BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

Brtema
(

Edlg%IES%de%Tomio%

2( BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

Brtema
(

Edlg%IES%de%Tomio%

3( BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

A(CENTRAL.(
QUE(PASOU(NA(CENTRAL(NUCLEAR( DE(FUKUSHIMA?(ESTE(ARTIGO(DE( INVESTIGACIN(TRATA(DE( EXPLICALO(

LAND(ART.(
( O(ALUMNADO(DE(1(DA(ESO( INVESTIGA(E(TRANSFORMA(O(IES( DE(TOMIO((NUNHA(OBRA(DE(ARTE(

PAPUSZA.(
A(VALENTA(DUNHA(MULLER( FRONTE(AOS(PREXUIZOS(E(O( REXEITAMENTO(DA(SOCIEDADE( QUE(LLE(TOCA(VIVIR.(

LETRAS(GALEGAS( 2011.(
REPASO(FOTOGRFICO(

CREACIN(.(
XOVES(ESCRITORES(DAN(MOSTRAS( DAS((SAS(OBRAS(NA(SECCIN( LITERARIA.(

CARTA(DE( DESPEDIDA((
DUN(MESTRE.((TODA(A(VIDA( ADICADA(A(ESE(TRABALLO(

INTERCAMBIO((
CON( VILANOVA(DE( CERVEIRA(

CRNICA(DA(BREVE(PERO(INTENSA( VIDA(DO(EQUIPO(DE(FTBOL( FEMININO(DO(IES(DE(TOMIO( (

DENDE(CERO( (

2 1

4( BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

Que sucedeu na central nuclear de Fukushima?

A%central%

Nas centrais nucleares, a calor obtida da reaccin nuclear (fisin de tomos de minerais radioactivos como uranio e plutonio), emprgase para quentar a auga contida nunha caldeira, que se transforma en vapor de auga.

Ese vapor condcese a unha turbina, movendo as sas aspas. O eixo de esta turbina est conectado a un xerador de corrente, transformando a enerxa mecnica en enerxa elctrica. O vapor que sae da turbina condnsase e regresa caldeira. Dende unha sala de control gobrnase a central e manxanse os dispositivos de seguridade que deteen o reactor cando se atisba o mnimo risco de escape ou mal funcionamento.
A central nuclear de Fukushima tia seis reactores. Os tres primeiros detivronse automaticamente a consecuencia do terremoto de 8.9 grados que sufriu Xapn o pasado 11 de marzo, mentres que os outros tres reactores estaban parados naquel momento por mantemento. A resultas do terremoto e o subseguinte tsunami, a planta quedou sen enerxa elctrica e os sistemas de emerxencia (xeradores e bateras) resultaron danados polo terremoto e o tsunami. Os sistemas de refrixeracin dos reactores detivronse. Nos reactores da central de Fukushima preciso manter auga refrixerante circulando dentro do ncleo do reactor, xa que do contrario o ncleo xerara suficiente calor como para fundirse a si mesmo. Nunha fusin completa, poden escapar ao exterior materiais altamente radioactivos, contaminando grandes extensins de terreo. No reactor 1 de Fukushima, a perda dos sistemas de refrixeracin provocou o descenso do nivel de auga dentro do ncleo, aumentando a temperatura interna e a presin do recinto do reactor. Os operadores trataron de reducir esa presin liberando gases e vapores lixeiramente contaminados, o que xerou as noticias que alertaban sobre a contaminacin radioactiva. As autoridades trataron de enviar por estrada xeradores e bateras auxiliares para proporcionar enerxa aos sistemas de control, pero o problema non puido controlarse e culminou nunha explosin que voou parte do edificio externo de contencin. Durante os das seguintes ao terremoto, producronse mis explosins noutros reactores. A poboacin nun radio de mis de 20 quilmetros foi evacuada como medida preventiva. A asociacin Greenpeace alertou de que se detectaron niveis de radiacin nun radio de 40 quilmetros e pediu que se ampliase o permetro de evacuacin pero o goberno nipn desestimou a sa peticin.
(

5( BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

En maio de 2011, anda non se lograra controlar a situacin na planta nuclear de Fukushima. Nun prazo de entre seis e nove meses levarase a central nuclear a parada fra, o que significa a suspensin da actividade dos reactores.
Xapn est liberando 11.500 toneladas de auga radioactiva procedente da central nuclear de Fukushima ocano Pacfico. TEPCO pretende crear unha especie de cortina no mar prximo Fukushima para impedir que o lodo radioactivo saia do permetro e empeore o dano fauna maria.O nivel de iodo radioactivo analizado en augas marias prximas central 5 millns de veces superior ao lmite legal, mentres que o cesio o supera en 1.1 millns de veces, segundo TEPCO. O iodo-131 ten unha vida media de oito das, pero a do cesio-137 de 30 anos. O Goberno reforzou os controis sanitarios sobre os produtos marios e, tras detectar 4.080 Bq/kg nalgns exemplares de anguas, decidiu establecer lmites s doses de radioactividade neses alimentos: 2.000 Bq/kg para o iodo radioactivo e 500 Bq/kg para o cesio. O pasado 8 de maio, foi detectada radiacin tamn no leite materno de sete mulleres xaponesas, pero as autoridades insistiron en que non supuan ningn risco para a sade, xa que os niveis eran de entre 2.2 e 8 Bq/kg de iodo 131.

Bianca Fernndez Daz 2 BAC B

La enciclopedia del estudiante; 12. Fsica y qumica; ed. Santillana; ao 2005. http://www.rtve.es/noticias/20110312/ocurrido-central-nuclearfukushima/416287.shtml http://m.publico.es/371740 http://www.madrimasd.org/blogs/ciencia_marina/2011/04/06/131926 http://www.elreferente.es/actualidad/ultima-hora-en-japon-comienza-arevisarse-la-salud-de-los-tecnicos-de-fukushima-12744 http://www.laopiniondemalaga.es/internacional/2011/05/03/detectanradiacion-leche-materna-siete-japonesas/419636.html

( (

2 1

6( BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

Os alumnos de 1 da ESO fixeron este curso, na hora semanal adicada ao proxecto interdisciplinar, unha incursin no Land-Art.
(
Esta expresin inglesa, que se pode traducir como arte da paisaxe ou arte da terra, d nome a unha tendencia artstica que naceu na sociedade norteamericana a finais da dcada de 1960, na mesma poca que o movemento hippie e o ecoloxista, coa idea de facer unha arte que expresase a relacin do home coa natureza e que estivese afastada dos museus, galeras de arte e circuitos comerciais. Con esta intencin, os artistas saron ao exterior para realizar en plena natureza obras de enormes dimensins que, por estar expostas aos axentes naturais, ao cabo do tempo desaparecen, quedando delas a maior parte das veces unicamente un rexistro fotogrfico. O Land-Art pareceunos un proxecto axeitado porque nos permita estar en contacto coa natureza, nos daba p para investigar acerca desta tendencia artstica, podiamos desenvolver diferentes proxectos sen medo, posto que logo desapareceran, tiamos a oportunidade de expresar a nosa creatividade, non necesitabamos apenas cartos, pois a materia prima estaba ao alcance das nosas mans, era necesario facer un traballo colaborativo e, ademais, poda ser moi divertido.
( (

Anda que a idea era, ao principio, traballar nun so proxecto ao longo de todo o curso para realizalo ao final, dmonos conta de que non aguantabamos as ganas de poernos mans obra enseguida, as que decidimos traballar en proxectos mis pequenos, de xeito que puidesemos facer un cada trimestre. O certo que traballamos moito; empezamos o curso documentndonos sobre o movemento Land-Art e buscando imaxes das obras; atopamos unha que nos sorprendeu, a New York Earth Room de Walter de Mara, unha instalacin que consista nunha habitacin na que haba nada menos que 127 toneladas de terra, e as vimos que podiamos traer a natureza ao interior do instituto, o que pareca boa idea porque daquela non paraba de chover. Decidimos, entn, que o noso primeiro proxecto sera para celebrar a chegada do inverno, e de paso investigamos sobre o movemento da terra, as estacins do ano, os equinoccios, os solsticios e as maneiras de celebralos en diferentes culturas. Por outra banda, coecimos a obra de Alexander Calder e decidimos facer, con froitas e follas do outono que marchaba, mbiles ao estilo dos seus, que logo colgamos na cafetara do instituto onde, algo esnaquizados, anda sobreviven.
(

B ( RTEMA((SETEMBRO((2011((IES(DE(TOMIO(

Cando comezou o segundo trimestre tiamos ganas de facer algo fra, pero o tempo anda non acompaaba, as que nos adicaramos a elaborar, dentro da aula, materiais que logo colgariamos fra.
Descubrimos que o ano que acababa de comezar era o ano internacional dos bosques, e despois de investigar sobre a deforestacin decidimos adicar a nosa instalacin s rbores do xardn do instituto. Nestas chegaba o da de San Valentn, festa sobre a que tamn descubrimos unhas cantas curiosidades, e na clase de Plstica estbase a traballar a simetra, as que aproveitamos para facer prcticas de simetra elaborando corazns, que colgamos das rbores pola man e descolgamos tarde, repartndoos logo como postais cargadas de agarimo e empapadas de choiva. A instalacin foi verdadeiramente efmera, pero qudannos as fotos para lembrala, e moitos conservamos aqueles corazns, que levaban o seu traballo. Cando chegou a primavera e fxose mis apetecible traballar fra, pensamos en pedir axuda co xardn aos alumnos do PCPI, como case expertos en xardinara que son a estas alturas, e andamos a voltas coa lingua para escribirlles unha carta de solicitude, que non fcil porque non temos costume de redactar textos formais. Ademais, continuamos aprendendo a utilizar as novas tecnoloxas; buscamos a informacin necesaria para os nosos proxectos, utilizamos o correo electrnico para enviar os traballos, e temos un bloguio para o proxecto onde facemos comentarios, nos descargamos exercicios, resolvemos adivias e respondemos cuestionarios, e co que tamn nos entretemos vendo vdeos, mirando as nosas fotos, xogando a algn que outro xogo ou facendo obras de Land-Art virtual. E, entretanto, andamos a preparar a nosa terceira instalacin, que ser para a xornada de portas abertas e coa que, anda que pareza imposible, imos poerlle portas ao campo!

BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

Chambase Papusza, que significa boneca. Era dunha familia xitana que viva de tocar a arpa polos camios e pobos.

Papusza(

Papusza nunca foi ao colexio, porque daquela os xitanos non an ao colexio e moito menos as mulleres. Pero converteuse, s agachadas, na primeira muller da sa familia en aprender a ler e escribir. Roubaba galias nos pobos e con elas pagaba as clases a calquera labrego que atopase. En contra do parecer da sa familia Papusza namorou dun xoven de ollos negros. Foi entn cando a obrigaron a casar con un home maior. Daquela ela tia s quince anos, e decidiu que nunca tera fillos. E con tristura comenzou a compoer e a cantar poemas e baladas. Cando comezou a Segunda Guerra Mundial Papusza e a sa familia tomaron refuxio nos bosques de Polonia fuxindo do exrcito alemn, xuntndose al con outros perseguidos. Nesa terrible guerra morreron mis de cen membros da sa familia, e centos de miles de xitanos de toda Europa. Tras a guerra contra o nazismo instaurouse en Polonia o Estado Socialista. As autoridades comunistas polacas estableceron como meta a sedentarizacin forzosa e a asimilacin dos xitanos. Foi as que a forma de vida da familia de Papusza quedou proscrita. E por eso que os poemas de Papusza describen con impotencia a perda do modo de vida do seu pobo e o seu triste camio pola Historia.

(
Foi entn cando un escritor polaco chamado Ficowski descubriu a sa obra e decidiu publicala. Para l Papusza e os seus poemas de lembranza dun mundo perdido para sempre representaban o tipo exemplar de xitano que desexaba ser sedentarizado, asimilado, alfabetizado e educado conforme aos principios da cultura non xitana. Ela non o saba, pero estaba sendo utilizada polticamente polas autoridades polacas. Por outra banda, os membros da sa comunidade pensaron que estaba axudando a aqueles que queran destruir a sa cultura e a xulgaron severamente, expulsndoa para sempre. Ela, denunciar a manipulacin, enemistouse con todas as partes.

(
Demasiado xitana para os paios, demasiado paia para os xitanos, sentndose incomprendida e malinterpretada, Papusza queimou toda a sa obra non publicada, deixou de cantar e encerrouse a vivir en soidade para o resto da sa vida. Tras pasar uns anos nun hospital psiquitrico morreu en 1987 esquecida por todos. Hoxe considerada como unha das mais grandes poetas xitanas de todos os tempos. Unha boneca esnaquizada pola Historia. Este resume da vida real de Papusza est tirado do libro Enterradme de pie, de Isabel Fonseca.

Eduardo Fresco Barbeito.

Profesor de Filosofa.

BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

O profesor e escritor Anxo Angueira visitounos este curso na celebracin das Letras Galegas, e falou co alumnado de 1 Bac sobre a sa visin da obra e vda de Rosala de Castro. Estas son algunhas das reflexins dos alumnos e alumnas despis da charla.

Visita(de(Anxo(Angueira(
cada vez que Anxo Angueira recitaba un poema, destacaba cada matiz que Rosala puxera nel tia unha imaxe triste, solitaria e cnica de Rosala, e agora teo unha imaxe dunha muller loitadora, revolucionaria e moi avanzada aos seus tempos. Anton Alonso lvarez

Rosala era unha persoa que sen dbida tentaba que todo o mundo respectase aos galegos e que estes deixasen de ser humillados. Laura Prez Da Costa

Anxo Angueira fxonos ver a todos que a imaxe que tiamos de Rosala como muller frxil, triste e pesimista non era mis que unha concepcin que a xente se tia formado ao longo dos anos. En realidade, Rosala foi unha muller loitadora e atpica que non se contentou con escribir sobre o amor e outros temas tpicos. Escribiu sobre a situacin social en Galicia, sobre as desigualdades e inxustizas que se producan, sobre a denigracin do galego e da cultura galega, que se pensaba que era unha lingua incapaz de utilizarse para a literatura Ivn Penn Blanco. Outro aspecto que o profesor Angueira destacou desta autora foi o seu apoio s minoras, como ben exemplificou coa alusin s costureiras a sa mala fama, coas que Rosala se identificaba e defenda. David Saa Durn (

BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

LETRAS(GALEGAS(

BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

O 20 de maio celebramos no noso IES a FESTA DAS LETRAS 2011, adicada este ano a LOIS PEREIRO. Entre outras actividades, destacamos a realizacin da Xornada de Convivio coa Escola da vecia Vilanova de Cerveira, a charla de Anxo Angueira sobre a obra de Rosala de Castro e o taller de Beatbox a cargo de Carlos Gende. Como xa tradicin, incorporamos novas pedras ao MILLADOIRO DAS PALABRAS.Esta pxina e a anterior serven de memoria fotogrfica da celebracin.(

LETRAS(GALEGAS(

20(MAIO(2011(

BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

O primeiro da(

Hoxe saches da casa sen almorzar, ben vestido coma se fose domingo. Non queras chegar tarde ao teu primeiro da de traballo e non me deches tempo de desexarche sorte. Esta noite non durmiches nada porque tes medo de que os rapaces non presten atencin s tas indicacins. Puiden ver como entrabas na aula e todos os alumnos calaron. Ti estabas tranquilo. Un sorriso chegou aos meus beizos. Ftima Martnez Pereira, 2 bac A

A mia rosa negra(

No meu xardn de rosas brancas e vermellas, un da me apareceu como sada da nada unha rosa negra. Era negra coma a escuridade e fra coma a neve. Os seus ptalos eran a mia vida, as sas espias as mias feridas. Non haba outra coma ela e escollina por ser distinta das demais. Todos os das a vela ao xardn e os seus ptalos estaban cheos de beleza, xamais se marchitaba, eu admirbaa durante horas. Un da, despois de baixar do cole fun vela pero notei que se estaba murchando. Empezronlle a caer os ptalos, eu recollaos e gardbaos no meu xoieiro. Cada ptalo era unha bgoa derramada. Ata que lle caeu o ltimo... por sempre lembrarei o ltimo ptalo cado. Cos seus ptalos fixen esta tinta para narrar todos os momentos compartidos. Daisy Fernndez Busto, 2E

BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

Experiencia potica colectiva, (

06/05/2011 Nigel e outros Sala de profes TOMIO

A moeda que meto no carrio do Carrefour cae no baleiro da mia existencia volver a min? ser perdida? acochado na rosa de edras o romans que me persegue esfurrase no chan buscando unha ollada.

No carro enfurruxado

enfurruado

esfurricado.
E eu, pobre de min, msero, infelice desarrimado, desfarrapado dectome.

O carro carrefourista corre pola beirarra, fanfarronenando, farruqueando...

( BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO( Ante as campaas de consumo de froita que se veen realizando nos dous ltimos cursos no 1 ciclo da ESO e o peche da cafetera, onde nos recreos se venda moita bolera industrial, preguntmonos se cambiaran os hbitos de consumo do alumnado. Aparentemente si; e para comprobalo puxmonos a traballar no tema con 4 de PDC. Pasronse enquisas por todos os cursos, ags 2 Bach e ciclos, e os resultados son os seguintes:

BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

Esta xa unha vella seccin na nosa revista. Este ano tcalle a Rubn contarnos como lle van as cousas, de Goin que estivo con ns facendo os primeiros cursos da ESO e logo continuou co Ciclo de Equipos Electrnicos de Consumo. En que ano deixaches o IES Tomio? No ano 2009 Con que ttulo saches? Co titulo de tcnico profesional de equipos de consumo Resmenos a ta actividade acadmica e/ou laboral dende que saches do Instituto ata hoxe. Pois traballando de tcnico de antenas e Digital Plus en Autronic comunicaciones en Vigo Dinos que cousas botaches de menos nada mis deixar o Instituto. Os profesores, os compaeiros Unha lembranza da ta estada no IES para non esquecer xamais. Pois os partidos de baloncesto que botaba na hora do recreo Unha lembranza, agora, para borrar con tipex. Buf! a morea de exames que se facan. Acbanos esta frase: Ai, se volvese hoxe ao Instituto Pois ira a saudar a todos os profesores que coezco de Primeiro e de Segundo, e estudara un pouco mis. Que batallia de alumna lle contaras aos teus netos? Una batallia para os meus netos. Sera a de cando se fixo o do atentado bomba de mentira que nos fixo sar a todos do instituto.

BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO( Que diras se algn ex compaeiro/a te chamase para montar unha Asociacin de antigos alumnos/as? Pois que haba que facela xa para recordar ancdotas e historias.

Por ltimo, mosche pedir que deas algunhas suxerencias que, na ta opinin, melloraran o funcionamento do Instituto:
a) Unha para os alumnos/as Que estuden e se apliquen as pilas e que se animen a ir aos ciclos formativos. b) Unha para os profes. Pois que foran menos esixentes c) Unha para os pais e nais. Pois que lle dean mis caa aos seus fillos ,que sen o ttulo non se pode sar do I.E.S. d) Unha para o Concello. Pois non sei, eu creo que esta ben como est.

Queres engadir algo mis? Non, nada mis que engadir, ags dicir que os seis anos que botei no instituto fronme de bo proveito porque agora teo un bo traballo.

BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

Marie Curie, unha vida adicada ciencia

(
O 2011 foi declarado Ano Internacional da Qumica polo centenario da concesin do Premio Nbel a Marie Curie.
Marie Curie naceu en Varsovia, Polonia, co nome de Marie Sklodowska, en decembro de 1867. Al non se permita s mulleres ir universidade, polo que foi a estudiar a Pars en 1891 universidade parisiense de La Sorbonne. En 1894 coeceua Pierre Curie e casu con el un ano despois. En 1896 naceu a sa primeira filla, Irne. En 1903 recibiu, xunto ao seu marido e An t o i n e Becquerel, o Premio Nbel de Fsica polos seus estudos sobre a radioactividade. Pierre Curie morreu en 1906 como consecuencia do atropelo por un carro de cabalos. Marie Curie traballou no seu lugar como profesora de qumica na Facultade de Ciencias. En 1911 recibiu o Premio Nbel de Qumica polos seus estudios e clculos sobre o radio, sendo a primeira persoa en ter dous Premios Nbel. Durante a Primeira Guerra Mundial promoveu o uso do radio para curar aos soldados feridos. Morreu en 1934 debido a unha enfermidade causada pola sa continua exposicin a mareriais radioactivos. En 1896 Antoine Henri Becquerel descubriu que as sales de uranio emitan espontaneamente, sen exposicin luz, raios descoecidos. Un composto de uranio colocado sobre unha placa fotogrfica cuberta de papel negro deixaba unha marca na placa fotogrfica a travs do papel. Un ano antes Wilhelm Roetgen descubrira os raios X. Marie Curie interesouse por estes sucesos y decidiu investigalos a fondo. Mentres estudiaba os raios que emita o uranio, descubriu que outro elemento, o torio, emita raios semellantes a os do uranio. A esta caracterstica de emitir raios chamoulle radioactividade. Cando o matrimonio examinou pechblenda, gracias aos instrumentos para medir electricidade que inventara Pierre, dronse conta de que emita mis radiacin da que lle correspondera s cantidades de uranio e torio que contn, polo que deduciron que deba haber algn outro elemento descoecido. Pouco a pouco descompuxeron a pechblenda e observaron que non era un s novo elemento radioactivo, senn dous. En 1898 anunciaron o descubrimento dun dos elementos, ao que chamaron polonio en honor ao pas de nacemento de Marie, e ese mesmo ano, en decembro, anunciaron o descubrimento do outro novo elemento: o radio, un material 500.000 veces mis radioactivo ca o uranio. Os Curie trataron unha tonelada de residuos de pechblenda cedida polo Goberno austraco, xa que ao quitarlle o uranio nas explotacins non tia ningn valor comercial. En 1902 finalmente conseguiron illar un decigramo de radio puro. En 1903 o matrimonio Curie, xunto con Henri Becquerel, recibiu o Premio Nbel de Fsica polos seus estudos sobre a radioactividade. En 1906 Pierre Curie morre ao ser atropelado por un carro de cabalos. Marie Curie contina coa sa investigacin e consigue establecer o peso atmico do radio. Por esta razn en 1911 recibiu o seu segundo Premio Nbel, esta vez de Qumica, convertndose na primeira persoa en conseguir dous Premios Nbel. A sa fama disparouse e Marie deu numerosas conferencias ao redor de todo o mundo. Anos despois fundouse o Instituto Curie de Radio con dous organismos. Un laboratorio de radioactividade dirixido por Marie Curie e outro dedicado a investigacins biolxicas dirixido por un mdico. O 4 de Xullo de 1934 morreu unha das cientficas que mis aportou humanidade. En 1896 Antoine Henri Becquerel descubriu que as sales de uranio emitan espontaneamente, sen exposicin luz, raios descoecidos. Un composto de uranio colocado sobre unha placa fotogrfica cuberta de papel negro deixaba unha marca na placa fotogrfica a travs do papel. Un ano antes Wilhelm Roetgen descubrira os raios X. Marie Curie interesouse por estes sucesos y decidiu investigalos a fondo. Mentres estudiaba os raios que emita o uranio, descubriu que outro elemento, o torio, emita raios semellantes a os do uranio. A esta caracterstica de emitir raios chamoulle radioactividade. Cando o matrimonio examinou pechblenda, gracias aos instrumentos para medir electricidade que inventara Pierre, dronse conta de que emita mis radiacin da que lle correspondera s cantidades de uranio e torio que contn, polo que deduciron que deba haber algn outro elemento descoecido. Alejandro Rivera Pousa 3A

BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

Para min o equipo foi algo mis que un simple equipo onde practicar deporte. Para min o equipo foi unha porta aberta a novas experiencias e novas sensacins. Grazas ao equipo coecn xente magnfica e entre elas entrenadora. Grazas ao equipo comecei facendo un deporte no que antes non me fixara e no que agora ocupo a maior parte do meu tempo. Para min o equipo foi algo que en moitos momentos me levantou a moral. Inda que as veces me viera abaixo pola cantidade de goles que me metan sempre estabades vs, as do equipo, para facer que me viera arriba. ... O equipo xenial, cada unha das persoas que o forman especial. Grazas por cada partido e por cada entreno.

Dous momentos da competicin celebrada nas Neves

BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO(

O( curso( pasado( naceu( o( equipo( de( ftbol( sala( feminino(para(que(varias(rapazas(que(adestraban(co( equipo( de( ftbol( ( feminino( do( Tomio( e( que( non( tian( ficha( puideran( adestrar( e( xogar( co( instituto.( Nesa( primeira( convocatoria( se( anotaron( moitas( rapazas,(podendo(formar(dous(equipos,(un(infantil(e( outro( cadete.( Estivemos( adestrando( varios( meses( ata( que( chegaron( os( partidos( da( liga( escolar.( Desgraciadamente( non( haba( moitos( equipos( e( tocounos( xogar( tamn( contra( rapaces.( Houbo( mis( dunha( derrota( e( mis( dunha( goleada,( pero( polas( festas(que(se(montaban(no(autobs(de(volta((casa,( pareca(todo(o(contrario.(Al(polo(mes(de(maio(foron( as(finais,(que(se(xogaron(contra(o(equipo(Maristas(de( Tui.( O( resultado:( Campionas( na( categora( infantil( e( subcampionas(en(cadete.((

( ( No(mes(de(xuo(o(centro(organiza(o(seu(primeiro( torneo( de( ftbol( sala( de( categora( cadete,( no( que( participan(5(equipos,(logrando(a(victoria(o(Arealonga( FS( de( Chapela.( Pero( non( foi( o( nico( torneo( no( que( participamos,( tamn( o( fixemos( no( torneos( organizados(polo(clube(de(Chapela(e(polo(CD(A(Paz,( acadando(neste(ltimo(un(terceiro(posto(e(o(trofeo(( deportividade.(( ( (

Despois(das(vacacins(de(vern(e(co(novo(curso( se( anotan( mis( rapazas( ao( equipo,( todas( infants,( e( chega( o( momento( de( tomar( as( primeiras( decisins.( Xogar( liga( escolar( ou( a( liga( federada?( Anda( que( o( nivel( dos( equipos( da( liga( federada( ( moi( alto,( a( mellor( forma( de( aprender( e( mellorar( ( xogando( partidos,( e( esta( liga( nos( asegura( ter( un( partido( semanal(durante(practicamente(todo(o(curso,(fronte( aos( 6( ou( 7( partidos( da( liga( escolar.( Polo( tanto( non( tivemos( dbidas( e( nos( federamos.( A( segunda( decisin(que(tivemos(que(tomar(foi(a(da(categora(na( que( nos( apuntabamos,( xa( que( o( equipo( era( principalmente(infantil(a(excepcin(de(catro(rapazas( cadetes.( O( que( nos( interesaba( era( que( xogasen( todas,( as( que( non( houbo( moito( que( pensar( e( nos( apuntamos( en( cadetes( para( que( esas( catro( rapazas( tamn( puidesen( xogar( anda( que( as( mis( pequenas( teran(que(xogar(contra(rapazas(ata(case(catro(anos( maiores(ca(elas.(.(( ( Montar(un(equipo(dende(cero(non((fcil,(sobre( todo(se(ningunha(das(rapazas(adestrou(antes.(Xogar( nunha( categora( superior( ( ta( tampouco( o( .( As( victorias( non( chegaron,( as( rapazas( fronse( desanimando( e( deixando( o( equipo( pouco( a( pouco.( Do( que( non( se( decataban( estas( rapazas( ( que( o( importante( non( ( gaar,( o( importante( ( traballar,( loitar,( dalo( todo...( e( como( consecuencia( aprender( e( mellorar.(( ( Temos(que(agradecer(todos(os(apoios(recibidos:( o( Concello( de( Tomio( fxonos( a( equipacin,( a( cafetera( San( Telmo( de( Tomio( mercounos( o( chandal,( e( moitas( foron( as( persoas( que( mercaron( o( calendario.(Tamn(debo(agradecer(a(colaboracin(de( Christian(por(adestrar(s(porteiras.( (

BRTEMA(2011(EDLG(IES(DE(TOMIO( mejoramos,( a( lo( mejor,( quin( sabe,( ganamos( algn( partido,( ou( nunca( gan( un( partido( con( este( equipo,(pero(prefiero(llevarme(ms(alegras(jugando( y( pasndomelo( bien( ou( el( ftbol( es( diversin,( alegra,(emocin...,((para(facer(un(deporte(tes(que( vivilo,(e((unha(ilusin(ir(a(un(entreno(ou(ir(a(xogar( un(partido.....((son(as(que(fan(que(siga(loitando(polo( equipo.((( ( E( por( certo,( a( victoria...( por( fin( chegou,( foi( nun( partido( no( que( as( xogadoras( o( fixeron( tan( ben,( tan( concentradas( que( dende( a( grada( se( pensaba( que( unha( derrota( non( sera( xusto,( porque( as( rapazas( o( mereceron( de( verdade.( Foi( un( partido( no( que( cada( unha( fixo( o( seu( traballo( de( forma( impecable,( nun( partido(no(que(se(xogou(en(equipo,(no(que(se(falou( no( campo,( no( que( se( deron( conta( de( que( loitar( durante( todo( o( partido( merece( a( pena,( no( que( se( deron( conta( de( que( non( se( debe( dar( ningn( baln( por( perdido,( nun( partido( no( que( se( deron( conta( de( que(podemos.( (

( Eu( sempre( tiven( moi( claro( que( este( equipo( non( era(para(gaar,(que(os(meus(obxectivos(eran(outros:( facer( un( equipo( no( que( todas( as( rapazas( se( respectasen(entre(elas,(no(que(a(pesar(das(patadas,( empurrns(e(mesmo(insultos(recibidos(no(terreo(de( xogo,( ao( acabar( o( partido( esquecesen( o( ocorrido( e( saudasen( as( rapazas( do( outro( quipo( como( boas( compaeiras;(un(equipo(onde(o(equipo((o(primeiro( (todos( para( un( e( un( para( todos),( Un( equipo( onde( a( axuda( a( unha( compaeira( vale( moito( mis( que( un( gol.( Un( equipo( no( que( todas( mellorasen( ao( mesmo( tempo,(que(o(equipo(mellorase(como(conxunto,(que( as(rapazas(sentisen(que(formaban(parte(de(algo,(de( algo(importante.( (

( (( Debo( recoecer( que( anda( queda( moito( camio( por(percorrer,(a(pesar(de(que(se(mellorou,(de(que(as( rapazas( creceron( como( persoas( da( a( da,( a( mia( sensacin(segue(sendo(que(somos(unha(banda((que( anda( lle( queda( moito( traballo( por( facer( para( ser( equipo.( De( todas( formas,( frases( das( rapazas( como( todas( sabemos( que( debemos( luchar( en( equipo( porque( habr( mejores( resultados( ou( como( ahora(

O( certo( ( que( ( me( sinto( moi( orgullosa( de( todas( as( rapazas( (non( polo( traballo( porque( tanto( elas( coma( min( somos( conscientes( de( que( o( poden( facer(moitsimo(mellor),(senn(polo(grandes(persoas( que(son,(porque(este(ano(para(algunhas(de(ns(non( foi( fcil,( pero( sempre( estiveron( al( o( resto( das( compaeira(para(apoiar(e(animar.((

BRTEMA(2011(((EDLG((IES(DE(TOMIO((

ANDORRA
Despois de agardar varios meses, chegou o da de marchar para Andorra. Samos un sbado pola tarde, anda que a partida demorouse ata a noite por mor dun retraso do autobs. Con este segundo profesor, quero comentar unha ancdota que nos pasou: con el comezamos o terceiro da, e xa dende o principio nos levou polas pistas azuis e vermellas de pendente considerable, que ata o momento non tiamos utilizado. As cadas sucedronse pero pronto nos afixemos nova dificultade. Cando pensamos que non poda ser peor, o profesor dxonos que agora iamos comezar coas pistas realmente interesantes. Se nos sacaran unha foto da cara nese momento, seguro que a confundan coa dun refuxiado de guerra. Anda as, adaptmonos moi ben e incluso nos levou por fora de pista que difcil pero divertidsimo..

Anda que unha viaxe de tantas horas poida parecer aburrida, a verdade que o feito de irmos todos xuntos e viaxar de noite, fxoo mis soportable, e exceptuando algns intres de cansazo, foi unha viaxe inmellorable. Chegamos a Andorra o domingo ao medioda, e despois de xantar subimos estacin a coller os esqus e as tboas de snow, anda que ata o da seguinte non puidemos probalas. Levantmonos cedo e subimos estacin nos telefricos, que amosaban no seu ascenso unha incrible paisaxe. Cando chegamos arriba, collemos os esqus (eu a mia tboa). Anda que o primeiro contacto non foi moi satisfactorio, ao final non a cambiara por nada, xa que a sensacin de baixar de costas a pendente e a forma de manexala inigualable.Baixabamos da estacin cara s cinco da tarde, a ata a hora de cear saiamos a mercar ou nos xuntabamos nalgunha habitacin (esto ltimos tamn o faciamos pola noite e mis dun da nos vieron chamar a atencin polo ruido. Os seguintes das foron parecidos: na estacin tiamos clases de esqu ou de snow pola ma e as tardes libres para esquiar cos compaeiros. Os de snow tivemos dous profesores, un de pricipiantes e outro, nos ltimos das, de intermedio, xa que lle pillamos o truco con rapidez.

O martes despois de esquiar fomos ao balneario, que mis que un balneario para relax unha mestura entre unha piscina e unha discoteca, e a verdade que o pasamos de medo e nos rimos con algunas historias, como a dun ruso que tentou ligar cun compaeiro e incluso chegou a bicalo. Tamn fomos ao cine, ana que non estaba no programa, o que un bo exemplo para salientar o feito de que os prfesores portronse moi ben connosco a pesares das queixas do hotel e das reiteradas veces que chegabamos tarde. No referente comida, non era mis rica do mundo e era bastante repetitiva, pero dende o meu punto de vista, non fomos a Andorra para comer, senn para esquiar e tampouco morreu ningun de fame, polo que, os que se queixaron, pouco menos que o fixeron por gusto. David Saa

2 de maio de 2011 Tomio Carta dun mestre

36740 IES DE TOMIO PONTEVEDRA

Benqueridos amigos: Queira Deus que lectura desta carta vos atopedes ben de sade como eu por aqu estou, G. a D. Dende a solaina dos albeados cabelos e as engurras dos primeiros sesenta anos, pecho os ollos e albisco al no largaco un neno nacido nunha desas aldeas de nome bravo e silvestre repousada entre calados cumios (sic. R. Dieste). Corran os anos cincuenta, o maior de seis irmns que tia que compangar a escola con levar a goa ao monte ou cambiarlle o cueiro ao mis cativo. Mamei a escola de man de meu pai e amigo; mestre atpico e excepcional: igual mandaba levar fabas que grans de millo, que nos sacaba a medir campos ou saltar regatos, e mesmo que os maiores xogaran baralla na clase; todo vala con tal de aprender e memorizar. Claro que logo desfrutabamos do leite en po ou do queixo enlatado que mandaban os americanos. Desta etapa, na gaveta agchanse O to Bautista e Raices da chorima (novela autobiogrfica) Baixo o canto do galo de Antioqua e a sinfona das ras de Ben fixen os estudos por libre no Santa Marina de Xinzo. Que tempos! Angel Cocho, do que conservo a pegada do hostiazo no odo esquerdo, Manolita de Juan, que che mandaba copiar 100 veces a leccin enteira, o cura Benigno Moure (sa nai deba ser unha santa, el) no primeiro da de clase, nunca souben por qu, fxome probar o martirio de Cristo anxeollndome sobre areas postas adrede, non volvn; D. Narciso, o do Simca 1000, Bernadino Graa, o efmero Arcadio L. (

Casanova, Carlos Casares, mestre e amigo e todos aqueles profesores e compaeiros que permanecen na memoria. Tempos que fan lembrar o sacrificio de ir ao estudo en bicicleta 3 kms. catro veces ao da. De ter que, nas mas de inverno, guiar coa man esquerda e levar a dereita metida no peito para poder facer o exame. Tamn aquel encontr co lobo que case o atropelo, ou el a min. Tempos de austeridade; anda non sei como as 6.000 Ptas. de soldo dun mestre daban para oito membros da familia, ademais de pagar o colexio de catro fillos e a letra da Vespa. Estudar para mestre foi o que aprendn, tamn era o camio mis curto para ter traballo (anda que fosen a 5 pesos as clases particulares). San Rosendo, a alfabetizacin na mili (aquel comandante que me torpedeaba coa sodoma de Napolen cos seus soldados ou aquel sarxento que me peda clases particulares), Bemposta, Badalona e xa como funcionario, Monteveloso (Ourense). Ai, Monteveloso! Seis rapaces (Xexo, Aurelia, Maite, Pili, Antn e Benita), dous anos sen escola. Que fame tian de saber! Haba hora de entrada na clase; e de sada?, cando non haba luz. Canto mis lles daba, mis pedan. En ano e medio deuse materia que corresponda a ciclos superiores. Seguimos vndonos Tomio, 34 anos, media vida. Colexio Mosteiro (Pedro Caselles). 19 anos. Canto aprendn!. Cantos amigos deixei! Mdicos, avogados, empregados, xuces, empresarios, pas de familia que, cando me sadan na sa lembranza, anda se lles

23( escapa ola profe! Respecto, cario, saber, canto aprenderon! Do seu traballo e colaboracin estn os cadernos: O vio en Tomio, Mitos e lendas de Tomio (publicado), Patrnimos, pseudnimos e outras familias, Contos e cantigas, O porco en Galicia Acostumado a traballar coa 2 Etapa de EXB, recabei cunha enorme ilusin no IES de Tomio. 16 anos. Novo sistema, novos compaeiros, distinto traballo, variopintas fornadas de alumnos que invaden anualmente o Centro obraron en min un cambio radical. Moitas veces chego a pensar se o traballo que fixen valeu de algo ou tivo algo de positivo. certo que a tarefa do mestre pouco gratificante, tampouco se espera unha extraordinaria compensacin, s sera conforme cun mnimo de aprendizaxe social, no que se valorase o interese por facer persoas e se practicase o mnimo de respecto e comportamento cvico, cousa que estrao en moitos alumnos que tentei formar. Nesta nova xeira, teo que confesar que vou botar de menos a moitas persoas do Centro, anda que elas non se decaten. Pero, tamn, podo manifestar a grande satisfaccin que sinto cos meus fillos mecnicos e a eles quero adicarme en serio: non protestan, non me dan problemas, respndenme con pracer, pasan o exame positivamente e son moi agradecidos. Que o son, Pepe Gude.

24(

%TRIPLE%W%
MARIL%MIRA% % %

Corra o vern do 96. E foi daquelas, nunha calorosa tarde de xullo, cando descubrn a experiencia do virtual. As tardes reais pasbanse suando nun garito pequeno con ventilador, nun cursio para profesores no que navegabamos pola extica internet. Cun regusto de modernidade, cambiabamos as vacacins de praia polo novo paraso da sabedora que se escriba con triple w (World Wire Web). Algun suxeriu a idea de entrar no IRC (Internet Relay Chat), unha moda comunicativa que tan s xurdira un mes atrs. Outros dican que o mellor era subscribirnos a unha listaxe da BBS Fidonet (Boletn Board System) que via sendo un recuncho ateigado de afeccionados s novas tecnoloxas. Algns opinaban que a mensaxera era a nica aposta segura de xito, sen ter en conta o inevitable problema da escaseza de destinatarios. Queriamos probalo todo, posudos de forma incontrolada pola paixn de ser os primeiros. Os pioneiros da rede.

Resultaba tremendamente novo e excitante. E al, tecleando alias, escribindo arrobas de estrea e conectando cun modem que soaba como unha ovella, coecn o meu namorado. Foi nunha viaxe polo ciberespacio, na que sen darme conta, me conquistou con cadeas de bytes que facan palabras e logo se convertan en frases descaradas. Comezamos a atoparnos nunha canle de chat que eu abra a diario, cun ttulo afamado entre os amantes das ciencias : O n sempre tende a......

25(

El o remataba cunha tmida letra times new roman de 10:... a infinito. Logo eu imprima a captura da conversa, e antes de ir durmir, unha miga antes de que se me pecharan os ollos, devoraba amorosamente as sas enxeosas expresins. A finais de agosto xa eramos un nutrido grupo de amigos virtuais, as que celebramos na vida real a primeira kedada de frikis internautas que se fixo en Vigo. Xa pasaron 14 anos dende aquelas lerias e anda recordo cada instante.

curso. No recreo atopo a varios alumnos ousados que parecen tentar enviar un SMS cun mbil agochado no peto. Volvo a soltar ameazas e fago alusins ao famoso regulamento de rxime interno. Chego a casa pola tarde e baixo o meu correo. Teletraballo contestando preguntas e enviando opinins, escrebo de temas profesionais a xente que anda non coezo. Envo enlaces os amigos recomendando hoteis nos que xa estiven, vexo no youtube vdeos nostlxicos da movida dos 80 e voto pequenos suspiros. Entro no meu facebook e lle dou un rpido repaso os ltimos eventos dos meus colegas e familiares, vexo fotos de vodas e bautizos, proba de que todos os que escriben no meu muro estanse a facer maiores. Entro na web de teleformacin e meto algunha entrada para os meus cursos.

Hoxe son s 12 da ma dun da calquera do meu traballo. Os alumnos de PCPI non paran quietos que digo quietos!! como os vou aturar?. Gritan entre eles e vexo que collen os ordenadores porttiles coma se fosen desbrozadoras. Danme arrepos. Comezamos a investigar un tema na web, facemos unha simulacin, deseamos un xardn no programa de xeometra dinmica e de repente, cando penso que xa os teo dominados, algun di en voz alta: -Profe, este est no Tuenti Ameazo con poer unha falta, eu...a raa do chat, a pioneira da vida social na rede. Explico que non momento, que estamos ao que estamos, e que como se volva repetir non cheiran os pecs no que queda de

Chega o meu namorado, o mesmo do 96, o mesmo que escriba aquelas simpticas mensaxes de texto. Cea pronto e di que ten cita no World Craft. Vexo no seu monitor un mundo infogrfico case de cine e cheo de personaxes que din ser avatares do popular xogo. Parecen prepararse para unha intensa batalla. Oio que fala polo micro e ten postos os auriculares: -Huuuum, todos atentos...coidado que entra pola esquerda, repregarse....

Vou pasar do foro e do meu blogue, non teo corpo para escribir. E agora lembro que me comprometn con Lechuga para redactar unhas lias na revista!. Menudo lio... de que raios podo escribir eu?

26(

Este ano noso centro comenzou a sua andaina dentro do Proxecto Abalar, proxecto que ter continuidade o curso que vn, e que ten como finalidade a integracin das TIC (Tecnoloxas da Informacin e a Comunicacin) na prctica educativa da aula. Para levalo a cabo este curso temos no IES 5 aulas dixitais (correspondentes s 5 grupos de 1 da ESO) e o curso que vn aumentaranse con 5 mais (correspondentes s 5 grupos de 2 da ESO). E que son as aulas dixitais? Son aulas nas que existe un porttil para o profesor, un proxector e un encerado dixital e, sobre todo, un netbook por alumno, con posibilidade de conexin a internet mediante unha rede wifi. E para saber se durante este curso se logrou acadar a integracin das TIC nas aulas de 1 da ESO nada mellor que coecer a opinin dos propios alumnos deses grupos.

Parceme boa idea para facer traballos ou buscar informacin de cousas que non entendemos Laura(

moi til porque podemos buscar informacin, e facer exercicios e estudiar con maior facilidade; a mn gstame andar co ordenador. Diego( Este proxecto permtenos traballar dunha forma distinta Alfonso(

Parceme ben porque axuda moito a estudar para exames e para ver informacin e aclarar dbidas que ao mellor no libro non aparecen A mia opinin que unha sorte ter estes ordenadores e poder investigar e facer exercicios non s co libro de cada asignatura. Hai que seguir todos os cursos con eles Miguel.(

O proxecto parceme moi interesante porque temos moitos mis recursos para aprender Seila( O proxecto abalar gstame moito porque as as clases non son tan aburridas e non levamos tantos libros. Zaida( O Proxecto Abalar est moi ben porque aprendemos a usar os ordenadores, pero usmolo moi pouco, sempre cos mesmos profesores e anda as temos que ter o libro e a libreta ao lado Laura,( O proxecto abalar moi til e parendemos bastante. moi fcil estudar con eles, pero o malo que o utilizamos moi pouco Lorena(

Uso(dos(porttiles(nas(aulas(de(1(de(ESO(

27(

28(

Tedes nesta pxina unha mostra das mellores imaxes presentadas ao concurso LEFOTO, promovido pola Biblioteca do noso Centro.

29(

( Nesta(viaxe(a(Vila(Nova(paseino(moi(ben!!!( O(que(mis(me(gustou(foi(coecer(xente(nova.(Grazas(a(este(intercambio(fixen(moitos(amigos(novos.(Entre( ns(falamos(das(nosas(costumes,(do(noso(instituto,(das(cousas(que(acostumamos(facer(e(a(que(xogamos.(

Os(profesores(de(Vila(Nova(tratronnos(moi(ben,(eran(moi(amables.(Na(hora(de(comer,(os(rapaces(e(rapazas( nos(invitaron(a(sentarnos(con(eles.(Coecimos(xogos(novos,(como(o(do(piollo,(que((un(xogo(parecido(ao(bril.( Cando(chegou(a(hora(de(irse,(sacmonos(fotos,(abrazmonos(e(dmonos(bicos(de(despedidas(paseino( xenial!!!( Nerea(Moledo(Barroso((2(ESO(D(

30(

31(

32(

33(

34( ((