Captulo Primero

EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES:

UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
1
c|or u |o evo|uocir troJicioro|
Jificu|to e| cor|io
|rirciios Je |o evo|uocir outrtico
boses tericos ue furJorertor |o
evo|uocir outrtico
!erJercios evo|uotivos irteroJos o
|o rouesto Je evo|uocir outrtico
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
S
i se orte Je |o |ose ue e| rircio| o|jetivo Je |o evo|uocir es rejoror |o co|iJoJ Je |os
orerJiojes Je |os o|urros, |os rocticos troJicioro|es Jificu|tor Jic|o o|jetivo, er cuorto
se |osor er ur oroJiro so|re e| orerJioje ue se ercuertro sueroJo. |os ue Jor
irforrocir so|re |os ovorces Je |os o|urros ] sus recesiJoJes Je oo]o eJoico, |os rocticos
troJicioro|es Je evo|uocir tierJer o cororor |os resu|toJos Je |os estuJiortes, Jistri|u]rJo|os
er uro esco|o Je |ueros, reu|ores ] ro|os. |oro e||o, se evo|o o toJos |os o|urros o| risro
tiero ] cor e| risro irstrurerto, ircurrierJo er ur fo|so corceto Je euiJoJ.
|u] or e| cortrorio, |o euiJoJ eJucotivo corsiste er Jiferercior o |os o|urros oro resorJer o
sus recesiJoJes eJucotivos, uesto ue e||os oseer Jiferertes coito|es cu|turo|es ] esti|os
coritivos, es Jecir, tierer Jiferertes roJos Je fori|ioriocir cor e| |eruoje escrito, oseer
Jistirtos rociores ocerco Je |o cu|turo uriverso|, Jiferertes otituJes oro e| orerJioje to|es
coro rotivocir, rerorio, erseverorcio, sisteroticiJoJ, outoestiro ] otros corocter|sticos ue
surer Je sus corJiciores ersoro|es ] Je su cortocto cor |os rocticos cu|turo|es Je sus fori|ios
] Je su ertorro socio| ] cu|turo| (bourJieu, l?cc).
|r erero|, |os roceJiriertos troJicioro|es Je evo|uocir se corocterior orue e| rofesor,
Jesus Je |o|er erse|oJo uro orte Je| rororo, irterroo o |os o|urros oro|rerte o oJriristro
o toJo |o c|ose uro rue|o Je |oi ] oe|. |r furcir Je |os resu|toJos Je |os irterroociores
oro|es o Je |os rue|os, |os o|urros reci|er rotos, corsiroJos er e| |i|ro Je c|oses o er uro
|i|reto, |os ue, evertuo|rerte, sor coruricoJos o sus oJres. A| firo| Je| trirestre, serestre o
Je| o|o, se |oce uro s|rtesis Je |os rotos |ojo |o forro Je ur roreJio, e| cuo| cortri|u]e o |os
Jecisiores firo|es re|ocioroJos cor rorocir, reitercio o recorerJocir Je cor|io Je
esto||ecirierto (|errerouJ, l??8).
|rerte o |os eviJercios Je |o recesiJoJ Je cor|ior e| erfoue troJicioro| Je evo|uocir, este |i|ro
se oroio Je |o ersectivo JoJo or e| rovirierto Je evo|uocir outrtico, irterorJo er su
rouesto |os oortes Je otros terJercios octuo|es, o|terrotivos o| roJe|o Je evo|uocir troJicioro|.
|o fuero Je |o ersectivo Je evo|uocir outrtico resiJe er su corcecir Je |o evo|uocir coro
orte irtero| ] roturo| Je| orerJioje, ] er |os oorturiJoJes ue ofrece oro uti|ior |os reo|es
octiviJoJes cotiJioros ue ocurrer er |o so|o Je c|oses coro fuerte Je reco|eccir Je irforrocir
] |ose oro |o toro Je Jecisiores.
15
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
|| trriro evo|uocir |orteoJo er este |i|ro, irtero |os corcetos Je ossessrert uti|ioJo er |o
|iteroturo or|osojoro referiJo o reco|ector ] sirtetior |o irforrocir so|re e| orerJioje Je |os
o|urros, ] e| Je evo|uocir, erterJiJo coro |o forru|ocir Je juicios so|re Jic|os orerJiojes.
Cor e| fir Je Jefirir e| sirificoJo Je |o rouesto Je evo|uocir outrtico |orteoJo ou|, o cortiruocir
se Jescri|er |os rirciios ue |o sustertor ] sus |oses tericos. !or|ir se ei|icitor |os octuo|es
terJercios o|terrotivos ue |or siJo irteroJos o esto rouesto ] se reserto |o uti|iocir Je |os
ortofo|ios coro roceJirierto oro recoer ] oro|ior eviJercios Je |os Jesere|os Je |os o|urros.
1. POR QU LA EVALUACIN TRADICIONAL DIFICULTA EL CAMBIO?
|o evo|uocir troJicioro|, to| coro se |o |o Jescrito orteriorrerte, corstitu]e ur foctor irortorte
ue Jificu|to |o irrovocir eJoico or orte Je |os Jocertes ue |o rocticor. || cuoJro iricio|
sirtetio |os rircio|es roores ue furJorertor esto ofirrocir, ] ue se Jesorro||or o
cortiruocir.
16
POR QU LA EVALUACIN TRADICIONAL DIFICULTA EL CAMBIO?
Creo jeroru|os Je eice|ercio
No rorueve |o resorso|i|iJoJ Je |o escue|o er |o co|iJoJ Je |os orerJiojes
|irito |o osi|i|iJoJ Je reo|ior uro eJoo|o JiferercioJo
lrseurio o| rofesor resecto o |o vo|iJe Je |o evo|uocir Je octiviJoJes irrovoJoros
|structuro uro re|ocir JiJoctico certroJo er |o |sueJo Je estiro
|rero |o outoror|o Je| o|urro
No corstitu]e uro irstorcio Je orerJioje oro evo|uoJor ] evo|uoJo
|or |o erero|, evo|o ur rorerto terriro|
|urJorerto|rerte, uti|io rue|os coro irstrurertos Je evo|uocir
No fovorece |o corstruccir Je orerJiojes Je rive| toiorrico o|to
No otoro tiero suficierte o| orerJioje
A|sor|e ror orcertoje Je| tiero esco|or
|irito |o orticiocir Je |os oJres
A reruJo ro corsiJero |os corJiciores ] e| corteito Je| orerJioje
No corsiJero |os rositos o ro]ectos ersoro|es Je| evo|uoJo
|o reocuocir or cuiJor uro euiJoJ urorerte forro|, iriJe orerJiojes
Je o|torive|.
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
n
Creo jeroru|os Je eice|ercio, Creo jeroru|os Je eice|ercio, Creo jeroru|os Je eice|ercio, Creo jeroru|os Je eice|ercio, Creo jeroru|os Je eice|ercio, ue tierJer o Jistri|uir o |os o|urros Jertro Je uro curvo
rorro|, sir irforror so|re sus corociriertos o coretercios. |stos jeroru|os Je eice|ercio ue
Jiferercior ertre |ueros, reu|ores ] ro|os o|urros', furJorertor |o toro Je Jecisiores to|es
coro e| oso Je ur curso o otro, |o reitercio, |o se|eccir oro irresor o eJucocir reJio, o
estuJios uriversitorios, |o ircororocir o| rercoJo Je tro|ojo, etc.
Ser ArJr Arti|i (er Asto|fi, l??), |os rocticos Je evo|uocir |osoJos er creor jeroru|os Je
eice|ercio cor||evor uro corstorte roco|ro' ue corsiste er ue oro ue e| rofesor sierto ue
|o |ec|o |ier su tro|ojo, reuiere Je |o eiistercio Je ur orcertoje Je o|urros ue frocose.
Corsistertererte ] oro cur|ir cor esto corstorte, e| rofesor irc|u]e reurtos Jif|ci|es ue
s|o ueJer ser resorJiJos or ur rrero |iritoJo Je o|urros ] ue |e erriter e|o|oror |o
foto| curvo Je Couss'.
n
No rorueve ue |o escue|o se resorso|i|ice Je |o co|iJoJ Je |os orerJiojes Je |os No rorueve ue |o escue|o se resorso|i|ice Je |o co|iJoJ Je |os orerJiojes Je |os No rorueve ue |o escue|o se resorso|i|ice Je |o co|iJoJ Je |os orerJiojes Je |os No rorueve ue |o escue|o se resorso|i|ice Je |o co|iJoJ Je |os orerJiojes Je |os No rorueve ue |o escue|o se resorso|i|ice Je |o co|iJoJ Je |os orerJiojes Je |os
o|urros, o|urros, o|urros, o|urros, o|urros, JoJo ue se esero ue coJo estuJiorte se esfuerce or oJuirir |os corociriertos ue
se |e ertreor, sir osurir ue es |o escue|o |o ue Je|e resorJer o |os recesiJoJes eJucotivos Je
|os estuJiortes.
n
|irito |o osi|i|iJoJ Je reo|ior uro eJoo|o JiferercioJo, |irito |o osi|i|iJoJ Je reo|ior uro eJoo|o JiferercioJo, |irito |o osi|i|iJoJ Je reo|ior uro eJoo|o JiferercioJo, |irito |o osi|i|iJoJ Je reo|ior uro eJoo|o JiferercioJo, |irito |o osi|i|iJoJ Je reo|ior uro eJoo|o JiferercioJo, ue es uro resuesto o |o reurto
Je cro |oror ue toJos |os ri|os orerJor o ortir Je su JiversiJoJ. Corsiste er reu|or |os situociores
Je orerJioje Je ocuerJo o |os recesiJoJes Je |os o|urros, er |o reJiJo ue ro toJos e||os tierer |os
risros recesiJoJes, |os risros reresertociores, |os risros recursos, |os risros estroteios oro
reso|ver |os ro||eros, etc. |o evo|uocir troJicioro| ro tiere coro resu|toJo uro occir JiferercioJo
Je ocuerJo o |os resu|toJos Je coJo o|urro, cor |os ir|icorcios ue e||o suore er trriros Je
otercir o sus recesiJoJes eJucotivos esecio|es, reJios Je erse|oro, oJotocir Je |ororios,
ororiocir Je |os ruos, esto||ecirierto Je ruos Je rive|, etc.
n
lrseurio o| rofesor resecto o |o vo|iJe Je |o evo|uocir Je octiviJoJes irrovoJoros, lrseurio o| rofesor resecto o |o vo|iJe Je |o evo|uocir Je octiviJoJes irrovoJoros, lrseurio o| rofesor resecto o |o vo|iJe Je |o evo|uocir Je octiviJoJes irrovoJoros, lrseurio o| rofesor resecto o |o vo|iJe Je |o evo|uocir Je octiviJoJes irrovoJoros, lrseurio o| rofesor resecto o |o vo|iJe Je |o evo|uocir Je octiviJoJes irrovoJoros,
orue er e| rorco Je |o evo|uocir troJicioro|, e| o|jetivo Je |o evo|uocir es verificor ue |os
o|urros |o]or oJuiriJo |os corociriertos eseroJos. |oro e||o, e| rofesor reo|io rue|os cu]os
ejercicios sor cosi iJrticos o |os reo|ioJos Jurorte e| tro|ojo esco|or cotiJioro, cor |o so|o
Jiferercio ue este |tiro ro es co|ificoJo ] ue, er e| rorerto Je evo|uor, se irtroJuce ur
or|ierte cererorio| ] Je tersir.
|o evo|uocir troJicioro| Jificu|to |os irrovociores Je| rofesor ] ero|rece e| o|orico Je
octiviJoJes ue roctico er c|oses cor sus o|urros, JoJo ue cuorJo se roore evo|uor o trovs
Je tro|ojos Je ruo, Je situociores Je coruricocir, Je ro||eros o|iertos, Je irvestiociores,
ercuestos o ro]ectos, ro esto seuro Je ue Jic|os octiviJoJes estr evo|uorJo |os o|jetivos Je|
rororo, |os oerociores irte|ectuo|es ue irteresor, |os orerJiojes ue se esero. !or|ir
sierte irseuriJoJ resecto o |o estir Je| tiero ] o |o vo|iJe Je ciertos octiviJoJes o |os ojos
Je sus co|eos, Je |os oJres ] Je |os ri|os.
17
POR QU LA EVALUACIN TRADICIONAL DIFICULTA EL CAMBIO?
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
|or ejer|o, cuorJo |os o|urros escri|er ur cuerto, troor ||reos er e| otio oro co|cu|or |os
suerficies u o|servor ferreros roturo|es, e| rofesor ro tiere c|oro cro oJro troJucir |os
orerJiojes corstruiJos or e||os, er rotos ue seor euitotivos e irJiviJuo|es (|errerouJ, l??8).
|os situociores Je orerJioje octivo suorer ue |os o|urros ro orerJer |os risros cosos o|
risro tiero ] ro estor iuo|rerte reoroJos oro |o risro rue|o. AJeros, ruc|os Je |os
orerJiojes corstruiJos o trovs Je |o eJoo|o octivo, ro tierer ur refererte ue ueJo ser
irc|uiJo er uro reurto Je se|eccir r|ti|e. !oJos estos osectos ||evor o| rofesor o rortererse
er e| rorco Je uro eJoo|o troJicioro| ue |o |oce sertirse seuro, orue es |o ue so|e |ocer.
n
|o re|ocir eJoico esto fuertererte |o re|ocir eJoico esto fuertererte |o re|ocir eJoico esto fuertererte |o re|ocir eJoico esto fuertererte |o re|ocir eJoico esto fuertererte certroJo er |o |sueJo Je estiro certroJo er |o |sueJo Je estiro certroJo er |o |sueJo Je estiro certroJo er |o |sueJo Je estiro certroJo er |o |sueJo Je estiro, ]o ue |o
rircio| rotivocir Je |os o|urros ro es orerJer ur corteriJo irteresorte oro e||os, siro
rerecer |o estiro Je| rofesor. As|, e| estuJiorte orerJe |o ue Asto|fi ||oro e| oficio Je o|urro',
es Jecir, cro Jor usto' o| rofesor oro cur|ir cor |os re|os ue ste esto||ece ] Joriror
coretercios estroticos oJuiriJos er |os rocticos Je evo|uocir Je| rofesor, or ejer|o,
so|er oriertor o esuivor sus reurtos, so|er eJir uro irterroocir, o|terer c|oves, uti|ior
recursos eiresivos, |iru|sticos o roficos, ocorJes o |os ue vo|orio e| rofesor, etc.
n
|rero |o outoror|o Je| o|urro |rero |o outoror|o Je| o|urro |rero |o outoror|o Je| o|urro |rero |o outoror|o Je| o|urro |rero |o outoror|o Je| o|urro, JoJo ue tiere ur corocter uriJireccioro| JesJe e| rofesor
|ocio e| o|urro, es Jecir, |o octiviJoJ Je evo|uocir esto |ojo |o resorso|i|iJoJ Je| rofesor,
uier oso o ser e| rico |o|i|itoJo oro orortior|o. |os o|urros octor coro o|jetos Je
evo|uocir, ros ue octivos orticiortes er e| roceso Je e|o|orocir e irterretocir Je |os
resu|toJos, ] JeerJer eic|usivorerte Je su rofesor oro o|terer uro oreciocir Je su tro|ojo.
|ste corocter uriJireccioro| iru|so o |os o|urros o esto||ecer uro re|ocir cor su roio forrocir
er trriros Je. si ro es cor roto, ro vo|e |o ero ue re esfuerce er tro|ojor'. |sto octituJ
tierJe o rovocor fo|to Je rotivocir, ]o ue e| estuJio s|o JeerJero Je |o ororcio irreJioto
(e| oo' ue Jo e| rofesor o| firo| Je| tro|ojo) ] e| o|urro ro corsiJeroro otros roores, sir
JuJo ros forrotivos, oro rovi|ior sus esfueros (|orre, l?88).
CuorJo |o roto, s|o es ur otri|uto Je| rofesor, |e errite ejercer so|re sus o|urros ur ro| Je
cortro| ] rorterer|os Jisci|iroJos, corcertroJos er |o toreo, cor riros o| rircio| o|jetivo.
terer iito er e| o|o esco|or.
n
No corstitu]e uro irstorcio Je orerJioje No corstitu]e uro irstorcio Je orerJioje No corstitu]e uro irstorcio Je orerJioje No corstitu]e uro irstorcio Je orerJioje No corstitu]e uro irstorcio Je orerJioje oro e| evo|uoJor ri oro e| evo|uoJo, JoJo ue |os
resuestos Je| o|urro ro sor oro|ioJos cor riros o cortri|uir o |o corstruccir Je sus orerJiojes,
siro ue se eiresor referertererte er rotos. |stos ro |e oortor irforrocir so|re sus forto|eos
] Je|i|iJoJes er e| oreo Je estuJio er ue |o o|tuvo, ri |e roorcioror irforrocir oro sueror
sus Jificu|toJes.
n
|or |o erero|, evo|o ur rorerto terriro| |or |o erero|, evo|o ur rorerto terriro| |or |o erero|, evo|o ur rorerto terriro| |or |o erero|, evo|o ur rorerto terriro| |or |o erero|, evo|o ur rorerto terriro|, corfurJierJo e| roceso Je evo|uocir cor e| Je
co|ificocir Je |o octiviJoJ Je| o|urro. |os evo|uociores orcio|es rocticoJos ortes o Jurorte e|
18
POR QU LA EVALUACIN TRADICIONAL DIFICULTA EL CAMBIO?
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
er|oJo Je tro|ojo, corstitu]er s|o uro roto ue cuerto' oro e| roreJio firo|. |r este corteito
e| o|urro se sierte er errorerte estoJo Je iruietuJ orte |o osi|i|iJoJ Je ser cortro|oJo,
Jesorro||orJo corJuctos Je evitocir o Je ocu|torierto, ]o ue ro tiere rirr irters Je rostror'
errores ue ueJor Jisriruir|e |o roto'.
n
A| uti|ior, furJorerto|rerte, rue|os coro irstrurertos Je evo|uocir A| uti|ior, furJorerto|rerte, rue|os coro irstrurertos Je evo|uocir A| uti|ior, furJorerto|rerte, rue|os coro irstrurertos Je evo|uocir A| uti|ior, furJorerto|rerte, rue|os coro irstrurertos Je evo|uocir A| uti|ior, furJorerto|rerte, rue|os coro irstrurertos Je evo|uocir, estos ro tierer
uti|iJoJ JesJe |o ersectivo Je |o reu|ocir Je |os orerJiojes, es Jecir, Je |o oJecuocir Je|
roceso Je erse|oro o |os recesiJoJes Je |os o|urros, JoJo ue ro irforror so|re |o corstruccir
Je corociriertos er coJo uro Je e||os, siro ue sorcioror sus errores sir ofrecer |os reJios oro
correrJer|os ] tro|ojor|os. Cerero|rerte, estos rue|os irc|u]er irstrucciores ros Jif|ci|es Je
correrJer ue |os corteriJos ue se reterJer evo|uor. Se irorter Jertro Je or|iertes forro|es
] tersos ue forertor e| rerviosisro Je |os o|urros. |os rue|os uti|ioJos troJicioro|rerte
tierJer o estiru|or uro |iercorreccir JiJoctico' (bourJieu, er Asto|fi, l??), ue corsiste er
coute|or, oJeros Je |o correccir Je |os corteriJos esec|ficos, |o correccir Je |o ortorof|o ] Je
|os orociores uti|ioJos or e| o|urro er sus resuestos. |sto |iercorreccir Jesorierto o |os
estuJiortes ocerco Je |o ue se esero Je e||os.
n
No fovorece |o corstruccir Je orerJiojes Je rive| toiorrico o|to No fovorece |o corstruccir Je orerJiojes Je rive| toiorrico o|to No fovorece |o corstruccir Je orerJiojes Je rive| toiorrico o|to No fovorece |o corstruccir Je orerJiojes Je rive| toiorrico o|to No fovorece |o corstruccir Je orerJiojes Je rive| toiorrico o|to, orue si |ier |os
o|jetivos Je |os rororos Je estuJio octuo|es, roc|oror |o recesiJoJ Je |oror o|jetivos Je
rive| toiorrico o|to, coro es|ritu cr|tico, coociJoJ Je s|rtesis ] Je esto||ecirierto Je re|ociores,
|os rocticos Je evo|uocir reJucer |o oro Je orerJiojes o ur corjurto restririJo Je so|eres
] coretercios Je rive| toiorrico |ojo, coro corociriertos Je |ec|os o trriros ue ueJer
troJucirse er reurtos Je se|eccir r|ti|e o |teres o |os cuo|es se ueJe osiror ur rrero Je
urtos. As|, |os rue|os Je |oi ] oe| corstitu]er ur frero o| Jesorro||o Je |os coretercios Je
o|to rive|, orue ||evor o |os rofesores o referir |os coretercios ois|o||es ] cuortifico||es
(Asto|fi, l??, |errerouJ, l??8).
n
lriJe corsiJeror |os |ereficios eJoicos lriJe corsiJeror |os |ereficios eJoicos lriJe corsiJeror |os |ereficios eJoicos lriJe corsiJeror |os |ereficios eJoicos lriJe corsiJeror |os |ereficios eJoicos ir|icoJos er e| oro|isis Je |os errores ir|icoJos er e| oro|isis Je |os errores ir|icoJos er e| oro|isis Je |os errores ir|icoJos er e| oro|isis Je |os errores ir|icoJos er e| oro|isis Je |os errores ue
se coreter Jurorte e| roceso Je corstruccir Je |os orerJiojes. |ste oro|isis osi|i|ito ue e|
o|urro ruestre e| estoJo Je ovorce Je su tro|ojo, verifiue si esto er e| coriro oJecuoJo ]
oro|ice |os o|stocu|os ] foci|itoJores oro |o o|tercir Je sus retos. |os roJe|os corstructivistos
otoror o| error ur |uor irteresorte Jertro Je| roceso Je orerJioje ] |orteor |o recesiJoJ Je
Jejor ue ooreco oro tro|ojor o ortir Je |. Veros ue |os errores se corsiJeror irteresortes
se|o|es Je |os o|stocu|os ue e| o|urro Je|e erfrertor oro orerJer, corstitu]er irJicoJores ]
oro|ioJores Je |os rocesos irte|ectuo|es ue se ercuertror er jueo. |rterJer |o |ico Je| error
errite rejoror |os orerJiojes, |uscorJo su sertiJo ] |os oerociores irte|ectuo|es Je |os cuo|es
|os errores corstitu]er uro se|o| (Asto|fi, l??).
n
No otoro ur tiero suficierte o| orerJioje No otoro ur tiero suficierte o| orerJioje No otoro ur tiero suficierte o| orerJioje No otoro ur tiero suficierte o| orerJioje No otoro ur tiero suficierte o| orerJioje, Je rorero ue |os o|urros ueJor ovoror
JesJe e| rive| Je referercio o| Je Joririo, o| Je trorsferercio ], osteriorrerte, o| Je eiresir. A
reruJo, |o evo|uocir troJicioro| se efecto reroturorerte, cuorJo |os o|urros estor recir er
19
POR QU LA EVALUACIN TRADICIONAL DIFICULTA EL CAMBIO?
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
|o ue ||i|ie |eirieu (er Asto|fi, l??) Jeroriro e| rive| Je referercio' er e| cuo| e||os or
tierer uro iJeo irreciso Je| o|jeto Je orerJioje, |o ue ro |es errite trorsferir|o ri eiresor|o.
|| oso JesJe e| rive| Je referercio o| Je Joririo ] Je trorsferercio Je| corocirierto reuiere
tiero, JoJo ue ir|ico ircororor Jotos eiterros o |o roio reJ corcetuo|, |os o|urros reci|er
estos irforrociores JesJe sus roios corcetuo|iociores, ircororor |o ruevo irforrocir coro
resu|toJo Je ur roceso Je irterioriocir Je |o roio eieriercio ] ro ueJer trorsferir|o riertros
ro oseor ur |eruoje ue errito eiresor|o (|errerouJ, l??8).
|ste |orteorierto suiere |o recesiJoJ Je osteror e| rorerto Je |o evo|uocir ] Je Jiversificor
|os roJe|os er|eoJos oro ||evor|o o co|o.
n
A|sor|e ur ror orcertoje Je| tiero esco|or A|sor|e ur ror orcertoje Je| tiero esco|or A|sor|e ur ror orcertoje Je| tiero esco|or A|sor|e ur ror orcertoje Je| tiero esco|or A|sor|e ur ror orcertoje Je| tiero esco|or, o| reros ur tercio Je| tiero Je rofesores
] o|urros (|errerouJ, l??8). ertro Je |o c|ose, e| rofesor JeJico uro |uero orte Je| tiero o
orurcior |os rue|os, o Jor irstrucciores oro reoror|os, o reocior cor |os o|urros |os fec|os,
o oJriristror|os, correir|os, corertor|os, oterJer rec|oros, etc. || rofesor Je|e uti|ior os| ruc|o
irerio ] |o|oriosiJoJ oro e|o|oror, oJriristror ] correir estos rue|os, JejorJo oco tiero
oro ersor ] orer er roctico |os irrovociores curricu|ores. Si |ier |o evo|uocir forrotivo
tor|ir toro |ostorte tiero, es uro roctico ros roJuctivo ] ti|, uesto ue ertreo
irforrocir, iJertifico ] ei|ico |os errores, suiere irterretociores ] o|irerto Jirectorerte |o
occir eJoico.
n
|irito |o orticiocir Je |os oJres |irito |o orticiocir Je |os oJres |irito |o orticiocir Je |os oJres |irito |o orticiocir Je |os oJres |irito |o orticiocir Je |os oJres er e| roceso Je corstruccir/evo|uocir Je |os
orerJiojes Je sus |ijos, Je|iJo o ue |o escue|o so|o |es ruestro |os rotos coro irJicoJor rico
Je |os ovorces o Jificu|toJes Je sus |ijos, terJierJo o cur|ir uro furcir Je oJvertercio'. As|,
|os oJres refueror e| sistero Je evo|uocir oriertoJo o orer rotos, ejercierJo uro verJoJero
resir oro rorterer|o.
n
No sierre corsiJero |os corJiciores ] e| corteito No sierre corsiJero |os corJiciores ] e| corteito No sierre corsiJero |os corJiciores ] e| corteito No sierre corsiJero |os corJiciores ] e| corteito No sierre corsiJero |os corJiciores ] e| corteito Jertro Je |os cuo|es trorscurre e|
orerJioje Je| ri|o, sus eieriercios revios, sus rocticos cu|turo|es, |os retoJo|o|os uti|ioJos
or e| rofesor, |os roterio|es eJucotivos uti|ioJos, e| coito| cu|turo| ] |o reJiocir reci|iJo Je
su fori|io.
n
No corsiJero |os rositos o ro]ectos ersoro|es Je| evo|uoJo No corsiJero |os rositos o ro]ectos ersoro|es Je| evo|uoJo No corsiJero |os rositos o ro]ectos ersoro|es Je| evo|uoJo No corsiJero |os rositos o ro]ectos ersoro|es Je| evo|uoJo No corsiJero |os rositos o ro]ectos ersoro|es Je| evo|uoJo. |or ejer|o, er e| coso
Je| |eruoje escrito, e| cur|irierto Je ur JeterriroJo rosito es |o ue reo|rerte errite
evo|uor si |o |ecturo reo|ioJo or e| o|urro |o siJo efico. c|ortici er e| jueo cHio furcioror
ur ooroto orue erterJi |os irstrucciores escritos c|sto||eci coruricocir cor su orio,
rocios o ue |e escri|i ur corto
n
|o reocuocir or cuiJor uro euiJoJ urorerte forro|, iriJe |os orerJiojes Je |o reocuocir or cuiJor uro euiJoJ urorerte forro|, iriJe |os orerJiojes Je |o reocuocir or cuiJor uro euiJoJ urorerte forro|, iriJe |os orerJiojes Je |o reocuocir or cuiJor uro euiJoJ urorerte forro|, iriJe |os orerJiojes Je |o reocuocir or cuiJor uro euiJoJ urorerte forro|, iriJe |os orerJiojes Je
o|to rive| o|to rive| o|to rive| o|to rive| o|to rive|. A reruJo, e| corceto Je euiJoJ ue tiere |o cu|turo esco|or, corsiste er |orteor o
toJos |os o|urros |o risro reurto, o| risro tiero ] er |os risros corJiciores. |sto ||evo o
20
POR QU LA EVALUACIN TRADICIONAL DIFICULTA EL CAMBIO?
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
ue |os rofesores evo|er |os |oros irJiviJuo|es o ortir Je reurtos estorJorioJos ] cerroJos.
|r esto ersectivo, si e| rofesor JeciJe evo|uor ur tro|ojo Je ruo, o reruJo se reurto.
cCortri|u]eror toJos |os o|urros Je iuo| forro cSo|er |os risros cosos c|s justo orer |o
risro roto o |os o|urros ||Jeres ] o |os ue siuer e| tro|ojo Je |os otros (|errerouJ, l??8).
|r s|rtesis, |o cu|turo evo|uotivo troJicioro| rivi|eio |os so|eres ue ueJer troJucirse er |oros
irJiviJuo|es ] rorifestorse o trovs Je reurtos Je se|eccir r|ti|e o Je ejercicios o |os cuo|es
se ueJe osiror euitotivorerte ur rrero Je urtos. |o evo|uocir troJicioro| reJuce |o oro
Je orerJiojes o ur corjurto Je so|eres ] coretercios restririJo, ue se oore o |os JerorJos
Je |os rororos roJerros, certroJos er |o trorsferercio Je corociriertos ] coretercios Je
o|to rive|. |r to| sertiJo, corstitu]e ur frero oro e| cor|io, orue ||evo o |os rofesores o
referir |os coretercios ois|o||es ] cuortifico||es, er JesreJro Je |os coretercios Je o|to
rive|, Jif|ci|es Je ercerror er uro rue|o Je |oi ] oe| ] Je toreos irJiviJuo|es.
2. PRINCIPIOS DE LA EVALUACIN AUTNTICA
|o ersectivo Je |o evo|uocir outrtico se |oso er |os siuiertes rirciios, ue roorcioror ur
rorco Je referercio oro su uesto er roctico. || corjurto Je e||os se resure er e| siuierte
esuero, ue sero Jesorro||oJo o cortiruocir.
21
PRINCIPIOS DE LA EVALUACIN AUTNTICA
Evaluacin autntica
|s uro irstorcio JestiroJo o rejoror |o co|iJoJ Je |os orerJiojes
Corstitu]e orte irtero| Je |o erse|oro
|vo|o coretercios Jertro Je corteitos sirificotivos
Se reo|io o ortir Je situociores ro||eroticos
Se certro er |os forto|eos Je |os estuJiortes
Corstitu]e ur roceso co|o|orotivo
iferercio evo|uocir Je co|ificocir
Corstitu]e ur roceso ru|tiJirersioro|
Uti|io e| error coro uro ocosir Je orerJioje
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
n
|o evo|uocir outrtico corstitu]e uro irstorcio JestiroJo o rejoror |o co|iJoJ Je |os |o evo|uocir outrtico corstitu]e uro irstorcio JestiroJo o rejoror |o co|iJoJ Je |os |o evo|uocir outrtico corstitu]e uro irstorcio JestiroJo o rejoror |o co|iJoJ Je |os |o evo|uocir outrtico corstitu]e uro irstorcio JestiroJo o rejoror |o co|iJoJ Je |os |o evo|uocir outrtico corstitu]e uro irstorcio JestiroJo o rejoror |o co|iJoJ Je |os
orerJiojes orerJiojes orerJiojes orerJiojes orerJiojes. Su rosito rircio| es rejoror |o co|iJoJ Je| roceso Je orerJioje ] ourertor
|o ro|o|i|iJoJ Je ue toJos |os estuJiortes orerJor. |r este sertiJo, |o evo|uocir outrtico
corstitu]e uro octiviJoJ forroJoro (Nuriotti, C. l??0) ue errite reu|or |os orerJiojes, es
Jecir, correrJer|os, retroo|irertor|os ] rejoror |os rocesos irvo|ucroJos er e||os.
|r to| sertiJo, errite ros ue juor uro eieriercio Je orerJioje, irterverir o tiero oro
oseuror ue |os octiviJoJes |orteoJos ] |os reJios uti|ioJos er |o forrocir resorJor o |os
corocter|sticos Je |os o|urros ] o |os o|jetivos |orteoJos, cor e| fir Je |ocer ue sto seo uro
eieriercio eiitoso (A||o|, |., CorJiret, J. l?8?).
|oro ser efico ] cortri|uir reo|rerte o |o reu|ocir Je |os orerJiojes, |o evo|uocir Je|e
|osorse furJorerto|rerte er |o outoevo|uocir ] e| rofesor Je|e rorover ue seor |os roios
o|urros |os ue Jescu|ror |os criterios Je reo|iocir Je |o toreo, es Jecir, oue||os Jistirciores
ue erritor juor |o co|iJoJ Je| roJucto ] Je |os occiores ue ||evor o reo|ior|o.
Ao]oJo er este corjurto Je criterios, ue Nurioti (l??0) Jeroriro corto Je estuJio', e|
o|urro o|tiere urtos Je referercio ue |e erriter roritoreor su roio octiviJoJ,
foci|itorJo |os rocesos Je retocoricir. || |ec|o Je cortor cor estos criterios o roJe|os
ue |e ruestror |ocio JrJe ovoror, foci|ito |o toro Je corciercio Je sus roios ovorces,
er trriros Je co|iJoJ Je| roJucto, o| corfrortor|os cor |os criterios Je iito, ue corstitu]er
siru|toreorerte ur e|ererto JirorioJor Je |o octiviJoJ. |or ejer|o, si |o toreo es reo|ior
ur escrito, |os criterios Je iito estoror referiJos o osectos Je orJer forro| (resertocir,
reJoccir, escrituro, referercios |i||ioroficos, etc.) ] o cri terios Je orJer estructuro|
(co|erercio Je |o orurertocir, corocter Jerostrotivo Je| Jiscurso, recisir Je |os trriros,
estructuro Je| teito, etc.) (|eirieu, l?8?).
A Jiferercio Je |o evo|uocir troJicioro|, ue se eireso |osicorerte er ur roreJio Je rotos, |o
evo|uocir outrtico se certro er |os coretercios ue se |usco Jesorro||or o trovs Je |o occir
eJoico, es Jecir, se ierso e| ro||ero Je |o evo|uocir o| irterior Je| ro||ero Je |o occir
eJoico, corroretierJo o| o|urro er e||o, cor e| fir |tiro Je trorsforror |o evo|uocir er
uro octiviJoJ forroJoro' o| servicio Je| rejororierto Je |o co|iJoJ Je sus orerJiojes.
n
Corstitu]e uro orte irtero| Je |o erse|oro Corstitu]e uro orte irtero| Je |o erse|oro Corstitu]e uro orte irtero| Je |o erse|oro Corstitu]e uro orte irtero| Je |o erse|oro Corstitu]e uro orte irtero| Je |o erse|oro, or |o cuo| |o evo|uocir ro Je|e corsiJerorse
ur roceso seoroJo Je |os octiviJoJes Jiorios Je erse|oro o ur corjurto Je tests o rue|os
osoJos o| o|urro o| firo|ior uro uriJoJ o ur tero. |||o Je|e ser visto coro uro orte roturo| Je|
roceso Je erse|oro orerJioje, ue tiere |uor coJo ve ue ur o|urro toro |o o|o|ro, |ee,
escuc|o o roJuce ur teito er e| corteito Je uro octiviJoJ JeterriroJo. bosicorerte, se reterJe
ue |o evo|uocir roorciore uro irforrocir cortiruo, torto o| eJucoJor coro o| o|urro,
erritierJo reu|or ] retroo|irertor e| roceso Je orerJioje ] o|icor estroteios JestiroJos o
rejoror |o coretercios coruricotivos ] creotivos, JefiriJos reviorerte or or|os.
22
PRINCIPIOS DE LA EVALUACIN AUTNTICA
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
Ser !ierre] (l??8), |o rejor forro Je evo|uocir es |o o|servocir Jirecto Je |os octiviJoJes
Jiorios Jertro Je |o so|o Je c|oses, JorJe e| orerJioje ueJe ocurrir Jurorte e| tro|ojo co|o|orotivo,
cuorJo |os estuJiortes o|servor e| tro|ojo Je otros, cuorJo Jesorro||or ur ro]ecto, o|icor
rororos Je |ecturo si|ercioso sosteriJo, orticior er to||eres errorertes Je escrituro,
esto||ecer r|ti|es irterocciores socio|es, etc. |stos irstorcios irforror ros |erorerte so|re
e| rive| outrtico Je Jesorro||o Je |os Jiversos coretercios Je |os o|urros.
A| cororor |os tro|ojos irJiviJuo|es Je |os estuJiortes, e| rofesor ueJe Jeterriror sus
otrores Je Jesorro||o, or ejer|o, cuorJo ur estuJiorte escri|e uro orcJoto ue |e ocurri,
esto errite evo|uor su voco|u|orio, su coociJoJ oro eiresor ] ororior |os iJeos, su
|o|i|iJoJ oro uti|ior |os Jistirtos corverciores sirtocticos u ortoroficos Je| |eruoje, etc.
e este roJo, oro ue |o evo|uocir ro corstitu]o ur roceso seoroJo Je |os octiviJoJes
Je orerJioje, resu|to irJiserso||e ue |os o|urros |o||er, |eor, escri|or ] reescri|or
Jertro Je situociores outrticos Je corstruccir ] coruricocir Je sirificoJo, cor
Jestirotorios JefiriJos ] cor rositos c|oros.
|os rocticos evo|uotivos troJicioro|es, |osoJos rircio|rerte er |o o|icocir Je rue|os
terriro|es, ro ueJer reJir toJos estos rocesos ue ocurrer ] se vo|oror Jertro Je |o so|o Je
c|oses. |||os eretor ur erfoue Je |o evo|uocir JesJe ofuero |ocio oJertro' er ve Je JesJe
oJertro |ocio fuero'.
n
|vo|o coretercios Jertro Je corteitos sirificotivos |vo|o coretercios Jertro Je corteitos sirificotivos |vo|o coretercios Jertro Je corteitos sirificotivos |vo|o coretercios Jertro Je corteitos sirificotivos |vo|o coretercios Jertro Je corteitos sirificotivos. ertro Je| corceto Je evo|uocir
outrtico uro coretercio se Jefire coro |o coociJoJ Je octuor eficorerte Jertro Je uro
situocir JeterriroJo, oo]orJose er |os corociriertos oJuiriJos ] er otros recursos coritivos
(|errerouJ, l??). |or ejer|o, ur o|ooJo coreterte oro reso|ver uro situocir jur|Jico, oJeros
Je Joriror |os corociriertos |osicos Je| Jerec|o, reuiere esto||ecer re|ociores ertre e||os,
corocer |o eieriercio jur|Jico o| resecto, rorejor |os roceJiriertos |eo|es ] forrorse uro
reresertocir ersoro| Je| ro||ero, uti|iorJo su irtuicir ] su roio forro Je roororierto.
e| risro roJo, oro ue ur o|urro seo coreterte er e| oreo Je |o |io|o|o ro |osto ue
rerorice e|erertos Je orotor|o ] Je fisio|o|o Je| coror ] u|rores, siro ue Je|e uti|ior
estos corociriertos oro ei|icorse ferreros coro e| ourerto Je| ritro corJ|oco ] resirotorio
Jurorte uro octiviJoJ Jeortivo.
As|, |o corstruccir Je coretercios es irseoro||e Je |o oJuisicir ] reroriocir Je
corociriertos, sir er|oro, estos Je|er oJer ser rovi|ioJos o| servicio Je uro occir efico.
|r esto ersectivo, |os so|eres osurer su |uor er |o occir, corstitu]erJo recursos Jeterrirortes
oro iJertificor ] reso|ver ro||eros ] oro toror Jecisiores. |ste |orteorierto oc|oro e|
ro|erterJiJo frecuerte er |o escue|o, ue corsiste er creer ue Jesorro||orJo coretercios se
rerurcio o trorsritir corociriertos. |r cosi toJos |os occiores |uroros se reuiere er|eor
corociriertos ] riertros ros cor|ejos ] o|stroctos seor estos occiores, ros reuierer Je so|eres
or|ios, octuo|es, ororioJos ] fio||es.
23
PRINCIPIOS DE LA EVALUACIN AUTNTICA
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
Uro coretercio ro es sirriro Je Jestreos ois|oJos, ]o ue irtero ur corjurto Je |o|i|iJoJes,
estos, osturos, o|o|ros, ] ue se irscri|e Jertro Je uro corteito ue |e Jo sertiJo. |or estos
roores, |o corstruccir Je coretercios reuiere Je situociores cor|ejos |ioJos o |os rocticos
socio|es Je |os o|urros ] o| erfrertorierto Je situociores ro||eroticos.
n
Se reo|io o ortir Je situociores ro||eroticos Se reo|io o ortir Je situociores ro||eroticos Se reo|io o ortir Je situociores ro||eroticos Se reo|io o ortir Je situociores ro||eroticos Se reo|io o ortir Je situociores ro||eroticos. e ocuerJo o| corceto Je evo|uocir outrtico,
|o evo|uocir Je|e irscri|irse Jertro Je situociores JiJocticos ortoJoros Je sertiJo ] ortoJoros
Je o|stocu|os coritivos (Weru||er, |., er |errerouJ, l??). Uro situocir ro||ero es oue||o
ue se ororio o|reJeJor Je ur o|stocu|o ue |os o|urros Je|er sueror ] ue e| rofesor |o
iJertificoJo reviorerte (Asto|fi, l??). |sto situocir Je|e ofrecer suficierte resistercio coro
oro erritir ue |os o|urros oror er jueo sus corociriertos ] se esfuercer er reso|ver e|
ro||ero. |r este coso, e| rofesor ro ueJe ofrecer ur roceJirierto estorJor oro reso|ver
Jic|o situocir, siro estiru|or o |os o|urros o Jescu|rir ur roceJirierto oriiro|.
n
Se certro er |os forto|eos Je |os estuJiortes. Se certro er |os forto|eos Je |os estuJiortes. Se certro er |os forto|eos Je |os estuJiortes. Se certro er |os forto|eos Je |os estuJiortes. Se certro er |os forto|eos Je |os estuJiortes. Corsistertererte cor |os |orteoriertos Je
V]ots|] (l?8), |o evo|uocir outrtico se |oso er |os forto|eos Je |os estuJiortes, es Jecir,
o]uJo o |os o|urros o iJertificor |o ue e||os so|er o Joriror (su oro octuo| Je Jesorro||o) ] |o
ue sor cooces Je |oror cor e| oo]o Je ersoros cor ro]or coretercio (su oro Je Jesorro||o
riiro). || |ec|o Je ue |o evo|uocir outrtico se |ose furJorerto|rerte er |os Jesere|os
Je |os o|urros ] ro so|orerte er |o|i|iJoJes o|stroctos ] Jescorteituo|ioJos, coro es e| coso
Je |os rue|os Je |oi ] oe|, ofrece ur or|io rorer oro re|evor |os coretercios Je |os
estuJiortes, ]o seor esocio|es, cororo|es, irterersoro|es, |iru|sticos, roteroticos, ort|sticos,
etc. (CorJrer, l??S). |os roJuctos e|o|oroJos or |os o|urros Jertro Je corteitos ue |es otoror
sertiJo, |o o|servocir Je |o forro er ue e||os resue|ver |os situociores ro||eroticos ue
erfrertor, |os irterocciores ue ocurrer Jurorte |os octiviJoJes, |o o|servocir Je sus oortes
creotivos ] Jiversos, ourertor |o ro|o|i|iJoJ Je |ocer eviJertes sus forto|eos, cor e| corsiuierte
efecto so|re e| Jesorro||o Je su outoestiro.
n
Corstitu]e ur roceso co|o|orotivo Corstitu]e ur roceso co|o|orotivo Corstitu]e ur roceso co|o|orotivo Corstitu]e ur roceso co|o|orotivo Corstitu]e ur roceso co|o|orotivo, orue corci|e |o evo|uocir coro ur roceso co|o|orotivo ]
ru|tiJireccioro|, er e| cuo| |os o|urros orerJer Je sus ores ] Je| rofesor, ] este orerJe Je ] cor
sus o|urros (Co||irs, broWr ] NeWror, l?8c). |o corsiJerocir Je |o evo|uocir coro ur roceso
co|o|orotivo, ir|ico ue |os o|urros orticior er e||o ] se resorso|i|ior Je sus resu|toJos, er
cuorto usuorios rirorios Je| roJucto Je |o irforrocir o|teriJo. Histricorerte, |o evo|uocir |o
siJo visto coro ur roceJirierto eiterro, uriJireccioro|, o coro Je| rofesor, JestiroJo o co|ificor o
|os o|urros ] ro coro uro irstorcio ue Je|e ser reo|ioJo or ] oro or|os.
CuorJo |o evo|uocir corstitu]e ur roceso corortiJo ertre eJucoJores ] o|urros, oo]o e|
rejororierto Je |o efectiviJoJ Je |o erse|oro ] |o toro Je Jecisiores. Siri|orrerte, |os octiviJoJes
Je evo|uocir ue irvo|ucror o |os estuJiortes, |os o]uJor o erterJer sus roios coretercios
] recesiJoJes ] o resorso|i|iorse Je su roio orerJioje. |o evo|uocir orticiotivo refuero
|os |oos ertre o|urros ] roestros o| situor|os coro coort|cies Je| roceso Je orerJioje.
24
PRINCIPIOS DE LA EVALUACIN AUTNTICA
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
|oro ue |o evo|uocir seo ur roceso co|o|orotivo, |os roestros, er corjurto cor sus estuJiortes,
recesitor Jise|or su roio sistero Je evo|uocir, cu]os retos se refieror o |os o|jetivos Je
orerJioje ] o |os eieriercios ue se estirer Jeseo||es. |stos criterios o estorJores Je|er ser
o|iertos ] suficiertererte f|eii||es oro oJotorse o |os corocter|sticos roios Je coJo so|o Je
c|oses ] o |os esti|os irJiviJuo|es Je orerJioje. |ioJo o estos retos Je|e eiistir ur or|io
reertorio Je tcricos ] estroteios Je evo|uocir ue erritor recoi|or ] oro|ior vorioJos
eviJercios Je |os Jesere|os irJiviJuo|es ] ruo|es.
n
iferercio evo|uocir Je co|ificocir. iferercio evo|uocir Je co|ificocir. iferercio evo|uocir Je co|ificocir. iferercio evo|uocir Je co|ificocir. iferercio evo|uocir Je co|ificocir. CuorJo |os reresertociores Je |os eJucoJores ] Je |os
oJres corfurJer |o rocir Je evo|uocir cor |o Je co|ificocir, |os o|urros tierJer o ereror
octituJes Je JeerJercio ] osiviJoJ frerte o su roio orerJioje. Si e| tro|ojo ro es co|ificoJo,
ro se esfueror Je |o risro forro, uesto ue sus rotivociores se reJucer o |o |sueJo Je uro
retri|ucir irreJioto. AJeros, se sierter errorertererte iruietos o juoJos ] tierJer o
oJotor corJuctos Je ocu|torierto o Je evitocir orte ese cortro|, oro ro correr e| rieso Je
rostror sus Jificu|toJes o errores. |or ejer|o, se ousertor o se erferror' e| J|o Je |o rue|o,
coior o| coro|ero Je| |oJo, escri|er teitos |o ros cortos osi||e, etc.
CuorJo se corci|e |o evo|uocir coro |o certificocir ref|ejoJo er uro roto, ourue esto seo
recesorio JesJe e| urto Je visto Je |o resir socio|, otoro uro irforrocir restririJo Je
o|uros osectos Je| orerJioje, ] ro cortri|u]e o rejoror |o co|iJoJ Je |os coretercios
|iru|sticos ] coruricotivos Je |os o|urros ri |o co|iJoJ Je |os rocticos Je |os rofesores.
Uro evo|uocir ue s|o uti|io rue|os e|o|oroJos, oJriristroJos ] cuortificoJos or e| eJucoJor,
corstitu]e erero|rerte ur rorerto terriro|' Je corocter urorerte certificotivo, er e| cuo|
|os o|urros ro tierer c|oro cor u criterios fueror correiJos o u se esero|o ue e||os fueror
cooces Je |ocer. || roJucto Je |o evo|uocir corsiste er uro roto eritiJo or otro ] ro er ur
oro|isis Je |os ro||eros ue |os risros o|urros fueror ercortrorJo Jurorte e| octo Je |eer o
escri|ir, ri er e| iito o|teriJo Jertro Je ur octo coruricotivo er uro situocir JeterriroJo.
n
Corstitu]e ur roceso ru|tiJirersioro|. Corstitu]e ur roceso ru|tiJirersioro|. Corstitu]e ur roceso ru|tiJirersioro|. Corstitu]e ur roceso ru|tiJirersioro|. Corstitu]e ur roceso ru|tiJirersioro|. |o evo|uocir outrtico es ur roceso
furJorerto|rerte ru|tiJirersioro|, JoJo ue o trovs Je e||o se reterJe o|terer vorioJos
irforrociores referiJos, torto o| roJucto coro o| roceso Je orerJioje, estiror e| rive| Je
coretercio Je ur o|urro er ur or|ito esec|fico, verificor |o ue se |o orerJiJo er e| rorco Je
uro roresir, juor ur roJucto er furcir Je criterios JeterriroJos, orecior |o forro Je
coruricor |o||oos, etc.
|r to| sertiJo, |o evo|uocir es or esercio |uro| ] ro Je|er|o corsiJerorse coro uro sir|e
octiviJoJ, siro ros |ier coro ur roceJirierto ue se Jesorro||o er Jiferertes |oros ] er Jistirtos
irstorcios (HoJji, l??0). |sto |uro|iJoJ Je |o evo|uocir ir|ico ue se uti|icer vorioJos estroteios
evo|uotivos, to|es coro |o o|servocir Jirecto, ertrevistos, |istos Je cotejo, ro]ectos, etc. ] r|ti|es
criterios Je correccir. !or|ir |o |uro|iJoJ Je |o evo|uocir Jo |uor o vorioJos irforrociores
25
PRINCIPIOS DE LA EVALUACIN AUTNTICA
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
so|re |os coretercios Je |os o|urros, erritierJo ue se eireser |os Jistirtos irte|iercios ]
esti|os coritivos.
A| risro tiero, ofrece r|ti|es oorturiJoJes oro ue |os o|urros rorifiester su rive| Je
corstruccir ] o|icocir Je corociriertos cor|ejos. |or ejer|o, oro evo|uor si ur o|urro |o
Jesorro||oJo coretercios Je eiresir oro|, es recesorio o|rir esocios oro ue tore |o o|o|ro
oro irforror so|re e| resu|toJo Je uro irvestiocir, oro cortor uro eieriercio, corertor ur
|i|ro, etc. Asirisro, cuorJo ur o|urro corerto ur |i|ro cor ertusiosro o escri|e uro rese|o
oro e| Jiorio ruro|, esos occiores oortor ros irforrocir so|re su corstruccir ersoro| Je|
sirificoJo, ue ur corjurto Je reurtos Je se|eccir r|ti|e o reurtos estereotioJos to|es
coro. cCuo| es |o iJeo rircio| o c|r u secuercio ocurrieror |os evertos
A Jiferercio Je |os rue|os Je |oi ] oe|, ue corocterior o |o evo|uocir troJicioro|, |o evo|uocir
outrtico errite evo|uor e| |eruoje coro uro focu|toJ, es Jecir, coro uro |errorierto oro
resorJer o vorioJos recesiJoJes ] rositos suriJos Je Jistirtos situociores coruricotivos,
ros ue evo|uor Jestreos ] corociriertos ois|oJos. |vo|o |o irterocir ] o|icocir Je
coretercios er corteitos reo|es ] sirificotivos ] evito e| rieso Je evo|uor s|o su|Jestreos
ois|oJos, ue ro ref|ejor |o |ecturo ] |o escrituro outrticos.
n
Uti|io e| error coro uro ocosir Je orerJioje Uti|io e| error coro uro ocosir Je orerJioje Uti|io e| error coro uro ocosir Je orerJioje Uti|io e| error coro uro ocosir Je orerJioje Uti|io e| error coro uro ocosir Je orerJioje. |os roJe|os corstructivistos otoror o|
error ur |uor irortorte Jertro Je| roceso Je orerJioje ] |orteor |o recesiJoJ Je Jejor ue
oorecor oro tro|ojor o ortir Je e||os (Asto|fi, l??). e este roJo, |os errores se corsiJeror
irteresortes se|o|es Je |os o|stocu|os ue e| o|urro Je|e erfrertor oro orerJer, sor irJicoJores
] oro|ioJores Je |os rocesos irte|ectuo|es ue se ercuertror er jueo. Se troto, ertorces, Je
erterJer |o |ico Je| error ] socor|e ortiJo oro rejoror |os orerJiojes, Je |uscor su sertiJo
] e| Je |os oerociores irte|ectuo|es Je |os cuo|es este corstitu]e uro se|o|.
Ser Asto|fi (l??), |os errores sor corstitutivos Je| octo risro Je corocer ] ref|ejor ur o|stocu|o
eistero|ico o| ue se erfrerto e| irJiviJuo. |ste o|stocu|o ro corstitu]e ur voc|o roverierte Je |o
irororcio, ru] or e| cortrorio, sure Je |os corociriertos revios Je| irJiviJuo, |os cuo|es er ur
rorerto JoJo |e iriJer corstruir ruevos corociriertos. |or otro orte, |os o|stocu|os oseer r|ti|es
Jirersiores ] ro ocurrer s|o er e| or|ito Je |o coritivo, e||os rovierer tor|ir Je| or|ito ofectivo
] erotivo ] oorer resistercio o| orerJioje, reve|orJo |o |ertituJ ] |os reresiores ue corocterior
|o corstruccir Je| ersorierto. As|, ruc|os resuestos ue ros orecer eiresiores Je fo|to Je
coociJoJ Je |os o|urros, sor Je |ec|o, roJucciores irte|ectuo|es ue Jor testirorio Je estroteios
coritivos rovisorios ue e||os uti|ior coro orte Je| roceso Je corstruccir Je sus orerJiojes.
|or e| cortrorio, cuorJo se orte Je |o |ose Je ue |os resuestos iroJecuoJos Je ur o|urro se
ei|icor or su Jistroccir o su irororcio, e| rofesor se resto o |o osi|i|iJoJ Je occeJer o|
sertiJo Je ese error. |uc|os errores coretiJos er situociores JiJocticos Je|er ser corsiJeroJos
coro rorertos creotivos Je |os o|urros, coro roresos er |o corstruccir Je o|r corceto.
26
PRINCIPIOS DE LA EVALUACIN AUTNTICA
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
!roJicioro|rerte se ierso ue si e| rofesor ei|ico |ier, si cuiJo e| ritro, si escoe |ueros
ejer|os ] si |os o|urros estor otertos ] rotivoJos, ro Je|er|o rorro|rerte ocurrir rirr error
Je orte Je e||os. Se suore ue cuorJo se |o seuiJo uro roresir Je octiviJoJes oJecuoJo o
|os rive|es Je |os estuJiortes, eso risro roresir Je corteriJos Je|er|o |o|er siJo oJuiriJo
or e||os, sir ro||eros. |sto octituJ roviere Je uro cierto reresertocir so|re e| octo Je orerJer,
erci|iJo, er erero|, coro ur roceso Je oJuisicir Je corociriertos ue se vor irterorJo
Jirectorerte er |o rerorio, sir sufrir ur rocesorierto ersoro|, ri retrocesos, ri Jesv|os.
Ur |uer ejer|o Je uti|iocir Je| error coro ocosir Je orerJioje |o corstitu]e e| oro|isis Je
Jiscreorcios o riscues (CooJror, l?8c) Jesorro||oJo er e| Co|tu|o !ercero.
3. BASES TERICAS QUE FUNDAMENTAN LA EVALUACIN AUTNTICA
|o ersectivo Je |o evo|uocir outrtico se furJorerto er |os siuiertes urtos Je visto ] teor|os.
n
|vo|uocir forrotivo. |vo|uocir forrotivo. |vo|uocir forrotivo. |vo|uocir forrotivo. |vo|uocir forrotivo. |o evo|uocir outrtico es ur corceto JerivoJo Je |o evo|uocir forrotivo,
JefiriJo iricio|rerte or Scriver er l?c, or oosicir o| Je evo|uocir surotivo. |ste outor se
|os er |os oortes Je b|oor (l?S), uier er |os o|os c0 irtroJujo |o iJeo Je ue |o ro]or orte Je
|os o|urros oJ|o orerJer |o ro]or orte Je |os corteriJos ertreoJos or |o escue|o, sierre
ue e||o corsiJeroro sus ritros ] roJo|iJoJes esec|ficos Je orerJioje (|errerouJ, l??8). |o
evo|uocir forrotivo se roore coro rircio| o|jetivo corJucir |os orerJiojes Je |os o|urros
er e| rorco Je uro eJoo|o JiferercioJo. ||evor o toJos |os o|urros o Joriror ciertos coociJoJes,
o trovs Je rtoJos ] ritros ue resorJor o sus recesiJoJes orticu|ores.
|o ersectivo Je evo|uocir outrtico rouesto er e| reserte |i|ro, or||o e| corceto Je evo|uocir
forrotivo orue |o |i|ero Je su Jirersir teroro|, es Jecir, |o evo|uocir forrotivo Jejo Je ser
uro irstorcio irterreJio ertre |o evo|uocir Jiorstico ] |o surotivo ] se trorsforro er ur oJeroso
reJio oro rejoror |o co|iJoJ Je |os orerJiojes Je rorero errorerte.
Ur oorte irortorte Je |o evo|uocir forrotivo o| corceto Je evo|uocir outrtico es |o corcecir
Je |o evo|uocir coro ur roceso ue retroo|irerto e| orerJioje, osi|i|itorJo su reu|ocir or
orte Je| ri|o. As|, este ueJe, jurto cor e| eJucoJor, ojustor |o roresir Je sus so|eres ] oJotor
|os octiviJoJes Je orerJioje Je ocuerJo o sus recesiJoJes ] osi|i|iJoJes. |o evo|uocir forrotivo
errite so|er rejor JrJe se ercuertro e| o|urro resecto o ur orerJioje JeterriroJo, oro
tor|ir so|er rejor |osto JrJe ueJe ||eor (|errerouJ, l???). Su efecto ositivo se re|ocioro
cor |o toro Je corciercio Je| o|urro Je su roio roceso Je orerJioje.
|o evo|uocir forrotivo corstitu]e ur irortorte oorte o |o rouesto Je evo|uocir outrtico,
JoJo ue trorsforro |o re|ocir ue tiere e| o|urro cor e| so|er ] cor su roio forro Je orerJer.
er |o reJiJo ue | ueJo ovoror er |o outoevo|uocir ] er |o coevo|uocir, oJuiriro ro]or
outoror|o er sus orerJiojes.
27
BASES TERICAS QUE FUNDAMENTAN LA EVALUACIN AUTNTICA
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
n
lrterocir Je |os roJe|os |o||stico ] Je Jestreos lrterocir Je |os roJe|os |o||stico ] Je Jestreos lrterocir Je |os roJe|os |o||stico ] Je Jestreos lrterocir Je |os roJe|os |o||stico ] Je Jestreos lrterocir Je |os roJe|os |o||stico ] Je Jestreos. urorte |os orteriores JcoJos,
|os re|ociores ertre |o evo|uocir ] |o erse|oro/orerJioje er |os rororos Je |ecturo ]
escrituro, |o||or estoJo referertererte errorcoJos or |o |ico Je| orerJioje Je Joririo
(roster] |eorrir'), irtroJuciJo o| coriero Je |os o|os c0 ] ue se troJuce er ur roJe|o
Je Jestreos. |o reto Je este roJe|o corsiste er oseuror ur JeterriroJo rerJirierto ertre
|os estuJiortes, |oroJo o trovs Je uro secuercio irstruccioro| ue irc|u]e uro serie
c|ororerte iJertificoJo Je su|Jestreos, orJeroJo JesJe |o ros sir|e |osto |o ros cor|ejo.
|sto |ico, cuorJo ro se irtero o ersectivos |o||sticos, tierJe o corcetuo|ior ] o evo|uor
e| orerJioje Je |o |ecturo ] |o escrituro coro ur corjurto Je recorisros orJeroJos Je |o
ros sir|e o |o ros cor|ejo, ue Je|er ser orerJiJos Je rorero secuercioJo, er ve Je
corce|ir|os coro rocesos irteroJos ] cor|ejos Je corstruccir ] coruricocir Je
sirificoJo, Jertro Je corteitos sirificotivos.
|or e| cortrorio, e| roJe|o |o||stico (Srit|, |., l?8c, CooJror, l?8c) |orteo ue |o rejor evo|uocir
Je |o |ecturo, coro osirisro Je |os rocesos Je escrituro, ocurre cuorJo |os roestros o|servor e
irteroctor cor |os estuJiortes, riertros e||os |eer ] roJucer teitos outrticos cor rositos
JefiriJos to|es coro cortestor uro corto, escri|ir uro fe|icitocir, e|o|oror ur ofic|e o |oreor ur
ro]ecto Je curso. |ste |orteorierto ref|ejo |o octuo| corrersir Je |o |ecturo ] |o escrituro coro
rocesos irteroctivos ue irvo|ucror siru|toreorerte o| |ector/escritor, o| teito, o| corteito ] o|
reJioJor otercio|, toJos |os cuo|es o| irteroctuor, irf|uercior |o |ecturo o |o roJuccir Je teitos,
iroctorJo er |o corstruccir ] coruricocir Je| sirificoJo.
n
!eor|o Je| esuero. !eor|o Je| esuero. !eor|o Je| esuero. !eor|o Je| esuero. !eor|o Je| esuero. |sto teor|o |orteo ue |os corociriertos estor ororioJos er esueros
coritivos ] ue ur orerJioje ocurre cuorJo |o ruevo irforrocir es osiri|oJo Jertro Je ur
esuero coritivo revio. |os iru|sores Je esto teor|o (Ausu|e|, l?c8, kure||ort, l?80) |or
reviviJo e| trriro esuero uti|ioJo er e| osoJo or eWe], (l?S1), bort|ett (l?1c) ] |ioet, oro
o|icor|o o| roceso Je ororiocir estructurorte ue ejerce e| |ector so|re e| teito riertros
irterocto cor |.
esJe este urto Je visto, riertros ros eieriercios tierer |os estuJiortes cor ur tero
orticu|or, |es es ros foci| esto||ecer re|ociores ertre |o ue ]o so|er ] |o ruevo ue estor
orerJierJo, forru|or |itesis ] |ocer reJicciores so|re e| sirificoJo Je |os teitos. ertro
Je esto ersectivo, |os eJucoJores oo]or o |os estuJiortes o corstruir uro |ose eieriercio|
Je corociriertos ] o esto||ecer re|ociores ertre sus corociriertos revios ] |o ue esto
sierJo orerJiJo.
n
|ersectivo eco|ico o sociocoritivo. |ersectivo eco|ico o sociocoritivo. |ersectivo eco|ico o sociocoritivo. |ersectivo eco|ico o sociocoritivo. |ersectivo eco|ico o sociocoritivo. Otro susterto terico ue oo]o e| rovirierto
Je |o evo|uocir outrtico esto JoJo or |o ersectivo ||oroJo eco|ico' o sociocoritivo'
(C|ouveou, l??c). ||orteo ue |o corcecir troJicioro| Je |o evo|uocir, erero|rerte, ro
toro er cuerto e| corteito JorJe ocurre e| orerJioje esec|fico ue se reterJe reJir ]
ostu|o ue es recesorio esto||ecer re|ociores ertre e| orerJioje, |os rocesos socio|es ]
28
BASES TERICAS QUE FUNDAMENTAN LA EVALUACIN AUTNTICA
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
|os rocesos coritivos. Ser este urto Je visto, cuorJo se |o||o Je orerJioje se estor|or
|orteorJo Jos ro||eros. uro referiJo o |os osectos coritivos ue se orer er jueo
frerte o |o toreo ] otro referiJo o| esocio o corteito JorJe ocurre e| orerJioje. Visto os|, |o
evo|uocir Je|er|o Jetector |os rocticos cu|turo|es ] recursos roveriertes Je| reJio
eitroesco|or ue e| o|urro osee, cor e| fir Je esto||ecer estroteios Je orerJioje ]
evo|uocir ue se oo]er er e||os.
|sto ersectivo se cor|ererto cor e| |orteorierto Je| erfoue etrorofico', ue orte
Je |o reriso Je ue eiister ciertos ferreros Je| corortorierto |uroro ue ro ueJer
ser corociJos s|o o trovs Je rtoJos cuortitotivos, siro ue es recesorio o|servor |o
irteroccir socio| ertre |os octores Je| roceso, ocurriJo er situociores roturo|es (koc|We||,
l?80). |sto o|servocir errite correrJer e| ro||ero Je| ri|o er uro |o|o|iJoJ ue |e Jo
sertiJo. |or e| cortrorio, cuorJo esto |o|o|iJoJ es JiviJiJo er ortes, se ierJe |o osi|i|iJoJ
Je erci|ir|o er su cor|ejiJoJ.
n
Corstructivisro. Corstructivisro. Corstructivisro. Corstructivisro. Corstructivisro. esJe este urto Je visto, e| orerJioje es ur roceso corstructivo'
er e| cuo| e| estuJiorte esto e|o|ororJo uro reresertocir irterro Je| corocirierto, o|
ircororor|o o sus corociriertos revios. |sto reresertocir esto corstortererte o|ierto
o| cor|io, er cuorto se corstru]e o ortir Je |o eieriercio (beJror, Currir|or, uff] ]
|err], l??1).
|sto ersectivo |orteo ue |os estuJiortes Jor sertiJo o su rurJo, cuorJo corector |o ue
e||os so|er ] |or eieriercioJo, cor |o ue estor orerJierJo. |||os corstru]er sirificoJos
o trovs Je estos re|ociores, cuorJo |os eJucoJores |orteor ro||eros sirificotivos, |os
estiru|or o irJoor, estructuror octiviJoJes Je orerJioje er torro o corcetos rirorios,
vo|oror |os urtos Je visto ] |os corociriertos Je |os estuJiortes ] cororter cor e||os |os
rocesos evo|uotivos (broo|s ] broo|s, l??1).
n
|rocti co eJoi co ref| eii vo. |rocti co eJoi co ref| eii vo. |rocti co eJoi co ref| eii vo. |rocti co eJoi co ref| eii vo. |rocti co eJoi co ref| eii vo. |os roestros orerJer o erse|or ] o rejoror su
erse|oro cuorJo reo|ior errorertererte ur Jio|oo irte|ierte cor |o roctico', es
Jecir, cuorJo sor cooces Je toror Jistorcio Je e||o ] ref|eiioror oro correrJer|o ] rejoror|o
(Sc|or, l??8).
|o evo|uocir outrtico ircororo estos urtos Je visto ] teor|os, er cuorto e||o reuiere ue
|os o|urros Jeruestrer |o corstruccir Je| sirificoJo o trovs Je Jesere|os, es Jecir, o
trovs Je occiores er |os cuo|es o|icor sus orerJiojes, orue es co|o|orotivo ] recesito
Je |o irteroccir ] e| oo]o Je |os otros, orue visuo|io o |os o|urros coro |ectores ]
escritores octivos cor fires coruricotivos, orue Jeruestro e| roreso Je |os o|urros o
|o |oro Je| tiero, vo|ororJo e| ircrererto Je| corocirierto ] su o|icocir. |iro|rerte, |o
evo|uocir outrtico reve|o esto ircororocir, orue reuiere ue |os o|urros se
outoevo|er, rorovierJo su ref|eiir er re|ocir o su roio roctico.
29
BASES TERICAS QUE FUNDAMENTAN LA EVALUACIN AUTNTICA
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
4. TENDENCIAS EVALUATIVAS INTEGRADAS A LA PROPUESTA DE
EVALUACIN AUTNTICA
|os rirciios, roceJiriertos ] criterios Je |o evo|uocir outrtico resertoJos er este
|i|ro |or recoiJo |os oortes ertreoJos or o|uros terJercios octuo|es, o|terrotivos o |o
evo|uocir troJicioro|. |os Jefiriciores ] corocter|sticos Je estos terJercios o|terrotivos se
resertor o cortiruocir cor e| fir Je ue |os |ectores rofurJicer su irforrocir so|re |os
fuertes uti|ioJos.
n
|vo|uocir Je Jesere|o. |vo|uocir Je Jesere|o. |vo|uocir Je Jesere|o. |vo|uocir Je Jesere|o. |vo|uocir Je Jesere|o. |o Jerorirocir evo|uocir Je Jesere|o' corer coro ur
roceJirierto uti|ioJo esecio|rerte er e| oreo Je |o ciercio, evo|uorJo o |os estuJiortes o trovs
Je reso|ver ur ro||ero, corstruir ur ortefocto o efectuor ur eierirerto. |r e| |ec|o, esto
roJo|iJoJ Je evo|uocir |o siJo sierre o|icoJo er |o eJucocir f|sico ] er |os ortes, er |os cuo|es
e| o|urro tiere ue Jerostror, er forro corcreto, su |o|i|iJoJ oro irtor ur cuoJro o oro
reo|ior uro rue|o Jeortivo.
|r esto |tiro JcoJo, |o evo|uocir Je Jesere|o se |o erero|ioJo o |o evo|uocir Je| |eruoje
oro| ] escrito (Cut|rie et o|. l???), corstitu]erJo ur irortorte oorte o| corceto Je evo|uocir
outrtico, o| |orteor ue |os estuJiortes Je|er ser evo|uoJos o ortir Je creor ur roJucto o
forru|or uro resuesto ue Jeruestre su rive| Je coretercio o corocirierto, Jertro Je
situociores eJucotivos sirificotivos ] corteituo|ioJos.
Ser esto ersectivo, e| roceso evo|uotivo ocurre riertros |os estuJiortes irteroctor ]
escri|er vorioJos teitos Jertro Je uro uriJoJ terotico o Je ur ro]ecto er rorc|o, or
ejer|o, octiviJoJes to|es coro escri|ir er ur eriJico, irforror so|re ur oseo o| coro,
|eer o otros |os corteriJos Je |os Jiorios, corertor ort|cu|os so|re teros Je irters, etc.
!or|ir ocurre riertros |os o|urros eiresor Je Jistirtos roreros |o corrersir Je ur
teito, ]o seo o trovs Je uro Jrorotiocir, Je |o e|o|orocir Je ororioJores roficos,
resreres, etc. |r este tio Je evo|uocir se reuiere irc|uir r|ricos Jescritoros Je |o
co|iJoJ Je| Jesere|o Je| estuJiorte.
n
|vo|uocir situoJo o corteituo|ioJo |vo|uocir situoJo o corteituo|ioJo |vo|uocir situoJo o corteituo|ioJo |vo|uocir situoJo o corteituo|ioJo |vo|uocir situoJo o corteituo|ioJo. |sto terJercio |oce ur oorte sirificotivo o |o evo|uocir
outrtico, er cuorto roore reurir irforrocir so|re e| orerJioje Je |os estuJiortes Jertro Je|
corteito JorJe ocurre |o eieriercio Je orerJioje (Art|or], k. et o|., l??l). ertro Je esto ersectivo,
e| trriro corteito irvo|ucro e| rosito ] |o roJo|iJoJ Je |o erse|oro ] e| |uor JorJe ocurre.
|jer|os Je este tio Je evo|uocir irc|u]er irvertorios Je octituJes e irtereses, rue|os o tests e|o|oroJos
or e| roestro, ro]ectos ] octiviJoJes ue irvo|ucror |o |ecturo ] roJuccir Je teitos.
n
|vo|uocir Je| Jesorro||o |vo|uocir Je| Jesorro||o |vo|uocir Je| Jesorro||o |vo|uocir Je| Jesorro||o |vo|uocir Je| Jesorro||o. .. .. |o evo|uocir Je| Jesorro||o (|osters, C. & |orster, |., l??c, Avo|os,
l??) se Jefire coro e| roceso Je roritoreor e| roreso Je| estuJiorte er ur oreo Je estuJio,
30
TENDENCIAS ALTERNATIVAS INTEGRADAS A LA PROPUESTA
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
cor e| fir Je toror Jecisiores ue foci|iter su futuro orerJioje.
|sto terJercio roore certror |o evo|uocir er e| roceso Je crecirierto ersoro| ] ro er e|
iito' o frocoso' Je| o|urro, erfotiorJo e| Jesorro||o Je ur o|orico Je coretercios,
corociriertos ] sirificoJos or orte Je coJo o|urro, er ve Je orer e| ocerto er |o cororocir
Je ur irJiviJuo cor otro.
|or otro orte, uti|io |os roos Je roreso oro Jescri|ir |o roturo|eo Je| Jesorro||o Je| o|urro
Jertro Je ur oreo Je orerJioje ] oro oseer ur rorco Je referercio ue errito roritoreor su
roreso irJiviJuo| o |o |oro Je| o|o esco|or. || roo Je roreso rofico ] Jescri|e e| ovorce Je|
orerJioje Je ur o|urro er re|ocir o irJicoJores o Jescritores Je Jestreos, coretercios,
sirificoJos o corociriertos. |oro i|ustror este roo Je roreso ueJe esto||ecerse uro oro|o|o
cor |os rorcos er |o oreJ ue o|uro ve reistroror ruestro crecirierto er o|turo. e rorero
siri|or, e| roreso Je ur estuJiorte er ur oreo Je| orerJioje ueJe visuo|iorse o |o |oro Je ur
cortiruo ue vo JesJe corociriertos ru] ruJirertorios, |osto |oros Je o|to rive|.
|o evo|uocir Je| Jesorro||o se corocterio orue ro uti|io co|ificociores e irforro o |os oJres
Je| roreso Je |os ri|os o trovs Je corertorios rorrotivos, |os resu|toJos Je |o evo|uocir se
uti|ior oro rejoror e irJiviJuo|ior |o erse|oro, oo]orJo o |os ri|os oro ue correrJor ]
corrijor sus errores, |os roresos irJiviJuo|es se cororor cor sus |oros orteriores ] se Jo uro
irforrocir erero| ocerco Je |o u|icocir Je| ri|o er su resectivo roo Je roreso. e ocuerJo
o esto ersectivo, |os o|urros ro reiter o|o ri sor roroviJos o ur curso suerior, coJo uro
oso or e| curricu|ur' secuercio| cor Jiferertes ritros, erritierJo ue e||os roreser er |os
Jistirtos oreos Je estuJio er |o reJiJo ue oJuierer coretercios.
|o evo|uocir Je Jesorro||o uti|io |o o|servocir Jirecto, reistros orecJticos, rotos toroJos Jurorte
uro ertrevisto, |itocoros Je |os estuJiortes, teitos roJuciJos or e||os ] otros rtoJos oro o|servor,
reistror ] co|eccioror eviJercios, |os cuo|es sor orc|ivoJos er ortofo|ios. || oro|isis Je estos eviJercios
errite o |os rofesores eitroer corc|usiores ocerco Je| rive| Je rerJirierto Je coJo estuJiorte.
n
|vo|uocir Jirorico |vo|uocir Jirorico |vo|uocir Jirorico |vo|uocir Jirorico |vo|uocir Jirorico. || roceJirierto JefiriJo coro evo|uocir Jirorico' or |euersteir
(l?80), Coriore ] broWr (l?8S), se |oso er |o rocir Je V]ots|] (l?8) resecto o |o oro Je
Jesorro||o riiro'. |ste corceto ore er eviJercio |os furciores coritivos ue estor er roceso
Je roJurocir ] errite orticior |osto JrJe e| ri|o ueJe roresor er |o so|ucir Je ro||eros
ros cor|ejos, si se |e oo]o o trovs Je uro reJiocir eficierte.
|o evo|uocir Jirorico Je |os furciores coritivos ro esto||ece Jiferercio ertre e| roceso Je
erse|oro/orerJioje ] |o evo|uocir, ir|ico riror e| roceso Je evo|uocir ro s|o certrorJose
er |os orerJiojes Je uro ersoro er ur rorerto JoJo, siro corsiJerorJo tor|ir su otercio|
Je orerJioje, e| cuo| rereserto |o Jiferercio ertre |o ue |os estuJiortes sor cooces Je |ocer
31
TENDENCIAS ALTERNATIVAS INTEGRADAS A LA PROPUESTA
EVALUACIN AUTNTICA DE LOS APRENDIZAJES: UNA PROPUESTA PARA EL CAMBIO
so|os (oro Je Jesorro||o reo|) ] |o ue e||os ueJer reo|ior cuorJo cuertor cor e| oo]o Je otros
(oro Je Jesorro||o riiro). |o oro Je Jesorro||o riiro es Jirorico ] cor|io corstortererte
er |o reJiJo Je ue e| ri|o oJuiere ruevos Jestreos ] corociriertos.
e ocuerJo o esto terJercio, |o evo|uocir ro se troJuce er ur urtoje ois|oJo, siro ue es ur
|rJice Je| tio ] cortiJoJ Je oo]o ue e| o|urro reuiere oro roresor er e| orerJioje. |o
evo|uocir Jirorico se |oso er |o iJeo Je ue |os estuJiortes orerJer rejor cuorJo ersoros
cor eieriercio |es roorcioror orJoriojes' oro corstruir ] roJucir sirificoJos ] cuorJo |o
irteroccir socio| ue se roJuce ertre e||os estiru|o estos rocesos. |r to| sertiJo, recorierJo
creor situociores eJucotivos er |os cuo|es |os rofesores irterocter cor sus o|urros reo|iorJo
uro reJiocir eficierte, es Jecir, roorciororJo roJe|os, |ocierJo suerercios, forru|orJo
reurtos, estiru|orJo |o reo|iocir cooerotivo Je toreos ] otros reJios ue |es erritor ovoror
|ocio ur siuierte rive| Je orerJioje.
e ocuerJo o V]ots|], e| roestro es ros efectivo cuorJo Jirie su erse|oro |ocio |o oro Je
Jesorro||o riiro Je coJo o|urro ] |oreo octiviJoJes ue ircororor r|ti|es oorturiJoJes
oro ue |os estuJiortes irterocter socio|rerte cor otros. || reserto e| orerJioje coro ur
cortiruo, o |o |oro Je| cuo| e| o|urro se rueve irterorJo ruevos corociriertos, Jestreos ]
coretercios.
Otro oorte terico Je keuver |euersteir (|rieto, .,l?8c) ue erriuece e| roceso Je evo|uocir,
se refiere o |o corocteriocir Je| octo rerto| coro ur roceso ue corsto Je tres foses. irut,
e|o|orocir ] outut. e ocuerJo o esto corcecir, cuorJo ur o|urro rorifiesto Jificu|toJes,
irtereso Jetector si estos se |oco|ior er |o fose Je ercecir o rececir Je |o irforrocir
(irut), er |o Je e|o|orocir o er |o Je resuesto (outut). |r esto ersectivo, |o evo|uocir
corstitu]e ur roceso rico er irforrocir, ue corsiJero ro so|o |os roJuctos o resuestos o
JeterriroJos irstrucciores, siro |o forro er ue e| ri|o esto orerJierJo ] |os o|stocu|os ue
ercuertro er su roceso Je orerJioje.
32
TENDENCIAS ALTERNATIVAS INTEGRADAS A LA PROPUESTA