PHN M U

1. L do chn ti Gio dc Vit Nam ang trong giai on i mi. Bn cnh nhng thnh tu ng k m ngnh gio dc t c, cn c rt nhiu nhng vn cn c xem xt v sa i. Thc trng dy v hc tp mn Ho hc THPT ang c nhiu vn bt cp, ng lo ngi. Phn ln hc sinh cha c kh nng t hc, cn li hc, mang tnh cht hc vt, hc thuc nhng hiu khng su. Nguyn nhn ch yu l do gio vin phn ln cn s dng li truyn th mt chiu, gy s nhm chn vi hc sinh. Gi hc din ra bnh thng, phng lng. Thi hc sinh khi nghe ging, mt s th ng gt, mt s lm vic ring trong lp. Gi hc cha thc s gy c hng th vi hc sinh. [9] Trong vng 10 nm gn y, gio dc Vit Nam v ang ch trng nhiu n cht lng o to gio vin v i mi phng php dy hc (PPDH). Chin lc pht trin gio dc Vit Nam 2001-2010 nhn mnh vn cn thay i v cht i ng gio vin v phng php dy hc. iu 4 Lut gio dc (2005) cng ch r: Phng php gio dc phi pht huy tnh tch cc, t gic, ch ng, t duy sng to ca ngi hc, lng say m hc tp v ch vn ln. Xut pht t nhng yu cu trn, vic i mi phng php dy hc nhm nng cao hiu qu dy v hc ni chung v b mn Ho hc ni ring trng ph thng l rt cn thit, ph hp vi yu cu dy hc hin nay. i vi mi gio vin, khi bt u mt tit dy mi u phi c phn m u bi ging. Qua thc t tm hiu, tr chuyn vi mt s gio vin v d gi ti trng THPT thc tp, ti nhn thy rng nhiu gio vin vn cha ch nhiu n vic phi m u mt tit hc nh th no hc sinh cm thy hng th nht. Nhng cng on quen thuc c th gp bt k lp hc no l: kim tra bi c v hm trc chng ta hc xong bi hm nay chng ta hc bi mi l. Hc sinh s cm thy nhm chn vi vic l
1

ngy no, tit hc no cng nghe ip khc . T vic nhm chn ngay t u tit hc s lm gim khng kh cng nh hng th hc tp ca hc sinh. Mt gi hc hiu qu s khng th c mt m u km hp dn. M u mi tit hc l khong thi gian ngn, nhng quyt nh n hiu qu ca c gi hc. Nhng gio vin lm vic hiu qu l ngi bit u t thi gian cho vic t chc v sp xp lp hc nhm to hiu qu cho vic hc ca hc sinh. C nhiu gio vin xem nh vic m u bi ging, cho rng khi mnh ging, trc sau hc sinh cng phi ch vo bi. Nhng s tht khng phi nh vy, nu gio vin khng lm cch no cun ht hc sinh vo cng vic hc tp, hc sinh ch ng v tch cc trong vic tip nhn kin thc ngay t u th coi nh gi hc tht bi. Nhn thc tm quan trng ca m u bi ging v mi quan h trc tip ca m u bi ging vi hng th hc tp ca hc sinh ni chung v trong mn Ho hc ni ring, ti chn ti Mt s k thut m u bi ging hiu qu mn Ho hc THPT. C nhiu cch m u bi ging tu theo mc ch ca ngi dy. Trong phm vi kho lun tt nghip ny, bc u a ra mt s k thut m u bi ging hiu qu to hng th hc tp cho hc sinh trong mt s tit hc c th mn Ho hc (phn hirocacbon khng no, lp 11). y l mt vn c gi tr thc tin i vi dy hc Vit Nam. 2. Mc ch ca ti - Nghin cu mi quan h gia m u bi ging v hng th hc tp ca hc sinh THPT da trn quan im s phm tng tc. - Bc u a ra mt s k thut m u bi ging hiu qu trong mn Ho hc nhm to hng th hc tp mn Ho cho hc sinh THPT, ng thi gp phn nng cao cht lng dy v hc mn Ho trong trng ph thng.

3. Nhim v ca ti. - Tng hp v phn tch cc ti liu, sch bo v cc bo co khoa hc cng b v cc vn lin quan n s phm tng tc v vic gy hng th hc tp cho hc sinh. - iu tra v nh gi hng th hc tp mn Ho hc ca hc sinh THPT. - xut mt s k thut m u bi ging hiu qu mn Ho hc gy hng th cho hc sinh. - Kho st tnh hiu qu ca cc k thut m u bi ging xut. - Tng kt v x l cc s liu. 4. Khch th v i tng nghin cu - Khch th nghin cu: Qu trnh dy v hc mn Ho trng THPT. - i tng nghin cu: Cc k thut m u bi ging mn Ho hc. 5. Phm vi nghin cu Do yu t thi gian v c s vt cht nn ti nghin cu trong cc phm vi sau: - Cc k thut m u bi ging hiu qu mn Ho hc THPT. - Cc v d a ra nm trong phn hirocacbon khng no (Ho hc lp 11). - iu tra ti 3 lp 11 trng THPT Chuyn Hng Yn, Hng Yn v 3 lp 11 trng THPT Vit c, H Ni. - Kho st kt qu ti 3 lp 11 trng THPT Vit c, H Ni. 6. Phng php nghin cu thc hin ti ny, ti s dng cc phng php nghin cu sau: - Phng php nghin cu l lun. - Phng php nghin cu thc tin. - Phng php thc nghim khoa hc. - Phng php thng k v x l s liu. 6.1. Phng php nghin cu l lun.

Trn c s phn tch v tng hp ti liu ca s phm tng tc v mt s ti liu v cc bi bo c lin quan, xut mt s k thut m u bi ging hiu qu gy hng th hc tp cho hc sinh THPT. 6.2. Phng php nghin cu thc tin. 6.2.1. Phng php quan st. D gi mt s tit Ho ti trng THPT Vit c. Bc u nh gi v hng th hc tp mn Ho hc ca hc sinh THPT. 6.2.2. Phng php iu tra, phng vn. - iu tra hc sinh bng mu phiu iu tra vi h thng cu hi c p n la chn v mt s cu hi m. - Phng vn trc tip mt s gio vin vi mu cu hi chun b v nhng cu hi m. 6.3. Phng php thc nghim khoa hc. Trin khai mt s k thut m u bi ging xut ti 3 lp 11 ti trng THPT Vit c (mt lp so snh), pht phiu hc tp sau gi hc nh gi tnh thc tin v hiu qu ca kt qu nghin cu. 6.4. Phng php thng k, x l. Dng phng php thng k ton hc x l cc thng tin nh lng v nh tnh trong phiu iu tra.

***

Chng 1: C S L LUN 1.1. Quan im s phm tng tc vi vic to hng th hc tp mn Ho hc cho hc sinh THPT. 1.1.1. Khi nim hng th v hng th ca hc sinh THPT. Theo tm l hc: Hng th l thi c bit ca c nhn i vi i tng no , va c ngha i vi cuc sng, va c kh nng mang li khoi cm cho c nhn trong qu trnh hot ng. - Hng th biu hin s tp trung ch cao , s say m hp dn bi ni dung hot ng, b rng v chiu su ca hng th. - Hng th lm ny sinh kht vng hnh ng, lm tng hiu qu ca hot ng nhn thc, tng sc lm vic. V th cng vi nhu cu, hng th l mt trong h thng ng lc ca nhn cch. [4] Cng theo tm l hc la tui th i tng hc sinh THPT hnh thnh nhng c im khc hn vi la tui THCS. y, xin i su vo c im hot ng hc tp la tui ny. Hot ng hc tp ca hc sinh THPT i hi tnh nng ng v tnh c lp mc cao hn nhiu. Hc sinh cng trng thnh, kinh nghim sng cng phong ph, cc em cng thc c rng mnh ang ng trc ngng ca ca cuc i. Do vy thi c thc ca cc em vi hc tp ngy cng pht trin. Thi hc tp vi tng mn hc tr nn c s la chn hn. Cng ngy, cc em cng xc nh c cho mnh mt hng th n nh i vi mt mn hc no , vi mt lnh vc tri thc nht nh. Hng th ny thng lin quan n vic chn ngh nghip ca hc sinh. Hn na, hng th nhn thc ca thanh nin hc sinh mang tnh cht rng ri v bn vng hn thiu nin. Thi hc tp ca hc sinh lc ny c thc y bi ng c hc tp c cu trc khc vi tui trc. ngha nht l ng c thc tin, ng c nhn thc, sau l ngha x hi ca mn hc, ri mi n ng c c th khc

Nhng thi hc tp khng t em c nhc im l mt mt cc em rt tch cc hc mt s mn m cc em cho l quan trng i vi ngh mnh chn, mt khc cc em li sao nhng cc mn hc khc hoc ch hc t im trung bnh. Gio vin cn lm cho cc em hiu c ngha ca tng mn hc i vi thc tin v bn thn cc em. [3] 1.1.2. Quan im s phm tng tc. [8] Quan im s phm tng tc c bn da trn mi quan h tng h tn ti gia ba tc nhn: ngi hc, ngi dy v mi trng. Quan im s phm tng tc tp trung trc ht vo ngi hc v cn bn da trn tc ng qua li tn ti gia ngi dy, ngi hc v mi trng. N nhm to ra ngi hc s hng th, tham gia v trch nhim. N gn cho ngi dy vai tr xy dng k hoch, hng dn hot ng v hp tc. N gn cho mi trng nh hng quan trng n cc phng php ring ca ngi hc v ngi dy. Trong qu trnh tin hnh bi dy, hc sinh c c ba i hi trn th gio vin trc ht phi to c hng th cho hc sinh, ngha l tc ng vo h thng khu no hay chnh l trung tm hng th. Trong bt c vic hc no h thng ny cng phi c kch thch a n s thch hc. H thng khu no (vng limbique) tc ng vo bt c vic hc no nh kch thch mong mun, t b hoc buc phi chp nhn kin thc . Bt c s pht trin no cng tun theo mt nhu cu no . Hc sinh s cm thy cng hng th hn khi vic hc c hp dn bng vic p ng nhu cu ca mnh. Gio vin phi c bit ch n hng th ca hc sinh ngay t u tit hc. Phn m u bi ging - khong thi gian bt u mt tit hc, l thi im hm nng, thi im to tnh hung, thi im do u li cun vic thu lm tri thc mi. chnh l khong thi gian gp phn quyt nh n s thnh bi ca tit hc. Da trn quan im s phm tng tc, s phm hng th a ra nhng l thuyt quan trng v vic gy hng th ngi hc.

Trong qu trnh dy hc, nhiu gio vin b cm d bng thc mun nhanh chng a hc sinh trc tip vo trong qu trnh hc m khng lm cho h bit trc tm quan trng, li ch ca cng vic. Cng lc , gio vin c th b qua mt giai on quan trng hng u v ch yu trong vai tr dn dt hot ng l vic gy hng th hc sinh. Mt cch chnh xc, gio vin phi lm cho hc sinh bit rng s khm ph ra i tng hc mt ngun tho mn c nhn m u t s c gng vo , tham gia tm kim tri thc mi v t mc ch cho k hoch hc tp ca h. Lm th no to nn hc sinh s hng th thc y h thc hin vic hc? Chnh gio vin - ngi dn dt hot ng c trch nhim s dng mt quan im s phm c gi l hng th. Quan im ny nhm lm cho hc sinh c thc rng c mt mi quan h y hng th gia chnh bn thn ngi hc v i tng hc. t c mc ch ny, ngi dy trc ht phi gng lm cho ngi hc thc l cn hc, h phi thy rng mnh thc s ang thiu tri thc mi. i vi ngi dy, vn l phi to ra v hin thc ho nhu cu ny, n s thc y ngi hc phi hnh ng khc phc s thiu ht tr thnh mt yu t kch thch mt chuyn ng thch nghi li, b tr v tm kim mt s cn i mi. Ngi hc do vy tr thnh ngi mong mun tho mn nhu cu tri thc ca mnh. Gip ngi c tht s hiu c yu im ca mnh, ngi dy thc hin c mt giai on mu cht. Phng php s phm hng th, thit lp mt mtp quan h ph hp gia ngi c v i tng hc. iu quan trng l nhu cu hc c th xut hin i vi ngi hc di hnh thc mt li ch c nhn, mt li th quan trng. thc lc ny vo cuc v tng cng ngi hc s ham mun hc, bng cch gii thiu vi ngi hc i tng hc l mt ci g c gi tr, c nh gi cao v c li, v vy ngi hc c th khm ph trong i tng hc mt yu t t m, sinh ra s li cun ci cha bit v ca s khm ph mt li ch cho tng ca mnh, v cng cn l mt c hi pht trin c nhn, n cho php ngi hc t c
7

mc ch mong mun, vt qua kh khn, t khng nh v tu nh gi mnh. Cui cng, v cng l giai on kt thc trong phng php s phm hng th, ngi hc phi c mi quan h tng hp gia chnh bn thn v i tng hc n mc m n khi dy ngi hc mt s hng th thc s, thi k ny, ngi hc tr thnh bn nhn ca i tng hc: l mi lin h c ngha vi i tng hc. Mi quan h tng hp v vy t ti nc cun ht, chuyn i thnh ng c hnh ng. S hng th ni tm m thc lm ny sinh ra di sc p ca ci c ch v ci d chu phn cc ch ca ngi hc. Hng th thc s khi ng s nng ng, thc y ngi hc mun tho mn nhu cu hc ca mnh. Hnh di y ti to li mt cch h thng v c bi bn, nhng c s ca phng php s phm hng th: kch hot nhu cu ngi hc, s thiu ht so vi i tng hc, tm kim mt mi quan h tng hp gia ngi hc v i tng hc, mi quan h lm ny sinh mt mi quan h thc s. Nhng chin lc no m ngi dy - ngi dn dt hot ng mong mun s dng, khi ngi dy c tham vng khi dy ngi hc mt s hng th i vi i tng hc? Hin nhin ngi dy s loi b ngay tc khc bt c mt phng php cng bc no vi bt c mt bin php no d chng l g. Tht vy, s l o tng p t hoc dnh s hng th bng cc phng tin xa l vi i tng hc nh l cc phn thng, s trng pht hoc cc dng c hc mi,: trong nhng trng hp ny, ngi hc c th d dng chy trn, bng cch hon ton n gin l gi v hng th. N cng t i hi phi pht biu hoc vit ln bng mc tiu hc trong mt cng thc so rng s khng c hoc c t hiu lc thn diu c kh nng to nn s hng th nht l nhng hc sinh trnh tiu hc hoc trung hc.

Nhng c s ca phng php s phm hng th:

Ngi hc

i tng hc

Tnh hnh cn

Tnh hnh mong mun

Quan h tng hp Hng th

S l tt nht nu thc hnh mt chin lc mang tnh hin sinh trong phng php s phm tng tc. i vi ngi dy - ngi dn dt hot ng, vn l sp xp mt tnh hung thc s c ngha i ngi hc. Tht vy, phi chng l mnh kho nu buc ngi hc phi i u vi vn ca cuc sng hng ngy m h khng bit gii php? V vy, ngi dy phi gng gip ngi hc, ho gii vn nhy cm vi nhng mt c ch d chu v c li ca gii php. Tnh hiu qu ca chin lc ny, phn ln da trn vic hnh thnh vn . Trong mc ch gy nn s t m thm ch ngc nhin ca ngi hc, ngi dy c gng xc nh mt vn c th chnh xc, i t thc t hoc gn vi mi trng trc mt. Vn cng nh gii php phi c mt mi lin h cht ch vi i tng hc. Chng hn nh trong vn nghin cu ng c, rt nn gi li s bay ca cc my bay phn lc, s chy ca cc t trong cc cuc ua v thm ch l s di chuyn ring ca h i n trng. V trong tt c nhng chuyn ng ny h s gii thch nh th no? Trch nhim thuc v ngi hc l tm ra gii php. Ngh thut ca ngi dy - ngi dn dt hot ng l a ra c vn thc m nhng ngi dy hc muc tm ra gii php. N dng lm im xut pht cho bi hc, im quy ch cho qu trnh hc v s hi quy sau khi tm ra gii php.
9

Tm li quan im s phm hng th rt thch hp trong quan im s phm tng tc ngha l ngi dy vi t cch l ngi hng dn gip ngi hc - ngi th ca qu trnh hc thit lp nn mt mi quan h hng th gia chnh bn thn mnh vi i tng hc bng cch thc hin mt nhu cu thc t, sp xp vn tr nn c ngha c th. 1.2. Mt s k thut m u bi ging thng thng. M u bi ging l cng on khi u cho mi tit hc phi m bo c hai yu cu: - nh hng hc tp cho hc sinh (ngha l bi hc ny nhm mc ch g, tr li cu hi g, hc sinh thu c g sau tit hc ny, ...) - Thu ht s ch ca hc sinh vo bi hc, qua qun l v kim sot lp hc thng qua cc hnh thc trin khai dy hc. Chng ta bit rng, mt ngi gio vin gii l li cun c hc sinh vo bi ging ca mnh, to hng th v khin hc sinh ch ng lnh hi kin thc. Mt ngi gio vin gii l nhng ngi to ra mi trng lp hc thn thin vi ngi hc si ng, kch thch kh nng t duy v to ra c nhng thch thc cho ngi hc. H lm c iu bi v h khi u vi y cc bc trong quy trnh qun l lp hc. Vai tr ca gio vin l m ra cnh ca hc tp cho hc sinh. Trong tng tit hc c th, gio vin li tm cch sao cho cnh ca c m ra trong s mong ch v y hng th ca hc sinh. Vn l cnh ca c k, nhng mi ngy chng ta sn cho n mt mu khc nhau, n s tr nn mi l v hp dn. Cng vic sn li cnh ca hc tp chnh l thit k phn m u cho mi bi ging. Chng ta c ba cch thng thng m u bi ging: m u bi ging trc tip, m u bi ging vi tr chi hoc m u bi ging bng cch nu vn - tnh hung. V vi phn m u hp dn, hiu qu th gio vin khng ch nh hng hc tp cho hc sinh m cn kch thch t duy hc sinh, hnh thnh ng c

10

ch ng tm ti v lnh hi kin thc, gio vin khng ch thu ht c s ch ca hc sinh m cn to hng th hc tp cho hc sinh. Tu thuc vo mc tiu tit hc, ni dung bi hc v i tng hc sinh m gio vin c th xy dng cc hnh thc m u bi ging khc nhau. Mt s hnh thc m u bi ging thng thng c th trin khai nh sau: 1.2.1. M u bi ging trc tip. y l cch m u bi ging i thng vo vn cn trnh by, gi nm na l i ng thng. y l cch ph bin nht vi cc gio vin v n c u im l nhanh chng v trc tip truyn ti thng tin n hc sinh m khng tn nhiu thi gian v cng sc. Ngi dy khng cn phi u t, nghin cu nhiu vn c th gii thiu ngay bi hc v nhng ni dung chnh ca tit hc. Cch thc trin khai hnh thc ny cng rt n gin: gio vin trc tip i thng vo vn cn ni n, gii thiu ch chnh ca bi hc, v tin hnh trin khai tit hc. Xem xt hai nhim v chung ca phn m u bi ging l nh hng hc tp v thu ht s ch ca hc sinh th cch m u bi ging trc tip m bo hon thnh c c hai nhim v. Khi gio vin trin khai hnh thc ny, hc sinh s khng phi t duy nhiu, m trc tip tip cn c ngay vi ni dung bi hc, xc nh c ngay nh hng hc tp m khng b lc ng. Cng chnh v th m cch ny s khng to ra c thch thc vi ngi hc, m ngi hc sau khi nh hng mc tiu hc tp s phi t t ra thch thc cho mnh. Tuy nhin, khng phi hc sinh no cng lm c iu ny. Hiu qu ca m u bi ging cn ph thuc vo rt nhiu yu t, nu chn cch trc tip th gio vin cn to hng th cho hc sinh bng phong cch, ngn ng, ging ni, qua m hp dn hc sinh vo bi hc. V y l cch ph bin v thng dng nn cng rt d gy nhm chn, khng to c hng th hc tp, do , gin tip nh hng n cht lng hc tp. 1.2.2. M u bi ging gin tip 1.2.2.1. M u bi ging bng cc tr chi.

11

Mt trong nhng cch m u bi ging gin tip ph bin l thit k tr chi. Cc tr chi c xy dng c th da trn c s ni dung ca bi hc, cng c th ch mang tnh cht thu ht s ch ca hc sinh. V l phn m u bi ging nn thi gian cng c gii hn , thng l khong 5 pht. Do , Cc tr chi t chc cho hc sinh cng phi ht sc n gin, nhanh gn nhng vn phi hiu qu. C th chia tr chi thnh hai nhm l: nhm tr chi to hng phn v nhm tr chi kch thch t duy. Vi nhm th nht, ch mang tnh cht vui v, to s hng khi cho hc sinh trc khi vo bi hc. Cch ny em li mt hiu qu r rt l hc sinh s cm thy thoi mi trong gi hc v thn thin vi gio vin. Tuy nhin, mt bt li khc c th xy ra l hc sinh s qu hng phn m qun mt nhim v hc tp. Mt khc, cc tr chi dng ny khng lin quan n ni dung bi hc nn khng c tc dng kch thch t duy v khng to ra c thch thc vi ngi hc. Do m cc tr chi kiu ny khng c s dng nhiu, i khi n c t chc nhm mc ch thu ht s tp trung ca ngi hc vo gio vin v qun l lp hc. Nhm tr chi th hai l cc tr chi c xy dng da trn ni dung bi hc. Vi cc tr chi kiu ny khng nhng ht c s ch ca hc sinh vo bi hc m cn kch thch t duy hc sinh, qua to hng th nht nh trong tit hc v hng th lu di vi mn hc. Gio vin s tn kh nhiu thi gian v cng sc thit k cc tr chi nh vy, nhng i li s thu li nhng kt qu bt ng. Khi tham gia tr chi, hc sinh s t to ra mt mi trng cnh tranh lnh mnh, mi ngi u phi t duy ht sc dnh chin thng. Khi thit k cc tr chi nh vy, gio vin phi ch m bo cc yu cu l: nhanh chng, va sc v gn lin vi ni dung bi hc. Khi tham gia tr chi, hc sinh c t duy ngha l gio vin qua to c mt thch thc nht nh. Cc hnh thc tr chi ph bin l tr chi ch, tr chi ghp hnh, ng vai vi mn ho hc cn c thm cc tr chi lp ghp cc m hnh phn t,
12

1.2.2.2. M u bi ging bng cch nu vn - tnh hung. y cng l mt hnh thc ph bin, thng c gio vin s dng trong khi ging dy. Nu vn - tnh hung l cch d to thch thc nht vi ngi hc. Gio vin t chc cc tnh hung hc tp bng cch t cu hi v nu ra vn cn gii quyt da trn c s l ni dung bi hc. Cu hi t ra phi m bo yu cu ngn gn, bao qut, gn lin vi ni dung bi hc, kch thch t duy hc sinh v phi l cu hi m. Cu hi hay tnh hung gio vin a ra trong phn m u s nh hng cho hc sinh trong tit hc, v sau khi kt thc bi hc, hc sinh t mnh tr li c cu hi v gii quyt c tnh hung ca gio vin a ra ban u ngha l lnh hi c kin thc. C hai cch t cu hi tnh hung l t cu hi t xa ngha l t cu hi gin tip lin quan n ni dung bi hc, v t cu hi trc tip vi ni dung bi hc. Mi hnh thc s mang li mt hiu qu khc nhau, tu thuc vo ni dung c th ca tit hc. Nu vn tnh hung l hnh thc d trin khai, n gin, thun tin v mang li hiu qu cao cho tit hc. t chc cch m u bi ging kiu ny, gio vin cn nghin cu k ni dung bi hc, trn c s thit k nhng cu hi mang tnh cht gi m, kch thch t duy, chun b nhng tnh hung hc tp hc sinh tham gia vo bi hc mt cch t nhin v thoi mi. Cch m u bi ging ny c th p dng hiu qu vi tt c cc mn hc v vi tt c cc i tng hc sinh. *** Ni chung, mi cch m u c nhng u im khc nhau v kh nng ph hp nht nh. Ngi gio vin trong qu trnh ging dy nn linh hot s dng cc hnh thc ny bi hc thm sinh ng. Cng khng nn thng xuyn lp i lp li mt kiu m nn thay i cho ph hp vi tng ni dung v yu cu ca bi hc. Mt m u hiu qu s l tin em li thnh cng cho tit hc.

13

1.3. Nhng c im c bn ca mn Ho hc v bn cht ca dy hc Ho hc THPT. 1.3.1. c im mn Ho hc. [5] Mn Ho hc l mn hc trong nhm cc mn Khoa hc t nhin. Mn Ho hc cung cp cho hc sinh nhng tri thc khoa hc ph thng, c bn v cc cht, s bin i cc cht, mi lin h qua li gia cng ngh ho hc, mi trng v con ngi. Nhng tri thc ny rt quan trng, gip hc sinh c nhn thc khoa hc v th gii vt cht, gp phn pht trin nng lc nhn thc v nng lc hnh ng, hnh thnh nhn cch con ngi lao ng mi nng ng, sng to. Hc sinh ph thng khi hc tp mn Ho hc s c trang b: V kin thc: + Kin thc c s ho hc chung. + Ho hc v c. + Ho hc hu c. V k nng: Hc sinh c c h thng k nng ho hc ph thng c bn v thi quen lm vic khoa hc: + K nng hc tp ho hc. + K nng thc hnh ho hc. + K nng vn dng kin thc ho hc. V thi : Hc sinh c thi tch cc nh: + Hng th hc tp b mn Ho hc. + Pht hin v gii quyt vn mt cch khch quan, trung thc trn c s phn tch khoa hc. + thc trch nhim vi bn thn, vi x hi v cng ng. + thc vn dng nhng tri thc ho hc vo cuc sng v vn ng ngi khc cng thc hin.

14

1.3.2. Qu trnh dy hc Ho hc. 1.3.2.1. hi nim dy hc. Theo l lun dy hc chung th dy hc: L khi nim ch hot ng chung ca ngi dy v ngi hc, hai hot ng ny song song tn ti v pht trin trong cng mt qu trnh thng nht. Qu trnh ny l mt b phn hu c ca qu trnh gio dc tng th, trong : - Vai tr ca nh s phm l nh hng t chc, thc hin vic truyn th tri thc, k nng v k xo n ngi hc mt cch hp l, khoa hc, do lun lun c vai tr v tc dng ch o. - Ngi hc tip thu mt cch c thc c lp v sng to h thng kin thc, k nng v k xo, hnh thnh nng lc v thi ng n. Ngi hc l ch th sng to ca vic hc, ca vic hnh thnh nhn cch bn thn. [2] 1.3.2.2. Dy hc Ho hc. Dy hc mn Ho cng tun theo nguyn tc chung ca vic dy hc. Tuy nhin, tri thc m ngi dy truyn t v ngi hc lnh hi trong mn Ho hc l nhng kin thc v cc hp cht, cu trc, tnh cht v s bin i qua li ca cc hp cht . 1.3.2.3. Dy hc phn m u bi ging mn Ho hc. i vi mn Ho hc, trc tip gn lin vi cuc sng thc t, nhng kin thc ho hc lin quan mt thit vi cc hin tng t nhin v vi nhau. l iu kin thun li gio vin c th trin khai cc tit hc mt cch hp dn v thu ht s ch ca hc sinh. Trong chng ta c th trin khai phn m u bi ging theo ba hng: - M u bi ging trc tip. - M u bi ging gin tip: + M u bi ging bng cch nu vn - tnh hung. + M u bi ging bng cc tr chi. K

15

1.4. Mi quan h gia m u bi ging v hng th hc tp mn Ho hc ca hc sinh THPT. Bt k mt hot ng no cng u c m u. S khi u l mt khu quan trng quyt nh n din bin ca hot ng. C xa c cu vn s khi u nan, i vi mi gio vin, s khi u cho mt bi hc mi l ht sc quan trng, l mt ngh thut khng ch n thun da trn mc tiu, ni dung ca bi hc m cn ph thuc vo c im ca i tng hc sinh (nng lc, kiu hc, tm l, ). Nu gio vin c mt m u thnh cng cho bi dy ca mnh s to c khng kh hc tp v nim say m cho hc sinh, lm ch c lp hc v kch thch kh nng t duy, to iu kin thun li cho hc sinh lnh hi kin thc m gio vin truyn t. Chng ta bit rng, nhng gio vin hiu qu c kh nng nh hng v tc ng ti hc sinh ca mnh. Vai tr ca gio vin l m ra cnh ca hc tp cho hc sinh. Mt gio vin gii v hiu qu bit cch lm cho hc sinh phi hc tp. to ra nh hng vi hc sinh, gio vin cn c nhng bin php hiu qu. Hc sinh s ch hc tp khi gio vin c mt nh hng ng k ti cc em. [7] c mt tit hc thnh cng th u tin phn m u bi ging phi tt. Nhng gio vin hiu qu l nhng ngi m u bi ging tt. M u bi ging bao gm hai nhim v l nh hng hc tp cho hc sinh, thu ht s ch qua qun l lp hc. Nh vy, nu nh khng hon thnh c hai nhim v ny, tit hc s khng th hiu qu. Khng nhng th, m u bi ging cn l khong thi gian gio vin to n tng vi hc sinh v bi hc ngy hm . Nu khng c g hp dn, cc em s khng dnh s ch ti bi hc cng nh ti gio vin, v nh th ko theo l khng c hng th hc tp, v trc tip nh hng ti kt qu hc tp. Hng th hc tp ca hc sinh trong mi tit hc trc tip c hnh thnh t khu m u bi ging ca gio vin. to c hng th cho hc sinh, trc ht phn m u phi hp dn v c kh nng kch thch t duy hc sinh. Nhng hc sinh hay quy ph trong lp khng hn l nhng hc sinh
16

h, cng c th do bi ging khng thu ht c s ch ca cc em nn s ch sang mt hng khc. Ngh thut m u bi ging ch l gio vin to ra hng th v thc mun hc mt cch t nhin cho hc sinh, hc sinh ho hng tham gia bi hc m khng c cm gic b p buc hay b rng buc bi mt hnh thc k lut hay hnh pht no . Thc cht, m u bi ging ch chim khong thi gian rt ngn trong mt tit hc, nhng chnh khong thi gian ngn ngi gp phn quyt nh ti s thnh bi ca tit hc. l v ngi hc l nhn t quyt nh n tit hc, do , nu ngi dy khng to c nh hng nht nh ti ngi hc th s khng nhn c s hp tc tuyt i t pha hc sinh. i tng hc sinh no cng khng bao gi mun b p buc hc tp, hay b rng buc bi nhng hnh thc k lut kht khe, tt c phi c hnh thnh mt cch t nhin v thoi mi. D l vi hnh thc m u bi ging nh th no, khi to c hng th hc tp cho hc sinh ngha l gio vin thnh cng mt na tit hc. Vi mn Ho hc, c ni dung kin thc gn lin vi thc tin. l iu kin thun li gio vin c th trin khai cc tit hc mt cch hp dn v thu ht s ch ca hc sinh. to hng th cho hc sinh trong mn Ho hc, ngi dy cn i su khai thc nhng c im th v ca mn hc ny, mi ni dung hc trong tng bi c th s c mt c im ring th v v hp dn. Trong nhng bi hc l thuyt, l s mi l ca kin thc mi, l nhng v d sinh ng gn lin vi thc tin v cuc sng hng ngy, l mi lin h mt thit ca cc hp cht ho hc hay tnh hai chiu gia cu to ho hc v tnh cht ho hc, Trong cc bi luyn tp, gio vin c th trin khai cc tr chi vui, b ch hc sinh n luyn kin thc hc, hoc nhn nhn li kin thc hc theo mt hng khc tm ra im th v, Trong cc bi thc hnh, hng th li l s khm ph nhng hin tng th v, nhng s bin i v mu sc, v trng thi, Tu theo mc tiu, ni dung tit hc cng nh c im hc sinh m gio vin c th la chn hnh thc trin khai m u bi ging sao cho thch hp
17

v t hiu qu cao nht. Mn Ho hc khng phi l mt mn hc kh khan hay tru tng m kin thc rt sinh ng, phong ph v c tnh thc tin cao. Hc sinh s tm thy mn Ho hc nhng iu b ch, l th v c ch cho cuc sng. Nhim v ca ngi gio vin l to hng th cho hc sinh bng nhng k thut m u bi ging hiu qu v ph hp, kch thch t duy v a hc sinh tham gia vo bi hc v c trch nhim vi hot ng hc ca mnh thng qua nhng hnh thc trin khai dy hc.

18