Zientzia-Jardunaldiak 2012 Hitzaldien eta esperientzien laburpena Pilar Etxebarria.

Leioako Berritzegunea

Emilio Pedrinaci: hacia dnde va la enseanza de las ciencias?

Se plantea qu ha pasado con el constructivismo, las ideas previas y el aprendizaje significativo, con respecto a las competencias y la relacin de stas con la alfabetizacin cientfica.. Partiendo de la base de que, a la hora de ensear ciencias, las estrategias didcticas que empleamos son prcticamentes iguales a las de hace aos, surgen las preguntan : qu aportaciones empricas hay?, nos tenemos que basar slo en nuestra experiencia? El trabajo del profesorado se asemeja al mito de Ssifo, un profesor nuevo no recoge la piedra donde la dej el anterior, sino que siempre comienza por el principio. En cualquier ciencia son imprescindibles las teorias para avanzar. Las teoras son creaciones de la mente humana, constructos del conocimiento sobre lo que sucede realmente en la naturaleza. Por ello las ideas son sustituidas cada vez que existe ms poder explicativo. Newton pensaba que la tierra tena 6.000 aos. Hutton pensaba que la tierra era cclica, que solo podamos medir un ciclo, no la edad. Darwin se atrevi a hacer un clculo somero en base a la erosin de un acantilado y aproxim a 300 millones de aos. A pesar de las crticas., esa primera idea sirvi a otros muchos para atreverse con el tema. Hubo tambin teoras errneas, pero que tambin fueron tiles, por ejemplo los primeros estudios sobre los fondos ocenicos. Se pensaba que no haban variado en millones de aos, que se podra encontrar toda la historia de la tierra en ellos. El choque entre lo que se esperaba y lo que se encontr fu tan brutal que di lugar a toda la teora actual de tectnica de placas. Segn el informe Rocard (2007) los estudiantes perciben la educacin cientfica como irrelevante e intil. Segn PISA los alumnos tienen dificultades para usar lo aprendido en otros contextos. La ciencia se valora como tal, pero no la que se ensea en los institutos. En el campo de la didctica, hoy en da se sabe mucho sobre como se construye el conocimiento

humano gracias a los avances de la neurologa. Se ha escrito mucho sobre las competencias educativas, pero, en esencia, promueve algo que ya se vena pensandoen todos los estudios sobre alfabetizacin cientfica: la capacidad de utilizar los conocimientos en diferentes contextos. Que la nocin sea til no quiere decir que se est aplicando bien. El concepto de competencia es reestructurador. No es un aadido a un currculo que peca siempre de exceso de contenidos, sino que lo cambia todo, nos ayuda a saber qu es y qu no es relevante.

Jos Ignazio Homaetxea. Lemoiz LHI. Heziketa zientifikoko taillerak

Ikas komunitatea da. Proiektuen bidez lan egiten dute. Ez dute testu libururik erabiltzen. Hiruhilabetero eskola osoak proiektu bat garatzen du. Adin nahasketa dute, hau da, geletan zikloka elkartuta daude eta hainbat ekintzetan zikloak ere nahasten dira. Tailerrak astero antolatzen dira arratsalde osoan. Bi tailer dituzte, HH eta LHko1.ziklokoa / 2. eta 3. ziklokoak. Horretaz gaina eskola baratza, informatika eta beste batzuk ere garatzen dituzte. Helburu nagusia pentsaera eta jarrera zientifikoak lantzea da eta gaitasun guztiak lantzen dira. Tailerrak erlazionatzen dituzte eskolako proiektu orokorrekin posible bada. Hipotesiak, esperimentuak, konklusioak eta emaitzak islatzea...metodo zientifikoak lantzen dute. Gai asko lanzen dira arlo guztietan, astronomia, ingurugiroa, kimika, fisika...Aurrerapauso ugari nabaritu dituzte ikasleen artean: autonomia pertsonal gehiago, pentsaera zientifikoa, autoestimuaren handitzea, talde-lana, ikasten ikasteko gaitasuna, hizkuntzaren erabilpena zehatza...Gehien kostatzen dena da gai erakargarriak aurkitzea eta konklusioak islatzeko zailtasuna.

Begoa Burgoa. Mungia BHI. Proiektuen bidezko konpetentziak

Klasean egiten duena aurkezten du Mungia BHIko Dibersifikazioan dago. Urte batzuk eman ditu panorama didaktikoa ikusten, burua prestatzen. Hainbat galdera egin eta gero, gaitasunak modu integratu batean lantzen ditu proiektuak eginez. Proiektuak zientzietatik abiatzen dira, matematika aplikatuz. Proiektuen artean denetariko dago: interesen arabera ikasleen taldeak antolatzen (eguzki sistema) edo Valderejo parke naturaleari buruzko maketa egiteko hainbat urrats, gorputzaren horma irudi 3D.... Proiektuak garatzeko eta bideratzeko wiki bat eraiki eta erabiltzen dute

Paki Pajuelo, Irune Legarreta,Maite Larraaga eta Ana Jess Bilbao. Legarda LHI. Fascinations of plants day.

Ibildea handia dute arlo zientifikoetan. Hasi ziren APQUA proiektuarekin eta gero zientzia hezkuntza proiektuan sartu ziren. Horretaz gain Meninas proyect-ean parte hartu zuten. Proiektu honekin jarraitu orain zuten bioaniztasuna gaiarekin. Urtero zientzia ikuskizunak egiten dituzte Josu Maeztu magisteritzako irakaslearekin. Ikasturte honetan materia hartu dute gaia eta honen inguruan hainbat lanak egin dira. Informazioa blogean kurubio. Fascinations of plants day izan da beste proiektu polita landareak lantzeko. Bost lan garatu dituzte ziklo desberdinetan: lauki espresionistak, ipuinak, kolageak, biodibertsitatea argazkietan isladaturik eta klorofila molekula tailerra.

Purificacin Martinez. Antonio Trueba IPI. Arkimedes printzipioa

Aurkezten du nola lantzen duen printzipio famatu hau. Hasteko Arkimedesen historia eta ekarpenari buruzko informazioa ikasleek topatzen dute. Teknopolis bideo pilula batzuetatik hasita, esperimentuak egiten dira (arraultza flotatzen, tutua botilaren barruan, harria likido baten barruan...) eta Arkimedesen printzipioa ateratzen da. Sakontzeko ariketak egiten dira eta gaia bukatzen da beste praktika baten bidez (zer forma dute likidoek?). Arkimedesen inguruan laborategiko teknika arloan ere hainbat esperimentu diseinatu ditu.

Pilar Santamaria, Lourdes Santamara eta Esther del Barrio. Felix Serrano LHI. Zientziaren mundura hurbiltzen.
Zientzia zertarako? Gure ingurua ezagutzeko, pentsatzeko eta jolasteko, hauexek dira beren hiru helburu nagusiak. Horretarako metodo zientifikoaren urratsak jarraitzen dituzte. Guzti hau esperimentu baten bidez azaltzen dute: arraultza flotatzen da urari gatza botatzen diogunean. Ikerketa moduan hartzen dute.

Isabel Arenal. Saturnino de la Pea BHI. Hamaika Haizetara proiektua.

Berritzegune Nagusitik bultzatutako Hamaika Haizetara proiektua garatu dute. Hiru taldetan landu da proiektua, bakoitzean arlo desberdinek parte hartzen ( NNZZ, ingelesa, matematika...). Oso proiektu aproposa izan zen eskola 2.0 programa lantzeko eta irakasleak joan dira prestatzen proiektua aurrera joan den ahala. Paisaia, geologia, fauna eta flora aztertu dituzte. 8 taldetan antolaturik. Google docsen bitartez lana partekatu dute. Ikasleen ekoizpenak, Glogster aplikazioa erabiliz.

Jos Ramn Ormaetxe. Deustu LHI. Zergatik bai

Photopeach aplikazioa baten bitartez Zergatik bai eta Pazientzia proiektuak azaltzen dizkigu.

Alex Urraca. BTEK

Cinco salas: kiosko de innovacin (principales avances y publicaciones),sala de red y mundo digital, el mundo del maana, nanotecnologa robtica - biotecnologa y sala polivalente dedicada a talleres, conferencias etc. La visita es de dos horas y hay que reservar. Todo es interactivo y se adaptan al nivel de todo tipo de pblico.

Larraitz Etxebarria. Eureka museoa

Museoa definitzen da zientzia irakaskuntzako osagai bezala. Bere eskaintza nahiko curricularra da baina aldi berean entretenigarria. Oso zabala, HHtik batxilergora. Lau hezkuntzetan ematen da zerbitzua. Hiru bloke nagusiak daude: Museoa bera (Hipatia gunea) aldi berean beste espaziotan sailkatuta ( argi izpiak, lur ontzia, energia txinpartak, mundu mekanikoa, zentzumena eta irudimena eta datorren abenduan gizakia ere bai); Tailerrak (Txikiklik, aulak, laborategiak eta Volta areetoa) eta Planetarioa (saio irekiak eta itxiak, monografikoak). Donostiako Parke teknologikokoa ondoan daude eta beti kolaborazioak daude (CITAalzheimer, Tecnum, Inbiomed...). Akordio bat sinatuta dago Hezkuntza Saialarekin beste proiektuak antolatzeko. Orain bi martxan daude: kosmodetektorea eta bizita zientifikoak (topaketa zientzia astean)

Xabier Murelaga. EHU. Landa irteerak ezinbesteko baliabide didaktikoa

Irteera didaktikoak ez dira txango klasikoak, baizik eta benetako baliabidea geologia ikasteko. Gainera irteeretan ikasten da geologia, biologia, paleontologia, ingurugiroa, paisaia, arkeologia, etnografia..arloen arteko ekintzak dira. Irteera bat egiteko kontutan hartu behar duguna: tokiaren baliabideak ikusteko, garraioa, segurtasuna, ingurugiroen ezagupena, klimatologia, denboralizazioa..., Komenigarria ere irteerako gida bat prestatzea, betetzen joateko. Gidan ariketak, galderak, argazkiak hartzeko tokia, eskemak egiteko espazioak...Irteeretan ere ikasleen arteko harremanak lantzen dira, taldearen kohesioa lantzen da. Baita kirola ere, orientazioa, mapak, ariketa fisikoa. Geologia hirietan ere aurki dezakegu, ez da beharrezkoa urrun joatea (adibidez, Soraluzeko eliza zineritaz eginda dago edo Bilbon bertan aurki ditzakegun fosilak)

Lorea Arakistain. ElHuyar

Hitzaldia Europako 2020rako plangintzari begira egiten du. Ekimen honen barruan Europa 2013 Science in Society plangintza dago ( IBSE proiektua) eta ElHuyarren eskaintza koodinatzen da: Zientzia udalekuak. 12-16 urte gazteak. Zientzia, euskara eta elkarbizitza. Tailerrak( gasak, robotika, entomologia, koheteak, astronomia, klima). Scicamps: Science Holiday Camps in Europe kideak dira. ElHuyar Olinpidak: DBHko 1 eta 2. maila. 4 progak ikasturtearo, sariak. Teknoskopia. 14-18, arazo baten konponbidea ikerketa edo proiektu baten bidez. Partehartzailen artean azoka egiten da. Europa mailan Stimula

Javier Garca. Deustuko Unibertsitatea.

Presenta los Laboratorios remotos, Weblabdeusto. En la facultad de ingeniera hay un nicho de conocimiento e-learning compuesto por especialidades de todo tipo. Desarrollan diferentes proyectos, entre ellos este de laboratorios remotos. Se estan desarrollando unidades didcticas piloto para su aplicacin en el aula (en Bizkaia, Urdaneta). En estos laboratorios se est trabajando on line con elementos reales,

Ainhoa Madariaga. Ikerbasque

Bi helburu nagusi: ikerketa zentruak sortzea eta ikertzaileen haztegia izatea Orain irakaskuntzan programa bat dute. Training caravan. 200 ikertzaileak dituzte eta, programan honen bidez, ikastetxeetara izateko aukera dugu beren bokazioaz hitz egiteko, zein den beren ikerketa, beren motibazioa...Ingelesaz egiten dute eta oso ebaluazio positiboa jaso dute.

TAILER ZIENTIFIKOAK
Artaza Romo BHI: aldaketa kimiko harriagarriak Aixerrota BHI: kimika eta koloreak Mungia BHI: maketak laborategian Lauro Ikastola: zientzia astea gure ikastolan Larraazubi LHI: buena hasta la ltima gota Lemoiz LHI: heziketa zientifiko tailerrak Legarda LHI: klorofila, molekula magikoa