Cabo FISTERRA 2

Ciencias sociais, xeografa e historia Segundo Curso

www.vicensvives.es

ndice
01 O Islam e Al-Andalus

09

Os grandes descubrimentos xeogrficos

02

A Europa feudal

10

O Imperio dos Austria

03

A cidade medieval

11

O sculo do Barroco

04

Formacin e expansin dos reinos peninsulares

12

Galicia na Idade Moderna

05

Os grandes reinos peninsulares

13

Os habitantes do planeta

06

Galicia na Idade Media

14

A poboacin de Espaa e de Galicia

07

Renacemento e Reforma Climas y paisajes de Espaa, Europa y la CA

15

A cidade e o urbano

08

A monarqua autoritaria: os Reis Catlicos

16

As sociedades humanas

Cabo FISTERRA 2

01 O Islam e Al-Andalus
1. A aparicin do Islam 2. O Islam 3. A expansin do Islam 4. O Islam na Pennsula Ibrica: Al-Andalus 5. Do Califato de Crdoba aos reinos de taifas 6. Economa e sociedade andalus 7. Cultura e arte islmicas

Cabo FISTERRA 2

01 Introducin O Islam unha relixin monotesta que cre nun Deus nico. Foilles transmitida aos seres humanos polo profeta Mahoma. Despois da morte de Mahoma, os rabes estenderon o islamismo por frica, Asia e parte de Europa. Na sa expansin, os musulmns iniciaron no ano 711 a conquista da Pennsula Ibrica. Permaneceron nesta ata 1492. O Estado que os musulmns crearon na Pennsula Ibrica denominouse Al-Andalus.

Cabo FISTERRA 2

01 1. A aparicin do Islam

1.1. Mahoma, profeta do Islam

1.2. A Hxira

Cabo FISTERRA 2

01 1.1. Mahoma, profeta do Islam

En Arabia naceu o islamismo. Os seus habitantes eran politestas e tian na Meca un importante centro relixioso, onde se albergaba a pedra negra da Kaaba.
Mahoma naceu na Meca cara ao ano 570 e quedou orfo moi cedo. Foi educado polo seu to. Segundo a tradicin, un da o arcanxo Gabriel anuncioulle que el era o novo profeta de Al (Deus en rabe) e deba predicar unha nova relixin: o Islam.

Cabo FISTERRA 2

01 1.2. A Hxira Mahoma explicoulles aos habitantes da Meca o que Al lle transmitira, pero a sa mensaxe non foi ben aceptada e foi perseguido polas sas ideas. Mahoma abandonou A Meca para se refuxiar na cidade de Medina no ano 622: a chamada Hxira ou fuxida, data que marca o comezo da era musulm.

Mahoma conseguiu converter os habitantes de Medina nova relixin, e coa sa axuda atacou A Meca, no ano 630, e destruu os antigos dolos. sa morte, no ano 632, Mahoma dominara toda Arabia.

Cabo FISTERRA 2

01 2. O Islam

2.1. A relixin islmica

2.2. O Islam, un cdigo de conduta

Unha mesquita (ilustracin)

Cabo FISTERRA 2

01 2.1. A relixin islmica O Corn o libro sagrado dos musulmns e contn as verdades que Al lle revelou a Mahoma. Componse de 114 suras ou captulos divididos en versculos. Os musulmns son monotestas. Cren nun Deus nico, Al. Deus enviou a Mahoma, o seu profeta, para lembrarlles aos homes a lei que deben cumprir. Existen Imns e Ulemas. O Islam presenta das grandes tendencias: o sunismo e o xismo.

Cabo FISTERRA 2

01 2.2. O Islam, un cdigo de conduta O Islam sostn os seguintes principios bsicos de organizacin social, econmica e poltica: O poder s lle pertence a Deus, e aqueles que o exercen son os seus delegados. Os dirixentes son xefes polticos e relixiosos. Denomnanse califas. A propiedade ten un carcter relixioso. Todos os bens lle pertencen a Deus e os homes son s os seus usuarios. A xustiza debe ser aplicada seguindo as normas do Corn(Cad).

A organizacin familiar est rexida polos textos sagrados.

Cabo FISTERRA 2

01 Unha mesquita

Cabo FISTERRA 2

2.1 A RELIXIN ISLMICA

LIBRO SAGRADO

VERDADES
CORN RELIXIN 114 SURAS VIDA COTI

Cabo FISTERRA 2

2.1 A RELIXIN ISLMICA

MONOTEISTA

AL

SEN IMAXES

PROFETA

SEN SACERDOTES

ETERNO

TODOPODEROSO

MAHOMA

IMNS ULEMAS

Cabo FISTERRA 2

2.1 A RELIXIN ISLMICA

90% SUNISMO CALIFAS RAMAS 10% XIISMO AL

Cabo FISTERRA 2

2.2 O ISLAM , UN CDIGO DE CONDUCTA

PODER

ORGANIZACI N FAMILIAR

PRINCIPIOS BSICOS

PROPIEDADE

XUSTIZA

Cabo FISTERRA 2

CDIGO DE CONDUCTA

DEUS
PODER CALIFAS
Cabo FISTERRA 2

CDIGO DE CONDUCTA

RELIXIOSO USUARIO

DEUS PROPIEDADE
ESMOLA

AXUDA MUTUA
NECESARIO
Cabo FISTERRA 2

PRSTAMO S SEN XURO

CDIGO DE CONDUCTA

XUSTIZA

CAD
Cabo FISTERRA 2

CDIGO DE CONDUCTA

NACEMENTO

POLIGAMIA

MORTE

ORGANIZACIN FAMILIAR (CORN)

MULLER

HERDANZA

Cabo FISTERRA 2

01 3. A expansin do Islam

3.1. A primeira expansin: o Califato Omeia de Damasco

A expansin do Islam (mapa)

3.2. A consolidacin do Islam

3.3. A integracin dos pobos conquistados

Cabo FISTERRA 2

01

3.1. A primeira expansin: o Califato Omeia de Damasco

No ano 644 os exrcitos musulmns xa controlaban Exipto, Siria e Iraq, e lanzronse a dominar Libia e Irn. Cara a Occidente ocuparon o Norte de frica, cruzaron a Pennsula Ibrica e entraron en Francia. Al foron derrotados en Poitiers, no ano 732. Cara ao Norte penetraron ata Constantinopla. Penetraron por Asia central e atravesaron o ro Indo. Os territorios conquistados permaneceron ata o ano 750 baixo a autoridade dos califas da familia Omeia.

Cabo FISTERRA 2

01 A expansin do Islam

Cabo FISTERRA 2

01 A expansin do Islam

Cabo FISTERRA 2

01 A expansin do Islam

Cabo FISTERRA 2

01 3.2. A consolidacin do Islam A partir do ano 750, a familia dos Abass de Bagdad derrotou os Omeias e fundou unha nova dinasta califal. A partir do sculo IX, a propagacin do Islam produciuse mediante o influxo que navegantes e guas de caravanas exerceron en moitos lugares do mundo. Pero os Abass foron perdendo o control sobre estes territorios. Algunhas provincias conseguiron a independencia relixiosa. No sculo XIII, os mongois impuxeron a sa autoridade sobre boa parte das terras musulms. Mis tarde o Imperio turco exerceu o seu dominio ata o sculo XIX.

Cabo FISTERRA 2

01 3.3. A integracin dos pobos conquistados Anda que a conquista se realizaba en nome da relixin, permitaselles aos pobos conquistados a prctica da sa propia relixin. Os cristins e xudeus gozaban da condicin de minora protexida.

Nos sculos seguintes, como os musulmns gozaban de vantaxes sociais e econmicas, a maiora dos habitantes dos territorios conquistados acabou por se converter ao islamismo.

Cabo FISTERRA 2

3.1 A PRIMEIRA EXPANSIN

1.- Que territorio controlan cando morre Mahoma? 2.- Que ocupan cara occidente? 3.- Que batalla os frena? 4.- Que ocupan cara ao Norte? 5.- Ata onde chegan polo Leste? 6.- Que familia gobernou e dende onde? 7.- Como se reparta o poder?

Cabo FISTERRA 2

3.2 A CONSOLIDACIN DO ISLAM

1.- Como se chama a nova dinasta no 750? 2.- Como se propaga o Islam a partir do sculo IX? 3.- Por que as provincias van conseguindo a independencia? 4.- Que pobos van impoendo o seu dominio?

Cabo FISTERRA 2

3.3 A INTEGRACIN DOS POBOS CONQUISTADOS

1.- Que permitiron aos pobos conquistados? 2.- Cal eran as minoras permitidas? 3.- A cambio de que? 4.- Por que se converten ao islamismo os conquistados?

Cabo FISTERRA 2

01 4. O Islam na Pennsula Ibrica: Al-Andalus

4.1. A conquista
A conquista musulm da Pennsula (mapa)

4.2. O Emirato dependente de Damasco 4.3. O Emirato independente

Cabo FISTERRA 2

ETAPAS DE AL-ANDALUS

Cabo FISTERRA 2

01 4.1. A conquista Os exrcitos musulmns iniciaron a conquista da Pennsula Ibrica no ano 711. Conquistaron o reino visigodo. Os visigodos, xa debilitados por mor das sas pelexas internas, foron incapaces de lles facer fronte. O rei don Rodrigo morreu na batalla de Guadalete e as sas tropas dispersronse. Os exrcitos musulmns avanzaron rapidamente e ocuparon as principais cidades de Andaluca e Toledo, capital do reino visigodo.(TARIQ e MUZA) En sete anos controlaron toda a Pennsula coa excepcin das zonas mis montaosas ou despoboadas.(Zona asturiana)

Cabo FISTERRA 2

01 A conquista musulm da Pennsula

Cabo FISTERRA 2

Cabo FISTERRA 2

01 4.2. O Emirato dependente de Damasco

Unha vez controlado o territorio, ao que os musulmns chamaron Al-Andalus, este converteuse nunha provincia ou Emirato dependente do Califato Omeia de Damasco. A capital do Emirato estableceuse na cidade de Crdoba e nomeouse un val (gobernador), que exerca o poder no territorio. Os exrcitos musulmns continuaron a conquista mis al dos Pireneos, pero resultaron derrotados en Poitiers (732) e repregronse definitivamente na Pennsula.

Cabo FISTERRA 2

01 4.3. O Emirato independente A mediados do sculo VIII o derradeiro membro da familia Omeia, Abd-al-Rahmn I, estableceuse en Al-Andalus. Axia, Abd-al-Rahmn I rompeu co Califato de Bagdad e proclamouse emir independente. A unidade poltica con Damasco estaba rota, pero aceptbase a autoridade relixiosa do califa. Durante o Emirato independente, as disputas entre as familias nobres asentadas nas diversas rexins de Al-Andalus e o poder central foron frecuentes. As e todo, ao longo do sculo X, produciuse un importante auxe econmico e cultural.

Cabo FISTERRA 2

4.1 A CONQUISTA

A CONQUISTA

711

VISIGODOS

AVANCE RPIDO

ZONA ASTURIANA

SEN RESISTENCIA

REINO VISIGODO

PELEXAS INTERNAS

DON RODRIGO

GUADALETE

TARIQ e MUZA

NON OCUPADA

PACTOS

Cabo FISTERRA 2

4.2 O EMIRATO DEPENDENTE DE DAMASCO

EMIRATO DEPENDENTE

AL-ANDALUS

CAPITAL

POITIERS

ENFRONTAM ENTOS

PROVINCIA

CRDOBA

DERROTA

BRBERES

RABES

CALIFATO OMEIA
Cabo FISTERRA 2

VAL

REPREGAME NTO

4.3 O EMIRATO INDEPENDENTE

ABD-ALRAHMAN

AL-ANDALUS

EMIR INDEPENDENTE EMIRATO INDEPENDENTE DESPUTAS INTERNAS ECONMICO SCULO X AUXE

SOCIAL

Cabo FISTERRA 2

01 5. Do Califato de Crdoba aos reinos de taifas

5.1. O Califato de Crdoba

O Califato de Crdoba no sculo X (mapa)

5.2. Os reinos de taifas

Os principais reinos de taifas no sculo XI (mapa)

5.3. O reino taifa de Granada

A Alhambra (ilustracin)

Cabo FISTERRA 2

01 5.1. O Califato de Crdoba No ano 929, Abd-al-Rahmn III sentiuse forte para se facer relixiosamente independente e proclamouse califa dos crentes de Al-Andalus. Naca deste xeito o Califato de Crdoba. Qu coseguiu Abd-al-Rahmn III ? A poca do Califato (929-1036) foi a de mximo esplendor e estabilidade de Al-Andalus. Produciuse unha grande expansin econmica e freronse os intentos de expansin dos reinos cristins hispnicos, especialmente en poca de Al-Mansur.

Cabo FISTERRA 2

01 O Califato de Crdoba no sculo X

Cabo FISTERRA 2

Cabo FISTERRA 2

01 5.2. Os reinos de taifas A partir do ano 1008, a unidade do Califato comezou a crebarse. En menos de 30 anos (1008-1031), Al-Andalus fragmentouse en mis de 25 reinos, as taifas, unha especie de cidades Estado, rodeadas de territorio, coa cidade como centro econmico. Malia a axuda dos musulmns procedentes do Norte de frica (almorbides e almohades), no sculo XIII os cristins conquistaron a maiora de terras de Al-Andalus.

Cabo FISTERRA 2

01 Os principais reinos de taifas no sculo XI

Cabo FISTERRA 2

Cabo FISTERRA 2

01 5.3. O reino taifa de Granada

A taifa de Granada foi a nica que sobreviviu ao avance dos reinos cristins no sculo XIII. Estaba gobernada por sultns ou reis da dinasta nazar.
Esta taifa abrangua un amplo territorio que inclua as actuais provincias de Mlaga, Almera, Granada e parte de Cdiz. O reino taifa de Granada posua unha ampla fachada martima, importantes portos para o comercio e unha prspera agricultura de regado. A sa enorme riqueza e a sa actividade econmica fixeron posible o seu mantemento.

Cabo FISTERRA 2

01 A Alhambra

Cabo FISTERRA 2

5.1 O CALIFATO DE CRDOBA

1.- Por que nace o Califato de Crdoba? 2.- Que consegue facer Abd-alRahman III? 3.- Por que destaca o Califato? 4.- Quen foi Al-Mansur?

Cabo FISTERRA 2

5.2 OS REINOS TAIFAS

1.- Cando empeza a crebar o Califato? 2.- Que son as Taifas? 3.- Que pobos axudan dende frica? 4.- Resumo do sculo XIII.

Cabo FISTERRA 2

5.3 O REINO TAIFA DE GRANADA

1.- Cal a taifa que sobrevive? 2.- Cal a dinasta que goberna? 3.- Que abrangue esta Taifa? 4.- Economicamente por que destaca? 5.- Por que aguantou tanto tempo?

Cabo FISTERRA 2

01 6. Economa e sociedade andalus

6.1. As actividades econmicas 6.2. A organizacin social

Unha cidade hispano-musulm (ilustracin)

Cabo FISTERRA 2

01 6.1. As actividades econmicas No mundo islmico, o centro da actividade econmica era a cidade. A maiora da poboacin dedicbase agricultura. Os musulmns introduciron novas tcnicas, como o regado.(Noras e acequias) Tamn puxeron en prctica novos cultivos como o arroz, os ctricos, o cnabo, etc. Exista unha florecente artesana, organizada e controlada polo Estado. (ZOCO)

O comercio era moi activo.( LOCAL E INTERNACIONAL)

Cabo FISTERRA 2

01 6.2. A organizacin social Os musulmns. A poboacin de relixin musulm estaba formada por: rabes, brberes e mulads. Os non musulmns. Existan minoras non musulms, que pagaban maiores impostos e sufran certas limitacins de dereitos: os mozrabes e os xudeus.

Cabo FISTERRA 2

6.1 AS ACTIVIDADES ECONMICAS

ACTIVIDADES

CENTRO ECONMICO

MAIOR ACTIVIDADE

ARTESANA

COMERCIO

CIDADE

AGRICULTUR A

ESTATAL

ACTIVO

NOVAS TCNICAS

NOVOS CULTIVOS

ZOCO

NACIONAL e INTERNACIO NAL

Cabo FISTERRA 2

6.2 A ORGANIZACIN SOCIAL. OS MUSULMNS

RABES

BRBERES

MULADIS

MINORA

MIS NUMEROSOS

MAIORA

ELITE

NORTE DE FRICA

HISPANOS CONVERTIDOS

PODER

PASTORES HUMILDES

RELIXIN LINGUA COSTUMES

Cabo FISTERRA 2

6.2 A ORGANIZACIN SOCIAL. OS NON MUSULMNS

NON MUSULMNS

PAGAN IMPOSTOS

POUCOS DEREITOS

CLASES

MOZRABES

XUDEUS

CRISTINS

CIDADES

PERSEGUIDOS

CHEGAN COS MUSULMNS

COMERCIO ARTESANA MEDICINA

Cabo FISTERRA 2

01 Unha cidade hispano-musulm

Cabo FISTERRA 2

01 7. Cultura e arte islmicas

7.1. O esplendor da cultura islmica 7.2. Unha arte diversa e homoxnea

Cabo FISTERRA 2

01 7.1. O esplendor da cultura islmica Entre os sculos VIII e XII, a civilizacin islmica coeceu unha etapa de esplendor. Todos os musulmns coecan unha mesma lingua, o rabe. Isto permitiu que os coecementos se transmitisen doadamente dun territorio a outro. Formouse unha cultura variada na que salientaron os estudos matemticos e as ciencias aplicadas. Tamn posuan amplos coecementos de medicina e cirurxa, e desenvolveron a astronoma.

Cabo FISTERRA 2

01 7.2. Unha arte diversa e homoxnea O Islam ofrece tamn unha notable diversidade na arte polas influencias que recibiu e absorbeu dos numerosos territorios polos que se estendeu. En arquitectura predominan as construcins de ladrillo e a influencia oriental faise evidente na utilizacin de arcos e cpulas.

O edificio mis representativo a mesquita.

Nas artes decorativas, salienta a cermica e acada unha gran difusin a miniatura.

Cabo FISTERRA 2