SEPTEMBER 8, 2011-09-08 ARALIN 28: MGA REHIYON NG MINDANAO HEKASI B C A

FRIDAY

1:50 11:30 2:00 2:40 2:40 3:20

I. Layunin: 1 .Naituturo sa mapa ng Pilipinas ang Ibat-ibang rehiyon sa Mindanao 2. Nailalarawan ang katangiang pang heograpiya ng bawat rehiyon 3. Nagagamit ang mga pananda ( legend) sa mapa sa paglalarawan ng katangiang pisikal ng mga rehiyon. II. Paksang-aralin Mga Rehiyon ng Mindanao Sanggunian BEC-PELC II A2.1, IIA3,IIA4.1 PELC 2 at 3 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: Pagpapahalaga: mapang poilitikal, mapang pisikal, mga larawan

Tumulong sa pagpapaunlad ng mga rehiyon sa Mindanao

III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbabalitaan tungkol samga rehiyon na nasa kapuluan ng Mindanao 2. Pagsasanay Laro: Game ka nab a? A. Anong N ang pangunahing rehiyon sa Pilipinas? B. Anong Lc ang lupain ng tabako? C. Anong I ang lupain ng mga Ilocano? D. Anong GL ang may malawak na kapatagan? E. Anong P ang pangunahing hanapbuhay ng mga taga Timog katagalugan?

3. Balik-aral Ipasulat ang mga lalawigan at lungsod na sakop ng sumusunod na rehiyon. A. Rehiyon VI B. Rehiyon VII C. Rehiyon VIII B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda a. Pagpapakita ng ibat-ibang larawan na nagpapahiwatig ng mga Pilipinong Muslim, mga kaganapan o pangyayari sa mga naninirahan sa Mindanao Itanong: Anong bahagi ng Pilipinas ang naiisip ninyo kapag nakikita ang mga larawang ito? b. Ipakita ang mapa ng Pilipinas. Ipahanap ang bahaging Mindanao. Ano ang alam ninyo tungkol sa Mindanao? Ano ang nais ninyong malaman tungkol dito? A Malaking pulo Pinamamahayan ng Muslim N Rehiyong bumubuo nito Katangiang pangheograpiya NA

2. Pagbubuo ng Suliranin a. Anu-ano ang mga rehiyon ang bumubuo ng Mindanao? b. Anu-ano ang mga katangiang pang heograpiya nito? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I A. Ipasuri ang mapang political B. Itanong: Nasaan ang Mindanao? C. Anu-anong mga rehiyon ang bumubuo ng Minadanao? D. Alin sa mga rehiyon ang may tangway? E. Anu-anong mga maliliit na pulo ang nakahiwalay rito? Pangkat II A. Ipasuri ang mapang pisikal B. Itanong: Anu-anong mga anyong tubig at anyong lupa ang nakapaligid sa Mindanao? C. Anong bundok ang nasa bandang timog? Lawa?ilog? D. Paano mailalarawan ang topograpiya ng Mindanao?

E. Bakit tinawag na Lupang Pangako ang Minadanao? 5. Pag-uulat/ Pagtalakay sa Paksa Itanong: Anu-anong mga rehiyon ang makikita sa Mindanao? Ilarawan ang topograpiya at klima ng kapuluang Mindanao at mga rehiyong bumubuo nito? Anuanong mga produkto ang maipagmamalaki ng Rehiyong Mindanao? Bakit tinawag na Lupang Pangako ang Mindanao? 6. Paglalagom A. Ilang rehiyon mayroon ang Mindanao? B. Bakit ito tinaguriang Lupang Pangako C.Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Anu-ano ang mga rehiyong bumubuo sa Mindanao? Anu ang katangiang pangheograpiya ng bawat rehiyon? 2. Paglalapat Tinaguriang Lupang Pangako ang Mindanao,Ipakita ito sa pamamagitan ng pagguhit IV.Pagtataya Isulat ang tamang sagot. 1. 2. 3. 4. 5. Saan makikita ang bundok Apo? Saang rehiyon ang may tangway? Ano ang pangunahing industriya at hanapbuhay ng mga taga Rehiyon IX? Ano ang talon na makikita sa Rehiyon XII? Sa kabuuan ang Mindanao ay mayaman sa dalawang K. Anu-ano ang mga ito?

V. Kasunduan Magbasa tungkol sa Mindanao. Buuin ang Retrieval chart tungkol ditto. Retrieval Chart Rehiyon Lokasyon Topograpiya Klima Industriya Produkto

Noted: BRENDA C. BOONGALING Principal II

ARALIN 29: REHIYON XI AT X KANLURAN AT HILAGANG MINDANAO I. Layunin: 1.Naituturo sa mapa ang Rehiyon IX at X, mga lalawigan at lungsod na bumubuo sa bawat isa. 2. Nailalarawan ang katangiang pangheograpiya. 3. Napaghahambing ang dalawang rehiyon ayon sa katangiang pangheograpiya. 4. Natutukoy ang pangunahing likas na yamaan at yamang tao ng dalawang rehiyon. 5. Nauugnay ang pangunahing industriya, produkto at hanapbuhay sa katangiang pangheograpiya ng mga ito. II. Paksang-aralin Rehiyon IX at X Kanluran at Hilagang Mindanao BEC-PELC II . A 2. I, II. A 3, II.3, II. A 5, II. A 6 Kagamitan : mga larawan, mapang pisikal, mapang political at mapang pangkabuhayan, kagamitang pansining Pagpapahalaga:

Naipagmamalaki ang mga likas na yaman ng Rehiyon IX at X

III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagpapalitan ng kuro-kuro tungkol sa balitang narinig o napanood na nangyari sa Rehiyon IX at X.

2. Pagsasanay Alin ang hindi kasama sa pangkat? a. Aklan, Antique, Cebu, Iloilo b. Sicogon Island, Guimaras, Boracay, Chocolate Hills c. Leyte, Samar, Biliran, Negros Oriental d. Estancia, Golpo ng Leyte, Kipiot ng San Bernardino, Look ng Casigara e. Bohol, Negros Occidental, Negros Oriental, Siquijor 3. Balik-aral Sabihin kung saang rehiyon matatagpuan ang mga sumusunod: a. Lungsod ng Baguio b. Cebu c. Ilocos Norte d. Bulkang Mayon e. Ilog ng Cagayan f. Subic Bay g. Bulkang Taal h. Bundok Makiling i. Ilog Pasig j. Batanes

B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda a. Ipakita ang mapang political. Itanong: Ilang pulo ang bumubuo sa Mindanao? Anu-ano ang ito? b. Pagpapakita ng ibat ibang larawang may kaugnayan sa Rehiyon IX at X. Mag-uusap-usap tungkol dito. 2. Pagbubuo ng Suliranin a. Nasaan ang Rehiyon IX at X? Anu-ano ang mga lalawigan at kabisera nito? b. Ilarawan ang topograpiya at klima ng Rehiyon IX at X. c. Ano ang pangunahing industriya at hanapbuhay ng mga taga-Rehiyon IX at X? 3. Pananaliksik Magpagawa ng retrieval chart habang naglilikom ng datos. 4. Pangkatang Gawain Pangkat I a. Ipakita sa outline map ang kinalalagyan ng Rehiyon IX at X. Kulayan ng berde ang IX at dilaw ang X. b. Isulat ang tiyak na kinalalagyan nito. c. Tukuyin ang hangganan. H K S

TK T

TS

Pangkat II a. Tukuyin sa outline map ang mga lalawigang nasasakop ng Rehiyon IX at X. Kulayan ng dilaw ang Rehiyon X at berde ang IX. b. Gumamit ng pananda sa pagtukoy ng kabisera at lungsod. c. Buuin ang talahanayan. Rehiyon IX Lalawigan Zamboanga del Sur Kabisera Pagadian City Lungsod Pagadian

Lalawigan Bukidnon

Rehiyon X Kabisera Malaybalay City

Lungsod Malaybalay

Pangkat III a. Ilarawan ang topograpiya at klima ng Rehiyon IX at x. b. Igawa ng mapang pisikal ang dalawang rehiyon. Pangkat IV Iguhit ang pangunahing produkto at industriya ng mga taga-Rehiyon IX at X. 5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Nasaan ang Rehiyon IX at X? Ilang lalawigan ang bumubuo ng Kanlurang Mindanao? Timog Mindanao? Anu-ano ang mga ito? Ano ang

topograpiya ng Rehiyon IX at X? klima? Ano ang pangunahing produkto at industriya ng mga tao rito? 6. Paglalagom Rehiy on IX Lokasyon Kanluran g Mindana o Zamboa nga Peninsul a Mga Lalawiga n Zamboa nga Del Norte Zamboa nga Del Sur Zamboa nga Sibugay Bukidnon Camiguin Lanao del Norte Misamis Oriental Misamis Occident al Lungsod Dipolog Dapitan Pagadian Zamboa nga Isabela Klima Ligtas sa Bagyo Maulan sa buong taon Topograpiy a Industriy a Produk to Niyog Mais Kakaw prutas

Hilagang Mindana o

Malaybal ay Valencia Iligan Oroqueta Cagayan de oro Gingoog Ozamis Tangub

Mga malawa k na kapatag an May bahagin g mabund ok

Isang Pagsasak tangway a May Pangingis malawak na da kapatagan Paglalala ng banig Paggawa ng yari sa tanso, pilak at tingga Pantay ang Pagsasak pagkakaba a hagi ng Bakahan ulan Pagtotros Tag-init o Tumatagal Pagmimi lamang ng na 1-3 buwan

Niyog Abaka Palay Pinya Saging

Itanong: Pare-pareho ba ang pangunahing industriya/produkto at hanapbuhay ng mga taga-Rehiyon IX at X? Bakit? Anu-anong mga rehiyon ng bansa ang may ganitong produkto/industriya at hanapbuhay? Bakit sila magkakatulad? Anong produkto ng rehiyon ang wala sa ibang rehiyon? May kaugnayan ba ang topograpiya at klima sa produkto at industriya? Paano? Bakit mahalaga ang industriyang paggawa ng gulong sa Basilan?pinya sa Bukidnon? Anong kontribusyon ang naiaambag ng Rehiyon IX at X sa bansa? Paano ito nakatutulong sa kaunlaran ng bansa? C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat at mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa:

Ang Rehiyon IX ay nahahati sa tatlong lalawigan. Ang dalawang lalawigan ay tangway at ang isa ay pulo. Sagana sa likas na yaman ang Kanlurang Mindanao tulad ng lupang taniman at malawak na pangisdaan. Pagsasaka ang pangunahing hanapbuhay sa lugar na ito. May kaugnayan ang lokasyon at klima sa industriya, hanapbuhay at produkto ng isang lugar. 2. Paglalapat Gumawa ng isang imbitasyong pangturismo/anunsyo o propaganda. Sabihin kung anong mayroon sa lugar na ito para bisitahin ng dayuhan o kapwa mo Pilipino. IV. Pagtataya Panuto: Punan ng wastong sago tang bawat patlang. _______1. Pinakamalaking lalawigan ng Hilagang Mindanao. _______2. Rehiyong tangway tulad ng Zamboanga del Norte at Zamboanga del Sur. _______3. Dito nagmumula ang malaking bahagi ng isdang nahuhuli sa Rehiyong IX. _______4. Pinakamalaking taniman ng pinya. _______5. Pangunahing produkto ng Kanluran at Hilagang Mindanao. _______6. Klimang angkop na angkop sa produksyon ng malalaki at matatamis na pinya. _______7. Lupang angkop sa pagtatanim ng lansones at iba pang prutas. _______8. Lugar na angkop sa pag-aalaga ng baka. _______9. Dito matatagpuan ang malalaking deposito ng mineral _______10. Rehiyong makikita sa hilagang bahagi ng Mindanao V. Kasunduan Paghambingin ang Rehiyon IX at X. Rehiyon IX Bansag o Taguri Dami ng Lalawigan Topograpiya/Klima Produkto Industriya Mga Natatanging Lugar Rehiyon X

ARALIN 30: REHIYON XI AT XII TIMOG AT GITNANG MINDANAO

I. Layunin: 1. Naituturo sa mapa ng Pilipinas ang Rehiyon XI at XII at mga lalawigan at lungsod na bumubuo sa bawat isa 2. Nailalarawan ang mga katangiang pangheograpiya ng mga rehiyong ito 3.Napaghahambing ang mga rehiyon ayon sa katangiang pangheograpiya ng mga ito 4. Natutukoy ang mga pangunahing likas na yaman at yamang tao sa bawat rehiyon 5. Naiuugnay ang pangunahing industriya, produkto, at hanapbuhay sa katangiang pangheograpiya at klima ng mga rehiyon. II. Paksang-aralin Rehiyon XI at XII Timog at Gitnang Mindanao Sanggunian: BEC-PELC II. A 2.1, II. A 3, II.A 4, II. A 5, II. A 6 Kagamitan: mapang pisikal, pangklima at pangheograpiya, flashcards, mga larawan, kagamitang pansining Pagpapahalaga:

Pakikipagtulungan para sa kaunlaran ng bansa

III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbibigay ng balita tungkol sa Rehiyon XI at XII 2. Pagsasanay Ilagay sa wastong hanay ang mga flashcards. Rehiyon XI Lalawigan Lungsod Rehiyon X Lalawigan Lungsod

Zamboanga del Sur Misamis Occidental

Bukidnon Ozamis

Zamboanga del Norte Zamboanga Sibugay

Tangub Dapitan

Dipolog Camiguin

Cagayan de Oro Misamis Oriental

3. Balik-aral Paghambingin ang Rehiyon IX at X ayon sa mga sumusunod gamit ang tsart. Buuin ang Tsart ng Paghahambingan. Paksa IX Lokasyon Bilang ng Lalawigan Topograpiya Klima Industriya Produkto B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Pagpapakita ng ibat ibang larawang may kaugnayan sa Rehiyon XI at XII Saan makikita ang mga ito? Hanapin sa mapa. 2. Pagbubuo ng Suliranin a. Nasaan ang Rehiyon XI at XII? b. Anu-ano ang mga lalawigan, kabisera at lungsod nito? c. Ilarawan ang topograpiya at klima sa Rehiyon XI at XII. d. Ano ang pangunahing produkto at industriya ng taga-Rehiyon XI at XII? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I a. Nasaan ang Rehiyon XI at XII? b. Isulat ang tiyak na lokasyon. c. Balangkasin sa outline map ang Rehiyon XI at XII, Kulayan ito ng pula (XI) at berde (XII) Rehiyon X

Pangkat II a. Balangkasin ang mapa. Isulat ang mga lalawigan, kabisera at lungsod na sakop ng Timog at Gitnang Mindanao.

b. Maglagay ng angkop na pananda. c. Itala ang mga ito sa talahanayan.

Rehiyon XI XII

Lalawigan

Kabisera

Lungsod

Pangkat III a. Suriin ang mapang pisikal. b. Balangkasin ang mapa at ilarawan ang topograpiya at klima ng dalawang rehiyon. c. Gumamit ng angkop na panan

Pangkat IV Iguhit ang mga industriya at produkto ng Rehiyon XI at XII.

5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Ano ang taguri Mindanao? Ilarawan ang Timog at Gitnang Mindanao. Anong uri ng klima mayroon ang mga rehiyong ito? Nagkakapareho ba ang klima rito? Saang bahagi ng Mindanao matatagpuan ang Rehiyon XI? XII? rito? Anu-anong mga lalawigan ang bumubuo ng Timog at Gitnang

6. Paglalagom

Rehiyo n XI

Lokasyo n Timog Mindan ao O Davao Region

Lalawiga n Davao Davao del Sur Davao Oriental Compost ela Valley Cotobato Sarangan i Timog Cotobato Sultan Kudarat

Lungsod Panabo Tagum Davao Digos Island Garden City of Samal Cotobat o City Kidapaw an Koronad al Gen. Santos City Tacuron g

Klima Maulan sa buong taon Walang tiyak na Panahon ng taginit at tag-ulan Maulan sa buong taon Hindi dinadaan an ng bagyo

Topograpi ya Lambak

mabundo k

Industriy a Pagtotros o Pagmimi na Pangingis da Pagsasak a Pagsasak a Pangingis da Pabrika

Produkt o Torso Table Ginto Tanso Isda Mais Niyog palay Palay Niyog Mais Bungan gkahoy isda

XII

Gitnang Mindan ao o SOCCSK SARGEN

Talampas Kapataga n Mahaban g kabunduk an

Itanong: at Gitnang pagsasaka sa Kaya?

Magkakatulad ba ang mga industriya at produkto ng taga-Timog Mindanao? Bakit kaya sila magkakatulad? Bakit angkop na angkop ang rehiyong ito? Anong produkto ng rehiyon ang wala sa ibang rehiyon? Bakit Paano pinakikinabangan ng mga taga-rehiyon ang kanilang likas

na yaman? Paano sila nakakatulong sa ibang rehiyon? sa kaunlaran ng bansa? C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalaht at mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa: Ang Timog Mindanao ay nakilala sa ibat ibang katawagan tulad ng Tahanan ng mga Reyna ng Orkidya, Paraisong Tropikal at Lupang Pangako. Ang Rehiyon XII ay tinatawag na Gitnang Mindanao o SOCCSKSARGEN. Ang Bundok ng Apo na pinakamataas sa buong Pilipinas ay matatagpuan sa hangganan ng Cotobato at Davao.

2. Paglalapat Gumuhit ng mga natatanging pook/tanawin na nauugnay sa Timog at Gitnang Mindanao. Kulayan ito.

IV. Pagtataya Punan ng angkop na salita ang bawat patlang 1. 2. 3. 4. 5. Timog Mindanao ang Rehiyon XI: _________ ang Rehiyon XII Apat sa Rehiyon XI: _______ sa Rehiyon XII Iloilo Kamalig ng Palay sa Panay: _______ sa Mindanao Pagsasaka malawak na kapatagan : Pagtotroso _______ Pagsanjan Falls sa Laguna: _______ sa Lanao del Norte.

V. Kasunduan Paghambingin ang Rehiyon XI at XII Rehiyon XI Bansag o taguri Dami ng Lalawigan Topograpiya Klima Produkto Industriya Rehiyon XII

ARALIN 31: NCR PAMBANSANG PUNONG REHIYON I. Layunin: 1. Naituturo sa mapa ng Pilipinas ang Pambansang Punong Rehiyon at mga bayan at lungsod na bumubuo nito 2. Nailalarawan ang katangiang pangheograpiya ng Pambansang Punong Rehiyon 3. Naipaliliwanag kung bakit sentro ng pamahalaan, kalakalan, industriya, edukasyon at kultura ang Pambansang Punong Rehiyon 4. Naaiuugnay ang pangunahing industriya, produkto at hanapbuhay sa katangiang pangheograpiya at rehiyon II. Paksang-aralin NCR Pambansang Punong Rehiyon Sanggunian: BEC_PELC II. A 2.1, II. A 3, II. A. 6 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: Pagpapahalaga: mga larawan, tsart, mapa ng NCR

Wastong Pangangalaga ng kapaligiran

III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagpapalitan ng balita tungkol sa Pambansang Punong Rehiyon 2. Pagsasanay Sabihin kung tungkol saan ang bawat pangkat A UP UST FEU D Lawa ng Laguna Look ng Maynila B Pasay Marikina Caloocan C tag-ulan tag-init taglamig

E Museong Pambata Tanghalang Francisco Balagtas Ilog Pasig Culltural Center of the Philippines

3. Balik-aral Anu-anong mga lalawigan at lungsod ang bumubuo sa mga sumusunod na rehiyon? a. Rehiyon IX at Rehiyon XI b. Rehiyon X at Rehiyon XII B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda a. Pagpapakita ng ibat ibang larawan tungkol sa rehiyon. b. Ipakuwento sa mga bata ang mga larawan. Saan natin matatagpuan ang mga ito? Bakit kaya mas maraming pamantasan at makabagong transportasyon dito sa atin kaysa sa mga lalawigan? Ano ang alam ninyo tungkol sa NCR? A UST, UP Sinehan Malls Pamantasan N Sentro ng edukasyon Pamahalaan Atbp. NA Itanong:

2. Pagbubuo ng Suliranin a. Bakit itinuturing ang NCR na sentro ng edukasyon, pamahalaan, kalakalan at kultura? b. Anu-ano ang mga gawain at hanapbuhay ng mga tao rito? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I a. Hanapin sa mapa ang NCR. Sa outline map, kulayan ito ng pula. Saan matatagpuan ang NCR? b. Isulat ang tiyak na kinalalagyan nito? _____H. latitude _____S. longhitud H K T S

Pangkat II a. Balangkasin ang mapa ng NCR. Tukuyin ang mga lungsod at bayan. b. Kulayan ng berde ang lungsod at dilaw ng bayan. Pangkat III a. Ilarawan ang topograpiya ng NCR. b. Ayusin ang mga lungsod at bayan ayon sa katangiang pisikal gamit ang organizer. NCR Baybayin ng Look ng Maynila Maynila Pasay Paraaque Navotas Malabon Las Pias Mataas na Lugar Caloocan Quezon Mandaluyong Makati Muntinlupa San Juan Valenzuela Lambak ng Marikina Marikina Pateros Pasig Taguig

Pangkat IV a. Anu-ano ang ibat ibang pambansa ng pamahalaan sa NCR? b. Itala ang mga ito sa sumusunod na organizer. Pambansang Pamahalaan Malacaang Kongreso Kataas-taasang Hukuman Batasan

Pangkat V Itala ang mga kilalang unibersidad ng bansa at mga tanghalan ng kultura na nasa NCR. Gamitin ang organizer. NCR Edukasyon Kilalang Kultura Tanghalang

Unibersidad UP UST FEU Ateneo

Pangkultura CCP PICC FAT Museong Pambata

Pangkat IV a. Balangkasin ang mapa ng NCR. b. Gawan ito ng product map. Gumamit ng angkop na pananda. 5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Kailan itinatag ang NCR? Nasaan ang NCR? Ituro ito sa mapa. Ano ang tiyak na kinalalagyan at hangganan nito? Anu-ano ang mga lungsod at baying angkop nito? Sa kasalukuyan, ilang lungsod mayroon ang NCR? Ilan na lang ang bayan? Anu-ano ang mga katangiang pisikal ng NCR? Anong uri ng klima ang nararanasan dito? Anu-ano ang ibat ibang tanggapan ng pambansang pamahalaan na matatagpuan dito? Anu-ano ang mga kilalang unibersidad/pamamtasan ng bansa na naririto sa tanghalan ng kultura? Anu-ano ang mga produkto industriya at mga hanapbuhay ng mga tao rito? 6. Paglalagom a. Bakit itinuturing ang NCR na sentro ng edukasyon, pamahalaan, kalakalan at kultura? b. Itanong: Anu-ano ang mga gawain at hanapbuhay ng mga tao rito? Masasabi ba natin na mabilis ang pag-unlad ng NCR?Bakit? Ano ang mga salik na nagtutulong-tulong kayat naging sentrong pangkalakalan ang NCR? Lokasyon Malawak na kapatagan Sentro ng Pilipinas Look ng Maynila Ilog Pasig Itanong: National Capital Region Makabagong Maunlad na Sistema ng Komunikasyon Transportasyon LRT Telepono MRT Cellphone NAIA Telebisyon Internet Ano ang kahalagahan ng NCR? Makabagong Lansangan Fly-over Underpass Circumferential route

ng

Paano nakikiisa at nakikipagtulungan ang NCR sa pagpapaunlad bansa?

C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat at mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa: Ang Metro Manila ay matatagpuan sa pagitan ng Look ng Maynila at Lawa ng Laguna. Ang rehiyon ay bahagi ng isang malawak na kapatagan na nagmumula sa Golpo ng Lingayen. Ang National Capital Region (NCR) ay binubuo ng lungsod ng Maynila, Caloocan, Pasay, Makati, Muntinlupa, Marikina, Mandaluyong, Malabon, Pasig, Las Pias, Paraaque, Quezon, Valenzuela, at Taguig, mga bayan ng Navotas, Pateros at San Juan. 2. Paglalapat Ipaawit nang may damdamin at may wastong kumpas ang awiting Maynila. IV. Pagtataya Lagyan ng wastong salita o lipon ng mga salita. 1. Malapit sa Lawa ng Laguna ang Pateros at Taguig kayat laganap ang industriyang may kaugnayan sa _______. 2. Maraming palaisdaan sa Navotas at Malabon kayat balita ang mga ito sa masarap na _______. 3. Pinakamalaking lungsod ng NCR ang _______. 4. Mainam na daungan ng mga sasakyang dagat aang _______. 5. Ang industriyang sapatos ay matatagpuan sa _______. V. Kasunduan 1. Gumupit ng mga larawan na magpapatunay na ang NCR ang itinuturing na sentro ng pamahalaan, edukasyon, kalakal, at kultura. 2. Idikit sa kartolina at gawing akordyon.

ARALIN 32: REHIYONG CAR I. Layunin: 1. Naituturo sa mapa ng Pilipinas ang Rehiyong CAR at ang mga lalawigan at lungsod na bumubuo nito. 2. Nailalarawan ang katangiang pangheograpiya ng Rehiyong CAR 3. Napaghahambing ang Rehiyong CAR sa ibang rehiyon ayon sa katangiang pangheograpiya ng mga ito. 4. Natutukoy ang mga pangunahing likas na yaman at yamang tao sa Rehiyong CAR II. Paksang-aralin Rehiyong CAR Sanggunian: Kagamitan : BEC-PELC II. A2.1, II. A3, II. A4, II. A5, II. A6 Batayang Aklat sa HEKASI 4 mapang political, mapang pisikal, mga larawan

Pagpapahalaga: Pakikipagtulungan para sa kaunlaran ng mga tribong etniko III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbabalitaan tungkol sa mga tribong etniko. 2. Pagsasanay

Laro Name the tune Pagpaparinig ng tugtugin/awitin- Paghula ng pamagat nito at rehiyong pinanggalingan 3. Balik-aral a. Pagpapakita ng ibat ibang larawang may kaugnayan sa NCRPagkukuwento tungkol dito. b. Itanong: Saan-saan makikita ang mga nasa larawan? anong rehiyon ito? Bakit NCR ang pangunahing rehiyon ng bansa? B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda a. Pagpapakita ng movie reel o mga larawan na nagpapakita ng magagandang tanawin o gawain sa Rehiyong CAR? b. Itanong: Saan kayang rehiyon matatagpuan ang mga ito? Ituro sa mapa. CAR Lokasyon Topograpiya Likas na Yaman Hanapbuhay Produkto A N NA

2. Pagbubuo ng Suliranin a. Nasaan ang Rehiyong CAR. Ipakita sa mapa. b. Anu-ano ang mga lalawigan, kabisera at lungsod nito? c. Ilarawan ang topograpiya at klima ng CAR. d. Ano ang pangunahing produkto, industriya, at hanapbuhay ng taga-CAR? 3. Pananaliksik Habang nananaliksik ay bumubuo ng retrieval chart ang mga bata. Rehiyon Lalawigan Kabisera/ Lungsod Topograpiya Klima Produkto Industriya

4. Pangkatang Gawain Mga Gawain Pangkat I a. Ipakita ang kinaroroonan ng CAR at hangganan nito. H_______ S_______ ang T_______ K_______

b. Itanong: Anu-ano ang mga lalawigan/lungsod ang nasasakupan nito? Buuin tsart. Ituro ito sa mapa. Lalawigan CAR Kabisera Lungsod

Pangkat II a. Ilarawan ang katangiang pisikal ng Baguio at klima rito. b. Balangkasin ang mapa ng CAR. c. Iguhit ang angkop na pananda. Kulayan ito. Pangkat III Iguhit ang ibat ibang pinagkakakitaan ng mga taga-CAR. Pangkat IV a. Gumawa ng tsart ng Hambingan. b. Punan ito ng kaukulang impormasyon. Bansag o Taguri Dami ng Lalawigan Topograpiya Produkto Industriya Natatanging Lugar CAR I H

5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Isa sa mga rehiyong natatangi ang CAR na itinatag alinsunod sa konstitusyon noong 1987. Nasaan ang CAR? Bakit itinuturing na pinakamataas na rehiyon ang CAR? Ano ang klima rito? Bakit tinaguriang Summer Capital ang lungsod ng Baguio. Anu-ano ang mga pinagkakakitaan ng mga taga-CAR dulot ng kanilang kakaibang katangiang pisikal? Bakit sa rehiyong ito nanggagaling ang mga gulay? Ano pang rehiyon sa Pilipinas ang may ganito ring produkto?Bakit nagkakatulad sila ng produkto?Paano naiiba ito sa rehiyong nasa hilagang Luzon? nagkakatulad? Paano nakatutulong ang CAR sa ibang rehiyon? sa kaunlaran ng bansa? 6. Paglalagom Itanong: Bakit sa CAR nanggagaling ang maraming gulay at bulaklak? Ano pang mga rehiyon sa Pilipinas ang mgay ganito ring pinagkakakitaan? Bakit nagkakatulad sila ng produkto? Pokus: kanilang Paano naiuugnay ng CAR ang kanilang pamumuhay sa kapaligiran? CAR Topograpiya/Klima Bulubundukin Malamig Malawak na taniman Mabundok Maburol madamo Bunga Hagdan-hagdang Palayan Summer Capital of the Phils. Salad Bowl of the Phils. Lambak ng Trinidad Pagmimina pastulan

C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat at mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa: Nabibilang ang Car sa natatanging rehiyon ng bansa. Itinuturing na pinakamataas na rehiyon sapagkat nasa talampas. Binubuo ito ng matataas at matatarik na bundok kaya malamig ang klima rito. Matatagpuan sa CAR ang Salad Bowl ng Pilipinas, ang Summer Capital ng bansa ang kilalang-kilala sa mundong Hagdan-hagdang Palayan sa Banawe.

2. Paglalapat Gumupit ng mga larawan tungkol sa CAR. Iayos ito at idikit sa akordyon. Gawing malinis ang gawa. IV. Pagtataya Isulat ang titik ng wastong sugat 1. Mataas ang lugar na kinaroroonan ng CAR kaya rito ay ________. a. mainit c. mahalumigmig b. malamig d. maulan 2. Angkop sa pastulan ng baka at kabayo ang Abra dahil _______. a. matatarik ang bundok c. malawak ang kapatagan b. maburol at madamo rito d. nasa talampas ito 3. Alin ang pinakamataas na bundok sa Luzon? a. Mt. Apo c. Cordillera Central b. Kabundukang Caraballo d. Mt. Pulag 4. Lahat ito ay pinagkakakitaan ng mga taga-CAR dahil sa pagiging bulubundukin maliban sa________. a. pagmimina b. pag-aalaga ng hayop c. pagtatanim sa Hagdang-hagdan Palayan d. paggawa ng mga kagamitang inukit sa kahoy 5. Maraming strawberry sa CAR kaya ang isang industriyang pantahanan dito ay _______. a. paghahabi ng tela b. paggawa ng palayok c. pag-iimbak ng prutas d. paggawa ng pangginaw na damit V. Kasunduan Paghambingin ang CAR at NCR ayon sa lokasyon, topograpiya, industriya at produkto. Gamitin ang tsart. Mga Katangian Lokasyon Topograpiya Industriya Produkto CAR NCR

ARALIN 31: REHIYONG ARMM AT CARAGA I. Layunin: 1. Naituturo sa mapa ng Pilipinas ang Rehiyong ARMM at CARAGA at sa mga lalawigang bumubuo sa bawat isa 2. Nailalarawan ang katangiang pangheograpiya ng bawat rehiyon 3. Napaghahambing ang mga rehiyon ayon sa katangiang pangheograpiya ng mga ito 4. Naiuugnay ang pangunahing industriya, produkto at hanapbuhay sa katangiang pangheograpiya ng rehiyon II. Paksang-aralin Rehiyong ARMM at CARAGA Sanggunian; BEC-PELC II.A2.1, II.A3, II.A4, II.A6 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: mapang Pagpapahalaga: Pagiging Malikhain III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Bumasa ng balita tungkol sa Rehiyong ARMM at CARAGA. 2. Pagsasanay: Everybody Show (Dyads isusulat ang sagot sa black cartolina strips) a. Pinakamataas na bundok sa bansa b. Pinakamalaking taniman ng pinya c. Dito matatagpuan ang matamis na lansones d. Malalaking taniman ng goma e. Pinagkukunan ng hydroelectric power f. Lungsod ng mga bulaklak g. Lalawigang pulo ng Rehiyon IX h. Kamalig ng Palay ng Mindanao 3. Balik-aral Ilagay ang strips sa wastong hanay Mapang political, mapang pisikal, mapang pangklima, pangkabuhayan, black cartolina strips

Rehiyon XI

Rehiyon XII

Mt. Apo Gitnang Mindanao 7 lalawigan 2 lalawigan pangingisda

Timog Mindanao mabulka n malawak na kapatagan Iligan Maria Cristina Falls

B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Paglalahad ng kasaysayan ng pagkakatatag ng ARMM at CARAGA Pagpapakita ng lokasyon nito sa mapa Paksa Lokasyon Produkto Katangiang pisikal Industriya A N NA

pisikal ng rehiyon?

2. Pagbubuo ng Suliranin a. Anu-ano ang mga pagkakatulad at pagkakaiba ng katangiang ARMM at CARAGA? b. Anu-ano ang mga pangunahing industriya/produkto ng bawat 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I a. Balangkasin ang mapa ng CARAGA at ARMM. b. Kulayan ng pula ang CARAGA at berde ang ARMM. c. Isulat ang tiyak na lokasyon CARAGA _______H. latitud _______S. longhitud ARMM ______H. latitud ______S. longhitud

dalawang

Pangkat II a. Suriin ang mapa. b. Tukuyin ang mga lalawigan at kabisera nito, mga sakop ng rehiyon. c. Itala sa talahanayan. Rehiyon CARAGA ARMM Lalawigan Kabisera Lungsod

Pangkat III a. Suriin ang mapang pisikal at pangklima b. Ilarawan ang klima at topograpiya ng dalawang rehiyon. c. Itala sa talahanayan. Rehiyon CARAGA ARMM Klima Topograpiya

Pangkat IV a. Suriin ang mapang pang-ekonomiya b. Anu-ano ang mga produkto ng CARAGA at ARMM? Rehiyon CARAGA ARMM Klima Topograpiya

5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Nasaan ang CARAGA? ARMM? Magkalapit ba ito? Anu-ano ang mga lalawigan, kabisera at lungsod na sakop ng mga ito? Ilarawan ang klima at topograpiya ng CARAGA at ARMM. Anu-ano ang mga produkto at industriya ng dalawang rehiyon? 6. Paglalagom Rehiyon ARMM Pinagtibay RA 6734 Aug. 1, Lalawigan Lanao del Sur Lungso d Marawi City Klima Maulan Topograpiya Napaliligiran ng dagat Industriya Pangingisda Pagsisid ng

1990

CARAG A

RA 7901 1995

Maguindana o Tawi-tawi Sulu Basilan Surigao del Norte Surigao del Sur Agusan del Norte Agusan del Sur

perlas Pagtotroso paglalala Butuan Surigao Bislig Siargao Hindi nadadaana n ng bagyo Malawak na bulubundukin Pagmimina pagsasaka pagtotroso

Magkakatulad ba ang industriya/produkto ng mga taga-ARMM at CARAGA? Bakit? Bakit pangingisda ang pangunahing hanapbuhay ng mga tagaARMM? Pagtotroso naman ang mga taga-CARAGA? Bakit tinaguriang Timber City ang Agusan?Bayan ng Ginto ang CARAGA? Anong produkto ng mga rehiyon ang wala sa ibang rehiyon? Bakit? Paano pinakikinabangan ng mga taga-rehiyon ang kanilang likas na yaman? Paano sila nakatutulong sa ibang rehiyon? sa kaunlaran ng bansa? C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa: Sa bisa ng batas Republika Blg. 6734 nabuo ang ARMM. Binubuo ito ng Lanao del Sur, Maguindanao, Sulu, Tawi-tawi at Lungsod ng Marawi. Batas Republika Blg. 7901 naman ang bumuo sa CARAGA na kinabibilangan ng mga lalawigan ng Agusan del Sur, Agusan del Norte, Surigao del Sur, Surigao del Norte, at ang lungsod ng butuan at Surigao. 2. Paglalapat a. Magkaiba ang industriya o hanapbuhay sa ARMM at CARAGA. Sa pamamagitan ng kilos, ipakikita ng bawat pangkat ang ibat ibang gawain sa mga rehiyong ito. b. Pag-awit ng round song Row, Row, Row Your Boat IV. Pagtataya Tukuyin ang inilalarawan _____1. Pinakamahalagang sentro ng kalakalan sa Timog _____2. Rehiyong pinakahuling itinatag

Itanong:

_____3. Rehiyong nasa gawing timog ng bansa _____4. Nasisisid sa Sulu at Tawi-tawi _____5. Malawak ang kagubatan kaya ang pangunahing pinagkakakitaan ay ______. V. Kasunduan Ihambing ang tatlong natatanging rehiyon. CAR Lokasyon Bilang ng Lalawigan Topograpiya Industriya Produkto ARMM CARAGA

ARALIN 34: MGA PAGDIRIWANG NA IDDINARAOS NG BAWAT LALAWIGAN/REHIYON KAUGNAY NG MGA PANGUNAHING PRODUKTO NITO I. Layunin: Nasasabi ang mga pagdiriwang na idinaraos ng bawat lalawigan/rehiyon kaugnay ng mga pangunahing produkto nito. II. Paksang-aralin Mga Pagdiriwang na Idinaraos ng Bawat Lalawigan/Rehiyon Kaugnay ng Pangunahing Produkto Nito Sanggunian: BEC-PELC II. B 2.1 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: mga kagamitang pansining, balangkas ng mapa, cutouts ng mga produkto, balita sa pahayagan Pagpapahalaga: Pagiging malikhain III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbabalita tungkol sa idinaraos na pagdiriwang ng anumang lalawigan/rehiyon.

mga

2. Pagsasanay Ipakita ang balangkas ng mapa ng ibat ibang rehiyon. Pangalanan ang ito. Rehiyon IV-A Rehiyon I CAR NCR

3. Balik-aral a. Ipalarawan ang ibat ibang rehiyon batay sa mga lalawigan, katangiang pangheograpiya, produkto at hanapbuhay nito. b. Ipadikit ang mga cutouts ng produktong nauugnay sa bawat lalawigan/rehiyon. B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Ipabasa ang balita tungkol sa VISIT Philippines. Pag-usapan ito. 2. Pagbubuo ng Suliranin Mga Pagdiriwang Ati-atihan Itanong: rehiyong Sinulog Moriones Bangus Festival

Anu-ano ang mga pagdiriwang na idinaraos sa ibat ibang kaugnay ng produkto nito?

3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I Iguhit ang karosa (float) ng mga bulaklak na ipinaparada sa lungsod kapag festival ng mga bulaklak sa Baguio. Pangkat II Iguhit ang isdang bangus at ibat ibang luto nito kapag idinaraos ang festival ng bangus sa Pangasinan. Pangkat III Iguhit ang mga produkto na idinidisplay sa bintana ng mga tagaLucban kapag idinaraos ang Pahiyas. Pangkat IV Iguhit ang pinakamalaking sapatos na panlalaki at pambabae na nakaeksibit kapag festival ng mga sapatos sa Marikina. 5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Anong festival ang idinaraos sa Baguio? Pangasinan? Lucban, Quezon at Marikina? Bakit idinaraos ang mga festival na ito?

Paano isinasagawa ang mga pagdiriwang na ito? Ano ang kahalagahan ng pagdaraos ng festival sa mga rehiyon? Paano ito nakatutulong sa pag-unlad ng bansa? 6. Paglalagom Ano? Penagbenga Festival Bangus Festival Pahiyas Festival Shoe Festival Saan? Baguio City Pangasinanrehiyon I Lucban,QuezonRehiyon III Marikina City NCR Bakit? Merry making And thanksgiving Merry making And thanksgiving Merry making And thanksgiving Merry making And thanksgiving Paano? Parada ng mga bulaklak Pag-iihaw/pagluluto ng bangus sa kalye Pagdidisplay ng ani sa bintana sa labas ng bahay Pag-eeksibit Ng sapatos

C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa: Ang Bangus Festival ay ginaganap taon-taon sa lalawigan ng Pangasinan, samantalang ang Pahiyas Festival ay ginaganap sa Lucban, lalawigan ng Quezon sa pamamagitan ng pagdidisplay ng mga anis a bintana sa labas ng mga tahanan. Ang Shoe Festival naman sa Marikina City ay sa pamamagitan ng pageeksibit ng mga sapatos samantalang ang Penagbenga Festival sa Baguio city ay ang parada ng mga bulaklak. 2. Paglalapat Kapistahang Produktong Pilipino Ipagawa ang sumusunod na head gear Pangkat I mga bulaklak Pangkat II mga isda Pangkat III mga anis a bukid Pangkat IV mga sapatos na may ibat ibang disenyo IV. Pagtataya Itambal ang mga salita sa hanay A sa hanay B. Isulat lamang ang titik ng tamang sagot. A B _____1. Lanzones Fesival a. Gen. Santos city _____2. Pili Festival b. Candon City

_____3. Tinapahan _____4. Tabako Festival _____5. Tuna Festival

c. Cavite d. Zamboanga del Sur e. Camiguin f. Sorsogon City

V. Kasunduan Ipagpalagay nang ikaw ay nakapunta sa isang Festival. Ilarawan ang iyong karanasan. Gamitin ang ibat ibang pandama.

ARALIN 35: ANG MGA UNANG PILIPINO I. Layunin: 1. Natutukoy ang itinuturing na unang Pilipino 2. Nasasabi ang pinanggalingan ng mga unang Pilipino 3. Napaghahambing ang kaanyuang pisikal at uri ng pamumuhay ng bawat isa II. Paksang-aralin Ang mga Unang Pilipino

Sanggunian: BEC-PELC III. A 1, III.A 2 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: mapa, mga larawan, cutouts, kagamitang pansining Pagpapahalaga: Ipagmalaki ang ating pinagmulan III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbabalitaan tungkol sa mga pangyayaring naganap sa mga pangkat etniko. 2. Pagsasanay Ipatukoy sa mga bata kung ano ang naaalaala nila pag nakta ang salitang Pilipinas. Pilipinas

3. Balik-aral Anu-anong mga pagdiriwang ang idinaraos ng bawat lalawigan/rehiyon kaugnay ng kanilang pangunahing produkto? a. Shoe Festival b. Pahiyas Festival c. Penagbenga Festival d. Pili Festival e. Pilipinyahan f. Tabako Festival

mga

B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda a. Ipakita ang mga cutouts ng ibat ibang etniko. b. Itanong: Saan-saan sila matatagpuan? Hanapin sa mapa. Sila ba ay Pilipino na katulad natin? Bakit iba-iba ang kanilang anyo? 2. Pagbubuo ng Suliranin a. Sinu-sino ang mga itinuturing na mga unang Pilipino? b. Saan-saan nagmula ang mga unang Pilipino? c. Ano ang anyo at pamumuhay ng bawat isa? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I, II at III a. Sino ang unang pangkat ng mga taong dumating sa ating bansa sa pamamagitan ng lupang tulay? ikalawa? ikatlo?

b. Ilarawan sa pamamagitan ng pagguhit ayon sa anyo o uri ng pamumuhay gaya ng tirahan, gawain, kagamitan, armas, pananggalang, at mga kaanak. Saan-saan galing ang ating mga ninuno? Paano sila nakarating dito?

ninuno sa

Pangkat IV a. Ipaliwanag kung saan-saan at paano nakarating ang ating mga bansa. b. Gumupit ng mga cutouts at taluntunin ang kanilang ruta sa mapa. Anu-ano ang mga tawag sa kanila ngayon? Saan-saan sila matatagpuan?

5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Ayon kay Dr. Henry Otley-Beyer, may tatlong pangkat ng taong dumating sa Pilipinas. sinu-sino sila? Anong uri ng pamumuhay maayroon sila? 6. Paglalagom

Mga Katangian a. Pisikal na Anyo b. Uri ng Pamumuhay Tirahan Gawain Kagamitan/Arma s

Ita

Indones

Malay

Pag-usapan ang nabuong tsart Itanong: Pare-pareho ba ang mga pisikal na anyo at uri ng pamumuhay ng mga Negrito? Indones? Malay? Paano sila nagkakaiba? Sa paanong paraan ginamit ng mga Ita ang kapaligiran sa kanilang pamumuhay? Indones? Malay? Bakit sinasabing pinakamaunlad ang kultura ng Malay? Masasabi mo bang ang mga sinaunang Pilipino ay mayroon nang katutubong kultura bago dumating ang mga dayuhan?

C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat at batayang kaalaman tungkol sa paksa.

Halimbawa: Ang mga Ita, Indones at Malay ang tatlong Pangkat ng taong dumating sa Pilipinas mula sa kapuluan ng Asya sa pamamagitan ng lupang tulay. Pinakamaunlad sa lahat ang mga Malay. 2. Paglalapat Iguhit ang larawan ng ating mga ninuno. kulayan/Gupitin at idikit sa karton. Itabi sila sa mga lugar na kanilang tinuluyan. Gumamit ng pisi sa pagtukoy ng lugar. IV. Pagtataya Isulat ang tamang sagot 1. Nagpapatunay na ang mga ninuno ay namumuhay bago pa man dumating ang mga dayuhan. 2. Matatangkad sila at may balingkinitang katawan. 3. Gumamit ng busog at pana bilang sandata. 4. Paano nakarating sa Pilipinas ang ating mga ninuno? 5. May pinakamaunlad na kultura sa tatlong pangkat ng ating mga ninuno. V. Kasunduan Paghambingin ang unang tatlong pangkat ng mga taong dumating sa bansa. Gamitin ang organizer. Mga Ninuno Ita Indones Malay Pisikal na anyo Tirahan Sandata Kasuutan Pinag-apuhan

ARALIN: MATERYAL NA BAHAGI NG KULTURA I. Layunin 1. Natatalakay ang katangian ng material na bahagi ng kultura ng mga unang Pilipino 2. Naipagmamalaki ang mga kulturang material

II. Paksang-aralin Materyal na Bahagi ng Kultura Sanggunian: BEC-PELC III. A3 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: Mga larawan, mapa, kagamitang pansining, manila paper Pagpapahalaga: Pagmamalaki sa kulturang Pilipino III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Makibalita tungkol sa pamumuhay ng mga Ita o Negrito ngayon. 2. Pagsasanay Tingnan ang mga larawan. saan-saang mga rehiyon matatagpuan ang mga ito? 3. Balik-aral Paghambingin ang tatlong pangkat ng tao na dumating sa Pilipinas Mga Ninuno Ita Tirahan Kasuutan Sandata Pagkain Kagamitan Bakit sinasabing pinakamaunlad ang kultura ng mga Malay? B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Sa pamamagitan ng concept map, linangin ang salitang kultura. Ang materyal na bahagi ng kultura ay pinangkat sa materyal at diAng kultura ay nakikita at nahihipo. Kultura Indones Malay

materyal.

2. Pagbubuo ng Suliranin Anu-ano ang mga bahagi ng kulturang materyal ng ating mga ninuno? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I Sa pamamagitan ng pagguhit, ilarawan ang uri ng kasuutan ng mga ninunong kalalakihan gayon din ang mga kababaihan. Pangkat II

ating

ating

Ilarawan sa pamamagitan ng pagguhit ang payak na tirahan ng mga ninuno. Pangkat III Ilarawan sa pamamagitan ng pagguhit ang pagkain ng ating

mga ninuno. Pangkat IV a. Ilarawan sa pamamagitan ng pagguhit ang ibat ibang kagamitang ating mga ninuno sa pang-araw-araw na pamumuhay. b. Isulat kung saan gawa ang bawat kasangkapang iginuhit.

ginamit ng

5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Ilarawan ang tirahan ng ating mga ninuno. Anong uri ng kasuutan mayroon ang mga pangkat ng Pilipinong nadatnan ng mga Espanyol noong 1521? Isinusuot pa ba ito hanggang ngayon? Anu-ano ang mga pagkain nila? Pareho ba ito ng mga pagkain natin ngayon? Nakagawa rin ban g payak na kagamitan ang ating mga ninuno para magamit sa pang-araw-araw na pamumuhay? Anu-ano ang mga ito? Saan gawa ang mga ito? Ano ang pinatutunayan nito?

6. Paglalagom Mga Kulturang Materyal Pagkain kanin at isda prutas gulay manok baboy Kagamitan kawayan yantok buri Kasuutan kangan putong baro at saya Tirahan kawayan pawid

Itanong: Ano ang kulturang materyal? Anu-ano ang mga kabilang sa materyal na bahagi ng kultura? Ilarawan ang kasuutan ng ating mga ninuno? tirahan? pagkain? kasangkapan? Bakit nagpipintura sa katawan ang iba nating mga ninuno? Ano ang pinatutunayan nito? Bakit nagkakaiba-iba ang paraan ng pamumuhay ng tatlong pangkat ng sinaunang Pilipino? Masasabi mo bang may sarili ng kultura ang mga unang Pilipino bago pa dumating ang mga dayuhan sa bansa? C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o mga batayang kaalaman tungkol paksa. Halimbawa: Ang mga sinaunang Pilipino ay namumuhay noon sa tirahang yari sa kawayan at pawid. Mayroon na rin silang mga maipagmamalaking kasuutan tulad ng kongon, putong at barot saya. Sagana rin sila sa mga pagkaing tulad ng kanin, isda, prutas, gulay, manok, at baboy. May mga kagamitang yari sa kawayan, yantok at buri. 2. Paglalapat Pangkatang Gawain a. Iguhit ang halimbawa ng kasuotan noon. Sa itaas ng inyong iginuhit isulat ang Noon. Sa kabilang hati isulat ang Ngayon. b. Iguhit ang angkop na kasuutan sa kasalukuyang panahon. IV. Pagtataya Lagyan ng kung ang lipon ng mga salita ay materyal na bahagi ng kultura, ekis X kung hindi. _____1. _____2. _____3. _____4. _____5. pamilya at tahanan pagkain sa araw-araw paraan ng pagsulat damit at mga gamit sa bahay musika at sining

V. Kaunduan Gumupit ng mga larawang may kaunayan sa kulturang materyal ng bansa. Idikit ito sa isang akordyon.

ARALIN 37: DI-MATERYAL NA BAHAGI NG KULTURA NG MGA UNANG PILIPINO I. Layunin Natatalakay ang katangian ng di-materyal na bahagi ng kultura ng mga unang Pilipino II. Paksang-aralin Di-materyal na Bahagi ng Kultura ng mga Unang Pilipino Sanggunian: BEC-PELC III. A3 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: mga larawan, mapa, kagamitang pansining Pagpapahalaga: Pagmamalaki sa kulturang Pilipino III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbibigay ng balitang narinig o napanood 2. Pagsasanay Sino ako? May taas na 4 na talampakan lamang. Maitim ang balat, pango ang ilong, kulot ang buhok. Gumagamit ng busog at pana. 3. Balik-aral Anu-ano ang mga kulturang materyal na nagpapakilala ng ating bansa? B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Pagpapakita ng mga larawang tungkol sa mga kaugalian at tradisyon 2. Pagbubuo ng Suliranin Anu-ano ang mga kulturang di-materyal ng ating mga sinaunang Pilipino? 3. Pananaliksik

4. Pangkatang Gawain Pangkat I a. Sa pamamagitan ng concept map, ilarawan ang paraan ng pananampalataya ng ating mga ninuno? b. Anu-anong mga kaugalian at tradisyon ang kaugnay ng kanilang pananampalataya?

Pananampalataya

ng

Pangkat II Ipakita sa piping palabas kung paano ang edukasyon at pagsulat ating mga ninuno. Pangkat III Ano ang oyayi? kundiman? kumintang? Magbigay ng halimbawa pamamagitan nang pag-awit nang pangkatan. Pangkat IV a. Magbigay ng mga salawikain. Ibigay ang nakatagong kahulugan. b. Magbigay rin ng mga bugtong at ipahula ito sa klase. c. Magbigay rin ng ilang kasabihan.

sa

5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong; Noong unang panahon, may sariling paniniwala ang ating mga ninuno. Ilarawan ito? Anu-anong mga kaugalian at tradisyon na kaugnay ng kanilang pananampalata? Pareho ba ang pananampalataya noon at ngayon? Ano ang pagkakaiba? Mayroon na bang sistema ng edukasyon/pagsulat ang ating mga ninuno? Paano? Mayroon pa ba ito ngayon? Bago dumating ang mga Espanyol, may sarili nab a tayong panitikan? Magbigay ng Magbigay ng halimbawa. 6. Paglalagom Anu-ano ang mga materyal at di-materyal na bagay?

pagkain tirahan materyal

kasuutan K U L T U R A Di-materyal kagamitan pananampalataya pagsulat/edukasyon panitikan kaugalian at tradisyon kantahing-bayan C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayin ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa: May dalawang bahagi ng kultura materyal at di-materyal. May sariling kultura ang mga unang Pilipino. Mayaman ang kultura ng mga unang Pilipino. 2. Paglalapat Paghambingin ang kultura noon at ngayon ayon sa materyal at dimateryal na bagay. Kultura Pagkain Kasuutan Kaugalian Noon Ngayon

IV. Pagtataya Isulat ang T kung totoo ang sinasabi sa pangungusap at H kung hindi. ______1. ______2. ______3. ______4. mga ______5. May sariling kultura ang ating mga ninuno. Walang kinikilalang diyos ang mga unang Pilipino. Hindi marunong sumulat at bumasa ang mga unang Pilipino. Ang pagmamano sa matatanda ay isang pamanang di-materyal ng ating ninuno. Oyayi at halo ang awit sa pagpapatulog sa sanggol.

V. Kasunduan

1. Alin sa mga materyal at di-materyal na kultura ang higit mong ipinagmamalaki bilang Pilipino? Bakit? 2. Sumulat ng talata tungkol dito.

ARALIN 38: PANAHANAN NG MGA UNANG PILIPINO I. Layunin 1. Nailalarawan ang uri ng panahanan ng mga unang Pilipino 2. Nasusuri ang katangian ng mga panahanang ito 3. Nasasabi ang kaugnayan ng panahanan sa pamumuhay ng mga unang Pilipino 4. Nabibigyang katwiran ang pag-aangkop na ginawa ng mga unang Pilipino sa kanilang kapaligiran II. Paksang-aralin Panahanan ng mga Unang Pilipino Sanggunian: BEC-PELC III. A4, III.A5, III.A6, III.A7 Kagamitan: mapa ng Asya, mga larawan, kagamitang pansining, cassette tapes, cutouts Pagpapahalaga: Mahalin ang kulturang Pilipino III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan

Pagpapalitan ng kuru-kuro tungkol sa mga pangunahing isyu 2. Pagsasanay Pamukaw sigla Pakikinig ng Awit Noong Unang Panahon 3. Balik-aral Ang Paglalakbay Pagtukoy sa pinagmulan o pinanggalingan ng mga unang Pilipino B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Ano ang alam na ninyo tungkol sa mga unang Pilipino? Mga Unang Pilipino Paksa A N NA Anyo Kasuutan Panahanan o Pooktirahan Lugar-kapaligiran 2. Pagbubuo ng Suliranin a. Ano ang uri ng panahanan ng mga unang Pilipino? b. Paano iniaangkop ng ating mga ninuno ang kanilang pamumuhay sa kapaligiran? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I Ilarawan ang ibat ibang uri ng panahanan ng mga unang Pilipino. Iguhit ito. Pangkat II a. Saan-saang mga lugar nanirahan ang mga unang Pilipino? b. Ipaliwanag kung bakit pinili nilang manirahan doon? Pangkat III Ilarawan ang ibat ibang kultura ng mga sinaunang Pilipino. Ihambing sa kasalukuyang panahon. Pangkat IV a. Iguhit ang bahay-kubo. b. Ilarawan ang ibat ibang bahagi nito. 5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Anu-ano ang ibat ibang uri ng panahanan ng mga unang Pilipino? Saan matatagpuan ang kinalalagyan ng panahanan ng mga unang Pilipino? Bakit pinili ng

mga Negrito na tumira sa sa itaas ng puno? Malay sa uri ng tirahan mayroon ang itinayo sa Ano ang ibat ibang bahagi ng payak na bahay na

loob ng kweba? Indones kapatagan? Anong kapatagan? ito?

6. Paglalagom Uri ng Panahanan Ita Yari sa sanga ng puno at malapad na dahon Loob ng kweba Gilid ng bundok Indones Gawa sa kahoy at kugon Itaas ng puno Ibabaw ng tubig Ang ibat ibang uri ng panahanan ay naaayon sa pangangailangan at kapaligiran Malay yari sa pawid, kawayan at sawali Baybaying dagat Kapatagan

Ilarawan ang uri ng bahay ng ating mga ninuno. Bakit sa kweba nanirahan ang ating mga ninuno? Ligtas ba ang manirahan sa itaas ng punongkahoy? Bakit madalas sa tabing-ilog naninirahan ang ating mga ninuno? Anu-anong mga pagaangkop ang ginawa ng ating mga ninuno sa kapaligiran? C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat at mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa: Panahanan ang tawag sa pook panirahan ng mga tao. Matatagpuan ang mga ito sa ibat ibang dako ng bansa. Karamihan sa mga panirahan ng mga unang Pilipino ay makikita sa may pampang ng ilog at baybay-

Itanong:

dagat. May mga tirahan ding matataagpuan sa itaas ng punongkahoy. Mayroon din sa gitna ng kabundukan. May mga panahanan din sa dagat. 2. Paglalapat a. Pag-awit Bahay kubo b. Wish Ko Lang Pagguhit ng pangarap na bahay. Sabihin kung bakit gusto mo ito at kanino ito iaalay. IV. Pagtataya Basahin at unawain ang isinasaad ng mga pangungusap. Piliin ang titik lamang. 1. Ang mga Ita ay palipat-lipat ng tirahan upang _____. a. makapaglakbay c. maghanap ng ikabubuhay b. Makipag-away d. makabuo ng pamilya 2. Ang mga Indones ay nagtayo ng tirahan sa _____. a. bundok c. kweba b. itaas ng puno d. dagat 3. Ang bahay kubo ng mga Malay ay gawa sa ______. a. bato at semento c. pawid at kawayan b. kahoy at bato d. pawid at semento 4. Ang uri ng pamumuhay ng sinaunang Pilipino ay batay sa kanilang _____. a. kakayahan c. kasiyahan b. kagalingan d. kaugalian 5. Ang pangkat ng mga unang Pilipino na nagtayo ng panahanan sa baybayin at kapatagan ay mga _____. a. Ita c. Indones b. Malay d. Lahat sila V. Kasunduan Gumuhit ng panahanan noon at ngayon.

ARALIN 39: MGA UNANG DAYUHANG NAKIPAG-UGNAYAN SA BANSA I. Layunin

1. Nakikilala ang mga unang dayuhang nakipag-ugnayan sa bansa. 2. Nasasabi ang mga dahilan ng pakikipag-ugnayan sa mga ninuno 3. Naituturo sa mapa ang mga bansa sa Asya na unang nakipag-ugnayan sa Pilipinas 4. Nailalarawan ang naging kontribusyon ng mga unang dayuhan sa katutubong kulturang Pilipino 5. Natutukoy ang mga katangian ng kapaligiran na nagpadali sa pakikipagugnayan sa mga dayuhan II. Paksang-aralin Mga Unang Dayuhang Nakipag-ugnayan sa Bansa Sanggunian: BEC-PELC III. B1, III. B3, III.B4, III. C1 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: mapa ng daigdig, mapa ng Pilipinas, mga larawan, manila paper, krayola

Pagpapahalaga: Pahalagahan ang mga kontribusyon ng mga unang dayuhang sumakop sa bansa III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagtunghay sa mga balita sa mga pangunahing dyaryo. Talakayin ang ilan sa mga ito. 2. Pagsasanay Ilagay sa wastong kahon Pagkain Kasuutan Tirahan Oyayi Bahay na pawid Bahay na tiyakad Kultura Pananampalataya Musika Kaugalian Kanin at isda

Bathala Palaro sa Pista Kangan Kundiman 3. Balik-aral Suriin ang larawan at sabihin kung ano ang pinatutunayan nito sa mga sinaunang Pilipino. Piliin ang sagot sa kahon. Halimbawa:

a. mataas ang kaalaman sa inhinyero b. pagkamalikhain sa paniniwalang higit silang gaganda c. mahilig siya sa pag-awit, nakasisiya sa kanila ang musika d. mayroon ng pamahalaan noon o datu ang nagpapairal ng batas

e. iniaangkop ang pamumuhay sa kapaligiran f. sumasamba sila sa kalikasan B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda a. Pagpapakita ng cutouts b. Sinu-sino ang mga tao sa larawan? 2. Pagbubuo ng Suliranin a. Sinu-sino ang mga unang dayuhang nakipag-ugnayan sa mga unang Pilipino? b. Ano ang naging kontribusyon ng mga unang dayuhan sa katutubong kulturang Pilipino? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I a. Hanapin ang Indiya, Arabe, Tsina, at Hapon sa mapa. b. Isulat ang kanilang lokasyon_____H latitude _____S longhitud c. Gaano kalayo ang Hapon, Tsina sa Pilipinas? _____ d. Gamitin ang iskala. Pangkat II- India Sa pamamagitan ng circle map, itala ang ibat ibang impluwensya ng Hindu sa ating kultura

Hindu Pangkat III - Arabe a. Anu-ano ang mga impluwensya ng Arabe sa ating kultura? b. Itala ito sa organizer. Arabe

Pangkat IV a. Anu-ano ang mga impluwensya ng mga Tsino sa ating kultura? b. Itala ito sa organizer. Tsino

Pangkat IV a. anu-ano ang mga kontribusyon ng mga Hapon sa ating kultura? b. Itala ito sa organizer. H A P O N Pangkat IV a. Bakit naakit ang mga unang Pilipinong manirahan dito? b. Isulat ang katangian ng kapaligiran na nagpadali sa pakikipagugnauan sa mga dayuhan. c. Kapaligiran ng Pilipinas d. Nagpadali sa pakikipag-ugnayan 5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Sinu-sino ang mga unang dayuhang nakipag-ugnayan sa ating mga ninuno? Saan-saan sila nagmula? Ituro sa mapa/globo. Bakit sila napunta rito? Paano ang paraan ng kanilang pangangalikal? Saan-saan sila nanirahan dito? Anu-ano ang mga naging impluwensya ng mga Hindu, Arabe, Hapon, st Tsino sa mga katutubong Pilipino? 6. Paglalagom Buuin ang retrieval chart Dayuhan Hindu Arabe Hapon Tsino Pakay Saan Nanirahan Impluwensya

C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat at mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa: Pakikipagkalakalan ang nagbigay-daan sa mga dayuhan upang makipag-ugnayan sa mga Pilipino. Kalakalang naganap sa pagitan ng mga katutubo ay pagpapalitan ng produkto o barter system. Mahalagang ambag ng mga Arabe ang relihiyong Islam at pamahalaang Sultanato; ang sa Hapon ay artipisyal na pagpaparami ng isda at itik at sa mga Hindu makikita ang impluwensya sa lipunan, pulitika o relihiyon.

2. Paglalapat Maghanda ng dula-dulaan upang ipakita ang ibat ibang impluwensya ng mga dayuhan sa kasalukuyan. IV. Pagtataya Isulat ang pangalan ng bansang nag-impluwensya sa katutubong kulturang Pilipino. ________1. matatangos na ilong ________2. Kaalaman sa heograpiya, aritmetika at astronomiya ________3. pagmimina ng bakal, ginto at tingga ________4. pamahalaang sultanato ________5. turban at sarong ________6. pansit, siopao, miki, okoy _________7. paying, pamaypay, tsinelas _________8. relihiyong Islam _________9. artipisyal na pagpaparami ng isda at itik _________10. pagpapautang ng mgay malaking tubo V. Kasunduan Gumupit ng mga larawang nagpapahiwatig ng impluwensya ng mga unang dayuhan sa bansa.

ARALIN 40: ANG PAGDATING NG MGA ESPANYOL SA PILIPINAS I. Layunin 1. Nailalarawan ang mga pangyayaring naging daan upang ang Pilipinas ay maging lupang sakop ng mga Espanyol 2. Natatalunton/Naituturo sa mapa ang mga lugar sa bansa na unang nagkaroon ng pakikipag-ugnayan sa mga Espanyol II. Paksang-aralin Ang Pagdating ng mga Espanyol sa Pilipinas Sanggunian: BEC_PELC III. C2, III. C3.1 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: mapa, mimi boards, mga larawan Pagpapahalaga: Makatulong sa pagpapaunlad ng pamayanan III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbabalitaan tungkol sa mga pandaigdig na isyu Pagbibigay ng sariling kuru-kuro sa isyu 2. Pagsasanay Everybody Show Tutukuyin ng mga bata ang dayuhang may impluwensya sa bansa. Isusulat ang titik lamang _________1. bathala _________2. pansit, siopao, hopia _________3. pagpaparami ng isda at itik _________4. relihiyong Islam at pamahalaang Sultanato _________5. jaket na may manggas _________6. maluwang na salawal _________7. impluwensya sa panlipunan at pampulitika _________8. pagsamba kay Allah _________9. pagkahilig sa mga pansit, siopao at noodles _________10. pagkilala kina Prahma, Vishu at Shiva bilang mga diyos 3. Balik-aral a. Pagsusuri ng kinalalagyan ng bansa sa mapa/globo. Nasaan ang Pilipinas? b. Sabihin ang: - kontinenteng kinaroroonan nito;

- eksaktong lokasyon at - mga katabing bansa c. Bakit naging madali ang pakikipag-ugnayan ng ibang dayuhan sa ating bansa? B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda a. Pagpapakita ng larawan ng isang Espanyol/ Espanyola. b. Ano ang alam ninyo tungkol sa pagdating ng mga Espanyol? c. Gamitin ang ANNA sa pagtatala ng mga kasagutan. 2. Pagbubuo ng Suliranin a. Sino ang unang dayuhang sumakop sa ating bansa? b. Ano ang layunin o pakay sa pagpunta sa bansa? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I a. Hanapin ang Espanya sa mapa/globo. b. Ibigay kung saang continent ito matatagpuan, mga katabing bansa at ang eksaktong lokasyon. Pangkat II a. Taluntunin sa mapa ang ruta ni Magellan mula San Lucas de Barrameda, Espanya. b. Gamitin ang sequence organizer. Pangkat III Iguhit ang Sanduguan nina Magellan at Raha Humabon. Pangkat IV Ilarawan sa pamamagitan ng piping palabas ang labanan sa Mactan. 5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Sino ang unang dayuhang sumakop sa atin? Nasaan ang Espanya? Ituro ito sa mapa. Bakit sila nakarating sa Pilipinas? Sino ang kanilang pinuno? Ano ang pakay nila? Saan sila nagmula at kung kailan? Nakarating ba sila sa Moluccas? Saan sila nakarating?Ituro sa mapa. Bakit tinawag itong kapuluan ni San Lazaro? Ano ang nangyari roon? Bakit mahalaga sa mga kastila ang pagdating ni Magellan sa Limasawa? Bakit nagkaroon ng labanan sa Mactan? 6. Paglalagom Suriin ang retrieval chart. Petsa September 30, 1619 March 16, 1521 March 31, 1521 Lugar Espanya Homonhon Limasawa Pangyayari Paglalakbay patungong silangan Narating nina Magellan ang Homonhon Unang misa sa kasaysayan ng Pilipinas.

C. Pangkatang Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. 2. Paglalapat

a. Pag-awit ngBayan ko na may wastong kumpas at damdamin. b. Iguhit ang isa sa mga ito at ipaliwanag sa klase. IV. Pagtataya Piliin ang titik ng wastong sagot. 1. Anong mahalagang pangyayari ang naganap noong ika-17 ng Pebrero, 1521? a. Simula ng paglalakbay ni Magellan mula Espanya. b. Pagsapit ni Magellan sa Homonhon, Samar c. Pagdaos ng unang misa d. Labanan sa Mactan 2. Bakit mahalaga sa mga Espanyol ang pagdating ni Magellan sa Limasawa? a. Dahil nakipagsanduguan si Magellan kay Raha Kulambo. b. Dahil doon ginanap ang unang misa. c. Dahil doon nagtayo ng malaking krus si Magellan. d. Lahat ito 3. Ano ang pakay nina Magellan sa kanilang paglalayag? a. Kristiyano b. Pakikipagkaibigan c. Pakikipagkalakalan sa Spice Island d. Pakikipagsanduguan 4. Ano ang ibinigay na pangalan ni Magellan sa kapuluan? a. Las Islas sa Filipinas b. Kapuluan ni San Lazaro c. Mactan de Goiti d. Sebastian del Cano 5. Bakit mahalaga ang ginanap sa unang misa sa Limasawa? Hudyat ng __________ a. Pagyakap ng mga katutubo ng Kristiyanismo b. Pakikipagkaibigan sa mga katutubo c. Pakikidigma sa mga katutubo d. Pagsakop ng Espanya sa bansa Aralin 41: Paggamit ng Time line sa pagkilala ng Ilang mahahalagang Pangyayari sa Kasaysayan ng Bansa I. Layunin 1. Nagagamit ang time line sa pagkilala ng ilang mahahalagang pangyayari sa kasaysayan ng bansa 2. Nakikilala ang time line at ang guhit nito sa pag-aaral ng kasaysayan. 3. Naiisa-isa ang ibat ibang ekspedisyong isinagawa ng mga Espanyol at ang mga pangyayari sa bawat isa. II. Paksang Aralin Paggamit ng Time Line sa Pagkilala ng Ilang Mahahalagang Pangyayari sa Kasaysayan ng Bansa Sanggunian: BEC-PELC III. D 1, III. D 1.1 Batayang Aklat sa Hekasi 4 Kagamitan: mapang pandaigdig Pagpapahalaga: Pagyamanin ang kulturang Pilipino

III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagpapalitan ng balitang nakalap sa inyong pamayanan 2. Pagsasanay Sabihin ang kahalagahan ng mga sumusunod sa kasaysayan ng Pilipinas. a. Marso 16, 1521 Mactan c. April 1521 b. Setyembre 20, 1521 d. Hunyo 24, 1565 3. Balik-aral Basahin ang mga sumusunod na pangyayari Gumawa ng chain ayon sa wastong pagkakasunud-sunod. 1 2 3 4 5

_____a. pagdaong nina Magellan sa Homonhon _____b. Pagkamatay ni Magellan sa Mactan. _____c. Pakikipagsanduguan nina Magellan kay Raha Kulambo _____d. Pagbabalik ng Victoria sa Espanya. _____e. Pagdaraos ng uang misa sa Limasawa. B. Panlinang na Gawain 1. Paglalahad Taluntunin sa mapa ang ekspedisyon ni Magellan. Pagdating sa makasaysayang pook, lagyan ng bandera kung saan nakasulat ang petsa ng pangyayari. 2. Pagbubuo ng Suliranin Itanong: Anong mahahalagang pangyayari ang naganap sa mga petsang ito? a. 1519 c. 1521 e. 1523 b. 1520 d. 1522 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain a. Hatiin ang mga mag-aaral sa apat na pangkat at talakayin ng bawat pangkat ang mga mahahalagang taon sa kasaysayan ng bansa. b. Ilagay sa tamang taon ang mga mahahalagang kaganapan sa kasaysayan ng Pilipinas hanggang sa pagbabalik ng barkong Viktoria sa Espanya. 1519 1522 1523

San Lucas, Barrameda Espanya, Homonhon, Samar, Pilipinas Labanan sa Mactan, Cebu, Pilipinas Barkong Viktoria, Balik 5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Espanya a. Ipakita ang time line

Itanong: Anong napapansin ninyo sa time line? Ano ang katumbas ng bawat bahagi? Ano ang napapansin ninyo sa pagitan ng bawat bahagi? Ilang maliliit na guhit sa bawat bahagi? Ano ang kinakatawan nito? b. Pag-aralan natin ang paggamit nito. Pagbatayan ang ekspidisyon ni Magellan. Itanong: Kailan umalis si Magellan sa Espanya? Saan ito dapat ilagay? Kailan sila nakarating sa pulo ng Pilipinas? Saan dapat ilagay ang guhit? C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat a. Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa Ang time line ay naglalarawan ng tiyak na panahon o pangyayari sa kasaysayan. b. Pagsasanay Nagkaroon ng interes ang hari ng Espanya sa Pilipinas. Nagpadala pa uli ng sunudsunod na ekspedisyon. Ilapat ito sa time line 1521- Ekspedisyon ni Loaisa 1526- Ekspedisyon ni Cabot 1527- Ekspedisyon ni Saavedra 1542- Ekspedisyon ni Villalobos- Ibinigay ang pangalang Pilipinas 1565- Ekspedisyon ni Lopez de Legaspi- Hindi tinanggap sa Cebu. -nagpunta sa Bohol-Sanduguan nila ni Sikatuna 1571- Itinatag ni Legaspi ang pamayanan ng Maynila 2. Paglalapat a. Gamitin ang time line sa pagtatala ng mga sumusunod na pangyayari b. Markahan ang sumusunod na mga petsa. 1957- Umupo bilang pangulo ng bansa si Carlos P. Garcia. 1961- Nahalal na pangulo si Diosdado Macapagal. 1965- Nahalal na pangulo si Ferdinand Marcos 1986- Nanumpa si Cory Aquino bilang pangulo. 1992- Nahalal na pangulo si Fidel Ramos. IV. Pagtataya Saan dapat ilagay ang sumusunod na pangyayari? 1. Pebrero 13, 1565 Pagdating ni Legaspi sa Pilipinas 2. Hunyo 24 1571 Ginawang punong lungsod ang Maynila 3. 1774 Simula ng pag-aalsa ni Dagohoy. 4. Agosto 13, 1896 Simula ng himagsikang Pilipino. 5. Hunyo 12, 1898 Pagpapahayag ng Kalayaan ng Pilipinas sa Cavite Aralin 42: Mga Pagbabago ng Kulturang Pilipino Dulot ng Pakikipagugnayan sa mga Espanyol I. Layunin 1. Natatalakay ang mga naging pagbabagong naganap sa kulturang Pilipino dulot ng pakikipag-ugnayan sa mga Espanyol. 2. Nasasabi ang mabuti at di-mabuting epekto sa kulturang Pilipino ng pananakop ng Espanyol. II. Paksang Aralin

Mga Pagbabago ng Kulturang Pilipino Dulot ng Pakikipag-ugnayan sa mga Espanyol. Sanggunian BEC-PELC III. C3 III. C 3.2 Kagamitan: mapang ang pandaigdig, kagamitang pansining Pahalagahan mga naging pagbabagong Pagpapahalaga: naganap dulot ng pakikipag-ugnayan sa mga Espanyol. III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbabalitaan ukol sa mga pangyayaring naganap sa inyong lalawigan. 2. Pagsasanay a. Laro Battle of the Brains -unang pulong natanaw nina Magellan -unang bapor na nakapalibot sa buong mundo. -unang Pilipinong matagumpay na nagtanggol sa kalayaan. -unang poon na pinagdausan ng unang misa sa Pilipinas -unang mag-asawang bininyagan tanda ng pagiging Kristiiyano. b. Isaayos ang mga pangyayari ayon sa time line a. April 1521 Digmaan sa Mactan. b. St. 20, 1519 Simula ng paglalakbay patungong Moluccas c. Marso 1521 Pagsapit sa Homonhon. B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Ano ang naalaala ninyo kapag binabanggit ang salitang kastila o Espanyol

Kastila o Espany

ol 2. Pagbubuo ng Suliranin a. Anu-ano ang mga pagbabagong naganap sa panahon ng pananakop ng mga Espanyol? b. Anu-ano ang mga mabuti at di-mabuting epekto nito sa kultura ng bansa? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain a. Hatiin ang mga bata sa apat na panglat upang mapag-usapan ang mga pagbabagong naganap sa ating kultura dulot ng pakikipag-ugnayan sa mga Espanyol. b. Bawat pangkat ay bibigyan ng mga paksang kanilang tatalakayin Pangkat I: Relihiyon Pangkat II: a. Tirahan b. Panitikan Pangkat III: a Pamumuhay b. Pagkain c. Kasuotan Pangkat IV: a Edukayon B. Wika c. Mabuti ba ang naging epekto nito? Bakit?

5. Pag-uulat/Pagtatalakay Itanong: Anu-ano ang mga pagbabagong naganap sa panahon ng pananakop ng mga Espanyol? Anu-ano ang mga kabutihang naidulot nito sa ating kultura bilang isang Pilipino? Anu-ano naman ang mga di-mabuting naidulot nito sa ating kulturang Pilipino? 5. Paglalagom Suriiin ang retrieval chart Bahagi ng Kultura Pagbabago Relihiyon Kristiyanismo

Edukasyon

Nagtatag ng mga paaralan

Epekto Mabuti Nagbunga ng kabutihan. Binigyang-diin ang relihiyon Pagkakaroon ng mga paaralan. Natutong bumasa at sumulat.

Di-mabuti Taliwas sa turo Abuso Corporal punishment. Iba ang aralin ng mayaman at mahirap/

C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa: May mga pagbabagong naganap noong panahon ng Espanyol na nagdulot ng kabutihan sa ating kultura, subalit ang ilang pagbabago naman ay nagdulot ng dimabuting epekto sa kultura ng bansa. 2. Paglalapat Pag-awit nang may wastong ritmo Bayan Ko IV. Pagtataya Isulat ang O kung ang pangungusap ay isang opinion at K kung ito ay katotohanan ____________1. Pinakaunang pamantasan sa daigdig ang Pamantasan ng Sto. Tomas. ____________2. Ipinalalagay ng mga Espanyol na nakatuklas sila ng unang pook ng mga taong dapat turuan. ___________3. Ang sabong ay isang uri ng sugal. ___________4. Sinakop ng Espanya ang Pilipinas sa pamamagitan ng krus at espada. ___________5. Ang ugaling pagpapabukas ng gawain ay natutuhan natin sa mga Espanyol. V. Kasunduan Alin sa mga impluwensya ng Espanyol ang higit mong pinahahalagahan? I. Layunin 1. Natatalakay ang naging reaksyon ng mga Pilipino sa pananakop ng mga Espanyol. 2. Nasasabi kung bakit hindi lumalaganap ang Kristiyanismo sa kabundukan. II. Paksang Aralin Reaksyon ng mga Pilipino sa Pananakop ng mga Espanyol

Sanggunian: BEC-PELC III. A 4 Kagamitan: kagamitang pansining, mga larawan Pagpapahalaga: Pananalig sa Dakilang Lumikha sa lahat ng sandal. III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbibigay ng mga balitang may kaugnayan sa aralin. 2. Pagsasanay Alin sa mga sumusunod ang naiiba sa pangkat at bakit? a. Homonhon, Limasawa, Mactan, Espanya b. Pamantasan ng Lungsod ng Maynila, Pamantasan ng Sto. Tomas, San Juan de Letran, Colegio de Sta. Isabel c. Dr. Jose Rizal, Juan Luna, Andres Bonifacio d. sapatos, sombrero, potong, salawal e. keso, hamon, tocino, kanin 3. Balik-aral Itala ang mabuti at di mabuting epekto sa ilang bahagi ng kultura ng bansa sa pananakop ng mga Espanyol. Kultura Mabuti Di-mabuti Relihiyon Edukasyon Pamumuhay Kasuotan Panitikan B.Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Pag-awit Bayan ko Pag-uusap-usap tungkol sa nilalaman ng awit. 2. Pagbubuo ng Suliranin Ano ang naging reaksyon ng mga Pilipino sa pamamalakad ng mga Espanyol? Ano ang ginawa nila? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I Buuin ang talahanayan Pag-aalsa Pinangyarihan Dahilan Kinalabasan

Pangkat II: Iguhit ang labanan ng mga Espanyol at pangkat etniko. Pangkat III:

a. Gumupit ng larawan ng mga ilustradong nag-aral sa Europa. b. Idikit ito sa akordyon. Pangkat IV: a. Ano ang naging hudyat ng himagsikan. b. Ipakita ang piping palabas. 5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa. Itanong: Ano ang naging reaksyon ng mga unang Pilipino sa pamamalakad ng mga Espanyol? Ano ang ginawa nila? Ano naman ang naging reaksyon ng mga pangkat etniko? Ano ang kanilang ginawa? Ano ang nangyari dahil sa labanang ito? Sinu-sino sila? Ano ang kanilang ginawa? Ano naman ang itinatag ni Andres Bonifacio? Ano ang layunin nito? 6. Paglalagom Mga Pag-aalsa at Petsa/Pook Dahilan Kinalabasan Pinuno Pag-aalsa ni Tondo Pagmamalabis Nagwakas Lakandula Nalibre sa pagbabayad ng buwis Itanong: Ano ang naging reaksyon ng mga Pilipino sa pamamalakad ng mga Espanyol? Saan naganap ang unang pag-aalsa? Sa kabuuan, ano ang kinalabasan ng mga pag-aalsa? Bakit kaya? Ano ang nangyari sa pakikipaglaban nila sa pangkat-etniko. Itanong: Napalaganap ba ng mga Espanyol ang Kristiyanismo sa kabundukan? Bakit hindi? Ano ang ipinakita ng mga Pilipinong nakapag-aral sa Europa? Pagtatag ng katipunan? Kailan itinaas ang bandilang Pilipino sa kauna-unahang pagkakataon? Ano ang ibig sabihin nito? C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat at mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa Nagkaroon ng pag-aalsa dahil tutol ang mga unang Pilipino sa pagsakop ng mga Espanyol sa bansa. Mahalaga sa mga unang Pilipino ang nagtataguyod sa kalayaan at pagpapahalaga sa kagitingan. 2. Paglalapat Pag-awit nang may damdamin- (magkunwaring nakaharap sa itinataas na bandila) Lupang Hinirang IV. Pagtataya Sagutin ang mga tanong 1. Paano ipinagtanggol ng mga unang Pillipino ang kanilang kalayaan at karapatang mamuhay? _______________________________________________________________________ 2. Bakit nabigo ang karamihan sa mga ito?

_______________________________________________________________________ 3. Paano nag-simula ang pambansang himagsikan ng 1896? _______________________________________________________________________ 4. Bakit hindi naapektuhan ng mga Espanyol ang kultura ng pangka-etniko? _______________________________________________________________________ 5. Saan ang pinakamatagal na pag-aalsa? _______________________________________________________________________ V. Kasunduan Ipagpalagay na isa ka sa mga unang Pilipino? Ano ang iyong magiging reaksyon sa pananakop ng mga Espanyol? Ano ang iyong gagawin. Isulat ito. I. Layunin 1. Naipapaliwanag ang mga pangyayaring naging daan sa pagiging kolonyal ng Amerika ang Pilipinas. 2. Nakikilala ang ilang pagbabagong naganap sa kulturang Pilipino dahilan sa pagsakop ng Estados Unidos. 3. Napipili ang mabuti at di-mabuting impluwensya ng Estados Unidos sa kulturang Pilipino. II. Paksang Aralin Mga Pagbabagong Naganap sa Panahon ng mga Amerikano Sanggunian: BEC-PELC III. C 5.1, III. C 5.2 III. C 5.3 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: mapa, globo Pagpapahalaga: Mapahalagahan ang mabuting epekto ng pananakop ng mga Amerikano. III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbabalitaan tungkol sa mga isyu na may kaugnayan sa relasyon ng Pilipinas at Estados Unidos. 2. Pagsasanay Isulat sa patlang ang tamang sagot. a. Armas sa Katipunan: ________________ b. Gabriela Silang kay Diego Silang: ______________________kay Andres Bonifacio c. ______________ sa Visayas: Maynila sa Luzon d. Islam sa Arabe: _____________sa Espanya e. _______________sa Quezon: Dagohoy sa Bohol 3. Balik-aral Ilagay ang mga pangyayari sa tamang ayos sa time line a. Agosto 13, 1898 Sumiklab ang Digmaang Espanyol-Amerikano b. Hunyo 7, 1892 Itinatag ang Katipunan c. Hunyo 13, 1898 Ipinahahayag ni Aguinaldo ang kalayaan ng Pilipinas sa Cavite. d. Pebreo 17, 1872 Ipinabitay sina Padre Burgos, Padre Gomez at Padre Zamora e. Marso 11, 1521 Pagsapit ni Magellan sa Pilipinas

B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Sabihin kung ano ang naaalaala ninyo kapag nabasa o narinig ang salitang Amerika. Gamitn ang concept map.

AMERIKA

2. Pagbubuo ng Suliranin Ano ang nagbigay daan sa pananakop ng mga Amerikano sa Pilipinas? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain (Magpapalabunutan tungkol sa paksang tatalakayin) Pangkat I: a. Hanapin sag lobo/mapa ang eksaktong lokasyon ng Amerika. b. Gumamit ng iskala. Sukatin kung gaano kalayoo ang Amerika sa Pilipinas. Pangkat II: Isalaysay ang mga pangyayaring nagbigay-daan sa pananakop ng Amerika sa Pilipinas. Gamitin ang sequence organizer. Event Event Event Event Event

Pangkat III: Itala ang ibat ibang pagbabago bunga ng pananakop ng mga Amerikano. Gamitin ang organizer.

Kalusug an Panahon ng AMERIKA NO

Edukas yon

Pagpapahal aga

Pagpapah alaga

Pagsasanay IV: Sa pamamagitan ng evaluation organizer sabihin kung ang mga pagbabago ay mabuti o di mabuti. Mabuti Di-mabuti

5. Pag-uulat/ Pagtalakay sa Paksa Itanong: Nasaan ang Amerika? Gaano ito kalayo sa Pilipinas? Ano ang nagbigaydaan sa pananakop ng mga Amerikano sa Pilipinas? Anu-ano ang mga pagbabago bunga ng pananakop ng mga Amerikano. Isa-isahin natin ang mga pagbabagong ito. Mabuti ba o di-mabuti ang mga pagbabago sa kulturang Pilipino? 6. Paglalagom Buuin ang organizer. Panahon ng mga Amerikano Mga Pagbabago Tirahan Epekto Tirahan

C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa: Ang pananakop ng mga Amerikano ay nagdulot ng mabuti at di mabuting epekto sa kulturang Pilipino. Binibigyang-pansin ng mga Amerikano ang kahalagahan ng demokrasyang pamamaran, pamumuhay at edukasyon sa pamamagitan ng pagtatatag ng mga pampublikong paaralan. 2. Paglalapat Paghambingin ang mga pagbabagong naganap sa pananakop ng Espanya at Amerika. Paksa Espanya Amerikano Pamilya Pagkain Kasuotan Relihiyon IV. Pagtataya Isulat ang titik ng wastong sagot. 1. Ano ang nagbigay-daan sa pananakop ng Amerikano sa Pilipinas? a. Digmaang Espanyol at Amerikano b. Digmaang Pilipinot Amerikano

c. Pagtatag ng Commonwealth 2. Ano ang naging bunga ng pagkakalubog ng Maine? a. Pagsiklab ng Digmaang Espanyol at Amerikano b. Pagbagsak ng Manila Bay sa mga Amerikano c. Pagkasira ng pagkakaibigan ng mga Espanyol at Pilipino d. Pagsisimula ng pagtutulungang Pilipinot Amerikano 3. Bakit hindi natamo ng mga Pilipino ang kalayaan pagkaalis ng mga Espanyol? a. Dahil sa kasunduan sa Paris b. May ibang dayuhang mananakop c. Dahil sinakop na ng Amerika ang bansa d. Lahat ng ito 4. Malaking ambag ng Amerikano sa edukasyon ang pagbubukas ng mga paaralan _____________ a. na pribado b. na publiko c. sa mga barangay d. sa bawat lalawigan 5. Kahuli-hulihang heneral na sumuko sa mga Amerikano si _________________. a. Miguel Malvar b. Gregorio del Pilar c. Emilio Aguinaldo d. Apolinario MABINI V. Kasunduan Magtala ng ibat ibang kaugaliang namana sa Amerikano. I. Layunin Natutukoy ang naging epekto sa kulturang Pilipino sa panahon ng Hapones. II. Paksang Aralin Epekto sa Kulturang Pilipino ng Panahon ng Hapones Sanggunian: BEC-PELC III. C 5.4 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: mapa ng Asya, kagamitang pansining, mga larawan Pagpapahalaga: Pagpapahalaga sa naging mabuting epekto ng pananako ng mga Hapones. III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbabalitaan ang mga isyu na may kaugnayan sa paksa. 2. Pagsasanay Tingnan ang mga larawan. Sabihin kung anong bansa ang nagdala nito. Alamin ang naging epekto nito sa kulturang Pilipino. 3. Balik-aral a. Anu-ano ang mga mabuti at di-mabuting impluwensya sa atin ng mga Espanyol at Amerikano. b. Buuin ang tsart ng pagpapahalaga.

Impluwensiya

Panahon
Espanyol Amerikano

Mabuti

Di-mabuti

B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Ano ang inyong nasasa-isip kapag nakikita ang salitang Hapon?

HAPO N
2. Pagbubuo ng Suliranin a. Anu-ano ang mga pagbabago sa kultura ng mga Pilipino dahil sa pananakop ng mga Hapones? b. Paano umunlad ang kulturang Pilipino sa panahon ng mga Hapones? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I A. Nasaan ang Hapon? Eksaktong Lokasyon _____________ Kontinente ______________ Katabing mga bansa T _______________ S ________________ K ________________ K ________________ H ________________ B. Subukin ang layo nito sa Pilipinas. Gamitin ang iskala. H K S

T Pangkat II: a. Gumawa ng Time Line mula 1941 hanggang 1947. b. Itala ang mahahalagang pangyayaring nagbigay-daan sa pagsakop ng Hapon sa Pilipinas. Pangkat III:

a. Anu-ano ang mga pagbabago sa pamumuhay ng mga Pilipino sa panahon ng pananakop? b. Iguhit ito. Pangkat IV: Ano ang epekto ng pananakop ng mga Hapones?

Hapones
Sanhi Bunga

5. Pag-uulat/ Pagtalakay sa Paksa Itanong: Gaano kalayo ang bansang Hapon sa Pilipinas? Ano ang nagbigay-daan sa pananakop ng mga Hapones sa Pilipinas? Bakit nagdigmaan ang mga Pilipino at Hapones? Paano napa-ugnay rito ang mga Hapones? Anu-ano ang mga naging pagbabago sa kultura ng mga Pilipino dahil sa pananakop ng mga Hapones? Anuano ang mga ginawa ng mga Pilipino sa mga pagbabagong naganap? 6. Paglalagom Panahon ng Hapon Bahagi ng Kultura Wika

Epekto Pilipino-opisyal na wika ng bansa. Gintong Panahon ng wikang Pilipino. Pamumuhay Walang imported Pagtangkilik sa sariling atin Nasyonalismo Ano ang naging epekto ng mga pagbabagong dala ng pananakop? Sa kabuuan, nakatulong ba ang pagbabagong naganap sa ating kultura sa panahon ng pananakop ng mga Hapones? C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o mga batayang kaalaman tungkol sa paksang pinag-aralan. Halimbawa: Sa ilalim ng panahon ng Hapon maraming Pilipino ang natutong magsalita ng Niponggo, ang wika ng mga Hapones. Nabuhay ang diwa ng nasyonalismo. 2. Paglalapat Buuin ang tsart Kulturang Namana sa mga Mananakop Espanyol Relihiyon Edukasyon Pagkain Tradisyon Amerikano Hapones

Pagbabago Bawal gumamit ng wikang Ingles

IV. Pagtataya Isulat ang wastong sagot. 1. Ano ang ibig linangin ng mga Hapones? a. Edukasyon c. Materyalismo b. Kristiyanismo d. Nasyonalismo 2. Alin ang bunga ng paghihirap noong panahon ng pananakop? a. Naging maparaan ang Pilipino b. Naging mapagmahal sila sa bayan c. Naging matipid sila d. Lahat ito 3. Ano ang konseptong pilit nililinang ng mga Hapones? 1. Ang Asya ay para sa mga Asyano 2. Higit na mahalaga ang imported kaysa local 3. (East Asia Co. Prosperity Sphere) Greater East Asia Co. Prosperity Sphere 4. Tangkilikin ang produktong Hapon a. 1 at 2 b. 2 at 3 c. 3 at 4 d. 1 at 3 4. Ano ang binigyang-diin sa edukasyon noong panahon ng Hapon? a Kulturang Pilipino c. Wikang Niponggo b. Palakasang pangkatawan d. Lahat ito 5. Walang elektrisidad noon kaya uling ang ginamit na pang-ilaw. Ano ang ipinahihiwatig dito? a. Ang mga Pilipino ay maraming alam. b. Ang mga Pilipino ay maparaan. c. Ang mga Pilipino ay maraming gamit. d. Ang mga Pilipino ay materyoso V. Kasunduan Gumawa ng organizer para ipakita ang kultura at pamumuhay noon at ngayon. Tukuyin ang bansang may impluwensiya nito. Noon Ngayon Bansa Pagkain Kasuotan Kagamitan Edukasyon Relihiyon Transportasyon

I. Layunin 1. Natutukoy ang mga batas ng pamahalaan sa pagpapanatili at pagpapaunlad sa sariling kultura. 2. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng batas sa pagpapaunlad ng kultura

II. Paksang Aralin Mga Batas sa Pagpapaunlad ng Kultura Sanggunian: BEC-PELC IV. A1 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: mga larawan, lathalain, magasin, tsart Pagpapahalaga: Pagkamasunurin sa mga Batas III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagpapalitan ng kuru-kuro hinggil sa kasalukuyang takbo ng ekonomiya. 2. Pagsasanay Bigyan ng tig-iisang outline map ang mga bata. Ipasulat ang pangalan ng mga lalawigan at lungsod. Pasimulan sa bahagi ng Luzon. 3. Balik-aral Gumawa ng talaan ng mga pagbabagong dulot ng pananakop ng mga EspanyolAmerikano at Hapones sa bansa natin. B. Panimulang Gawain 1. Paghahanda a. Pasyal-aral sa Museo ng Paaralan b. Pag-usap-usapan ang tungkol sa ibat ibang bagay na namasid sa museo. -Anu-ano ang mga bagay-bagay na nakita ninyo sa museo? -Alin sa mga iyon ang higit na nakatawag sa inyong pansin? Bakit? -Bakit naroon ang mga ito sa museo? -Bakit tayo mayroong museo? 2. Pagbubuo ng Suliranin Anu-anong mga batas ang kumikilala sa kahalagahan ng pagpapanatili at pagpapaunlad ng kulturang Pilipino? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I-IV Ang bawat pangkat ay magbibigay ng ulat tungkol sa mga batas na nagpapaunlad at ating kultura. Bigyang-pansin ang mga bagong batas. Talakayin at alamin ang mabuti o masamang epekto nito sa ating kultura. 5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Ano ang pangunahing batas na kumikilala sa kahalagahan ng pagpapanatili at pagpapaunlad ng kulturang Pilipino? (Basahin at ipaliwanag ang tinatadhana ng bawat seksyon.) Bukod sa konstitusyon, may iba pang mga batas na ipinatutupad para sa pagpapanatili ng kulturang Pilipino. Anu-ano ang mga ito? Saan-saan matatagpuan ang mga museo sa ibat ibang lugar sa ating bansa? Anuanong mga makasaysayang pook at gusali ang kinikilala bilang pambansang dambana at bantayog? Bakit kailangang pangalagaan ang kulturang Pilipino? 6. Paglalagom Gawin ang sumusunod na talaan habang tinatalakay ang mga batas. Batas Layunin Epekto

C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga batas sa pagbubuo ng paglalahat o mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa: May mga batas at kautusan na nagpapatupad sa pangangalaga at pagpapayaman ng kulturang Pilipino. Ang Artikulo XIV, Seksyon 14 hanggang 18 ay nangunguna sa pagkilala sa kahalagahan ng pangangalaga at pagpapaunlad ng kulturang Pilipino. Isinasaad sa Batas Blg. 4846 ang pagbabawal sa paghahanap at paghuhukay sa mga makasaysayang pook upang mkatuklas ng mga bagay na pangkultura. Itinatakda ng Batas Republika Blg. 284 ang Pambansang Museo bilang taguan ng mga ari-ariang pangkultura. 2. Paglalapat a. Itala ang museong matatagpuan sa ibat ibang panig ng bansa. Museo Lokasyon Ang makikita roon

b. Gumuhit/Gumupit ng mga bagay-bagay o artifacts na nakikita sa museo. IV. Pagtataya Anong batas ang tinutukoy rito? _______________1. Pangunahing batas na kumiklala sa kahalagahan ng pangangalaga at pagpapaunlad ng kulturang Pilipino. _______________2. Pambansang Museo bilang taguan ng mga bagay at ari-ariang pangkultura. _______________3. Ipinagbawal ang paghahanap at paghuhukay sa mga makasaysayang pook. _______________4. Kinikilala ang Mabini Shrine sa Nagtahan, Manila, Rizal Shrine sa Dapitan, Zamboanga del Norte at Aguinaldo Shrine sa Kawit Cavite. _______________5. Iginagalang at pinangangalagaan ang karapatan ng mga kultura ng pangkat-etniko. V. Kasunduan Maghanap ng larawan ng ilang makasaysayang pook at gusaling kinikilalang pambansang dambana at bantayog. Idikit ito sa inyong portfolio. I. Layunin 1. Natutukoy ang mga programa ng pamahalaan sa pagpapanatili at pagpapaunlad sa sariling kultura.

2. Naiisa-isa ang mga programa ng pamahalaan upang mapaunlad ang kulturang Pilipino. 3. Natutukoy ang ibat ibang sentro ng tanghalan ng mga pamanang pangkultura. 4. Nasusuri ang kahalagahan ng mga sentrong ito sa pagpapalaganap ng kultura ng bansa. II. Paksang Aralin Mga Programa ng Pamahalaan sa Pagpapanatili at Pagpapaunlad ng Kulturang Pilipino Sanggunian: BEC-PELC IV. A 1 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: mga larawan, lathalain, magasin, kagamitang pansining Pagpapahalaga: Pagbibigay-halaga sa mga programa ng pamahalaan III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbibigay ng balita tungkol sa pagpapaunlad ng kultura ng bansa 2. Pagsasanay Pag-awit Ako ay Pilipino 3. Balik-aral Lagyan ng wastong pamagat ang mga pinangkat-pangkat ng mga salita sa kahon. 1. ___________________________________________ a. Paco Park b. Fort Santiago c. Mabini Shrine d. Simbahang San Agustin 2. ___________________________________________ a. Museong Ayala b. Museong Villa Escudero c. Museo ng Metropolitan d. Museo ng Unibersidad ng Pilipinas 3. ___________________________________________ a. Sanduguan nina Sikatuna at Legaspi b. Sinaunang kagamitan ng mga Pilipino c. Vatican Treasure d. Gold Collection 4. __________________________________________ a. Artikulo XIV, Seksyon 14-18 b. Batas Republika Blg. 284 c. Batas Republika Blg. 4846 d. Atas ng Pangulo Blg. 375 at 260 B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Pagpapakita ng larawan ng ating katutubong kultura. 2. Pagbubuo ng Suliranin

Anu-ano ang mga programa ng pamahalaan upang mapanatili at mapaunlad ang katutubong kultura? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Mga Gawain Pangkat I: a. Anu-ano ang mga itinuturo sa paaralan kaugnay ng kultura? b. Ilarawan ito sa pamamagitan ng pagguhit. Pangkat II: a. Itala ang ibat ibang ahensya na itinatag para sa pagpapanatili ng katutubong kultura. b. Buuin ang tsart. Ahensya Layunin Gawain Cultural Center of the Pasiglahin ang gawaing Pangkulturang tanghalan, Philippines (CCP) sining at kultura. dula, sayaw, konsyerto. Pangkat III: a. Anu-ano ang mga proyekto at gawain ng NCCA? b. Itala sa tsart. Ipaliwanag ang kahalagahan nito. N C C A Pangkat IV: Sa pamamagitan ng organizer, itala ang apat na ahesyang nangangasiwa, nangangalap at nag-iingat ng mga bagay na may kaugnayan sa kultura. MGA AHENSYA

a. Bakit nilikha ng pamahalaan ang Presidential Commission on Culture and Arts? b. Ano ang ipinahihiwatig ng batas at programang itinakda ng pamahalaan tungkol sa pangangalaga ng ating kultura? 5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Anu-ano ang ibat ibang mga programa para mapaunlad ang ating kultura? Paano nakatutulong ang edukasyon sa pagpapaunlad ng kultura? Anu-anong mga ahensya ang itinatag para sa pagpapanatili ng katutubong kultura? Noong Abril 3, 1992 nilikha ng Batas Republika Blg. 7356 ang National Commission for Culture and the Arts (NCCA). Anu-ano ang mga gawain nito? Ano ang apat na ahensyang nangangasiwa sa pangangalap at pag-iingat ng mga bagay na may kaugnayan sa kultura?

6. Paglalagom Itala sa tsar tang mga mahahalagang bagay na makatutulong sa pagpapanatili at pagpapaunlad ng sarling kultura. Sa unahan ng kahon isulat naman ang mga programang dapat isakatuparan. Programa Pagpapanatili Pagpapaunlad

C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa Ibat ibang programa ang nilalaan ng pamahalaan upang mapaunlad at mapangalagaan ang kulturang Pilipino. Ang paaralan ay mabisang instrumento upang mapangalagaan ang pamahalaang materyal, tradisyon at kaugalian. 2. Paglalapat Magtatanghal ng palatuntunang pinmagatang Sulyap sa Kasaysayan Bawat pangkat ay magtatanghal ng isa sa mga sumusunod: a. Medley ng awiting Pilipino b. Sayaw Carinosa c. Pagsasakilos Labanan sa Mactan d. Pantomina Isang selebrasyon IV. Pagtataya Isulat ang wastong sagot ayon sa tinutukoy sa bawat pangungusap. _______________1. Pangunahing pamana at pagkakakilanlan ng lahi. _______________2. Nagsisilbing tagapag-ugnay ng mga gawain ng ibat ibang pangkat pangkultura at pansining. _______________3. Naglilinang ng damdaming makabayan o Filipinismo. _______________4. Nagsisilbing lugar ng pangkulturang pagtatanghal. _______________5. Nangangasiwa sa mga gawain at tungkulin ng mga ahensyang pangkultura. V. Kasunduan Gumupit sa mga pahayagan ng mga palabas na may kaugnayan sa kultura ng bansa. Idikit ito sa portfolio.

I. Layunin Natatalakay ang karapatan ng mga mamamayan sa pagpapanatili at pagpapaunlad ng sariling kultura. II. Paksang Aralin

Karapatan ng mga Mamamayan sa Pagpapanatili at Pagpapaunlad ng Sariling Kultura. Sanggunian: BEC-PELC IV. A 2 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: polyeto, mga larawan, magasin at pahayagan, black catolina, mga kagamitang pansining. Pagpapahalaga: Pagbibigay-halaga sa mga karapatan ng mga mamamayan. III. Pamamaraan 1. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbibigay ng mga balitang pangkultura na narinig sa radyo o napanood sa telebisyon. 2. Pagsasanay a. Laro Everybody Show b. Isusulat ng mga bata sa showcards ang sagot. -Kakikitaan ng mga gold collection -Ahensyang nangangasiwa sa pag-aalaga at pagpapanatili ng ibat ibang pambansang dambana at bantayog. -Itinakda bilang Laang Pook Pang Museo -Dito matatagpuan ang dayoramang naglalarawan ng mahahalagang pangyayari sa kasaysayan ng Pilipinas. -Kasulatang nagtatadhana ng pangangalaga at pagpapanatili ng sining at kulturang Pilipino. 3. Balik-aral Pagpapakita ng larawan Anu-ano ang mga programa ng pamahalaan para mapangalagaan at mapaunlad ang ating kultura? Pagpapakita ng larawan ng mga painting, katutubong sayaw, pangkat-etniko, atbp. B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Pagpapakita ng mga larawan na nagpapakita ng ating mga karapatan bilang isang mamamayang Pilipino. 2. Pagbubuo ng Suliranin a. Anu-ano ang mga karapatan ng mga mamamayan sa pagpapanatili at pagpapaunlad ng sariling kultura? b. Bakit kailangan ng mga mamamayan ang mga karapatang ito? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Magpapalabunutan an glider ng bawat pangkat upang malaman kung aling paksa ang kanilang sasagutan. Pangkat I: Anong probisyon ang napapaloob sa Artikulo XIV, Sek. 2 ng ating konstitusyon.

Pangkat II: Ilarawan sa pamamagitan ng pagguhit ang karapatang makibahagi sa sining at agham. Pangkat III: a. Pagsasakilos (Role Playing) b. Ipakita ang karapatan sa pagkuha at pagpapahayag ng impormasyon. Pangkat IV: a. Ilarawan ang ibat ibang paraan ng pagsamba ng mga Pilipino. b. Iguhit ito. 5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Ano ang karapatan ng mga mamamayan batay sa Artikulo XIV Sek. 2 Blg. 2? Bakit binigyang-diin ang edukasyon? Paano ito nakatutulong sa pagunlad ng kultura? Ano ang karapatang isinasaad ng Pandaigdig na pagpapahayag ng Karapatan ng Tao sa Artikulo 27? Ano ang karapatan ng mamamayan sa pagkuha at pagpapahayag ng impormasyon? Bakit iba-iba ang relihiyon dito sa atin? Ano ang karapatan ang napaloob dito? 6. Paglalagom Itala sa tsar tang mga bagay na dapat gawin upang mapanatili ang sariling kultura at sa tapat naman ay mga bagay na di-dapat gawin na makaapekto sa ating sariling kultura. Mga Dapat Gawin Mga Di-dapat Gawin

C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa Bawat batang Pilipino ay may karapatang makapag-aral ng walang bayad sa Artikulo elementary at sekundarya. XIVSek. Bawat mamamayan ay maaaring makibahagi sa kasiyahan sa sining at agham. 2 Bawat Pilipino ay Malaya sa pagpapahayag ng sariling opinion at damdamin, atbp. 2. Paglalapat

Journalizing Ano ang iyong napatunayan sa iyong sarili pagkatapos ng araling ito? Sumulat ng talata tungkol dito. IV. Pagtataya Lagyan ng tsek (/) kung tama ang mga sumusunod na sitwasyon at ekis (x) kung hindi. _________1. Ang mga batang may anim na taong gulang ay sapilitang pinag-aaral sa elementarya. _________2. Hindi tuwirang pinag-aaralan ang aklat sa edukasyong di-pormal. _________3. Karapatan ng magulang ang pagpili sa kurso para sa mga anak. _________4. Ang batang may kapansanan ay hindi na dapat mag-aral. _________5. Itinuturo ang lahat ng relihiyon sa paaralan V. Kasunduan Paano kayo nakikibahagi sa biyayang dulot ng sining, agham at kultura? Itala ang ibat ibang samahan sa eskwela na kaugnay nito. I. Layunin 1. Natatalakay ang tungkulin at pananagutan ng mamamayan sa pagpapanatili sa sariling kultura. 2. Nahihinuha ang maaaring mangyari sa kultura ng bansa kung hindi gagawin ng mga mamamayan ang kanilang tungkulin at pananagutan. II. Paksang Aralin Tungkulin at Pananagutan ng mga Mamamayan sa Pagpapanatili ng Kultura. Sanggunian: BEC-PELC IV A 3, IV. A 4 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: mga larawan, black cartolina strips, kagamitang pansining Pagpapahalaga: Nagagampanan ang mga tungkulin at pananagutan sa III. Pamamaraan bansa. A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbibigay ng balita tungkol sa mga mamamayang tumutupad ng tungkulin at pananagutan sa bansa. 2. Pagsasanay Ibigay ang mga pagbabagong nagaganap sa kulturang Pilipino. 2. Balik-aral Suriing muli ang mga larawan. Ano ang karapatang ipinahihiwatig ng bawat isa. Itapat ang flashcard sa bawat larawan. B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Maaaring magpakita ng film tungkol sa karapatan ng bata. 2. Pagbubuo ng Suliranin Anu-ano ang mga tungkulin at pananagutan ng mamamayan sa pangangalaga at pagpapalaganap ng sariling kultura? 3. Pananaliksik

4. Pangkatang Gawain Isa-isahin ang tungkulin at pananagutan batay sa kaugnay na karapatan at isulat ito sa tsart. Karapatan Magtamo ng Edukasyon Pangkat Pangkat Pangkat Pangkat I Edukasyon II Relihiyon III Sining at Agham IV Kulturang Pilipino Tungkulin Mag-aral nang mabuti. Sumunod sa mga alituntunin.

5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Anu-ano ang mga tungkulin at pananagutan ng isang mamamayan upang makatulong sa pangangalaga at pagpapaunlad ng kultura? Itanong: Bakit binibigyang-diin ang edukasyon? Paano ito nakaaambag sa pag-unlad ng kultura? Ano ang maaaring mangyari kung hindi gagampanan ng bawat mamamayan ang kanilang tungkulin sa pangangalaga at pagpapaunlad ng kultura? 6. Paglalagom Isulat sa tsart ang mga mabubuting bagay na dapat gawin upang mapanatili ang sariling kultura. Edukasyon Relihiyon Sining at Agham Kulturang Pilipino

C. Pangwakas ng Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa Sa bawat karapatang tinatamasa ay may kaakibat na tungkulin at pananagutan. Bawat mamamayan ay may karapatan at tungkulin sa pagpapanatili at pangangalaga ng kanyang kultura. 2. Paglalapat a. Bilang mag-aaral sa ikaapat na baitang ano ang iyong tungkuling ginagampanan sa pagpapanatili at pagpapaunlad ng kulturang Pilipino? IV. Pagtataya Isulat ang titik ng tamang sagot. 1. Sa libreng edukasyon, ikaw ay may tungkuling ______________ a. magsumikap sa pag-aaral b. magloko sa pag-aaral c. maglakwatsa paminsan-minsan d. magpabaya sa pag-aaral dahil libre naman

2. May karapatan kang making at manood ng TV ngunit tungkulon mong ________________. a. ilakas ang tunog b. hinaan ang tunog c. lagging manood d. huwag nang manood 3. Ano ang dapat gawin? a. Bumili ng produktong imported. b. Gumamit ng produktong yari sa Pilipinas. c. Idisplay ang produktong gawa sa sa ibang bansa. d. Siraan ang produktong yari sa bans. 4. Iba ang relihiyon ng iyong kaibigan, ano ang dapat mong gawin? a. Hindi na ako makikisama sa kanya. b. Hihikayatin ko siyang sumapi sa aming relihiyon. c. Lilipat ako sa kanyang relihiyon. d. Igagalang ko ang kanyang paniniwala. 5. Ano ang mangyayari kung hindi natin gagampanan ang ating tungkulin? a. Maaaring mawala ang pagkakakilanlan ng lahing Pilipino. b. Maaaring masanay sa pagiging banyaga sa sa sariling bayan. c. Maaaring maging dayuhan sa sariling bayan. d. Mapananatili ang paggalang ng ibang bansa V. Kasunduan 1. Buuin ang tsart Karapatan

Tungkulin

Mga Maaaring Mangyari Kung Di-Sundin

2. Ano ang gagawin mo? a. May patimpalak na awitan sa inyong barangay. Maganda ang boses mo. Ano ang iyong gagawin? ___________________________________________________________________________ b. Kaibigan mo si Berto. Niyaya ka niyang maglaro ng video games na halip na pumasok sa eskwela. Ano ang gagawin mo? ___________________________________________________________________________ c. Si Lito ay inyong kapitbahay mahigit na anim na taong gulang na subalit hindi pa pumapasok sa eskwela. Ano ang gagawin mo? ___________________________________________________________________________ d. Nag-aaral ka ng leksyon. Ang mga kapatid mo naman ay nanonood ng telebisyon na malakas ang tunog. Ano ang gagawin mo? ___________________________________________________________________________ I. Layunin 1. Naiisa-isa ang mga Pilipinong nagpaunlad/nagpapaunlad ng kultura noong panahon ng Espanyol. 2. Natutukoy ang kanilang tanging nagawa para sa pagpapaunlad ng sariling kultura.

II. Paksang Aralin Mga Pilipinong Nagpaunlad ng Kultura noong Panahon ng Espanyol Sanggunian: BEC-PELC IV. B 1. IV. B2 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: mga larawan, cassette recorder Pagpapahalaga: Pagmamalaki sa mga Pilipinong nagpaunlad ng sariling kultura. III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbibigay ng balita tungkol sa ibat ibang bansa 2. Pagsasanay Sabihin kung mabuti o di-mabuti ang mga sumusunod na kaugaliang Pilipino. a. Pakikiramay sa namatayan b. Pagdadala ng pasalubong c. Labis na nagpapasunod ng magulang sa mga anak. d. Pakikipag-inuman sa barkada bilang pakikisama at pakikibagay. e. Paggalang at pagpipitagan sa matatanda. Itanong: Ano ang gagawin sa mga mabuting kaugalian? di mabuti? 3. Balik-aral Sa tulong ng organizer, ipagunita ang kultura ng mga Pilipino bago dumating ang mga Espanyol.

PANANAM IT
Bago dumating ang Espanyol

PANITIKA N

KAUGALIA N

ARKITEKTU RA

B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Pag-awit ng Lupang Hinirang. 2. Pagbubuo ng Suliranin a. Anu-ano ang mga naiambag ng mga Espanyol sa pagpapaunlad ng kultura ng bansa? b. Sinu-sino ang mga taong tumulong sa pagpapaunlad ng kultura noong panahon ng Espanyol? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I

Sa pamamagitan ng organizer, itala ang mga Pilipinong nakilala sa larangan ng panitikan. Panitikan Taong Tumulong sa Natatanging Gawa Pagpapaunlad Pangkat II. a. Mag-interbyu ng guro sa paaralan tungkol sa buhay ni San Jose at Birheng Maria. b. Isadula ang Panunuluyan. Pangkat III: Magpakita ng sayaw ng Carinosa. Pangkat IV: Magtala ng mga tao at natatanging gawa na naging instrument sa paggising ng damdaming makabayan sa panahon ng Espanyol. b. Gawin ito sa tsart. Sino Ano Bakit

5. Pag-uulat/Pagtlakay sa Paksa Itanong: Sinu-sino ang mga taong tumulong upang mapaunlad ang kultura? Anuano ang kanilang natatanging gawa? Kailan itinayo ang imprenta? Paano nakatulong ang imprenta sa pagpapaunlad ng kultura noong pananon ng Espanyol? Sinu-sino ang tumulong sa larangan ng entablado? Anu-ano ang mga dulang itinatanghal kapag pista o tanging okasyon? Ano ang impluwensya ng mga Espanyol sa ating musika at sayaw? Paano naiiba ang sayaw at awit na natutuhan natin sa kanila? Paano ginising ni Dr. Jose Rizal ang damdaming makabayan ng mga Pilipino? 6. Paglalagom Sinu-sino ang mga taong tumulong upang mapalaganap ang kultura ng bansa? Anuano ang kanilang mga natatanging gawa? Panahon Espanyol Larangan Panitikan Pagguhit Taong Tumulong Francisco Baltazar Juan Luna Natatanging Gawa Florante at LauraIsa sa pinakadakilang akdang Pilipino. Spolarium Nagkamit ng gintong medalya sa Espanya

C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat

Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa Maunlad ang ating kultura bago pa dumating ang mga Espanyol. Malaki ang naiambag ng mga Espanyol sa ating kultura lalo na nang magkaroon ng imprenta o palimbagan. 2. Paglalahat Kumuha ng kapareho o kasayaw at sa saliw ng tugtugin, tayo ay magsasayaw ng balse. IV. Pagtataya Hanapin sa kahon ang pinaka-angkop na paksa at isulat sa patlang ang titik lamang ng tamang sagot. _________1. Juan Luna, Felix Hidalgo,, Damian Domingo. _________2. Pagguhit, Musika, Panitikan. _________3. Noli Me Tangere, El Filibusterismo, Sagot ng Espanyol sa Hibik ng Pilipino. _________4. Senakulo, Panunuluyan, Komedya o Moro-Moro. _________5. La jota, Balse, Paseo. a. Mga dulang itinatanghal sa entablado. b. Ibat ibang larangan ng sining at kultura. c. Mga popular na epiko na binabasa hanggang ngayon. d. Mga bantog na pintor. e. Sayaw at musikang nahaluan ng kulturang Espanyol. f. Mga akdang gumising ng damdaming makabayan V. Kasunduan Isaulo ang unang saknong ng tula ni Andres Bonifacio na pinamagatang Pag-ibig sa Tinubuang Lupa. I. Layunin 1. Naiisa-isa ang mga Pilipinong nagpaunlad/nagpapaunlad ng kultura noong panahon ng Amerikano at Hapones. 2. Natutukoy ang kanilang tanging nagawa para sa pagpapaunlad ng sariling kultura. 3. Napapahalagahan ang mga Pilipinong nagpaunlad/nagpapaunlad sa sariling kultura. II. Paksang Aralin Mga Pilipinong Nagpaunlad ng Kultura Noong Panahon ng Amerikano at Hapones. Sanggunian: BEC-PELC III. B 1, IV. B 2, IV. B3 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: mga larawan cassette Pagpapahalaga: Pagmamalaki sa mga Pilipinong nagpaunlad ng sariling III. Pamamaraan kultura.

A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbibigay ng balita tungkol sa mga dakilang Pilipino, tulad ng taxi driver sa New York, USA. 2. Pagsasanay Tingnan ang mga larawan. Kumuha ng isa at magkuwento tungkol dito. Ano ang pinatunayan nila? 3. Balik-aral a. Sinu-sino ang mga taong tumulong upang mapangalagaan ang kultura ng bansa noong panahon ng mga Espanyol? b. Anu-ano ang mga natatangi nilang gawa? c. Paano nakatulong ang imprenta sa pagpapaunlad ng kultura? B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda a. Sabayang bigkas- Pag-ibig sa Tinubuang Lupa unang saknong b. Pag-aralan ang tsart. Panahon Ambag sa Bansa Amerikano Pampublikong paaralan Pagkatuto sa wikang Ingles Pagkahilig sa larong tulad ng basketball, tenis, atbp. Pagkain ng hamburger, doughnut, hotdog at beefsteak Hapon Buy and Sell Pagusbong ng nasyonalismo Pagkatuto ng Niponggo. Itanong: Anu-ano ang mga naiambag ng mga Amerikano at Hapones sa pag-unald ng kulturang Pilipino? 2. Pagbubuo ng Suliranin Sinu-sino ang mga taong tumulong sa pagpapaunlad ng kultura noong panahon ng mga Amerikano at Hapones? 3. Pananaliksik 4. Pangkatang Gawain Pangkat I-IV Gumawa ng album ng mga ambag sa bansa noong panahon ng Espanyol, Amerikano, Hapones, at kasalukuyan. 5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Sinu-sino ang mga naging tanyag sa ibat ibang larangan ng sining noong panahon ng mga Amerikano at mga Hapones? Anu-ano ang kanilang mga ginawa? Paano ito nakatulong sa pag-unlad ng kultura? Ano ang pinakamahalagang ambag ni Pangulong Quezon? Ano ang sinabi ni Rizal tungkol dito? Bakit sinasabing mapalad ang mga manunulat na Pilipino noong panahon ng mga Hapones? Ano ang ginawa ng pamahalaan bilang pagkilala sa kanilang kontribusyon sa larangan ng sining. 6. Paglalagom Suriin ng retrieval chart

Panahon Amerikano

Larangan Pagguhit

Taong Tumulong Fernando Amorsolo

Natatanging Gawa Paintings Mga Tagpo sa Kabukiran Pambansang alagad ng Sining

C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa: May mga Pilipino sa ibat ibang panahon na nagpakita ng kakayahang magpaunlad ng kultura. 2. Paglalapat Pakikinig sa mga musikang naging tanyag noong panahon ng Amerikano at Hapones. Halimbawa: You are My Sunshine Hatinggabi IV. Pagtataya Isulat ang tinutukoy sa bawat bilang. ______________1. Gintong Panahon ng mga manunulat na Pilipino. ______________2. Bantog na manggagamot, iskultor, pintor, manunulat, dalubagham. ______________3. Sina Francisco Santiago, Antonio Molina at Nicanor Abelardo. ______________4. Kauna-unahang Pilipino na tinanghal na Pambansang Artista sa pagguhit. ______________5. Naglikha ng monumento ni Andres Bonifacio at Oblation. V. Kasunduan Mangalap ng mga larawang akda ng mga Pilipino sa ibat ibang panahon. Buuin ito sa isang album. I. Layunin 1. Naiisa-isa ang mga Pilipinong nagpaunlad/nagpapaunlad ng kultura noong panahon ng Ikatlong Republika hanggang sa kasalukuyan. 2. Natutukoy ang kanilang tanging nagawa para sa pagpapaunlad ng sariling kultura. 3. Napapahalagahan ang mga Pilipinong nagpaunlad/nagpapaunlad sa sariling kultura II. Paksang Aralin Mga Pilipinong Nagpaunlad ng Kultura noong Panahon ng Ikatlong Republika hanggang sa Kasalukuyan Sanggunian: BEC-PELC III. B 1, IV. B 2, IV. B3 Batayang Aklat sa HEKASI 4 Kagamitan: cassette recorder, mga larawan, lathalain, black cartolina strips Pagpapahalaga: Pagbibigay-halaga sa mga Pilipinong nagpaunlad ng Kultura

III. Pamamaraan A. Panimulang Gawain 1. Balitaan Pagbibigay ng salita tungkol sa mga National Artists ng Pilipinas. 2. Pagsasanay Laro Everybody Show Isulat ang tamang sagot. a. Florante at Laura ang kay Balagtas, Spolarium ang kay ________________. b. Pambansang Awit ng Pilipinas ang kay Julian Felipe, Hating Gabi ang kay ________________. c. Victorio Edades, ama ng makabagong pagguhit sa Pilipinas, ___________________Arkitekto ng mga arkitekto. d. Oblasyon ang kay Guillermo Tolentino, ang kay Caedo ay _________________, isang paaralan sa San Andres, Maynila. e. Anacleto del Rosario kinikilalang Prinsipe ng mga kimikong Pilipino, si _______________kinikilalang Prinsipe ng Manlilimbag. B. Balik-aral a. Sabayang Bigkas unang saknong ng Pag-ibig sa Tinubuang Lupa b. Ano ang mahalagang naiambag sa sining at kultura ng ibat ibang mananakop? Sinu-sino ang mga ito? Ano ang kanilang nagawa? c. Buuin ang retrieval chart.

Panahon

Espanyol Mahalaga ng Naiambag :

Amerikano Mahalaga ng Naiambag :

Hapones Mahalaga ng Naiambag :

B. Panlinang na Gawain 1. Paghahanda Pagkilala ng mga artista, awitin, gawang Pilipino at kung saang larangan ng sining at kultura sila nabibilang. 2. Pagbubuo ng Suliraninb

a. Sinu-sino ang mga Pilipino sa Ikatlong Republika hanggang sa kasalukuyan ang tumutulong sa pagpapaunlad ng sining at kultura? b. Anu-ano ang kanilang mga ginawa? c. Paano ito nakatulong sa pagpapaunlad ng kultura 3. Pananaliksik Bukod sa aklat, magdadala ang mga bata ng tugtugin, larawan, komiks atbp. 4. Pangkatang Gawain Gumawa ng akordyon para sa mga taong tumulong upang umunlad ang sumusunod na larangan. Pangkat 1: Edukasyon Pangkat 2: Sining Pangkat 3: Agham Pangkat 4: Palakasan

5. Pag-uulat/Pagtalakay sa Paksa Itanong: Sinu-sino ang mga Pilipino sa Ikatlong Republika hanggang sa kasalukuyan ang patuloy na nagpapakita ng kakayahang magpaunlad ng ating kultura? Anu-ano ang kanilang mga ginawa? 6. Paglalagom Buuin ang retrieval chart. Panahon Larangan Ikatlong Republika hanggang sa kasalukuyan

Taong Tumulong

Natatanging Gawa

Itanong: Paano nakatulong ang mga taong ito sa pagpapaunlad ng kultura? Ano ang pagkakatulad o pagkakaiba ng ating kultura noong panahon at ngayon? Patunayan ito. Paano pinararangalan ng pamahalaan ang mga taong ito bilang pagkilala sa kanilang kontribusyon sa larangan ng sining? C. Pangwakas na Gawain 1. Paglalahat Gabayan ang mga bata sa pagbubuo ng paglalahat o mga batayang kaalaman tungkol sa paksa. Halimbawa: May mga Pilipinong nag-ambag ng talino para mapaunlad at mabigyang halaga ang sining at kultura ng bansa. Mayaman ang ating bansa sa mga Pilipinong bumubuhay at nagpapaunlad ng kultura. Ang Gawad Pambansang Artista ay parangal sa mga Pilipinong nagbigay ng malaking ambag sa paglinang ng ibat ibang sining.

2. Paglalapat Sana ako na nga a. Sino sa mga ito ang gusto mo paglaki mo? Bakit? b. Sumulat ng talata tungkol dito. IV. Pagtataya Isulat ang wastong pamagat. Lagyan ng (/) ang mga taong nakatanggap ng parangal bilang pambansang artista. 1._________________________________ Juan Nakpil Pablo Antonio Leandro Locsin 2. __________________________________ a. kulafu Kenkoy at Rosing Ang Pagong at ang Unggoy 3. __________________________________ Oblasyon sa UP Monumento ni Rizal Rebulto nina Gomburza sa Luneta 4. __________________________________ Genoveva Edroza-Matute Rogelio Sikat Liwayway Arceo 5. __________________________________ Lino Brocka Gerardo de leon Joel Lamangan 6. _________________________________ Cultural Center of the Philippines (CCP) Folks Arts Theater Palasyo ng Sultan ng Brunei V. Kasunduan Mangalap ng larawan sa ibat ibang larangan ng sining at kultura. Idikit ito sa inyong portfolio.