Está en la página 1de 279

1

2

A DIVINA COMDIA
PAFASO
DANTE ALICHIEFI

Traduao
Josc Pcdro Xavicr PinIciro
1822-1882
Ilusiracs dc Cusiavc Dorc
1832-1883

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

Fonic Digiial
Digiializaao do livro cn acl
COMPOSTO E IMPFESSO
NAS OFICINAS DE
D. CIOSA - INDSTFIAS CFFICAS S/A
SEO. ATENA EDITOFA
FUA JAVAS, 465 - SO PAULO
MAFO - 1955

2003 Danic AligIicri
3

A DIVINA
COMDIA

PARASO
4

ndIce
Canio I 6
Canio II 14
Canio III 22
Canio IV 30
Canio V 38
Canio VI 46
Canio VII 54
Canio VIII 62
Canio IX 71
Canio X 79
Canio XI 87
Canio XII 95
Canio XIII 104
Canio XIV 112
Canio XV 120
Canio XVI 128
Canio XVII 138
Canio XVIII 146
Canio XIX 154
Canio XX 163
Canio XXI 171
Canio XXII 180
Canio XXIII 188
Canio XXIV 195
Canio XXV 203
Canio XXVI 210
Canio XXVII 219
5
Canio XXVIII 228
Canio XXIX 237
Canio XXX 245
Canio XXXI 253
Canio XXXII 261
Canio XXXIII 270
6

PARASO
CANTO I

Inuocundo Aoo, o Poctu contu cono do Puuso Tccstc cc c
Hcutz sc uuun uo Ccu, utuucssundo u cscu do ogo.
Hcutz cxcu-Ic cono ossu ucncc o o cso c suI. E
utudo co nucncuc uno.
Scgundo us tcous dc Ptooncu, Duntc oc u tcu nuc no
ccnto do Unucso c, cn cdo dcu, cn Itus conccntcus, os
ccus du Luu, dc Mcco, dc Vcnus, do So, dc Mutc, dc Jtc,
dc Sutuno, u otuuu cscu, quc c u dus cstcus xus, u nonu,
ou nco nuc, c nuncntc o Enco, quc c nuc.
Tunsotudo cu ou quc uz odu os ccus c cu uz scnc
ccsccntc dc Hcutz, Duntc ccuu-sc dc un ccu uu outo, c cn
cudu un dccs uucccn-Ic os cstos Icn-uucntuudos quc,
quundo uuos, ossuun u utudc u do cscctuo unctu.

CLFIA dc qucn iudo, aos scus accnos,
Movc, o nundo cncira c rcslandccc,
3 En unas arics nais cn ouiras ncnos.

No ccu ondc sua luz nais aarccc,
Poricnios vi quc rcfcrir, iornando,
6 Nao salc ou odc qucn icrra dcscc;

Pois, ao ccclso dcscjo sc accrcando,
A ncnic Iunana sc arofunda ianio
7
9 Quc a ncnoria sc csvai, lcnlrar icniando.

Os icsouros, orcn, do rcino sanio,
Quc arrccadar-nc dc o cnicndincnio,
12 Scrao naicria agora dc ncu canio.

Faz-nc ncsic final conciincnio,
Don Fclo, do icu csiro clciio vaso,
15 Quc icnIa ao louro anado valincnio.

Fora-nc assaz un cino do Parnaso;
Daquclc c do ouiro ncccssiio agora
18 Para vcnccr na lia a quc nc cnrazo.

Cala cn ncu ciio, alcnia o quc ic cora!
Sc cono quando a Marsias arrancado
21 Has do coro a lainIa roiciora!

Sc, divinal viriudc, cu for cnirado
Tanio dc ii, quc a sonlra rcrcscnic
24 Do rcino quc cn ninIa alna csia gravado,

Ao icu qucrido lcnIo cu, diligcnic,
Irci, or icr a c'roa ncrccida
27 Dc ii c dcsic assunio rcnincnic.

Tao rara vcz c, Padrc, igual colIida
Quando iriunfa Ccsar ou ocia
30 (Cula c vcrgonIa do qucrcr nascida}

8
Quc Dclfica Dcidadc a rcdilcia
Frondc cciiar dcvcra alia alcgria,
33 Sc un coraao or ic-la sc inquicia.

Crandc inccndio cn ccniclIa rinciia;
Voz, aos nin, ialvcz, nais cloqucnic
36 Mais graa cn Cirra alcancc c nais valia!

Por varias orias surgc rcfulgcnic
A lanada do nundo; nas daqucla,
39 Ondc orlcs quairo lrilIan juniancnic

Con ircs cruzcs, caninIa sol csircla
MclIor, cn nodo quc a nundana ccra
42 Mais ao scu jciio rcicncra c asscla.

Dali nascia a luz; daqui vicra
A noiic; c un Icnisfcrio lranqucjava
45 Enquanio ao ouiro a ircva cncgrcccra,

Eis vi quc csqucrda Dcairiz fiiava
OlIos no sol. janais aguia afroniara
48 Tanio dcssc asiro o lunc, quc ofuscava.

Cono o raio, quc a luz dc si dcsara,
Fcflcic ouiro, quc rciio rciroccdc,
51 Qual ronciro, quc volia sc rcara,

Essc aio, con quc assin Dcairiz roccdc,
Mcu sc iornou nos olIos infundido,
9
54 E o fiici nais quc a un Ioncn sc conccdc.

Muiio do quc c na icrra dcfcndido,
No Paraso c dado Iunana gcnic,
57 A qucn fora or doic ronciido.

Fiiar o sol nao udc longancnic.
Mas assaz ara o vcr fulgir no csao,
60 Qual fcrro, quc do fogo sai candcnic.

Eis cuidci vcr un dia, ao ncsno asso,
Luzir con ouiro, qual sc Dcus fizcra
63 Do ccu un sol scgundo no rcgao.

Sorvidos Dcairiz na cicrna csfcra
Os olIos iinIa; os ncus quc cu dcsviara
66 Dali no scu scnllanic cnlcvcccra.

Conicnlando-a, o ncu scr sc iransfornara;
Tal Clauco, oricniosa crva concndo,
69 Igual do nar aos Dcuscs sc iornara.

Significar c ucIu nao odcndo
O quc c iransunanar o ccnlo lasic
72 Ao quc o c'rincnic, a graa rccclcndo.

Dc ii, quc or icu lunc nc caliasic,
Anor do ncu ScnIor c conIccido,
75 Sc cn nin soncnic Iavia o quc criasic.

10
Quando as Sfcras, no giro, conduzido
Por ii no cicrno anclo, nc cnlcvaran
78 Con Iino ao icu conasso dirigido,

Tanios cicrcos lainos sc nosiraran
Inflanados do sol, quc nunca os rios,
81 Ncn as cIuvas un lago igual fornaran.

Essa luz, csscs sons (janais ouvi-os}
Dc salcr iais dcscjos nc accndcran
84 Quc iao ungcnics dc anics nao scnii-os.

Ela cn ncu coraao os viu cono cran.
Por scrcnar-nc o anino agiiado,
87 Scn nc cscuiar, scus lalios sc novcran,

E dissc. O icu csriio anda crrado
Con falso inaginar. 'siarias vcndo
90 O quc nao vcs, sc Iouvcras afasiado.

Tc cnganas, solrc a icrra acIar-ic crcndo.
O raio iao vcloz do ccu nao dcscc,
93 Cono iu quc 'ra o ccu vais asccndcndo."

Sc a duvida rincira dcsaarccc,
voz quc o riso scguc, lIc cscuiando,
96 Inda nais ouira a ncnic nc cscurccc.

Modcra-sc o ncu asno" lIc iornando
Falci nas ora nuiio nais nc adnira
11
99 Cono csics coros lcvcs vou assando."

Ouvindo, Dcairiz icrna susira
E nc cncara icdosa, con scnllanic
102 Dc nac quc fala ao filIo quc dclira.

Conscrvan" rcsondcu-nc ordcn
consianic
As cousas cnirc si. csia c a figura
105 Quc o univcrso ao ScnIor faz scnclIanic.

Ali vc cada una alia criaiura
Do Podcr Suno, lcn ao claro, o sclo,
108 Alvo sullinc, quc cssa lci rocura.

Cada un cnirc na ordcn, quc cu rcvclo,
Sc vai or nodos varios inclinando,
111 Mais ou ncnos, ao scu rincio lclo.

Para orios dif'rcnics navcgando
No vasio nar do scr, cada qual scguc
114 Os insiinios quc Dcus lIc dcu, criando.

Por Elc a flana lua alar conscguc,
Por Elc o coraao norial sc agiia
117 E a icrra cn sua coniraao rosscguc.

Scu odcr nao soncnic sc ccrciia,
Qual arco cn scia, cn lruio inconscicnic,
120 Mas nos cnics, quc anor, razao conciia.
12

Tudo ordcnando, o Auior Onioicnic
Con sua luz icn o ccu scnrc aquiciado,
123 En quc gira o quc vai nais vclozncnic.

Aic la, cono a un alvo dccrciado,
Dcssc arco inclc a fora odcrosa,
126 Qucn conduz iudo a vcniuroso csiado.

Mas, cono, s nais das vczcs, rcvoliosa
A forna nao rcsondc ao inicnio da aric,
129 Porquc a naicria c na surdcz icinosa,

Assin dcsia vcrcda sc dcsaric
A criaiura, ara o lcn guiada,
132 Quc odc rocndcr ara ouira aric,

Sc, dc falso razcr scndo arrasiada,
Daia icrra, qual fogo dcsrcndido,
135 Dc suliio, da nuvcn carrcgada.

Nao scja nais dc csanio ossudo.
Cono ao val rio cai dc nonic aliivo,
138 Para a csfcra csiclfcra cs crguido.

Dc naravilIa fora cn ii noiivo
Nao sulindo; ois sias dc csiorvo iscnio;
Nao fica inoio cn icrra o fogo vivo."

142 Dissc c os olIos fiiou no firnancnio.
13

14. FcIo, Aolo. 16. Punuso, o nonic Parnaso iinIa dois
cinos; nun noravan as Musas con Daco, no ouiro (Elicao ou
Cirra} norava Aolo. 20 Musus, o saiiro Marsias dcsafiou
Aolo c foi csfolado clo dcus. 31. Dccu dcdudc, Aolo.
36. Cu, aric do Parnaso consagrada a Aolo. 38. A
unudu do nundo, o sol, 38-41. Duqucu ondc oIcs quuto,
cic. o onio do ccu no qual sc conjunian quairo crculos
cclcsics, os quais cnirccoriando-sc fornan ircs cruzcs.
CunnIu soI cstcu ncIo, a consiclaao do rics. 41.
Mundunu ccu, a naicria icrrcsirc. 43-45. Du nuscu u uz;
duqu ucu u notc, no Icnisfcrio do Purgaiorio ananIccia; no
nosso Icnisfcrio caa a noiic. 68. Guuco, cscador
niiologico, ao concr una crva narinIa iransfornou-sc cn
dcus do nar. 122-23. O Ccu scnc uquctudo, cn quc gu o
quc uu nus ucozncntc, o Enrco nuc, dcniro ou cnlaio
do qual gira o rinciro novcl, quc c o nais vcloz dos ccus.

14

CANTO II

SoIcn u uu. Exotuuo uos ctocs. Duntc cguntu u Hcutz sc
us nuncIus du uu dccndcn du nuo ou ncno dcnsdudc do
usto. Hcutz conutu o co. Todos os ustos suo unnudos cu
utudc quc do nco nuc sc dundc uos ccus sotoostos. Nu
uu u utudc c ncno quc nos outos ccus.

VS, quc cn fragil larquinIa navcgando,
Dcscjosos dc ouvir, Iavcis scguido
3 Mcu laicl, quc rocja c vai caniando,

Volvci laga, dondc Iavcis ariido,
O clago cviiai; quc, cn nc crdcndo,
6 Vosso runo ialvcz icrcis crdido.

Ondas ningucn coriou, quc vou corrcndo,
Sora Mincrva c nc conduz Aolo
9 E o Noric as Musas nosiran-nc, a quc cu
icndo.

Vos, quc, raros, a icno Iavcis o colo
Erguido ao ao dos anjos, quc alincnia,
12 Mas nao sacia, no icrraquco solo,

A vossa nau guiai, dc ncdo iscnia,
No salso argcnio, aos a ninIa csicira,
15
15 Enquanio agua o scu sulco inda arcscnia.

A quc cn Colcos surgiu gcnic gucrrcira,
Mcnos quc vos, ainiia ficara
18 Jasao vcndo alicado scncnicira.

Pcrciua, inaia scdc nos ionara
Do incrio dcifornc c nos lcvava
21 Quasc lcn cono o ccu, quc janais ara.

OlIava o ccu Dcairiz, cu a cncarava.
Tao dcrcssa ialvcz, quanio arrojada
24 Ao ar, a scia do arco sc dcsirava,

Cousa vi, quc rcndcu naravilIada
A visia ninIa suliio; c cniao cla,
27 Quc do ncu cogiiar siava inicirada,

Voliou-sc c dissc lcda, quanio lcla.
A Dcus clcva a ncnic, agradccido,
30 CIcgados sonos rincira csircla."

Lucido, cscsso, solido c olido
Vulio, qual nuvcn, nos colrir arccc,
33 Quasc diananic clo sol fcrido.

Na cr'la cicrna cniranos. assin dcscc
Faio dc luz cla agua, quc rccclc
36 No scio, nas unida crnanccc.

16
Sc cu cra coro, c aqui sc nao crcclc
Cono una dincnsao ouira conrccndc,
39 Scnao sc un coro cn ouiro coro cnlclc,

Con nais razao dcscjo cn nos sc accndc
Dc vcr aqucla csscncia, quc c aicnic
42 Cono a nossa naiura a Dcus sc rcndc.

Ali o quc or fc sc crc soncnic
Scn rovas or si ncsno scra noio,
45 Cono a vcrdadc rina o quc o Ionc' asscnic.

Anic o ScnIor con anino dcvoio
HunilIo-nc" iornci-lIc cnicrnccido,
48 Pois do nundo norial nc icn rcnoio.

Mas dizci. ncsic coro o quc icn sido
As nancIas ncgras, con quc la na icrra
51 Solrc Cain sc Iao falulas urdido."

Sorriu-sc c rcsondcu. Sc assin ianio crra
Dos noriais o juzo no quc a cIavc
54 Dos scniidos vcrdadc nao dcsccrra,

Nao nais dcois o csanio cn ii sc agravc;
Pois vcs cono, aos scniidos sc rcndcndo,
57 Nos curios vos a razao sc iravc.

Mas fala, idcias iuas nc dizcndo."
O quc arccc aqui scr difcrcnic
17
60 Dc coro raro c dcnso vir siou crcndo."

Tu vcras" rclicou lcn clarancnic
Scr falsa a crcna iua, sc cscuiarcs
63 Os arguncnios, quc lIc oonIo cn frcnic.

Na oiiava csfcra Ia nuiios luninarcs,
Nos quais, or qualidadc c or grandcza,
66 Noian-sc ascios varios, singularcs.

Sc o dcnso c o raro aiua, con ccricza
Viriudc unica cn iodos icn rcgcncia,
69 Influindo con nais, ncnos gravcza.

Sao as viriudcs varias conscqucncia
Dos rincios fornais quc dcsirudos
72 Scrian, cccio cssc. c dc cvidcncia.

Sc sao or coro raro roduzidos
Tais sinais, ou ncsic asiro nuiios osios
75 Dc naicria csiao dcsiiiudos,

Ou, cono o gordo c o nagro solrcosios
No coro vcs, quadcrnos difcrcnics
78 Esic asiro cn scu volunc icn disosios.

Ncssc caso csiarian lcn aicnics
Nos ccliscs do sol da luz cfciios,
81 Quc sao, nos coros raros, iransarcnics.

18
Assin nao c. No ouiro, sc dcsfciios
Forcn scus fundancnios, dcnonsirado
84 Tcrci icu crro cn anlos os rcsciios.

Nao indo o raro dc un ao ouiro lado
Liniic dcvc Iavcr ondc, ja dcnso,
87 Nao ossa o coro scr airavcssado;

E solrc si o lunc iornc inicnso,
Dcn cono a cor, or vidro rcflciida,
90 Ao qual o cIunlo c or dciras acnso.

Diras quc a luz sc nosira cscurccida
A, nais do quc ouira c cn qualqucr aric,
93 Por scr dc nais disiancia rcfrangida.

Dcsia insiancia conscguc lilcriar-ic
Ecricncia, sc dcla ic ajudarcs,
96 Por scr soi a fonic dc ioda aric.

Dc csclIos ircs sc a dois iu colocarcs
Con igual inicrvalo, c o dcrradciro
99 Mais longc, cnirc os rinciros cncararcs;

Sc Iouvcrcs clas cosias un luzciro,
Quc os csclIos ja diios csclarca,
102 Dos dois rccrcuiido c do icrcciro.

Conquanio una cicnsao ncnor arca
No csclIo quc sc avisia nais disianic,
19
105 Vcras cono igual luz o rcslandca.

Cono aquccida do asiro ruiilanic,
A ncvc sc dcrrcic c sc csvaccc,
108 A frigidcz crdcndo c a cor lrilIanic,

Assin, ois quc o icu crro dcsarccc,
Mosira-ic clarao vou iao rcfulgcnic,
111 Quc ciniila qual luz quc do ccu dcscc.

No ccu da az divina un coro ingcnic
Cira. cn sua viriudc csia guardado
114 O scr dc quanio c clc o coniincnic.

O ccu scguinic, dc asiros narcIciado,
Aquclc scr rcaric or csscncias
117 Disiinias, nas quc icn nclc cnccrrado.

Os ouiros ccus, or varias influcncias,
Disiincs quc conicn, disc, lIcs dando
120 Quanio scrvc aos scus fins c conscqucncias.

Esscs orgaos do nundo (csias noiando}
Scgucn, ois, gradaao, quc nao varia;
123 Vcn dc cina os quc alaio vao assando.

Conrcndcs ja cono c scgura a via,
Por ondc ir vcrdadc dcscjada.
126 Dcois o vau iu assaras scn guia.

20
Dcvc aos sanios noiorcs inuiada
Scr, cono ao falro o cfciio do nariclo,
129 Dos ccus a aao, dcsia aric rcvclada.

E o ccu, quc ianios luncs fazcn lclo,
Do Scr Surcno, quc no csao o agiia.
132 A inagcn iona c a insculc cono sclo.

E cono alna, quc a Iunana argila Ialiia,
Por difcrcnics ncnlros aiuando,
135 Faculdadcs divcrsas ccrciia,

A Inicligcncia assin nuliilicando
Dos asiros nos nilIcs sua londadc,
138 Solrc a Unidadc sua vcs girando.

Cada viriudc, cn sua varicdadc,
A cada rccioso coro c unida
141 A quc da, cono cn vos viialidadc.

A viriudc, cn iais coros infundida
Fcfulgc, dc un scr lcdo roccdcnic
144 Qual lcdicc cn uila rcflciida.

Da vcn quc una luz dc ouira c dif'rcnic,
Nao or cfciio do quc c dcnso c raro.
Essc c fornal rincio cficicnic

148 Confornc a sua aao o iurvo c o claro."

21
11. Puo dos unos, icologia. 14. Suso ugcnto, o nar. 16. A
quc cn Cocos sugu gcntc guccu, os Argonauias quc sc
csaniaran quando Jasao arou o cano con dois iouros quc
cclian flanas clas narinas c scncou os dcnics do nonsiro
quc Iavia naiado, do quc surgiran gucrrciros (Ovdio, Mci. VII}.
34. Pc`u ctcnu, a lua. 51. SoIc Cun sc Iuo uIuus
uddo, scgundo una crcndicc oular, as nancIas da lua
rcrcscniavan Cain carrcgando un fcic dc csinIos. 60.
Dc coo uo c dcnso, Danic Iavia cscriio no Convvio quc as
nancIas lunarcs cran arics rarcfciias do asiro. 73-90. Sc a
lua iivcssc algunas arics iransarcnics nao Iavcria
ossililidadc dc vcrificar-sc o cclisc do sol. Sc as arics
rarcfciias nao sao iransaranics dcvcria Iavcr ao oosio dclas,
cono nun csclIo, arics dcnsas quc incdirian a
iransarcncia. Ncssc uliino caso, orcn, os raios cicrnos,
cono no csclIo, dcvcrian rcflciir-sc. 112. No ccu du uz, o
Enrco. 112-13. Un coo ngcntc gu, o rinciro novcl,
quc influcncia os ouiros ccus. 127. Suntos notocs, os anjos
quc agcn cn cada un dos ccus. 130-132. E o ccu, quc tuntos
uncs uzcn Ico cic., aquclc Ccu quc ianias csirclas fazcn
lclo, rccclc da divina inicligcncia a viriudc c a inrinc nos
ouiros ccus.

22

CANTO III

Nu uu cstuo us unus duquccs quc nuo cunun cnuncntc
scus uotos cgosos. Auccc uo Poctu u unu dc Pcudu Donut,
quc csouc unu suu dudu soIc o contcntuncnto dos cstos
Icn-uucntuudos. Nuu-Ic cono o uocntuncntc tudu do
nostco. Indcu-Ic u unu du ncutz Constunu.

O SOL or qucn rinciro ardcu ncu ciio,
Provando c rcfuiando, nc nosirara
3 Da fornosa vcrdadc o docc asciio.

Por confcssar-nc do crro, cn quc vagara,
Quanio ossvcl fossc, convcncido,
6 Mais alio a fronic ara a sua alara.

Eis fui dc una visao ial ossudo,
Quc olvidci ncu dcscjo inicirancnic,
9 Ficando cn conicnla-la sulncrgido.

Dcn cono cn crisial uro c iransarcnic,
Ou nagua clara, lnida c iranquila,
12 Quc dcia visia o fundo scu aicnic,

A inagcn nossa quasc sc aniquila,
En nodo, quc una cr'la cn nvca fronic
15 Sc faz nais crccivcl uila,
23

Assin, disosias a falar dcfronic
Varias figuras vi. cu no crro oosio
18 Dc Narciso ca anando a fonic.

Eu, cuidando as fcics do scu conosio
Vcr nun csclIo, suliio volvia,
21 Por lcn salcr qucn fossc, airas o rosio.

Ningucn vi. Logo o gcsio nc airaa
Da docc guia, quc, a sorir-nc csiando,
24 Dos sanios olIos no cslcndor ardia.

No sorriso, nao asncs, rcarando,
A causa c" diz icu ucril cngano,
27 vcrdadc caninIas vacilando.

Andas cn falso, cono sois, dc lano.
Vcrdadciras sulsiancias csias vcndo;
30 Trouc-as aqui dos voios scus o dano.

Inicrroga, o quc ouvircs crcr dcvcndo;
Pois da vcrdadc a luz, quc as csclarccc,
33 As conduz, dc iodo crro as dcfcndcndo."

Volio-nc cniao sonlra, quc arccc
Mais dcscjosa dc falar. iorvado
36 Conco, c a voz inacicncia cnccc.

Tu, csriio clciio, quc, cnlcvado,
24
Da vida cicrna aqui fruis a doura,
39 Quc cnicndc so qucn icn cr'incniado,

Cra ncrcc nc faras, sc orvcniura
Disscrcs o icu nonc c a soric vossa."
42 A rcsondcr-nc lcda sc arcssura.

Ao lon dcscjo a caridadc nossa,
Cono a quc nanda a coric sua inicira
45 Iniia-la, dcfcrc quanio ossa.

Eu cra la no nundo virgcn frcira.
Diz-ic a ncnoria, sc as fcics nc guarda,
48 Quc sou, osio nais lcla, c vcrdadcira.

Aicnia lcn. vcras quc sou Picarda.
Esiou ncsia lcndiia conanIia,
51 Vcniurosa na csfcra, quc c nais iarda.

As nossas afcics quc inflana c guia
Soncnic a insiraao do Es'riio Sanio,
54 Enlcvan-sc cn cunrir ordcns quc cnvia.

A soric, ao arcccr soncnos ianio,
Nos coulc, or icr sido dcscurado
57 O sacro voio c cn aric osio a un canio."

Fcsondi-lIc. No asciio sullinado
Vosso rclrilIa un nao sci quc divino,
60 Quc o icn do quc foi dc anics iransnuiado.
25

Nao fui, ois, cn lcnlrar-nc rccniino;
Porcn, do quc disscsic nc ajudando,
63 Eu do quc Ias sido cn rccordar-nc aiino.

Mas vos quc csiais aqui diia logrando
Nao scniis dc ouiro ccu dcscjo ardcnic
66 Por vcr nais alio nais anor gozando?"

Sorriu-sc a sonlra c as ouiras doccncnic;
E dissc da alcgria radianic,
69 O scu rinciro anor cono qucn scnic.

Fcgc o nosso qucrcr, cn az consianic,
A caridadc, irnao. so dcscjanos
72 O quc ora icnos c nao nais avanic.

Anclando ir nais alio do quc csianos,
Scranos rclcldcs voniadc,
75 A quc arouvc csia csiancia, quc Ialiianos.

Pois nos cunrc cisiir na caridadc,
Surgir nao odc cn nos ial cnsancnio,
78 Dcssa viriudc oosio saniidadc.

Condiao dc cicrnal conicniancnio
rccciio cunrir do Onioicnic.
81 Un so con clc c logo o nosso inicnio.

Do rcino cn cada laga rcfulgcnic
26
Sonos, do rcino iodo nuiio ao grado
84 E do Fci, quc sua lci nos nolda a ncnic.

Scu rccciio a az nossa sc Ia ionado.
Elc c nar a quc iudo rcciiia,
87 Quc cria, ou faz naiura ao scu nandado."

ConIco cniao quc o Paraso Ialiia
Qucn sia do ccu cn qualqucr aric, c vcjo
90 Nao cIovcr dc un so nodo a suna diia.

Mas, sc un nanjar sacia, dado o cnscjo,
E dc ouiro rcsia o aciiic vivo,
93 Un sc agradccc, condo-sc o dcscjo.

Por gcsio c voz assin fiz-nc crcssivo
Para a icla salcr quc a lanadcira
96 Nao rcnaiara con lavor aiivo.

Pcrfciia cn vida, cn ncriio aliancira
Acina sania csia, quc Ia rcgulado
99 Vcsics c vcus, con quc rofcssa frcira,

Aic finar-sc, vclc ou durna ao lado
Dcssc csoso, quc iodo voio acciia,
102 Sc lIc c or caridadc consagrado.

Mcnina c noa, sua rcgra csirciia
Sulncii-nc, c do nundo nc aariando
105 Jurci aos scus rccciios scr sujciia.
27

Foulou-nc az do clausiro inquo lando,
Mais naldadc do quc ao lcn afciio.
108 Qual foi Dcus salc o ncu vivcr, cnando!

Esic fulgido cs'riio, cn cujo asciio
( dirciia dcnora-nc} sc accndc
111 Quanio lunc o ccu nosso icn crfciio,

O quc digo dc nin dc si o cnicndc;
Scndo frcira, cono cu foi-lIc arrancado
114 O sanio vcu, quc o voio fronic rcndc.

Mas, ao nundo iornando dc nau grado,
Quc os scus icdosos usos ofcndia,
117 Cuardou ficl scu ciio ao sacro csiado.

a ccclsa Consiancia a quc radia.
Dcu dc Sualia ao Incrador scgundo
120 Hcrdciro, cn quc ciinguiu-sc a dinasiia."

Calou-sc; c logo do Avc o Iino jucundo
Caniou. caniando aos olIos dcsarccc,
123 Qual cso, quc ncrgulIa cn nar rofundo.

Scgui-la a visia quis quanio udcssc;
Dc dcscjo invcncvcl airada,
126 Voliou-sc, quando cn iodo sc csvaccc,

E cn Dcairiz fiiou-sc cnlcvccida.
28
Mas cra o rosio scu iao fulguranic,
Quc anic o lunc scniiu-sc csnorccida.

130 Pclo cfciio aialIci-nc iiiulanic.

1. So du Icczu, Dcairiz 17-18. No co oosto dc Nucso,
Narciso sc cnanorou da sua inagcn na fonic, ionando-a or
cssoa vcrdadcira. Danic caiu no crro oosio. 49. Pcudu
Donaii, irna dc Forcsc c dc Corso, frcira dc Sania Clara, foi
olrigada cla sua fanlia a casar-sc con Fosscllino dclla Tosa.
95-96. A tcu u suIc quc u unudcu cic., o noiivo clo qual
faliou aos voios quc ionara 98. Acnu Suntu cstu, Sania
Clara. 118. Constuncu, filIa dc Fogcrio, rci das Aulias c dc
Siclia, casada con Hcnriquc VI c nac dc Frcdcrico II.
29


Atcntu Icn. ucus quc sou Pcudu
30

CANTO IV

Duus dudus ugtun o csto do Poctu. A ncu c cutuu u
doutnu utoncu, scgundo u quu todus us unus uotun uu
us cstcus dondc suun. A outu, sc u uocncu toIc u
Icdudc, cono odc sc usto quc us unus oudus u onc
os uotos tcnIun dcsconto dc gu Hcutz csondc u ncu
dudu cstngndo o scntdo du doutnu utoncu.
Hcutuuncntc u scgundu dz quc uqucus unus nuo conscntun
no nu, nus nuo o cuuun, uotundo uo cuusto, quundo
tucun ossIdudc dc uzc-o.

DE igual nodo disianics c airacnics,
Honcn livrc cnirc cilos dois norrcra
3 Dc fonc, anics quc nun ncicssc os dcnics.

Cordciro assin, scn sc novcr, icncra
No ncio dc dois lolos iruculcnios;
6 Un galgo cnirc dois ganos nao corrcra.

Calando-nc cnirc oosios cnsancnios,
Louvor nao ncrccia, ncn ccnsura;
9 Ncccssario cra cniao nos ncus inicnios,

Mas no scnllanic o anclo sc afigura;
Consirangido silcncio o dcnuncia
12 MclIor quc a voz, quando crcssao aura.

31
Fcz Dcairiz, qual Danicl fazia
Para os assonos nodcrar da ira,
15 Quc ao nal Nalucodonosor novia.

Dos dcscjos cada un iua alna iira"
Dissc c csiando cn iais laos cnlcada,
18 TolIido o raciocnio, nao rcsira.

Discorrcs. sc a voniadc conirasiada
No lcn crsisic, odc orvcniura
21 En ncriios julgar-sc ancsquinIada?

Turlar-ic inda ouira duvida rocura.
Sc das csirclas a alna iorna ao ncio,
24 Cono Plaiao filosofo asscgura.

Dcsics rollcnas dois ic nascc o cnlcio.
No dcrradciro o canc rinciia
27 Porquc do crro nais fcl Ia no scu scio.

Nao icn anjo, quc cn Dcus nais sc ciasia
Moiscs c Sanucl, Joao Daiisia,
30 O Evangclisia, ncn ianlcn Maria,

Lugar cn ccu dif'rcnic do quc a visia
Dc csriios ic dcu quc Iao sc nosirado.
33 Nun so icn iodos a cicrnal conquisia.

O Enrco c or iodos adornado,
Hao iodos docc vida variancnic,
32
36 Confornc o cicrno soro c faculiado.

Sc ncsia csfcra os visic, ccriancnic,
Nao foi or dcsiinada lIcs icr sido,
39 Crau so dcnoia ncnos cnincnic.

Assin or ncnic Iunana conrcndido
Scra, ois sc clcva ao cnicndincnio
42 Do quc c clos scniidos crcclido.

Por icr do quc sois vos conIccincnio
A Escriiura airilui, nas al cnicndc,
45 Pcs c naos ao ScnIor do firnancnio.

En figurar a Igrcja condcsccndc
Calricl c Migucl c o quc a Tolia
48 Curou, sol a fciao, quc Iunana icndc.

Tincu csia vcrdadc coniraria
No quc accrca das alnas arguncnia;
51 Parccc crcr lcira o quc anuncia.

Ao scu asiro voliar a alna susicnia,
Suondo quc cla icrra dcsccndcra,
54 Quando, or forna ao coro unida, o alcnia.

Talvcz divcrsa idcia concclcra
Do quc nas vozcs suas cniiira,
57 Escarnccida scr nao ncrcccra.

33
Sc a Ionra ou viiucrio airilura
Aos asiros dc influir na vida Iunana,
60 Na vcrdadc ialvcz firnassc a nira.

Mal cnicndido, o scu rincio dana
O nundo quasc iniciro, quc rcsiara
63 A Jovc c a Maric adoraao insana.

A duvida scgunda ic dcara
Mcnos vcncno, ois o nal, quc cnccrra
66 Para longc dc nin nao ic afasiara.

Quc a Jusiia Divina la na icrra
Parca injusia c, dc cssina Icrcsia,
69 Arguncnio dc fc, quc janais crra.

Mas, cono a Iunana ncnic odcria
s aliuras alar-sc da vcrdadc,
72 Vou dar-ic, o quc o dcscjo ic sacia.

Consirangincnio Iavcndo, sc, naldadc
A viina sc oondo, cn luia insisic,
75 Dcscula clas nao icn, scn dulicdadc.

Nao sc alaic a voniadc, sc crsisic;
Scnrc sc crguc, qual flana ciniilanic.
78 A fora a csiorcc, vczcs nil rcsisic.

Por ncnos quc sc dolrc vacilanic,
Ccdc fora. voliar ao sanio alrigo
34
81 Pudcran, icndo o anino consianic.

Sc o qucrcr fossc iniciro no crigo,
Cono Lourcno no lrasciro ardcnic,
84 Ou Mucio, quc nao sua dcu casiigo,

En livrcs scndo, a csirada inconiincnii
Do dcvcr scguirian rcssurosas;
87 Mas raro c ial valor na Iunana gcnic.

Sc aicndcsic, razcs dci odcrosas
Para ficar iua duvida solvida.
90 Causa ic fora a angusiias afanosas.

Mas anic os olIos ora vcs crguida
Ouira ainda nais gravc, quc, or ccrio,
93 Nao fora or ii so dcsvanccida.

Ja ic Ici lcn clarancnic dcscolcrio
Quc nao dc ncniir alna diiosa
96 Pois da Suna Vcrdadc c scnrc crio.

Narrou dcois Picarda quc circnosa
No scu anor ao vcu fora Consiancia,
99 Ao rcvcs do quc cu dissc cauiclosa.

Na cisicncia Ia nais dc una circunsiancia,
En quc sc faz, crigos rcccando,
102 O quc c vcdado ou novc rcugnancia.

35
Do ai ardcnics rogos rcsciiando,
A sua nac Alcncon coriava a vida,
105 Por icdadc inicdoso sc iornando.

Fiquc, ois, a iua ncnic convcncida
Dc quc ao qucrcr sc a fora anda ajusiada,
108 Nao Ia dcscula falia conciida.

A voniadc alsoluia c dcclarada
Ininiga do nal. ccdc icncndo
111 Scr, cla oosiao, nais lasiinada.

A vcrdadc alsoluia cn nira icndo,
Picarda discorrcu. dc ouira cu falava.
114 Vcrdadc anlas csianos dcfcndcndo."

Do sanio rio a luz assin nanava,
Da Fonic da vcrdadc c dcrivada.
117 Cada un dos ncus dcscjos conicniava.

do Princiro Ananic ccclsa anada!
sania" cu dissc cuja voz nc anina,
120 Mc inunda c a fora aviva alna alrasada!

Afcio ncu quc ao circno sc sullina,
Nao lasia or iornar graa or graa.
123 Quc o ScnIor ninIa dvida rcdina!

Nao Ia, lcn sci, nao Ia qucn saiisfaa
A ncnic, sc a Vcrdadc nao conrcndc
36
126 Fora da qual ouira ncnIuna assa.

A ncnic ali sc rcfocila c rcndc,
Qual fcra, quc cn scu aniro cnolga a rcsa.
129 Dc ouira soric o dcscjo cn vao sc accndc.

E or isso ao c nascc da ccricza,
Cono vcrgnica, a duvida c nos lcva
132 Dc cino cn cino aic sullinc alicza.

Con ioda a rcvcrcncia quc vos dcva,
Ouso cdir-vos nc cliqucs, ScnIora,
135 Ouira vcrdadc, quc nc csia na ircva.

Os roios voios, quc Ioncn scnic c cIora,
Podc surir con ncriio dif'rcnic,
138 Quc igualc cn cso o quc crdcra ouirora?"

Dcairiz nc cncarou. iao rcfulgcnic
LIc rclrilIava o olIar c iao divino,
Quc nc volio, scniindo a fora auscnic,

142 E, quasc aniquilado, a fronic inclino.

13. uu Dunc cic., Dcairiz inicrrciou o cnsancnio dc
Danic, cono Danicl o sonIo dc Nalucodonosor, quc qucria
nandar naiar os scus salios or nao icrcn odido inicrrcia-
lo. 24. Cono Putuo soo usscguu, scgundo a icoria
lainica as alnas sao criadas anics dos coros c Ialiian as
csirclas, a clas voliando, dcois da noric do coro. 28-32.
Nuo tcn uno cic., iodos os anjos c sanios nao icn, no ccu,
37
lugar difcrcnic daquclc dos csriios quc agora aarcccran.
47. O quc u ToIu cuou, o Arcanjo Calricl quc curou a ccgucira
dc Tolias. 49 Tncu, dialogo dc Plaiao no qual sc fala da
inorialidadc da alna. 61-63. Mu cntcnddo, o scu nco
dunu, cic., a oiniao, nal cnicndida, da aao das csirclas solrc
a alna, ialvcz, lcva ao crro, c, or isso, dcran-sc aos lancias
os noncs dc Jovc c Maric c foran clcs adorados. 83.
Loucno, condcnado a norrcr qucinado vivo. 84. Muzo,
Sccvola, ara unir-sc, fcz qucinar sua nao solrc un lrasciro.
104. Acncon, filIo dc Anfiarau, naiou a nac Erifilcs, v.
Purgaiorio, XII, 50.

38

CANTO V

Contnuundo no dscuso do cunto untco, Hcutz cxcu u
Duntc quc o uoto c un ucto cntc o Ioncn c Dcus. Podc nudu-
sc u nutcu do uoto, nus dcuc sc suIsttudu con occcncntos
dc nuo ncto. Hcutz uncntu u cuundudc dos cstuos.
Hcutz c Duntc uoun dcos uu u cscu dc Mcco, ondc
cstuo us unus dos Ioncns quc uucun unu udu dgnu,
udqundo unu no nundo. Un csto uu uo Poctu.

SE no fogo do anor ic rcslandco
En nodo, quc o icrrcno anor rcccdc;
3 Sc aos olIos icus a fora dcsfalco;

Nao ic csanics. cfciio c quc roccdc
Dcssc crfciio vcr, quc o lcn conrccndc,
6 E, o conrccndcndo, cn sc aurar rogrcdc.

Ja aicnic nc csia quanio rcslcndc
Na inicligcncia iua a Luz cicrna,
9 Quc, acnas visia, scnrc anor accndc;

E, sc ouiro oljcio Iunano anor govcrna,
Vcsigio dcla c so nal crcclido,
12 So iransluzindo cn sua forna cicrna.

Salcr qucrcs sc un voio nao cunrido
39
dc ouiras olras rcsgaiado, c ianio,
15 Quc cn juzo dc Dcus fiquc alsolvido."

Concou Dcairiz dcsia aric o canio;
E, cono qucn no discorrcr nao ara,
18 Scguiu assin no scu cloquio sanio.

O nor lcn quc ao univcrso Dcus doara,
O quc indicara nais sua londadc
21 O quc cn rco nais alio avaliara,

Foi do qucrcr, or ccrio, a lilcrdadc,
Quc a ioda criaiura inicligcnic
24 Ha dado cn rivaiiva faculdadc.

Daqui, or dcduao, fica cvidcnic
Do voio a alia valia, quando c fciio
27 Por acordo cnirc Dcus c a Iunana ncnic.

Por coniraio, cnirc Dcus c o Ionc' acciio,
Essc icsouro c viina inolada,
30 Quc ao sacrifcio vai con lcdo asciio.

Podc scr orvcniura concnsada?
Sc cuidas usar lcn do quc ofcriasic,
33 Crcs fazcr lcn con raia nal ganIada.

Ccrio do onio caiial ficasic;
Con a discnsa a Igrcja, arcccndo
36 En ial caso conirario ao quc cscuiasic,
40

Convcn, quc un ouco ncsa ic dcicndo,
Para o rijo nanjar, quc Ias ingcrido,
39 Socorro aguardcs, quc ic dar rcicndo.

Ao quc ic clico aicnio rcsia ouvido
E guarda-o na alna; ois nao da cicncia
42 Ouvir o quc dcois fica no olvido.

Eigc do sagrado voio a csscncia
Aquclc oljcio cn sacrifcio dado
45 E do rorio coniraio a consisicncia.

Janais odc scr csic olliicrado,
Ainda quc infringido. ja lcn clara
48 Dcnonsiraao solrc csic onio Ici dado.

Lci rigorosa a Hclrcus dcicrninara
Fazcr ia ollaao; nas conccdida
51 A crnuia da ofcria lIcs ficara.

Da naicria do voio c crniiida
Convcrsao quando cnscjo sc ofcrccc,
54 Scn scr or isso falia conciida.

Mas nao sc nuda, quando lcn arccc,
O fardo; so sc a Igrcja, icndo usado
57 Das cIavcs dc ouro c raia, o conccdcssc.

Crc quc ioda crnuia c asso crrado,
41
Quando o aniigo no novo nao sc inclua,
60 Dcn cono quairo cn scis vcs cnccrrado.

Sc o voio c ial na gravidadc sua,
Quc olriguc a sc inclinar ioda lalana,
63 Ouiro voio nao Ia, quc o sulsiiiua.

Nao conira, noriais, voios or cIana!
Cunri-os, nas nao Jcfic iniiando,
66 A qucn dcu louco voio a dcscs'rana.

Fiz nal! disscssc ao voio scu faliando,
Por nao fazcr ior cunrindo-o. Esiulio
69 Foi o oicnic Fci dos grcgos, quando

filIa fcz cIorar scu lclo vulio
E icdadc novcu quanios ouviran
72 Falar daquclc aloninavcl culio.

A razcs csai lcn, quc vos insiran,
Crisiaos! nao scdc luna a qualqucr vcnio!
75 As nodoas con ioda a agua sc nao iiran!

Tcndcs o VclIo c o Novo Tcsiancnio
E da Igrcja o asior, quc os assos guia.
78 Quc nais qucrcis or vosso salvancnio?

Sc na colia o ciio vos vicia,
Honcns scdc c nao lruios aninais.
81 Quc cnirc vos o Judcu dc vos nao ria.
42

Cono o cordciro sinlcs nao faais,
Quc conira si conlaic ciulanic,
84 Da nac o lciic nao qucrcndo nais."

Dcairiz assin dissc. Eis anclanic
E arrclaiada cn ciasc voliou-sc
87 aric, ondc o univcrso c nais lrilIanic.

Anic o cnlcvo cn quc o gcsio iransnuiou-sc,
Calou-sc o ncu dcscjo inacicnic.
90 Dc ouiras qucsics, ja rcsics, rcfrcou-sc.

Cono a scia, quc o alvo dc rccnic
Aiingc anics quc a corda csicja quicia,
93 No ccu scgundo cniranos vclozncnic.

Tao lcda cu via Dcairiz dilcia,
Daquclc ccu nas luzcs cncirando,
96 Quc nais vivo cslcndor nosira o lancia.

E sc a csircla sorriu, sc iransfornando,
Cono nao fiquci cu, quc fcz naiura
99 Mudavcl, inrcsscs iodas ionando?

Cono vivciro dc agua nansa c ura,
Pcla cs'rana, dc asio, quc sc of'rca,
102 Sofrcgancnic o cic o anzol rocura,

Mais dc nil cslcndorcs vindo rcssa,
43
Eis a qucn nos iraz dc anor auncnio!"
105 A voz dc cada qual nos cndcrca.

Dc cada sonlra o alcgrc scniincnio,
En sc accrcando a nos, sc dcnuncia
108 No fulgor do scu claro luzincnio.

Quao sfrcgo o dcscjo nao scria
En ii lciior, sc acaso inicrroncssc
111 A narraao dc quanio cniao sc via?

Inaginas, orianio, o quc cu iivcssc
Dc conIcccr aqucla grci fornosa,
114 Tanio quc anic os ncus olIos aarccc.

criaiura, quc assin vcs diiosa
Os ironos do cicrnal iriunfo, inda anics
117 Dc finda a icrrcal gucrra afanosa,

Nos luncs, quc no ccu Ia nais lrilIanics,
Ardcnos. ic darci, sc as rcicndcrcs,
120 Ao icu dcscjo infornacs lasianics."

Assin falou. Fcsondc quc assin qucrcs."
A Dcairiz ouvi diz con franqucza,
123 E crc cono divino o quc cnicndcrcs."

O ninIo icns, ja vcjo con ccricza,
Na luz cicrna. o scu fulgor rcvcla
126 Dos olIos icus, sorrindo-ic a vivcza.
44

Mas nao sci qucn iu cs, o alna lcla,
Ncn or quc or dcgraus icns csia csfcra,
129 Quc aos noriais nos clarcs dc ouira sc vcla."

Assin dissc, voliado luz quc Iouvcra
Princira a voz alado. rcfulgindo,
132 Mais coruscanic a vi ao quc anics cra.

Dcn cono o sol os luncs cncolrindo
No scu rorio cslcndor quando csvaccc
135 As coriinas quc csiavan-nos cingindo,

Da alcgria no cccsso dcsarccc
Nos rorios raios a figura sania.
Na sua luz cnvolia quc rccrcscc,

139 Dissc o quc o canio quc sc scguc cania.

56-57. S sc u Igcu cic., so sc a Igrcja, quc ossui a cIavc dc
raia (da cicncia} c dc ouro (da auioridadc} o crniiir. 65.
Jctc, juiz dc Isracl, fcz o voio, sc vcnccssc os Anoniias, dc
sacrificar a rincira cssoa quc cnconirassc no caninIo; c csia
foi a sua filIa. 69. O otcntc c dos Gcgos, Agancnon
roncicu aos dcuscs o quc ossua dc nais lclo. CIorou
dcois a lclcza da sua filIa Ifigcnia.
45


Mus dc n cscndocs undo u cssu
46

CANTO VI

A unu do ncudo Justnuno uu uo Poctu. Nuu-Ic u
Istu do Inco, dc Encus u Ccsu, u TIco, u Tto, u Cuos
Mugno, uu nostu-Ic u suntdudc du uutodudc ncu.
Dz-Ic quc no Ccu dc Mcco cstuo os cstos duquccs quc sc
csouun uu conscgu unu notu. Dscoc-Ic ucccu dc
Honcu, quc udnnstou u cotc dc Hunundo Hcunguc, condc
dc Poucnu.

DEPOIS quc Consiaiino a guia voliara
Conira o curso do ccu, quc cla scguira
3 Pos o Icroi, quc Lavnia conquisiara,

Duzcnios anos ja assados vira
Da Euroa cn confins dc Dcus cssa avc,
6 VizinIa aos nonics, dondc sc ariira;

Das lunas sol a sonlra anla c suavc,
Dc nao cn nao o nundo Ia doninado,
9 Tc conigo rcgcr do Incrio a navc.

Ccsar, Jusiiniano fui cIanado.
Do Anor, quc sinio, or qucrcr novido,
12 O sucrfluo das lcis Ici ccrccado.

Anics dc icr a cnrcsa conciido,
47
Una so naiurcza acrcdiiava
15 Tcr Crisio c andava ncssa fc crdido.

Mas dc Agacio sanio quc nandava
Dc Fona Sania Igrcja, a voz oicnic
18 Lcvou-nc crcna ura, quc cu dciava.

O quc cniao dissc, cu vcjo clarancnic,
Pois, cono vcs, coniradiao inlica
21 Una falsa asscrao c ouira cvidcnic.

Quando cu cri no quc a Igrcja ccriifica,
MinIa ncnic, dc Dcus or alia graa,
24 Logo sullinc cnrcsa sc dcdica.

Dclisario a rcgcr as arnas assa;
No favor, quc lIc dcu odcr divino
27 Sinal vi quc nc ordcna a az sc faa.

A rcsondcr-ic, o quc ouvcs icn dcsiino;
Mais o quc Ici diio agora a ianio olriga,
30 Quc a nor clicaao dar-ic nc inclino.

Vcras quc scn razao voniadc iniga
Movc-sc conira cssc csiardaric sanio,
33 Quando o icnia usurar, quando o rofliga.

Pclos faios vcras rcsciio quanio
Mcrcccu dcsdc a Ionra cn quc Palanic
36 Morrcu or dar-lIc dc sol'rano o nanio.
48

En Alla salcs cono foi consianic
Por nais dc anos irczcnios ic luiarcn
39 Trcs conira ircs or quc clc fossc avanic.

Salcs quanio clc fcz or sc curvarcn
VizinIos dcsdc o roulo das Salinas
42 Tc Lucrccia cirar c os Fcis findarcn.

Salcs quc gloria icvc nas naos di'nas
Dc Icrois, quc Drcno c Pirro conlaicran,
45 E dc ouiros rcis coligacs nali'nas;

Dccios, Falios, Torquaios lIc dcvcran
E Quncio Cincinaio, quc ano c louvo
48 A fana das viiorias, quc iivcran;

Calcou o orgulIo do Africano ovo,
Quc or fraguras, dondc, o Po, ic cnvias,
51 Sol Anlal, alriu caninIo novo.

Fcz iriunfar da juvcniudc cn dias
Ciiao c Poncu, c assaz dcsgosio
54 Causou s iuas airias scrranias.

Pcrio dos icnos, cn quc o ccu disosio
Havia, or scus fins, dar az ao nundo.
57 En naos dc Ccsar Fona o icvc osio.

O quc clc fcz do Var ao Fin rofundo
49
Isara Ia visio c o Era, Ia o Scna
60 E cssc valc, ondc o Fonc c scn scgundo.

Passando o Fulicon, aos Favcna,
Con Ccsar a guia ianio cn vo alou-sc,
63 Quc o nao dc scguir ncn voz, ncn cna.

Dcois quc ara a EsanIa rcnoniou-sc,
A Durazzo c a Farsalia aconciia.
66 Do cfciio o ardcnic Nilo criurlou-sc.

O Sinocnic c Aniandro cniao rcvia,
Scu lcro, cn quc a dc Hciior cinza dcscansa;
69 E scn dcicna a Pioloncu sc cnvia.

Dali, qual raio, logo Jula alcana;
Dcois volvc-sc s icrras do Ocidcnic,
72 Ondc os sons dc Poncu a iula lana.

Nas naos dc ouiro o quc fcz cssa avc ingcnic
No infcrno Druio c Cassio csiao scniindo,
75 Sofrcn Pcrugia c Modcna ircncnic.

Clcoaira inda vai irisic carindo
Airocc noric, quc da scrc iona,
78 Da guia os assalios avida fugindo.

Aic o Foo nar iudo a guia iona,
E ao nundo iao scrcna a az sc inclina,
81 Quc cn fin dc Jano as orias fccIa Fona.
50

O quc fcz c faria a avc divina
Para irazcr fana sua auncnio
84 Ncssc incrio norial, cn quc donina,

Parccc cscasso cn scu ncrccincnio,
Quando cn naos dc Tilcrio a conicnlanos
87 Con uro afcio c claro cnicndincnio;

Pois quc a viva jusiia, quc adoranos
LIc Ia ncssas naos a gloria conccdido
90 Dc dar vingana s iras, quc inciianos.

Sc, nc ouvindo, dc csanio ossudo.
guia a vingana do ccado aniigo
93 Dcois con Tiio Ia or iornar corrido.

Quando, nordida or lonlardo inigo,
Ccnia a Sania Igrcja, sonlra da avc
96 Salvou-a Carlos Magno do crigo.

Podcs julgar, orianio, do crro gravc
Daquclcs, cujas falias Ici noiado,
99 Causa do nal quc vcs quanio sc agravc.

Conira o sacro csiandaric un icn Iasicado
urco lrio, ouiro o qucr or scu ariido.
102 Cusia dizcr qual scja o nais culado.

Cilclinos, no inquo andar salido
51
Ouira landcira sigan; quc jusiia
105 Culio csia cigc nunca inicrronido.

Carlos novo a laic-la cn vao colia
Con Cuclfos; icnas as garras, quc arrancaran
108 A nais foric lcao jula iniciria.

Mais dc una vcz os filIos ja cIoraran
Pclas culas do ai. c louca a cs'rana,
111 Dc quc dc Dcus favor lrios ganIaran.

O lancia, cn quc Ialiio agora, csiana
dc alnas gcncrosas quc Ionra c fana
114 Asiraran do nundo na lcnlrana.

Quando os dcscjos dcsic nodo inflana
O inccniivo da gloria, aos ccus asccndc
117 Do vcro anor ncnos aiiva a cIana.

Mas nossa diia cn aric conrccndc
Dos ncriios c rcnio no confronio.
120 Ncn ncnor, ncn naior ncnIun sc cnicndc

Pois da viva jusiia o fciio ronio
Tanio os afcios nos anciga c aura,
123 Quc ncqucia os nao iorcc cn ncnIun onio.

Vozcs varias dc sons fornan doura.
Assin os varios graus na cicrna vida
126 Docc Iarnonia fazcn ncsia aliura.
52

Ncsia cr'la, cn quc csias, lcla c olida,
FclrilIa dc Foncu claro luzciro,
129 Viriudc ncliia c nal agradccida.

Os rovcnais, clo aio iraiociro,
Nao sc riran; caninIo scguc crrado
132 Qucn o lcn dc ouiro invcja solrancciro.

s filIas graio dc rainIa o csiado
Conscguiu Dcrangucr. ial lcn dcvia
135 A Foncu, nonc Iunildc c nao falado.

Prcso na irana quc a calunia urdia,
Quc auncniado no quinio o crario Iavia;
138 Do crario conias cigiu do jusio,

Foncu ariiu-sc cniao olrc c vciusio.
Sc o nundo o coraao lIc aquilaiara,
Quando, ncndigo, sc naniinIa a cusio,

142 Louvor nuiio naior lIc discnsara."

1-3. Dcos quc Constuntno u Aguu uotuu cic., dcois quc
Consianiino iransfcriu o Incrio dc Fona ara Dizancio. 10.
Justnuno, incrador ronano c grandc lcgislador, quc rcinou
duzcnios anos dcois dc Consianiino, ois concou o scu
rcinado cn 527. 14. Unu s nutuczu cic., a douirina dc
Euiquio scgundo a qual Crisio iinIa so a naiurcza Iunana.
16. Agucto, o aa Agaliio. 25. Hcsuo, grandc caiiao
quc conlaicu na Iialia conira os Codos. 32. Essc cstundutc
53
suco, o cnllcna do Incrio, quc rcrcscniava a aguia. 35.
Puuntc, conanIciro dc Encias, norrcu conlaicndo conira
Turno. 37. AIu, cidadc fundada or Ascanio, filIo dc Encias.
39. Tcs contu tcs, conlaiincnio dos Horacios conira os
Curiacios. 41. O ouIo dus SuInus, o raio das nulIcrcs
dos Salinos, cfciuado clos Fonanos. 42. Lucccu, nulIcr
dc Colaiino, foi violcniada or Tarquinio, da rcsuliando a
rclcliao dos Fonanos conira a nonarquia. 44. Hcno c Po,
o rinciro gcncral dos Calos, o scgundo rci do iro, quc
invadiran a Iialia. 46-47. Dccos, ai, filIo c ncio norrcran
cla airia; FuIos, ilusirc fanlia ronana; Toquutos, T. Manlio
Torquaio; Quncio, Q. Lucio Cincinaio. 51. AnIu, gcncral
cariagincs quc invadiu a Iialia. 67. Snocntc, rio crio dc
Troia; Antudo, cidadc da Frsia. 73. Nus nuos do outo o quc
cz Ccsu, Augusio vingou a noric dc Ccsar. 76. Ccutu,
rainIa do Egiio, suicidou-sc. 93. Tto, dcsiruiu Jcrusalcn,
cujos Ialiianics iinIan crucificado a Jcsus Crisio. 94.
LonIudo ngo, Dcsidcrio, uliino rci longolardo quc foi
dcrroiado or Carlos Magno. 101. Auco o, as arnas da
Casa dc Frana. 106. Cuos nouo, Carlos II dc Anjou, cIcfc
do ariido guclfo. 128. Honcu, scgundo conia C. Villani, foi
adninisirador dc Fainundo Dcrangucr, condc dc Provcna,
auncniando-lIc o airinnio c conscguindo casar as filIas dc
Fainundo con quairo rcis. Caluniado, nao quis nais ficar na
coric dc Provcna c, vclIo c olrc, dcsaarcccu.

54

CANTO VII

Dcsuucccn os Icn-uucntuudos cuntundo. Hcutz cxcu
cono u cuccuuo dc Csto csttuu uo Ioncn u dgndudc
cddu, u Icdudc quc Ic o concdu o Dcus. Os unos c os
Ioncns o suu nutuczu suo ucs c notus. O Ioncn ocn,
ccundo, uIusou du suu Icdudc, c dconou u nugcn dc
Dcus quc tnIu cn s. Nuo odu cuu u utu o s ncsno,
os nuo odu IunIu-sc tunto quunto Aduo, cn scu oguIo,
qus suI. A Dcus conunIu ou cdou ou un. Nu suu
suIcdou nntu, Dcus cdoou c unu no ncsno tcno. Punu
u Iunundudc cn Jcsus Csto c ncc u cz nouuncntc uc.

HOSANNAH Sunctus Dcus SuIuotI,
Sucustuns dututc tuu
3 Fcccs gncs Ioun nuucotI!"

Assin, voliando nclodia sua,
Caniar ouvi cssa alna vcniurosa
6 En qucn dulicc lunc sc accniua.

Tornan iodas dana julilosa,
E suliio da visia sc aariaran
9 Vclozcs, cono flana fulgurosa.

Dissc cnirc nin, ois duvidas nc cniraran.
Fala scnIora iua, fala; scdc
12 Focio as alavras suas ic dcaran."
55

Torvaao nc asscnIora c a voz nc incdc,
Quc acnas D con I C E conjugava.
15 Acurvci, cono qucn ao sono ccdc.

Mas Dcairiz do cnlcio nc iirava,
Con sorriso, quc a ncnic nc ilunina
18 E adiiara cnirc as cIanas concava.

Cono lcn vcjo, duvida donina
A iua alna. a vingana, quc foi jusia,
21 Puniao icvc, da jusiia di'na?

Esclarcccr-ic o csriio nao cusia.
Aicndc lcn. vcrdadc rcnincnic
24 Das vozcs ninIas co'a crcssao sc ajusia.

Acciiar nao qucrcndo, olcdicnic,
Saudavcl frcio, o Ioncn, scn nac nado,
27 Pcrdcu-sc a si, crdcu a Iunana gcnic.

Muiios scc'los cnfcrna do ccado,
Jazcu cla nao crro cngrandccido
30 Tc quc o Vcrlo dc Dcus fossc cncarnado.

Por aio so do Eicrno Anor, unido
naiurcza sc Ia, quc ao nal sc dcra,
33 Dcois dc csquiva ao Criador icr sido.

No quc vou ic dizcr lcn considcra.
56
A naiurcza, a quc sc uniu lcni'no
36 En cssoa, nasccu loa c sinccra.

Por si ncsna, fugindo cn dcsaiino
Da vcrcda da vida c da vcrdadc,
39 Do Paraso sc cilou divino.

Da Cruz a cna, cn facc da naldadc
Da naiurcza, a quc Jcsus laiara,
42 Foi a nais jusia cn sua gravidadc.

Nunca injusiia igual sc raiicara,
Aicnia cssa Pcssoa, quc Ia sofrido,
45 Quc naiurcza Iunana sc ajuniara.

Conirasics, ois, dc un aio Iao roccdido.
Folgan Judcus da noric a Dcus jucunda,
48 Foi lcdo o ccu c o nundo csavorido.

E nao ic nova scnsaao rofunda
Ouvir quc una vingana, quc foi jusia,
51 Vingada scr dcvia or scgunda.

Vcjo-ic a ncnic or vcrcda angusia
Lcvada a csirciio no dc dulicdadc,
54 Quc solvcr nor csforo ora ic cusia.

Diras. disccrnc o quc ouo, na vcrdadc;
Mas orquc Dcus nos dcssc csia-nc oculio,
57 Fcnindo-nos ial rova dc londadc.
57

Esic dccrcio irnao, csia sculio
Aos olIos do quc ainda o cnicndincnio
60 Nao icn dc Anor na flana ainda adulio.

nisicrio cn quc luia o cnsancnio
Scn fruio conscguir dc ial orfia,
63 Mas foi o nclIor nodo. Ouvc-nc aicnio!

A Divina Dondadc quc dcsvia
Dc si o dcsanor, ardc c flancja,
66 Por cicrnais rinorcs sc anuncia.

Dirciancnic o quc cnanado scja
Dcla c scn fin; cicrna inrcssao fica
69 Do quc no scu qucrcr surcno csicja.

O quc assin nascc, nao sujciio fica
Das causas sccundarias influcncia
72 E lilcrdadc lcna significa.

Mais lIc araz, sc c confornc sua csscncia.
Quc o sanio Anor quc cn ioda cousa lrilIa,
75 Mais vivo c no quc cnccrra csia ccclcncia.

Aos Ioncns dc iais lcns calc a ariilIa.
Dc iais rcdicados sc un falccc,
78 Sua nolrcza ja dccai, sc IunilIa.

So or ccado dcssa aliura dcscc;
58
Do Suno Dcn nao nais rcflcic o lunc,
81 ScnclIana nao nais dclc ofcrccc.

E o grau sullinc scu nao nais assunc,
Sc nao conirauscr ao do ccado
84 Dclciic nau das cnas o azcdunc.

Quando o gcncro Iunano, infcccionado
Todo no gcrnc scu, foi dcssa alicza
87 E do scu Paraso dcscrdado,

Fcavcr so udcra (con ccricza
Vcras, sc lcn cogiias}, inicrvindo
90 Un dos ncios, quc aonio or clarcza.

Ou Dcus, or graa infinda, rcniiindo;
Ou orquc, dc si ncsno, sc convcna
93 Das culas suas o Ioncn sc rcnindo.

Para sondar a rofundcza incnsa
Dos cicrnos consclIos, rcndc ncnic
96 As razcs quc o discurso ncu discnsa.

O Ioncn nao odia, dc indigcnic,
As dvidas solvcr. nunca udcra
99 Curvar-sc ianio, Iunildc c rcvcrcnic,

Quanio, rclcldc, sc clcvar quiscra.
Eis or quc rcdinir-sc do ccado
102 So or si ncsno ao Ioncn nao coulcra.
59

E, ois Ia sido do divino agrado,
Por clcncncia ou jusiia c anlas juniando,
105 Scr clc vida cicrna aarclIado.

A fciiura do Auior ao gosio csiando
Inda nais, quando a inagcn nos of'rccc
108 Do ciio, dc qucn vcn icdoso c lrando,

A Dondadc quc cn iudo iransarccc,
En rol vosso os dois nodos rcunia.
111 Un soncnic lasiar-lIc nao arccc.

Enirc a noiic final c o rino dia
Aio igual nao sc fcz alio c fornoso
114 Dcssc nodo or un, ncn sc faria.

Dando-sc, Ia sido Dcus nais gcncroso,
Por quc o Ionc' a sc crgucr sc Ialiliiassc,
117 Do quc so crdoando carinIoso.

Ouiro ncio qualqucr, quc sc cnrcgassc
Nao lasiara Jusiia, sc IunilIando
120 Dc Dcus o FilIo carnc nao laiassc.

Para dc iodo scrcs douirinado
Eu iorno a un onio, or quc vcjas claro,
123 Cono cu, o quc zclosa Ici ic clicado.

Dizcs. no fogo c no ar, sc lcn rcaro
60
Na icrra c nagua vcjo c cn scus conosios
126 Corruao quc dcsiroi scn anicaro.

Na criaao or Dcus foran disosios.
Dc corruao iscnios scr dcvcran,
129 Ccrios scndo os rincios or ii osios.

Criados, ncu irnao, sc considcran
Os anjos c dos ccus o quc Ia no csao,
132 Iniciros, uros scnrc quais nasccran.

Elcncnios c quanio no rcgao
Da naiura or clcs sc conlina
135 Dc viriudc criada of'rcccn irao.

Criou-lIcs a naicria a lci divina,
Criando logo a fora infornaiiva,
138 Quc nos asiros, quc os ccrcan, rcdonina.

Dos luncs sanios noio c luz dcriva
Dos lruios alna, c lanias igualncnic,
141 Por conlciao oicncial assiva.

A vida nossa vcn dirciancnic
Dc Dcus, Surcno Dcn, quc cn nos accndc
144 Anor ial, quc o dcscja cicrnancnic.

Da, or dcduao, ianlcn dcsccndc
Vossa rcssurrciao, sc ao scr c csscncia
Da Iunana carnc o icu cs'riio aicndc,
61

148 Quando o rinciro ar icvc cisicncia."

1-3. HosunnuI, sunctus Dcus SuIuotI, crcssao consiiiuda
or alavras laiinas c Iclraicas. Salvc, Dcus dos ccrciios, quc
iluninas con a iua luz os fclizcs luncs dcsic rcino." 18. E
udtuu, do vcrlo adiiar, iornar fcliz. 26. O Ioncn scn nuc
nudo, Adao. 46-48. Contustcs, os, dc un uto occddo cic.,
a noric dc Jcsus Crisio dcu saiisfaao a Dcus, orquc rcarava
a ofcnsa dc Adao c dcu saiisfaao aos Judcus cla raiva dclcs
conira Jcsus; a icrra ficou csavorida cla crucificaao dc Dcus
c o Ccu alcgrc orquc sc alria novancnic Iunanidadc.

62

CANTO VIII

Duntc c Hcutz ccuun-sc u cstcu dc Vcnus, ondc cstuo os
cstos duquccs quc outou oun ocnsos us uxocs
unoosus. Enconto con Cuos Mutco, o quu ccndo-sc u
ndoc ncsqunIu dc scu nuo HoIcto, cxcu-Ic cono sc du
quc dc un Ion u ossu nuscc un Io nuu c, cnn, quunto
oudcncu c u Nutuczu nos scus dccctos c quuo uudosos suo
os Ioncns quc nuo Ic scgucn us ndcuocs.

O MUNDO con crigo vcrdadciro
Crcu quc Cirina lcla dardcjava
3 Louco anor do ciciclo quc c icrcciro.

Sacrifcios nao so lIc consagrava,
Prcccs c voios cssa aniiga gcnic
6 No crro aniigo faial, quc a iransviava,

Mac c filIo adoravan juniancnic,
Dionc c o scu Cuido, quc fingiran
9 Dc Dido rcclinado ao scio ardcnic;

Dcssa falsa dcidadc o nonc uniran
Ao lancia, quc o sol scnrc nanora,
12 Quando raian scus luncs, quando ciran.

Cono ao asiro cu nc alcci, a ncnic ignora,
63
Mas ccrio fui dc Iavcr la cncirado,
15 Mais fornosa or vcr ninIa scnIora.

Cono sc vc fagulIa cn fogo aicado,
Cono una voz c dc ouira disccrnida,
18 Firnc o son dc una, o dc ouira variado,

Ouiros clarcs noici na luz sulida,
Mais ou ncnos vclozcs sc volvcndo,
21 La da cicrna visao, crcio, ncdida.

Ou visvcis ou nao, vcnios roncndo,
En raida invasao, dc nuvc' cscura,
24 Dcnorados siarian arcccndo,

A qucn udcssc vcr cada luz ura,
Quc ao nosso cnconiro vcn dciando a dana
27 Quc narcan scrafins dos ccus na aliura.

Tras a grci, quc rinciro nos alcana.
Tao docc Iosana soa, quc, inccssanic,
30 Dc inda ouvi-lo o dcscjo janais cansa.

Dos csriios un, quc vcn dianic
So rinciia. Todos nos qucrcnos
33 Quanio ara arazcr-ic for rcsianic.

Nun so ardor c giro nos novcnos
Cos Prncics, cclcsics cslcndorcs
36 Dc qucn no nundo Ias diio (lcn salcnos}.
64

Vos, do icrcciro ccu salios noiorcs!"
Por ic agradar nos c docc o rcouso
39 Tao vivos sao do nosso anor fcrvorcs!"

Dc Dcairiz ao gcsio luninoso
Dcois quc alcci os olIos rcvcrcnic
42 E ccrio fui do scu qucrcr donoso,

luz, quc sc nosirou condcsccndcnic
En ianio grau Qucn cs" falci, dc afciio
45 Esircnccido ossuda a ncnic.

das alavras ninIas raro cfciio!
Maior a vi lrilIar; nova dclicc
48 A alcgria auncniou do claro asciio.

Dcn ouco o nundo" a rcfulgir-nc, dissc

Mc icvc; sc algun icno nais vivcssc,
51 Mal, quc Ia dc vir, or ccrio ningucn vissc.

O julilo quc cn iorno nc csclarccc,
Aos icus olIos nc cncolrc, cono inscio,
54 Quc dos scus vcus dc scda sc guarnccc.

Con razao nc voiasic o circno afcio;
Pois, cn nais longa vida, cu ic nosirava
57 Por acs quanio nc cras iu dilcio.

65
Aqucla rcgiao, quc o Fonc lava
scsira, quando ao Sorga corrc unido,
60 Por scnIor scu un dia nc cscrava.

Cono da Ausnia o liioral ariido
Por Dari, or Cacia c or Croiona.
63 Ondc c do Tronio c Vcrdc o nar nuirido.

Da c'roa a fronic ninIa ja sc cniona
Do vasio rcino, quc o Danulio rcga,
66 Quando as lagas iudcscas alandona.

Trinacria, a cujos ccus ncvoa carrcga
Solrc o golfo, cn quc nais Euro cnlravccc,
69 Dc Paquino a Pcloro, cn nor rcfcga,

Quc nao Tifcu, nas sulfur cscurccc,
O irono guardaria rolc ninIa,
72 Quc dc Carlo c Fodolfo aniigos dcscc,

Sc o nau jugo, quc os ovos ancsquinIa,
A griiar norra! norra! nao novcssc
75 Palcrno, a qucn icnor nao nais coniinIa.

Sc nais rudcncia ncu irnao iivcssc,
Dos Caialanos a indigcncia avara
78 Fugira, or quc o nal scu nao crcsccssc.

Urgcnic, na vcrdadc, sc ionara
Quc, or si ou or ouircn, nao dciassc
66
81 Mais oncrar a larca, quc adcrnara.

Quando a ndolc nolrc iransiornassc
Avarcza, nilcia icr dcvia,
84 Quc so dc cncIcr scus cofrcs nao curassc."

Cono crcio" iornci-lIc a cssa alcgria,
Quc nc infundcs, ScnIor, a origcn iira
87 Dc Dcus quc iodo lcn finda c inicia.

Conigo a scnics. nor razcr nc insira.
Quanio nc Ias diio, nc c no circno caro,
90 Pois vcs, dc Dcus no csclIo icndo a nira.

Lcdo nc Ias fciio; assin iornar-nc claro
O quc or icu dizcr sia duvidoso.
93 Scncnic docc lroia fruio anaro?"

Vcndo a vcrdadc" dissc rcssuroso
Daras o dorso ao quc ora das o rosio,
96 Vcras claro o quc julgas icnclroso.

O Dcn, quc os ccus, quc solcs, Ia disosio,
Os novc c alcgra, scn r rovidcncia
99 Ncsics coros quc vcs viriudc osio.

E nao so con crfciia rcvidcncia
Cousas icrrcsircs acIan-sc ordcnadas,
102 Mas as rcscrva a sua onioicncia;

67
Porquc as scias, dcsic arco arrcnassadas,
Prcdcsiinadas sao a un onio ccrio,
105 Infalvcis ao alvo cndcraadas.

O ccu alias, aos olIos icus alcrio,
So fciiuras scn aric roduzidas
108 Alrangcra c runas no dcscrio.

Foran cniao dc crfciao dcsidas
As Sulsiancias, quc rcgcn as csirclas
111 E a nao, quc as fcz assin dcsiiiudas.

Vcrdadcs sao. nais claras qucrcs vc-las?"
Nao" rcliquci suor nao odcria
114 Naiura cscassa cn suas olras lclas."

Un nal, dizc-nc, fora" rosscguia
Nao scr o Ioncn cidadao na icrra?"
117 Por ccrio; c a razao sci" lIc rcsondia.

Socicdadc Iavcra, sc nao cnccrra
Misicrcs varios, quc cada un raiica?
120 Nao, sc o icu Mcsirc cn scu cnsar nao crra."


Dcduzindo, a cvidcncia significa,
E logo concluiu. Causa dif'rcnic
123 Efciio difcrcnic scnrc indica.

Nascc un Solon, c Xcrc ouiro c furcnic,
68
Mclquiscdcquc ou Dcdalo criio,
126 Quc no ar crdcu o filIo scu dcncnic.

Pcrfciio c o giro clos ccus dcscriio;
Na ccra Iunano o scu sinal fazcndo,
129 Mas solar nao disiinguc, ncn disiriio.

Da vcn quc Esau, logo cn nasccndo,
Difcrc dc Jaco; iona Quirino
132 Maric or gcniior, scu ai vil scndo.

Naiurcza gcrada, cn scu dcsiino
Scria scnrc igual quc a fizcra,
135 Sc nao vcnccssc o dccrciar divino.

O rosio ora dirigcs luz vcra;
Mas inda un corolario ic ofcrco,
138 Pois dc agradar-ic cn nin dcscjo incra.

Scnrc naiura, sc da soric cccsso
A conirasic, roduz fruio danado,
141 Cono scncnic osia cn solo avcsso.

Sc ncdiiassc o nundo, dcsvclado,
Nos fundancnios, quc naiura lana,
144 Dc nclIor gcnic fora ovoado.

Mas qucn rorio scria niliiana
Na solcdadc nonacal dcfinIa,
Dcn rcgara qucn, Fci, cn vao sc cansa.
69

148 E fora assin da csirada sc caninIa."

2. Cnu Icu, Vcnus. 8. Donc, filIa dc Occano c dc Tciis,
nac dc Vcnus. 9. Dc Ddo ccnudo uo sco udcntc, no I Livro
da Encida, Cuido, sol a aarcncia dc Ascanio, lcva a Dido os
rcscnics dc Encias. 58 c scg. qucn fala c Carlos Mariclo,
filIo dc Carlos II dc Anjou c quc Danic conIcccu cn Florcna
cn 1294. 61. Ausonu, a Iialia. 67. Tnucu, a Siclia.
70. Tcu, scgundo a lcnda o giganic Tifcu, sculiado na Siclia,
cclc funo c caligcn. 72. Dc Cuo c Hodoo, Carlos dc
Anjou c Fodolfo dc Halslurgo. 74. A gtu nou! nou!
nuo noucssc Pucno, alusao s Vcscras Sicilianas. - 76. Mcu
nuo, Folcrio dc Anjou. 120. O tcu ncstc, Arisioiclcs.
131. uno Fonulo, fundador dc Fona.
70


Po scnIo scu un du nc cscuuu
71

CANTO IX

Dcos dc Cuos Mutco, uu u Duntc, Cunzzu dc Honuno, nu
do tuno Ezzcno. Pcdz-Ic nncntcs dcsucntuus nu Mucu dc
Tcuso c dc Puduu, c unu ncgu tuuo do Iso dc Fctc. Foco
dc MuscIu nuncstu-sc u Duntc c Ic ndcu u unu
cscndcccntc dc HuuI, quc uuocccu os IcIcus nu conqustu
du Tcu Suntu. Inucctuu contu Focnu c contu u Cu
Honunu.

DEPOIS quc Carlos icu, lcla Clcncncia
Insiruiu-nc, narrou iraics c cnganos,
3 Quc icr dcvia a sua dcsccndcncia;

Mas dissc. Cal'-ic! Dcia o curso aos anos!"
Dizcr so osso, ois, quc jusio ranio
6 Ha dc vir or vingana aos vossos danos.

E voliou-sc dc novo o lunc sanio
Para o Sol quc dc julilos o cncIia,
9 Scndo clc o Dcn quc ara iudo, c ianio.

AI! noriais iludidos! raa inia,
Quc, cn cnsancnios faiuos sc cngolfando,
12 Do Dcn Surcno os coracs dcsvia!

Eis ouiro vi ra nin sc cncaninIando.
72
Dc arazcr-nc a voniadc anunciava,
15 O lrilIo da luz sua acrcsccniando.

Os olIos Dcairiz cn nin fiiava,
Dcn cono dc anics. grandioso asscnso,
18 Ao ncu dcscjo clarancnic dava.

scr lcndiio, ao ncu qucrcr inicnso
Dcfcrc logo" cclano c da-nc a rova
21 Dc quc cn ii sc rcflcic o quc ora cnso."

A luz cniao, inda aos ncus olIos nova,
Dcs quc a vi la na aliura ondc caniava
24 Diz cono qucn corics rogos arova.

Ncssa aric da Iialia orcssa c cscrava,
Quc siiuada cnirc o Fialio
27 E as nasccnics do Drcnia c do Piava,

Colina vc-sc quc, nao surgc ao alio.
La ccniclIa, dcois gnca roccla,
30 Quc a ioda a rcgiao dcu grandc assalio.

Dc un so ironco lroianos cu con cla.
Cunizza nc cIanci. aqui rcslcndo,
33 Porquc vcnccu-nc a flana dcsia csircla.

Da soric ninIa a causa nao nc scndo
Dcsgosio, cu na crdo alcgrcncnic
36 Talvcz csiranIc o vulgo o cono cnicndo.
73

Da luz, quc nc csia crio, rcfulgcnic,
Anada joia dcsia nossa csfcra,
39 Fcvivc grandc a fana, c crnancnic

Dc scc'los cinco nais scra na cra.
Vc sc Ioncn con razao gloria asira,
42 Sc ciinia a vida, ouira no nundo o cscra!

A csic alvo, orcn, nao lcvan nira
Os quc o digc ccrca c o Tagliancnio.
45 Ncn dos scus crros o inforiunio os iira.

Punido cn lrcvc, o ovo iruculcnio
Dc Padua o lago iingira, quc lanIa
48 Co'as aguas, dc Viccncia o fundancnio;

Ondc o Cagnan do Silc sc aconanIa
Sc irana o lao quc fara caiivo
51 Qucn nosira no crdcr solcrla csiranIa.

Do nio Pasior roccdincnio csquivo
Ha-dc Fcliro cIorar, ial rilaldia
54 A Malia nao lcvou nunca Ioncn vivo.

Dc cnorncs dincnscs ioncl scria,
Quc o sanguc rccclcssc dc Fcrrara,
57 Pcsa-lo o csforo Iunano csgoiaria,

En ial coia o lon Padrc o dcrranara
74
En rciio ao scu ariido! Os dons nalvados
60 Da icrra sua a ndolc clicara.

EsclIos no alio (Tronos sao cIanados}
A nos rcflcicn quanio Dcus indica.
63 Crc, ois, ora nos faios rcvclados."

Calando-sc Cunizza significa,
Ao giro scu anicrior voliando,
66 Quc cn divcrso cuidado incrsa fica.

Aquclc, a quc aludira, rclrilIando,
Con rcclaro cslcndor, nosirou-sc visia.
69 Cono ao sol ruli fino flancjando.

Alcgria no ccu fulgor aquisia,
Cono a nossa no riso sc dcclara;
72 Mas os gcsios no infcrno a dor conirisia.

Dcus vc iudo, c o icu vcr nclc sc aclara"
Falci diioso csriio. aicnic
75 Tc c scnrc quanio o scu qucrcr dcara.

Porquc a voz iua, cnlcvo crnancnic
Do ccu, dc anjos no canio a socia scndo,
78 Quc cn scis asas icn vcsic rcslcndcnic,

Nao saiisfaz dcscjos, cn quc ardcndo
Esiou? Falara, scn nais scr rogado,
81 Sc cu vissc cn ii lcn cono cn nin sias
75
vcndo."

O naior valc dc aguas inundado"
Dcsia aric a rcsondcr-nc concava
84 Do nar, cn iorno icrra dcrranando,

Oosias lagas, sc csicndcndo, lava
Conira o sol, c assin faz ncridiano
87 Essc Iorizonic, cn quc rinciro csiava.

Ncssa aric do val ncdiicrrano
Nasci, cnirc Elro c Macra, quc scara
90 Do donnio dc Ccnova o Toscano.

Quasc un ncridiano sc dcara
Para Dugia c o ninIo ncu qucrido.
93 Sanguc dos scus scu orio avcrnclIara.

CIanci-nc Folco c assin fui conIccido.
Esic ccu da luz ninIa c cncirado
96 Cono cu fora da sua ossudo;

Pois Dido, quc ciuncs Ia causado
A Crcusa c a Siquci, nao nais ardcra
99 Do quc cu, cnquanio idadc nc foi dado;

Ncn Fodoca infcliz, a qucn crdcra
Dcnofonic; ncn Hcrculcs ouirora,
102 Quc o coraao a Iolc ofcrcccra.

76
Nao Ia rcnorso aqui; folga-sc agora,
Nao cla cula, ja no csquccincnio,
105 Pcla Viriudc, cuja lci sc adora.

Aric aqui sc conicnla, cn quc oricnio
Tao alio lrilIa; c o Dcn sc aicnicia,
108 Quc influir faz na icrra o firnancnio.

Para scr a ncdida ioda cIcia
Dos icus dcscjos, nados ncsia csfcra,
111 Do ncu discurso inda rosscguc a icia.

Ora qucrcs salcr a luz qucn cra,
Quc a crio dc nin ianio ciniila,
114 Cono o sol, quc na linfa rcvcrlcra.

Salc, ois, quc ali vcs lcda c iranquila
Faal. nossa ordcn rcunida
117 En grau sucrior clara ruiila.

Foi ncsic ccu, quc a sonlra roccdida
Da icrra nao alcana, cn iriunfando
120 Jcsus Crisio, a rincira rccclida.

Dcvia dar-lIc un ccu or alna, quando
Assinalar lIc arouvc a alia viioria,
123 Quc na Cruz icvc, as alnas cnircgando;

Pois quc or cla concara a gloria,
Quc colIcu Josuc na Tcrra Sania,
77
126 Quc sc aagou do Paa na ncnoria.

A iua airia, quc foi daquclc a lania,
Quc ao Criador rcvcl rinciro Ia sido
129 E causou cla invcja afliao iania,

Tcn flor naldioada roduzido,
Quc, ovclIas c cordciros iransviando,
132 Traz o asior cn lolo convcriido.

O EvangclIo, or cla, alandonado
E os Douiorcs, s aginas usadas
135 Das Dccrciais siao nuiios sc alicando.

O Paa c os Cardcais, nisio cngolfadas
Tcndo as idcias, Nazarc csqucccn,
138 Quc viu do Arcanjo as asas dcsdolradas.

Mas Vaiicano c os siios quc cnolrcccn
A Fona c icn sido o ccniicrio
Dos quc, ficis a Pcdro, lIc olcdcccn,

142 Livrcs scrao cn lrcvc do adulicrio."

25-28. Ncssu utc, cic., a Marca Trcvisana. 26. Huto,
Vcncza 28. Conu, ondc csia siiuado o casiclo da fanlia dc
Ezzclino dc Fonano. 32. Cunzzu, irna dc Ezzclino III,
nulIcr dc fana duvidosa cla sua vida livrc, noria cn
Florcna, ondc ialvcz sc cniicnciou. 37. Du uz cic., c a alna
dc Folco dc MarsclIa, irovador c ocia. 44. Os quc cic., os
Ialiianics da Marca Trcvisana. 51. ucn nostu no cdc
78
cic., Ficardo dc Canino, scnIor dc Trcviso, quc foi norio
iraiocirancnic clos scus ininigos. 52-54. Do no Pusto
cic., Alcandrc Novcllo, liso dc Fclirc cnircgou ao Paa, cn
1314, varios gilclinos dc Fcrrara, quc foran condcnados
noric. 67. Aqucc, Folco. 88-89. Ncssu utc cic.,
MarsclIa ondc Folco norou. 97. Ddo, rainIa dc Cariago,
anando Encias, ofcndcu a Crcusa, nulIcr dc Encias c ao scu
narido Siqucu. 100. Hodcu, naiou-sc ao scr alandonada
or Dcnofonic. 102. Ioc, ananic dc Hcrculcs, quc, or
ciunc, foi norio, or Dcjanira. 116. HuuI, ncrciriz dc Jcrico,
cscondcu os csics quc Josuc Iavia nandado a Jcrico,
faciliiando a qucda da cidadc c, or isso, foi salva da noric,
dcois da viioria dos Iclrcus. 118. Ncstc ccu cic., scgundo
Toloncu a sonlra da Tcrra sc rojciava aic o liniic dc Vcnus.
126. uc sc uugou do Puu nu ncnu, o Paa nao sc
inicrcssa cla Tcrra Sania, quc csia sol o donnio dos
Sarraccnos. 127. A tuu utu cic., Florcna icvc origcn
dcnonaca. 130. Fo nudoudu, o dinIciro, o florin dc ouro
dc Florcna. 135. Dccctus, os livros das lcis cannicas, quc
asscguravan vaniagcns aos cclcsiasiicos.

79

CANTO X

Dcos dc udnu u nntu suIcdou dc Dcus nu cuuo do
Unucso, nuu o Poctu cono scn ucccIc-sc ucIou-sc ccuudo
uo So, cn quc cstuo us unus dos doutos nu tcoogu. Dozc
cstos nus cuzcntcs o ccundun c un dccs, S. Tonus dc
Aquno, cucu o nonc dos scus conunIcos.

O PODEF incfavcl c rinciro,
O FilIo a conicnlar co' Anor sullinc,
3 Dc un c ouiro, cicrnal, vindo o icrcciro,

Quanio visia c razao nossa sc crinc
Con ial ordcn criou, quc, o cfciio vcndo,
6 Dc adorar scu Auior ningucn sc cinc.

As csfcras, lciior, olIos crgucndo
Noia a aric, ondc csiao dois novincnios
9 Un ara o ouiro oosiao fazcndo.

E conca a nirar dc aric os oricnios,
Quc ianio dcniro cn si o scnIor ana,
12 Quc lIcs icn scnrc os olIos scus aicnios.

Vc cono dcssc onio sc dcrrana
En linIa ollqua, o crc'lo, quc iransoria
15 Os lancias quc o nundo aguarda c cIana.
80

Sc lIcs assin, nao fossc a csirada ioria,
Muiia fora no ccu fora crdida
18 E aqui oicncia quasc ioda noria.

Sc fora cssa vcrcda rcicrida
Mais ou ncnos, ficara iransiornada
21 A ordcn no univcrso csiaiuda.

Ora lciior, ncdiiaao ausada
Faz dc quanio conigo rclilasic.
24 Lcda a ncnic Ias dc icr, nao saciada.

Dou-ic iguaria. conc, ois, sc raz-ic.
A naicria, cn quc cscrcvo, nao conscnic,
27 Ncn or insianics, quc a aicnao sc afasic.

Da naiura o ninisiro nais oicnic
Quc a influcncia do ccu na icrra inrinc
30 E o icno ncdc con sua luz fulgcnic,

aric, quc ouiro vcrso acina crinc,
Sc unindo, ara o onio sc volvia,
33 Ondc nais ccdo as ircvas nos dirinc.

Ja no scu scio csiava c o nao salia,
Cono nao odc algucn scu cnsancnio
36 Salcr, quando inda ncnic nao surgia.

E Dcairiz, cn qucn noiava auncnio
81
Dc lcn ara nclIor, iao dc rccnic,
39 Quc o icno fora anic o scu aio lcnio,

Dc si ncsna quanio cra rcfulgcnic!
O quc cra la no sol ondc cu nc cnirara,
42 Nao or cor, or scu lrilIo nais niicnic,

Posio quc aric, uso, cngcnIo nc ajudara
Dcscrcvcr or inagcns nao udcra;
45 Mas crcr sc odc c vcr-sc dcscjara.

Nao sc csiranIc, sc laia arcccra,
Qucrcndo a ianio alar-sc, a faniasia;
48 Alcn do sol ningucn olIos crgucra.

Quaria fanlia aqui rcslandccia
Do Suno Pai, quc scnrc da Trindadc
51 No incfavcl sciaculo a sacia.

E dissc Dcairiz. Tania Dondadc
Hunildc ao Sol dos anjos agradccc,
54 Quc ao sol scnsvcl ic ala claridadc."

Pciio norial janais ardor aquccc
Dc scniir iao dcvoio c iao icdoso,
57 Quc a Dcus a graiidao inicira crcssc,

Quanio c ncu ao conviic carinIoso.
E cn ianio cnlcvo o coraao sc accndc,
60 Quc a Dcairiz olvida, fcrvoroso.
82

Nao lIc dcsraz, c no scu riso cslcndc
Tanio lrilIo dos olIos crcssivos,
63 Quc do ciasc rofundo nc dcsrcndc.

Fulgorcs cniao vi claros c vivos,
Dc nos ccniro dc si c'roa fazcndo,
66 Mais suavcs cn voz quc cn luz aiivos.

A filIa dc Laiona sc novcndo
Vcnos assin dc un cinio rodcada,
69 No ar unido as corcs, sc nanicndo.

Dos ccus a coric, dondc volio, ornada
Dc joias sia sullincs c fornosas.
72 So nos ccus odc a csiina lIcs scr dada.

As vozcs cran iais, quc ouvi donosas.
Qucn nao icn lunas ara ir la voando
75 Pcrgunic a un nudo cousas oricniosas.

Aquclcs sois, cn iorno a nos caniando,
Volvcran-sc ircs vczcs. scnclIaran
78 Asiros cn roda aos olos circulando.

Danas iniian, quc no lailc aran,
En silcncio ouiras noias cscrando
81 Para scguir na dana quc cncciaran.

E una voz do scu scio dissc. Quando
83
Da Craa o raio cn quc o anor sc accndc
84 Sullinc, clo anor sc acrcsccniando,

Muliilicado cn ii ianio rcslcndc,
Quc ic conduz cla cclcsic cscada,
87 Quc a sulir iorna qucn dc la dcsccndc,

O quc scdc cn quc icns a alna alrasada
VinIo ncgassc, irnao, livrc nao fora,
90 Qual linfa dc corrcr cnlaraada.

Salcr dcscjas cono a c'roa cnflora,
Quc cingc, conicnlando-a a ulcra Dana,
93 Quc ara o ccu ic guia roiciora.

Un anIo fui da sania grci quc cIana
Dc Doningos a voz clo caninIo,
96 Ondc roscra so qucn nal nao irana.

Tonas dc Aquino sou; nc csia vizinIo,
dcsira dc Colnia o grandc Allcrio
99 A qucn dc aluno c irnao dcvo o carinIo.

Sc dos nais iodos scr dcscjas ccrio,
Na sania c'roa aicnia cuidadoso,
102 A iua visia a voz siga-nc crio.

Ncssc cslcndor sorri-sc juliloso
Craciano quc nun c nouiro foro
105 Di'no sc fcz dc scr no ccu diioso.
84

Aquclc ouiro ornancnio dcsic coro
Foi Pcdro. cono a olrc a of'rcnda cscassa,
108 Sania Igrcja dcu rico icsouro.

A quinia luz, quc as nais cn lusiro assa
Sc accndc cn iania luz, quc ancla o nundo
111 Salcr sc goza da cclcsic Craa.

O alio cs'riio cnccrra, iao rofundo,
Quc sc o Vcrlo dc Dcus c vcrdadciro,
114 Dc salcr ianio nao sc alou scgundo.

Ao lado scu lancja cssc luzciro,
Quc os anjos, scu nisicr, sua naiura
117 En conIcccr na icrra foi rinciro.

Sorri na luz ncnor, scrcna c ura,
Dos scculos crisiaos cssc advogado
120 Dc AgosiinIo iao uiil cscriiura.

Sc os olIos da iua ncnic aconanIado
Dc luz cn luz nc icns ncsics louvorcs
123 Salcr ja icns da oiiava dcscjado.

Do Suno Dcn sc cnlcva nos fulgorcs
Essa alna sania, Iavcndo dcnonsirado
126 As ncniiras do nundo c os scus rigorcs;

Jaz daqucla alna o coro dcsojado
85
En Cicldauro; c cla vcio az divina
129 Aos naririo c clio anargurado.

Mais longc, cn cada flana ururina,
Dcda, Isidoro csiao, Ficardo cslcndc,
132 Quc alcn do Iunano o cnsancnio afina.

Essc, dc qucn iua visia sc dcsrcndc
A nin iornando, acIou, gravc c rudcnic,
135 Quc noric ronia un grandc lcn
conrccndc.

Sigcr, quc assin luz cicrnancnic.
Na rua dc Fouarc lcra ouirora
138 Vcrdadcs, quc odio Iao rovocado ingcnic."

E qual rclogio, quc nos cIana cn Iora,
En quc, dcscria, do ScnIor a Esosa
141 Maiinas cania c o scu anor inlora;

Quc, no girar das rodas, iao donosa
Noia faz rciinir, dc anor cncIcndo
144 Dcvoia alna, quc o cscuia fcrvorosa;

O glorioso crc'lo, sc novcndo,
Assin vi cu, con ial suavidadc
E doura dc vozcs, quc conrcndo

148 So Iaja iguais do ccu na cicrnidadc.

86
49. uutu unu, as alnas quc csiao no Sol, quc c o quario
Ccu. 67. A Iu dc Lutonu, Diana ou a lua. 97. Tonus dc
Aquno, Sanio icologo (1225-1274}. 98. Dc Coonu o gundc
AIcto, o cclclrc icologo Allcrio Magno. 104. Gucuno, dc
CIiusi, cn Toscana, cscrcvcu no scculo XII un volunc dc
Canoncs cclcsiasiicos, quc foi cIanado o Dccrcio dc Craciano.
107. Pcdo, Pcdro Lonlardo, liso dc Paris, norio cn 1164
quc, ao ofcrcccr Igrcja o scu livro Scnicnciaran" conarava-
sc viuva do EvangclIo dc S. Lucas, XXI. 109. A quntu uz, o
saicnic rci Salonao, filIo dc Davi. 115-117. Essc uzco cic.
Dionsio Acrcoagiia, quc cscrcvcu una olra Dc Coclcsii
HicrarcIia." 119-120. Essc uduogudo cic., Paulo Orosio, quc,
aconsclIado or Sanio AgosiinIo, cscrcvcu a Hstu, cn
dcfcsa da rcligiao crisia. 125-128. Essu unu suntu cic.
Scvcrino Doccio, auior do livro Dc consolaiionc IilosoIiac",
arisionado c, dcois, norio or Tcodorico cn 524. 131.
Hcdu, liso inglcs, Hcudo, adrc dc Escocia, Isdoo, S. Isidoro
dc ScvilIa, os ircs douios icologos. 136. Sgc dc Dralanic,
rofcssor dc icologia na Univcrsidadc dc Paris no scculo XIII, a
qual iinIa a sua scdc na Fua Fouarc.

87

CANTO XI

Duntc cogu u udu contcnutuu. As uuuus ocdus no
cunto untco o S. Tonus cun duus dudus no unno do
octu. O sunto, tutundo dc csouc u ncu, csIou u udu dc
S. Funcsco dc Asss.

DOS noriais asiracs crradas!
En quc falsas razcs vos cnlcvando
3 Tcndcs icrra as asas caiivadas!

Qual scguia o dirciio; qual luscando
Ja aforisnos; qual o saccrdocio;
6 Qual rcinava, sofisna ou fora usando;

Qual roulo anava, qual civil ncgocio;
Qual, a salaz dclciic cnircguc a vida,
9 Afanava-sc; qual assava no ocio;

Enquanio cu, livrc da icrrcna lida,
Ao ccu con Dcairiz nc alcvaniava,
12 Acciio la con gloria iao sulida.

Cada alna sania ao onio ja iornava
Do crculo cn quc dc anics dcnorara;
15 E cono crio cn candclalro csiava.

88
Eniao da luz, quc dc anics nc falara
Voz suavc cscuici; c assin dizcndo
18 Do scu lrilIo a urcza sc auncniara.

O lunc cicrno, cn quc nc insiro c accndo,
Eu, conicnlando, clarancnic lcio
21 Tcu cnsancnio c a origcn lIc conrccndo.

Dcscjas iu, da duvida no cnlcio,
Quc cu aroric da iua ncnic csfcra
24 O quc dizcr-ic, Ia ouco, nc convcio.

Eu ic dissc caninIo ondc roscra
Dc salcr ianio nao sc alou scgundo.
27 Aqui c, ois, quc a clicaao ic cscra.

A Providcncia, quc govcrna o nundo
Con iao salio consclIo, quc, iorvada
30 Scnic a visia qucn qucr sondar-lIc o fundo.

Por scr ao scu dilcio cncaninIada
Casia Esosa daquclc, quc alio griio,
33 Dcsosando-a, soliou na Cruz Sagrada,

Con anino nais foric c fc rcsiriio,
Dois rncics, lIc dcu, quc, cn scu dcsvclo,
36 O caninIo nosirasscn-lIc lcndiio.

Un scrafico foi no ardor do zclo,
Ouiro osicniou, or scu salcr na icrra,
89
39 Dc qucrulica luz cslcndor lclo.

Dc un so ic falarci; ois nun sc cnccrra
O quc dc ouiros aos louvorcs nais sc csicndc.
42 Qucn dcr aos dois o ncsno fin nao crra.

Enirc Tuino c o rio, quc dcsccndc
Do ouiciro, quc cscolIcra sanio Ulaldo,
45 Fcriil cncosia dc alio nonic cndc.

Dali laia a Pcrugia o frio c o caldo
Pcla oria do Sol; airas adccc
48 En duro jugo Noccra con Cualdo.

Ondc o dcclivc ncnos agro dcscc
Nasccu ao nundo un sol iao luninoso,
51 Cono o quc ao Cangc s vczcs csclarccc.

Dcssc lugar qucn falc oricnioso
Nao diga Assis, quc ouco dcclarara.
54 CIanc Oricnic o lcro glorioso.

Do nasccnic csic sol ouco disiara,
Quando o conforio a rccclcr a icrra
57 Ja das viriudcs suas concara.

Conira scu ai, adolcsccnic, cn gucrra
Enirou or dana, a qucn lcn cono noric,
60 Ningucn a oria con razcr dcsccrra.

90
Eniao da Igrcja a rccclcu na coric,
E coun utc, or csosa anada
63 E anor voiou-lIc cada vcz nais foric.

Vivcra cla viuva c dcsrczada
Scculos onzc c nais, c dc ouiro ananic,
66 Scnao dcsic, nao fora rcqucsiada;

En vao sc dissc quc no lar, consianic,
Dc Aniclas a cnconirou cssc gucrrciro,
69 Dc qucn ircncra o nundo iiiulanic;

En vao ficl, dc coraao iniciro,
Quando Maria ao c da Cruz ficara,
72 Con Crisio cla sulira-sc ao nadciro.

Para fazcr ninIa linguagcn clara,
En suna, o nonc salc dos ananics.
75 Con olrcza Francisco sc casara.

Dos dois sania uniao, lcdos scnllanics,
Scu icrno olIar c afciio nilagroso
78 Dao a iodos lics cdificanics.

Aqucla az ancla colioso
Vcncravcl Dcrnardo quc, rinciro,
81 Dcscalo corrc c crc scr vagaroso.

Fiqucza inoia! Dcn so vcrdadciro!
Dcscalo vai Egdio, vai Silvcsirc,
91
84 Porquc anan-na, do csoso no carrciro.

Dali sc aric aquclc ai c ncsirc
Con icrna csosa c con fanlia sania
87 Quc dc corda o lurcl cingc cancsirc.

Nao laia os olIos, ncn sc iorna c csania
Por filIo scr dc Dcrnardonc olscuro,
90 Ncn or sofrcr dcsdcn cn coia iania.

Mas afouio nosirou o inicnio duro
A Inoccncio dc qucn rinciro olicvc
93 Asscnso ao rcgincnio ausicro c uro.

E quando a olrc grci rogrcsso icvc,
Aos aquclc, a cuja Icroica vida
96 MclIor no ccu louvor dc anjos sc dcvc,

Foi a c'roa scgunda conccdida
Por Honorio, quc o Sanio Esriio alcnia
99 Daquclc arquinandriia a sania lida.

En lrcvc a scdc do naririo o icnia,
E do Soldao solcrlo na rcscna
102 Crisio anuncia c a lci quc o rcrcscnia.

Vcndo rclcldc o ovo nova crcna.
Por nao ficar scu zclo scn rovciio
105 Da Iialia volia ara a ncssc cicnsa.

92
Na dura cnIa, quc sc inicrc ao lciio
Do Tilrc c do Arno, o dcrradciro sclo
108 Crisio lIc s. dois anos dura o cfciio.

Quando a Dcus, quc a lcn ianio quis novc-lo,
O rcnio rouvc dar-lIc ncrccido,
111 Na Iunildadc crisia or scu dcsvclo,

Essa csosa, quc anara csircnccido,
Aos irnaos confiou or jusia Icrana,
114 Para afcio lIc icrcn scnrc fido.

Do scio da olrcza cniao sc lana,
Tornando ao rcino scu, a alna rcclara.
117 Ncssc jazigo o coro scu dcscansa.

Pcnsa, ois, o quc foi qucn Dcus julgara
Di'no aos clc, dc rcgcr a larca
120 Quc Pcdro, no alio nar cncaninIara.

Coulc a iarcfa ao nosso airiarca.
Qucn, ficl, aos rccciios lIc olcdccc,
123 Salc icsouros arrccadar na arca.

Sua grci novo ascigo aciccc,
E ianio c dos dcscjos inclida,
126 Quc cn difcrcnics canos aarccc.

Quanio nais cada ovclIa c scduzida
Do nundo clo crfido airaiivo,
93
129 Tanio nais ao rcdil volia inanida.

Poucas icncndo o lancc dccisivo,
AcolIcn-sc ao asior. cscasso ano
132 ja ara vcsii-las cccssivo.

Sc claro ic falci, livrc dc cngano,
Sc icns csiado ao quc ic digo aicnio,
135 Sc da ncnoria nao rcccias dano,

Ao icu dcscjo, cn aric, dci conicnio,
Pois da lania lcn vcs qual scja a rana;
E o corrciivo csia ncsic arguncnio.

139 Ondc oscu s qucn nu nuo tunu."

25. Eu tc dssc cic. V. Canio X, v. 95-96 c 114. 37. Un
scuco cic., S. Francisco dc Assis. 38. Outo ostcntou cic.,
Sao Doningos. 43-48. Entc Tuno cic., dcscrcvc a siiuaao
gcografica da cidadc dc Assis, na qual S. Francisco nasccu.
59. Dunu u qucn cic., a olrcza. 64-66. Vuu c dcsczudu
cic., o rinciro csoso da Polrcza foi Jcsus c, or isso, ficou
viuva nais dc onzc scculos. 68. Ancus, Julio Ccsar ficou
adnirado cla alcgrc olrcza do cscador Aniclas (V. Lucano,
Farsalias V, 519}. 80. Hcnudo, rinciro conanIciro dc S.
Francisco. 83. Egdo c Sucstc, conanIciros dc S.
Francisco. 89. Hcnudonc, Piciro Dcrnardonc, ai dc S.
Francisco. 92. Inoccnco III, aa quc dcu auiorizaao
Ordcn Franciscana, cn 1214. 98. Hono III, quc cn 1223,
cla scgunda vcz, arovou a Ordcn dc S. Francisco. 99.
Aqunundtu, asior. 100-105. En Icuc cic., S. Francisco
cn 1219 csicvc no Egiio icniando convcricr os inficis, nas
voliou logo ara a Iialia. 106-108. Nu duu cnIu cic., no
94
nonic Alvcrnia, no Cascniino, S. Francisco rccclcu os csiignas
dc Jcsus crucificado c os nanicvc dois anos, ois dcois dc dois
anos norrcu.

95

CANTO XII

AcuIundo S. Tonus dc uu, uuntu-sc u ncu coou dc dozc
cstos cscndcntcs, nus unu coou dc guu nnco dc
cstos. Un dcstcs, S. Houucntuu, uncscuno, tccc ouuocs u
S. Donngos. Dcos du notcu ucccu dos scus conunIcos.

QUANDO o lunc lcndiio rofcrira
Do discurso a alavra dcrradcira,
3 A corcia, cono cu ja a vira,

Inda una volia nao fizcra inicira,
Logo ouira iurna cn crculo a cnccrrava
6 En voz acordcs anlas c cn carrcira.

Essa Iarnonia ianio sucrava
Das Musas c scrcias a cadcncia,
9 Quanio ao rcflco a luz quc ruiilava.

Cono arcos dois das nuvcns na aarcncia
Curvan-sc iguais na cor c cquidisianics,
12 Sc dc ris Juno cigc diligcncia,

Nasccndo un do ouiro, cn forna scnclIanics,
Qual voz da quc dc anor foi consunida
15 Cono do sol as ncvoas alvcjanics,

96
E crcr fazcndo quc Ia dc scr naniida
A roncssa, a Noc or Dcus firnada,
18 Dc nao scr nais a icrra sulncrgida.

Assin dc nos cn iorno ia agiiada
Cada grinalda das crciuas rosas,
21 Una con ouira cn iudo confornada.

Tanio quc a dana c fcsia julilosas,
Por canios c cslcndorcs flancjanics
24 Dcssas luzcs suavcs c anorosas,

Qucdar cu vi nas roiacs lrilIanics,
Quais olIos, juniancnic ao nosso grado,
27 Sc alrindo c sc fccIando vigilanics,

Dc un dos novos clarcs voz, quc, cnlcvado,
Volvcr-nc ara si fcz dc rccnic,
30 Qual csircla olar na voliado.

Anor" diz quc a lclcza da-nc ingcnic
Mc induz a ic falar do Mcsirc Sanio,
33 Quc ao ncu foi dc louvor causa cnincnic.

Un sc ncnorc ondc ouiro lilIa ianio.
Sol a ncsna landcira Iao niliiado;
36 DrilIa a gloria dos dois ianlcn no canio.

Dc Crisio, a ianio cusio rcsiaurado,
O ccrciio o csiandaric scu scguia,
97
39 Ja raro, lcnio, dc icnor ionado,

Quando nilcia, quc o valor crdia
O Eicrno Incrador dcu rovincnio,
42 So or Craa. cssc lcn nao ncrccia;

E da Esosa cnviou or salvancnio
Dois canccs, dc cuja voz novida,
45 A iransviada gcnic colra o alcnio.

Na icrra, cn quc, ao scu Ialiio, convida
O Zcfiro a sc alrircn novas florcs,
48 Dc quc sc vc a Euroa rcvcsiida,

En laga, ondc sc cnlaic cn scus furorcs
O nar, cn quc, o scu curso icrninado,
51 O sol cscondc s vczcs scus ardorcs,

Jaz Calaroga cn solo aforiunado,
Quc o odcroso cscudo roicgcra,
54 No qual lcao suljuga c c suljugado.

Ali o ailcia Icroico luz vicra,
Da fc crisia cssc indcfcsso ananic,
57 Quc, aos scus lcni'no, aos naus gucrra fizcra.

Foi viriudc cn sua alna iao ossanic,
Quc, ainda csiando no naicrno scio,
60 Do orvir fcz a nac vaiicinanic.

98
Quando a firnar-sc o dcsosorio vcio
Enirc clc c a Fc, na fonic consagrada,
63 Dc nuiia salvaao scguro ncio,

Dc dar r clc o asscnio a cncarrcgada
A ncssc viu cn sonIos nilagrosa,
66 Quc dclc c Icrdciros scus cra csarada.

Do scu dcsiino cn rova oricniosa,
Anjo laiou ao fin so dc cIana-lo
69 Do ScnIor dc qucn cra a alna icdosa.

Donnico foi diio c cu dclc falo,
Cono o ocrario, quc clcgcra Crisio,
72 Da vinIa no lavor ara ajuda-lo.

Scrvo c cnviado nosirou scr dc Crisio
Por quanio o anor rinciro, quc Ia nosirado,
75 Foi a rincira lci quc nos dcu Crisio.

Muiias vczcs a nac o acIou rosirado,
En rofundo silcncio c lcn dcscrio,
78 Cono a dizcr. A isio cu fui nandado.

OI! foi scu gcniior fcliz or ccrio!
OI! sua nac rcalncnic foi Joana
81 Sc Ia no scniido quc lIc dao, accrio!

Nao clo anor do nundo, quc sc cngana,
Do Osiicnsc c Tadcu nos livros lcndo,
99
84 Mas dc Jcsus clo nana sc afana,

Saicnic douior cn lrcvc scndo,
Da sania vinIa guarda vigilanic,
87 Quc rcsio scca, ouco zclo Iavcndo.

Dc Fona scdc quando foi cranic,
Quc aos jusios cra conassiva ouirora,
90 Hojc, or cula do quc a rcgc, crranic,

Onzcnarias discnsas nao lIc inlora,
Ncn rincira rclcnda, quc vagassc,
93 Ncn dzinas, quc sao do olrc, cora.

Mas conira o nundo, quc no qual conraz-sc,
Pcdc o favor dc dcfcndcr a lania,
96 Da qual icns florcs vinic c quairo cn facc.

Con scu qucrcr c con douirina sania,
Cono a iorrcnic, quc da aliura dcscc,
99 Dc aosiolo or zclo o nundo csania.

Dos Icrcgcs sc arroja infanda ncssc,
E ondc a rcsisicncia nais orfia
102 Das foras suas o ncio rccrcscc.

Dclc lroiaran rios, quc Iojc cn dia
Tcn o jardin caiolico rcgado
105 E aos scus arlusios dao vio c valia.

100
Sc ial foi una roda do afanado
Carro, cn quc dcfcndcu-sc a Sania Igrcja,
108 E a civil gucrra cn cano Ia sucrado,

Da ouira o alio ncriio qual scja
Ja ic dissc Tonas, cu siando auscnic.
111 Dclc nas vozcs scu louvor lancja.

Porcn daqucla roda o sulco ingcnic
Ficou cn dcsanaro ial, quc o lodo
114 Ondc cra a flor donina irisicncnic.

Vc-sc a fanlia sua or ial nodo
Da vcrcda dc ouirora iransviada,
117 Quc csqucccu-lIc as cgadas ja dc iodo.

Logo a culiura na scra rovada
Na scara, zizania scndo ao vcnio,
120 En vcz dc ir ao cclciro, arrcncssada.

Quc nosso livro folIcassc aicnio
Vcria, crcio, agina, cn quc lcssc.
123 Sou, cono scnrc, dc inurcza iscnio.

En Casal c gua-Saria igual nao vc-sc.
La dc ial jciio cnicndc-sc a Escriiura,
126 Quc un ilio a fogc, ouiro cccssivo a cnccc.

Dc Dargnorcgio cu sou Doavcniura,
Quc, ccrccndo alios cargos, rcclia
101
129 Dos inicrcsscs icnorais a cura.

Vc, dos irnaos dcscalos rinazia,
Iluninaio, dc AgosiinIo ao lado.
132 Cada qual no lurcl or Dcus ardia.

Hugo vc dc S. Vior rcniado
Cono Pcdro Mangiadorc c Pcdro Hisano
135 Pclos scus dozc livros cclclrado.

Naia Profcia c o Mcirooliiano
Joao Crisosiono, Ansclno c o afanado
138 Donaio, na rincira aric sol'rano.

Vc Falano, a lrilIar vc ao ncu lado
O calalrcs Aladc CiovacIino,
141 Dc csriio rofciico doiado.

Aos louvorcs do ccclso aladino
Movcu-nc a caridosa coricsia,
O dizcr salio dc Tonas dc Aquino,

145 E conigo a csia sania conanIia."

12. s, crsonificaao niiologica do arco-ris. 14. uu uoz
do quc dc uno o consundu, cono voz da ninfa Eco quc sc
consuniu clo anor or Narciso. 28. Un dos nouos cuocs, a
alna dc S. Doavcniura. 46. Nu tcu cic., na EsanIa. 53-
54. Escudo cic., o cscudo dos rcis da Casicla rcrcscniava dois
lccs, un dclaio c ouiro cn cina dc un casiclo. 64-66. A
cncucgudu cic., quando do laiisno dc S. Doningos, a
102
nadrinIa o viu con una csircla na icsia. 80. Suu nuc
cuncntc o Jounu. Joana cn Iclraico icn o significado dc
oriadora dc graas." 83. Ostcnsc, o cardcal Hcnriquc dc
Susa, quc concniou os Dccrciais"; Tudcu Aldrcoiii, florcniino,
ncdico; ou, scgundo ouiros concniadorcs, Tadcu dci Pcoli,
jurisia lolonIcs. 90. Po cuu cic., dc Donifacio VIII. 95-
96. A untu cic., a fc, dc quc sc alincniaran os csriios dos
vinic c quairo icologos quc csiao na rcscna dc Danic. 124-
126. En Cusu c Aguu-Sutu, aludc divisao dos franciscanos
cn dois ariidos, un cIcfiado or lilcriino dc Casalc c ouiro
or Maicus d'Acqucsaria. 131. Iunnuto c AgostnIo, dois
conanIciros dc S. Francisco. 133-135. Hugo dc S. Vtoc,
Pcdo Mungutoc c Pcdo Hsuno, cgrcgios icologos. 136-
139. Nutu, o rofcia quc rcrccndcu Davi; S. Jouo Csstono,
airiarca da Igrcja; Donuto, granaiico laiino; S. Anscno, liso
dc Canicrlury. 139-140. HuIuno c o uIudc GouucIno,
cscriiorcs sacros.
103


Essu Iunonu tunto sucuuu
104

CANTO XIII

O Poctu dcsccuc u dunu dus duus coous dc cstos cccstcs.
S. Tonus csouc u scgundu dudu dc Duntc. Aduo c Jcsus
Csto suo sccs cctssnos, o sccn oIu ncdutu dc Dcus.
Mus cc nuo odc sc conuudo ncn u Aduo ncn u Jcsus
Csto. Concu o Sunto uductndo do cgo dos uzos
cctudos, c dc quunto c sucto u cngunu-sc qucn ugu dus
cosus cus uucncus.

O QUE Ici visio c rcfiro qucn dcscja
Enicndcr, inaginc, (c lcn sculida,
3 Cono cn rocIa, na ncnic a inagcn scja}

Quinzc csirclas, quc luz iania csargida
Tcn or cclcsics rcgics dif'rcnics,
6 Quc c do ar a cscssura csclarccida,

Da carroa inaginc as rcfulgcnics
Fodas, scnrc girando, noiic c dia,
9 Pclos csaos do ccu nosso ingcnics;

Da irona a loca nosirc a faniasia,
Quc la no circno do ac, ao qual a csfcra
12 Princira coniorncia, rinciia.

Sc cn signos dois iais asiros considcra,
105
Iguais c'roa quc no ccu fulgura,
15 Dcs quc Ariadnc noric sc rcndcra;

E, os raios nisiurando da luz ura,
Para lados conirarios sc novcndo
18 Aquclcs crc'los dois na cicrca aliura.

Inaginc, nas quasc a sonlra icndo
Dos vcrsos asiros, dcssa dula dana,
21 Quc cn iorno a nos csiava sc volvcndo.

Quc a vcrdadc cssa inagcn ianio alcana,
Quanio a CIiana a raidcz iniia
24 Do ccu, quc a iodos os nais ccus sc avana.

Ncn Pcan canian, ncn dc Daco a griia;
Mas Trcs Pcssoas con divina csscncia
27 E nuna o Iunano scr, quc a Dcus sc adiia.

Os Iinos icndo c a dana inicrniicncia
En nos os sanios luncs sc fiiaran;
30 Conraz-lIcs dos cuidados a scqucncia.

O silcncio quc os coros dois fornaran,
As vozcs roncn, quc a csaniosa vida
33 Do ncndigo dc Dcus nc rcconiaran.

Quando a alIa c do irigo dividida,
Quando a colIciia fica cncclcirada,
36 A laicr ouira docc Anor convida.
106

Crcs quc ao ciio ondc a cosia foi iirada
Para a loca gcniil fornar noiivo
39 Da cna ao nundo iniciro fulninada,

E ao da aguda lana o golc csquivo
Padcccu c a lalana, cn noric c vida,
42 Da cula alou con cso dccisivo,

Quania cicncia aos Ioncns crniiida
Scr odcria cla nao divina,
45 Quc un c ouiro criou, fora infundida.

Tua ncnic, ois, a duvidas sc inclina
Mc ouvindo quc cn cicncia scn scgundo
48 Sulira qucn a luz quinia donina.

OlIos alrc razao, cn quc nc fundo.
Cono icu crcr confundida icns dc vc-la
51 Na vcrdadc, qual ccniro nun roiundo.

O quc nao norrc, o quc or noric gcla
so slcndor da Idcia, quc, nasccndo
54 Do ScnIor nosso, o scu anor rcvcla;

Por quanio cssa luz viva, roccdcndo
Do foco scu, do qual sc nao dcsunc,
57 Ncn do Anor, quc o icrcciro fica scndo,

So or Dondadc sua, o fulgor unc,
107
Cono cn sclIo, cn ccus novc, c o
conccnirando,
60 Tcn a unidadc cicrnalncnic inunc.

As uliinas oicncias sc alaiando,
Ja dc aio cn aio cnfraquccida fica,
63 As lrcvcs coniigcncias vai fornando.

Contgcncus alavra c quc ic indica
Essas cousas, quc o ccu, no novincnio,
66 Con scncnic ou scn cla nuliilica.

Nao nosira aric ou sulsiancia un so inicnio
E nodo, nais ou ncnos iransluzindo
69 O sclo do Surcno Enicndincnio.

Vc-sc, ois, a ncsna arv'rc roduzindo,
Scgundo a csccic, ou lons ou ruins fruios;
72 E vos luz con varias nanIas vindo.

DrilIava o sclo iniciro nos roduios,
Sc a ccra cn onio aroriado fora,
75 E os influos do ccu nunca inicrruios;

Porcn naiura as inrcsscs dcsdoura,
Proccdcndo, assin cono faz o ariisia.
78 Trcnc-lIc a nao quc c da aric salcdora.

E, ois, sc ardcnic anor a clara visia
Da viriudc rincira inrinc c adaia,
108
81 A crfciao aqui ioda sc aquisia.

Assin a argila foi condigna c aia
A ioda crfciao da criaiura,
84 E concclcu a Virgcn ura, iniacia.

Scgucs, orianio oiniao scgura.
Cono nos dois janais iao alia Ia sido,
87 Ncn janais Ia dc scr vossa naiura.

Sc cu orvcniura Iouvcssc concludo,
Con razao nc iivcras crguniado.
90 Cono disscsic igual nao icn sulido?

Da vcrdadc or scrcs infornado,
No quc cra cnsa c sua cscolIa aicndc,
93 Quando Pcdc or Dcus foi-lIc ordcnado.

Claro falci, iua ncnic lcn conrcndc
Quc foi Fci qucn cdiu salcdoria
96 Para fazcr o quc o lon Fci rcicndc.

Nao quis salcr qual nuncro scria
Dos noiorcs ao ccu, ncn sc ncccssc
99 Con coniigcnic un scu igual faria.

Non s cst duc nun notun cssc,
Ou sc un iriang'lo scn icr ang'lo rcio
102 Traar cn sinicrc'lo sc udcssc.

109
E ois, o dizcr ncu quc ora conlcio,
Quando falava na scn ar cicncia,
105 A rudcncia rcal ia dircio.

Dando ao Suliu" dcvida inicligcncia,
Has dc vcr quc soncnic aos Fcis sc alica,
108 Muiios na sona, oucos na ccclcncia.

E fciia a disiinao quc cosia fica,
Mcu dizcr iua fc no ai rinciro
111 E cn nosso Fcdcnior nao conira-indica.

Prcndc assin cIunlo ao c scnrc; ligciro
Nao vas, iniia o caninIanic lasso;
114 Ao nao ao sin nao corrc avcniurciro.

Mosira scr dos csiulios o nais crasso
Qucn afirna, qucn ncga lcviano
117 Scn disiinao ou nun ou nouiro asso.

Da vcn nuiias vczcs or scu dano,
Quc o juzo do vulgo sc iransvia
120 E o cnicndincnio cnlcia afcio insano.

Mais do quc cn vao do orio sc dcsvia.
Incolunc nao volia da jornada
123 Qucn os vcrdadc da aric nao scguia.

A rova dao, or faios confirnada
Parncnidcs, Mclisso, Drisso c quanios
110
126 Pariiran scn salcr o runo c a csirada.

Assin rio fcz, Salclio c ianios,
Quc, cono csadas, dcran na Escriiura,
129 Muiilando o scniido aos icios sanios.

Qucn no julgar as cousas sc arcssura
Iniia aquclc, quc csiinassc o irigo,
132 Quando a scara inda nao sia nadura.

No invcrno Ici visio csinIo dar casiigo
Ao quc inrudcnic as ranas lIc iocara;
135 Fosas dcois ofcrccia anigo.

E nau vi, quc scgura navcgara,
En viagcn fcliz, o salso argcnio,
138 Soolrar, quando o osio ja ionara.

Dc Dcus anicciar-sc ao julgancnio
Nao quciran Dona Dcria c Don MariinIo.
Sc un roula c c ouiro s ollacs aicnio,

142 Podc un sc crgucr, cair ouiro cn caninIo."

15. Audnc, filIa dc Minos, dcois dc noria, foi iransfornada
or Daco nuna consiclaao. 23. CIunu, rio da Toscana.
25. Pcun, Iino quc os aniigos caniavan nas fcsias dc Aolo.
33. Mcndgo dc Dcus, S. Francisco. 37-39. Ao cto ondc u
costu gcnt, cic., Adao dc cuja cosia foi iirada Eva, a qual
concu a naa quc foi faial ara a Iunanidadc. 40. Ao du
ugudu unu cic., Jcsus Crisio. 47. En ccncu scn scgundo,
111
Salonao. 98-99. Sc nusccssc contgcntc cic., sc duas
rcnissas, una ncccssaria c ouira coniigcnic icnIan
conscqucncia ncccssaria. 100. S cst duc cic., sc sc dcvc
adniiir a cisicncia dc un novincnio quc nao dcrivc dc ouiro.
125. Puncndcs, Mcsso, Hsso, filosofos grcgos, confuiados
or Arisioiclcs. 127. Ao c SuIco, Icrcgcs condcnados cla
Igrcja. 140. Donu Hctu c Don MutnIo, noncs dc cssoas
conuns c ignoranics.

112

CANTO XIV

Hcutz cguntu u un csto cccstc, cn nonc dc Duntc, sc
dcos du cssucuo dos coos cnuncccu u uz quc cnunu
dc suus unus c sc cssu uz nuo cudcuu u suu ustu. O
csto csondc quc, dcos du cssucuo, u ustu dos
cstos uuncntuu. Aucccn nouos cstos. Scn cccIc,
Duntc cncontu-sc no unctu Mutc, ondc cstuo uquccs quc
dccndcun con us unus u cguo cstu. A o usccto do ccu
ucncc todu Icczu ussudu, oquc quunto nus sc soIc, nus
ccscc o cscndo dos ccus.

DO ccniro lorda c assin da lorda ao ccniro
gua nun vaso circular sc agiia,
3 Sc a conovcn dc fora, sc dc dcniro.

Isio quc digo a ncnic nc visiia
Suliio, quando o cs'riio glorioso
6 Dc Tonas suscndcu a voz lcndiia,

Por scnclIar-sc ao cfciio odcroso
Da sua voz c ao quc Dcairiz causava,
9 Quando assin dissc cn ion gravc c donoso.

O quc salcr csic Ioncn rccisava
Con voz nao dissc, c, sc o cogiia, o ignora.
12 Dc ouira vcrdadc con raiz sc irava.

113
A aurcola, dizci-lIc, cn quc sc inflora
A sulsiancia, quc c vossa cicrnancnic,
15 Convosco Ia dc cisiir, lcn cono agora?

Sc csic cslcndor cn vos c crnancnic,
Quando visvcis fordcs, rcssurgindo,
18 A visia sofrcra luz iao fulgcnic?"

Cono cn corcia as vozcs vao sulindo
E rccrcscc a alcgria, algun noiivo
21 Dc alvoroo aos dananics solrcvindo,

Assin aos sanios crculos nais vivo
Julilo nosiran no girar, no canio
24 Anic o rogo icdoso c conassivo.

Qucn, or cIcgar a noric, scnic csanio,
Para lograr no ccu vivcr divino,
27 Da cicrna cIuva dcsconIccc o cncanio.

Qucn scnrc rcina, c uno, c dulo, c irino,
En ircs, cn dois, cn un scnrc crdura,
30 Nao alrangido c iudo alrangc cn Iino

Dc iao suavc c cnsona doura
Dos coros foi ircs vczcs aclanado,
33 Quc un rcnio fora da viriudc ura.

No lunc, dc fulgor nais sinalado,
Ouvi, do ncnor crc'lo voz nodcsia,
114
36 Cono a do arcanjo Virgcn dcuiado.

Quanio no Paraso cicrna a fcsia
Ha dc scr, ianio o nosso anor vcsiido
39 Scra dc luz cn iorno nanifcsia.

O lrilIo scu do ardor Ia roccdido
E o ardor da visao, quc c iao gozosa,
42 Quanio a Craa o valor faz nais sulido.

E quando a carnc sania c gloriosa
Fcvcsiirnos, scra nossa cssoa
45 Conlcia c nais jucunda c nais diiosa.

E o graiuiio lunc, quc nos doa
O Suno Dcn, scra nais ruiilanic.
48 A Cloria sua a vcr nos afcioa.

A visao sc fara nais cnciranic,
Mor o ardor sc fara quc ali sc accndc,
51 E o cslcndor, quc csic da, nais coruscanic.

Qual carvao, quc dc si flanas dcsrcndc
E clo vivo ardor as cscurccc
54 Tanio, quc cnirc clas scu rulor rcslcndc,

Esic docc fulgor, quc cn nos arccc,
Vcr dciara o coro rcssurgido,
57 Quando o sono, cn quc jaz un dia ccssc.

115
NcnIuna scra das luzcs ofcndido.
Siarao cororcos orgaos adaiados
60 A quanio a dclciiar-nos for rovido."

Os coros dois iao lcdos c arcssados
Fcsondcran ancn quc lcn nosiraran
63 Quanio os irajos carnais sao dcscjados.

Nao or si sos ialvcz os coliaran,
Mas or anor dos ais, dc cnics qucridos,
66 Anics quc icrnas flanas sc iornaran.

Eis, cn iorno, dc luncs inccndidos
Novo crculo aos ouiros sc acrcsccnia.
69 Qual niicnic Iorizonic, os icn cingidos.

E cono, quando iardc a sonlra auncnia,
No ccu concan dc assonar csirclas,
72 Cuja luz dulia aos olIos sc arcscnia,

Assin nc arcccu quc via aquclas
Novas sulsiancias, quc, ianlcn girando,
75 Movian-sc cn rcdor das c'roas lclas.

Vcro fulgor do Es'riio Sanio! OI! quando
Tc nosirasic dc suliio, candcnic,
78 Os olIos ncus vcnccsic, dcslunlrando.

Mas Dcairiz iao lcla c iao ridcnic
FclrilIou, quc a visao naravilIosa,
116
81 Dcn cono ouiras, scguir nao odc a ncnic.

Aos olIos fora dcu iao odcrosa,
Quc sc alaran; c con cla iransoriado
84 Vi-nc csfcra nais alia c luninosa.

Fui da ninIa asccnsao ccriificado
Da ururina csircla clo gcsio,
87 En quc rulor noici nao cosiunado.

Ncssc falar, a iodos nanifcsio
Do coraao, a Dcus vivo Iolocausio,
90 Por sua nova graa, Iunildc rcsio.

Do ciio ncu nao cra ainda causio
Do sacrifcio o ardor, quc convcncido
93 Dc csiar acciio fui, c scr-nc fausio.

Tao lucidas, iao rulras, confundido
Vi luzcs cn dois raios fulguranics,
96 Quc dissc Hclios, cono os icns vcriido!

Calaia, cn asiros nais, ncnos lrilIanics
Dranqucja, cnirc dois olos colocados,
99 E os douios dcia cn duvida Icsiianics.

Dc igual nancira cn Maric consiclados
O signo os raios fornan vcncrando,
102 Dianciros iguais scndo cruzados.

117
Mc csia ncnoria o cngcnIo sucrando.
Sc na cruz lancjar cu via Crisio,
105 Cono accriar, ccnlos rocurando?

Qucn iona a Cruz c na jornada Crisio
Scguc, dcsculc o quc falia cn aric,
108 Vcndo ncssc cslcndor ruiilar Crisio.

Da cruz cn cada lrao, cn ioda aric
Ciniilanics nil fogos sc novian;
111 Qual dcscc, qual sc clcva, qual dcsaric.

Assin suiis arguciros sc vcrian,
Fcios ou curvos, raidos ou lcnios,
114 Dc fornas, quc nuliliccs varian,

Dc Sol cn rcsica quc cnira os aoscnios,
Ondc da calna o Ioncn sc rcara
117 Aurando do cngcnIo c da aric invcnios;

E cono da Iara c lira sc dcara
Nas cordas varias docc nclodia
120 A qucn noias ignora c nao conara;

Assin dcsscs luzciros quc ali via
Na Cruz fornosa, ciaiico cscuiava,
123 Scn conrcndc-la, angclica Iarnonia.

Quc cran alios louvorcs lcn julgava
Fcssusciia c iriunfa acaso ouvindo.
118
126 Confusancnic o Iino nc soava.

Ouvia cn ianio cnlcvo nc scniindo,
Quc inda nao sinio cousa quc nais qucira,
129 A ncnic ao canio cn docc cnlcio, unindo.

Ousado sou ialvcz dcsia nancira,
Parcccndo osor os olIos lclos,
132 En quc a ninIa alna sc cnlcvccc inicira.

Mas qucn rcflcic quc os cicrnos sclos
Vao da lclcza no alio sc aurando,
135 E aos olIos nao voliava-nc or vc-los,

falia nc acIara crdao, noiando
A vcrdadc quc digo. o razcr sanio
Nao ccluo quc cn vc-la ia gozando;

139 Con a aliura, sc clcva o uro cncanio.

28-30. ucn scnc cnu, c uno, c duo, c tno, cic., Dcus.
35. Voz nodcstu, Salonao. 96. Hcos, o Sol. 97. Guuxu, a
Via Lacica, cuja cor dcia cn duvida os salios, ois nao salcn
clicar qual scja a sua naiurcza.
119


...V-nc u cscu nus utu c unnosu
120

CANTO XV

As unus dos conIutcntcs cu c cn Csto cstuo dsostus cn
onu dc cuz, ucxo dc nuto c dc utu. Do udo dcto
dcssu cuz nouc-sc un csto c con utcnu ucto sudu u
Duntc. E Cuccugudu, scu tsuuo. Dcsccuc cc u noccncu dos
costuncs do scu tcno c cnIu cono nocu conIutcndo co
scuco dc Csto, nu scgundu cuzudu.

DENVOLO qucrcr, quc significa
Scnrc cssc anor, quc a caridadc insira,
3 Cono a colia o nau qucrcr indica,

Silcncio ondo qucla docc lira;
Os sons s cordas sanias suscndida,
6 Quc la do ccu a dcsira afroua c csiira.

Cono aos claros csriios scria
En vao ncu jusio rogo, sc cciia-lo
9 Dc acordo sc calando, lIcs razia?

AI! ranicic scn ircguas c inicrvalo
Qucn, do anor iransiiorio caiivado,
12 Pdc do anor cicrno avaniaja-lo!

Cono o scrcno azul, airavcssado
s vczcs c or fogo rccniino,
121
15 Quc aos olIos nos salicia incscrado;

Disscrcis asiro a rocurar dcsiino,
Sc algun faliassc aric, ondc sc accndc
18 Essc insianianco lunc crcgrino.

Assin do lrao, quc dirciia csicndc,
Da cruz ao c vi dcslizar un asiro
21 Dcssa consiclaao, quc ali rcslcndc.

Nao dcsfiou-sc a cr'la do scu nasiro;
Pcla lrilIanic linIa dcsccndcra,
24 Cono fogo a luzir sol o alalasiro.

Dc Anquisc a sonlra ia assin corrcra,
Sc fc ncrccc a Maniuana Musa,
27 Quando Encias do Elsio aarcccra.

O sungus ncus! O sucnusu
Gutu Dc; scu tI cu
30 Hs unquun coc unuu ccusu?"

MinIa aicnao na luz, quc o diz, sc inlui;
Volici dcois ra Dcairiz o viso;
33 Aqui c ali csiucfaio cu fui.

Nos olIos scus ardia un ial sorriso,
Quc, cncarando-a cuidci iocar o fundo
36 Dc vcniura no cicrno Paraso,

122
E cssc cs'riio, a sc vcr c ouvir jucundo,
Vozcs aduz, quc a ncnic nao conrccndc,
39 Tanio o scniido scu cra rofundo.

Andrcdc a olscuro o scu dizcr nao icndc;
Mas or ncccssidadc o scu concciio
42 Alcn da csfcra dos noriais asccndc.

Quando o arco afrouou do ardcnic afciio,
E cn roorao do Iunano cnicndincnio
45 Do scu falar nanifcsiou-sc o cfciio,

Pudc csia vozcs disiinguir, aicnio.
Dcndiio scjas, Dcus, Un na Trindadc,
48 Quc rolc ninIa das iao alio alcnio!

Mcu longo c caro anclo, na vcrdadc
Dcs quc no grandc livro Ici lcr odido,
51 Inuiavcl na sua cicrnidadc,

Cunrcs, o filIo; c dcsia luz vcsiido
Aqucla, quc ao icu vo sullinado
54 Prcsiou asas, cu louvo agradccido.

Tu crcs quc o icu cnsar nc c dcrivado
Do scr Princiro, cono da unidadc
57 Salida o cinco c o scis sc vc fornado.

E ois, qucn sou c a ninIa alacridadc,
Maior quc a dc ouiros ncsia grci conicnic,
123
60 Nao nosiras dc salcr curiosidadc.

Crcs a vcrdadc. o EsclIo rcfulgcnic
Dcsia vida rcflcic o cnsancnio
63 Anics quc nasa c a iodos faz aicnic.

Mas, ara o sacro anor, quc iraz-nc aicnio
En crciua visao, docc dcscjo
66 Mc accndcndo, alcanar conicniancnio,

Con voz clara, scgura c alcgrc, cnscjo
Dc ouvir iua voniadc nc ofcrccc.
69 Qual rcsosia Ici dc dar-ic cu ja anicvcjo."

Pra Dcairiz volici-nc. ja conIccc
Quanio inicnio, c, accnando rczcnicira,
72 Ao qucrcr ncu as asas cngrandccc.

A cada qual dc vos dcs quc a Princira
Igualdadc nosirou-sc, anor, cicncia
75 Sc fizcran cn vos dc igual cravcira;

Pois ao Sol, quc vos dcu iao viva ardcncia
E luz ial discnsou, ianio sc igualan,
78 Quc nao icn na igualdadc concicncia.

Mas nos noriais o afciio c o salcr sc alan,
Pcla causa, a vos ouiros nanifcsia,
81 Con lunas, quc, dif'rcnics sc assinalan

124
Eu, ois, quc sou norial, sujciio a csia
Dcsigualdadc, dc alna unicancnic
84 Fcsondo iua carinIosa fcsia.

Sulico, assin, ioazio rcslcndcnic,
Quc adornas csia joia rcciosa,
87 Mc faas do icu nonc ora cicnic."

Falci. Con voz iornou-nc naviosa.
flor, quc ianio cu, sfrcgo, cscrava,
90 Do ironco ncu lroiasic rinorosa!

Aquclc, cn qucn icu nonc concara,
Quc, Ia nais dc un scc'lo ja, no nonic crguido
93 Do rinciro dcgrau sc nao scara,

Mcu filIo foi, icu lisav Ia sido.
Por olras dcvcs lIc cncuriar fadiga,
96 Quando vida norial Iajas volvido.

Florcna dcniro cn sua ccrca aniiga,
Ondc rcssoa ainda a Tcra c a Noa,
99 Vivia Ioncsia c solria cn az aniga.

Nao iinIa aurcos colarcs, ncn coroa,
CIains, cinios dc danas cn quc Iavia
102 Mais quc vcr do quc graas da cssoa.

No ai, nasccndo, a filIa nao novia
Tcnor; cn icno azado sc casava
125
105 E o doic as roorcs nunca cccdia.

Cada qual do scu lar sc conicniava;
Nao alardava cniao Sardanaalo
108 Da alcova o quc no cnccrro sc oculiava.

Nao cra inda vcncido Monicnalo
Por vosso Uccclaiojo quc, cccdido
111 Na aliura, Ia-dc, ao cair, dar nor alalo.

Dcllincion Dcrii cu vi andar cingido
Dc couro c dc osso, c ianlcn vi-lIc a csosa
114 Voliar do csclIo scn rulor fingido.

Vcsiindo clc sinlcs, nao fasiosa
Ncrlis c VcccIios vi, no fuso c roca
117 Tcndo as consorics vida dclciiosa.

Diiosas! A ncnIuna a dor sufoca
Scrando o csoso, quc roulou-lIc a Frana,
120 Ncn o jazigo ignora, quc lIc ioca.

Una o lcro do filIo scu lalana,
E o consola naquclc docc idiona
123 Quc aos ais o coraao no cnlcvo lana;

Ouira, csiirando do scu fuso a cona,
Fcconia aos filIos o quc Iouvcra ouirora
126 En Ficsolc, cn Troia c aniiga Fona.

126
Ncssc lon icno naravilIa fora
Una CiangIclla, un Lao Salicrcllo,
129 Cono Cornclia c Cincinaio agora.

Da cidadc naquclc vivcr lclo,
No scio dcssa gcnic Ionrada c fida,
132 Ncssa docc nansao, da az nodclo,

Dcu-nc Maria ninIa nac dorida,
E cn vosso Daiisicrio Ici rccclido
135 Os noncs dc crisiao c Cacciaguida.

Irnaos Moronio c Eliscu Ici iido,
MinIa csosa nasccu cn Val-di-Pado.
138 Dcssa origcn rovcn icu aclido.

Scgui na gucrra Incrador Conrado,
Quc nc arnou cavalciro na nilcia,
141 Alios fciios nc icndo assinalado.

Con clc clcjci conira a ncqucia
Do inficl, quc o dirciio vosso orinc
144 Dc culado Pasior cla nalcia.

Da iorc gcnic o assalio la nc cinc
Dos cnganosos vnculos do nundo,
Cujo anor nodoas ianias na alna inrinc.

148 Mariir, vin ao rcouso scn scgundo."

127
25. Dc Anqusc u sonIu u cic., Encias visiiou nos Canos
Elsios a sonlra do scu ai Anquisc, cono o dcscrcvc Virglio,
Encida, VI. 28-30. O sungus ncus cic., sanguc ncu!
infiniia graa dc Dcus! A qucn scnao a ii scra alcria duas
vczcs a oria do Ccu? 90 c scgu., Do tonco ncu cic.
Cacciaguida qucn fala, quc foi lisav dc Danic, norio nuna
cruzada cn 1173. Foi ai do rinciro AligIicro do qual dcrivou
o nonc dos AligIicri. 97. Focnu dcnto cn suu cccu untgu
cic., no cqucno csao, liniiado or scus aniigos nuros, no
qual sc ouvian os sinos iocarcn as Ioras. 107. Sudunuuo,
rci da Assria, cclclrc cla sua luuria. 109-10. Montcnuo,
nonic Mario dc Fona; Ucccutoo, nonic a cavalciro dc
Florcna. uc cxccddo cic., Florcna sucrava Fona cn
nagnificcncia; assin a sucrara na dccadcncia. 112.
Hcncon Hct dci Favignani, ilusirc florcniino. 116. Ncs c
VcccIo, as nolrcs fanlias florcniinas Ncrli c Dcl VcccIio.
128. CungIcu dci TosigIi, nulIcr dcsoncsia. Luo
Sutuc, jurisconsulio florcniino iido cn conia dc Ioncn
corruio. 139. Incudo Conudo 3. dc HoIcnsiaufcn, quc
cIcfiou a scgunda cruzada. 143. Ao nc, os naoncianos.
144. Cuudo usto, o Paa.

128

CANTO XVI

O octu oguIu-sc cu noIczu du suu unu. Cuccugudu
contnuu uundo u cscto du u unu c du untgu
Focnu. Dcou u cIcgudu cn Focnu dc cduduos dc outus
tcus. LcnIu us nuocs unus du cdudc, nutus dus quus,
no tcno dc Duntc, cun cnoIccdus ou nucuudus dc
nunu.

MESQUINHA nolrcza dc alio sanguc!
Sc ianio Ioncn dc Iavcr-ic sc gloria
3 Ncsic nundo, cn quc o afcio cnfcrno languc,

MaravilIar-nc ja nao odcria,
Pois nc scnii, or causa ial, ufano
6 No ccu, ondc o aciiic nao varia.

s nanio cosio cn lrcvc a csirago c dano.
Sc ic faliar rcaraao consianic,
9 A nao do icno ic ccrccia o ano.

A rcsondcr conco luz lrilIanic
Por vos" dc quc, rincira, Fona usara,
12 Mas quc cn vulgar dicao nao foi avanic.

Dcairiz, quc algun ianio sc afasiara,
Fcz, sorrindo-sc, cono a quc iossira,
129
15 Quando a rincira vcz Cincvra crrara.

Vos sois ncu ai" dissc cu cn vos sc
insira
Para falar-vos do anino a ousadia,
18 Mc alais nais do quc a ncnic roria asira.

Por ianios rios sc cncIc dc alcgria
MinIa alna quc cn lcdicc c iransfornada,
21 Pois do razcr nao vcncc-a a dcnasia.

Dizci-nc, ois, ninIa rincia anada,
Os asccndcnics vossos c cn qual cra
24 Foi a vossa ucrcia assinalada.

Dc Sao Joao a grci cono vivcra
Dizci-nc c os quc cn scu scio sc nosiraran,
27 A qucn nais alia disiinao coulcra."

Cono ao soro do vcnio nais sc aclaran
As flanas no carvao, dcssa aric qucla
30 Luz, nc ouvindo, os fulgorcs sc avivaran;

E quanio aos olIos sc osicniou nais lcla,
Tanio con voz nais docc c nais suavc
33 Fcsondcu, scn falar vulgar loqucla.

Dissc. Do dia, cn quc sc ouvia o Auc
Ao noncnio, cn quc ao nundo a nac qucrida,
36 Hojc sania nc dcu no iransc gravc,
130

Do Lcao foi aos cs rcaccndida
Dc Maric a luz quinIcnios c cinqucnia
39 Vczcs nais irinia na inccssanic lida.

O lugar, ondc o scsto uliino asscnia,
Dos jogos anuais icrno carrcira,
42 Mcu lcro c o dos avos ic rcrcscnia.

Dclcs ic lasic csia noao rincira.
O quc Iao sido, ondc c sua crnancncia
45 Calar rcfiro a dar noicia inicira.

Dos quc Iavian cniao suficicncia
Para a gucrra, cnirc Maric c Joao Daiisia,
48 Sao quniulo os quc icn ora cisicncia.

Toda gcnic, orcn, quc sc vc nisia
Co'a dc Cani, Ccrialdo, c nais FiggIinc
51 Pura csiava, do nolrc aic o ariisia.

Accrio fora do quc lcn conlinc
Tc-los vizinIos, linIa dcnarcando,
54 Quc con Trciano c con Caluz confinc,

En lugar dc Ioscdar o infcio lando
Dos vilcs dc Aguglion junio aos dc Signa,
57 Da fraudc ccrios no nisicr ncfando.

Sc a gcnic, Iojc no nundo a nais naligna,
131
A Ccsar nao sc Iouvcssc dcclarado
60 Crucl nadrasia cn vcz dc nac lcnigna,

Qucn sc diz Florcniino c usura c dado,
Vcndc c ncrca, iornava a Sinifonic,
63 Ondc o av ncndigava csfarraado.

Ainda cn Monicnurli foran Conii,
Os scus CcrcIi ainda Aconc conscrvara
66 E, ialvcz, Valdigricvc os Duodclnonii.

Scnrc dc casias confusao dcara,
Cono a dc cilo cn coro nal disosio,
69 Mal cidadc, c danos lIcs rcara.

Touro ccgo rinciro cn icrra c osio
Quc anIo ccgo; c nclIor coria una csada
72 Do quc cinco nun fcic lcn conosio.

Sc dc Urlisaglia a soric dcsgraada
E a dc Luni iu vcs, sc igual cscra
75 CIiusi c Sinigaglia nalfadada.

Dos solarcs nau fin nao crcccra
iua ncnic csiranIcza ou caso foric,
78 Pois no ccio dc Esiados considcra.

Tcrrcnas cousas iodas sofrcn noric,
Cono vos; nas dc algunas, crdurando,
81 Qucn curia vida icn nao salc a soric.
132

E cono a lua, scn ccssar girando
Colrc ou dcscolrc as raias do occano,
84 Dc Florcna a foriuna vai nudando;

Assin quc nao suonIas nais quc Iunano
O quc cu disscr dc cnios florcniinos,
87 A cuja fana o icno ja fcz dano.

Eu vi os UgIi, vi os Caicllinos,
Fillic, Crcci, Ornani c os Allcricos
90 Dccadcnics, nas ainda nolrcs, di'nos.

Crandcs cn fana, dc viriudcs ricos
Os dc Sanclla vi; ianlcn os dc Arca,
93 Soldanicri, Ardingos c DasiicIos.

oria dc Sao Pcdro, quc ora alarca
Infania nova ianio cn cso ingcnic,
96 Quc fara soolrar cn lrcvc a larca,

Esiavan Favignans; scu dcsccndcnic
Foi Condc Cuido c quanios ao dianic
99 Dc Dcllincionc o nonc icn fulgcnic.

Dclla Prcssa cn govcrno cra rcsianic
E Calligaio no solar dourara
102 PunIo c coos da csada fulguranic.

A Coluna do Esquilo sc clcvara,
133
SaccIciii, CiuocIi Fifanii c Darucci
105 Calli c qucn clo alqucirc sc cjara.

Era ja grandc o ironco dos Calfucci
E s cadciras curuis iinIan sulido,
108 Assunindo o odcr, Sizi c Arragucci.

Quanio lusirc daquclcs, quc alaiido
Tcn solcrla! Quc fciio viu Florcna
111 Scn scr dc Escu dc Ouo cnolrccido?

Eran ais dos quc julgan gloria incnsa
No concisiorio, vago o ciscoado,
114 Ccvar-sc dos lanqucics na liccna.

Surgia o lando ja scn cjo c ousado,
Dragao quc invcsic a qucn lIc icnc a ira,
117 Cordciro cn vcndo lolsa ou lrao arnado;

Dc rincio iao vil a origcn iira,
Quc Donaio Ulcriino sc afroniava,
120 Quando a un dcsscs o sogro a filIa unira.

Ja Caonsacco no Mcrcado csiava,
Dc Ficsolc vindo; c la ja cra
123 Ciuda, Infangaio. o nonc os ilusirava.

Incrvcl cousa vou dizcr, nas vcra.
No rccinio una oria ouirora Iavia,
126 qual dcu nonc a gcnic dclla Pcra.
134

Fidalgo, quc o lrasao lclo irazia
Do larao cujo nonc, gloria c vida
129 Dc Sao Tonc cclclra-sc no dia;

LIc dcvc o rivilcgio c Ionra sulida;
Mas Iojc ao oular ariido sc unc
132 Trazcndo dc ouro a faia guarnccida.

Ja Cualicroiii vian-sc c Inoriuni;
E cn Dorgo a az dc iodo sc crdcra,
135 Quando una iurla nova cn si rcunc.

A casa, dc quc o nal vosso nasccra,
Quc vos dcu noric, jusiancnic irada,
138 E ao fcliz vivcr vosso o fin uscra,

En si, na rolc sua fora Ionrada.
Por quc sua aliana rccusasic
141 Por sugcsiao, o Duondclnonic, crrada?

Quando cidadc a vcz rincira cnirasic,
Sc do Ena s aguas Dcus ic Iouvcssc dado,
144 Lcdicc fora o ranio, quc causasic.

Forado cra quc ao narnorc quclrado,
Da onic guarda, viina inolassc
147 Florcna, dc sua az o fin cIcgado.

Con csscs c ouiros, quc inda cu nais lcnlrassc,
135
Florcna vi gozar fausio rcouso,
150 Scn noiivo quc ranio lIc cciiassc.

Con csscs c ouiros vi iao glorioso
E junio o ovo, quc ao rcvcr lanado
Nao cra na Iasica o lrio scu fornoso,

154 Ncn or faccs cn rulro iransfornado."

11. Po us cic., Danic falou a Cacciaguida con o vos" cn
lugar dc "iu", cono fazian os ronanos quando falavan a
cssoas dc rcsciio c quc nao sc usava nais no icno dc
Danic. 13-14. Hcutz cic., sorriu cono naliciosancnic
sorriu a canarcira dc Cincvra, no ronancc dc Lanccloi, quando
a sua dona foi lcijada cla rincira vcz clo ananic. 33.
Scn uu uugu oqucu, cn laiin. 37-39. Do Lcuo cic., Maric
aroinou-sc 580 vczcs da consiclaao do Lcao, isio c,
assaran 1091 anos a concar cla anunciaao do nascincnio
dc Jcsus. 40. O ugu cic., a casa dc Cacciaguida csiava
siiuada no lairro (scsio} quc ficava or uliino nas corridas dc
S. Joao, isio c, no lairro dc S. Pcdro. 47. Entc Mutc c Jouo
Hutstu, cnirc a csiaiua dc Maric c a igrcja dc S. Joao Daiisia.
49-51. Todu gcntc cic., os cidadaos dc Florcna nao sc
Iavian ncsclado aos canoncscs das rcdondczas. 58. Sc u
gcntc Ioc no nundo u nus nugnu, a Curia Fonana. 61.
ucn sc dz cic., alusao a crsonagcn quc nao foi ossvcl
idcniificar. 62. Snontc, casiclo no valc do Fio Elsa. 94. A
otu dc S. Pcdo quc ou uIucu nunu nouu, no lairro dc S.
Pcdro norava a fanlia dos CcrcIi. 101. Douudu unIo c
coos cic., Iavia rccclido insgnias dc nolrcza. 103. A counu
do Esquo, no lrasao da fanlia Pigli Iavia una coluna. 105.
E qucn co uqucc sc cuu, a nolrc fanlia CIiarononii
usava csos c ncdidas falsas. 111. Escus dc ouo, no
lrasao da fanlia Lanlcrii Iavia csfcras dc ouro. 112. Eun
us cic., dos Visdonini c dos TosingIi, os quais adninisiravan
136
fraudulcniancnic as rcndas ciscoais. 115. O Iundo scn
co c ousudo cic., a fanlia dos Anidci. 118-120. Dc
nco tuo u cic., dc origcns iao laias quc Ulcriino Donaii
ficara ofcndido quando o sogro dcu cn casancnio una das
filIas a un Adinari. 126. Gcntc dcu Pcu, a fanlia dclla
Pcra, ciinia no icno dc Danic, cra dc origcn ilusirc. 127.
Fdugo, quc o Iusuo Ico tuzu cic., o larao Hugo dc
Drandclurgo cujo lrasao foi usado or divcrsas fanlias. Hugo
norrcu no dia dc S. Tonc c, ncssc dia, a sua ncnoria cra
Ionrada na igrcja da Dadia, ondc fora sculiado. 131. Mus
Ioc uo ouu utdo cic., Ciano dclla Dclla, cnlora dc fanlia
nolrc, quc usava o lrasao dc Hugo con faia dc ouro, cIcfiou
cn 1295 o ariido oular. 136-141. A cusu cic., os Anidci,
indignados conira Duondclnonic dci Duondclnonii or Iavcr
faliado ao conronisso dc casancnio con una noa da sua
fanlia, dcran origcn s luias civis cn Florcna. 143. Sc do
Enu cic., icria sido nclIor sc os Duondclnonii sc iivcsscn
afogado no rio Ena, ao airavcssa-lo, quando foran ara
Florcna. 145. Ao nunoc qucIudo cic., Duondclnonii foi
assassinado clos Anidci crio da csiaiua dc Maric.
137


Vs sos ncu u...
138

CANTO XVII

Duntc cdc u Cuccugudu quc Ic dccuc quu sotc Ic cstu
cscuudu. Estc cdz-Ic o cxo, u cscguuo cos nngos c
o scu cgo nu cotc dos Scugcos, Exotu-o u uu do quc uu
c ouuu nu suu uugcn, scn ccco dc ocndc nngucn.

QUAL a Clincnc clicacs rogava
Dc quanio cn dcsconccrio rorio ouvira
3 O quc ausicros dcois os ais iornava,

Tal fiquci, ial cfciio rcsscniira
Con Dcairiz a sania luz lrilIanic,
6 Quc da Cruz cu da aliura dcsccr vira.

E dissc Dcairiz. Dcssc anclanic
Dcscjo a flana cilc c ncla csicja
9 Ao quc icns na alna inagcn scnclIanic,

Nao, or quc nais ao claro cn ii sc vcja,
Mas orquc, scndo a scdc rcvclada.
12 Prcsiada cn roorao agua ic scja."

cara csiirc ninIa Cloria alada!
Cono conIcccn as icrrcnas ncnics
15 Nao dar a oliusos dois iriang'lo cnirada,

139
Assin vcs iu as cousas coniingcnics
La no orvir, o Ccniro conicnlando,
18 A qucn iodos os icnos siao rcscnics;

En quanio cu a Virglio aconanIando,
Sulia o nonic, ondc ao ccado Ia cura,
21 E ianlcn clo infcrno cncirando,

Solrc a cisicncia ninIa ouvi fuiura
Agras alavras, osio quc nc sinia
24 Incricrriio aos golcs da vcniura.

Folgara cn icr cicncia lcn disiinia
Dos rcvcscs, quc a soric nc rcara.
27 Mcnos nogoa a scia ao quc a rcssinia."

Ao sriio, quc, Ia ouco nc falara,
Mcu dcscjo Ici dcsia aric dcclarado,
30 Cono a scnIora ninIa nc ordcnara.

Scn anlagcs, quc aos Ioncns cnviscado
TinIan, anics dc Dcus scr o Cordciro,
33 Quc os ccados rcniu, sacrificado,

Mas cn rcciso csiilo c vcrdadciro,
Logo iornou-nc o aicrnal afciio,
36 Vclado c iransarcnic cn scu luzciro.

A coniingcncia, quc do csao csirciio
Da naicria os liniics nao iransccndc,
140
39 Toda sc inia no cicrnal asciio.

Ncccssidadc, cnianio, nao a rcndc,
Cono nao rcndc a visia cn quc sc csclIa
42 A nau, quc as aguas raida dcsccndc.

Dc la lcn cono sc iransniic orclIa
Docc Iarnonia dc orgao, rcflciido
45 O icno nc c quc a ii ja sc aarclIa.

Qual dc Aicnas Hioliio Ia ariido
Pcla crfdia da nadrasia nia,
48 Tal dciaras Florcna crscguido.

Assin sc qucr c a irana rinciia;
Scra cn lrcvc cccuiado o lano
51 La ondc a Crisio vcndcn cada dia.

A cula o nundo a qucn adccc o dano
Dara; nas icra cna ncrccida,
54 Da vcrdadc cn vingana, o algoz insano.

Dciaras ioda a causa a nais qucrida,
CIaga rincira dc iorncnios cIcia,
57 Do dcsicrro clo arco roduzida.

Scniiras quanio anarga; quanio anscia
O sal dc csiranIo ao; quc c dura csirada
60 Sulir, dcsccr dcgraus da cscada alIcia.

141
Tua angusiia Ia dc scr nais agravada,
Tc aconanIar no val do clio vcndo
63 Ignolil gcnic, csiolida nalvada.

Ingraio, louco c nau ic aconcicndo
O lando sc Ia dc unir. scra corrido
66 Elc, nao iu, o orolrio ncrcccndo.

Scu lcsiial insiinio conIccido
Tcrao scus fciios; gloria consunada
69 Tcras; iu so fornando o icu ariido.

Tc Ia dc scr acolIida franqucada
Princira clo cnio c gra Lonlardo
72 Quc or lrasao icn guia solrc Escada.

Tcra coniigo iao corics rcsguardo,
Quc, o rogo rcvcnindo, o don sc arcssc,
75 Quc soi cnirc ouiros, sc nosirar nais iardo.

Vcras con clc o quc ao nasccr ncrccc
Tanio dcsic asiro lclico a influcncia,
78 Quc a fana a gloria ao nonc lIc cngrandccc.

Inda ignorada jaz iania ccclcncia.
So volias novc cn iorno lIc icn dado
81 Esias csfcras na anual cadcncia.

Mas anics quc o Cascao icnIa cnganado
Hcnriquc ccclso ja fara aicnics
142
84 Dc ouro o dcsdcn c o anino csforado.

Scrao grandczas suas iao fulgcnics,
Quc ininigos nalgrado as conicnlando,
87 Tcrao dc as roclanar or rcnincnics.

Nclc confia, o lcn dclc cscrando;
A soric nudara dc nuiia gcnic,
90 Ficos, ncndigos condiao irocando.

Dclc o quc cu digo inculcaras na ncnic,
Scn narra-lo." E rozcas rcdizia,
93 Incrvcis inda a qucn lIc for rcscnic.

Eis, filIo, o concniario" rosscguia
Do quc sc foi ja diio; cis a cnloscada,
96 Quc nun crodo lrcvc sc cncolria.

Mas or ii dos vizinIos invcjada
Nao scja a soric; rolongada a vida,
99 Vcras sua crfdia casiigada."

Dcois quc cssa alna sania concluda,
Calcando-sc, nosirou ja icr a irana
102 Da icla, quc cu lIc ofcrcccra urdida,

Con ion dc voz falci dc Ioncn, quc clana
Por lon consclIo, ao rcccar crigo,
105 Dc qucn, salio c discrcio, o lcn dc ouiro
ana.
143

Vcjo, o ai, quc, invcsiindo, o icno inigo
Conira nin corrc ara o golc dar-nc,
108 Mais gravc, orquc oor-nc nao consigo.

Dc rudcncia, orianio, c lcn quc nc arnc;
Nao succda, ao crdcr airia guarida,
111 Dos ncus vcrsos or causa ouira faliar-nc.

No nundo, ondc cn crciua dor sc lida,
Da nonianIa sulindo o ccclso cunc,
114 Dondc clcvou-nc Dcairiz qucrida,

E dcois clo ccu dc lunc cn lunc
Cousas iais arcndi, quc, sc as rcdigo,
117 Travo icrao a nuiios dc azcdunc.

Sc da vcrdadc cu for rcnisso anigo,
Morrcr icno dos Ioncns clo olvido,
120 Quc o icno dc Iojc Iao dc cIanar aniigo."


A luz, ondc o icsouro cra cscondido,
Quc cu acIara, sc fcz iao coruscanic,
123 Cono o sol dc aurco csclIo rcflciido.

E dissc. A conscicncia vacilanic
Por rorios aios ou vcrgonIa alIcia
126 Tcu falar Iavcra or crucianic.

144
Mas dcvcs rcclir ncniira fcia;
Toda a iua visao faz nanifcsia,
129 Cocc-sc a clc, quc c dc lcra cIcia.

Ao rinciro salor scra nolcsia
Tua alavra; nas viial susicnio
132 Dciara dcois, quando for digcsia.

Ha dc o icu lrao asscnclIar-sc ao vcnio,
Quc ao nais solcrlo cino ousado invcsic;
135 Ha dc isio ao nonc icu dar lusirc c auncnio.

Anic os olIos aqui, no ccu, iivcsic,
No sanio nonic c la no val das dorcs
138 Alnas, quc a fana con scu lrilIo vcsic.

Pois dc ouvinics o anino ou lciiorcs
Prco nao da ao ccnlo dcrivado
Dc origcn vil, scn noia, scn louvorcs,

142 Ncn a ouiro arguncnio nal fundado."

1. uu u Cncnc cic., Fcionic (quc con o scu ccnlo faz con
quc os ais scjan ausicros con os filIos} crguniou nac
Clincnc sc clc cra vcrdadcirancnic filIo do Sol. 46. uu dc
Atcnus cic., Hioliio filIo dc Tcscu, nao qucrcndo sujciiar-sc
aos dcscjos dc sua nadrasia Fcdra, foi lanido dc Aicnas,
caluniado or cla. 51. Lu ondc u Csto ucndcn todo du, a
Curia Fonana. 71. Gu LonIudo cic., Darioloncu dclla
Scala, scnIor dc Vcrona. 76-77. O quc uo nuscc cic.,
Cangrandc dclla Scala, irnao dc Darioloncu, quc foi noiavcl
145
caiiao. Cangrandc cn 1300 iinIa novc anos. 82-83. Mus
untcs quc o Guscuo tcnIu cngunudo cic. Clcncnic V, aa dc
origcn franccsa, dcois dc icr ronciido a Hcnriquc VII quc o
rcconIcccria cono incrador, quando Hcnriquc cIcgou Iialia,
cn 1312, o advcrsou.

146

CANTO XVIII

Hcutz conotu o Poctu. Cuccugudu nostu-Ic outos cstos
quc conIutcun cu c cstu. SoIcn dcos u Jtc, undc
cstuo us unus dos nccs quc goucnuun con ustu. Os
cstos sc dsocn dc nuncu u dcscnIu uuuus dc
conscIo uos quc goucnun; o tno sc conocn nu onu dc
unu uguu.

J gozava cn silcncio do scu vcrlo
Essa alna vcniurosa c cu cogiiava,
3 O docc icncrando clo accrlo;

Mas aqucla, quc a Dcus nc cncaninIava,
Muda o cnsar; quc crio" nc dizia
6 Eu sou do quc injusiias dcsagrava."

Volici-nc voz, quc scnrc nc infundia
Valor. dos sanios olIos a icrnura
9 Dcscrcvcr a alavra rcnuncia.

Nao so a lngua cn vao dizcr rocura;
Mas solrc si iornando, dcsfalccc
12 A ncnic scn socorro la da aliura.

Ora soncnic rcfcrir sc of'rccc
Quc ouiro dcscjo, a sania conicnlando,
147
15 Do coraao, ao iodo, dcsarccc.

Cono a dclcia cicrna, rclrilIando
Dircia cn Dcairiz, nc ciasiava
18 Do gcsio scu or un rcflco lrando,

Con riso, dc quc a luz nc suljugava,
Volvc-ic, cscuia ainda; o Paraso
21 Nao sia so nos ncus olIos" nc falava.

Cono a aiao, no scu dizcr conciso
Pclos olIos sc crinc, na alna cnquanio
24 TolIc o rcsigio scu iodo o juzo,

Assin no flancjar do fulgor sanio,
Voliando-nc, o dcscjo vi aicnic
27 Dc adiiar ao quc dissc ora algun ianio.

Na quinia csiancia da arvorc, quc, ingcnic,
Pclo cino sc nuirc" rinciia
30 Quc fruios scnrc da, scnrc c vircnic,

Esriios Ialiian, quc algun dia
Nonc iinIan na icrra iao fanoso,
33 Quc oino assunio s Musas rcsiaria.

Da cruz os lraos olIa cuidadoso.
Os quc cu ic noncar vcras fulgindo,
36 Qual rclanago cn nuvcn rcssuroso."

148
Na Cruz vi crassar, o nonc ouvindo
Dc Josuc, un irao ruiilanic,
39 Mal acalara a voz, rcsio surgindo.

Dissc o gra Macalcu. no ncsno insianic
Ouiro acorria, solrc si rodando,
42 Tangc alcgria cssc iao lrilIanic;

Assin fcz Carlos Magno, assin Orlando.
Aicnio, os novincnios scus csguardo,
45 Qual noniciro ao falcao no ar voando.

Scguiran-sc CuilIcrnc c Finoardo;
Disiinguc o duquc Codofrcdo a visia,
48 E logo aos sc assinalou Cuiscardo.

Dcois con os ouiros cslcndorcs nisia
Provou-nc a alna diiosa, quc Ia falado,
51 Scr nos coros do ccu sullinc ariisia.

Volici-nc cniao ara o dirciio lado
Por conIcccr dc Dcairiz o inicnio,
54 En alvras ou gcsios dcclarado.

Nos olIos uros scus vi ial conicnio,
Fulgor ial, quc cccdia o scu scnllanic
57 Quando dc anics rcndcu-nc o cnsancnio.

Cono, ao scniir razcr inclrianic,
Cada vcz quc o lcn faz Ioncn conIccc
149
60 Ir da viriudc na vcrcda avanic,

Assin nais anlo o arco nc arccc
Do crc'lo, cn quc vou co'o ccu girando
63 Ao vcr quanio rodgio ial rccrcscc.

Tao rcsio, cono cn nvca facc, quando
A cIana do udor sc accndc, volia
66 A cor a scr qual dc anics, lranqucando,

Pclo docc candor, quc a visia cnvolia
Mc icvc, conIcci quc a scia csircla
69 Nos rccclcra a nin c a ninIa cscolia.

Dc Juiicr na csfcra argcnica c lcla
O ciniilar dc anor, quc ali rcslcndc,
72 Linguagc' Iunana aos olIos nc rcvcla.

Dc avcs qual lando, quc sc csirciia ou csicndc,
Do rio junio lorda c quc vcrdura
75 Do ascigo, a folgar os vos icndc,

Tal cn scus luncs grci diiosa c ura,
Adcjando, caniava c dcscrcvia
78 Dc D, dc I, dc L una figura.

Ao conasso dos Iinos sc novia
E cn silcncio qucdava, sc dcicndo,
81 Quando alguna das lciras conclua.

150
Pcgasca Diva, o iu, quc, conccdcndo
A gloria ao gcnio, lIc dilaias vida,
84 Cidadcs, rcinos inoriais fazcndo!

DrilIa cn nin! or quc scja rcfcrida
Cada figura, qual nc foi rcscnic!
87 Faz iua fora cn ncus vcrsos conIccida!

E cinco vczcs scic clarancnic
Vogais c consoanics vi, noiando
90 Cada qual clo irao rcfulgcnic.

DILIGITE JUSTITIAM" indicando
Vcrlo c nonc rinciros na cscriiura;
93 UI JUDICATIS TEHHAM" icrninando.

Colocando-sc assin cada luz ura,
No fin ausaran no vocal'lo quinio.
96 Solrc o argcnio dc Jovc ouro fulgura.

Dc ouiros luncs, quc dcsccn, vi disiinio
Do M o cino. canian, la ousados,
99 Dcn quc os airai ao divinal rccinio.

Cono carvcs ardcnics cnconirados
Dc ccniclIas un jorro dc si lanan,
102 Prcssagios or csiulios vcncrados,

Muiios nil fogos ara o ar avanan,
Sulindo aliura, quc lIcs Ia narcado
151
105 O Sol, dc qucn lclcza c lrilIo alcanan.

Ja, cada qual ao scu lugar iornado,
Dc guia o colo a ncus olIos sc nosirava,
108 Fcnaiando cn calca, dcscnIado.

Cuia nao icvc o ariisia quc os iraava.
scu iodo o rinor, ioda a ncsiria,
111 Quc cn cada ninIo forna roria grava.

A sania grci, orcn, quc arccia
Dc ornar dc c'roa o M csiar conicnic,
114 Movcndo-sc, a figura crfazia.

Quania joias, o asiro rcfulgcnic,
Mosiraran-nc rovir jusiia Iunana
117 Do ccu dc quc cs ornaio crnancnic!

Mcnic, ois, sulico dc quc cnana
O noio c a fora iua, aicnia vcja
120 Da ncvoa a causa quc o icu lrilIo cnana;

E dc ira inda una vcz ionada scja
Conira os quc ncrcadcjan no scu icnlo,
123 Quc do sanguc dos nariircs flancja.

Cclcsiial nilcia, quc cu conicnlo,
Foga or csscs, quc ora csiao na icrra
126 Transviados, scguindo Iorrido ccnlo.

152
Con gladio ouirora sc iravava a gucrra;
Hojc cn iirar o ao, quc Dcus icn dado,
129 Dos conlaicnics o valor sc cnccrra.

Tu quc cscrcvcs ra scr logo cncndado
Pcnsa quc Pcdro c Paulo Iao rcssurgido,
132 Pcla vinIa norrcndo quc Ias ialado.

Tu lcn odcs dizcr. Dcvoio Ici sido
Do quc, ao dcscrio dando ianio arco,
Sofrcu naririo dana ofcrccido.

136 O cscador c Paulo nao conIco."

28. Du uuoc quc, ngcntc, co cno sc nutc, o Paraso quc
rccclc vida dc Dcus. 38. Josuc, succssor dc Moiscs na cIcfia
do ovo Iclrcu c quc conquisiou a Tcrra Pronciida. 40. O
gu MucuIcu, Judas Macalcu quc conlaicu conira Anioco.
43-48. Oundo, aladino dc Carlos Magno; GuIcnc, d'0rangc;
conlaicu conira os inficis; Hnoudo, conanIciro dc
CuilIcrnc; Godocdo dc Douillon, conquisiou a cidadc dc
Jcrusalcn; HoIcto Guscudo, lilcriou as Aulias dos
Sarraccnos, no scculo XI. 49-51. Dcos con os outos cic.,
Cacciaguida caniou, rovando quc cra un sullinc ariisia.
82. Pcguscu Duu, a nusa Calioc. 91-93. Dgtc cic., anai a
jusiia vos quc govcrnais o nundo. 107. Aguu cic., a aguia c
o snlolo da jusiia c da nonarquia. 130. Tu quc csccucs
cic., alusao ao aa Donifacio VIII, quc cscrcvia as ccnsuras,
ara cncnda-las dcois dc icr rccclido dinIciro. 134-136. Do
quc cic., a nocda florcniina, o florin, irazia a cfgic dc S. Joao
Daiisia, quc sofrcu o naririo or causa da dana dc Salonc.
153


Adcundo, cuntuuu c dcsccuu
154

CANTO XIX

Duntc uu u Aguu cxtcnundo unu suu untgu dudu sc ugucn
ossu suuu-sc nuo tcndo conIccncnto du c dc Csto.
Hcsondcndo, u Aguu uouctu u ocusuo uu cccndc os
nuuudos cs cstuos do scu tcno quc nuncu oItcuo u guu
dc Dcus.

DE asas andas fornosa sc osicniava
Essa inagcn, quc cnlcvos dc alcgria
3 Nas alnas cnlaadas cciiava,

E ruli cada qual nc arccia,
En quc raio dc sol, fulgido ardcndo,
6 Os luncs nos ncus olIos rcfrangia.

O quc cu agora dcscrcvcr rcicndo
Voz nao coniou, ncn cna Ia rcfcrido,
9 Ncn criou faniasia cncarcccndo.

O lico da guia vi falar, c o ouvido
Eu c ncu nas alavras disiinguia,
12 Mas ns c nosso csiava no scniido.

Porquc fui jusio c io" assin dizia
Ealiado nc vcjo a iania gloria,
15 Quc cccdc a quanio o anclo asiraria.
155

Dc nin dcici na icrra ial ncnoria,
Quc arcgoan-na os Ioncns crvcriidos,
18 Scn ccnlos scguir, quc narra a Iisioria."

Cono cn ira dao lcnIos inccndidos
Un so calor, aquclcs nil anorcs
21 Da inagcn siavan nun falar coniidos.

Eniao lIcs dissc. vos, crciuas florcs
Do julilo cicrnal, quc nun crfunc
24 Scniir fazcis nuliliccs olorcs,

Esia fonc fariai, quc nc consonc,
Ha largo icno, na icrrcsirc vida,
27 Ondc alincnio nunca acIar rcsunc.

Sc do ccu nouiro rcino c rcflciida
A divina Jusiia cn claro csclIo,
30 Sci quc scn vcus no vosso c crcclida.

Salcis quc, aicnio, a ouvir-vos nc aarclIo;
Salcis ianlcn quc, nunca saciado,
33 Ardo cn dcscjo quc sc fcz ja vclIo."

Qual falcao, do caclo dcsvcndado,
Quc a fronic novc, as asas ccrciia
36 E sc aavona lcdo c alvoroado,

Tal vi a insgnia, quc cssa grci lcndiia,
156
Louvor da graa divinal, fornara,
39 Con Iinos rorios da nansao quc Ialiia.

Dcois dizia. Aquclc, quc iraara
Con scu conasso o nundo c no conco
42 Dc oculias, claras cousas o doiara,

Nao dc ianio scu odcr inrcsso
No univcrso dciar, quc o Eicrno Vcrlo
45 A criaao nao icvc infindo cccsso.

Prova-o lcn qucn rinciro foi solcrlo;
Pois, scndo clc crfciia criaiura,
48 Nao cscrando a luz, caiu accrlo.

Todo cnic, ois, soncnos cn naiura
Conicr o Dcn scn fin nao circunscriio
51 Nao odc c cn si guarda a ncnsura.

Nossa visia, dc alcancc iao finiio,
Posio scja un dos raios dcssa Mcnic,
54 Quc as cousas iodas cncIc no infiniio,

Nao c, or naiurcza, iao oicnic,
Quc nao discirna a sua Causa Eicrna,
57 Do quc cla c na vcrdadc difcrcnic.

Pcncira na jusiia scniicrna
A visia conccdida ao vosso nundo,
60 Dcn cono o olIar, quc clo nar sc inicrna.
157

Sc junio ao liioral lIc cncrga o fundo,
No clago o nao vc. ccrio c quc cisic,
63 Mas cncolcrio csia or scr rofundo.

Sc do Lunc nao vcn, quc so crsisic
Scnrc scrcno, a luz iorna-sc cn ircva,
66 Ou da carnc c vcncno, ou sonlra irisic.

Ja conrccndcs quc o vcu roncr sc dcva,
Quc a Divina Jusiia ic cscondia,
69 E a iao frcqucnics duvidas ic lcva.

Junio ao Indo iua ncnic assin dizia
Un varao vcn a luz. dc Crisio o nonc
72 Ncn or voz, ncn or lciras conIccia.

Os fciios c dcscjos sao dcssc Ionc'
Dons no quanio julgar razao calc;
75 En ccar diios c aios nao consonc.

Quando scn fc c scn laiisno acalc,
Ha jusiia cn scr clc condcnado?
78 Podc icr cula qucn nao crc, nao salc?

Mas iu qucn cs, quc, cn irilunal scniado,
Julgas, dc lcguas cn nilIcs disianic,
81 Sc nal vcs o quc a un alno c colocado?

En duvidar, or ccrio, iria avanic
158
Qucn assin suiilczas aurara,
84 Scn a luz da Escriiura iriunfanic.

Tcrrcnos vcrncs! raa csiulia, ignara!
A rincira Voniadc, or si loa,
87 Dc si, Surcno Dcn, sc nao scara.

Jusio c soncnic o quc con cla soa,
A si ncnIun criado lcn a iira,
90 Todo o lcn, radiando, cla afcioa."

Cono a ccgonIa, quc o scu ninIo gira,
Os filIoics ja icndo aasccniado,
93 Enquanio cada qual, fario, a rcnira,

Assin, os olIos quando cu iinIa alado
Fcz o assaro sanio; c asas novia,
96 Por nuliilas voniadcs susicniado.

Volicando caniou; dcois dizia.
As noias nao conrcndcs do ncu canio,
99 Cono os noriais dc Dcus salcdoria."

As flanas quando ja do Es'riio Sanio
Qucdaran ncssa inagcn, quc alcanara
102 Aos Fonanos do nundo icnor ianio,

Prosscguiu. Esic rcino nao dcara
Janais qucn nao aconanIou a Crisio
105 Ncn anics, ncn dcois quc Cruz sc alara.
159

Dizcn nuiios cn griia Crisio! Crisio!
Mcnos crio, cn juzo, do quc o infido
108 LIc Iao dc scr quc janais conIcccu Crisio.

Ha dc os danar o Eioc dcscrido,
Quando cn grci rica c olrc cicrnancnic
111 For o gcncro Iunano rcariido.

Dos rcis crisiaos o quc dirao cn frcnic
Os Pcrsas, lcndo no volunc alcrio,
114 Ondc ianio flagcio csia aicnic?

Ali Iao dc sc vcr cnirc os dc Allcrio
Os quc scrao cn lrcvc rcgisiados.
117 Dc Praga o rcino iornarao dcscrio.

Sc Iao dc vcr solrc o Scna acunulados
Os do Fci, quc a nocda falsifica,
120 Da fcra norio aos dcnics afiados.

Sc Ia dc vcr a solcrla, airocc, inica
Qucn nc dcncncia o Escoccs c o Drciao lana.
123 NcnIun nos scus confins conicnic fica.

E sc Ia dc vcr quanio cn luuria avana
O Fci dc EsanIa c o quc a Docnia rcgc,
126 Quc nosira ao scu dcvcr iania csquivana.

Ningucn ao Coo dc Siao invcjc.
160
Con I sua londadc sc assinala,
129 Con M o quc cn conirario ana c roicgc

Sc Ia dc vcr quc a avarcza ignavia iguala
No Fci da ilIa, cn quc norrcu Anquisc,
132 E dondc o fogo, a irovcjar, sc cala.

Porquc do scu valor nal sc ajuzc,
En cifra a Iisioria sua c rcsunida,
135 Quc nuiio cn ouco csao localizc,

Scra aicnic a vcrgonIosa vida
Do iio c dcssc irnao, quc Iao dcsonrado
138 Dois cciros c a asccndcncia cnolrccida.

O Fci dc Poriugal scra noiado
E o Fci dc Norucga c nais aquclc,
141 Quc dc Vcncza os cunIos icn falsado.

Diiosa Hungria! quc dc si rcclc
O jugo da orcssao! Fcliz Navarra,
144 Quando cn scus nonics quc dcfcnsa vclc!

E crcian iodos quc ja d'isio cn arra
Nicosia c Fanagusia sc lancnian,
Dranindo dc una fcra sol a garra.

148 Os ccnlos dos nais nao o cscarncnian."

161
28. Nouto cno, cn ouira ordcn dc lcn-avcniurados. 34.
uu ucuo dc cuco dcsucndudo, lilcriado clo caador quc
lIc iira a vcnda. 46. ucn nco o soIcIo, Lucifcr.
102. Aos Honunos do nundo tcno tunto cic., a aguia cra a
insgnia dc Fona. 110-11. uundo cn gc cu c oIc cic.,
quando os jusios c os ccadorcs scrao divididos cicrnancnic
cn duas arics, una dclas rica dc iodos os lcns c a ouira
olrc c danada. 115. AIcto I, dc usiria, quc cn 1304
dcvasiou a Docnia. 119-120. Hc quc u nocdu uscu cic.,
Filic o Dclo, quc falsificou o dinIciro ara agar os
ncrccnarios, norrcu cn 1314 or cfciio dc una qucda dc
cavalo, nuna caada. 122. O Escoccs c o Hctuo cic., os rcis
Folcrio da Escocia c Eduardo da Inglaicrra, cn gucrra cnirc si.
125. O c du EsunIu, Fcrnando IV; c o quc u Hocnu cgc,
Vcnccslau IV. 127-129. O coxo dc Suo cic., Carlos II dc
Anjou, rci dc Aulia c dc Jcrusalcn, scra narcado no livro da
jusiia divina con I cla sua londadc c con 1000 (M} clas
suas nalvadczas. 131. O c du Iu cn quc nocu Anqusc,
Frcdcrico II dc Aragao, rci da Siclia. 137-136. Do to, Jainc,
rci dc Maiorca c Minorca; dcssc nuo, Jainc II, rci dc Aragao.
139. O c dc Potugu, D. Diniz, o lavrador. 140-141. O c
dc Noucgu, Acon VII; c nus uqucc cic., o rci dc Fagusa, na
Dalnacia, quc falsificou a nocda dc Vcncza. 143. Fcz
Nuuuu cic., o Pocia faz voios ara quc a Navarra sc dcfcnda
conira o orcssao dos rcis franccscs ara nao cair na orcssao
cono a ilIa dc CIirc (Nicosia c Fanagosia sao cidadcs dcssa
ilIa}, quc csia scndo iiranizada or Hcnriquc II.
162


Dc usus undus onosu sc ostcntuuu
163

CANTO XX

A Aguu ouuu uguns cs untgos quc oun ustos c utuosos.
Dcos souc u Duntc unu dudu, cono ossun cstu no Ccu
uguns cstos quc, nu suu onuo, quundo cn udu nuo tnIun
tdo c cstu.

QUANDO cssc asiro, quc a iodos alunia
Dcsic Icnisfcrio nosso ja dcsccndc
3 E sc consonc cn ioda aric o dia,

O ccu, quc dclc so dc anics sc accndc,
Ciniilanic sc nosira dc rccnic
6 Por nil luzciros, cn quc un so rcslcndc.

Do ccu surgiu-nc cssa nudana ncnic
Dcois quc o sanio assaro calou-sc,
9 Dos rcis, no nundo, insgnia rcfulgcnic;

Pois dcsscs vivos luncs aicou-sc
Inda nais o clarao, Iino caniando,
12 Quc na ncnoria insiavcl aagou-sc.

docc anor! nun riso ic vclando,
Quanio indicas ardcr nos cslcndorcs,
15 Quc csiao sanio cnsar so rcsirando!.

164
Quando as gcnas sullincs nos fulgorcs,
Dc quc o scio lancia sc adornava
18 Findaran scus angclicos dulorcs,

Dc rio o nurnurar ouvir julgava,
Quc, cn claras csadanas dclruado
21 Con sua vcia alundanic as rocIas lava.

Da ci'ra cn lrao cono o son fornado,
Cono o soro na avcna cncirando
24 En nclodicas noias nodulado,

Assin fornou-sc un nurnurio lrando,
Quc suliu, logo aos, da avc fornosa,
27 Pclo canal do colo, sc calando.

Eniao cn voz iornou-sc Iarnoniosa,
Quc do lico cn alavras irronia.
30 En ninIa alna insculiran-sc ansiosa.

Na aric aicnia, quc cn nin vc" dizia
Quc aic na aguia norial afronia ousada
33 O sol, quando ruiila ao ncio-dia;

Porquc dos fogos, dc quc sou fornada,
Aquclcs, con quc a visia nc ciniila,
36 No ccu graduaao icn sullinada,

Essc, quc lrilIa cn ncio or ouila,
Foi o rcgio canior do Es'riio Sanio,
165
39 Quc a Arca irasladou dc vila cn vila.

ConIccc ora a valia dc scu canio,
Qual foi o cfciio dcssc ardcnic zclo,
42 Calardao rccclcndo ial c ianio.

Dos cinco, quc o solrolIo nc ornan lclo,
Consolou o quc ao lico csia nais crio
45 Viuva cn do do filIo, scu dcsvclo.

Quanio cusia lIc csia lcn dcscolcrio
A Crisio nao scguir, cla c'ricncia
48 Do ccu c do cnar ungcnic c ccrio.

E o quc csia logo aos na circunf'rcncia
Do solrolIo, ondc vcs arco sucrno,
51 Moric adiou or vcra cniicncia.

ConIccc agora quc o juzo cicrno
Nao nuda, sc o rogar do arrccndido
54 En crasiino iornar faio Iodicrno.

A nin c s lcis cssc ouiro Ia iransfcrido
Crccia, do Ponificc cn rovciio.
57 Doa inicnao nau fruio Ia roduzido.

ConIccc agora quc o naligno cfciio
Dcssa olra ia lIc nao c nocivo,
60 Posio Iaja o nundo Iorrcndo dcsrovciio.

166
O quc vcs do solrolIo no dcclivc
CuilIcrnc c, or qucn cIora o rcino orcsso
63 Dc Frcdcrico c Carlo ao nando csquivo.

ConIccc agora lcn con quanio cccsso
Ao Fci jusio ana o ccu. do scu scnllanic
66 Ainda no fulgor sc nosira crcsso.

Qucn crcr udcra cn vosso nundo crranic
Quc cnirc csias luzcs sanias quinia scja
69 Fifcu Troiano, da jusiia ananic?

ConIccc agora quc nisicrio csicja
Na Craa aquilo, quc inda o nundo ignora
72 Dcn quc o fundo incfavcl nao lIc vcja."

Qual codorniz quc os vos scu dcnora,
Paira caniando c cala-sc, cnlcvada
75 Nas douras finais da voz sonora.

Tal arccc-nc a inagcn sinalada
Pclo cicrno razcr, quc, a scu dcscjo,
78 Faz quc scja quanio c cousa criada.

Posio a duvida ninIa ncsic cnscjo,
Cono no vidro a cor, fossc aicnic,
81 Nao nais cscro a soluao, quc alncjo.

Ccdcndo fora do scu cso urgcnic.
Prorrono logo. Quc nisicrio incnso!
167
84 Da aguia o julilo fcz-sc nais fulgcnic.

DrilIo icndo nos olIos nais inicnso
A sacrossania forna rcsondia
87 Por nao nais icr-nc ainiio c suscnso.

Dcn vcjo quc iu crcs" assin dizia
Nao orquc cnicndas, nas orquc asscvcro.
90 Oculias cousas sao, nas fc ic guia.

s cono qucn da cousa o nonc vcro
Arcndc; nas inoia fica a csscncia,
93 Sc nao a clica csriio sinccro.

Dos ccus o rcino sofrc un violcncia
Do ardcnic anor c da cscrana viva,
96 Quc iriunfan da roria Onioicncia.

Mas nao c, qual viioria Iunana, csquiva.
Vcncido c Dcus or scr assin scrvido;
99 Tcn, vcncido, viioria dccisiva.

MaravilIado, ao vcrcs, ic Ias scniido,
Do ncu solrolIo a luz quinia c rincira
102 Ncsic incrio aos clciios conccdido.

Nao norrcran gcniios. crcna inicira
No Fcdcnior fuiuro ou no ja vindo
105 TinIan anics da Iora dcrradcira.

168
vida un, la do infcrno rcssurgindo,
Ondc nao sc corrigc o condcnado,
108 A ncrcc rccclcu anclo infindo,

Vivo anclo, quc ardor ianio cncnIado
En sulicar a Dcus ial graa Iavia,
111 Quc dc o scu qucrcr scr alalado.

Quando voliou carnc c luz do dia,
En quc nao fcz dcicna a alna diiosa,
114 Naquclc Ia crido quc a salvar odia;

E foi na fc, no anor iao fcrvorosa,
Quc ao assar nova noric Ia ncrccido
117 Sullinar-sc cisicncia gloriosa.

E do ouiro, cla Craa roicgido,
Quc rovcn dc una origcn iao rofunda,
120 Quc a nasccnic olIo algun nao lIc Ia salido,

Foi no anor jusiia scn scgunda.
Dc graa cn graa a Fcdcnao fuiura
123 Mosirou-lIc Dcus rcvclaao jucunda.

fc sc cnircga; c a sua ncnic ura
A crvcrsao gcnilica rcjciia,
126 Do nundo rcrccndcndo a vida inura

As danas ircs quc acIavan-sc dirciia,
Do carro, o scu laiisno cfciuaran,
169
129 Anos nil rcccdcndo a lci crfciia.

rcdcsiinaao! Nao ic alcanaran
A raiz csscs olIos, quc a rincira
132 Cousa janais ao iodo inicrrciaran.

Moriais! OI! nao julgucis iao dc carrcira!
Porquc nos quc Dcus vcnos nao salcnos
135 Dos rcfcridos scus a grci inicira.

Esia ignorancia or diiosa Iavcnos;
Quc o nosso lcn or csic lcn sc afina,
138 Dc scr quanio Dcus qucr o quc qucrcnos."

Por cssa inagcn dc fciao divina
Assin, ara aclarar-nc a curia visia,
141 Dada nc foi suavc ncdicina.

E cono a un lon canior lon ciiarisia
AconanIa, vilrar fazcndo a corda,
144 E dcsia aric nais graa o canio aquisia,

Assin a fala (a ncnic nc rccorda}
Da avc sania os luzciros dois scguian
Cono dos olIos o laicr concorda,

148 Con sua voz igualncnic sc novian.

170
37. Essc, quc IIu cic., Davi rci dc Isracl c auior dos Salnos.
44. Consoou o quc, o incrador Trajano, quc foi jusio con a
viuva (V. Canio X, 82 do Purgaiorio}. 46-48. uunto custu
cic. Una crcna oular afirnava quc Trajano iivcssc sido
lilcriado do Infcrno clas rcccs dc S. Crcgorio. Por isso
Trajano odia csialclcccr una conaraao cnirc o Infcrno c o
Paraso. 49-51. E o quc cstu cic., Escquias, rci dc Juda, o
qual, cla rcdiao do rofcia Isaas soulc quc csiava no fin da
sua vida, nas, cdindo a Dcus, olicvc nais quinzc anos dc vida
c ciou os scus ccados. 55-57. Essc outo cic., Consianiino
quc iransfcriu ara Dizancio a caiial do Incrio Fonano.
62. GuIcnc II, rci dc Aulia c da Siclia. 63. Fcdcco II dc
Aragao c Cuos II Anjou. 69. Hcu Touno, crsonagcn da
Encida; Ioncn jusio c Ioncsio, norrcu conlaicndo cla sua
airia. 101. A uz quntu c ncu, Fifcu c Trajano. 103-
105. Ccnu ntcu no Hcdcnto utuo ou no u undo, Fifcu
acrcdiiou na fuiura aiao dc Jcsus, Trajano na aiao quc
Crisio ja iinIa sofrido. 127. As dunus tcs, as ircs viriudcs
icologais. 129. Anos n cic., nil anos anics quc Crisio
insiiiussc o laiisno.

171

CANTO XXI

Duntc soIc do ccu dc Jtc uo dc Sutuno, no quu cncontu us
unus dos quc sc dcdcuun nu udu u cccstc contcnuuo,
ondc uc unu cscudu utssnu cu quu uu suIndo o dcsccndo
unu nutduo dc unus cscndcntcs. S. Pcdo Dunuo uu uo
cnconto do octu c Ic uu do dognu du cdcstnuuo.

DE Dcairiz no gcsio o cnicndincnio,
AconanIando os olIos, cnlclia;
3 Dc ai nao cuidava alsorio o cnsancnio

Dcairiz, scn sorrir-sc, nc dizia.
O sorriso conicnIo; dc ouira soric,
6 Cono Scnclc, cn cinzas ic vcria.

MinIa lclcza, visic ja, nais foric
Fcfulgc, quanio nais sc clcva a cscada,
9 Por ondc asccndc ara a cicrna coric.

Tcu vigor, sc nao fora nodcrada,
Ao scu fulgor, dc iodo fcncccra,
12 Qual frondc, clo raio cscdaada.

sciina cIcganos clara csfcra,
Quc sol o ciio do Lcao ardcnic
15 Da luz nais viva do quc dc anics cra.
172

Tcus olIos aconanIc ronia a ncnic;
Scjan-ic csclIo a quanio csic asiro lclo,
18 Quc un csclIo c ianlcn, fara aicnic."

Qucn lcn coulcssc a fora do dcsvclo,
Con quc a visia cn scu gcsio sc ascia,
21 Quando volici-nc a inulso dc ouiro anclo,

Quanio conicnic fui conIcccria,
MinIa guia cclcsic olcdcccndo,
24 Aos una gozando ouira alcgria.

No crisial, quc, cn scu giro sc novcndo,
O nonc do Monarca icn qucrido,
27 Quc a iodo vcio foi flagclo Iorrcndo,

Dc aurca cor, cn quc o sol c rcflciido,
Escada vi dc iao sullinc aliura,
30 Quc o ioo aos olIos siava-nc cscondido.

Pclos dcgraus lrilIando con luz ura
Dcscia sona iania dc cslcndorcs,
33 Quc os clarcs iodos vcr sc nc afigura.

Cono, ao scu nodo, aos naiinais allorcs,
As gralIas, clos arcs sc novcndo,
36 Aqucccn-sc, do frio nos rigorcs,

Unas sc vao nao nais voliar qucrcndo,
173
Tornan ouiras, luscando o ouso anado,
39 Fodan ouiras, os vos scus conicndo.

Tal dos luncs o lando sullinado
Pcla cscada fornosa arccia,
42 Aic ccrio dcgrau icrcn iocado.

E o quc arou nais crio rcslcndia
Tao claro, quc cu cnsci. Luz, quc cu vcncro
45 En ii, anor, cn quc ardcs, dcnuncia.

Mas Dcairiz dc qucn sinal cscro
Pra dizcr ou calar, gravc cnudccc.
48 Eu ois o anclo ncu, rcrinir qucro.

Ela, quc o ncu cnsar cniao conIccc,
Pois qucn iudo rcvc lIo nanifcsia,
51 Cunrc" dissc o quc a ncnic ora
aciccc."

E conccci. Dirciio nao nc rcsia
A rcsosia o ncu ncriio aoucado.
54 Mas or aqucla, quc o valor nc cnrcsia,

Esriio diioso, quc vclado
Sias or iua alcgria, nc dcclara
57 Por quc iao crio a nin ic Ias colocado;

E or quc nuda csia na csfcra clara
Do araso a docc sinfonia,
174
60 Quc iao dcvoia nouiras cscuiara."

Cono os olIos o ouvido" rcsondia
Tcns norial. ncsia csfcra nao sc cania,
63 Ncn Dcairiz sorri, cono soa.

Tanios dcgraus dcsci da cscala sania
Dc razcr or ic dar nosira cvidcnic
66 En vozcs c na luz quc nc alrilIania.

Nao quc nc arcssc o afcio nais ardcnic,
Pois la or cina igual ou nais sc accndc,
69 Cono ic rova o flancjar ingcnic.

Mas alia caridadc, quc nos rcndc
A qucn or scu qucrcr iudo govcrna,
72 Quais vcs, narca os lugarcs cono cnicndc."

Dcn conIco" iornci sacra luzcrna,
Cono o livrc anor do ccu na coric
75 Dasia ara cunrir voniadc cicrna;

Mas cono, cnirc a dos icus sania cooric,
Tu so cIanado a csic cargo Ias sido,
78 Por disccrnir nao Ici ncnic assaz foric."

A voz final nao icndo rofcrido,
Qual vcloz roda, solrc si girando,
81 Volvcu-sc o lunc, suliio novido.

175
O anor, quc cnccrrava, cniao falando
En nin dardcja" dissc a luz divina,
84 Esia, quc nc circunda, cncirando.

Con ncu vcr, sua aao, quc assin conlina,
Tanio nc alicia, quc a Surcna Esscncia,
87 Dondc cla cnana, a nin sc dcscoriina.

Da vcn do ncu julilo csia ardcncia;
Pois a ninIa visao quanio c nais clara,
90 Da claridadc cn nin solc a cnincncia.

Alna, orcn, quc nais no ccu sc aclara,
O scrafin, quc cn Dcus nais sc cnlcvccc,
93 Fcsosia ao icu dizcr nao dcarara.

Tanio o quc nc crgunias dcsarccc
Dos cicrnos consclIos no infiniio,
96 Quc a visia a iodos avida csnorccc.

Ao nundo isio or ii dcvc scr diio,
Quc da vcrdadc saila quanio alcrra,
99 Os cs novcndo ao iransccdcnic fiio.

Alna, quc c flana aqui, funo c na icrra.
O quc no ccu janais salcr alcana,
102 Cono vcr odc, quando a cinza a cnccrra?"

En ianio cnlcio o scu dizcr nc lana,
Quc Iunildc, ouiras crgunias cviiando,
176
105 En lIc salcr o nonc us a cs'rana.

Dc narcs dois no ncio dcnorando,
Dc Florcnca nao longc, csiao rocIcdos,
108 Aos irovcs solrancciros sc cninando.

Cairia cIana-sc a gila dos cncdos.
Ao c sc vc un clausiro consagrado
111 Da alna con Dcus aos nsiicos scgrcdos."

Tcrccira vcz o sanio nc Ia iornado.
E dissc, rosscguindo. Ncssa crnida
114 Soncnic a Dcus scrvir nc Ici dcdicado.

Con suco dc olivcira or conida,
Conicnic a calna c frio suoriava,
117 Passando ali conicnlaiivo a vida.

Ncssc rciiro ao ccu sc aarclIava
Anla scara; csicril ianio agora,
120 Quc o vcu ja cai quc o nal dissinulava.

Fui Pcdro Daniano; un Pcdro ouirora
Diio Pccador junio ao dria csicvc
123 Na casa cn quc invocou Nossa ScnIora.

Da vida nc rcsiava csao lrcvc,
Quando ao clausiro arrancado, nc cingiran
126 CIacu, quc a indignas fonics ja sc dcvc.

177
Magros dcscalos a nissao cunriran,
O Vaso dc Elciao c Ccfas, icndo
129 O ao dc cada dia, quc cdiran.

Hojc o asior, a cusio sc novcndo,
Anda dc un lado ao do ouiro carrcgado,
132 Qucn o susicnic or dc iras qucrcndo.

Scu nanio, o alafrcn icndo cnluado,
Dois lruios nuna clc csia fingindo.
135 acicncia, quanio Ias suoriado!"

Calou-sc. Luzcs nil cu vi, fulgindo,
Dcsccr cn vcloz giro a ccclsa cscada.
138 Scu lrilIo, cn cada volia, ia sulindo.

Parando cn iorno a cssa alna aforiunada,
A voz cn son iao alio dcscdiran,
Quc nao udcra scr dc ouiro igualada.

142 Nao sci, iorvado, o quc clas rofcriran.

6. Scncc, anada or Juiicr, a consclIo da ciuncnia Juno,
cdiu ao dcus quc sc lIc nosirassc cn iodo o cslcndor da sua
najcsiadc c norrcu alrasada. 25. No cstu, quc, cn scu go
sc noucndo cic., no lucido lancia quc, girando no univcrso,
icn o nonc dc Saiurno, o qual rcinou no scculo dc ouro, no
qual foi lanida do nundo qualqucr nalcia. 121-123. Pcdo
Dununo, nongc lcncdiiino, foi rior do nosiciro dc Sania
Cruz; c, osicriorncnic, cn 1057 foi noncado cardcal clo
aa Esicvao IX. Pcdo Pccudo, S. Pcdro dcgli Oncsii, fundador
178
do convcnio dc Sania Maria do Porio, crio dc Favcna. 128.
O Vuso dc Ecuo, S. Paulo; Ccus, S. Pcdro.
179


..Dcscu sonu tuntu dc cscndocs...
180

CANTO XXII

Outos cstos Icn-uucntuudos uoxnun-sc do Poctu, cntc
ccs S. Hcnto, o quu Ic ndcu uguns dos scus suntos
conunIcos; dcos uncntu ounduncntc u couuo du
odcn o cc undudu. SoIc du o Poctu u otuuu cscu quc c u
dus Estcus Fxus.

VOLTEI-ME a Dcairiz, dc csanio cnirado,
Qual ncnino, quc lusca scnrc o anaro
3 Dc cssoa, cn qucn nais Ia confiado.

Dcairiz, cono a nac, quc ao filIo caro
Suliio acorrc ao vc-lo csavorido,
6 Con voz, quc soi lIc scr icrno anicaro,

Ao ccu" dissc nao vcs quc fosic crguido?
Ignoras iu quc o ccu cn iudo c sanio
9 E a caridadc a iudo Ia rcsidido?

Pois conovcr-ic o griio dc ianio,
OI! quanio o ncu sorriso ic alalara
12 E dos cclcsics coros o alio canio!

Sc cssc griio os scus rogos rcvclara,
Ja dc agora soulcras a vingana,
15 Quc inda anics dc norrcr, vcras, anara.
181

Do ccu a csada unc scn iardana,
Mas scn rcssa, conquanio o nao arca
18 A qucn no ncdo aguardc c na cscrana

Mas or voliar o rosio ora conca.
Quc icns dc vcr csriios fanosos,
21 Sc a visia, cono cu digo, sc cndcrca."

Cono ordcnara, os olIos curiosos
Alcci. glolulos vcjo nais dc ccnio,
24 Quc os raios scus cruzavan luninosos.

Eu csiava cono qucn rcrinc aicnio
Do dcscjo o aguilIao, c rcccava
27 Por crgunias nosirar nolcsio inicnio;

Eis una dcssas cr'las, quc osicniava
Enirc as ouiras nais lrilIo, nais grandcza.
30 Para dar-nc conicnio sc accrcava.

Sc cono cu" dissc a sua voz ccricza
Da caridadc Iouvcssc, quc cn nos ardc,
33 Tcu dcscjo criniras con franqucza.

Por quc naior dcnora nao rciardc
Tcu fin sullinc, cu ic darci rcsosia,
36 Posio cn silcncio o icu cnsar sc aguardc.

O nonic, quc o Cassino icn na cncosia,
182
Esiava, cn scu calco, ovoado
39 Por gcnic ignara, ao crro c ao nal disosia

Ali, rinciro, o Nonc Ici roclanado
Daquclc, quc aos Iunanos a vcrdadc
42 Trouc quc Iunanos ianio Ia sullinado.

Da Craa cn nin luziu ial claridadc,
Quc salvar udc os ovos circunsianics
45 Do culio, quc crdcra a Iunanidadc.

Ercniias Iao sido csscs lrilIanics
Fogos, quc vcs. na flana sc accndcran,
48 Quc fruios lroia c florcs viccjanics.

Macario c Fonualdo aquclcs cran,
Esics os ncus irnaos, quc, os cs firnando
51 No clausiro, os coracs ao ScnIor dcran."

Essc afcio, quc nosiras nc falando"
Tornci c o lcn-qucrcr, quc iao aicnic
54 Nos cslcndorcs vossos 'siou noiando,

O anino dilaia-nc. igualncnic
O sol faz, quando rosa ururina
57 O scio dcsalrocIa rcsccndcnic.

E, ois, ic rogo, o Padrc ncu, ic inclina
A dcclarar-nc sc a ncrcc ncrco
60 Dc vcr-ic a facc, nas scn vcu, lcni'na."
183

O icu sullinc anclo iodo arco
Ha dc acIar" dissc irnao, na circna
csfcra,
63 Ondc iodos c o ncu icrao scu arco.

Madura, inicira ali sc considcra
Pcrfciia a asiraao; ali soncnic
66 Dcnora cada aric scnrc ondc cra.

Scn olos, scn lugar c crnancnic;
Aic la nossa cscada vai sulindo;
69 Fogc-ic visia a sua aliura ingcnic.

Viu-a Jaco, o ioo lIc aiingindo,
Quando cn sua visao a conicnlava
72 Dc inuncravcis anjos rcfulgindo.

Mas ningucn or suli-la os cs dcsirava
Hojc da icrra; c a ninIa rcgra cscriia
75 Inuiilncnic nos acis sc grava.

A norada nonasiica lcndiia
covil; o cauz sc Ia iransfornado
78 E farinIa conicn ruin, naldiia.

Nao scja usura Iavida or ccado
Tao gravc conira Dcus, quanio a avarcza,
81 Quc aos nongcs icn os coracs civado;

184
Pois quanio a Igrcja oua c da olrcza,
Quc dc Dcus or anor scu ao ncndiga,
84 Nao ra ccvo a arcnics, ou a iorcza.

Na icrra a carnc ao Ioncn ianio olriga,
Quc Iavcr un lon rincio nao lasiara
87 Enirc a lania cn nasccndo c a sua csiga.

Scn ouro c raia Pcdro concara,
Eu con jcjuns, con oracs; convcnio
90 Francisco Iunildcncnic lcvaniara.

Dc cada qual origcn csiando aicnio,
Vcras o lranco cn ncgro iransfornado,
93 Sc dcois icns scu fin no cnsancnio.

Maior nilagrc foi, quando iornado
Para iras, o Jordao do nar fugia,
96 Do quc socorro a ianio nal lcvado."

Calou-sc, c a sania grci logo sc unia;
Ccrrou-sc a grci, c o csriio con cla,
99 Qual iurlilIao, na aliura sc cncolria.

Na cscada alcci-nc aos, da dana lcla
Ao occano; or scu odcr nudada
102 A naiurcza ninIa sc rcvcla.

Naiuralncnic nunca acclcrada
Dcscida Iouvc na icrra, ncn sulida,
185
105 Quc ossa ao ncu voar scr igualada.

Scja-nc assin, lciiorcs, conccdida
A gloria, cla qual cIoro c susiro,
108 Daia nos ciios dc alna conungida,

Cono cu, cnquanio o dcdo ncio c iiro,
Do fogo o signo, dc quc csia scguido
111 O Tauro, vi, c cnirci logo cn scu giro.

Cloriosas csirclas, luz quc Ias sido
Por gra viriudc a causa dc quc cnana
114 Hunildc cngcnIo, quc Ia cn nin nascido,

Convosco na carrcira, cn quc sc afana,
Andava o quc a norial vida origina,
117 Quando asirci rinciro ar da Toscana.

E quanio crniiiu Craa Divina
Ncssc alio ccu cnirar, quc vos conrccndc,
120 Por vos assar nc dcu soric lcni'na.

Por vos dcvoio anclo cn nin sc accndc
Para alcanar viriudc ncssc foric,
123 rduo asso quc a si nc airai, nc rcndc.

Pcrio vcniura circna cs dc ial soric,
Quc a visia clara icns c cnciranic"
126 Diz Dcairiz, o ncu fornoso noric.

186
Mas anics dc ic crgucrcs nais avanic,
Fcnira alaio, c vc, or nin guiado,
129 Sol os cs quanio nundo csia disianic;

Por quc icu ciio, cn julilo inundado,
Scja rcscnic ao ovo iriunfanic,
132 Quc ncsia csfcra avana ciasiado."

Eniao, volvcndo os olIos anclanic
s scic csfcras, nosso glolo vcjo
135 Tal, quc sorri-nc do scu vil scnllanic.

Qucn lIc da ouco arco cn iodo cnscjo
Alaudo, c grandc salio, cn ncu concciio,
138 qucn c nouira aric o scu dcscjo.

Vcjo da filIa dc Laiona o asciio
Scn a sonlra, quc fossc cn aric dcnsa,
141 En aric rara inaginar nc Ia fciio.

Do filIo, Hicriao, a flana inicnsa
Pudc olIar; crio c cn iorno lIc giravan
144 Maia c Dionc cn volia ouco cicnsa.

Cono aos do ai c filIo icncravan
Dc Jovc os fogos, vi c o novincnio
147 Vario, quc cn roda ao ccniro scu fornavan.

Dos orlcs scic cu conicnlava aicnio
Crandcza c raidcz, c conrcndia
187
150 Disiancias c osios scus no firnancnio.

Cono o curso dos Ccncos cu scguia
Dc nonics, narcs via iodo cnvolio
O canio csirciio, cn quc Ioncn sc gloria.

154 OlIos dcois aos lclos olIos volio.

13-15. Sc csscs gtos cic., sc iivcsscs ouvido o quc foi diio,
salcrias a vingana dc Dcus solrc os naus adrcs, quc vira
lcn ccdo. 37-39. O nontc quc o Cussno cic., Moniccassino,
solrc o qual S. Dcnio, no V scculo, fundou o cclclrc nosiciro,
no local ondc Iavia un icnlo a Aolo. 49. Mucuo (S.}, dc
Alcandria, quc, no scculo IV, fundou varios nosiciros;
Honuudo (S.}, nongc do scculo X, nascido cn Favcna, quc
fundou a ordcn dos Canaldolcnscs. 70. Vu-u Juc cic., o
airiarca Jaco viu cn sonIo una cscada quc da icrra sulia aic
o Ccu, Ccn. XXVIII, 12. 74. A nnIu cgu csctu cic. Na
icrra ningucn olscrva a ninIa rcgra dc vivcr rcligiosancnic.
94. Muo nugc cic., quando Dcus fcz con quc o Jordao
rciirassc suas aguas c o nar VcrnclIo dciassc scu lciio
dcscolcrio ara o ovo dc Isracl assar Jos. III, 14. 110-111.
O sgno, a consiclaao dos Ccncos. 115-117. Conuosco cic.,
Danic nasccu no ncs dc naio, quando o Sol sc cnconira no
signo dos Ccncos. 139. FIu dc Lutonu, a Lua. 142.
Hcuo; alguns niiologos fazcn do Sol un nunc difcrcnic dc
Fclo c filIo dc Hicriao. 144. Muu, nac dc Mcrcurio; Donc,
nac dc Vcnus. 145-146. Aos do u cic., Juiicr (Jovc}
icncrava a fricza do ai (Saiurno} c o calor do filIo (Maric}.

188

CANTO XXIII

Dcsccn Csto c Muu no nco dc unos c dc unus Icn-
uucntuudus. Csto, ocn, ogo dcsuuccc; c o ucuno GuIc,
cn onu dc cIunu, coou u Muu. Dcos, Muu soIc no
Enco cunndo-sc uo scu duno Io.

QUANDO iudo cn scus vcus a noiic cscondc,
Solrc o ninIo dos filIos scus anados
3 Avc, ousada cnirc a dilcia frondc,

Para vcr os scus gcsios dcscjados
E luscar cilo quc lIcs dc susicnio,
6 Dcsvclos, quc lIcs sao lcn concnsados,

Da rana csia o icno dc olIo aicnio
E con sfrcgo anclo cscra o dia,
9 Da alvorada aguardando o nascincnio;

Tal vigilanic Dcairiz cu via
Para a laga voliada luninosa,
12 Ondc nais lcnio o sol nc arccia.

Vcndo-a assin ronia cn visia c cuidadosa,
Honcn fiquci, quc nclIorar-sc asira
15 E na cscrana alcnia a alna cuidosa.

189
Porcn, lrcvc, a dcnora logo cira
Enirc aicniar c vcr quc o ccu sc aclara
18 Con luz, quc, viva nais c nais, sulira.

Eis a nilcia" a dana diz rcclara
Da viioria dc Crisio! Eis a colIciia,
21 Quc o giro cnirc as csfcras nos dcara!"

Parccc a facc icr dc flanas fciia;
Ardc nos olIos scus iania alcgria,
24 Quc a alavra a dizc-la nao sc ajciia.

Qual Trvia cn lcnilunios irradia
Enirc as ninfas cicrnas sc sunindo,
27 Dc quc o ccu nos rcccssos sc alunia,

Solrc nilIcs dc fogos rcfulgindo
Un sol vi, quc os clarcs scus lIcs rcsiava,
30 Cono aos asiros o nosso a luz ariindo.

Por cnirc o accso lunc fulgurava
A Divina Sulsiancia iao lrilIanic
33 Quc a visia, conicnlando-a, dcsnaiava.

Dcairiz! guia docc c ananic!"
Tornou-nc. O quc ic cnlcia a inicligcncia
36 Fora invcncvcl icn, scn scnclIanic.

Aqui sia o Salcr c a Onioicncia,
Quc ara o ccu caninIo alrindo icrra,
190
39 Cunriu-lIc inciinguivcl acicncia."

Cono o fogo da nuvcn sc dcsccrra,
No scio, csirciio ja, sc dilaiando,
42 E, dcvcndo sulir, laia c sc aicrra,

Assin, cnirc dclcias sc alargando,
Alna scnii nun ciasc arroulada;
45 Qual fui nao sci, dc iodo nc olvidando.

Alrc os olIos c vc qual sou iornada;
Pois ic foi dado vcr ianio oricnio
48 Ja osso, ora a sorrir scr conicnlada."

Esiava cu cono qucn, no cnsancnio
Dc assada visao vcsigio icndo
51 Salva-los qucr cn vao do csquccincnio,

Quando a sullinc ofcria rccclcndo,
Dc graiidao nc cnirci, quc nao sc aaga
54 Do livro, cn quc o assado csia vivcndo.

Sc quanios c'as irnas Polnia afaga,
Con dulcssino lciic os alcniando,
57 Por cloqucncia nc ajudasscn naga,

Na nilcsina aric cu, nc afanando,
Caniar nao conscguira o sanio riso,
60 Quc raiava no asciio vcncrando.

191
Dcsia aric, dcscrcvcndo o Paraso
Saliar dcvc csic ncu sacro ocna,
63 Cono cn caninIo s vczcs c rcciso.

Mas qucn cnsar quc c ondcroso o icna
E dclil o onlro, quc lIc csia sujciio,
66 A nal nao lcvara, sc ao cargo cu ircna.

Nao c ara laicl cqucno c csirciio
O nar quc a roa vai coriando agora,
69 Ncn ara nauia a sc ouar afciio.

Porquc ianio o ncu gcsio ic cnanora,
Quc nao conicnlas o jardin fornoso,
72 Quc aos doccs raios dc Jcsus sc cnflora?

Tcn a Fosa, cn quc o Vcrlo nilagroso
Carnc sc fcz; os lrios icn, quc cnsinan
75 O lon caninIo clo odor ninoso."

Assin diz Dcairiz. Pois nc doninan
Scus consclIos, aos iranscs sc ofcrcccn
78 Mcus olIos, quc anic a luz dclcis sc inclinan.

sonlra csiando, s vczcs nc aarcccn
Prados vcsiidos dc fornosas florcs
81 Do sol aos raios quc cnirc nuvcns dcsccn;

Assin iurlas disiingo dc cslcndorcs,
A quc do alio laiaran nil ardcnics
192
84 Clarcs scn vcr a causa dos fulgorcs.

Viriudc lcni'na quc cslcndcnics
Os fazcs, dcsic csao, assin sulindo,
87 Aos ncus olIos, ra vcr-ic inda inoicnics.

Da lcla flor o docc nonc ouvindo,
Quc noiic c dia invoco scnrc, aicnio
90 No lunc, quc naior siava fulgindo,

Quando cn sua grandcza c luzincnio
Vi con ncus olIos cssa viva csircla,
93 Quc vcncc, cono aqui, no firnancnio;

Do ccu laiando flana sc rcvcla,
Quc cn forna circular, cono coroa
96 Cingiu-a, sc agiiando cn iorno dcla.

A nclodia quc nais lranda soa
Na icrra c as alnas ara si nais iira,
99 Trovao scria, quc das nuvcns iroa,

Conarada doura dcssa lira,
Quc, do azul nais suavc cn ccu vcsiido,
102 C'roava a lcla, divinal safira.

Sou angclico anor, quc, assin novido,
Mosiro o razcr, quc vcn do scio sanio,
105 Quc ao Salvador do nundo allcrguc Ia sido.

193
Hci dc girar, do ccu ScnIora, cnquanio
Dcrcs, do filIo cnirando cn conanIia,
108 suna csfcra nais divino cncanio."

Caniava assin da c'roa a nclodia.
Dos ouiros luncs iodos alno canio
111 O nonc roclanava dc Maria.

Dos orlcs o rinciro, rcgio nanio,
Quc scnic nais fcrvor, quc nais sc anina,
114 Do Surcno ScnIor ao soro, ianio

Dc nos disianic sc inicrnava acina,
Quc o asccio scu na incnsidadc ura,
117 Dc disiinguir a visia dcsanina.

Dos olIos ncus a fora cn vao sc aura,
Scguir qucrcndo a flana coroada,
120 Quc aos scu FilIo crgucu-sc ara a aliura.

Qual criana, dc lciic saciada,
Quc, avida ainda, nac csicndc os lraos,
123 No afcio scu nosirando-sc inflanada,

Cada cslcndor, sulindo nos csaos,
Tcndia-sc, a Maria rcvclando
126 Quanio os rcndcn dc anor ccclso os laos.

Dcois vcr sc fizcran nodulando
Hcgnu coc" cn iania consonancia,
194
129 Quc nc crdura na alna cssc Iino lrando.

OI! dos cclcsics rcnios quc alundancia
Sc conicn ncsscs cofrcs, quc Iao guardado
132 Fruios colIidos na icrrcna csiancia!

No ccu sc frui icsouro acunulado,
No ranio c cn Dalilnia conscguido,
135 Ondc o ouro ficara dcsdcnIado.

Do filIo dc Maria conduzido,
La iriunfa, or sua alia viioria,
Das duas lcis aos sanios rcunido,

139 Qucn guarda cIavcs da cclcsic gloria.

25. Tuu, c un dos noncs dc Diana, isio c da lua. 29. Un
so, Jcsus Crisio. 32. A dunu suIstuncu, Jcsus Crisio 37.
O SuIc c u Onotcncu, Jcsus Crisio 55. Ponu, a nusa da
ocsia lrica. 73. Hosu, a rosa nsiica, a Virgcn Maria. 74.
Os os, os Aosiolos. 88. Du Icu o o nonc cic., a Virgcn
Maria. 92. Essu uuu cstcu, a Virgcn Maria. 112. Dos
oIcs o nco, cgo nunto, o nono ccu, isio c, o rinciro
novcl, quc cnvolvc os oiio ccus infcriorcs. 119. A unu
cooudu, a Virgcn Maria, coroada clo arcanjo Calricl. 138.
Dus duus cs os suntos, os sanios do VclIo c do Novo
Tcsiancnio. 139. ucn guudu us cIuucs cic., S. Pcdro.

195

CANTO XXIV

Hcutz ogu uos suntos quc unncn o ntcccto dc Duntc. Ecs
nuncstuun o scu usscntncnto. O nus unnoso cntc os
suntos, S. Pcdo, uoxnu-sc nus do Poctu, o ntcogu soIc u
Fc. O ustoo uouu ntcuncntc us csostus dc Duntc o
uIcnou, cngndo-o tcs uczcs con o scu cscndo.

SODALCIO, ccia convidado
Do cordciro dc Dcus, quc da susicnio
3 Tal, quc o aciiic Icis scnrc saciado,

Sc inda anics dc cIcgar ao assancnio
Prclila csic Ioncn assin Dcus discnsa
6 Da ncsa, cn quc concis, icnuc fragncnio.

Alvio dai-lIc cn sua scdc incnsa.
Na fonic scnrc Iauris, dc quc dcriva
9 Quanio clc, sfrcgo asirando, cnsa."

Dissc cniao Dcairiz. Con flana viva,
guisa dc concia, a grci conicnic,
12 Cono csfcras cn olos, gira aiiva.

En rclogio qucn c aicnia a ncnic,
Das rodas una cuida csiar scn noio
15 E corrcndo csiar ouira vclozncnic.
196

Pclo vario conasso quc lIcs noio
Nas corcias, ja lcnio, ja arcssado,
18 Da gloria sua a csiinaiiva adoio.

Do crc'lo cn nor lclcza assinalado
Un lunc vi surgir iao vcniuroso,
21 Quc ouiro ncnIun ficara avaniajado.

En iorno a Dcairiz girou fornoso
Por vczcs ircs con iao divino canio,
24 Quc irasladar nao osso o son donoso.

Scrcvcr nao calc cna cnlcvo ianio,
Corcs nao icn alavra ou faniasia,
27 Quc crinan roriancnic o docc cncanio.

Sania irna nossa, quc dcssa aric cnvia
Dcvoios rogos, icu ardcnic afciio
30 Dcssa lcla corcia nc dcsvia."

Parando, o lcnio lunc ao claro asciio
Dc Dcairiz o soro Ia dirigido,
33 Quc falou do quc cu dissc clo jciio.

Eicrna luz dcssc varao sulido,
Quc dc Dcus" iorna as cIavcs da alcgria
36 Quc infinda icrra dcu, Ias rccclido,

Dcsic Ioncn cono quciras avalia
197
O salcr solrc a Fc lIc crguniando,
39 Pcla qual solrc o nar andasic un dia.

Sc lcn crc, sc lcn scra, icrno anando,
Ccrio salcis, ois icns fiiado a visia
42 Ondc iudo sc csia rcrcscniando.

Mas cono cidadaos o ccu conquisia
Pcla Fc vcrdadcira, ara Ionra-la
45 Eliquc clc or quc na Fc crsisia."

O lacIarcl arcsia-sc c nao fala
Tc quc o Mcsirc a qucsiao Iaja of'rccido,
48 Por arova-la, nao or icrnina-la.

Assin, dc iodas as razcs nunido,
Disus-nc, cnquanio Dcairiz sc clica,
51 A ial assunio, or ial Mcsirc arguido.

Tcu cnsar, lon crisiao, nc significa.
O quc c Fc?" Prcsio, ouvindo, o rosio alava
54 Para a luz, quc a qucsiao dcsia aric indica.

Volici-nc a Dcairiz. ja nc accnava
Para quc scn dcicna agua fizcssc
57 Droiar da inicrna fonic, ondc a guardava.

A graa, quc conccdc cu nc confcssc
Ao sullinc Prinoilo" assin digo
60 Pcrniia quc os concciios claro crcssc!
198

Cono cscriio, Pai ncu," dcois rossigo
Foi con vcrdadc clo irnao anado,
63 Quc Fona cn lon caninIo s coniigo,

a Fc a sulsiancia do cscrado
E arguncnio cvidcnic do invisvcl.
66 Da Fc a csscncia assin icnIo julgado."

Tornou-nc. O arcccr icu c lausvcl,
Sc o orquc foi sulsiancia dcfinida
69 E arguncnio ic fica inicligvcl."

Dc nisicrios" dissc cu sona crcscida,
A nin ncsias csfcras rcvclada,
72 Esia na icrra aos olIos cscondida.

Sua cisicncia cn crcna c so firnada,
En quc sc fundancnia alia Escrana.
75 Sulsiancia, ois, icn sido iniiiulada.

E cono cn crcna o raciocnio lana
As rcnissas scn icr nais ouira visia,
78 Por isso dc arguncnio o nonc alcana."

Sc quanio la na icrra Ioncn conquisia
Por douirina, assin fossc conrcndido,
81 Lugar faliava ao cngcnIo do sofisia"

Daquclc accso anor foi rcsondido;
199
E nais. Ncsia nocda caninado
84 Mcial c cso nuiio lcn icn sido.

Mas diz. na lolsa a icns arrccadado?"
Sin" iornci iao rcdonda c, iao olida,
87 Quc do lon cunIo csiou ccriificado."

A voz cniao, dcssc cslcndor sada
Pcrguniou-nc. Essa cdra rcciosa,
90 En quc ioda viriudc sc acIa crguida

Dondc a icns?" Eu. A cIuva coiosa,
Pclo Esriio Sanio dcrranada
93 Na Lci aniiga c nova oricniosa,

Fazao c, orquc foi-nc dcnonsirada
Con agudcza ial, quc ouira scria
96 Oliusa, sc lIc fora conarada."

Porquc divina lci arcccria
A nova c a aniiga" a voz logo rciorna
99 Quc a iao rofunda convicao ic guia?"

rova quc a vcrdadc clara iorna
Dc olras a scric" cu dissc a quc naiura
102 Nunca fcrro aqucccu, laicu ligorna."

A luz nc rclicou. Qucn ic asscgura
Quc as olras fosscn iais? Qucn dcfcndido
105 Por rovas dcvc scr. Qucn nais io jura?
200

Eniao falci. Sc o nundo convcriido
Scn nilagrcs dc Crisio lci sc Iouvcssc,
108 Esic o naior nilagrc Iouvcra sido;

Porquc olrc, cn jcjun, ara icr ncssc
Scncado Ias na icrra oiina lania.
111 Ondc foi vinIa, Iojc csinIal so crcscc."

Mal conclua, quando a coric sania
Nas csfcras Louvcnos Dcus! cnioa
114 Ncssa ioada, cn quc no ccu sc cania.

Do sullinc Darao, quc aic a c'roa
Dc rano cn rano nc clcvado Iavia,
117 Naquclc canc, a voz dc novo soa.

A graa con iua ncnic consorcia
Tanio, quc or icus lalios icn falado.
120 Tc aqui rcsondcsic o quc cunria.

Dou, ois, asscnso ao quc nc icns iornado;
Mas iua crcna crinc, lIc acrcsccndo
123 Dc quc fonic iua alna cla Ia lroiado."

Sanio Padrc, o Sriio, quc vcndo
Sias quanio crcsic, ianio quc cIcgasic
126 Ao Sculcro, o nais noo anicccdcndo,

Dirci" lIc iorno (assin dcicrninasic}
201
Da ninIa Fc a fornula cvidcnic,
129 Sua origcn dirci cono ordcnasic.

En un so Dcus cu crcio onioicnic,
Eicrno, quc, inuiavcl, os ccus novc
132 No dcscjo c no anor scnrc clcncnic.

Sao, ara quc ial crcna sc conrovc,
Mciafsica c fsica discrcias;
135 Mas da vcrdadc a rova ianlcn cIovc

Por Moiscs, clos salnos, or rofcias,
Pclo EvangclIo c cscriios, quc insirado
138 Vos icn o Es'riio Sanio, alnas sclcias.

Nas Trcs Pcssoas crcio afcrvorado;
Crcio na csscncia dclas Una c Trina,
141 Tanio quc c sia con suo lcn conjugado.

O quc dc alios nisicrios da divina
Condiao digo, cn iraos nil sc asscla
144 En nin cla cvangclica douirina.

Esic o rincio, csia a fagulIa lcla,
Quc dcois sc dilaia cn flana ardcnic
147 E cn nin ciniila, qual nos ccus csircla."

Qual airao, quc dc scrvo diligcnic
Arazvcis noicias cscuiando,
150 Fciio o silcncio, o alraa dc conicnic,
202

Assin, quando acalci, nc alcnoando
E caniando, ircs vczcs nc accrcava
O cslcndor aosiolico, nosirando

154 Das rcsosias quc cu dci quanio folgava.

20. Un unc, S. Pcdro. 39. Pcu quu soIc o nu undustc un
du, solrc as aguas do Mar dc Tilcradc, S. Maicus, Ev. XIV.
59. Pno, assin cIanava-sc, no ccrciio ronano, o
ccniuriao da rincira cooric; aqui indica S. Pcdro. 62. Inuo
unudo, S. Paulo. - 64-66. A c cic., Danic rccic a dcfiniao quc
da fc dcu S. Paulo na Esiola aos Hclrcus, XI, 1. 98. A nouu
c u untgu, o novo c o vclIo icsiancnio. 106-108. Sc o nundo
conuctdo cic., Danic rccic a arguncniaao dc S. AgosiinIo,
Dc Cu. Dc, livro XXIV, ca. 5. 125-126. uc cIcgustc uo
scuco cic. S. Pcdro cIcgou ao sculcro dc Jcsus, dcois da
rcssurrciao, anics dc S. Joao Evangclisia. Joao XX, 1-9.

203

CANTO XXV

S. Tugo cxunnu o Poctu soIc u Escunu, cguntundo cn
quc cu consstc, sc cc u ossu, dc ondc uco ncc. A scgundu
cguntu csondc Hcutz; us outus duus csondc Duntc.
Aoxnu-sc S. Jouo Euungcstu, c dz u Duntc quc o scu coo,
ucsu du conun onuo, nocndo, cuu nu Tcu.

SE csic sacro ocna Iouvcr odido
(En quc icn osio a nao o ccu c a icrra
3 E cn quc Ici or ianio icno cnagrccido}

Aquclc odio alrandar quc nc dcsicrra
Do lclo arisco, ondc cu dorni cordciro,
6 Conirario aos lolos, quc lIc novcn gucrra;

Con voz c la nclIor quc dc rinciro
Voliando, cu do laiisno solrc a fonic
9 Hci-dc, vaic, cingir-nc dc lourciro;

Pois la cnirci na fc, quc una alna insonic
Aroina dc Dcus c causa Ia sido
12 Dc girar Pcdro cn iorno ninIa fronic.

Eniao a nos un lunc vcn sado
Da grci, a quc a rincira cricncia
15 Dos vigarios, quc Ia Crisio insiiiudo.
204

Dcairiz, rcslcndcnic dc alcgria,
OlIa!" nc dissc Eis o Darao fanoso
18 Por qucn vai-sc Calzia cn ronaria!

Quando consoric accrca-sc anoroso
O onlo, cada qual nosira, girando
21 Enirc arrulIos o ardor scu anoroso.

Os dois Prncics vi iao lcdos, quando
Da gloria sua no cslcndor sc acolIcn
24 O nanjar, quc sc frui no ccu louvando.

Dcois quc as saudacs cnirc si colIcn
Coun nc cada un iaciio fica
27 Con iais clarcs, quc dc os olIar nc iolIcn.

Sorrindo, Dcairiz assin sc clica.
alna cgrcgia, or qucn foi dcscriia
30 Dclcia, dc quc a nossa igrcja c rica,

Aqui a Es'rana faz ouvir lcndiia.
Mosirasic-a, ioda vcz quc aos ircs Ia dado
33 Jcsus dc vc-lo cn sua Cloria a diia."

Erguc o rosio con sriio csforado,
Pois da icrra qucn solc a iania aliura
36 Scr dcvc ao lrilIo nosso afcioado."

O anino dcsia aric nc asscgura
205
A luz scgunda; a visia, ois, lcvanio
39 Aos nonics, cujo lunc a fcz cscura.

Sc o nosso Fci ic Ia dado favor ianio,
Quc vcs os condcs scus anics da noric
42 Do scu alacio no rccinio sanio,

Porquc, vindo c vcrdadc dcsia coric,
A Escrana, quc ianio os Ioncns rcndc,
45 En ii, nos nais o coraao conforic.

O quc cla scja diz, cono sc accndc
En iua alna; diz dondc sc origina."
48 Esias alavras inda o sanio ccndc.

E qucn as lunas conduziu lcni'na
Das asas ninIas ncsic vo ingcnic,
51 Tornou, or quc a rcsosia nc rcvina.

A niliianic Igrcja un nais ardcnic
FilIo nao icn na Es'rana, cono cscriio
54 no Sol, quc alunia a nossa ncnic.

Eis or quc Dcus crniic quc do Egiio,
Para vcr a Siao iinIa cIcgado
57 Anics dc csiar o icno scu rcscriio.

Os ouiros onios dois lIc Ias crguniado,
Soncnic or quc icrra clc rcsira
60 Quanio cs dcsia viriudc dclciiado.
206

LIos dcio, scn quc assin vangloria aufira;
Podcra rcsondcr ao icu conicnio,
63 Sc a Craa divinal o alcnia c insira.

Cono disc'lo, quc a scu Mcsirc aicnio
Dc assunio fala, cn quc c criio c ccrio,
66 Folgando dc nosirar zclo c ialcnio,

Escrana c" dissc iu guardar ccrio
Da Cloria, cla Craa roduzida
69 E ncriio rovado c dcscolcrio.

Scndo luz dc asiros nuiios roccdida,
Pclo suno canior do Suno Cuia
72 Foi-nc rinciro na alna iniroduzida.

Escrc cn ii na ccclsa Tcodia
Dissc aquclc, quc o nonc icu conIccc.
75 Con fc cono cu, qucn nao conIcccria?

Cono scu rocio, ianlcn solrc nin dcscc
O da Esiola sacra c, rcdundanic,
78 Ouiros inunda a cIuva, quc rccrcscc."

Falava assin. do scio coruscanic
Daquclc inccndio ircnulava cIana,
81 Qual rclanago, suliia, inccssanic.

Fcsondcu-nc. Essc anor quc inda nc
207
inflana
Pcla viriudc, quc nc dcra alcnio
84 No naririo, ao findar da vida a irana,

Airai-nc a ii, quc icns conicniancnio
Por cla; c, ois, nc diz dc qual vcniura
87 A Escrana ic fcz ronciincnio."

E cu. Foi dcclarado na Escriiura
O sinal (sua forna csia salida}
90 Dc alnas, quc, anigas, o ScnIor aura

Dissc Isaas. cada qual cingida
En sua airia scra dc dula vcsic,
93 E a airia sua c ncsia docc vida.

Por quc nais a vcrdadc nanifcsic,
Das candidas csiolas discorrcndo
96 Mais claro icu irnao falou do quc csic."

Palavras iais cu rofcrido Iavcndo.
Scunt n tc" rcssoa la da aliura,
99 Ao Iino os coros iodos rcsondcndo.

Lunc cnirc clcs dcois ianio fulgura,
Quc, sc o Canccr iivcssc igual csircla,
102 Fora do invcrno un ncs luz scn nisiura.

Cono lcda no lailc cnira a donzcla
E, ara a noiva Ionrar, dana inoccnic
208
105 Scn quc vcio ou vaidadc incrc ncla.

O clarao assin vi rcslandcccnic
Aos dois sc aroinquar, quc circulavan
108 Quanio convinIa ao scu anor ardcnic.

Enirou no canio c dana, quc fornavan.
Qual scn voz sosa inoia, aos ircs o asciio
111 Dc Dcairiz os olIos conicnlavan.

O sanio c csic, quc csirciiava ao ciio
O nosso Pclicano c dclc Ia sido
114 Solrc a cruz nissao sullinc clciio."

Assin diz Dcairiz. Scnrc cnlclido
O scu olIar csia na luz icrccira
117 Dcois, cono anics dc cu a icr ouvido.

Qucn do sol fiia os olIos na carrcira,
Crcndo vc-lo dc cclisc anuviado,
120 Para vcr scnic o cfciio da ccgucira.

Por cssc lunc assin fui dcslunlrado.
Por quc ic afanas rocurando" fala
123 O quc no ccu nao odc scr acIado?

Na icrra o coro ncu icrra iguala,
Aic quc o nosso nuncro conlcic
126 O quc cicrno roosiio assinala.

209
Tcr vcsics duas so do ccu concic
No clausiro aos luncs dois, quc sc clcvaran.
129 Esia vcrdadc ao nundo icu rccic."

Calou-sc c os cslcndorcs ircs araran
E con clcs a docc nclodia,
132 Dc quc os sons a corcia aconanIaran.

O rcno, assin, quc o nar dc anics fcria,
Sc Ia fadiga ou crigo, c lcn quc ccssc,
135 Logo ao sinal do aiio, quc assolia.

Na ncnic ai! quanio a conoao rccrcscc,
Quando o gcsio nao udc vcr fornoso
Dc Dcairiz ainda quc cu siivcssc

139 Ao scu lado c no nundo glorioso!

1-6. Sc cstc suco ocnu cic. Danic crinc a cscrana quc o
scu Pocna alrandc os csriios dos scus concidadaos c lIc scja
conccdida a volia a Florcna. 17-18. O Huuo cic., S. Tiago,
cujo coro foi sculio cn Conosicla, na Calcia. 24. O
nunu, Dcus. 29-30. Po qucn o dcsctu cic. rcfcrc-sc
Danic cIanada csiola caiolica quc, orcn, or nuiios c
airiluda a S. Tiago Zczcdcu. 32-33. Todu ucz cic.. no
EvangclIo os ircs aosiolos Pcdro, Joao c Tiago figuran as ircs
viriudcs icologais, a fc, a caridadc c a cscrana.

210

CANTO XXVI

O ustoo S. Jouo ntcogu Duntc u cscto du tcccu utudc
tcoogu, u Cududc. Hcsondc Duntc c os scus concctos suo
uuuddos o todu u cotc cccstc. Hcutz cuuuu no Poctu u
ustu quc cstuuu ouscudu. Aoxnu-sc Aduo quc Ic uu c
cscuccc uguns ontos duudosos dc Duntc.

FOSSE ja noria a visia cu rcccava,
Eis da fulgida flana, quc ofuscara,
3 Aicnio fcz-nc a voz, quc assin falava.

Enquanio a fora a visia nao rcara,
Quc cn ninIa nnia luz Ias consunido
6 Concnsaao no discursar dcara.

Conca c diz ra ondc c dirigido
Tcu csriio c salc quc, sc cscura
9 A visia scnics, nao a icns crdido;

Pois qucn ic guia na divina aliura
Viriudc icn no olIar, cono Anania
12 Nas naos iivcra, quc a ccgucira cura."

Quando lcn lIc arouvcr" cu rcsondia
Fcncdio aos olIos dc, or ondc a cIana
15 Con cla cnirou, quc scnrc inccndia.
211

O Dcn, quc clo ccu razcr dcrrana
Alfa c ncga Ia sido na cscriiura,
18 Quc anor ou foric ou lcvc cn nin roclana."

Aqucla ncsna voz, quc nc asscgura
Nao Iavcr cu dc suliio ccgado,
21 Inda cciiar-nc a lIc falar rocura.

Por nais csirciio crivo scr assado
Dcvcs" dissc c orianio dcnuncia
24 O quc ao fiio Ia icu arco cndcrcado."

Fazcs" iornci da sa filosofia
E auioridadc, quc daqui dcsccndc,
27 Mc influcn dcssc anor ioda a cncrgia.

O lcn, cnquanio lcn, quando sc cnicndc,
Aicia anor quc c ianio nais ardcnic,
30 Quanio nais dc londadc cn si conrcndc.

ois, csscncia, cn si ianio ccclcnic,
Quc iodo lcn, quc scr lIc ossa cicrno
33 Fcflco c so da sua luz fulgcnic;

Airai, nais quc ouira, o csriio, quc, icrno,
Anando, conIcccr odc a vcrdadc,
36 Quc dcsia rova c o aliccrcc cicrno.

Dcssa vcrdadc cu vcjo a claridadc
212
Naquclc, quc dcnonsira o anor rinciro
39 Dc iodo cnic, a qucn calc cicrnidadc.

Vcjo na voz do Auior, so c vcrdadciro,
Quc dc si dissc, a Moiscs falando.
42 O lcn ic Ici-dc nosirar crfciio c iniciro.

Tanlcn iu no rcvclas, concando
O sullinc rcgao, quc icrra cnsina,
45 Mais quc os ouiros, o arcano vcncrando."

Pcla razao" ouvi cla divina
Auioridadc, quc con cla acorda,
48 O anor icu, c nais quc iudo a Dcus dcsiina.

Diz-nc, orcn. nao scnics ouira corda,
Quc ara Dcus ic arrasia? Faz aicnic
51 Con quanios dcnics cssc anor ic norda."

Da guia dc Crisio nao nc foi laicnic
O roosiio sanio c ondc qucria
54 Na rofissao lcvar-nc diligcnic.

Esinulos, quc ossan" lIc cu dizia
Para Dcus inclir a Iunana csscncia,
57 Tcn ninIa caridadc noiic c dia;

Porquc do nundo o scr; ninIa cisicncia;
A noric quc sofrcu ara quc cu viva;
60 O quc cscra un crisiao da fc na ardcncia;
213

Do lcn, quc cu dissc, a inicligcncia aiiva,
Mc afasiaran do nar do anor culado,
63 Do sanio anor nc conduzindo vida.

As florcs, dc quc o Iorio c iodo ornado,
Do Jardinciro cicrno, cu ano ianio,
66 Quanio clc cn crfciao lIcs icn doado."

Calci-nc c rcsoou nclfluo canio
Pclo ccu, quc Dcairiz aconanIava,
69 Dizcndo iodos. Sanio! Sanio! Sanio!

Cono ungcnic luz olIos dcsirava
Do sono, a visia, o lrilIo rocurando,
72 Quc as alclras dcsccrra, invadc, agrava;

E o dcscrio, os noiivos ignorando
Da suliia viglia, olIos dcsvia,
75 Na ncnic, cnianio, a rcflcao calando.

En nin, dcssa aric, a ncvoa dcsfazia
Dc Dcairiz o olIar, quc clo csao
78 Dc nais dc nilIas nil rcslcndccia.

Eniao nais claro quc anics a vcr asso.
Quaria luz crio a nos, naravilIado,
81 Diviso c una crgunia logo fao.

E cla. Ncssc lunc, ora cIcgado,
214
Scu Criador conicnla a alna rincira
84 Quc a Viriudc rincira Iaja criado."

Qual frondc, quc, ao sorar da aura ligcira,
O cino curva c, logo aos, sc crgucndo
87 Pcla fora, quc a iorna solranccira,

Tal cu, cssas alavras lIc cnicndcndo
Ainiio fiquci; dcois scguro
90 Fcz-nc un dcscjo, quc nc csiava ardcndo.

nico ono, quc nasccu naduro!
Dos Ioncns ai, quc Ias visio filIa c nora
93 En cada csosa cniao c no fuiuro!

Dcvoia c Iunildc a ninIa voz ic cora!
Fala-nc, ois! Do ncu dcscjo cs ccrio;
96 Alncjo ouvir-ic, c nao io crcsso agora."

Cono dc nanio un aninal colcrio
Movincnio, quc os ncnlros scus agiia
99 Pclo cnvoliorio, dcia dcscolcrio.

Assin cssa rincira alna lcndiia
Pclo ircnor da sua luz nosirava
102 O razcr dc agradar-nc quanio a cciia.

Nao Ici nisicr dcclarcs" nc iornava
Tcu dcscjo, nclIor quc iu salcndo
105 Quanio a ccricza cn iua ncnic grava.
215

Ncssc csclIo infalvcl csiou lcndo,
En quc c iodo o visvcl rcflciido,
108 Cousa ncnIuna o rcflciir odcndo.

Ouvir asiras quando vindo Ici sido
La no sanio jardin, dondc, guiado
111 Por iao conrida cscada, icns sulido;

Quanio icno ali fui dcliciado;
Da colcra divina a causa vcra;
114 Quc idiona falci, or nin fornado.

O ono, o filIo ncu, nao considcra
Moiivo so or si do accrlo clio,
117 Mas ordcns iransgrcdir, quc Dcus nc dcra.

La dondc Dcairiz novcu Virglio
Quairo nil c irczcnios c dois anos
120 A vcniura anclci dcsic conclio.

Do dcsicrro scnii na icrra os danos,
Enquanio vczcs novcccnias irinia
123 Scu giro fcz o sol do ccu nos lanos.

Anics quc a gcnic dc Ncnrod consinia
En ncicr naos olra inicrninavcl,
126 A lngua, quc falci, sc acIava ciinia.

Dc Ioncn fciiura scnrc crduravcl
216
Nao c; vcn do caricIo c un dia ccssa,
129 Do ccu scgundo o influo variavcl.

A Iunana fala a naiurcza crcssa;
Por cla o nodo dc falar dciado
132 Ao Ioncn csia, scgundo lIc inicrcssa.

Anics dc cu icr no infcrno cncirado
E o surcno lcn significava,
135 Quc dcsia lcda luz nc Ia circundado;

Dcois cn E o nonc sc nudava;
Qual rana dos noriais uso varia,
138 Succdc a folIa nova quc sccava.

No nonic, quc nais alio ao ar sc cnvia
Sania vida vivi, dcois culada,
Da Iora rina sciina do dia,

142 Nouiro quadranic o sol fazcndo cnirada."

2. Fgdu unu, S. Joao Evangclisia. 11. Anunu; a nao dc
Ananias icvc a viriudc dc rcsiiiuir a visia a S. Paulo, quc ficara
ccgo cla luz do ccu quc o invcsiiu (Aios dos Aosiolos IX, 10-
17}. 38. Nuqucc cic. Danic sc rcfcrc ou a Plaiao ou a
Arisioiclcs, cn algun onio dos scus livros no qual dcclaran
quc Dcus c a surcna causa. 44-45. O suInc cguo, o
EvangclIo dc Sao Joao. 83-84. Anu ncu, Adao; Vtudc
ncu, Dcus. 118-120. Lu dondc cic. o linlo. Danic,
scguindo o calculo d'Eusclio, crc quc da criaao do nundo aic
a noric dc Jcsus Crisio assaran 5.232 anos, suliraindo dos
217
quais os 950 quc Adao vivcu, fican 4302 anos. 139-141. No
nontc cic., Adao vivcu no Paraso Tcrrcsirc, isio c, na aric
nais alia do nonic Purgaiorio, acnas scic Ioras.
218


Atcnto cz-nc u uoz...
219

CANTO XXVII

S. Pcdo cxoIu os nuus ustocs du Igcu; c todos os suntos
nuncstun u suu uouuuo us uuuus do Astoo.
Nouuncntc o Poctu contcnu u Tcu, c, dcos, con Hcutz,
ccuu-sc uo Pnco Muc.

CLFIA ao Pai! Cloria ao FilIo! ao Esriio Sanio!
Unssono cnioava o Paraso.
3 Scnii-nc inclriado ao docc canio.

Parcccu-nc o quc cu via un docc riso
Do univcrso. ionava-nc a clricdadc
6 Pclos olIos c ouvidos o juzo.

julilo! incfavcl f'licidadc!
Dc az o vida inicira c dc icrnura!
9 Fiqucza ccria, iscnia dc ansicdadc!

Fulgia-nc anic os olIos a luz ura
Dos cslcndorcs quairo; nais lrilIanic
12 O quc vcio rinciro cis sc afigura!

E ial sc nc arcscnia o scu scnllanic,
Qual fora Jovc, sc, avcs clc c Maric,
15 A lunagcn irocasscn ruiilanic.

220
A Providcncia, quc no ccu rcaric
Tarcfa a cada qual, calar fizcra
18 O vcniuroso coro cn ioda aric,

Quando lIc ouvi. A cor sc cn nin sc alicra
Nao o csiranIcs. cnquanio csiou falando
21 Mudana igual cn iodos vcr cscra.

Qucn, ncu lugar na icrra ora usurando,
Mcu lugar, ncu lugar, vago cn rcscna
24 Dc Crisio o dcia, convcricu ncfando

Mcu ccniicrio na scniina incnsa
Dc sanguc c odridao, con quc o crvcrso,
27 Do ccu lanado, frui dclcia inicnsa."

O ccu cniao cu vi iodo sulncrso
Na cor, quc or nanIa c iardc accndc
30 Solrc as nuvcns o sol do lado advcrso.

Qual a dana, quc viriudc culios rcndc
E, dc si lcn scgura, sc cnrulcscc,
33 Quando iorczas dc ouira ouvc c conrccndc,

Dcairiz iransnudada nc arccc,
Ao ccu anic a aiao do Onioicnic
36 Igual cclisc cn scio quc cnvolvcssc.

Prosscguiu logo o Aosiolo cnincnic;
E ianio a voz lIc csiava dcnudada,
221
39 Quc nais nao fora o vulio scu rulcnic.

Con sanguc ncu a Igrcja alincniada
Nao foi, ncn Lino c Clcio o scu lIc dcran
42 Dc ouro cn ganancia ara scr nudada.

Cono Caliio c Pio ncrcccran,
Urlano c Siio a scniicrna vida?
45 Pos nuiio ranio o sanguc scu vcricran.

Por nossos succssorcs dividida
Nao quiscnos a grci aric cIanada
48 dcsira, aric csqucrda rcclida;

Ncn quc das cIavcs fossc a insgnia usada
Por csiandaric cn cano sanguinoso
51 Conira crisiaos cn gucrra cncarniada.

Ncn quc, or rivilcgio ncniiroso
Dc iraficancia, cn sclo cu figurassc
54 Quania vcz dc udor nc accndo iroso!

Con vcsics dc asior lolo raacc
Daqui cn cada ascigo sc avisia.
57 Para quc nao surgiu Dcus, quc os fulninassc?

Dc CasconIa c CaIors raa nalquisia
Dclcr-nos sanguc vcn. lclo conco,
60 O indi'no fin quc icns, quanio conirisia!

222
Mas Dcus quc a Fona, do scu nal no cccsso,
Dc nundo cn gloria os Ciics nandava,
63 Dara socorro, cono foi-nc crcsso.

E iu, quc o cso da naicria grava,
Voliando, o filIo, ao nundo lIc rcvcla
66 Quanio cu ic digo dcssa gcnic rava."

Cono o vaor nos arcs sc congcla,
E cn flocos laia, quando o sol iocado
69 Pclas onias csia da Calra lcla;

Assin vi cu o cicr adornado
Dc clarcs iriunfanics, quc dciido
72 Havian-sc na aliura ao nosso lado.

TinIa-os a visia na asccnsao scguido
E os scguiu ic quc cnfin sulir avanic
75 Pclo csao nao foi-lIc crniiido.

Quc cu nao odia vcr nais adianic
Noiando, Dcairiz dissc. Fcara
78 Quanio agora, girando, csias disianic."

Dcsdc a Iora, cn quc a icrra cu conicnlara,
Por iodo o arco, quc o clina faz rinciro,
81 Do ncio aic o fin, ja nc avanara.

A assagcn, quc Ulisscs avcniurciro
Alcn Cadcs icniou c a laga via,
223
84 En quc Euroa foi cargo razcniciro,

Naqucla arca inda nais divisaria;
Porcn sol os ncus cs o sol andava
87 Disiancia, quc a dc un signo rcccdia.

A nanorada ncnic, cn quc rcinava
Scnrc a ScnIora ninIa, no inccniivo,
90 Mais quc nunca dc olIa-la sc inflanava.

Sc dc aric ou naiurcza alno airaiivo
Pclos olIos rcndcr nos odc a ncnic,
93 Scja cn iniura, scja cn coro vivo,

Nada foran, conjunias, ccriancnic,
Anic o cnlcvo quc o ciio nc ilunina,
96 Quando nc volia ao gcsio scu ridcnic.

Viriudc, olIando-a cn nin ianio sc afina
Quc do ninIo dc Lcda nc dcsirava
99 E ao ccu vclocssino nc cnina.

Tanio na aliura c lrilIo sc nosirava
Unifornc csic ccu, quc cu nao salia
102 Qual ouso Dcairiz nc dcsiinava.

Ela, orcn, quc o ncu dcscjo via
No sorriso iao lcda assin conca,
105 Quc cn scu rosio culiar Dcus arccia.

224
O novincnio, quc no ccniro ccssa,
En iorno ao qual, orcn, iudo o nais gira,
108 Daqui ariindo roda sc cndcrca.

Soncnic a sua aao csic ccu iira
Da solcrana Mcnic, cn quc sc accndc
111 O anor, quc o novc, o influo, quc rcsira.

Dc luz c anor un crculo o conrccndc,
Assin cono clc aos nais; dcsic rccinio
114 Unicancnic qucn lIo cingc cnicndc.

Scu novincnio c or si so disiinio,
Por clc os ouiros ccus ncdidos scndo,
117 Cono dcz or nciadc c or scu quinio.

Ficas, orianio, ao claro conIcccndo
Cono o icno a raiz ncsic ccu icnIa,
120 As ranas clos ouiros csicndcndo.

Faial colia; quc os noriais dcscnIa
En iao rofundo clago, quc alar-sc
123 Do alisno fora a visia cn vao sc cncnIa!

Nos Ioncns o qucrcr odc cnflorar-sc,
Mas dc cIuvas coninuas aouiado
126 Don fruio sao nao Ia-dc conscrvar-sc.

Fc, inoccncia, alrigo icn luscado
Nas crianas; nas cada qual sc csquiva
225
129 Anics quc facc o luo Iaja aoniado.

Qucn lallucia dc concr sc riva;
En icndo solia a lngua, a qualqucr Iora
132 Mosira cn ioda iguaria fonc aiiva.

Qucn lallucia a nac rcsciia c adora;
Mas, quando a voz ja scnic dcsrcndida,
135 Vc-la cn norialIa o scu dcscjo cora.

Assin dc alva sc iorna cncgrccida
A cuiis da gcniil filIa daquclc,
138 Quc iraz nanIa, da noiic cn dcscdida.

EsiranIcza, orcn, dc ii rcclc
Vcndo o gcncro Iunano iransviado.
141 Qucn Ia quc cn lcn rcgc-lo sc dcsvclc?

Por fora do ccnicsino olvidado
Inda anics dc dciar Janciro o invcrno,
144 Hao dc as csfcras dar iao foric lrado,

Quc a foriuna, dc cs'rana alvo Iodicrno
Fara quc as oas dcn lugar s roas,
A arnada corrcra con lon govcrno

148 E aos as florcs virao fruias loas."

226
10-11. A uz uu dos cscndocs quuto, as alnas dos ircs
aosiolos c dc Adao. 13-14. O scu scnIuntc, quu ossc Jouc
cic., S. Pcdro dc lranco quc cra ficou vcrnclIo, cono o lancia
dc Maric. 22. ucn, ncu ugu nu tcu ou usuundo, o
aa Donifacio VIII, quc, scgundo o Pocia, olicvc o Paado
usando dc fraudcs. 25. Mcu ccntco, Fona ou ncsno o
Vaiicano, ondc scgundo a iradiao foi sculiado o coro dc S.
Pcdro. 41. Lno c Ccto, S. Lino c S. Clcio foran succssorcs dc
S. Pcdro. 43-44. Sxto foi clcvado ao Paado no ano 128; Po
cn 154; Cuxto cn 218 c UIuno cn 231. 58-59. Dc
GusconIu c CuIos; o Pocia aludc a Joao XXII dc CaIors,
clcvado ao aado cn 1316 c a Clcncnic V dc CasconIa, aa
cn 1305. 79-84. Dcsdc u Iou cic.; dcsdc a Iora cn quc cla
rincira vcz cu olIara ara a icrra, noici quc Iavia crcorrido a
quaria aric da csfcra c, or isso, cran assadas scis Ioras.
98-99. NnIo dc Lcdu, consiclaao dos Ccncos (Casior c Polu
nasccran dos anorcs dc Lcda con o cisnc}. 142-144. Po
ou do ccntcsno oududo cic., anics do ncs dc janciro nao
nais cricnccr ao invcrno, c sin rinavcra, cla acunulaao
das fracs dc icno quc nao foran calculadas na rcforna do
calcndario cfciuada or Julio Ccsar, quc ainda vigorava no
icno do Pocia. 147. A unudu, a Iunanidadc.
227


Gu uo Pu! Gu uo FIo! uo Esto Sunto...
228

CANTO XXVIII

Duntc uouc os oIos uu Hcutz, quc cstuuu utus dcc; dcos
nu uu u cntc c uc un onto IIuntssno, cn tono do quu
sc noucn nouc ccuos dc uz, quc gun nus uduncntc c
suo nus IIuntcs quunto nus xnos cstuo dcc. Aqucc
onto c Dcus; os ccuos suo os coos ungccos.

DEPOIS quc accrca do cisiir rcscnic
Dos nscros noriais nosirou vcrdadc
3 Aqucla a quc cnarasa a ncnic,

Cono qucn vc no csclIo a claridadc
Dc iocIa, quc dc iras csicja accsa,
6 Susciia inda nao icnIo da vcrdadc;

E, ara olIar voliado, icn ccricza
Dc quc o vidro c ficl ao quc arcscnia,
9 Cono o canio c do nciro a naiurcza.

Assin ninIa ncnoria rcrcscnia
Quc cu fiz, nos lclos olIos nc cnlcvando,
12 Con quc anor caiivou ninIa alna iscnia.

Dc os conicnlar, orcn, os ncus dciando
E no quc cssc orlc faz onioicnic,
15 Quando cn scu giro aicnia-sc os fiiando,
229

Un onio vi, quc lunc iao fulgcnic
Dardcjava, quc a visia dcslunlrada,
18 FccIava-sc anic o lunc iransluccnic;

Esircla, ao arcccr, nais aoucada,
Junio dcla, dc lua figurada,
21 Cono csircla ao c dc ouira colocada.

Cono a c'roa ialvcz, quc sc dcara
Cingindo asiro, quc a iorna luninosa,
24 Quando o vaor quc a icn nais condcnsara,

gnco crc'lo, cn carrcira inciuosa.
Disianic, ao Ponio nais vcloz ccrcava
27 Do quc a csfcra quc vai nais rcssurosa.

Esic crc'lo rinciro ouiro alraava;
Ao icrcciro o scgundo, ouiro ao icrcciro,
30 Ao quario o quinio c o scio o circundava.

Tao largo o sciino cra, quc, inda iniciro,
Alrangido, or ccrio, o nao icria
33 Aquclc, quc dc Juno c ncnsagciro.

Oiiavo c nono assin. nas sc novia
Mais lcnio cada qual, scgundo clc cra
36 Mais longc do rinciro, quc corria.

E a flana ruiilava nais sinccra
230
No quc da Ecclsa luz nais crio csiava
39 Crcio quc cn fluo scu nais rccclcra.

Mas Dcairiz, quc o cnlcio ncu noiava
Daquclc Ponio o ccu c a naiurcza
42 Esiao na dccndcncia" nc falava.

OlIa o crc'lo nais roino c a rcsicza,
Quc ianio lIc acclcra o novincnio.
45 Dc ardcnissino anor ungc-o a vivcza."

Sc do nundo." cu lIc dissc o rcgincnio
Fossc qual ncsics orlcs aarccc
48 Do quc ouo cu conscguira ja conicnio;

Mas no nundo scnsvcl nc arccc
Scr cada csfcra ianio nais divina,
51 Quanio nais longc do scu ccniro dcscc,

Sc insiruir-nc o qucrcr icu dcicrnina
Ncsic scrafico, csiucndo icnlo,
54 Quc so con luz c con anor confina,

Elicar-nc ic digna, orquc o ccnlo
Nao sc conforna cn iudo ao scu nodclo.
57 Por salcr a razao cn vao conicnlo"

Dc dcsaiar o no sc ardcnic anclo
Tcus dcdos nao conicnian, nao ic csanic.
60 Tal c, orquc ningucn icniou solvc-lo."
231

Tornou-nc cla c scguiu. Tcras lasianic
No quc dirci dc luz ao cnicndincnio.
63 Agua o cngcnIo c cscuia vigilanic.

Nos crc'los cororais o crcscincnio
Fcgula clo influo, quc c sargido
66 Nas arics quc lIcs fornan conlcncnio.

Mor londadc, nor lcn icn roduzido
Dc nor lcn foi nor coro aquinIoado,
69 Sc igual rinor nas arics c coniido.

O crc'lo, ois, do qual arrclaiado
Cira o alio univcrso, c rcfcrcnic
72 Ao dc anor c cicncia nais doiado.

Sc viriudc a ncdida roriancnic
Adaias, nao rcgcndo-ic a aarcncia
75 Das sulsiancias, quc cn crc'los icns cn
frcnic,

Mirfica Ias dc vcr corrcsondcncia
Enirc naior c nais, ncnor c ncnos
78 En cada ccu c a sua inicligcncia."

Cono os arcs sao fulgidos, scrcnos,
Sc Dorcas sora aqucla facc incIando,
81 Quc os Ialiios difundc nais ancnos.

232
Fcsolvcndo-sc a ncvoa c sc aagando
A sonlra quc o Icnisfcrio cncgrccia,
84 E o ccu, a rir-sc, as onas osicniando.

Assin cu, quando aqucla quc nc guia
Con sua clicaao ninIa alna aclara,
87 E a vcrdadc, qual asiro, nc alunia.

Dcois quc as vozcs suas rcnaiara,
Dcn cono fcrro a faiscar fcrvcnic,
90 Dos crculos cad'un flanas disara.

Cada ccniclIa inccndio faz ingcnic
En sona ial, quc a do adrcz assava,
93 Dolrando-sc o algarisno infindancnic.

Dc coro cn coro Iosunu rcssoava
Ao Ponio, quc ao scu uI, ondc icn siado
96 E ondc scnrc csiarao ra scnrc os irava.

Ela, o csriio ncu vcndo aialIado,
Dissc-nc. Aquclcs crculos rinciros
99 Tc Iao Scrafins c Qucrulins nosirado.

Assin nos orlcs scus volvcn ligciros
Por scnclIar-sc ao Ponio c o conscguindo,
102 Scgundo a vc-lo csiao nais alianciros.

Os Anorcs, quc cn iorno csiao, scguindo,
Tronos sc cIanan do divino ascio
233
105 O rinciro icrnario concluindo.

Prazcr, lcn salcs, iodos icn sclcio,
Quanio nais sua visia sc arofunda
108 Na vcrdadc, alio fiio do iniclcio.

Dcsia aric sc conIccc quc sc funda
Mais na visao cclcsiial vcniura
111 Do quc no anor, aao, quc vcn scgunda.

Da visao c a ncdida a ncrcc ura,
Por voniadc c or graa roduzida.
114 Dc grau cn grau sc cnala a criaiura.

Ouiro icrnario, quc do ccu novida.
Ccrnina cn rinavcra scniicrna,
117 Pclo rics noiurno nao dcsida,

Hosunu cnioa na Iarnonia cicrna
Con ircs coros; quc soan dc alcgria
120 En ordcns ircs, cn cujo scio inicrna.

Ordcns ircs conrccndc a jcrarquia,
Doninacs, Viriudcs, ocuando
123 Poicsiadcs final caicgoria.

Nos cnuliinos crculos girando,
Princiados c Arcanjos rcslandcccn;
126 E dos Anjos, aos fcsiivo lando.

234
No Ponio as Ordcns iodas sc cnlcvcccn,
Dc laio a Dcus sao iodas airadas,
129 E una das ouiras a airaao adcccn.

Conicnlando-as, idcias iao sulidas
Dionsio fornou con ianio zclo,
132 Quc as fcz, cono cu, or noncs conIccidas.

Nao quis Crcgorio cono norna ic-lo;
Ncsic ccu quando cnirou, orcn, sc ria
135 Do crro, cn quc csiivcra, ao crcclc-lo.

Morial, quc o gra nisicrio conrccndia
E o dissc icrra, nao ic nova csanio.
Qucn iinIa-o visio aqui lIc dcscolria

139 E nais vcrdadc dcsic incrio sanio."

33. Aqucc quc dc Juno c ncnsugco, ridc, o arco-ris. 38.
Exccso uz, Dcus. 64. Cc`os coous, os ccus do nundo
scnsvcl. 67-69. Mo Iondudc cic.; os coros quc conicn cn
si naior londadc difundcn naior lcn. 73-78. Sc u utudc
cic.; ncdindo os Ccus nao cla aarcncia, nas cla viriudc,
vcras quc o ncnor quc csia nais crio dc Dcus corrcsondc ao
naior no nundo scnsvcl; c assin or dianic. 94-96. Dc coo
cn coo cic.; os coros Iosanavan a Dcus quc os nanicn no scu
lugar, ondc csiivcran c ficarao or ioda a cicrnidadc. 109-
111. Dcstu utc sc conIccc cic. Era una qucsiao da cscolasiica.
a lcaiiiudc cclcsic consisic na visao ou no anor? Danic scguc
S. Tonas quc a c na visao dc Dcus. 121-126. Odcns tcs
cic. O Pocia colocou nos rinciros ircs crculos os Scrafins, os
Qucrulins c os Tronos; nos ircs crculos succssivos csiao as
235
Doninacs, quc cnsinan a aric dc doninar ara o lcn, as
Viriudcs quc ocran os nilagrcs, c as Poicsiadcs quc cnsinan
a rcsciiar a auioridadc. Nos uliinos crculos csiao os
Princiados c os Anjos c Arcanjos. 131. Donso, o
Acroagiia, quc cscrcvcu un livro solrc as Iicrarquias cclcsics.
133. Gcgo, o aa S. Crcgorio Magno quc divcrgiu das
oinics dc S. Dionisio solrc as Iicrarquias cclcsics. 138.
ucn tnIu-os usto cic., S. Paulo, quc cn vida icvc una visao
das cousas cclcsics c foi ncsirc dc S. Dionisio.
236


Dc coo cn coo Iosunu cssouuu...
237

CANTO XXIX

Hcutz cscuccc u Duntc quc os unos oun cudos o Dcus no
ncsno tcno cn quc oun cudos os ccus. Fuu-Ic dos unos
cs c dos unos cIcdcs, os quus oun cctudos no Incno.
Ccnsuu os usos soos c os udcs ncntosos quc csqucccn
quc o cscoo du cdcuuo c csuud os Ioncns u sccn
cstuos, c ucndcn us ndugcncus uu oItc Icns nutcus.

QUANDO aos dois gcniis filIos dc Laiona,
Un or rics colcrio, ouiro or Lilra,
3 A un icno cingc do Iorizonic a zona,

Quanio csao o zcniic os cquililra,
Tc quc nudc o Icnisfcrio c, dcsrcndido
6 Dcsic cinio un c ouiro sc dcslilra,

Tanio calou-sc Dcairiz, luzido
Dc riso icndo o rosio c olIos fiiando
9 Ncssc Ponio quc os ncus iinIa vcncido.

Tcu dcscjo" falou-nc anicciando
Agora nao ic inquiro. ja o Ici visio
12 No ccniro dc iodo o uI c iodo o quundo.

Nao ara icr nais crfciao, ois isio
Fora inossvcl, nas orquc fulgindo
238
15 O scu slcndor dizcr udcssc, Eisio,

Na Eicrnidadc, o icno nao ncdindo
Ncn o lugar, criar sc Ia dignado
18 Anorcs novc o Eicrno Anor sc alrindo.

Anics nao iinIa na inaao ficado.
Ncn untcs, ncn dcos cra cisicnic,
21 Quando Dcus solrc as aguas foi lcvado.

Maicria c forna uras, juniancnic,
Quais scias dc iricordc arco voando
24 Saran do aio da Infalvcl Mcnic.

Cono, cn vidro, cn crisial, cn anlar quando
Luz do sol ioca, c logo rcflciida
27 Do vir ao scr disiancia nao sc dando,

Tal a olra irifornc, concluda
Dc una so vcz, no scr raiou crfciia
30 Scn siar aric or ouira anicccdida.

Ordcn foi concriada, a quc c sujciia
Cada sulsiancia; o cino foi narcado
33 No nundo a quc or aio uro c fciia;

fora ura ino lugar sia dado;
Sao no ncio iravados fora c aio
36 Por no quc indissoluvcl sc Ia iornado.

239
Jcrnino cscrcvcu quc longo iraio
Dc scc'los anics dc ouiro nundo fciio
39 Fora dos anjos o incrio naio.

A vcrdadc, orcn, sia no concciio
Dc cscriiorcs, quc influi o Esriio Sanio
42 Vcras, cnsando, da vcrdadc o cfciio.

Fazao cn aric o vc ianlcn, orquanio
Conrccndcr nao udcra quc os noiorcs
45 Incrics fosscn or csao ianio.

Salcs, ois, ondc c quando csscs Anorcs
Criados foran c dc qual nancira.
48 Do icu dcscjo aago ircs ardorcs.

En ncnos icno do quc a sona inicira
Dc un a vinic sc faz, dos anjos aric
51 Turlou vosso clcncnio solranccira.

Ficl a ouira cnrcga-sc dcssa aric,
Quc vcs. assin girando julilosa,
54 Dcsic ccclso nisicr sc nao disaric.

O nal causou solcrla crininosa
Do quc Ias visio no alisno do iorncnio,
57 Do nundo sol a nolc ondcrosa.

Mas csics, con nodcsio cnsancnio,
Mosiraran-sc Dondadc agradccidos,
240
60 Quc lIcs dcu iao sullinc cnicndincnio.

Na visia sc caliando, cnriquccidos
Sao dc ncriio c graa iluninanic,
63 Por qucrcr ccrio c firnc dirigidos.

Nao duvidcs; c salc, dc ora avanic,
Quc rccclcr a graa c ncriiorio,
66 Scgundo o afcio nosirar-sc consianic.

Ja, ois, csic cclcsic consisiorio,
Sc quanio ora ic Ici diio a ncnic alcana,
69 Dcn odcs conicnlar scn adjuiorio.

Cono cn vossas cscolas sc afiana,
Na icrra, quc c da angclica naiura
72 O qucrcr, o cnicndcr, o icr lcnlrana,

Eu dcvo ainda rcvclar-ic a ura
Vcrdadc, quc cnirc vos sc Ia confundido,
75 Scndo cnlcada or iao na lciiura.

Esias sulsiancias, o razcr oliido
Dc vcrcn Dcus, janais rosio voliaran
78 Dos olIos a quc nada oculio Ia sido.

Scu vcr, novos oljcios nao coriaran;
Nao Ia razao, or quc sc lIcs suonIa
81 Fcncnorar idcias, quc assaran.

241
Assin na icrra scn dornir sc sonIa,
Crcndo c nao crcndo rofcrir vcrdadc.
84 Ncsic caso Ia nais cula c nais vcrgonIa.

Dc oinics nao icndcs fiidadc
Filosofando, ianio vos iransoria
87 Da osicniaao c dc o cnsar vaidadc.

No ccu ncnos do quc isio sc suoria
Scr a Sania Escriiura dcsdcnIada
90 Ou icr inicligcncia crrada c ioria.

Para scr clo nundo scncada
Quanio sanguc cusiou ouco sc aicnia,
93 E quanio a crcna Iunildc a Dcus agrada.

Qual ara alardcar cngcnIo, invcnia;
Quando o Sanio EvangclIo csia calado
96 Tais invcncs o uliio concnia.

Qual diz quc a lua, icndo airas voliado,
No aio da Paiao dc Crisio, Iouvcra,
99 Inicrondo-sc, a luz do Sol vclado.

Qual afirna quc o lunc sc cscondcra
Por si ncsno; c o cclisc ndia, EsanIa
102 Conun cono Judcia, sc fizcra.

En Florcna nao Ia coia iananIa
Dc Lai c Dindi quanio so nun ano
242
105 O uliio dc conios dcscniranIa.

Dcsia aric a ovclIa, quc nao salc o cngano,
Do asio volia iunida dc vcnio,
108 Dcscula nao lIc da nao vcndo o dano.

Nao dissc Jcsus Crisio ao scu convcnio.
Parii c ao nundo arcgoai ncniira;
111 Mas dcu-lIcs da vcrdadc o fundancnio;

Elc iao alio, cn sua voz sc ouvira,
Quc foi-lIcs o EvangclIo cscudo c lana
114 Nos rclios, dc quc a Fc viiriz sara.

Ora cn scrncs o irocadilIo, a cIana
Esiao na voga; o riso rovocando
117 IncIa o cauz; or nada nais sc cana.

Sc o vulgo vira o assaro ncfando,
Quc cn cogula sc aninIa, nao quiscra
120 Indulgcncias, cn quc sc anda confiando;

Siulicia ial da icrra sc aodcra,
Quc, cn rova c icsicnunIo nao firnado,
123 Qualqucr a da-las aio considcra.

Dc Sanio Aninio assin ncdra o ccvado
E ouiros nuiios, quc os orcos nais ascosos,
126 Quc agan con dinIciro nao cunIado.

243
Mas longa vai a digrcssao; cuidosos
Os olIos volvc vcrdadcira csirada;
129 O icno c curio, andcnos rcssurosos.

ianio a grci dos anjos avuliada,
Quc ncn or voz, ncn or Iunana ncnic
132 Scr odc a conia sua calculada.

Dcn ic dcnonsira a rcflcao rudcnic
Quc nao diz dos nilIarcs, quc rcvcla
135 A sona Danicl rccisancnic.

A luz rincira, quc irradia ncla,
or nanciras ianias rccclida,
138 Quanios fulgorcs sao, quc a fazcn lcla.

E, ois quc a crccao logo c scguida
Do anor, do afcio angclico a doura
141 Esia cn graus divcrsos aquccida.

Do Podcr Eicrnal vc, ois, a aliura
E grandcza, quc cn csclIos iao lrilIanics
A sua inagcn nuliilica ura,

145 Pcrnancccndo un scnrc cono dc anics."

1-9. uundo uos dos cic. Quanio icno o Sol c a Lua, quando
cssas duas csirclas csiao o Sol crio dc Arics no ocnic, c a
Lua crio da Lilra no oricnic cnconirando-sc
sinuliancancnic no ncsno Iorizonic or oucos noncnios,
244
ianio icno Dcairiz ficou calada, fiando o Ponio luninoso, isio
c Dcus. 18. Anocs nouc, os novc crculos dc anjos. 22.
Mutcu c onu cic.; Dcus criou no ncsno icno a forna ura
(os anjos}, a naicria ura (os clcncnios}, a forna conjunia
naicria (os coros c as alnas}. 31-36. Odcn o concudu
cic.; na aric sucrior do Univcrso foran colocados os anjos
(aio uro}; na infcrior a naicria ura; c no ncio a forna
conjunia naicria. 37-41. Jconno cic. S. Jcrnino
cscrcvcu quc os anjos foran criados anics do nundo scnsvcl;
nas o Pocia csia dc acordo con ouiros cscriiorcs, quc sc
lascian solrc os livros sagrados. 50-51. Dos unos utc cic.,
os anjos rclcldcs convulsionaran a Tcrra. 56. Do quc Ius
usto cic., Lucifcr. 97-102. uu dz cic. Os rcgadorcs
discuicn scn lasc ncnIuna solrc a origcn do cclisc quc sc
dcu no dia da noric dc Jcsus. 104. Lu c Hnd, noncs
conuns cn Florcna, no icno dc Danic. 109. Conucnto, os
Aosiolos. 124. Dc Sunto Antono cic.; con cssas fraudcs os
adrcs cngordan.

Conscrvou-sc a grafia original (cana} cn lugar da aiual
(cansa} ara rcscrvar a rina. |NE|

245

CANTO XXX

Os nouc coos ungccos uos oucos uuo dcsuucccndo, Duntc
uouc os scus oIos nouuncntc uu Hcutz, cuu Icczu c ugou
nuuuIosu u tu onto quc cnuncu u dcsccuc-u. Ecs cstuo no
Enco, c Duntc uc un o dc uz, cuus Ius cstuo csnutudus
dc ocs. Do o sucn ccntcIus quc onun ocs c dcos
uotun uu us ondus. Enn uc unu gundc osu dc uz nu quu
uucccn unos c os Icn-uucntuudos. No nco Iu un tono
cuudo uu o ncudo Hcnquc VII.

TALVEZ nilIas scis nil dc nos disiando,
A Iora scia fcrvc c dcsic nundo
3 A sonlra vai-sc ao nvcl inclinando,

Quando o ncio do ccu, 'ra nos rofundo,
Tal sc faz quc nao nosira o scu scnllanic
6 Mais dc una csircla dcsic val ao fundo;

E cnquanio vcn do sol a radianic
Nuncia, o ccu olIos ccrra, adornccido
9 Un aos ouiro aic o nais lrilIanic.

Tal o iriunfo, scn ccssar novido
Dc gaudio, cn iorno ao Ponio dcslunlroso,
12 Quc arccc, conicndo csiar coniido,

246
Eiinguiu-sc aos ncus olIos vagaroso.
Nao vcndo a ona nais, a anor ccdcndo,
15 A Dcairiz volici-nc fcrvoroso.

Nun so louvor cu, rcsunir qucrcndo
Dcla o quc vczcs nil icnIo caniado,
18 Frusiara o inicnio, o csforo ncu crdcndo.

Pclo Iunano idcal inaginado
Nao scria o rinor, quc vi nas, crcio,
21 Coza-lo iodo, so a Dcus c dado.

Ncsic arduo asso sucrado, anscio.
Vaic janais cn iragico ocna
24 Ou cnico scniiu iananIo cnlcio;

Quanio a visia ao clarao do sol nais ircna.
Tanio a ncnoria do scu docc riso
27 As oicncias do csriio nc algcna.

Dcs quc vi do scu gcsio o araso
Na icrra aic nc alar a visao ura
30 Mcu canio rcnovar nao foi rcciso.

Mas scguir-lIc a sullinc fornosura
Nos vcrsos ncus agora nao nc aircvo,
33 Cono ariisia, quc o circno csforo aura.

Dcairiz, scndo ial quc a dciar dcvo
A iula, nais quc a ninIa, sonorosa,
247
36 Enquanio csia ardua cnrcsa ao icrno lcvo,

Con gcsio c voz dc guia cuidadosa,
Ao ccu quc c ura luz" dissc ao
rcscnic
39 Alano-nos da csfcra nais vuliosa,

Luz iniclcciual, dc anor ardcnic,
Anor do suno lcn, quc cncIc a alcgria;
42 Alcgria cn dulorcs iransccndcnic.

Do ccu vcras, na sania lizarria,
Una c ouira nilcia. una no ascio
45 Quc Ias dc vcr do final Juzo cn dia."

Cono aos visivos csriios dircio
Fclanago, quc a aao lIcs iolIc c os riva
48 Dc disccrnir o nais aicnic oljcio,

Circunfluiu-nc assin una luz viva
Con vcu do scu fulgor, quc nc incdia
51 En claridadc vcr ianio cccssiva.

Scnrc o Anor, quc csic ccu ianio ciasia,
Por scr o crio flana aarclIado,
54 Esic saudar a qucn rccclc cnvia."

Dcn nao iinIa csias vozcs cscuiado,
Eis scnii quc viriudc nilagrosa
57 A fora ninIa Iavia sullinado;
248

Scnii visia nais quc anics odcrosa
E ial, quc a luz nais cnciranic c ura
60 Afroniar odcria valorosa.

Fulvido lunc un rio nc afigura,
Enirc nargcns corrcndo, quc csnaliava
63 A rinavcra da cclcsic aliura.

Do scio cssa corrcnic arrcncssava
CcniclIas; quc cnirc as florcs sc csargian
66 Cono rulis, quc o ouro circundava.

Quando clrias dc crfuncs arccian
Fcrofundavan na rilcira lcla.
69 Sc unas cniravan, ouiras cncrgian.

O dcscjo, quc ic urgc c ic dcsvcla,
Dc salcr quanio vcs naravilIado
72 Mc agrada ncsic cccsso quc rcvcla.

Nao scras cn ial scdc saciado
Scnao dcssa agua icndo ja lclido"
75 Dos ncus olIos o sol nc Ia dcclarado.

Os ioazios, quc novcn-sc, o luzido
Fio c das florcs o naiiz ridcnic
78 Prcfacio unlroso da vcrdadc Iao sido.

Nao, or scr isio incnciravcl ncnic,
249
Mas or dcfciio da fraqucza iua,
81 Quc ic vcda visao ianio cnincnic."

Nao Ia criana, quc iao rcsio rua
Ao scio naicrnal, cn dcscriando
84 Mais iardc do quc csia na usana sua,

Cono cu. nclIor csclIo dcscjando
Fazcr dos olIos, agua nc inclinava,
87 Quc flui, urcza c crfciao nos dando.

Das alclras acnas sc nolIava
A lorda, a forna, quc anics vi conrida,
90 Do rio, circular sc arcscniava.

Cono qucn sol a nascara cscondida
A facc icvc c logo difcrcnic
93 Sc nosira, cssa aarcncia rcnovida,

Assin florcs, ccniclIas, nais fulgcnic
Alcgria nosiraran c cu ja via
96 Do ccu anlas as corics clarancnic,

dc Dcus cslcndor, or qucn ja via
O iriunfo do rcino da vcrdadc,
99 Da-nc valor; quc cu diga o quc ja via.

La alio Ia luz dc iania claridadc,
Quc Dcus visvcl faz criaiura,
102 Quc cn vc-lo icn da az a f'licidadc.
250

Ela sc csicndc cn circular figura,
Tao vasia quc o scu anliio faria
105 Ao sol dcsnarcadssina ciniura.

Un raio cra o quc dcla aarccia
Fcflciido no Molilc Princiro,
108 A quc assin vida c influo rinciia.

Qual cn crisial do roino rilciro
Sc csclIa, cono ara vcr as florcs
111 E vcrdura, quc o vcsicn, lindo ouiciro,

Miravan-sc, da luz aos cslcndorcs,
Dc dcgraus cn nilIcs alnas iornadas
114 Da icrra ara os cclicos fulgorcs.

Sc claridadcs ianias dcrranadas
Siao no ino dcgrau, cono da Fosa
117 No cino Iao dc as grandczas scr csnadas?

Scn iurlar-nc, a anliiudc oricniosa,
Noiava o qual c o quanio da alcgria,
120 En quc sc cnlcva aqucla grci diiosa.

Dc crio, ao longc igual rcslcndccia;
Pois ondc or si ncsno Dcus govcrna
123 Da naiurcza a lci nao nais rcgia.

Ao ccniro aurco da Fosa scniicrna,
251
Quc cn dcgraus dilaiada rcsccndia
126 Louvor ao sol da rinavcra cicrna,

Cono qucn cala, nas falar qucria,
Dcairiz, nc airaindo, dissc. Aicnia
129 Dos lrancos vcus na incnsa jcrarquia

O csao vc, quc csia cidadc osicnia!
Quanio cada filcira csia ccrrada!
132 A oucos lugar vago sc arcscnia.

Essa grandc cadcira assinalada
Ja dc coroa, quc ic novc csanio,
135 Anics dc icrcs ncsia loda cnirada,

Scra dc Hcnriquc ccclso, quc Ia dc o nanio
Vcsiir dc Augusio, ara a Iialia vindo
138 Anics dc afciia ao rcgincnio sanio.

Ccga colia, a ianios iludindo,
Iguais vos iorna a infanic, quc scn iino
141 Dc ana o scio nao qucr, fonc scniindo.

Scra cniao Prcfciio no divino
Foro aquclc, quc, oculio ou dcscolcrio,
144 Nao Ia dc scr dc aconanIa-lo di'no.

A Dcus, orcn, araz quc csicja crio
Tcno, cn quc crdcra cargo sagrado!
Tcra con Sinao Mago o lugar ccrio,
252

148 E o dc Anagni scra nais soicrrado."

1-6. O Pocia qucr quc sc cnicnda cono dcsaarcccu aos scus
olIos a visao dc quc c oljcio o canio anicrior; c conara o
dcsaarccincnio ao aagar-sc das csirclas no conco do dia.
7-8. Do so u uduntc nncu, a aurora. 44. Unu c outu
ncu, os sanios quc conlaicran conira os vcios c os anjos
ficis, quc conlaicran conira os rclcldcs. 44-45. Unu no
usccto cic., os sanios con os coros con os quais aarcccrao
no Juzo Final. 116. Hosu; o incnso crculo no qual sc
cnconiran os lcn-avcniurados icn a forna dc una rosa.
136. Hcnquc VII, clciio incrador cn 1308, coroado cn Milao
cn 1311, c cn Fona cn 1312. Morrcu cn Duoncovcnio cn
1313. 142. Pccto no duno oo, aa. 143-144. Aqucc
cic., Clcncnic V quc aarcnicncnic scra scu anigo, nas
oculiancnic scra scu ininigo. 147. Tcu con Snuo Mugo o
ugu ccto, no Infcrno cnirc os sinonacos. 148. O dc Anugn,
Donifacio VIII.

253

CANTO XXXI

Enquunto Duntc contcnu u osu do Puuso, Hcutz soIc c uu
ocuu o ugu quc Ic ctcncc, no nco dos Icn-uucntuudos. S.
Hcnudo c o tno guu dc Duntc. Ec Ic ndcu u Vgcn Muu,
todu IIuntc dc uz cccstc.

FOFMA assunindo dc una lranca rosa,
TinIa anic os olIos a nilcia sania,
3 Quc cn scu sanguc fcz Crisio sua Esosa.

A ouira, quc, adcjando, vc, dccania
Do Onioicnic a gloria, quc a cnanora,
6 E a londadc, quc dcu-lIc alicza iania,

Dcn cono alclIas, cujo cnanc agora
Nas florcs sc aasccnia, agora iorna
9 colncia, ondc os favos clalora,

Dcscia flor incnsa quc sc adorna
Dc folIas ianias, c dcois sulia
12 Ao ccniro, ondc o anor scu scnrc sojorna.

Nas faccs viva flana rcfulgia,
Nas asas ouro, cn iudo nais alvura,
15 Quc a candidcz da ncvc cscurccia.

254
Dc solio cn solio cnirando na flor ura
E as asas agiiando, dcrranavan
18 Ardor c az, colIidos la na aliura.

As nuliidcs aladas, quc giravan,
Ao ScnIor sc inicrondo c flor lrilIanic,
21 Ncn visia, ncn slcndorcs aialIavan,

Quc a luz divina cala cnciranic
No univcrso, scgundo clc ncrccc;
24 Nada lIc cnccc o lrilIo iriunfanic.

O gaudioso incrio, ondc aarccc
A ar da grci aniiga a grci rcccnic
27 Dc olIos, dc anor nun fiio sc cnlcvccc.

Trina luz, quc, nun asiro unicancnic,
Fulgindo, alna lIcs icns inclriada,
30 Conosco nas rocclas sc clcncnic!

Sc os Darlaros, da icrra cnrcgclada
Vindos, quc Hclicc colrc cada dia
33 No scu giro, do filIo aconanIada,

A ona ao vcr, quc a Fona cnolrccia,
Pasnavan, quando ja Lairao fanoso
36 Do nundo as naravilIas rcccdia;

Da icrra cu ido ao irono luninoso,
Ealado do icno cicrna vida
255
39 E dc Florcna ao rcino viriuoso,

Quanio Iavia dc icr a alna iransida!
Ncn ouvir, ncn falar acicccra.
42 Tania alcgria ao asso csiava unida!

Dcn cono o crcgrino considcra
O icnlo, a quc scu voio o conduzira,
45 E o quc vc rcconiar, iornando, cscra,

Na ardcnic luz a ninIa visia gira
Dc dcgrau cn dcgrau, c agora acina,
48 Alaio logo c cn dcrrcdor rcnira.

Fosios cu vi, quc a caridadc anina
Con lunc divinal; scu docc riso
51 Por suavc airaiivo sc sullina.

Scn dcicrcn-sc nais do quc o rcciso,
Os olIos ncus Iavian rodcado
54 En sua forna gcral o Paraso.

Vivo dcscjo cn nin siando aicado,
A Dcairiz volici-nc; icr qucria
57 A soluao do quc cra inclicado

Ao quc cu cnsava o oosio rcsondia.
Nos gloriosos irajos dc un clciio,
60 En vcz dc Dcairiz, un vclIo cu via.

256
Nos olIos iransluzia-lIc c no asciio
Alcgria lcni'na c o coniincnic
63 Dc ai cra, icrnura scnrc afciio.

E Dcairiz?" cclano cu dc rccnic.
Tornou-o. Daiar nc fcz do ncu asscnio
66 Por conicniar o icu dcscjo ardcnic.

Vcras, do cino ao crc'lo icrcio aicnio,
Dcairiz ncssc irono colocada,
69 Quc lIc Ia dado inorial ncrccincnio."

OlIos alando, Dana sullinada,
Divisci quc dc c'roa cra cingida,
72 Da cicrna luz, cn rcfraao, fornada.

Da rcgiao cicrca a nais sulida
Visia norial, no cgo rofundando,
75 Dc iao longc nao fora dirigida,

Cono olIos ncus, cn Dcairiz fiiando.
Via-a, orcn. a cfgic livrcncnic
78 Dcscia a nin do vulio vcncrando.

ScnIora! Es'rana ninIa crnancnic!
Quc nao icncsic, or nc dar saudc,
81 Tcus vcsigios dciar no infcrno Iorrcnic!

Dc ianias cousas, quanias cu vcr udc
Ao icu grandc valor c alia londadc
257
84 A graa rcfcrir dcvo c viriudc.

Scndo cu scrvo, nc dcsic a lilcrdadc,
Pclos ncios c vias conduzido,
87 Dc quc disunIa a iua oicsiadc.

Scja cu do icu valor forialccido,
Porquc ninIa alna, quc fizcsic ura
90 Tc agradc ao scr scu vnculo solvido."

Dcsia aric orci. La da sullinc aliura,
En quc csiava sorrindo-sc cncarou-nc;
93 Dcois voliou-sc cicrna Fornosura.

Por cIcgarcs" o vclIo assin falou-nc
Ao icrno da jornada, cono anclas,
96 A quc scu rogo c sanio anor nandou-nc,

Tcus olIos vocn clas florcs lclas.
Elcs nais Iao-dc sc accndcr, no csguardo
99 Para alar-sc ao divino raio, cn vc-las.

E a FainIa do ccu, or qucn cu ardo
CIcio dc anor, nos Ia dc scr lcni'na,
102 Pois sou scu scrvo, o scu ficl Dcrnardo."

Cono qucn da Croacia sc dcsiina
A vcr Sanio Sudario cn ronaria,
105 Por fana aniiga da fciao divina;

258
Dcvoio a conicnlar sc nao sacia,
Dizcndo cn si. o Jcsus! ncu Dcus icdoso!
108 Tal o scnllanic vosso arccia!"

Assin noici o afciio caridoso
Daquclc, quc cn scus ciascs no nundo
111 A az cclcsic rclilou diioso.

FilIo da graa, csic vivcr jucundo
Scr-ic nao odc" rosscguia noio,
114 Sc os olIos icus nao alas ca do fundo.

Dos crculos aicnia ao nais rcnoio.
La no irono a FainIa csia scniada;
117 Scu rcino, o ccu, lIc c sudiio c dcvoio."

O rosio crgui. Dcn cono na alvorada
A aric, cn quc o sol nascc no Iorizonic
120 Eccdc a quc franqucia noiic cnirada,

Assin, quasc a sulir dc valc a nonic,
No ncaro cnincnic aric cu via
123 Vcnccr cn lunc a qualqucr ouira fronic.

Cono la dondc cscra-sc do dia
O carro, quc crdcu Fcionic, a flana
126 Auncnia c nouiros onios sc cnlacia,

Assin cssa acfica oriflana
Sc avivava no ncio; c a cada lado
259
129 Por nodo igual sc cnfraquccia a cIana.

Dc nilIarcs o ccniro rodcado
Siava dc anjos voando cono cn fcsia,
132 Cada un na aric c no lrilIo assinalado.

Dc os vcr c ouvir conicnio nanifcsia
A Dcldadc. quc circnos dc alcgria
135 A ouiros sanios nos scus olIos rcsia.

Sc cu iivcra oulcnia faniasia
E a cloqucncia nao ncnos, dcssc cncanio
138 Un so irao crinir nao odcria.

No vivo lunc c ao vcr Dcrnardo quanio
Os ncus olIos, alsorios, sc fiiavan,
Volvcu-lIc os scus, accsos dc ardor ianio,

142 Quc a nais fcrvor ncu ciasc cnalavan.

2. A ncu suntu, os sanios. 3. Os outos, os anjos. 32.
Hccc, a ninfa Hclicc ou Caliio quc foi iransfornada or
Juiicr na consiclaao da Ursa Maior. 33. Do Io
uconunIudu, o filIo dc Hclicc foi iransfornado na consiclaao
da Ursa Mcnor. 35. Lutuo, foi or algun icno a scdc dos
incradorcs ronanos. 102. Hcnudo, S. Dcrnardo, aladc dc
Clairvau, na DorgonIa, quc foi dcvoiado ao culio da Virgcn
Maria. 104. Sunto Suduo, ou Vcrnica (inagcn vcrdadcira},
inagcn dc Jcsus inrcssa nun vcu, rclquia quc sc conscrva
cn Fona. 116. A unIu, a virgcn Maria. 125. O cuo quc
cdcu Fctontc, o sol. 127. Ounu, csiandaric dc gucrra dos
rcis dc Frana; aqui indica a Virgcn.
260


Fonu ussunndo dc unu osu Iuncu...
261

CANTO XXXII

S. Hcnudo cscuccc u Duntc u conosuo du osu do Puuso.
Dc un udo cstuo os suntos cstuos; do outo os IcIcus, quc
uccdtuun no Csto quc dcuu u. Entc uns c outos u Vgcn
Muu. EnIuxo dc Muu, nuIccs IcIcus; nus cnIuxo us
cunus notus ogo dcos do Iutsno.

DE conicnlar no scu razcr sorvido,
Dc insiruir-nc, csonianco, sc incunlia,
3 E csic sanio discurso Ia rofcrido.

A cIaga, quc sarou c ungiu Maria
Alrira a lcla, quc aos scus cs scniada
6 Divisas, do Ioncn no rinciro dia.

Sia na icrcia filcira cnironizada
Logo alaio Faqucl; rcslcndcnic
9 Ao lado Dcairiz vcs colocada.

Sara, Fclcca, Judiic c a rudcnic
Disavo do canior, quc lancniara,
12 Msccc clanando, a cula ingcnic.

Nun dcgrau cada una sc dcara
Da rosa, folIa a folIa, dcsccndcndo
15 Cono scu nonc a ninIa voz dcclara.
262

Esiao, do dcgrau sciino dcsccndo,
Cono dc la sulindo, cn scguincnio
18 Hclrcias, dividida a Fosa scndo.

Fornan clas, assin, rcariincnio,
Scgundo cn Crisio a fc rcdoninara,
21 Da sania cscada cn iodo o conrincnio.

Da aric, cn quc da flor sc conlciara
En cada folIa o nuncro, calado
24 Vcs qucn a Crisio no orvir scrara;

Da aric, ondc o Icniciclo c sinalado
Dc alguns lugarcs vagos, sc arcscnia
27 Qucn crcu cn Crisio ao nundo ja cIcgado.

Cono dc un lado a divisao sc osicnia,
Da Virgcn clo irono dcnarcada
30 E clos nais, quc a visia rcrcscnia,

Assin do oosio a scdc dcsiinada
Ao quc no crno c naririo scnrc Ia sido
33 Sanio c cn dois anos da infcrnal csiada,

Lugar quc, icn or conia, Ia rcccdido
Aos dc Francisco, dc AgosiinIo, Dcnio
36 E ouiros, dc un dcgrau cada un dcscido.

Dc Dcus ora conicnla o salio inicnio.
263
Igualncnic a fc nova c a aniiga crcna
39 Hao dc cncIcr o jardin do firnancnio.

Alaio do dcgrau da cscada incnsa,
Quc as diviscs rcaric, csia scniado
42 Ningucn, orquc ao scu ncriio cricna,

Mas clo alIcio, c ao nodo dccrciado.
Scus coros iais csriios dciaran
45 Anics quc disccrnir lIcs fossc dado.

Dcn luz da cvidcncia io dcclaran
Pcla voz infaniil c clo gcsio.
48 OlIa, cscuia, c iuas duvidas sc aclaran.

Duvidas c o nao fazcs nanifcsio;
Suiil cnsar cn no ic rcndc csirciio;
51 Mas dcsic cnlcio vou livrar-ic rcsio.

Crcr-sc nao odc cn casual cfciio
Do rcino divinal no infindo csao;
54 Ncn Ia fonc, ncn scdc ou irisic asciio.

Dc cicrnas lcis vincula iudo o lao,
E, cono o ancl no dcdo, jusiancnic
57 Da criaao rcsondc iudo ao irao.

Porianio aqucla rcnaiura gcnic
Snc cuusu nao solc vida cicrna;
60 Mais ou ncnos, cada un cnira ccclcnic.
264

Dcsic rcino o Monarca, quc o govcrna
Dc anor cn ianio circno, cn ial vcniura,
63 Quc dcscjo ncnIun alcn sc inicrna,

Criando, dc sua facc na doura,
Os csriios, doia-os a scu grado.
66 Isio lasia salcr. nao nais aura.

Ao claro csia nos gcncos dcnonsirado,
Quc Iavian, na Escriiura sc rcfcrc,
69 Ja no naicrno vcnirc laialIado.

Assin a luz alissina confcrc
A grinalda da Craa dignancnic
72 Scgundo a cor da cona, quc rcfcrc.

Craduaao, orianio, difcrcnic
LIcs calc scn icr ncriios na vida.
75 Visao rincira os disiinguiu soncnic.

Nos riniiivos icnos conscguida
Esiava a salvaao, quando a inoccncia
78 fc dos ais sc acIava rcunida.

s rinciras idadcs cn scqucncia,
Dos filIos irouc s asas inoccnics
81 Circuncisao, viriudc c crnancncia.

Dcois dc anunciada a Craa s gcnics.
265
Scn laiisno crfciio Iavcr dc Crisio
84 Nao valcu a inoccncia dcsscs cnics.

Ora aicnio na facc, quc dc Crisio
Mais sc asscnclIa; a sua luz iao ura
87 So ic odc disor a vcrcs Crisio."

Vi cIovcr dc alcgria ial icrnura,
Quc a Maria os csriios lcvavan
90 Para voar criados ncssa aliura,

Quc quanio os olIos anics conicnlavan
Tais oricnios aicnics nao fizcra.
93 Os assonos dc Dcus sc rcvclavan.

Dos anjos o rinciro, quc vicra,
Caniando Auc, Muu, gutu cnu",
96 Anic Maria as asas csicndcra.

Fcsondcndo divina caniilcna
Dc ioda aric a gloriosa coric,
99 Fcslcndcu cada facc nais scrcna.

sanio Pai, quc a caridadc foric
En rol ncu fcz dciar o docc asscnio,
102 A ii narcado or cicrna soric,

Diz-nc quc anjo con ial conicniancnio
Da solcrana a fronic olIa divina,
105 No anor nosira do fogo o cnccndincnio."
266

Dcsia aric inda vali-nc da douirina
Daquclc, quc cnlcvava-sc cn Maria,
108 Cono no sol a csircla naiuiina.

Tornou-nc. Alacridadc c lizarria,
Quania cn anjo Iavcr ossa c nalna Iunana,
111 Ha nclc; assin nos da suna alcgria.

Foi clc o quc lcndiia Solcrana
Lcvou a alna, o filIo dc Dcus quando
114 Quis assunir a nossa carga insana.

MinIas vozcs iua visia aconanIando,
Do jusissino incrio ala aos fornosos
117 Paircios, dc alio nonc, vcncrando.

Os dois, quc acina lrilIan, vcniurosos
Por siarcn crio da Sol'rana Augusia;
120 Sao dcsia Flor rincios gloriosos.

scsira sua aquclc, quc sc ajusia,
O Pai c quc, icniado or nau gosio
123 Tania anargura sua rolc cusia.

dcsira o Pai rinciro sc acIa osio
Da sania Igrcja; as cIavcs lIc cnircgara
126 Da Fosa Crisio c o fcz o scu rcosio.

E o quc anics dc norrcr vaiicinara
267
Duros icnos daqucla anada Esosa,
129 Quc or lanas c cravos sc alcanara,

Fica-lIc a ar; c, junio, a gloria goza
O caiiao da gcnic ingraia, insana,
132 Quc vivcu dc nana, rcvcl, icinosa.

En frcnic a Pcdro vcs quc scnia-sc Ana,
Tao lcda a ccclsa FilIa conicnlando,
135 Quc inovcis olIos icn, caniado Iosunu.

En frcnic ao Pai dos Ioncns vcncrando,
Luzia. a Dcairiz Ia sulicado,
138 Quando ias ara o alisno ic inclinando

Mas da iua visao o assinalado
Tcno fogc. arcnos, ois, fazcndo
141 Do ano, quc Ia, vcsiido lcn ialIado.

E ara o Anor Princiro olIos crgucndo,
Sailanos sc do scu fulgor no scio
144 Pcnciras, quanio ossas ic alsorvcndo.

Mas, dc quc rciroccdas no rcccio,
Movcndo as asas, cn vcz dc ir avanic,
147 Incira graa, dc icdadc cIcio,

Daqucla, quc cn valcr c iao ujanic.
En ncnic a voz nc scguc fcrvoroso,
Con vivo afcio c coraao ananic."
268

151 E csia sania oraao dissc icdoso.

5. A Icu quc uos scus cs cic. Eva. 8. Huquc, nulIcr dc
Jacol. 10-11. Suu, nulIcr dc Alrao; HcIccu, nulIcr dc
Isaquc; Judtc, quc livrou o ovo dc Isracl, naiando Olofcrncs; u
udcntc Isuu cic., Fuic, lisavo dc Davi. 32. Ao quc cic., S.
Joao Daiisia. 35. Funcsco, AgostnIo c Hcnto, sanios
fundadorcs dc ordcns rcligiosas. 67-69. Gcncos, Esau c
Jacol. 79-81. As ncus dudcs cic., nos icnos quc
assaran dc Alrao aic Crisio, a circuncisao cra rcquisiio
indiscnsavcl ara a salvaao. 82-84. Dcos dc cnuncudu
cic., dcois dc Crisio c indiscnsavcl o laiisno. 85. Nu ucc
quc u dc Csto cic., Maria Virgcn. 112. Fo cc o quc cic.,
Calricl. 122. O u cic., Adao. 124. O u nco cic., S.
Pcdro. 127-129. E o quc cic., S. Joao Evangclisia. 131. O
cutuo cic., Moiscs. 133. Anu, nac da Virgcn. 137. Luzu,
Sania Luzia, virgcn c nariir, v. Infcrno II, 97-102.
269


Auc Muu, gutu cnu
270

CANTO XXXIII

S. Hcnudo cdc u Vgcn Muu quc conccdu u Duntc
contcnu u Dcus. O Poctu uc un tcc ccuo no quu cstu
cucudu u Tndudc dunu. No ccuo ncdo uc guudu u cgc
Iununu. No csto dc Duntc sc onu o dcsco dc conIccc o
nodo du unuo du nutuczu dunu con u Iununu. Un ccntno
cscndo Ic cucu o nstco du cncunuuo dc Csto; c uqu
tcnnu u suInc usuo.

VIFCEM Mac, or icu FilIo rocriada,
Hunildc c su'rior criaiura,
3 Por consclIo cicrnal rcdcsiinada!

Por ii sc cnolrcccu ianio a naiura
Hunana, quc o ScnIor nao dcsdcnIou-sc
6 Dc sc fazcr dc qucn criou, fciiura.

No scio icu o anor avivcniou-sc,
E ao scu ardor, na az da cicrnidadc,
9 O gcrnc dcsia flor assin fornou-sc.

Mcridiana Luz da Caridadc
s no ccu! Viva fonic dc cscrana
12 Na icrra cs ara a fraca Iunanidadc!

Ha ial grandcza cn ii, Ia ial ujana,
271
Quc qucr scn asas voc o scu anclo
15 Qucn graa asira cn ii scn confiana.

Ao nscro, quc roga ao icu dcsvclo
Acodc, c, s nais das vczcs, or voniadc
18 Livrc, ic raz scn sulica valc-lo.

En ii niscricordia, cn ii icdadc,
En ii nagnificcncia, cn ii sc aduna
21 Na criaiura o quc Iaja dc londadc.

Essc norial, quc da nfina lacuna
Do nundo aic o cnrco, asso a asso,
24 Viu quanio a vida cs'riiual rcuna,

Tc cora aulio ao scu csforo cscasso.
A ncnic sullunar lIc scja dado
27 A Suna Diia no cclcsic csao.

Eu quc, no ncu ardor, nunca asirado
Hci nais or nin o quc cn rol dclc co
30 Mcus rogos iodos alo cscranado.

Tc digna conscguir quc o vcu cscsso
Da Iunanidadc sua dcsarca,
33 E assin lIc scja o Suno Dcn conccsso.

Dcois da alia visao da quc ainda cu ca
Quc conscrvcs, FainIa Onioicnic,
36 Scnrc ura sua alna c ao nal avcssa.
272

Dc crvcrsas aics guarda-o clcncnic.
Vc Dcairiz c o ccu iniciro unidos,
39 Juniando as naos, ao voio ncu fcrvcnic!"

Os olIos, quc or Dcus sao iao qucridos
No sanio orador fiios dcnonsiraran
42 Quc cran scus icrnos rogos aicndidos.

Aos ao Lunc cicrno sc clcvaran,
En quc, sc dcvc crcr, da criaiura
45 OlIos, cn nodo ial, nao rofundavan.

E dos dcscjos cu, quc nor aliura
Sula, o ardor ccssar, cono dcvia,
48 Scnii, nc aroinquando da vcniura.

Dcrnardo, nc accnando, nc sorria,
Quc ara cina olIassc; nas cu csiava
51 Ja or nin ncsno ial qual nc qucria.

A visia, quc cn urcza sullinava,
Do alio, quc c or si ioda a Vcrdadc,
54 Mais c nais clos raios cncirava.

E o quc cu vi, dcsdc cniao, na incnsidadc
Transccndcu quanio o vcrlo Iunano inicnic.
57 Ccdc a ncnoria a iania najcsiadc.

Qual Ioncn, quc, a sonIar, vc clarancnic,
273
Dcois so guarda a scnsaao inrcssa,
60 E o nais cn iodo lIc nao volia ncnic;

Tal cu; quasc a visao inicira ccssa.
Mas no ncu coraao quasc dcsiila
63 Doura quc cn scu ciasc conca.

Assin ao sol a ncvc sc aniquila,
Assin na lcvc folIa, cnircguc ao vcnio,
66 Sc discrsava o orac'lo da Silila.

Flana ccclsa, quc o Iunano cnsancnio
Eccdcs ianio, oI! rcsia ao ncu, icdosa,
69 Un ouco dc incfavcl luzincnio.

E a lngua ninIa faz iao odcrosa,
Quc una ccniclIa so da iua Cloria
72 Aos osicros iransniia vcniurosa;

Pois quc, cn aric surgindo-nc ncnoria
E scndo or ncus vcrsos cclclrada,
75 MclIor sc cnicndcra iua viioria.

Da luz cla agudcza suoriada,
Eu nc crdcra, crcio, con ccricza,
78 Sc da luz fora a visia dcsviada.

E, rccordo-nc, ois nor afouicza
Tonci, ianio, quc facc a facc olIando,
81 Encarar udc na Infiniia Alicza.
274

Tu o Craa alundanic, nc aninando,
OlIos fiiar ousci na luz cicrna,
84 A visao alncjada consunando.

E la na rofundcza vi quc sc inicrna
Unido clo anor nun so volunc
87 O quc clo univcrso sc csquadcrna.

Acidcnic, sulsiancia c o scu cosiunc,
Conjunios cnirc si or ial nancira,
90 Quc da vcrdadc crino un frouo lunc.

Crcio quc a forna univcrsal inicira
Vi dcssc no; orquanio nais ao largo
93 Sinio, ao dizcr, lcdicc vcrdadcira.

Un so insianic ncnic da lciargo
Maior, quc scc'los vinic c cinco cnrcsa
96 Quc adnirar fcz Nciuno a sonlra dc Argo.

Dc ciasc assin ninIa alna ioda rcsa,
Aicnia, alsoria, inovcl sc incrgia,
99 E scnrc cn conicnlar nais siava accsa.

E cssa Luz ial cfciio roduzia,
Quc cn dcia-la or vcr dif'rcnic ascio
102 Conscniir inossvcl nc scria.

Quc o Dcn da sua asiraao oljcio,
275
Todo csia ncla; c iudo la crfciio,
105 Cono fora dc la iudo c dcfcio.

Mcu dizcr dc ora avanic nais csirciio
Scra no quc rccordo quc o do infanic
108 Ainda ao scio naicrnal afciio;

Nao orquc rcscniassc ouiro scnllanic
A viva Luz, quc a conicnlar cu siava,
111 Anics, cono dcois, scnrc consianic;

Mas, cono, olIando, a visia sc alcniava,
A Inuiavcl Esscncia arccia
114 Mudar, quando so cu nc iransfornava.

Na sulsiancia rofunda c clara cu via
Da ccclsa Luz ircs crc'los diccrnidos
117 Por corcs ircs, dc igual crifcria,

ris dc ris, un dc ouiro rcflciidos
Esiavan, flana o icrcio arccia
120 Sirando, or igual, dc un, dc ouiro unidos,

Quanio c curia crcssao! Quanio a cccdia
Mcu cnsar, ao quc cu vi, csic ja scndo
123 Tal, quc ouco lasianic nao diria.

Lunc cicrno, quc a scdc cn ii so icndo,
So ic cnicndcs, dc ii scndo cnicndido,
126 E ic anas c sorris so ic cnicndcndo!
276

O girar, quc, dcssa aric concclido
Via cn ii cono flana rcflciida,
129 Quanio foi dos ncus olIos alrangido,

No scio scu da roria cor iingida
A roria cfgic Iunana ofcrccia.
132 Foi ncla a visia ninIa sulncrgida!

Ccncira, quc o csriio crucia
Para o cir'lo ncdir, cn vao rocura
135 Princio, quc ao scu fin nais conviria.

Assin cu anic a nova visao ura
Vcr anclara cono a inagc' Iunana
138 Ao crculo sc adaia c ali crdura.

s asas ninIas fora cnrcsa insana,
Sc clarcado a ncnic nao nc Iouvcssc
141 Fulgor, quc a ossc da vcrdadc alana.

faniasia aqui valor fcnccc;
Mas a voniadc ninIa a idcias lclas,
Qual roda, quc ao noior ronia olcdccc,

145 Volvia o Anor, quc novc sol c csirclas.

66. O ouc`o du SIu; Virglio (Encida III} diz quc a Silila
Cunana cscrcvia os scus oraculos solrc folIas solias c dcois
as jogava no ar, scndo discrsadas clo vcnio. 94-96, Un s
277
nstuntc cic., un so insianic do icno iranscorrido dcois da
visao nc causa naior csquccincnio quc nao aquclc quc vinic c
cinco scculos causaran ao cisodio dos Argonauias, o qual
surrccndcu a Nciuno. 118-120. s dc s cic., o FilIo
arccia rcflciido no ouiro, no Pai cono ris dc ris; c o tccco, o
Esriio Sanio arccia fogo roccdcnic dc un c dc ouiro.
127-131. O gu quc, dcssu utc cic., aquclc dos crculos, isio c,
o scgundo, quc arccia rcflciido do ouiro, arcccu-nc iivcssc
cfgic Iunana, iingida, orcn, dc cor divina. 134. Puu o
cc`o ncd, ara cnconirar a quadraiura do crculo, isio c un
quadrado cuja arca scja igual dc un dcicrninado crculo.
143. Mus u uontudc nnIu cic., nas o Anor, isio c, Dcus, quc
novc o Sol c as csirclas, novia a ninIa voniadc,
concordcncnic sua, cono una roda quc olcdccc ao noior.


278


Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc agou or cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos CFTIS
dircio na fonic.
www.cloolslrasil.con
279


2003 Danic AligIicri

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

__________________
JulIo 2003

También podría gustarte