Revista do IES Valadares -Nmero 5 - Curso 2010-2011

NESTE NMERO
O Saman

O Magosto A i c n e l g a

O Entroido Bicis pola Paz O Intercambio con Bande Lendo no Galieiro

Letras Galegas Portugal Sadas

E moito mis!!

escolares A toponimia Italia PASATEMPOS...

S U M A R I O

Pxina

Editorial 3 British Adventure 4 Bicis pola paz 6 O Galieiro e Castrelos 8 Roteiro no Morrazo 9 A Ciencia en galego 10 O Saman 12 O Magosto 14 Roteiro Castelao, Pontevedra 16 O Nadal 17 Actividades Vigo por dentro 18 Visita a ANFACO 19 Os Tesouros Vivos 20 O Entroido 22 Semana das Curtas 23 Viaxe a Italia (4 ESO) 24 Correlingua 2011 26 Da das Letras Galegas 28 Intercambio con Bande 30 Actividade de toponimia 32 Concurso de microrrelatos 34 Teatro no instituto 35 Visita Guimaraes-Bracalndia 36 Banda deseada 37 Altas e baixas no instituto (fotos)40 Pasa o tempo 42

EDITORIAL
Un ano mis por estas datas tes nas tas mans un novo exemplar dA Buguina, a revista do instituto. Este ano vn cargada de novidades, coma sempre. Os redactores traballaron arreo para que poidas disfrutar deste momento e, sobre todo, poidas retroceder no tempo e rescates da memoria moitos dos momentos que viviches dende o xa afastado mes de setembro, cando todo comezou: aquela excursin que fuches e que esqueciches levar a cmara de fotos, aquel traballo que o/a profe vos mandou facer, o teu primeiro ou derradeiro (ou simplemente un mis) magosto no instituto... En fin, todo aquilo que tivo un oco no decorrer rutineiro da vida por este recuncho da Sobreira. Pero hai mis. Este curso A Buguina est de estrea. Incorporouse Web 2.0 e est aberta 24 horas ao da, 7 das semana e os 365 das do ano, feriados includos. S tes que ir ao enderezo http://abuguina.wordpress.com para saber, por exemplo, qu se fai no instituto, como resultou a ltima sada extraescolar, as fotos do Entroido ou noticias de fra do centro que seguro que che han interesar, tales como novidades musicais ou deportivas que se celebran preto de onde vives, noticias sobre a situacin da lingua e moito mis. Ademais dche a oportunidade de participares cos teus comentarios ou observacins. Pero o mis interesante que sodes os mozos e mozas coma ti os que a facedes posible. Se anda non colaboraches,

proba!!

Por Marta Lorenzo,Alexandra Daz, Cristina Daz e

Estela vila ,de 4 C.
Este vern foi especial para unhas mozas do instituto. Embarcronse na aventura de mellorar o seu ingls e para iso nada mellor que ir a onde cmpre: a Inglaterra. Aqu cntannos a sa experiencia: Durante tres semanas estivemos nunha cidade do Norte de Inglaterra chamada Sheffield. Ten o dobre de poboacin ca Vigo e tamn mis extensa. Ten moita diversidade de poboacin, con persoas de moitos pases e razas. Ten unha gran actividade comercial e universitaria. Al estivemos estudando ingls xunto con outros vinte e cinco compaeiros de Vigo. Tamn fixemos outras moitas cousas ademais de estudar. Cada da pola ma colliamos o autobs para reunirnos co noso grupo no interchange (a estacin de autobuses), onde colliamos outro autobs que nos levaba ao instituto. Unha vez al reunimonos no comedor cos nosos guas ingleses, aos que acompaabamos s sas diferentes clases. As clases inglesas eran diferentes s espaolas, tian mis alumnos, eles non podan repetir curso, facan tests ao longo do curso e un exame final. As nosas familias mandbannos un xantar que consista normalmente nun sandwich, unha bebida, unha galleta, unha bolsia de patacas e unha froita, que comiamos no instituto. Ao rematar as clases despedimonos dos nosos guas e marchabamos coas monitoras facer diferentes actividades. A primeira semana polas mas estudamos ingls co noso grupo espaol e unha profesora inglesa. Polas tardes fomos ao Kelham Island Museum onde nos coecemos mellor, ensinronnos o centro da cidade mediante un mapa, polo que viamos as zonas mis importantes da cidade; tamn xogamos aos birlos e ao golf, e un da pola noite fomos discoteca (era un antigo local dos boys scouts). O sbado visitamos Leeds. Al, pola ma, estivemos nun museo histrico, pero bastante divertido con figuras xigantes a tamao real e con obradoiros de baile nos que participamos aprendendo a bailar Swing. Foi moi divertido. Logo pola tarde tivemos tempo libre para ir de compras e coecer mellor a cidade. O domingo algns quedaron coas nosas familias e outros visitaron por primeira vez un dos centros comerciais mis grandes de Europa, Meadowhall. Tia moitsimas tendas e unha gran zona para comer, onde se atopaban o MacDonalds, o Pizza Hut, o Kentaky Fricken Chicken, etc.

A segunda semana integrmonos no instituto cos estudantes ingleses. Polas tardes fomos a un local onde estivemos pintando cuncas que logo trouxemos de recordo, outro da tivemos reforzo de ingls pola tarde e logo fomos ao cine, onde escollemos a pelcula que queriamos ver, visitamos unhas minas, estivemos patinando sobre xeo nunha gran pista de patinaxe profesional Foi moi, moi divertido, botamos risas coas cadas. O sbado estivemos todo o da nunha gran nave de fabricacin de aceiro rehabilitada que era utilizada como museo didctico dos catro elementos (lume, auga, aire, terra) onde faca moitsimo fro. O domingo tivemos tempo libre para facer o que quixsemos coas familias ou cos

A terceira semana no instituto foi como a semana anterior, iamos s clases cos nosos guas. Polas tardes fomos a un local onde fixemos equipos e entramos nunha sala moi escura con pintadas nas paredes, fume, e ambientacin fnebre con msica de ataque de pelotn. Foi moi divertido na primeira partida, pero logo o equipo perdedor da primeira non quixo seguir xogando. Dous das tivemos reforzo de ingls pola tarde, outro tivemos un xogo no que tiamos que conseguir as respostas a unhas preguntas de cultura xeral de Inglaterra e da cidade conseguindo probas das respostas atopadas. O ltimo da da semana fomos a un miniparque acutico. Pola noite volvemos ir discoteca, esta vez cos nosos compaeiros ingleses, onde cantamos no karaoke e bailamos moito, e por ltimo tivemos que despedirnos deles, deunos moita pena porque compartimos moito tempo xuntos. O sbado visitamos York, unha cidade antiga cunha gran catedral gtica e moitas tendas. O domingo preparamos as maletas e demos unha ltima volta pola cidade que nos acolleu por tres semanas.

SHEFFIELD

Tivemos a sorte de recibir en novembro no noso centro unha sacudida de emocins da man do contacontos Anxo Moure, o Carballo con Botas. Chegou moi de ma no seu vehculo, unha pequena bicicleta, despois de pillar unha boa molladura polas empinadas costas que conducen a Valadares. Como isto non perturbou o seu animoso esprito, disfrutamos con el nada menos que de catro sesins de contos, onde asomaron valores hoxe bastante esquecidos na nosa sociedade como a solidariedade, a economa sostible, o ecotransporte, o pacifismo, a liberdade ou a xustiza. Ao rematar, agarrou de novo a sa inseparable bicicleta e marchou deixando atrs novas miradas entre a mocidade do instituto. Se queres saber mis sobre o Carballo con Botas e os contos de Bicis pola Paz, podes pasar por esta pxina: http://www.contosolidarios.org/contosolidario s.htm

BICIS POLA

PAZ

A nosa compaeira Andrea Oitavn, de 4 B, fxolle pxose en contacto con el das despois de estar no noso instituto e conseguiu este documento para A Buguina:

Boas Anxo! O de hoxe foi algo incrible, sentir que o meu sorriso non desapareca do meu rostro nin un s segundo foi magnfico. Fixeime nos teus ollos, e mirei como brillaban cada vez que vas as nosas caras de felicidade. Eu, entre outr@s participei en dous contos. Gustarame que me deses o teu punto de vista. Anxo Moure: Ola Andrea, perdoa, non son un anxo, simplemente son Anxo. Primeiro simplemente grazas, mil grazas polas tas fermosas palabras que o mellor pagamento que calquera atrapador de contos pode recibir. Cada unha das tas verbas transfrmanse hoxe nas gotas de chuvia que cae con forza esta ma para facerme sentir que merece a pena seguir pedaleando, mollndose, soando, loitando.., para chegar a centros escolares habitados por alumnas coma ti que sodes un verdadeiro regalo para a esperanza deste mundo, para os que cremos que a tenrura anda pode, debe e preciso, irrenunciable que exista en cada unha das vosas miradas.En fin, que podedes contar conmigo para o que precisedes, pregunta todo o que queiras e no que eu te poida axudar, pois xa sabes o que vos dixen, tendes aqu, en Chantada, un atrapador de historias que segue abrazando as rbores.

Andrea: Anxo, como se che deu por contar contos? Anxo: Que boa pregunta. Cando era pequeno, e adolescente, era un marxinado. Na clase era un neno parte, nunca me tiveron en conta. E ser atrapacontos foi a mia maneira de sar, de disfrutar e relacionarme coa xente. Andrea: Anxo!Vouche facer algunhas preguntas para que me contestes, e as poder pr isto na revista da escola. Que sentes cando falas para os cativos? Anxo: Cando falo para os cativos sinto como se entrase dentro dos seus ollos e empezase a crear mundos imaxinarios, e entn penso que no seu corazn xorden rbores, nacen bosques, fervenzas, ros e regatos, aparecen mares e desertos.., e penso que, cando menos, ao longo duns minutos eles empezan a voar, saen da escola e viven realmente nesoutros mundos e por un tempo comparten espazo e esperanza con outras nenas e nenos, mozas e mozos coma eles dende Uganda ata Nicaragua, de Bangladesh a Bolivia. Mundos onde non existe a palabra guerra, racismo, violencia, odio, destrucin.... Andrea: Que foi o que vos volcou para facer a ONG? Anxo: Bicis pola Paz naceu da paixn dun grupo de mozas e mozos pola bicicleta e ao mesmo tempo do seu compromiso coa imaxinacin, todo ben regado cunhas doses de humor, ganas de cambiar o mundo e profunda dor diante da inxustiza e da desfeita ecolxica que vive o noso planeta. Pensamos que a bicicleta podera ser unha boa ferramenta para poerlle rodas solidariedade e naceu ese fermoso proxecto que en 20 anos leva entregadas mis de 1.300 bicicletas a mestres, mdicos.., en mis de 23 paises de Amrica Latina, Asia e frica Andrea: -A bici que o que che aporta? Anxo: A bicicleta aprtame unha palabra mxica !Liberdade! poder moverme polo mundo sen depender de ningun e sen contaminar a ningun. A bicicleta descubriume parasos na terra, nun pas chamado Galiza, inzado de bosques mxicos, de fervenzas incribles, de montaas grandiosas. Pero, sobre todo, a bicicleta aportoume humildade, non ser nada, aprender a soportar a soidade e superar as dificultades. E a bicicleta aportoume, pois, compromiso para gardar, protexer e divulgar todo o que a bicicleta que me deu a coecer. Andrea: - IES Valadares, que che pareceu? Anxo: O IES de Valadares podes ter seguro que ficar na mia memoria para sempre. Despois de 20 anos de atrapacontos e mis de 5.600 sesins un sempre se pode asombrar de experiencias como a de coller na madrugada en Cangas un barco a Vigo, cruzar na noite o mar coas luces acesas dos barcos da ra. Empezar a pedalear entre buses, coches, sentndome o rei das ras cunha mini-bicicleta, sen medo, con dignidade, pensando e dicindo que outra cidade posible. Subir a Valadares foi simplemente marabilloso, sentir un Vigo diferente de aldeas, rbores, camios, casas. Abrir o paraugas no medio do camio para soportar unha fermosa treboada, empaparse e sentirme vivo. Pero, sen dbida, o mis fermoso foi poder sentir as vosas miradas, viaxar a travs dos vosos ollos e pedalear camio corazn para descubrir que dentro de cada un de vs habita moita, moitsima esperanza que algn da xurdir con forma de rebelda e tamn lle dar esperanza a este vello planeta e s seres que o habitan. (A baixada foi preciosa e chegando a Praza Amrica pinchoume a bicicleta, as que tiven que camiar con ela ata o barco). Miles de grazas, Andrea. As tas palabras son un regalo para calquera contacontos, e mis para un atrapacontos. Ogall todo o fermoso que soes na Anxo abandonando o instituto vida se faga realidade. nimo Andrea!

OUTUBRO

SUBIDA AO GALIEIRO
O da 18 de outubro os alumnos de 3 de ESO do IES Valadares subimos ao monte Galieiro. Podemos dicir que o tempo acompaou na sada, xa que pensamos que non se podera realizar pola choiva que via caendo neses das. A subida aconteceu sen incedentes graves. O cume acadouse ao redor das 14:30 (non todos conseguiron chegar). A baixada, anda que mis difcil c subida, produciuse sen mis incidentes que unhas poucas cadas (non dispoemos de documentacin grfica). En xeral, a actividade gustou bastante, malia que houbo quen se sorprendeu da altura que tia o monte. Ao da seguinte a maior parte dos alumnos e profesores pagamos as consecuencias da camiata cunhas boas maniotas. Jovita lvarez - 3A

PAZO QUIONES DE LEN

A visita ao Pazo centrouse principalmente nos tipos de xardns e de plantas que o forman, aparte da sa historia e da sa formacin, da que tamn nos falaron. O xardn de entrada est situado diante e a un extremo da fachada do pazo. As plantas nesta zona estn colocadas para dar sensacin de grandeza e para destacar o edificio. O xardn francs, formado por un falso labirinto e por outras plantas equidistantes. Para dar sensacin de profundidade, as plantas mis altas son as mis alonxadas. A rosaleda est composta por un longo corredor atravesado por arcos de rosais e adornado con outros arbustos e esculturas. O bosquete un amplo espazo cuberto de cspede, castieiros, eucaliptos esparcidos de forma irregular. Tamn pdese ver un gran pombal. Por ltimo, o xardn ingls, un terreo chan e aberto, cheo de cspede, algnhas rbores, esculturas e algn estanques, un deles con bancadas para poder relaxarse escoitando o son da auga.

NOVEMBRO

Cruzando o mar de Vigo fomos ao Morrazo

O da 15 de novembro os alumnos de 4 fomos facer sendeirismo a Cangas. Chegamos ao porto de Vigo en bus e desde al fomos a Cangas en barco. Na ida tivemos que ir na parte baixa do barco porque chova, anda que queriamos ir arriba. Ao chegar botmonos a andar ata chegar a unha praia onde descansamos e tomamos unha pequena merenda. Rimos moito dos que escapaban das olas nas rochas. Cando rematamos de comer cruzamos esa praia como se foramos os de Green Peace, recollendo refugallos da area. Acumulmolos en das bolsas de vasura, pero anda quedou broza na praia para outras vinte. Tras isto fomos a outra praia mis pequena, pero mis bonita. Al xantamos baixo unha arbore e colleunos a choiva. Despois marchamos para coller o barco e tivemos que pasar por unha cova totalmente escura e con moitas pozas de auga, pero menos mal que Fernando a equipado e levaba lanterna. Chegamos ao porto e collemos o barco para vir de volta a Vigo, e esta vez puidemos ir na parte de arriba. Chegamos ao porto de Vigo e tivemos tempo libre para andar pola Laxe. Esta excursin estivo moi ben e gustounos moito a todos, xa que anda que camiamos moito, estivemos descansando na praia , tivemos tempo libre e fomos en barco.
Isis e Sara - 4 A

4 de novembro: Da da Ciencia en Galego

En galego tamn se fai ciencia

A defensa do galego vai mis al do seu emprego literario ou da reflexin lingstica. A defensa do galego incle tamn o seu uso cotin en todos os mbitos da sociedade. En espazos especficos de investigacin, hoxe en galego tamn se fai ciencia. http://www.udc.es/engalegotamensefaiciencia/index.html

En novembro, o da 4, celebramos o Da da Ciencia en Galego. Comezamos cunha serie de actividades que anda continuaronvarios das con motivo da Semana da Ciencia. Os alumnos de 4 participamos no Revoltallo de Tecnoloxa, preparamos definicins de termos tecnolxicos propios do galego (tian que ser diferentes do casteln e do ingls) e envimolos a unha pxina web na que os avaliaban e se eran correctos publicbanos: www.tecnoloxia.org. Coas aportacins de varios institutos galegos foi crendose unha especie de dicionario tcnico. Por certo, colgaron a maiora das nosas definicins.

Para seguir traballando e dar a coecer este Revoltallo, os alumnos de terceiro colgaron estas palabras nuns carteis de cartolina nunhas cintas que expuxeron na entrada do Instituto. Quedou moi xeitoso, todas as cintas de cores dende o teito ao chan. Fixeron mis de 150 termos!

10

Os de 3 e 4 PDC participaron deseando e construndo papaventos, e a pesar de que non voaron todos (ese da non houbo vento), voaron tres ou catro e eles quedaron moi orgullosos dos seus proxectos. Tamn vimos nas clases de galego uns vdeos de cientfic@s e investigador@s galegos falando do seu traballo e de como se pode ensinar e publicar ciencia en galego. Invtovos a que visitedes a pxina www.engalegotamensefaiciencia.eu , moi interesante. A verdade que foi unha semania completia e bastante divertida.

Tamn sacamos luz a exposicin de fotografas Os mecanismos na mia vida, na que os alumnos de 3 presentaron fotos de mecanismos que estudaron antes na clase de Tecnoloxa e posteriormente puxronlles un ttulo a cada unha. Estiveron expostas durante varias semanas e o xurado fixo entrega de agasallos (MP3, cascos de msica, pen drives) aos gaadores. A exposicin Os mecanismos na mia vida foi pensada polo departamento de Tecnoloxa e desenvolvida polos alumnos de 3 baixo a direccin da profesora Carmen Boado. Nela puidronse ver imaxes de mecanismos comns nas nosas tarefas diarias, desde o dunhas pancas simples que forman unhas tesoiras ou un crebanoces ata algo mis complexo como as engrenaxes dun reloxo de precisin. Por certo, desde aqu felicitamos o emprego da nosa lingua na rotulacin das fotografas, porque tecnoloxa e lingua non se dan as costas malia haber quen sementa certas ideas coas que nos intentan confundir.

11

[Por Julio Csar Alonso - 4C]

O Saman unha celebracion de orixe celta que o cristianismo reconverteu no Da de Todos os Santos, pero que ten mis que ver co Da de Defuntos. Esta festa levaba unhas dcadas esquecida, pero nos ltimos anos estase volvendo a recuperar grazas ao traballo feito nas escolas, certos concellos, etc . Antigamente, para os celtas, os antigos poboadores destas terras esta festa era o ano novo; dicir, o comezo doutro ciclo anual. Esta data o 31 de outubro. Segundo as crenzas dos antigos celtas, os seus antepasados vian visitalos esa noite e panlles unha cabazas para alumearlles o camio s sas casas. En Amrica do Norte celbrase unha festa moi parecida, chamada al Halloween, que non o mesmo c Saman, pero si moi similar e celbrase o mesmo da do mesmo mes. Esta festa celbrase con cabazas nas casas cunha candea dentro, os nenos disfraznse e van polas casas dicindo truco ou trato aos seus moradores,intentando apaar unhas cantas lambetadas. Este ano no noso instituto, o IES Valadares, os alumnos e alumnas de 1 de ESO aproveitamos esta festividade celta para decorar o baixo con carteis, pancartas, cabazas personalizadas con obxectos e complementos como gorros, manoplas, sombreiros, perrucas, etc. A actividade gustounos moito e resultaba moi divertido ver algns dos traballos.
Sara Alonso e Paula Mourio 1 B

O Saman

12

13

MAGOSTO

O ltimo magosto. As como moitos alumnos de cuarto miramos este magosto. Pero hai que ter en conta que probablemente foi o mellor, xa que o disfrutamos mis por ser o ltimo, e porque montar o telderete foi moi divertido. parte de perder unha hora de clase, cousa que a todos nos gusta, pelamos castaas e todos colaboramos na montaxe do telderete. Dmonos conta do ben que cociamos ns, ou os nosos pais, xa que se vendeu todo moi ben, e recadamos bastante para a viaxe de fin de curso, xa que ese era o obxectivo do posto. Estar no mostrador foi moi divertido, e pelexar polos clientes tamn, pero sempre sendo amables. Xogamos s mesmos xogos de sempre, os costumes non se perden, mais este ano contamos cun novo presentador que animou a cousa.Haba escaseza de castaas, pero todos comemos. En definitiva, o ltimo, pero o mellor. Anta Bastos - 4 A

Todos os anos, no magosto os nenos e nenas de cuarto curso, montan unha tenda e venden comida para a sada de fin de curso, este ano levaron comida de todo tipo: tortas, orellas, galletas, rosquillas, todo tipo de biscoitos, filloas e outras larpeiradas. No magosto tamn se fixeron xogos , o xogo das cadeiras, o das carreiras cunha castaa nunha culler e moitos mis. Foi un da onde o instituto pareca outro. Con dicir que a algns xogos incluso xogaron OS PROFESORES!!!!!!!!!!!! Ao gaador de cada xogo dbanlle de premio un vale de un euro para a cafetara do instituto. Tamen fixeron 'karaoke' para os nenos e nenas que quixesen cantar, de feito haba un presentador moi divertido!!!! Viuse que todo o mundo ese da pasaba xenial. O malo foi ao da seguinte volver rutina. Roco Correa 1 A

14

Este o meu primeiro ano no instituto e o meu primeiro Magosto. Foi a mia primeira experiencia , e gustoume moito. Tamn me gustaron moito os xogos: o das cadeiras, o de levar correndo a castaa nunha culler, o karaoke... Pareceume ben que os alumnos de cuarto organizasen o posto para recadar fondos para la excursion de fin de curso e que levasen para vender comidas caseiras como empanadas, tortillla, madalenas ..... Seguro que a tod@s @s alumn@s de primeiro lles gustou o magosto no instituto e por ser o primeiro non o esquecern, a non ser que sexan moito mellores os dos prximos anos, que anda nos quedan uns cantos.
Luca Iglesias 1 B

15

DECEMBRO

ROTEIRO CASTELAO E MUSEO DE PONTEVEDRA

Era un venres pola ma e iamos de excursin a Pontevedra para ver o Museo. Unha parte da visita estaba dedicada a Castelao e outra ao mundo naval de hai varios sculos, por iso a excursin estaba organizada polos departamentos de galego e ciencias sociais. Unha vez en Pontevedra camiamos ata o Museo. Al dividronnos en dous grupos, e cada grupo a facer unha ruta diferente polo museo. Unha vez dentro e xa cos grupos feitos, a primeira sala que vimos foi unha cunhas maquetas de barcos moi antigos. Haba barcos da poca dos viquingos, que chegaran a Ribadeo. Na seguinte sala haba unha maqueta de maior tamao dunha embarcacin que ben podera ser un galen. As paredes destas sala estaban decoradas con armas da poca, mobles e cousas recuperadas dalgns barcos. A seguinte sala estaba dedicada exclusivamente a un capitn que conseguira moitas vitorias e tesouros. A sala estaba reconstruda imitando como se fose a oficina do capitn, con moitos obxectos persoais que doara a sa familia ao museo. A ltima sala antes de chegar zona de Castelao era coma se fose a sala de reunins dun barco, con toda a decoracin como se estivsemos realmente dentro do propio barco. Xa na rea dedicada a Castelao, vimos unha habitacin na que haba enmarcados moitos debuxos de obras do autor, como os de Cousas, os de Galicia Martir, Milicianos, e tamn moitos outros coma Os cruceiros de pedra na Galicia. Despois, xa fra do museo levronnos a todos xuntos a un edificio independente, no que nos an amosar unha aplicacin informtica na que se refera a conquista de Amrica, as rutas das especias, etc... Cando acabamos, e ante a imposibilidade de realizar o Roteiro Castelao, deixronnos un pouco de tempo libre para dar un pequeno paseo por Pontevedra, xa que mis tarde iamos ver un caf no que hai tempo haba tertulias literarias nas que participou, entre outros, Castelao: o Caf Moderno. Ao rematar de velo volvemos ao autobs que nos traera de volta ao instituto. Marcos Pires e Sal Ramilo 4 B

16

Tempo de Nadal
NIN REIS, NIN PAPA NOEL:

CHEGA O APALPADOR
O apalpador ou pandigueiro a figura mtica dun xigante carboeiro, ligado tradicin do Nadal do que existen testemuas nas comarcas de Sarria, Courel e O Cebreiro, anda que se est a recuperar en toda Galicia. O apalpador baixa a noite do 31 de decembro para visitar os nenos, tocndolles no ventre para ver se comeron abondo durante o ano, deixndolles unha presada de castaas, eventualmente algn regalo e desexndolles que tean un ano novo cheo de felicidade e fartura. E que non sempre existiu o tal Pap Nol nesta nosa Terra. Aqu sempre fomos mis dos Reis. A imaxe do Santa Claus que coeces che moi recente na Historia, ten as cores dunha coecida marca de bebidas gasosas e moito "marketing"

17

XANEIRO VIGOS OLD TOWN

[Por Alicia Rodrguez - 3A]

O venres, 14 de xaneiro, alumnos de 3 participamos nunha actividade que patrocina o Concello de Vigo dentro do programa Vigo por dentro e que fora solicitada polo departamento de ingls do instituto. A actividade chmase Vigos Old Town. Nesta sada extraescolar visitamos o Casco Vello da nosa cidade. O noso percorrido comezou na Porta do Sol, onde est situada a mis que coecida escultura O Sireno. Continuamos pola Praza da Princesa, na cal contemplamos a Fonte do Anxelote, monumento Reconquista de Vigo, pola cal se festexa a vitoria e o nomeamento de cidade cos ttulos de leal e valente. Ademais, nesta praza tamn atopamos o antigo teatro en frente da que fora a primeira Casa do Concello. A continuacin visitamos lugares coma o Mercado da Pedra, a Ra dos Cestos, a Praza da Constitucin, entre outros. Grazas a esta visita coecemos un pouco mis sobre a nosa cidade.

A LAGOA MOL

O da 14 de xaneiro os nenos e nenas da clase de 1 A fomos de excursin Lagoa Mol. Acompaounos unha gua para explicarnos de que ro era a lagoa, que flora hai ao redor... Marchamos do instituto s 10:30 h da ma e fomos en autobs ata Cabral, que onde se encontra a Lagoa Mol. Baixamos do autobs e fomos andando ata o monte Lodoso, que onde se encontra a lagoa. A vexetacin que predomina est formada por estrugas, pieiros, carballos, eucaliptos, acacias e loureiros. Tamn estivemos vendo que hai unha gran capa de humus. Logo estivemos vendo unha planta moi curiosa, porque coma un embigo e chamse " couselo" . moi til porque dela pode facerse unha tirita natural. A continuacin fomos ao monteValadas, que est ao lado do colexio Martn Cdax, para ver un muo. Neste monte s hai castieiros e cerdeiras. Tamn estivemos observando as pias que haba no chan para saber os tipos de animais que habitan no monte. Despois fomos andando ata o muo, que se encontra no curso alto do ro Lagares. O muo estivo utilizado ata os anos 60. Hai uns anos foi rehabilitado, pero volve estar estragado e aprendemos que o baile da muieira foi creado a partir do rudo dos muos. Regresamos ao instituto s 13.30 h, logo de pasar unha ma entretida. Laura Morgadanes 1 ESO A

18

FEBREIRO

VISITA AO MUSEO ANFACO

O da 1 de febreiro os alumnos do PCPI fixemos unha visita ao Museo Anfaco, dentro do programa Vigo por dentro. O museo est situado na estrada do Colexio Universitario, moi preto do noso centro educativo. Nel ensinronnos o pequeno museo, un prototipo de fbrica (onde fan as probas de I+D+i), as como os mtodos de conservacin dos alimentos (fro, deshidratacin, envasado ao baleiro, esterilizacin coa calor, pasteurizacin). Logo aprendemos un pouco de historia sobre a lata de conserva, as mquinas antigas e a sa propia historia, e que Anfaco Cecopesca significa Asociacin de Fabricantes de Conservas de Pescados e Mariscos. Al aprendemos tamn que a conserva inventouse no sculo XIX, grazas a Napolen Bonaparte e as sas tropas. O xeneral francs precisaba dun mtodo para transportar os alimentos nas sas campaas militares e que se mantivesen en bo estado co paso do tempo. Convocou un concurso pblico, no que o pasteleiro Nicols Appert inventou un sistema no que gardaba en frascos de cristal os alimentos e os ferva para esterilizalos Ben!! Inventara a CONSERVA. As primeiras latas eran de cristal; no 1810 inventouse a conserva en lata, mais s podan abrirse cun martelo, a tiros ou cunha baioneta; no 1820 eran con aceite e de folla de lata fervidas nunha ola a presin e no 1866 J. Osterhoudt inventou unha lata con chave. Logo chegaran os abrelatas, primeiro os manuais e logo os elctricos. Tamn nos lembraron que Galicia era e un dos lugares do mundo onde mis importancia teen a pesca e as fbricas de conserva; o motivo a abundancia de sardia nas sas costas e pola sa boa situacin estratxica. O traballo das fbr icas era desenvolvido fundamentalmente por mulleres, anda que os encargados eran homes. Moitas das nosas avoas e bisavoas seguro que traballaron nalgunha das famosas fbricas deAlbo,Alfageme,Mass ouAlonarti (empresa do 1921 que fabricaba maquinaria para as conserveiras, famosa por ser a primeira en ter unha gardera,para os fillos das sas empregadas,e un economato). Resultou unha visita entretida.Agasallronnos cun novo produto no mercado das conservas, as albndegas de bonito, que no caso do noso compaeiroAarn xa non chegaron a seren quentadas no microondas,como dican as instrucins.
Luca Abalde, Lorena Carreira e alumnos do PCPI.

19

FEBREIRO

BIBLIOTECA VIVENTE
O 17 de febreiro, o alumnado de 3 da ESO, participamos nunha actividade educativa que tivo lugar na Casa das Palabras, o Verbum. Esta actividade era Os tesouros vivos da Biblioteca Vivente, que un proxecto educativo e cultural que pretende achegar coecementos s persoas dun xeito ameno, directo e participativo. Os estudantes tivemos a posibilidade de dialogar con libros vivos, os Tesouros vivos dentro dun espazo preparado para tal fin. Nesta Biblioteca Vivente os libros eran persoas que contaban as sas experiencias vitais a travs do dilogo cos lectores. Eran persoas da terceira idade que a pesar de non seren personaxes famosos nin ilustres escritores, tian algo moi interesante que contar. Foi un privilexio poder escoitalos. A Biblioteca estaba formada por once libros vivos, pero cada un de ns tivo a oportunidade de participar en tres deles. En pequenos grupos movimonos polo espazo pasando dun libro a outro e escoitando as historias ques an contarnos desde a sa experiencia de vida.As historias nas que eu participei estaban inspiradas no mar e foron: Homes de ferro, Cestos a peseta e Na gamela co asasino. En Homes de ferro, agardbanos un home cheo de entusiasmo que transmita todos os seus sentimentos a travs da sa mirada, e que foi moi significativa durante toda a historia. Contounos que el fora marieiro, e que a pesar de ser un traballo bonito para quen estea namorado do mar coma el, , ao mesmo tempo, tan duro ou mis que os outros oficios. O maior inconveniente separarse tanto da sa familia, moi triste chegar ta casa cabo de moito tempo e ter que facerte coa confianza dun dos teus fillos dende o principio por non ter convivido con el. O libro vivo de Cestos a peseta, contaba a historia da xente que venda as sas pertenzas para vivir. Reunanse nunha praza cos seus cestos, elaborados por eles mesmos, cheos de comida ou roupa e intercambibanse as diferentes cousas co fin de obter dieiro. Tian moitos tipos de cestos ou distintos obxectos orixinais fabricados a man, todos feitos para conseguir o seu debido beneficio. Na Gamela do asasino, haba outro home disposto a falarnos da sa historia. Trataba sobre as inxustizas tan comns que haba naquela poca da Guerra Civil e da Ditadura que el lembraba. Contounos a experiencia vivida de como o seu pai foi asasinado, inesperadamente, por algun que finalmente era un dos seus compaeiros de pesca. A historia centraba a atencin na ignorancia, os prexuzos e os estereotipos propios dunha poca difcil da nosa propia historia.

OS TESOUROS VIVOS

20

FEBREIRO

A lectura dos Tesouros vivos demostra que todos somos lectores pero que tamn todos podemos ser libros. Libros que fan vivenciar as experiencias persoais a quen os escoitan e as transmiten o coecemento dunha forma directa e amena. Foi unha experiencia de aprendizaxe moi positiva e emotiva. Alba Bernal Garrido 3 B

TAMN FOMOS AO TEATRO:

VERBUM

FAHRENHEIT
LIMIAR TEATRO en coproducin co Verbum ofreceunos unha representacin teatral o nove de febreiro. Esta obra foi inspirada na novela Fahrenheit 451, de Ray Bradbury e foi adaptada con textos de autores como Celso Emilio Ferreiro, Rosala de Castro, Manuel Antonio, Lois Pereiro, Fernando Pessoa... "Verbum Farenheit a historia de dous homes, dous presos que comparten un mesmo delito, o de ler nunha sociedade onde a lectura est prohibida e os libros son queimados por bombeiros incendiarios. Acaban sendo uns lectores castrados nunha sociedade na que os libros son preservados na clandestinidade aln do mar, na terra dos homes libro, al onde cada persoa trocou o seu nome polo do libro que preserva e protexe na sa memoria." Neste lugar cada persoa esqueceu o seu nome e tomou o do libro que preserva e protexe na sa memoria. Xan agora Longa Noite De Pedra de Celso Emilio e transmteo de xeracin en xeracin agardando o da en que remate a represin e os libros poidan volver a imprimirse. Tivemos ocasin de asistir a un interesante espectculo interactivo e didctico destinado a todos os pblicos que combina a narracin, a msica en directo e os monicreques para contar esa historia dos homes libro.

21

ENTROIDO
Como todos os anos por estas datas, o instituto vestiuse de cor e imaxinacin. Xa ao longo da semana o ambiente frase quentando cos mandados do meco, que cada da nos animaba a tunear o noso vestiario con pinturas, accesorios, vestiario pouco comn Pero o da grande foi o venres, cando toda a fogaxe se desatou pouco despois de rematado o recreo, al polo medioda, durante a celebracin do concurso de disfraces. Tivemos un speaker do mellor, que animou o evento coma un autntico profesional (mesmo pode que a estea o seu futuro). O animador foi dando paso a vistosos disfraces, divertidas postas en escena e a todo un regueiro de cores, pinturas, perrucas Na taberna estiveron os de cuarto, que aproveitaron para recadar un pouco mis para esa excursin de final de etapa. Todo rematou cunha sesin de karaoke e co recitado dunhas coplas de Entroido por parte de alumnos de Primeiro, coma estas que seguen:
Os alumnos de primeiro temos cousas que dicir, o nico que necesitamos que algun nos queira or. O profe de sociais non para de explicar e btanos sen mis se nos ve falar. O luns pola ma Vicente s fai berrar, como sigamos as teremos que escapar. Cinco das semana temos que madrugar, seis horas no insti non nos deixan gozar. O profesor de mate non nos deixa falar. Se nos oe falare, de copias hase tratar. A seora da limpeza sempre nos manda baixar cando ela est limpando para non lle ensuciar. Dous das de descanso, deberes a mogolln, todos os das soando que cheguen as vacacins.
OS ORDENADORES Nunca os encendemos, tmolos de adorno. que os profes son uns demos, nin que foramos ver porno. Como non nos deamos prsa vanse a estropear, que dnos risa, s estn para molestar. Soamente os encendemos con Gonzalo, o profesor, e anda as vimos exercicios de fraccins.

AUGA Queremos beber na clase, con tose estamos aqu. Deixdenos ir bao, senn marcharemos sen ti. Molstavos que bebamos, queremos deixar de toser, molesta ter moita tose porque queremos aprender. Se bebemos non tusimos, e non interromperemos e poderedes dar clase se xa tranquilos bebemos.

22

A SEMANA DAS CURTAS

Xa rematando a segunda avaliacin tivemos oportunidade de participar no proxecto A Semana das Curtas. Esta actividade ten a sa orixe no Equipo de Dinamizacin da Lingua Galega do IES Audiovisual de Vigo, que en colaboracin coa Cordinadora Galega de ENDL (CGENDL), presentouna como un proxecto de fomento do uso da lingua galega dirixido aos centros escolares, en especial aos Equipos de Dinamizacin da Lingua Galega e ao alumnado de ensino secundario. O noso instituto quixo sumarse a esta orixinal e interesante iniciativa e decidimos levala prctica porque nos semellaba unha maneira moi entretida de facer ver que en galego tamn se fai cinema de calidade, anda que nos cines non teamos ocasin de visionar ningunha pelcula na nosa lingua. Tamn puidemos ver videoclips dalgns dos moitos grupos musicais galegos que tamn andan fra dos circutos da msica comercial e que raramente poderiamos escoitar fra de actividades coma esta. A actividade consiste na proxeccin dun ciclo de curtametraxes galegas en lingua galega que se presentan como un festival dunha semana estruturado en sesins temticas de aproximadamente 1 hora de duracin cada unha. Cada sesin temtica consta de 3 curtas, 1 videoclip dun grupo musical que cante en galego e unha breve peza documental de eufalo.tv, un proxecto colaborativo sobre a lingua e os falantes. Ao mesmo tempo, estivo habilitado o blogue http://semanacurta.wordpress.com para que o pblico das curtas puidese opinar sobre as distintas pezas. Deste xeito, mozos e mozas de diferentes centros educativos estableceron contacto entre eles e elas, opinaron sobre as filmacins que mis lles gustaron, contrastaron opinins con outras persoas e votaron pola curta e sesin que mis lle gustou a cadaqun (mesmo se puido realizar unha votacin virtual para establecer honorificamente o premio do pblico mellor curtametraxe). Agardamos que fose do voso agrado.

Asistiron todos os alumnos do instituto, dende os de 1 aos de 4 de ESO

Cada da anuncibanse aqu os filmes

Do 21 ao 25 de marzo

IES Valadares

23

4 ESO

DESTINO ITALIA
O da 8 de abril comezou unha viaxe inesquecible para todos os alumnos e alumnas de 4 da ESO. O primeiro da collemos o avin en Porto cara a Bolonia, unha cidade italiana do norte. Dende al fomos en autobs hotel en Florencia, lugar onde pasamos os catro primeiros das.

No aeroporto, con todo anda por diante

Florencia, Ponte Vecchio

Un descansio

Florencia unha cidade moi grande, que capital da rexin da Toscana; ten un gran atractivo turstico e a xente moi agradable. Al visitamos moitos lugares de interese, museos coma o Uffizi; prazas, pontes coma Ponte Vecchio, e catedrais coma o Duomo e a Baslica de Santa Croce.

Vista do palazzo dos Uffizi

Intercambiando impresins

Bonita vista... da cidade

O Duomo (Florencia)

24

Dende Florencia desprazmonos en bus ata diferentes rexins, coma Siena, Pisa, San Gimignano, Lucca, onde tivemos tempo libre para percorrer as vilas e facer compras. Polas noites podiamos sar polos arredores do hotel ata as doce da noite, e das noites levronnos discoteca, anda que alguna xente quedou no hotel, onde facan xogos, ou reunanse nas habitacins.

No vaporetto

O quinto da recollemos as nosas cousas e marchamos cara novo hotel s aforas de Venecia, que estaba lado da praia. A primeira noite foi terrible, fixo temporal e tormenta e non puidemos sar, foi unha das peores noites. Os seguintes das desprazmonos cara centro de Venecia en barco, onde fixemos varias actividades, visitamos a praza de S. Marco, a ponte e o mercado de Rialto, a ponte dos Suspiros, e todos xuntos fixemos un percorrido turstico en vaporetto. E no tempo libre que nos deixaron, algns de ns fomos en gndola, foi unha gran experiencia.

Unha ra en Venecia

Na ltima noite, os profesores regalronnos a cada un unha camiseta de recordo de Venecia e unha postal cun anaco de debuxo detrs, que para poder saber o que era, tiamos que xuntar a nosa postal coa dos nosos compaeiros e as poder ler unha frase, como se fose un lema. Esa noite case todos choramos no momento e incluso despois, porque xa se estaba acabando a experiencia que levabamos meses esperando e traballando para poder conseguir chegar ata al.

Alexandra, Cristina, Estela e Marta, 4 C

25

CORRELINGUA 2011
O 12 de maio baixamos a Vigo para participar no paso do Correlingua pola nosa cidade. Este ano fomos os alumnos de 1 ESO e a experiencia foi moi boa, a pesar da calor que pasamos (28 graos ao medioda no mes de maio!!). Primeiro fixemos un bo percorrido, o de sempre, dende a Praza do Rei ata o Parque de Castrelos. Cando chegamos al puidemos descansar sombra e repr forzas cos bocatas que levamos e un pouco de froita coa que nos agasallaron. Mentres, no escenario que haba al montado, haba xogos de animacin e por ltimo actuou a banda de rock galega Znzar.

No acto tamn se leu o Manifesto da edicin deste ano, feito polo alumnado de 2 ESO do IES Agra de Lebors (A Laracha), uns mozos do IES Pedro Floriani de Redondela que gaaran o Galeoke deleitronnos coa sa versin da coecida cancin Fai un sol de carallo (e vaia se o faca) do grupo vigus dos 80 Os Resentidos... Cando chegamos ao instituto xa era hora de coller o bus para a casa.

26

MANIFESTO DO CORRELINGUA 2011

En galego sempre somos! SOMOS o que falamos somos o que sentimos o galego o noso idioma xa sabes que vimos de Roma NS SOMOS GALEGO non estamos de broma, anda!, non sexas sumiso e pon un sorriso. pois iso, flao comigo, digo! O galego o idioma da nosa xente, tmolo que ter en mente- PRESENTE! estamos PERFECTAMENTE, digo, coa nosa xente, coa xente nova. AGORA! Eu roubo, estas palabras, do meu querido idioma REPTOCHO? unha lingua que vale, DLLE! Non o puidemos falar na nosa terra sempre en guerra, daquela, as era, se non me cres, BERRA! Axia!,falade galego, non s do grelo e do labrego, SEMPRE! vea colega, EMPEZA! ou se prefires, BERRA! Unha situacin as un sen vivir sempre houbo que sufrir para SOBREVIVIR SOMOS GALEGO de arriba abaixo algns dende Rianxo por que non me fas caso? Flao, non digas: PASO Eih, neno, creste mellor ca min? Lembra, tamn vimos do latn!! Por que non o falas en feisbuk? Quermolo ler no TUENTI! porque tes vergoa? vea , REACCIONA! Flao nena, que non estamos de coa botmoste de menos, moza! boa para todo, MOLA! Non sintas preguiza , vea ,TI PODES AGORA! Por que non o lemos na prensa?, PENSA! se quero dicir algo que me deixen facelo, que se escriba nos xornais sen medo, QUERO LELO! AGORA! Non ests farto, Hei MAN, de escoitar s casteln? Non sexas paspn , irmn! Que non te leven ao rego. Meu, ho!, hai que saber romper, Ns temos o poder, A POR EL! Quero usalo na escola , DLLE BLA! Para falar de lingua e para falar de historia, dos nomes das plantas, da nosa memoria, de frmulas fsicas , dos dereitos das persoas, de cifras e trebellos, comezamos a entendernos? Que fas do outro lado? Faime caso! Ti ben sabes de que che falo, QUE DIAO! Ns somos GALEGO, non estamos xogando APNTATE AO NOSO BANDO!

27

LETRAS GALEGAS 2011

LOIS PEREIRO
Para homenaxear a Lois Pereiro, o Departamento de Lingua Galega desenvolveu unha serie de actos conmemorativos na honra da sa persoa e a sa obra na semana do 9 ao 13 de maio. Nos primeiros das colocronse carteis informativos sobre o poeta e tamn un punto de lectura de libros relacionados coa sa obra, as como outros traballos mis particulares en cada aula. Non obstante, o da principal foi o venres. Ese da, primeiro proxectronse contidos audiovisuais a cada nivel educativo, comezando polos de 1 da ESO e rematando polos maiores. O mis interesante tivo lugar ltima hora da ma, cando todos os mozos do centro nos reunimos nas pistas deportivas para participar nun recital potico multilinge con textos do autor en varios idiomas. Ademais do galego, escoitronse versos en francs, ingls, portugus, casteln, chins e mesmo latn. Foi unha maneira divertida e orixinal de pasar un da de celebracin, o das nosas letras.

Unha imaxe do poeta, nos ltimos anos da sa vida, xa afectado pola enfermidade.

Punto de lectura, no baixo do instituto

A pancarta deste ano Durante o recital potico

28

Distintos momentos do recital multilinge en base a poemas de Pereiro

UNHA BREVE BIOGRAFA Lois Pereiro naceu en Monforte de Lemos no ano 1958. Con dezasete anos marchou a Madrid para continuar os seus estudos e al fundou, xunto con Antn Patio, Xos Manuel Pereiro e Manuel Rivas, a revista Loia, que s coecera catro nmeros (o ltimo de 1978). Nesta publicacin apareceron poemas do escritor monfortino que posteriormente seran recollidos en Poemas para unha loia (1996) libro en que se incle o ensaio "Modesta proposicin para renunciar a facer xirar a roda hidrulica dunha cclica historia universal da infamia", que fora dado a coecer ese mesmo ano nas pxinas da revista Luzes de Galiza. De regreso ao pas, Pereiro figurou nas antoloxas colectivas recollidas baixo os ttulos De amor e desamor (1984) e De amor e desamor II (1985), compilacins en que figuran nomes como Pilar Pallars, Miguel Anxo Fernn-Vello, Manuel Rivas, Xavier Seoane, Francisco Salinas, Xulio Valcrcel, Lino Braxe e outros poetas de moi diferentes tendencias mais que partillaban inquedanzas culturais. Entre as iniciativas conxuntas deste grupo heteroxneo destaca o sostimento da revista Luzes de Galiza, onde viron a luz para aln do ensaio xa citado os oito primeiros captulos da sa novela inconclusa Nufragos do paradiso. En vida Pereiro s publicou das obras, Poemas 1981/1991 (1992) e Poesa de amor e enfermidade (1995), duros e espidos poemarios en que se fan patentes as pegadas expresionistas, as referencias literatura xermnica e certos trazos da contracultura. A morte sobreviralle na cidade Corua en 1996.

"Cuspdeme enriba cando pasedes por diante do lugar onde eu repouse, envindome unha hmida mensaxe de vida e de furia necesaria

29

INTERCAMBIO LINGSTICO E CULTURAL CO IES AQUIS QUERQUERNIS DE BANDE

BANDEVIGO foi unha experiencia de intercambio lingstico e cultural que este curso levaron a cabo alumnos e alumnas dos institutos Aquis Querquernis, de Bande, e Valadares, de Vigo. O obxectivo ltimo que os mozos e mozas de ambos centros coecesen outras realidades comprendidas neste tan diverso e marabilloso pas chamado Galicia: a visin do interior e a do mar. E isto con todo o que conleva: variedades lingsticas, elementos da cultura popular, paisaxes, xentes, xeitos de vida Ao final a experiencia parece que gustou e brese a porta a novos intercambios con outros institutos galegos. Xa estamos a cavilar no prximo.

A cabecia non para! I. A VISITA A VIGO:

ngela Molares, Anta Bastos e Silvia Freira

30

II. A VISITA BAIXA LIMIA:

O da 23 de maio de 2011 os alumnos e alumnas do IES Valadares fomos a Bande para corresponder a visita que nos fixeran os mozos daquelas terras dentro do programa de intercambio lingstico e cultural. Ao chegar al, os alumnos do Aquis Querquernis, ensinronnos o centro onde eles estudiaban e logo collemos direccin ao campamento romano que lle pon nome a este centro. Al explicronnos o que haba e a sa historia. Pouco antes do medioda fomos a ver a igrexa mis antiga de Galicia, chamada Santa Comba de Bande, de estlo mozrabe e datada no sculo VIII. Cando rematamos fomos comer a un merendeiro situado a rentes dun encoro no propio ro Limia. Pola tarde collemos o bus en direccin ao Ro Caldo, chamado as polas pozas de auga quente. Iniciamos un percorrido a p con direccin ao monte para poder baarnos nunha profunda poza de auga fresca. Al puidemos saltar dende unhas rochas que haba, o que resultou moi divertido. Despois regresamos ao lugar e tivmonos que baar no ro, onde a auga non chegaba nin aos xeonllos, o que fixo que a xente se quixera meter na poza mais quente, xa que era a mis profunda, pero a auga queimaba un pouco e mis dun sau correndo. A mellor parte foi volta no autobs, onde pasamos todo o tempo cantando coa colaboracin do condutor. Cristina Daz Ricn

31

toponimia

O PAS DOS MIL NOMES

Ao longo deste curso, dende o Equipo de Dinamizacin da Lingua Galega do instituto, intentamos coecer mellor o lugar onde vivimos. Comezamos polo bsico e intentmolo buscando os nomes dos lugare. Para iso contamos coa colaboracin de case todos os alumnos do centro, que foron recollendo topnimos para mis tarde situalos nos paneis coas fotografas que estaban situados no baixo. O ttulo da exposicin era O PAS DOS MIL NOMES e este era o texto que presentaba: Vivimos nun mundo cargado de etiquetas. Todo o que existe, e mesmo o que non, ten un nome que o identifica: casa, herba, amigo, solidariedade Moitos deles, tal e como sabes grazas s clases de lingua, son nomes propios porque se refiren a seres ou elementos particulares: Antn, Lisboa, Margarida, Lagares, Camarias Cada unha destas etiquetas agocha un significado, como cando dicimos rosa, que asociamos a palabra co arrecendo vexetal e as cores vistosas da flor. Mais isto non ocorre sempre no caso dos nomes propios, onde detrs de Xoaqun, Prez, Sabela, Vigo ou Zamns non albiscamos nada que poidamos asociar directamente. E, no entanto, si teen o seu significado. Son moito mis que letreiros ou etiquetas dun lugar ou dunha persoa. Sabes ti acaso que informacin levas nos teus apelidos?, que significan? Para descubrir o que agochan os nomes propios existe unha ciencia, chamada Onomstica, que se ocupa do seu estudo, clasificacin e significado. Xa sabes que hai varios tipos de nomes propios: de persoa, de correntes de auga, de establecementos comerciais Aqu imos tratar duns en particular, os nomes propios de lugar, tamn chamados topnimos ( do grego tpos = lugar e noma = nome), dos que se ocupa unha e s p e c i a l i d a d e o n o m s t i c a c h a m a d a To p o n i m i a . Sabas que Galicia a zona da Pennsula Ibrica con mis topnimos? Algns estudosos estiman que hai uns catro millns. Temos pois, unha inmensa riqueza de vocabulario diante nosa que nos vai permitir obter datos moi diversos acerca do modo de vida dos pobos que habitaron noutrora estas terras, os seus costumes, os traballos, a vexetacin, os cursos de auga, etc.

Porn, sobre este rico patrimonio cultural penduran das desasosegantes ameazas. O primeiro perigo dbese a que estamos nun proceso de cambio que propicia o abandono dos modos de vida tradicionais asociados ao campo e agricultura, o que supn que moitas leiras queden abandonadas e con elas os seus nomes de sempre. Tamn existe, sobre todo nas zonas mis urbanas, unha tendencia a abrir novas ras e mudarlles a esas terras os nomes tradicionais por outros que lembran personaxes importantes da ciencia, da poltica ou que son famosos por outros motivos. Esquecemos nestes casos que estamos a perder un topnimo tradicional, unha parte importante da nosa cultura, da nosa lingua e da nosa historia. Non queremos dicir con isto que as persoas que se homenaxea nas ras non o merezan , pero hai outras maneiras de recoecer o seu labor sen prexudicar o noso patrimonio. Pensa s por un momento cantos nomes de lugar tradicionais foron varridos dunha zona de Vigo como a de Coia e foron substitudos por outros que nada teen que ver co contorno como son as ras Vilagarca, O Grove, Porrio, etc.

A colocacin dos topnimos sobre as fotografas foi moi laboriosa

32

O segundo grande problema que ten a toponimia galega, e que est presente desde hai cando menos seiscentos anos, a castelanizacin de moitos nomes de lugar. Xa chegaran aos teus odos comentarios sobre a controversia sobre se o nome correcto A Corua ou La Corua e tamn sobre outros topnimos que foron traducidos s bravas ao casteln, sen reparar no significado resultante ou posible, como El Carballino (O Carballio), Puenteareas (Ponteareas), Sanjenjo (Sanxenxo) e moitos outros. Cmpre que saibas que as leis actuais recoecen (xa era hora) como nica forma vlida e legal a orixinal galega, tachando de incorrecta a solucin castel. Aqu, na zona onde vives hai topnimos tamn deturpados ou incorrectos pola interferencia do casteln, non hai mis que ver moitos dos carteis indicadores nas estradas onde figura Valladares en vez do oficial Valadares. Seguro que es capaz de encontrar mis casos. A estas alturas xa sabes que todos os lugares que coeces teen un nome. Ese nome tvollo que poer algun nalgn momento da historia, e podes estar seguro de que non foi unha ocorrencia e a quedou. Tivo que haber algo que poida que na actualidade se nos escape que inspirou aos poboadores deste territorio para ilo bautizando. Anda as, hoxe podes deducir o sentido dalgns topnimos como o de onde estamos, A Sobreira, que o nome comn dunha rbore. Pero hai outros dos que che haba custar mis descifrar qu se agocha tras a etiqueta. Seras quen de dicir que significan Vigo, Balados, Matam, Beade, Zamns ou mesmo Valadares? Sentes curiosidade por saber que significados agochan estes e moitos outros nomes que coeces ou empregar a mido?

Unha mostra do traballo, xa rematado

A actividade ocupou os paneis do baixo do instituto

Estas e moitas outras preguntas respondunolas o profesor especialista en onomstica Gonzalo Navaza, que estivo no instituto no mes de maio para ilustrarnos todo o traballo que fixemos ao longo deste curso. Tamn atendeu, malia non ser este o tema da charla, as preguntas relacionadas co significado dos apelidos de moitos alumnos e acabou ofrecndose a seguir contestando calquera dbida ao respecto.

Dous momentos da intervencin de Navaza diante dos alumnos de cuarto

33

MICRORRELATOS 2010-2011
Como vn sendo costume, este ano o Departamento de Lingua Galega e o Equipo de Dinamizacin da Lingua Galega do IES Valadares convocaron o IV Certame de Microrrelatos en lingua galega, que contou cunha participacin notable por parte do alumnado, anda que no segundo ciclo non houbo textos con calidade abonda como para obter premios. A seguir intentndoo para o vindeiro curso! Os resultados desta edicin foron os seguintes: 1 CICLO Os membros do xurado acordaron conceder os seguintes galardns: 1 premio, consistente nun reprodutor Mp4 e un lote de libros en lingua galega, para a alumna Alba Beatriz Iglesias Besada, de 1 B , quen baixo o pseudnimo Mara Isolina Gato Sardia , presentou o seguinte texto:

O DERRADEIRO SUSPIRO Eu corra e corra tentando escapar daqueles militares que bombardeaban a mia cidade, con ela os meus recordos, a mia vida. Miraba s meus redores e s va mortes, xemidos, dor e sangue. Eu segua correndo dando alancadas sen saber a mia direccin, o nico que poda facer era escapar, agocharme nalgn recuncho. Mirei cara adiante,suspirei,mais de socato estoupou unha bomba diante mia.Era a fin...
2 premio, consistente nun lapis de memoria dixital e un lote de libros en lingua galega, para a alumna Luca Iglesias Silva, de 1 B, que co pseudnimo Untrintadoce elaborou o seguinte minirrelato:

AMOR Unha acrbata do circo sempre lle contaba chistes ao seu noivo,pero el non ra porque era xordo.
2 CICLO O xurado decidiu declarar desertos os dous premios desta categora por non reunir os traballos as condicins mnimas de correccin lingstica ou de esttica esperables para este nivel educativo. A entrega dos premios ter lugar o da 23 de xuo no Centro Cultural de Valadares, no transcurso dos actos de final de curso.

34

Un ano mis, e van dez, os alumnos e alumnas do IES Valadares estamos a preparar cara ao fin de curso das obras de teatro: A visita do Sr. Inspector e Ai que dor! A primeira das pezas ( A visita do Sr Inspector), de autor descoecido, vai dunha clase moi revoltosa (como case todas) que est a espera de que o Sr Inspector de Educacin lle faga unha visita. As alumnas da escola non lle dan moita importancia a este feito e a mestra est desesperada. Esta obra estmola a ensaiar este grupo de alumnos/as : - MNICA FDEZ COSTAS - SARA COSTAS GMEZ - SARA ALONSO PRADO - SILVIA ALONSO PRADO - MARIA LAGO ALONSO - PAULA MOURIO -XOEL VEIGA ALONSO 1 B, 1 B 1 B 1 B 1 B 1 B 1 C

- LARA MARTINEZ COSTAS 1 B

A outra peza (Ai que dor!), unha comedia baseada na vida coti nun hospital ao que un da chega un paciente moi especial ao que lle van diagnosticar algo incrbel. Esta peza tamn de autor descoecido e o noso grupo adaptou algns dos seus dilogos . Estmola a preparar estes alumno/as : 1 B 2 B 2 C 2 C 2 C 4 A 4 B 4 C MNICA FDEZ COSTAS ESTELA MALVIDO ALBA PIRES ESTELA FIGUEROA AIDA VEIGA CRISTIAN BASTOS JESSICA PREZ JULIO CESAR ALONSO

Os ensaios dos dous grupos son entre a sesin da ma e da tarde dos luns, comemos polo tanto no centro e aproveitamos para pasalo ben . O noso director o profesor de msica de 2 de ESO e actual Xefe de estudos do centro. Tamn contamos coa colaboracin do departamento de plstica na realizacin dos decorados dos escenarios. A posta en escena ter lugar probablemente o vindeiro dia 23 de xuo pola tarde no Auditorio do Centro Vecial de Valadares, dentro do programa de actividades de fin de curso.

35

VIAGEM A PORTUGAL

O dia dezoito de Maio, as diferentes turmas de portugus foram de excurso a Portugal. Samos do liceu s nove e fomos de bus para Guimares, o denominado bero de Portugal pois a lenda diz que ali nasceu Portugal. Quando l chegmos, passemos pela cidade, visitando algum museu, cuja entrada era gratuita, e visitmos o castelo e o palcio dos Duques de Bragana. Partimos de Guimares e fomos caminho de Bracalndia. Almoamos ali. No havia muita gente. Ao acabar a refeio montamos nos divertimentos mas pronto comeou a chover em abundncia. Parou um tempo depois e pudemos seguir montando nas diversos passatempos. s seis comemos o caminho de volta para o nosso liceu. Foi uma jornada muito gira.
Iria Rodrguez Rial, 4 C

O instituto, do mesmo

xeito que

un gran club, todos os anos vai renovando o seu

plantel e,

inevitablemente, hai altas e baixas. Nestas pxinas queremos deixar constancia para a historia das imaxes dos alumnos e alumnas que chegaron en setembro ao instituto e doutros que, logo duns anios entre ns, acaban deixndonos. As foi o mercado este curso.

AS FICHAXES

1 ESO-A

1 ESO-B

1 ESO-C

E OS TRASPASOS

40

PCPI

4 ESO-PDC

4 ESO-A

4 ESO-B

4ESO-C

ATA SEMPRE!!!

PASA O TEMPO

Aqu tes unhas imaxes de xente que coeces, pero quizais non dende hai tanto tempo como para recoecelos. A ver se es quen de adiviar de quen s e t r ata . U n h a s pistias: normalmente teen agora menos pelo e seguro que botas varias horas semana preto deles.

XEROGLFICO
Nome de poetisa galega:

SOPA DE LETRAS
Localiza na sopa os seguintes nomes: LAPIS-GOMA-BOLGRAFO-ROTULADORS A C A P U N TA S - C O R E S - E S T O X O SUBLIADOR-PEGAMENTO-TESOIRAS

50ia 500

APQRL AP I SSTUVOS RCPNUTSOCBDAOL P O GM N C A E O C O R E S F E TJ OKHI L MDCEZXPG UCAMSAC APUNT ASA L D D F A O O B R GM A L M M A E B G L C C U R HN U C F E D L E H M E S T O XO E O K N O ML O N U A H I M L T P I T RPOPCRRLCDDAMA O Q OB O L I G R A F OB E G L U O CU D R O D A C P A P U A V T ES O I R A S U CO C O B A A K DO L L A F K D L M O R B B S U B LI A D O R PA A

SOLUCIN: ROSA 50+IA 500 CASTRO (50=L, 500=D): ROSALIA DE CASTRO

42

Sen comentarios

Imtiach de1 A

Taylor Lautner (Crepsculo)

(Songoku)

Adrin de 1 C

O oso Yogui

Neste instituto haivos xente que presume de ter bo ollo para sacar parecidos entre a xente e deu con estes. A ver se a ti che parece o mesmo. Seguro que se miras ao teu redor atopas mis.

E UNS CONTIOS PARA REMATAR...

Por que os de Chandebrito lle botan abono televisin? Pois porque para mirar o Canal Plus ten que estar abonados. Que fan os de Chandebrito enriba dun tractor? Sementar o pnico.

Primeiro acto: Xonn Daz cae do noveno piso. Segundo acto: Pedro Daz cae do noveno piso. Terceiro acto: Roberto Daz cae do noveno piso. Como se chama a obra? Os Daz pasan voando. Un ladrn entra de noite nunha casa e desperta ao propietario, que estaba durmindo. o ladrn dixo: - Busco dieiro! E o home respondeu: - Que boa idea, agarda que prenda a luz e buscamos os dous! Isto son un ingls un alemn e un de Matam, a ver se se guindaban dun edificio e quen sobrevivise levaba 3 millns. Vai o ingls e di pola mia patria! e esfrgase contra o chan. Vai o alemn e di pola mia bandeira! e morre. Vai o de Matam e di: Pola mia patria e a mia bandeira, eu baixo polas escaleiras! Primeiro acto: Sae un "PAVO" cun coitelo. Segundo acto: Sae outro "PAVO" cunha pistola de raios lser. Terceiro acto: Sae outro "PAVO" cunha espada. Como se chama a obra? Os pavos rangers.

43

Mang Mang Liu

Mam, na escola chmanme mafioso. - Ma mesmo vou arranxar iso. - Vale mami, pero que pareza un accidente...

Na elaboracin deste n m e ro d a r e v i s t a A Buguina colaboraron, en maior ou menor grao: Roco, Rebeca, Laura, de 1 A; Silvia, Roberto, Sara A., Sara C., Mnica, Alba Bea, Luca,Isis, Lara, Beatriz, Lois, Nerea, Carmen, Paula A., Paula M., David, Ana, Samuel, de 1 B; Mang Mang, de 2 A, os alumnos e alumnas do PCPI, Alicia R., Jovita, Yago, de 3 A; Alba B. de 3 B; ngela, Silvia, Isis, Sara F., Anta B. de 4 A, Marcos, Sal e Andrea O. de 4 B, Julio Csar, Marta, Alexandra, Cristina, Estela de 4 C. A g r a d e c e m o s a desinteresada colaboracin destes compaeiros, as como doutros que quizais tamn axudaron neste proxecto pero dos que non temos constancia expresa (ou poida que a nosa frxil memoria os tea apartado desta lista, mil desculpas). Tamn nos queremos lembrar dos profes que prestaron amablemente as sas fotos para a seccin de Pasa o tempo, as como dos alumnos que tamn se prestaron para o mesmo.