- Ahalmenen garapen goiztiarra -

Lehen urteetan pizgarri

0-6 urte artean garatzen da burmuinaren %90a. Funtsezko adin tartea da eta horregatik, ugaritu egin dira garapen horretan laguntzeko arreta eta estimulazio teknikak. Bi esperientzia jaso ditugu hemen: Juana de Arco haurreskolarena eta Itsuentzako Baliabideen Zentrokoa.
Mikel Garcia Idiakez
Argazkiak: Dani Blanco

daramatzate ahalmenen garapen goiztiarra URTEBETE INGURU DUTE eta txintxo eta lasai lantzen eta egun 0-3 urte arteko 100 ume eserita daude ikasgelan, bi ilaratan. Marrazkiz baino gehiago dituzte Donostiako ikasteeta argazkiz beteta dituzte paretak eta jostaitxean. Estimulazio goiztiarraren bidez, hauluak barreiatuta daude han-hemen. Mirren rra munduan dauden ezagutzak barneratzen txokoan, margolari katalanaren lanak ikus daijoatea da asmoa eta hiru arlotan jartzen dute tezke. Ispiluak ispilua idatzia daraman txarindarra: intelektuala (irakurketa, matematitela du itsatsita, hormak horma txartela, kak, musika, ingelesa), fisikoa (mugikortamahaian mahaia jartzen du Gaur argazsuna, brakiazioa eta oreka), eta kilaria eta biok gara umeen entretenimendua, baina haien arreta Oztopodun zirkuituak prestatu giza-arloa (portaera, harremanak bereganatzen saiatu dira bi irakasdizkiete, hodi moduko baten eta gisakoak). Eremu horiek garaleak. Naroa jartzen duen txartetzeko lagungarri diren ariketak la erakutsi die irakasleetako batek. barrutik ibili daitezen, bankuen egiten dituztela azaldu digu hauZer jartzen du hemen? Naroa; rreskolako kide Marina Garciak. azpitik arrastaka igaro edo eta zein da Naroa?..., eskua altxaDioenez, umeek ohiturak hartzeegurrezko barra zeharkatu tu du Naroak, eta ikasle guztien ko eta zein jarduerarako zaletasuizenak zerrendatzen jarraitu du na eta erraztasuna duten antzeirakasleak. Irudiekin berdin egin dute gero: mateko ere baliogarria da, eta gaineratu du marrazkiak erakutsi (batzuetan idatzitako umeak arazo neurologikoren bat izanez gero, txartelak) eta horien esanahia ozen errepikatu, patologiaren bat edo behar bezala funtzionakategoriatan banatuta (garraiobideak, meteotzen ez duen zerbait, halakoak hautemateko rologia, etxeko tresnak, arropa, janaria, sukalaproposa dela garapen goiztiarra. deko gauzak, ekintzak, animaliak). MateAzken finean, oinarrizkoak dira lehenengo matika saioa ere izan dute, irakasleak zenbaki urteak, gure garuna orduan dagoelako malbatzuk esan ditu, eta kopuru hori adina puntu guen, ingurura egokitzen ari da eta gaitasun dituzten kartelak erakutsi dizkie haurrei. handia du ikasteko eta jasotakoa barneratzeko, Amaitzeko, Beethovenen musika xurgatzeko. Hargatik, metodoloentzun dute kasetean. Kontua ez da umeari etengabe gia eta ariketa ugari dago umearen 2 urteko umeak aldiz, ikastehizkuntza, komunikazioa, koordiestimuluak bidaltzea, dituen txeko gimnasioan topatu ditugu. nazioa, mugimendua, zentzumeOztopodun hainbat zirkuitu beharretan arreta jartzea baizik, nak, autonomia, afektibitatea, prestatu dizkiete, hodi moduko mundura egokitzen laguntzeko harremanak, adierazkortasuna baten barrutik ibili daitezen, bangaratzen laguntzeko. baliabideak ematea kuen azpitik arrastaka igaro edo Kritikarik ere egiten zaie, ordea, egurrezko barra alderik alde ariketa goiztiarrei: haurrari estiMERTXE ANDRES, zeharkatu, besteak beste. ITSUENTZAKO BALIABIDEEN ZENTROA muluak beti kanpotik iristen Horma-barretan zintzilik eta ohe bazaizkio, ez du ikasiko bere elastikoan saltoka ere ikusi ditukabuz ekiten, hartzaile baino ez gu. 3 urtekoek korrika egin dute zirkuitua, da izango, eta horregatik hainbatek dio lurrean jarritako uztaiak gaindituz, eta koltxoumeari utzi behar zaiola estimulu propioak netan itzulipurdika aritu dira. bila ditzan. Hutsune hori orekatzeko, bestelaJuana de Arcon, euskaraz jarduten duen ko jarduerak dituztela adierazi du Garciak: haurreskolan, ikusi dugu hori guztia; 20 urte haurren sormena bultzatzeko, adibidez,

16

2012 KO

APIRILAREN

8A

Ahalmenen garapen goiztiarra

Proiektua delakoa dute, urtero gai ezberdin bati lotua, eta tailerrak, marrazkiak, ipuinak, praktikak lantzen dituzte horren ingur uan. Aurten, ura da gaia, eta arrainen irudiz betetako paretak ikusi ditugu geletan, akuarioak bailiran. Izan ere, ahalmenen garapen goiztiarrari denbora jakin bat eskaintzen zaio adinaren araberakoa, baina osagarria da; jolasteko, psikomotrizitaterako, lo egiteko eta bestelako jardueretarako astia ere hartzen dute haurreskolan, horiek ere garrantzitsuak dira-eta. Umeak begi bakarretik ikusten badu eta horregatik burua alde horretara bideratzen badu, beste aldea ere existitzen dela jakinarazteko jolasak, esaterako. Ordenagailua ere sarri erabiltzen dute: senideen argazkiak jartzen dizkiete pantailan, tamaina ezberdinetan, begiratzen eta begirada puntu jakin batean pausatzen ikasteko; edo ordenagailuko pantailan alde batetik bestera mugitzen den pilota ukitu behar dute, begiekin gauzen jarraipena egiteko eta begirada kontrolatzeko. Dena den, Mertxe Andresek azaldu du integrala dela umeaItsuak ingurura egokitzeko ren garapena eta horregatik, Hego Euskal Herriko hiribuikusmenarekin batera beste ruetan dauden Itsuentzako hainbat arlo ere lantzen dituzBaliabideen Zentroetan ere tela: mugikortasuna, arlo kogarreta goiztiarra lantzen dute nitiboa eta soziala. Eta batez 0-6 urteko haurrekin, umea ere, nabarmendu du funtsezitsu jaio bada edo ikusmen koa dela gurasoen parte-hararazoak garapen ebolutiboari tzea lehenengo urteetan, kasik eragin badiezaioke irudiak lan gehiago egin behar izaten interpretatzeko arazoak dutela aita eta amarekin: Adidituenean, esaterako; ez bidez, ama batek esan zidan ordea betaurrekoak jantzita lehengoan bere semeak beste ondo ikusten badu. Gipuznorabait begiratzen zuela koako zentroko kide Mertxe berarekin jolasten zuenean, Andresek arreta goiztiar esabaina ez, umeak indartsuen tea du gustuko, ez estimuladuen zentzumena zuzentzen zio goiztiar, ez behintzat du amarengana: belarria. Ai ulertzen badugu etengabe nire haur gaixoa esanez estimuluak bidali behar zaizdatozkizu batzuetan eta esan kiola umeari, dituen beharrebehar diegu ezetz, seme-alaba tan arreta jartzea baita gure ondo moldatzen dela, bestela asmoa, zailtasunei aurre nola sentimendu hori igortzen dioegin erakustea eta baliabideak telako, ezgauza dela; eta aldeematea, duen gabezia agerikoa egiten zaione- Goitik behera, rantziz, umeak gabeziarik ez balu bezala etorlehenengo bi rako mundura egokitzen laguntzeko. tzen zaizkizu beste hainbat eta horiei erakutsi Horretarako zer egiten duten? Itsuekin, irudietan, Juana de behar diegu arlo batzuetan lagundu egin behar orientazio espaziala lantzen dute jaiotzen Arco haurreskolan. dutela seme-alaba. direnetik. Esaterako, txintxirrina jartzen diete Azken irudian, Arreta goiztiarra eraginkorra al den galdeeskuinean eta ezkerrean, goian eta behean, Mertxe Andres ikus tu diogu Mertxe Andresi eta itsuekin ezinbesjakin dezaten soinuak adierazten duela zer- daiteke ume batekin, tekoa dela erantzun du; gainerakoekin, nik bait dagoela eskuinean, ezkerrean, goian edo Itsuentzako neuk pentsatu izan dut, ez banu ezer landu behean, hartu eta ukitu dezaketela, baina soi- Baliabideen ume honekin, nora iritsiko zatekeen? Agian nurik egiten ez duenean ere, hor zerbait egon Zentroan (Andresek leku berera, agian ez, baina nik uste ariketa daitekeela ulertu behar dute. Guztiz itsu ez berak utzitako lagungarriak direla, zailtasunei errazago aurre direnekin, duten ikusmen gaitasuna antzema- argazkian). egiteko, eta horri esker gai ikusten dute ten saiatzen dira batetik: zer ikusten duten eta beraien burua. Azken finean, lehenengo hilazer ez, zein distantziatara, nola mugitzen beteak hain dira garrantzitsuak, diren eta ikusten al duten zapaltzen dutena, munduarekin harremanetan nola interpretatzen duten ikusitakoa Bestezaude eta egokitzeko garaian tik, bakoitzaren beharren araberako ariketak segurtasuna ematen die umeei, prestatzen dizkiete, jolasa oinarri hartuta. eta gurasoei zer esanik ez. n
2012 KO
APIRILAREN

8A

17