0 0 0
1 7.5 1 1 1 7.5 7.5
2 18 4 8 16 36 72
3 33.4 9 27 81 100.2 300.6
4 52.5 16 64 256 210 840
10 111.9 30 100 354 353.7 1220.1

= + + 0
2
i i i
Y X c X b na

= + + 0
3 2
i i i i i
Y X X c X b X a

= + + 0
2 4 3 2
i i i i i
Y X X c X b X a
( 5 )
( 6 )
( 7 )
5a +10b +30c 111,9 = 0
10a +30b +100c - 353,7 = 0
30a +100b +354c 1220,1 = 0
( 5 )
( 6 )
( 7 )
a = 0.557
b = 4.675
c = 2.078
2
078 . 2 675 . 4 557 . 0 X X Y + + =

También podría gustarte