6 >> literatura infantil y juvenil

mircoles, 28 de marzo del 2012 | la voz de la escuela

mircoles, 28 de marzo del 2012 | la voz de la escuela

literatura infantil y juvenil >>

Algunhas propostas para celebrar o Da do Libro nunha biblioteca escolar

Para celebrar o Da do Libro Infantil e Xuvenil, La Voz de la Escuela suxire algunhas ideas
En abril coinciden das efemrides relacionadas co libro e a lectura: unha xa clsica, que celebra o 23 de abril a morte de Cervantes e Shakespeare: o Da Internacional do Libro. Outra menos coecida e divulgada, o 2 de abril, conmemora o nacemento de Hans Christian Andersen e por iso o Da do Libro Infantil e Xuvenil. Con este motivo, recollemos hoxe algunhas actividades para celebrar estas datas, anda que o ideal que actividades deste tipo se celebrasen ao longo de todo o ano e fosen relacionadas unhas con outras no quefacer pedagxico diario. Ou sexa, que se convertesen en habituais e non sexan s espordicas. Porque, como asegura Agustn Fernndez Paz, premio nacional de Literatura Infantil no 2008, a aula o lugar idneo para adquirir e consolidar a competencia lectora e para fomentar o desexo e o pracer de ler. O obxectivo principal debe ser crear un ambiente propicio cara receptividade literaria e cultural, espertar sensibilidades e inquietudes. As actividades deben ter carcter voluntario e nunca deberan ser avaliables. Non son actividades propiamente de animacin lectura (penso con Pedro Salinas que a animacin lectura debe estar dentro do libro e non fra), senn mis ben actividades dinamizadoras, que deben enmarcarse na Biblioteca do Centro. E non sera mala idea que este espazo fose preparado para a ocasin. As actividades aqu explicadas poden agruparse en catro bloques: exposicins, encontros temticos ou literarios e xogos e concursos. s. Todas elas deben dar p a participar, r, observar, escoitar e xogar.

O xogo a respiracin do esforzo, o outro latexo do corazn, non prexudica a seriedade da aprendizaxe, o seu contrapunto. E ademais xogar coa materia tamn adestrarnos a dominala
(Daniel Pennac)
CSAR QUIAN

> Juan Jos Lage Fernndez

(revistaplatero@hotmail.com)

EXPOSICINS
LIBROS SINGULARES Esta actividade consiste en expor en lugar adecuado unha seleccin de libros ilustrados, os chamados lbums, que abarquen todas as tendencias pictricas e prlles un nmero. Entre 15 e 20 exemplares son sucientes. Os alumnos, por quendas, unha vez folleados e ollados os exemplares, van depositando nunha urna ex profeso, o voto co lbum que mis lles chamou a atencin. Feito o reconto das papeletas, o libro mis votado o que se declara libro singular, que se expor en lugar visible e viaxar por todas as clases ao longo da semana. Os obxectivos desta actividade seran: aprender a mirar, respectar as opinins alleas, aprender a seleccionar e cotexar, educar a sensibilidade, implicar aos usuarios... MUSEO DA FANTASA Consiste en crear un ambiente de museo na Biblioteca e expor diferentes iconas ou obxectos relacionados ou ben cos contos populares ou coas as historias mis modernas. Por exemplo: para Pinocho colocariamos un anaco de madeira xunto ao libro; para Charlie e a fbrica de chocolate o libro o xunto a unha libra de chocolate; para Brancaancaara neves unha maz; para Cincenta unha escoba, a, cinza e naturalmente o libro; para Harry Potter as sas coecidas lentes; unha bota para O gato con botas. Para facer a actividade mis participativa, os propios s alumnos poden buscar car esta variedade de obxectos. ectos. E tamn se pode facer un xogo er que consiste en simular que se roubou un libro e pescudar, a partir da icona, de que libro se trata. propi propios alumnos reivindican cando a lectura e a Bibliote teca? Ao mellor sen sar d do mbito do centro, e s sempre que estea aut torizada pola direccin, pode ter xito. O Ou se os alumnos son m maiores, e sempre que se conte cos permisos adec adecuados, pdese facer nas inmediacins do instituto. inm

CONCURSOS E XOGOS OS
RECITAL DE POESA unha actividade moi atractiva e que reporta moitos benecios tanto para os recitadores como para os ontes. Trtase de facer un concurso selectivo de recitado de poemas cos alumnos voluntarios que se presenten e en das fases: na primeira o poema seleccionado pdese ler previamente e, na segunda, o poema entrgase no momento do recitado. En ambas as fases, un xurado vai seleccionando os concursantes puntuando diferentes aspectos relacionados coa entoacin, o ritmo, a vocalizacin... para que ao nal queden s tres seleccionados. Pode facerse con presenza de pblico e, ao nal, entregar por exemplo un diploma aos tres primeiros gaadores. Non a mellor idea premiar a mellor poesa presentada, pois se presta s copias simuladas. O mrito non dar un premio a un poema de Gloria Fortes presentado como propio por algn alumno, senn declamacin dese poema. XOGOS LITERARIOS Xogar coas palabras xogar coas ideas. Por iso, calquera xogo ou taller relacionado coas palabras un acto didctico moi recomendable. Hai centos de actividades baseadas nos xogos literarios. Pasapalabra un concurso televisivo moi coecido. Proponse aqu unha actividade que d moito xogo. Podemos denominala minala ar cortar e pegar e consiste no seeguinte: tmase un conto ou relato coherente, poamos a Cara p u c h i a como exemplo; psase a dous ou tres s se folios, crtase por tiras cada das ou tres lias e entrgase desordenado aos alumnos para que o recompoan. Hai unha variante que podemos chamar tachns e que consiste en entregar un relato ou fragmento, tachar determinadas palabra e que os alumnos intenten completalo. Ambas as actividades poden facerse de xeito individual ou colectivo. Tanto para esta actividade como para a de contos profesionais pode ser moi til o libro Antologa de cuentos y algunos poemas con propuestas didcticas, publicado en Octaedro.

ENCONTROS CONTROS
SEGUE A PISTA un xogo a actividade que se presta a varias versins ou modalidades. A primeira atopar un personaxe de libro ou un autor tras a suxestin de pistas que d diar diariamente se pr propoen. Por e exemplo, para o libro Matilda: ten 5 anos e un irmn (primeiro d da); o seu pai ve vende coches (se (segundo da)... e as ata que se atope o libro indicado. lib O mesmo pode facerse cun autor. O xogo do si e o non (descrito por Dickens en Conto de Nadal) a modalidade oral da proposta anterior. Reunidos varios alumnos, trtase de atopar un personaxe interrogando ao animador con preguntas, s que debe responderse soamente si ou non ata dar coa solucin nal. Unha terceira variante deste xogo consiste en propor o fragmento dun conto (Escapou coas botas postas...), no que se vai avanzando aos poucos, para que os alumnos adivien o personaxe, neste caso Polgario. ROLDAS DE PRENSA Variante da actividade anterior, consiste en invitar a unha personalidade ao colexio (pode ser o alcalde, un futbolista coecido, un escritor...) e que os alumnos, cada un levar unha pregunta preparada, o sometan a unha rolda de prensa, dicir, a unha batera de cuestins relacionadas coa sa vida e o seu labor profesional. Tamn se pode contactar con profesionais de diferentes mbitos para facerlles preguntas sobre a sa profesin: un carpinteiro, un mdico, un veterinario, un marieiro, un militar... E aproveitarase a actividade para que, ao nal, o invitado recomende ao menos un libro. E se o libro fala da sa profesin, mellor. CONTACONTOS PROFESIONAIS A narracin oral semral pre unha actividaidade moi suxestiva va e recomendada. Xa sabemos que o amor lectura depende da tradicin oral. Neste caso, a peculiaridade radica en que sern n diferentes personaxes naxes
ou personalidades as que conten as historias. Poodemos contactar con n artistas, profesionais, polticos, deportistas, ou coecidos no mbito local e que sexan eles os que conten e sirvan de exemplo. Outra variante pode e ser que os pais se fagan gan cargo da narracin. Ou que os alumnos maiores conten historias aos mis pequenos. Claro que contar non fcil, e ademais o relato debe adaptarse idade dos lectores e entregalo ao narrador coa suciente antelacin para a imprescindible prctica oral previa.

POXAS, MERCADIOS OU COLECTAS Pode facerse un mercadio de libros, a prezos simblicos, achegados polos pais e profesores. Ou mesmo un peditorio, tomando como modelo os famosos da Cruz Vermella ou as colectas da A Asociacin Espaola contra o Cancro: sar pola con contorna e colocar unha ba bandeiria a quen int troduzan unha moeda n na hucha. O dieiro recabdado poderase destinar compra de l libros para a biblioteca da aula. E por que no non unha manifestacin cont controlada con pancartas e carteis elaborados polos carte

EXPOSICINS As exposicins poden facerse do seguinte xeito: tomamos libros de diferentes autores e colocmolos en mesas. beira de cada libro, podemos colocar a foto do autor e tamn podemos engadir o argumento do libro exposto, ou as caractersticas xerais do autor, etctera. Os obxectivos que persegue esta actividade son adquirir cultura literaria, aprender a mirar, espertar a curiosidade, coecer os fondos da biblioteca escolar. Tamn se pode optar por centrar a exposicin nun autor concreto. Ten que ser algn autor de sona, como Andersen, ou Dickens, do que este ano se celebra o bicentenario do seu nacemento. Neste caso, falariamos de homenaxe? O Diccionario histrico de autores de la Literatura infantil y huvenil contempornea, publicado en Octaedro, un manual que porporcione mis ideas para desenvolver esta actividade.

LIBRO-FRUM OU CINE-FRU CINE-FRUM Moito Moitos libros infa infants e xuve vens foron l levados ao c cine. Basta recordar xitos c como os d de Harry Po Potter ou a saga Crepsculo. A actividade, a

pois, consiste en propor un libro para ler e a posteriori ver a pelcula. Iso dara p a establecer un debate comparativo sobre ambos os tipos de linguaxes. unha actividade que gusta moito aos alumnos, moi mentalizados sobre o audiovisual. Baste recordar pelculas recentes como Charlie e a fbrica de chocolate, baseada no libro do mesmo ttulo publicado en Alfaguara; O meu monstro e eu, baseada no libro O cabalo de auga (SM), ou a recente Os pingns de Mr. Popper (o mesmo ttulo foi publicado en Siruela). Se se le un libro e a posteriori se fai un debate cun crtico, estamos a falar dun libro-frum. Se se le un libro e facemos un debate co autor, estamos a falar de encontro con autor.