Está en la página 1de 74

UNIDADE 9

OS ESPAZOS INDUSTRIAIS
MATERIAS PRIMAS
Materias primas = recursos a partir
dos cales se obteen productos
elaborados ou semielaborados. 2 tipos
de materias primas:

a) Orgnicas: proceden da
actividade agraria (algodn),
forestal (madeira) ou gandeira
(la).

b) Minerais: proceden de
xacementos (= concentracins con
alto contido en mineral).
Desde finais S.XIX a minera espaola
atravesa problemas: esgotamento
filns, baixas reservas e de baixa
calidade, empresas pequenas que fan
pouco rendibles as explotacins.

- 3 tipos de materias primas minerais
Minerais metlicos: (ferro, cinc, chumbo, cobre) en zonas do
zcolo herciniano e rebordos industria bsica (metalrxica,
qumica) e de transformacin. Hoxe en da, o peche das principais
minas (Riotinto, Almadn) importacins.
Minerais non metlicos: (cuarzo, feldespato, caoln) en zonas
paleozoicas e concas terciarias construcin e industria qumica.
Rochas industriais: (arxilas, calcaria, granito, mrmore)
repartidos de forma heteroxnea construcin.

- Producin espaola de minerais = insuficiente para
autoabastecemento necesidade de importacins, excepto en
rochas industriais (excedentes para exportar).
- Poltica mineira espaola segue obxectivos UE: q competitividade,
mellorar hbitat mineiro e fomentar investigacin e desenvolvemento
tecnolxico.
- Medidas UE peche gran n de minas de minerais metlicos pouco
rendibles e contaminantes, mantemento importante minera non
metlica e crecemento rochas industriais.

Ferro

Caoln

Granito

FONTES DE ENERXA
- Fontes de enerxa: recursos que proporcionan enerxa til para
aplicacins (industria, transporte).
- En Espaa consumo de enerxa (petrleo, carbn, nuclear) supera
producin (nuclear e carbn por pobreza de hidrocarburos)
desequilibrio e dependencia enerxtica grado de
autoabastecemento enerxtico moi baixo (= 18,6 % en 2007)
importacins e dependencia exterior (petrleo, gas natural,
carbn).

1. PRINCIPAIS FONTES DE
ENERXA PRIMARIA
A) Carbn.
- Carbn = rocha estratificada
combustible de cor negra que se
forma pola descomposicin de
restos vexetais ao longo de millns
de anos.

- Dende 1984 + producin por
problemas do sector:

Esgotamento e dificultades de
explotacin de xacementos.
Minfundismo empresarial
numerosas empresas privadas
pequenas pouco capitalizadas.
Diminucin de demanda
domstica e industrial.
Entrada na UE final de axudas
estatais producin.

- Producin en 13 grandes concas, entre a que destaca a asturiana e
leonesa pero non permite o autoabastecemento importacins
(EEUU, Sudfrica, Australia).
- Destino: industrias siderrxicas e producin electricidade en centrais
trmicas (80%), localizadas de forma dispersa, influindo a presencia de
carbn e auga na sa localizacin. Problema principl = contaminacin
atmosfrica efecto invernadoiro e chuvia ceda.
Centrais trmicas en
Espaa
B) Petrleo.
- Petrleo = aceite mineral composto por hidrocarburos, formado por
descomposicin organismos marios vexetais e animais ao longo de
millns de anos en capas sedimentarias.
- Petrleo ocupa 1 posto en consumo enerxtico espaol.
- Producin escasa, localizada na costa mediterrnea (Tarragona) e
no interior (Burgos) non autoabastecemento gran volume
de importacins (OPEP, Gran Bretaa, Rusia) dependencia
externa gasto considerable.
- Aplicacins numerosas = transporte (gasleo e gasolinas),
industria (naftas e queroseno para petroqumica) e producin
electricidade (centrais trmicas).

Evolucin prezo do petrleo
C) Gas natural.
- Gas natural = mestura de
hidrocarburos gaseosos de
xacementos subterrneos. Fonte de
enerxa de consumo recente (a
partir de 1969) en incremento.
- Vantaxes: alto poder calorfico, baixo
prezo e menos contaminante que
outros.
- Producin: insignificante Pas
Vasco (90%) e Huelva (8%).
Crecemento do consumo
espectacular dende anos 70, pero
producin insuficiente
dependencia externa (Alxeria e
Libia).
- Aplicacins: uso industrial,
transformacin en electricidade e
uso domstico (calefaccin).
D) Enerxa nuclear
- Obtida actualmente por fisin (escisin tomos pesados de uranio).
Desenvolvemento recente en Espaa para diminuir dependencia do
petrleo tras crise de 1975. Sen embargo desde 1984, por riscos,
contaminacin e posicin opinin pblica moratoria nuclear =
paralizacin de construcin de novas centrais nucleares. .
- Producin uranio: esgotamento reservas espaolas importacin 100%
necesidades (Nxer).
- Aplicacins: producir electricidade (fundamental). 8 reactores nucleares
40% produccin enerxa primaria de Espaa. Emprego secundario en
medicina (radiologa e radioterapia).
- Problemas: dependencia externa en enriquecimento de uranio e tecnoloxa,
riscos de seguridade, almacenamento dos residuos radioactivos (cemiterios
nucleares) e elevado custo desmantelamento centrais que deixan de estar en
activo.
Central nuclear
de Asc
(Tarragona)
E) Enerxa hidrulica.
- A partir de enerxa renovable: auga embalsada, que se fai saltar e move
turbinas electricidade.
- Hoxe en da estancada por primaca centrais trmicas (carbn e petrleo),
e enerxa nuclear.
- Producin: sobre todo na metade N peninsular (Ros norte, concas Douro,
Ebro e Texo) por existencia desniveis e ros caudalosos.
- Vantaxes: renovable, limpa e instantnea, pero tamn problemas:
fluctuacins de producin e o conflicto que presenta con outros usos da
auga (rega, consumo domstico).
f) Fontes de enerxa alternativas.
- Crise do petrleo (subidas de prezo) desenvolvemento fontes
de enerxa alternativas renovables tentando + dependencia
enerxtica e q autoabastecemento.
- Vantaxes = inesgotables, limpas, diversidade de localizacins
- Tipos de enerxa renovables:
Minicentrais hidrulicas: centrais de pouca potencia en pequenos
ros e permiten electrificar lugares apartados (montaa). Enerxa
renovable + desenvolvida en Espaa (Cat, CL, Galicia).
Elica: usa forza do vento electricidade. Lder de crecemento
entre as renovables (Ga, Na, Castelas, Ara).
Biomasa: obtense de residuos biolxicos agrcolas, gandeiros e
forestais enerxa por combustin directa ou transformacin en
biogs ao fermentar (And e Castelas).


Biomasa: obtense de residuos
biolxicos agrcolas, gandeiros e
forestais enerxa por combustin
directa ou transformacin en biogs
ao fermentar (And e Castelas).

Solar: a partir de calor e luz do sol
uso trmico (quentar auga) e
fotovoltaico (electricidade).
Comunidades con + producin: And,
Bal e Can.

Xeotrmica: usa vapor ou auga
quente subterrnea calefaccin
invernadoiros (Mur) e vivendas (Ou)
ou obtencin electricidade.

Maremotriz: usa a forza das
mareas. Uso experimental (Cantabria
e Guipzcoa).
INDUSTRIA ESPAOLA ENTRE
1855 E 1975
1. EVOLUCIN HISTRICA.

- Industrializacin espaola entre 1855 e 1975 4 etapas:

Inicio industrializacin (1855-1900): tivo lugar con atraso
fronte a outros pases europeos debido a causas:
Mala dotacin en mat primas e fontes enerxa.
Esprito empresarial escaso (riqueza basada en terras).
Pouco capital dispoible (s para compras de terras).
Atraso tecnolxico.
Demanda insuficiente por baixa renta da poboacin.
Coxuntura exterior desfavorable (perda ltimas colonias).
Pol tica econcomica inadecuada (libre comercio)
industrias bsicas en mans estranxeiras.
1 terzo S. XIX (1900-1936): crecemento industrial por causas:
- Auxe da minera do carbn.
- Incorporacin avances 2 Rev Industrial (electricidade, hidrocarburos).
- q inversins nacionais.
- q obras pblicas.
- Adopcin proteccionismo aranceis alros a produtos estranxeiros +
+ competencia exterior.
Guerra Civil e posguerra (1936-1959): interrupcin crecemento
industrial, causas:
a) Guerra (1936-1939) destruccins de industrias.
b) Posguerra (1939-1959) autarqua (autosuficiencia)
restriccins importacins de productos (mat primas e fontes enerxa) e
capitais penuria econmica abandono autarqua en 1959.
Desenvolvemento industrial (1960-1975): enorme crecemento de
industria, causas:
$ Liberalizacin importacins abastecemento e recursos.
$ Situacin vantaxosa espaola no contexto do capitalismo mundial = man
de obra barata, abundante e sen dereitos (escasa conflictividade), demanda
en alza, pol favorable plans de desenvolvemento franquista.
$ Baixo prezo da enerxa baixos custos de produccin.



2. PRODUCIN INDUSTRIAL.
- Ao longo do perodo 1855-1975 variacin de industrias punteiras
en Espaa:

A) Segunda metade S.XIX (1 Rev Industrial): industria
siderometalrxica (Mlaga, Asturias, Euskadi) e txtil (Catalua).

B) S.XX (2 Revolucin Industrial) 3 tipos sectores:
Sectores bsicos: productos semielaborados a partir de
materias primas (siderurxia, petroqumica, naval) impulsados por
goberno franquista a travs Instituto Nacional Industria (INI).
Bens de consumo: fabrican bens directamente para
consumidores (txtil, calzado). Creceron por aumento nivel de
vida de poboacin. Tras dificultades da posguerra incremento
produccin na poca de desenvolvemento franquista bens de
consumo duradeiro (coches, electrodomsticos).
Bens de equipo: semielaborados bens e mquinas para
industrias (maquinaria) desenvolvemento menor. Maior
crecemento en poca desenvolvemento grazas instalacin
multinacionais
3. ESTRUTURA INDUSTRIAL.
- Estrutura industrial 1855-1975 trazos:
fabricacin en serie (fordismo) =
integracin de diversas etapas de producin en cadeas de producin
en grandes fbricas producin en serie de artigos
homoxneos e baratos.
fordismo man de obra abundante e pouco
cualificada, con melloras sociais e laborais dende o 1 terzo S.XX.
2 tipos:
a) Pequenas: abundantes, con baixos niveis investimento,
competitividade, tecnoloxa bens de consumo.
b) Grandes: escasas durante o XIX. Importancia no SXX e
sobre todo en poca franquista (empresas nacionais e
multinacionais). Sectores de maior crecemento e complexidade
tecnolxico.
por escasa
capacidade de innovacin, investimentos propios e escaseza fontes
enerxa importacins (maquinaria, tecnoloxa, capitais e fontes
de enerxa Industrializacin espaola en posicin perifrica no
mercado mundial


4. FACTORES LOCALIZACIN INDUSTRIAL.
- A industria tende a localizarse nos espazos que presentan maiores
vantaxes para lograr mximos beneficios e mnimos custos ( factores
de localizacin).
- No periodo 1855-1975 destacan os factores clsicos de localizacin:
+ Proximidade materias primas e fontes enerxa, ou portos
+ Existencia mercado de consumo amplo.
+ Abundante man de obra barata.
+ Bos sistemas de transporte.
+ Existencia sectores de apoio = outras industrias, boas
infraestructuras e servizos.
+ Poltica industrial do Estado incentivos para instalacin de
empresas en determinadas areas.
- Factores localizacin da industria neste periodo en grandes
aglomeracins urbanas e industriais externalidades positivas:
industrias complementarias para abastecerse, amplo mercado man de
obra e consumo, boas redes de transporte, existencia servizos
(seguros, banca) e infraestructuras.


5. REAS INDUSTRIAIS.
a) S. XIX: concentracin na periferia
peninsular e Madrid. 3 tipos de
industrias:
- reas extractivas:
xacementos mat primas
primeiros altos fornos (Mlaga) e
desenvolvemento siderrxia (PV,
Asturias).
- reas portuarias: principais
portos trnsito de mercadoras
(Bilbo, Barcelona, Valencia).
- reas urbanas: nas principais
cidades (man de obra, mercado
consumo, servizos,) caso
especial = Madrid, de centro
administrativo pasou a
desenvolver industria bens de
consumo.

b) S. XX: (ata 1975) consolidacin desequilibrios territoriais na
industrializacin 2 procesos:
O Hexemona das rexins xa industrializadas:
- Franxa cantbrica: predominio sectores bsicos e grandes
fbricas, baixo control INI
- Mediterrnea: + diversificacin. Dominio industrias bens
consumo e fbricas pequenas.
- Madrid: consolidacin por centralismo franquista e centro
comunicacins. Industria moi diversificada.
- Nestas rexins dobre proceso:
a) Aumentou concentracin industrial en grandes
metrpoles.
b) Industrias trasladronse de centros das cidades
saturados periferias metropolitanas polgonos
industrias ao longo dos eixes de transporte.

O Espazos industriais novos:
- Eixes industrais ao longo de vas de comunicacin entre
rexins xa industrializadas (Eixes do Ebro e Mediterrneo).
- Zonas industriais de promocin estatal (litoral galego,
Valladolid, Zaragoza).
- Enclaves illados con industrias bsicas (Puertollano,).
- No resto do territorio industrializacin escasa, ags capitais
de provincia e enclaves illados.


6. POLTICA INDUSTRIAL.
- Forte intervencin estatal efectos:
a) Poltica proteccionista: imposicin aranceis s importacins +
competencia externa.
b) Creacin empresas pblicas, en sectores estratxicos (SEAT,
CAMPSA).
c) Medidas para corrixir desequilibrios territorias na distribucin da
industria Plans de Desenvolvemento franquista (1964-75)
promocin industrial de reas atrasadas medidas:
Creacin Polos de Desenvolvemento Industrial: en cidades que xa
contaban con certa industria (A Corua, Vigo, Sevilla, Vallladolid, Zaragoza,
Oviedo,).
Creacin Polos de Promocin Industrial: en zonas + deprimidas
(Huelva, Burgos).
Creacin polgonos industrias cerca de cidades para
desconxestionar.
Incentivos s industrias que se instalasen en certas reas e
polgonos industriais, repartidos por toda a xeografa espaola
- Resultado: pol incapaz de frear as tendencias da industria de se concentrar
nas zonas tradicionais desequilibrios persistiron.
CRISE E REESTRUCTURACIN
INDUSTRIAL 1975-1985
1. CRISE INDUSTRIAL
- Crise enrxetica de 1973 = subida dos prezos
do petrleo afecta a Espaa a partir de
1975.
- Causas crise:
a) Causas externas:
Encarecemento petrleo q custos de
producin.
Esgotamento ciclo tecnolxico anterior
inicio Terceira Rev Industrial novas
tecnoloxas (microelectrnica, informtica),
novos sectores industriais (robtica,
aeronutica), novos sist de produccin
(descentralizada en peq establecementos).
Novas caractersticas da demanda
esixe calidade e deseo necesidade de
innovacin e diversificacin.
Competencia NPI (Novos pases
industriais): pases asiticos (Corea do Sur,
Taiwan, Singapur), especializados en
industrias tradicionais (txtil, siderurxia),
moi competitivos polo baixo custo man de
obra.
b) Causas internas:
Deficiencias estructurais da industria espaola: baseada en
sectores maduros moi consumidores en enerxa, escasa innovacin
tecnolxica, elevada dependencia exterior (enerxtica, tecnolxica
e financeira).
- Causas externas e internas consecuencias: peche de empresas,
descenso da producin, aumento da dbeda e do paro.
2. POLTICA FRONTE CRISE: REESTRUCTURACIN INDUSTRIAL.
- Crise necesaria reestructuracin industrial 2 actuacins:
a) Reconversin industrial: reformas necesarias para adaptar s
empresas ao novo ciclo tecnolxico e facelas competitivas medidas:
- Regulacins de persoal (despidos).
- Saneamento financeiro das empresas.
- Especializacin en productos con maior demanda.
- Novos sistemas de organizacin e xestin.
Estas medidas afectaron a sectores maduros (metalurxia, naval, txtil,
calzado).
b) Reindustrializacin: recomposicin do tecido industrial nas zonas
afectadas pola reconversin. Actuacins:
Modernizacin tecnolxica.
Creacin de novas actividades: para diversificar industria e
xerar empregos que absorbesen parados por reconversin creacin
das ZUR (Zonas de Urxente Reindustrializacin = Galicia, Asturias,
Bilbao, Barcelona, Madrid e Cdiz). Nelas as empresas reciban incentivos
fiscais e financeiros e subvencins para o emprego de parados pola
reconversin.
Resultados da reindustrializacin = insuficientes persistencia
desequilibrios rexionais existentes ante escaso atractivo das novas zonas
industriais.
INDUSTRIA ESPAOLA NA
ACTUALIDADE
1. TERCEIRA REVOLUCIN INDUSTRIAL.
- Reconversin industrial inicio en Espaa da Terceira Revolucin
Industrial Recuperacin da industria.
- Ao mesmo tempo, incorporacin na UE vantaxes e inconvintes:
aumento do mercado.
investimentos estranxeiros.
innovacins e desaparicin aranceis.

rxida normativa industrial comunitaria.
supresin monopolios e axudas estatais

- Terceira revolucin industrial baseada na innovacin = aplicacin de
novos coecementos e tecnoloxa para mellorar procesos productivos.
- Sectores punteiros = tecnoloxas da informacin informtica,
Internet, telecomunicacins, microelectrnica (producin microchips).
- 3 Rev Industrial cambios na producin, estrutura, localizacin e
poltica industrial.

- 3 Rev Industrial cambios na producin,
estrutura, localizacin e poltica industrial.
a) Cambios na produccin industrial.
- Principais sectores:
Telemtica: Infrmatica +
telecomunicacins (Internet) difunden
todo tipo de informacin a escala
planetaria.
Automatizacin: (robtica, deseo)
transforma informacin en diversas
formas de traballo.
Instrumentos de precisin: usa
informacin en forma de equipos e
sistemas avanzados.
Sectores complementarios: aos da
informacin novos materiais
(polmeros), biotecnoloxa (enxeera
xentica), enerxas renovables.
- Ademis destes sectores, a nova tecnoloxa
tamn se aplica s industrias
tradicionais.
b) Cambios na estructura industrial: 3 tipos de cambios:
l Cambios nos sistemas de produccin: 2 procesos:
1) Flexibilizacin productiva: fabricar pequenas series de
productos diversos grazas maquinaria posibilidade da industria
de dar resposta rpida a demanda diversificada e cambiante.
2) Descentralizacin: dividir proceso de producin en fases
realizadas en establecementos separados en lugares favorables
(postfordismo) desintegracin da gran fbrica (fordismo) gracias
a novas tecnoloxas e redes telemticas .
3 modalidades
descentralizacin
Empresas multiplanta

Actividade dividida
en establecementos
mltiples especializados
nunha tarefa concreta
Subcontratacin

Empresas encargan a
outras a relizacin de certas
pezas ou compoentes
Redes de empresas
Pemes (peq e med empresas)
divdense o traballo ou
especializanse na mesma
rama ou produto
competencia e cooperacin

l Cambios no tamao das empresas:
reducin do tamao medio das
industrias e proliferacin de pemes
(peq e medianas empresas).
l Cambios no emprego: q
proporcin de profesionais e
tcnicos cualificados e +
traballadores manuais pouco
cualificados sustituidos por
mquinaria.
l Terciarizacin da industria: cobran
importancia nas industrias
actividades relacionadas coa venta
e calidade (I+D+I, xestin,
deseo, control de calidade, servizo
postventa) q valor dos
productos demanda
traballadores de colo branco
(servizos produccin).
c) Cambios na localizacin industrial.
- Producidos por novas tecnoloxas 2
efectos:
Difusin de empresas hacia
lugares que ofrecen maiores
vantaxes.
Pero, concentracin de industrias
de alta tecnoloxa, centros de
decisin e xestin (terciario de
decisin) nas reas centrais, mellor
dotadas en equipamentos e servizos.

d) Cambios na poltica industrial.
- Trazos:
+ intervencin estatal e q
apertura externa.
Fomento industrializacin
endxena, baseada en
potencialidades de cada lugar.
Preocupacin por medio
ambiente.
2. PRODUCIN INDUSTRIAL.
- Destacamos tres tipos principais de
sectores:
A) Sectores industriais maduros en
proceso de reconversin.
- Afectados por reducin de demanda,
competitividade, atraso tecnolxico e
esixencias comunitarias (+ producin e
subvencins). Destacan:
a) Metalurxia: 2 subsectores:
- Siderurxia: obten aceiro a partir de
ferro en alto forno. Reconversin peche
grandes enclaves na costa Mediterrnea e
Bizkaia pervivencia en Asturias pero
privatizacin e fusin con empresas
europeas diminucin custos,
diversificacin produccin e q calidade.
Pervivencia tamen de siderurxia en Pas
Vasco, Cat, Nav,
- Transformados metlicos: fabrica
maquinaria de todo tipo PV, Cat, Mad.

b) Electrodomsticos de lia branca
(cocia e limpeza): Reorganizacin do
sector tendencia especializacin,
concentracin e diversificacin
producin peche e deslocalizacins
de empresas e regulacins de emprego
c) Construcin naval: concentracin
espacial en Ga, Cantabria, PV e And.
Duro axuste especializacin noutras
actividades (reparacins).
d) Industria txtil e calzado: destaca
en Galicia (Inditex), Catalua e
Valencia. 2 ramas: fibras qumicas
(grandes empresas, tecnoloxa e capitais
estranxeiros) e confeccin (abundan as
pequenas empresas, dispersas, con
abundante man de obra, sufrindo
competencia pases mis baratos e
deslocalizacins investimento en
calidade).
B) Sectores industriais dinmicos.
- Ramas industriais con maiores expectativas de futuro pola sa alta
productividade, estructura empresarial saneada, alta demanda e importante
presencia capitais estranxeiros. Sectores:
Autombil: importante exportacin espaola. Reconversin realizada por
multinacionais propietarias con axudas estatais recuperacin pero precisa
renovacin tecnolxica (robotizacin). Principais plantas (Vigo, Zaragoza,
Valencia, Valladolid). Hoxe en da perigo de deslocalizacin.
Qumico: sector importante pero con deficiencias graves: forte volume
capital estranxeiro, falta de competitividade e escasa investigacin. 2
subsectores:
- Petroqumico ou qumica de base: grandes complexos integrados con
refineras (Puertollano, Alxeciras, Cartaxena).
- Qumica de transformacin: peq empresas en PV, Cat, Mad
pinturas, frmacos, fertilizantes, exportacins en alza.

Sector agroalimentario: abundan pequenas empresas e dispersas, anda
que ten tamn peso as multinacionais. q ventas no interior e exportacins
(And, Val e Cat)
Construccin: Reactivouse considerablemente nos ltimos anos ata
convertirse nun dos sectores + dinmicos (18% do PIB directo e 30 %
indirecto en 2007) debido a causas:
- Especulacin inmobiliaria (ganancias aseguradas).
- Axudas pblicas para adquisicin de vivendas (desgravacins
fiscais).
- Hipotecas e crditos a xuros baixos.
Estancamento e crise na actualidade estoupido burbulla inmobiliaria
desemprego de + de 1 milln de traballadores do sector e endebedamento
familiar + consumo e q morosidad + crditos a familias e pemes
ampliacin da crise necesidade urxente de de cambio no sistema
produtivo.
C) Sectores industriais punta.
- Sectores de alta tecnoloxa (microelectrnica, telemtica),
implantados en Espaa con retraso debido a dificultades:
a) Dependencia externa en investigacin e tecnoloxa: debido a baixo
investimento, escasa integracin empresa e universidade
importacin tecnoloxa e atraccin multinacionais.
b) Predominio empresas pequenas e medianas: escasa
competitividade e mercado case exclusivamente interior.
c) Escasa adaptacin da man de obra e do sistema educativo
demanda das empresas.
- Localizacin de sectores alta tecnoloxa = parques tecnolxicos ou
cientficos. Trazos:
Aspecto funcional: renen centros de investigacin e empresas de
sectores innovadores.
Aspecto morfolxico: peq e medianas empresas en parcelas
reducidas. Baixa densidade de edificios, elevada calidade ambiental
(espazos verdes) e servizos complementarios (administrativos,
telecomunicacins, cafeteras) e boas infraestructuras (boas
comunicacins con cidades, aeroportos, autopistas).

Localizacin: situadas arredor de metrpoles e cidades medias
con elevada calidade residencial e ambiental e boa accesibilidade.
Relacin co entorno: industrias innovadoras = locomotoras para
desenvolvemento local atraccin empresas, difusin innovacins e
demanda de servizos e man de obra cualificada.
- Resultados:
Alta capacidade de atraer empresas nas zonas centrais (Madrid e
Barcelona) e mis baixa nas periferias.
Discutida capacidade de difundir innovacins ao seu entorno.
q desequilibrios rexionais concentracin cerca grandes cidades
e zonas dinmicas (Madrid, Catalua, PV, Val, And)

3. PROBLEMAS ESTRUCTURAIS DA INDUSTRIA ESPAOLA ACTUAL.
a) Tamao inadecuado das empresas: maiora (99% en 2008) pequenas (= - de
50 traballadores) ou medianas (50-500), pero s terzo do emprego
vantaxes (- conflictividade laboral) pero tamn inconvintes (productos + caros
e competitivos) por pouco apoio estatal e peq tamao, que non permite
grandes investimentos.
Grandes empresas (+ de 500) son poucas e pouco competitivas.
b) Escasa investigacin: Reducido investimento en I+D+I (1,3 % PIB) por
debaixo doutros pases comunitarios. Ademis estes investimentos
concntranse nas grandes empresas, nas ramas + dinmicas (electrnica,
informtica) e nas rexins + desenvolvidas (Madrid, Catalua).
A recente creacin de parques tecnolxicos difusin de investimento I+D+I
hacia outras reas e empresas peq.
Sen embargo a crise actual reducin investimentos I+D+I.
c) Tecnoloxa atrasada e dependente: Reducido gasto en I+D+I
Espaa crea pouca tecnoloxa, importa moita e apenas
exporta.
- Consecuencias de carencias estructurais baixa productividade,
calidade, maior prezo de productos e menor competitividade
posicin semiperifrica de Espaa no contexto mundial.
- Na actualidade, a crise financeira mundial iniciada en 2007
efectos moi negativos nunha economa tan dependente da
construcin recesin do consumo, aumento de stocks e
aumento dramtico do desemprego (case 5 millns en 2012,
24% do paro).

4. FACTORES E TENDENCIAS ACTUAIS DE LOCALIZACIN.
- + importancia factores clsicos de localizacin pola crise e 3 Rev
Industrial novos factores:
+ importancia da proximidade aos recursos: por abaratamento
do transporte martimo, abaratamento e rapidez do transporte de
electricidade e novas tecnoloxas que crean productos sintticos de
sustitucin.
+ importancia proximidade mercados: por ampliacin reas de
venda (a escala nacional ou internacional).
Mellora transportes e comunicacins - importancia das
distancias.
Man de obra segue sendo factor importante: sobre todo
traballadores cualificados.
Acceso innovacin e informacin (= principal factor): conexins
a redes telemticas (Internet), proximidade centros investigacin,
infraestructuras comunicacin e telecomunicacins

- Estes cambios modificacin tendencias de localizacin das
industrias 2 procesos principais:
a) Difusin industria hacia periferias: debido a causas:
* Problemas das concentracins industriais: saturacin,
encarecemento do solo, conflictividade laboral e deterioro ambiental.
* Melloras tecnolxicas: permiten separar funcins de direccin e
xestin (grandes cidades), e de produccin (fbricas) que buscan
emprazamentos favorables a veces a considerable distancia.
* Estratexias do capitalismo: buscar mximos beneficios
reducir custos salariais, fiscais, de solo zonas perifricas.
* Desenvolvemento industrializacin endxena: basada en
recursos de cada zona.
- Difusin industria afecta sobre todo a sectores maduros en
crise traslado hacia rexins perifricas de actividades intensivas en
traballo e enerxa (man de obra e fontes de enerxa baratas) e pouco
esixentes en innovacin = proceso realizado a escala mundial
(multinacionais trasladan factorias a pases subdesenvolvidos),
nacional (traslado a rexins perifricas) e interrexional (de centro
grandes cidades a periferias, cidades medias e rural).

b) Mantense o atractivo dos espazos centrais: sectores novas
tecnoloxas prefiren emprazamentos centrais por mellores servizos e
infraestructuras. Tamn colcanse nas zonas centrais as sedes
sociais e de xestin das empresas nos noventa case 90% sedes
das 500 maiores empresas espaolas concentradas nas 7 maiores
reas metropolitanas.
- Proceso de concentracin que se observa a escala mundial (EEUU,
Xapn e Europa = (Triada de poder), nacional (rexins dinmicas) e
interrexional (centro reas metropolitanas).
5. REAS INDUSTRIAIS ACTUAIS.
- Localizacin industrial en Espaa fortes desequilibrios
territoriais, agravados por tendencia sectores dinmicos de
localizarse en rexins + avanzadas.
- Desigualdades industriais desigualdades en reparto poboacin,
riqueza, dotacin infraestructuras, equipamentos e servizos sociais
fomento industria = principais obxetivos para o desenvolvemento
rexional.
- Diferentes reas industriais:
5.1 reas industriais desenvolvidas.
- Espazos centrais de reas metropolitanas (Madrid, Barcelona) =
centros principais da industria espaola procesos:
U Afundimento e reconversin de sectores maduros.
U Revitalizacin industrial atraccin cara Madrid e Barcelona de
empresas innovadoras e sedes sociais de empresas nacionais e
multinacionais terciarizacin da industria aparicin parques
empresariais, con + oficinas que fbricas
5.2 reas industriais en expansin.
- Resultado de difusin de industrias ou de industrializacin
endxena. reas:
O Coroas metropolitanas: cerca grandes cidades (Baixo
Llobregat, beira esquerda Nervin, sur Madrid) recepcin
industrias, 2 tipos:
- Difusin de industrias tradicionais procedentes das reas
centrais, para reducir custos polgonos industriais ao
longo vas de comunicacin s cidades.
- Atraccin empresas innovadoras parques
tecnolxicos.

O Franxas periurbanas: zona de transicin campo-cidade, de
atractivo crecente par relocalizar industrias procedentes das
cidades. Tamn existen pequenas empresas, pouco capitalizadas,
intensivas en traballo pouco cualificado (moble, madeira,
confeccin), subcontratas, polgonos de naves industriais,
de reducidas dimensins e deficientes infraestructuras.

O Eixes desenvolvemento industrial: ao longo principais vas de
comunicacin.
Eixes nacionais: val do Ebro e Mediterrneo (Girona-
Cartaxena), contan con rede autoestradas conexin con
principais centros nacionais e do Sur de Europa atraccin
empresas nacionais e multinacionais.
Eixes rexionais e comarcais: arredor de Madrid
estdendose hacia Castela A Mancha, e eixes interiores que seguen
principais autoestradas (Valladolid-Palencia, A Corua-Vigo).

O Algunhas reas rurais: presencia industrial pequenas
empresas (escaso investimento, tecnoloxa e cualificacin man de
obra). Os casos + frecuentes son pequenos talleres de producins
tradicionais (roupa, mobles), empresas urbanas relocalizadas ou que
aproveitan recursos da zona (agrcolas, gandeiras, recursos subsolo)
ou man de obra barata e pouco conflictiva.
5.3 reas e eixes industriais en declive.
- Asturias, Cantabria e algns enclaves (Ferrol, Cdiz, Huelva,
Puertollano), ags P. Vasco (= excepcin por recente
rexurdimento industrial). Trazos das reas en declive:
Especializacin en sectores maduros en crise gran fbrica e
esacasas pemes.
Mercado laboral pouco cualificado: cualificacin media baixa,
implantacin sindical conflictividade.
Deterioro do medio: por industrias bsicas contaminantes e
crecemento urbano desorganizado e baixa calidade de vivenda.
Incorporacin UE: restricins producin e emprego
agravamento situacin.
- Consecuencias: declive industrial declive demogrfico por
emigracin e posicin perifrica respecto a reas industriais
dinmicas. Existen tamn exemplos de revitalizacin = Pas Vasco.

5.4 reas de industrializacin inducida ou escasa.
- reas de industrializacin inducida:
Aragn, Castela-Len, Andaluca, Galicia.
Dende anos 60 promocin industrial estatal.
Posen enclaves industriais desenvolvidos (costa ou vas de
comunicacin) concentra investimentos, producin, e o emprego,
pero pouca relacin con zonas prximas desequilibrios territoriais
(Zaragoza en Aragn, Valladolid en CL, costa en Galiza).
Existencia pequenas industrias tradicionais e dispersas nalgunhas
capitais provinciais (txtil, moble, conserveira).
- reas de industrializacin escasa:
Castela- A Mancha, Estremadura, Canarias, Baleares, interior
outras comunidades
Grandes industrias son escasas e predominio sectores
tradicionais de escaso valor engadido empresas medianas e
pequenas.
Hoxe en da, Castela a Mancha = excepcin por difusin industria
madrilea hacia Toledo, Guadalajara (boa rede transporte).

También podría gustarte