TEMA 2 : RENOVACION E CRISE NO MUNDO FEUDAL ( SS.

XI XIII)
Desde o Ss. XI hai profundos cambios econmicos e demogrficos que modifican o sistema feudal.

1.- RENOVACION AGRCOLA: Factores: .- Ampliacin do espazo de cultivo: .. Gase terreo ao bosque .. Rotranse terras incultas .. Descanse zonas pantanosas

.- Novos sistemas de cultivo ( ex. rotacin trienal [ex. centeo, avea, barbeito]

.- Avances tcnicos (arados de vertedoira, muos de vento e auga, ferraduras e colleitas para os cabalos)

Consecuencias: aumento da produccin.

2.- RENOVACION DEMOGRFICA E SOCIAL: Como hai mis e mellores alimentos medra a poboacin, anda que lentamente. Algn factores que inflen anda negativamente e fan perder poboacin son: .- Malas colleitas e polo tanto :fame .- Guerras .- Pestes

Consecuencia elevada mortandade

Transformacins sociais: Algns campesinos libranse da presin dos seores:

Roturan terras incultas Asntanse en vilas francas (libres), ou en cidades

Algns venden excedentes nas ciudades e pagan rendas en dieiro Melloran as condicins de vida de moitos campesinos

Materia prima: produto natural de orixe mineral (ex. ferro) de orixe vexetal (ex. algodn) ou animal (ex. leite) que podemos usar antes ou ben despois de ser elaborado Letra de cambio:

Algns servos mercan a sa liberdade.

3.- RENOVACION URBANA: - Ao aumentar a poboacin, parte dela asntase en ciudades antigas que renacen, o unhas de nova creacin (burgos)

-Hai intercambios comerciais campo --> cidade: .. O campo proporciona cidade: alimentos e materias primas. .. A cidade proporciona ao campo: produtos artesanais

-Desenvlvense a artesana e o comercio: actividades das ciudades: O comercio: vse favorecido pola circulacin de MOEDAS e novas formas de pago como a letra de cambio.

-Nas ciudades hai mercados, e algunhas teen feira (privilexio) .. Mercados: permanentes ou en das fixos. Abastecen aos habitantes das ciudades e do campo.

.. Feiras: reunin peridicas de comerciantes de zonas afastadas que traen mercancas variadas. Celbranse en datas fixas. Foron favorecidas por reis e seores xa que delas obtian dieiro (impostos). Ex. Feiras de Champagne (Francia)

-As ciudades teen capacidade para gobernarse: concellos: a alta burguesa (ricos artesns, grandes comerciantes, banqueiros) Controla a riqueza urbana e o poder poltico.

- Organizacin do traballo urbano. .. Artesns e comerciantes agrpanse para defender os seus intereses. .. Confraras. asociacins baixo a proteccin dun Santo/a. .. Gremios: asociacins de artesns do mesmo oficio ou complementarios que se unan. Xorden en Francia no S. XI Funcins: .- Regulan prezos, produccin, calidade, horarios, salarios, nmero de operarios dos obradoiros. .- Eliminan a competencia. .- Abastecen cidade e ao entorno rural dun gran nmero de produtos. .- Produccin manual, de boa calidade e cara: Nos obradoiros. Organizacin xerrquica: .- Mestres: coecedores do oficio; fan obras mestras. .- Oficiais: coecen o oficio pero anda non ascenderon a mestre. .- Aprendices :non coecen o oficio; deben pagar para aprendelo e pasan moitos anos ata que chegan a oficiais.

PRINCIPAIS CENTROS COMERCIAIS. - Portos do norte de Italia (Xnova, Venecia...) - Cidades do norte de Europa (H.A.N.S.A.)

4.- MELLORAS NOS TRANSPORTES: a) Terrestres: - mellora do firme do camio - mellora dos carros

b) Fluvial:

- mellora de barcos - mellora dos portos

c) Martimo: - mellora de barcos (de vela): cocas, carracas, carabelas: teen mis capacidade de carga. - mellora dos instrumentos de navegacin (astrolabio, comps, potulamos): facilitan a navegacin, orientacin, etc) - melloran os portos

5.- CONSOLIDACION DAS MONARQUIAS: .- SS. XIV XV: os reis buscan afianzar o seu poder fronte s seores feudais, e organizar os Estados Modernos. a) Recuperacin do Poder Real: Comeza feblemente nos SS. XII XIII Monarqua : principal forma de Estado. Con frecuencia: Herditaria

.- Os reis buscan: 1.- Ampliar o territorio mediante guerras, alianzas, ou pola va matrimonial anexins de territorios. 2.- Reforzar o seu poder: .- Sometendo aos nobres .- Creando un exrcito de mercenarios .- Creando a burocracia (funcionarios) .- Os reis contan co apoio da burguesa que defende a liberdade fronte aos seores feudais b) s veces os reis ven limitado o seu poder pola existencia de Institucins ou Organismos como as Cortes ou Parlamentos (representantes dos estamentos): aproban impostos, recoecen ao herdeiro, etc.

c) Reaccin dos nobres: oposicin xa que ven perigar os seus privilexios.

d) Resultado: Nuns casos a monarqua acaba impondose.

6) CRISE BAIXOMEDIEVAL (SS. XIV XV): 6 a) Crise econmica e demogrfica: Causas: .- Anos de malas colleitas e fames + guerras -> crises de subsistencia. .- Corpos mal alimentados e con pouca hixiene -> difusin de enfermidades e pestes (ex. peste negra de 1348: moi mortfera) Consecuencias: elevada mortandade -> reduccin de poboacin -> menos xente para traballar (no campo e na cidade) -> Polo tanto hai: 1 Reduccin de produccin agraria e artesanal, e do comercio. 2 Os nobres cobran menos rendas e esixen mis aos campesios. Isto provoca: Revoltas antiseoriais (labregos contra seores) 6 b) Crise poltica: poca de conflictos blicos (guerras): .- Entre estados: moitos buscan ampliar o seu territorio (ex. Guerra dos Cen Anos entre Francia e Inglaterra). .- Dentro dun estado: Guerras Civs (ex. entre bandos que apoian a un ou a outro candidato Trono). 6 c) Crise social: .. Movementos antiseoriais no campo: contra os abusos dos seores que esixen cada vez mis rendas, e imponen outras que xa non estaban en uso. .. Revoltas urbanas: Contra o Patriciado urbano (= alta Burguesa que controla o poder e riqueza nas cidades) .. Hai tamn persecucin os Xudeus (considerados os causantes de moitos males)

7.- CARA A FIN DA IDADE MEDIA.

Na Baixa Idade Media (SS. XIV XV) algns elementos contriben a decadencia do Feudalismo: a) O renacemento urbano -> aumenta a importancia da Burguesa, fronte a nobreza. b) Coa crise, a nobreza perde algn poder econmico e tamn poltico na medida en que os reis van recuperando o seu poder. c) Hai cambios de Renacemento. mentalidade que anuncian a etapa seguinte: O

DEFINICIONS:
Materia prima: Produto natural de orixe mineral (ex.ferro) de orixe vexetal (ex. Algodn) ou, animal (ex. Leite) que podemos usar, ou ben despois de ser elaborado. Letra de cambio: Algns servos mercan a sa liberdade. Gremios: Asociacins de artesns do memo oficio ou complementarios que se unan para axudarse mtuamente.

Artesns: Persoa que realiza labores de artesana. Contrariamente s comerciantes, non se dedicaba reventa de artculos senn que os faca l mesmo e os venda os seus clientes. Carta Magna: unha cdula que o rei Juan sen Terra de Inglaterra otorgou s nobres ingleses o 15 de xunio de 1215, na que comprometase a respetar os foros e inmunidades da nobreza e no dispoer a morte nin a prisin dos nobres nin a confiscacin do seus bienes, mentras aqueles non foses xuzgados por os seus iguais. Considrase a primeira constitucin da historia. Catedral: Lugar principal de culto, sede episcopal. De estilo gtico. Comenzaron a construirse entre finales do sculo XII e o sculo XV. Ferias: Eran mercados que se celebraban varias veces ano nunha cidade determinada. Citbanse mercaderes de diversas procedencias. Utilizaban a moeda e aparecen os cambistas como antecedentes dos bancos (prestaban dieiro). Guerra dos cen anos: Foi unha prolongada serie de conflictos blicos entre os reis de Francia e Inglaterra que durou 116 anos (61 anos de guerra e 55 de tregua) de 1337 a 1453. H.AN.S.A.: Era unha liga comercial de varias cidades alemanas e de Europa septentrional que, durante a Baixa Idade Media, monopolizou en gran parte o comercio no mar Bltico. Peste negra: Devastadora epidemia que asol Europa no sculo XIV e que se estima mat cerca dun tercio da poboacin do continente. Rotacin trienal: Tcnica agraria bsica que se basa na divisin en tres parcelas do campo de cultivo, dedicando unha para o cereal de inverno otra para o cereal de primaveira e a terceira dixase a barbeito. Universidade: A palabra dervase da latina universitas, que significa corporacin o gremio, e faca referencia a un grami ode maestro ou estudiantes. As universidades medievais eran gramios educativos ou corporacins que formaban a individuos instrudos e capacitados. Mercenarios: Que fan algo porque se lles paga. Burocracia: conxunto de funcionarios

Preguntas para estudiar TEMA 2

1.- Por qu entre os sculos XI e XIII hai unha Renovacin Agraria? Indica os aspectos mis importantes da mesma. Porque mellranse as actividades agrarias. Os aspectos ms importantes son: Ampliacin dos espazos de cultivo (gaando terreo bosque, etc) Novos sistemas de cultivo (como o de rotacin trienal) Avances tcnicos (como os arados de vertedoira e os muos de vento e auga) 2.- Qu consecuencias se derivan desa renovacin no campo a nivel demogrfico e social? Ao mellorar o sistema agrario aumenta a produccin das colleitas, e dicir, hai mis e mellor alimento. Como consecuencia, prodcese un crecemento de poboacin da que parte dela trasldase s burgos (ou cidades).

3.- Garda relacin a Renovacin urbana coa renovacin agraria, demogrfica e social? Si porque polo aumento e mellora da produccin de alimentos e a menor necesidade de campesios, parte da poboacin trasladouse as cidades antigas (que renaceron) ou a unhas de nova creacin (burgos) 4.- Cita algunhas melloras no Transporte terrestre e martimo. No terrestre: mellora o firme do camino e os carros No martimo: Mellora de barcos (de vela) como a carabela, carracas, , que teen mis capacidade de carga. Melloran os instrumentos de navegacin como o comps que facilitan a navegacin Mellora dos portos 5.- Que son os burgos, e onde se situaban preferentemente? Eran poboacin de certa importancia onde se celebraban mercados. Case sempre se situaban en torno as antigas cidades romanas ou arredor dun castelo ou monasterio. 6.- Cales son as principais actividades econmicas das ciudades medievais? Desenvolvemento da artesana entre campo e cidade Intercambios comerciais entre campo e cidade Celebracin de mercados e feiras 7.- Define un Gremio e explica a sa organizacin xerrquica. Gremio a asociacin de artesns do mesmo oficio ou complementario que se unan para axudarse mutuamente. Organizbase en: Mestres: coecedores do oficio, fan obras maestras Oficiais: coecen o oficio pero anda non ascenderon a Mestres Aprendices: non coecen o oficio, deben pagar para aprenderlo e pasan moitos anos ata que chegan a oficiais. 8.- Cmo a produccin artesanal? A quen abastecen os artesns? manual, de voa calidade e cara: faise nos obradoiros. Abastecen cidade e ao entorno rural dun gran nmero de produtos. 9.- Que caractersticas ten a Monarqua nestes sculos?

10.- A qu sculos corresponde a crise baixomedieval? Nos sculos XIV - SV 11.- Completa o seguinte cadro: Econmi ca Demogr fica CRISE BAIXOMEDIEVAL Anos de malas colleitas e fames + guerras = crises de subsistencia: Corpos mal alimentados e con pouca hixiene -> difusin de enfermidades Elevada mortandade Reducin da poboacin =menos xente para traballar: Reducin da produccin agraria e artesanal; os nobres

Social Poltica

exisen mais aos campesios. Movementos antiseoriais no campo: contra os abusos dos seores, que exisen cada vez mais rendas Conflictos blicos (guerras): entre estados buscando ampliar o seu territorio Dentro dun estado: guerras civs : por ex. entre bandos que apoian a un ou a outro candidato o trono.

12.- Qu factores contriburon decadencia do sistema feudal na Baixa Idade Media? Os anos de malas colleitas que deron lugar a fames e guerras, a elevada mortandade e polo tanto reduccin de poboacin, os conflictos blicos (guerras) e os movementos antiseoriais e revoltas.

13.- Define: Burguesa: Patriciado urbano: H.A.N.S.A.: Era unha liga comercial de varias cidades alemanas e de Europa septentrional que, durante a Baixa Idade Media, monopolizou en gran parte o comercio no mar Bltico.

Peste negra Revolta antiseorial: Movemento contra os abusos dos seores que esixen cada vez mis rendas, e imponen outras que xa non estaban en uso. Carabela: Feiras