Documentos de Académico
Documentos de Profesional
Documentos de Cultura
A importancia da auga......................................................................................3 Coecendo a auga de cerca.............................................................................4 A nosa horta ecolxica......................................................................................5 As plantas e a auga ....................................................................................... 6 1 e 2 de Primaria cos animais....................................................................... 8 4 de Primaria e o mar....................................................................................10 3 e 4 de Primaria visitan o Museo do Mar....................................................11 Sadas natureza...........................................................................................12 A Cocacola e o abuso da auga.......................................................................13 Refrns e adivias da auga . .........................................................................14 2 de Primaria aforra auga..............................................................................15 Exposicin fotogrfica.................................................................................... 15 O tesouro de Charles .....................................................................................16 1 de ESO e a auga do planeta......................................................................17 Os pequenos e a auga................................................................................... 18 O Entroido da auga.........................................................................................20 Traballos de plstica sobre a auga................................................................ 25 A nosa lagoa artificial paso a paso.................................................................26 Visita ao veterinario.........................................................................................29 Os misterios do Universo ...............................................................................30 O Ganxes e o Hindusmo................................................................................32 Aparellos de auga...........................................................................................33 Experimentos con auga..................................................................................34 E o vindeiro curso? ........................................................................................36
n d i c e
Non importa quen sexamos, onde esteamos nin que fagamos, todos e cada un de ns dependemos da auga e a necesitamos permanentemente. Necesitmola para estar saudables; tamn para producir e elaborar os nosos alimentos; para o transporte, para a industria, para producir enerxa, para desenvolver investigacins... Necestana tamn os animais e as plantas. Pero despreciamos a sa importancia.
A auga imprescindible para o ser humano e isto todo o mundo o sabe. A auga doce de fcil acceso pois un recurso vital. Pero o que parece que non entendemos que tamn esgotable. Desestimamos a importancia que a auga ten nas nosas vidas, valormola cada vez menos, desprecimola e abusamos dela. A auga un recurso que est mal distribudo no planeta, pero, sobre todo, mal xestionado.
A i m p o r t an ci a d a a u g a
Despois de tido un curso adicado a descubrir, comprender e valorar a auga, o ttulo do noso proxecto Voz Natura, os membros desta comunidade escolar estamos mis preparados para aportar o noso grancio de area na proteccin deste ben tan preciado
sociedade moderna, non posible sen un uso racional da auga potable. Pero, que fai a humanidade? adcase a contaminala, a utilizala como mercadora, a provocar guerras polo seu control e utilizar a sa posesin como dominio sobre os demais.
C o e ce n d o a a u g a d e ce r c a
ue millor maneira de coecer a importancia da auga que experimentar o seu efecto sobre a sade. Os rapaces de 3 e 4 de Primaria visitaron o complexo termal de Mondariz Balneario. O nome do pobo procede precisamente da longa tradicin no aproveitamento das sas augas termais. Despois de catar augas mineromedicinais da Fonte de Peinador, os nenos relaxronse nas piscinas do complexo deportivo. Unha xornada moi satisfactoria para todos!
ara non perder o costume, os rapaces de primaria puxeron a funcionar, un ano mis, a nosa horta ecolxica. Os nenos de 4 plantaron uns bulbos de xacinto para regalar despois o da da nai. Aqui tedes o resultado.
A n o s a h o r ta e co l x i ca
omo bos agricultores, os alumnos de 5, escollemos este da soleado para sementar plantas no noso invernadoiro. Sementamos tres especies distintas: cebolas, allos e leitugas. Todos participamos con moito entusiamo. Agora toca coidalo e vixialo ata que as plantias comecen a medrar e engordar para poder disfrutar delas! Uuhhm, que ricas!
As pla nt as e a au g a
pue hai mellor que un bosque ben coidado para garantir que o ciclo da auga se realice con xito. As rbores axudan a reter auga no chan, evitan a desertizacin e nos regalan a sa sombra e os seus froitos. Despois de recoller no noso viveiro os castieiros e carballos sementados no magosto, os alumnos da ESO subimos a plantalos ao monte Picaraa, un enclave no que temos moito que decir, pois son moitos anos os que levamos coidando del. Tamn as aves teen o seu premio cos nenos e nenas do colexio da Inmaculada. Cada curso constren casias para que poidan aniar e criar sen perigo. Unha boa regada puxo fin a esta actividade tan gratificante.
s pequenos de 1 e 2 de Primaria traballaron as estacins e os diferentes aspectos que teen as rbores ao longo do ano. Mirade que debuxos mis bonitos fixeron Paula Gonzlez, Sara Seijo e Jennifer Abal!
1 e 2 d e Pr i m a r i a c o s a n i m a i s
4 d e P r im ar ia e o m ar
10
3 e 4 v isit an o M u se o d o M ar
O Acuario
s alumnos e alumnas de 3 e 4 de Primaria fixeron unha visita moi interesanta ao Museo do Mar.
11
Sa d as na t ur e z a
arneses!
s alumnos da ESO treparon polas rbores no Ecoparque de Marn, iso s, ben suxeitos polos
omo agasallo por ter gaado o primeiro premio provincial de Voz Natura, na pasada edicin, os nenos de 5 , 6 de Primaria e de 1 da ESO pasaron uns das en Asturias. Visitaron os Lagos de Covadonga e os Picos de Europa que anda estaban cubertos de neve en xuo!. fixeron actividades ao catn do ro Sella, fixeron escalada nun parque de xogos...Pasrono pipa. O albergue no que se hospedaron estaba situado na montaa asturiana e rodeado por ros de auga cristalina. Unha maneira moi agradable de pasar uns das en compaa da natureza.
12
Coca-Cola unha das multinacionais con mis poder no mundo, vez que se trata dunha das menos respectuosas co medio ambiente. Cando se inventou,a comezos so XIX,a Coca-Cola empregbase como un remedio medicinal,o cal contia droga,desta forma,esta multinacional enriquecase de forma notable. Actualmente,esta marca atpase envolta en problemas tanto ambientais como sanitarios, algns deles son: -Os productos de Coca-Cola fabricados na India non poden ser vendidos nos mercados da unin europea,nin dos EE.UU por considerar que non son seguros sanitariamente. Porn, s son vlidos para os hinds. Se un producto non seguro para uns tampouco debe selo para outros. -Non paga a auga que usa na India, utilizando diariamente millns de litros. Esta empresa usa catro litros de auga para producir s o 25% da auga no producto,e o resto,tres litros,convrtese en auga
A C o c a co l a e o ab u s o d a au g a
contaminada que prexudica medio ambiente. -A fbrica de Coca-Cola en Plachimana(India) contaminou terras,a auga e o aire da zona. O nmero de enfermidades aumentou,sobre todo as cutneas.Ademais,secou os pozos. -No estado hind de Carola, a xente est moi preocupada porque Coca-Cola est tomando auga dos seus acuferos usndoa para as sas fbricas, o que est provocando unha severa escaseza nas granxas e nos centros urbanos da zona. -As anlises qumicas realizadas, confirman que na India os productos desta marca presentan altos porcentaxes de pesticidas,en proporcins trinta veces
superiores que as permitidas polas autoridades noreamericanas e europeas. -Podemos ter a impresin de que os europeos e norteamericanos estamos a salvo destas malas prcticas de Coca-Cola, pero en realidade non as... QUE DEBEMOS ESIXIR A COCA-COLA? -Para comezar, que sexa respectuosa co medio ambiente, depurante mximo os seus desfeitos e que as sas necesidades de auga non conleven problemas de escaseza e sanitarios s poboacins prximas s factoras. -En segundo lugar,que a calidade sexa global,cumprindo as mximas garantas para a sade. -Por ltimo,que se impliquen invertindo unha parte dos seus abundantes beneficios en solucionar os problemas da auga que sofre o mundo e que se prev que aumentarn. Traballo de Alai Montoro, 4 de ESO
s alumnos e alumnas de 3 de ESO traballaron diferentes polmicas relacionadas coa auga, como problemas de fronteiras, trasvase do Ebro, a contaminacin, etc. Logo fixeron cartaces en DIN A3 para colocar nas aulas.
13
R e f r ms e a d i vi a s d a a ug a
onitos debuxos fixeron os nenos e nenas de 4 de Primaria para ilustrar as sas adivias e refrns sobre a auga.
14
2 d e Pr i m a r i a a f o r ra a u g a
Carteis feitos polos alumnos de 2 de Primaria dndonos consellos para aforrar auga.
E x p o s i c i n f o to g r f i c a
este o resultado da exposicin fotogrfica sobre a auga. Pedmoslles aos rapaces que trouxeran fotografa nas que o tema central fose a auga. Aparecan bandose, como non, na praia e na piscina. Tamn lavando o coche, ou a louza. Practicando deportes como piragismo ou natacin. Ata haba fotografas de bautizos. Os nenos aparecan sos ou acompaados polos seus familiares. Iso s, houbo poucas foto-denuncias...
15
O te s o ur o d e C h ar l e s
os de 4 de Primaria encntanos inventar relatos, por iso fixemmos este conto sobre piratas que vivan unha fascinante aventura. Este curso fixemos a primeira parte e no vindeiro seguiremos de viaxe co noso amigo Charles. Logo os nosos compaeiros de ESO o representaron cos monicreques no teatro de Titirilandia da nosa biblioteca. Disfrutamos todos moito.
16
O contido de auga do planeta estimada en 1.300 millns de litros. A maior parte dos casos, 97,23%, o almacn dos ocanos e nos casquetes polares de 2,15%, os acuferos, as verdadeiras reservas para home, 0,61%. Os lagos conteen 0,009%, mentres que a cifra descende nos mares interiores ata 0.008%. A humidade do solo se acumula 0,005%, na atmosfera 0,001% e ros s 0,0001% do total. . As principais propiedades da auga son: A auga pura un lquido incoloro, transparente, inodoro e inspido que a nivel do mar ferve a 100C e se conxela a 0C. Grazas as sas cargas elctricas disolve un gran nmero de substancias. indispensable para a existencia de vida posto que todas as reacins qumicas necesarias para que se realicen as tres funcins vitais dos organismos (nutricin, relacin e reproducin) danse no medio acuoso. Presenta unha gran resistencia a cambiar de temperatura, pola que os ocanos son un gran estabilizador trmico e que teen gran influencia no clima. Expndese ao conxelarse, dicir aumenta de volumen, de a que a densidade do xeo sexa menor que a da auga e por iso o xeo flota na auga lquida. Isto provoca que os ocanos, os lagos e os ros conxlanse empezando pola superficie actuando coma un illante trmico, a capa de xeo que frmase, protexe aos seres vivos que habitan no fondo. A auga do fondo queda resgardada do fro exterior presentando temperaturas entre 4 e 5C, o que permite a supervivencia de certas especies. Crese que o planeta Terra formouse hai 4.500 millns de anos. A teora mais aceptada acerca da orixe da Terra a dos planetesimais. Na sa orixe, a temperatura da Terra era moi alta e con numerosos impactos de meteoritos e outros corpos celestes, tamn se producan na sa superficie moitas explosins e erupcins volcnicas que expulsaron atmosfera, entre outras cousas, vapor de auga. Cando a Terra primitiva se foi arrefriando, isto permitiu que o vapor de auga presente na atmosfera primitiva se condensase e se producisen as primeiras chuvias, o que deu lugar formacin dos ocanos. Todo isto suponse que aconteceu hai aproximadamente 4.000 millns de anos. Agora sbese que a Terra o nico planeta que presenta auga en estado lquido.
A auga no planeta
1 d e E S O e a a u ga d o p l an e ta
Contrario crenza popular, a auga un elemento bastante comn no noso sistema solar; principalmente en forma de xeo
Distribucin da auga
e, pouco menos, de vapor. Constite unha gran parte do material que compn os cometas e recentemente encontrronse importantes depsitos de xeo na la. Algns satlites como Europa e Enclado posen posiblemente auga lquida baixo a sa grosa capa de xeo. Isto permite a estas las ter unha especie de tectnica de placas onde a auga lquida cumpre o rol do magma na terra, mentres que o xeo sera o equivalente codia terrestre. A maiora da auga que existe no universo puido xurdir como derivado da formacin de estrelas que posteriormente expulsaron o vapor de auga ao explotar. O nacemento das estrelas adoita causar un forte fluxo de gases e po csmico. Cando este material colisionou co gas das zonas exteriores, as ondas de choque producidas comprimen e quentan o gas. Pnsase que a auga producida neste gas clido e denso. Detectouse auga en nubes interestelares dentro da nosa galaxia, a Va Lctea. Estas nubes interestelares poden condensarse eventualmente en forma dunha nebulosa solar. Ademais, pnsase que a auga pode ser abundante noutras galaxias, dado que os seus compoentes (hidrxeno e osxeno) estn entre os mis comns do universo.
Feito por: Lorena Carracedo, Mara Fernndez, Marta Rodrguez e Sergio Rodrguez de 1 de ESO
17
Os p e q ue r r e c h o s e a a ug a
Hai que tirar so unha vez da cisterna para non desperdiciar a auga, Unai de 5 de E.I.
Sara de semp 6 de E.I. re pec ho a b Cando lav o illa e as af as m ans orro a uga
s nenos e nenas de 6 de E.I. coidan as plantas da sa aula e valoran a importancia que ten a auga nas plantas.
18
ue e Sam Jorge
l de 4
n ucaci de Ed
In fa n t
il
s alumnos e alumnas de 4 e 5 de E. I. participaron nun taller da auga no que traballaron distintod aspectos da mesma: sonoridade, comportamento dalgunhas sustancias en contacto con ela, os estados slido, lquido e gasoso, a sedimentacin.. Todos o pasaron moi ben e aprenderon miotas cousas!
19
E n tr o i d o d a A u ga
ste curso que xa remata, o tema central do noso desfile de Entroido foi a auga. Tivemos peixes, nubes, arcos da vella, marieiros, pescadores, bombeiros, bonecos de neve e ata piratas.
20
21
A pesares das nubes, ese da faca moita calor, tanta que case se nos derrete o boneco de neve...
22
Estrelias de mar e peixes de 1 de Primaria e baistas de 4. Debaixo os profes, sempre tan animados.
23
24
T ra b a l l o s d e pl st i c a s o b r e a a u ga
qui tedes un xeito divertido de aproveitar as botellas de auga de plstico: facendo flores para decorar as paredes. Tamn resulta interesante pintar por separado fragmentos dun debuxo e logo xuntalos nun mural. Desta volta o motivo foi un fondo mario
25
noso proxecto comunitario deste curso foi a construcin dunha lagoa artificial no xardn do cole. Resultou de vital importancia a implicacin dos alumnos e alumnas, sobre todo a dos maiores. Esforzronse moito para facer realidade esta idea. Aqu tedes as fotografas cos pasos que se seguiron na construcin da lagoa.
26
Comprobando que os bordes queden mesma altura. Debaixo, os rapaces axdanlle ao Sr Antonio a colocar unha pedra moi pesada
27
28
Visita ao veterinario
s nenos e nenas de Infantil fixeron unha visita a unha clnica veterinaria de Ponteareas. Al achegronse aos animais seguindo as explicacins dos monitores. Iso si, con moito coidado e hixiene.
29
Os misterios do universo!
s alumnos de 5 de Educacin Primaria, fixemos un gran traballo: cada un de ns realizou o seu propio Sistema Solar. Cunha sinxela cartuli-
na negra e unha pouca plastilina o que tal se pode facer! Que fermoso e como luciron expostos no patio do noso colexio!
Os pequenos de 2 de Primaria tamn nos achegamos ao mundo da electricidade. Aprendimos como funcionan as pilas e o importante que aforrar luz para evitar o deterioro do planeta.
s nenos e nenas de 6 de Educacin Primaria, fixemos estas bonitas maquetas. Todas elas funcionaban con electricidade.
30
as nosas clases de Coecemento do Medio, os rapaces de 5, traemos todo o que pode estar relacionado coa materia.Aqu est Manuel cunha caveira nada mis e nada menos, que dunha serpe!. Os nosos alumnos Manuel Sobral e Simn Teijeiro, comparten con todos ns, dous fsiles: un fsil dun fungo xigante e un fsil dunha especie de caracol primitivo. A todos nos encanta ver todas estas curiosidades cada vez que traen algo as a clase. Que misterios
agocha a Natureza!! Tamn os alumnos de 2 de Primaria sabemos moito de Ciencia e Tecnoloxa e se non mirade que experimentos tan chulos fixemos!. Na nosa clase celebramos o Ano Internacional da Qumica comprobando as curiosas propiedades de moitos dos productos que temos na casa. Sementamos garabanzos, tinguimos craveis de cores moi diversas e ata probamos a medir a inclinacin do Sol. Que vos parece?.
31
xisten moitos ritos e lendas que teen que ver coa auga. Nalgunhas relixins ten un caracter purificante. Oa alumnos de 3 e 4 de ESO traballaron
O G a n x e s e o h i n d u s mo
hindues, dado que cren que este representa a unha deusa chamada Maa Ganga (nai Ganxes). Ao longo do ro atpanse numerosos lugares sacros para os hinds, inclundo as cidades de Benars e Haridwar. Crese que cada inmersin no ro serve para expiar un pecado. Ademais, depositar as cinzas dun cadver no Ganges evita o ciclo das reencarnacins ao defunto. Os hinduistas realizan continuas peregrinacins ao ro para baarse nel ou meditar nas sas beiras.
diferentes aspectos destes rituais nalgunhas relixins. Este s traballos foros expostos na aula.
importantes son aqueles nos que se inclen ritos de paso, como son o nacemento e cando o neno come por primeira vez comida slida (arroz). Entre os ritos que veen a continuacin, inclese o primeiro corte de pelo (para un neno) e a purificacin despois da primeira menstruacin (para unha nena), o matrimonio, e a bendicin para as embarazadas, para que tean un fillo home e para asegurar as un parto sen dificultades e que o neno sobreviva o seis primeiros das despois do nacemento, que son os mis perigosos (para o que se encomendan a Shashti, a deusa do Seis). As ltimas cerimonias son as da morte (cremacin e, se posible, que as cinzas sexan esparexidas polo Ganges, o ro sacro) e a ofrenda anual aos antepasados mortos. Feito por Pablo
Novoa e Mateo Glez. de 3 de ESO
O ro Ganges un dos grandes ros do subcontinente indio, que fle en direccin este desde o norte da India cruzando a chaira do Ganxes at Banglads. O ro nace no Himalaya occidental, e tras 2510 km de percorrido desemboca formando, co ro Brahmaputra o maior delta do mundo, o delta do Ganxes, no golfo de Bengala. C o n t a mi n a c i n A polucin do ro Ganges incrementouse de forma alarmante nos ltimos anos. Os productos que o contaminan inclen restos das cremaciones humanas, esqueletos de animais, augas residuais e desperdicios das fbricas.
Orixe
Rituais
O ro e o h in duism o
Desde o mis importante at o menos transcendente dos deuses hinds obxecto de veneracin tanto en cerimonias pblicas como no mbito da intimidade familiar. Dadas as bases sociais do hinduismo, os actos mis
32
A par e llos d e au ga
s alumnos e alumnas de 1 de ESO traballaron diversos artiluxios que funcionan con auga: a bola fonte, o cambn, os vasos comunicantes, o martelo hidrulico, a turbina, a clepsidra, o transbordador o tubo Pilot, o parafuso de Arqumedes e fonte de Hern. Cada rapaz elaborou un cartel co seu traballo e logo fixeron unha bonita exposicin no patio.
unha mquina gravimtrica utilizada para a elevacin de auga, faria ou cereais. Basase nun parafuso que se fai xirar dentro dun cilindro oco situado sobre un plano inclinado, e que permite elevar a auga situada por debaixo do eixo de xiro.
Parafuso de Arqumedes
Foi ideada polo matemtico grego Hern de Alexandra.Compena dous recipientes comunicados entre si. As vlvulas regulan o paso dun recipiente a outro modificando as a presin do aire que, finalmente, forza a sada do chorro de auga dende o segundo deles.
Fonte de Hern
33
Os traballos concluronse con diferentes aspectos da utilizacin humana da auga e as consecuencias que leva: o seu potabilizacin, os problemas derivados do seu uso, a contaminacin e a depuracin de augas contaminadas ou residuais como unha necesidade imperiosa se non queremos que a auga se converta nun recurso non renovable. QUE AUGA A MELLOR?
auga na Terra: a hidrosfera .Os alumnos e alumnas de 1 e 2 de ESO realizamos traballos sobre a hidrosfera e o seu compoente esencial: a auga. Estudiamos as circunstancias que fixeron da Terra o nico planeta do sistema solar con auga lquida en abundancia, a orixe da auga na Terra, a sa distribucin, as caractersticas das augas ocenicas e continentais, o ciclo da auga ou ciclo hidrolxico e as propiedades da auga.
E x p e r i me n to s co a a u g a
Con esta actividade, os alumnos e alumnas identificamos polas sas caractersticas organolpticas que auga a mis adecuada para beber entre un grupo de recipientes que conteen este lquido xunto a outros compoentes disoltos. O criterio diferenciador ser que a auga cumpra tres condicins: que sexa incolora, inodora e inspida.
2:colocamos a botella con auga quente na tina e taponamos a botella con auga fra con a cartulina 3:colocase a botella con auga fra enriba da botella con auga quente Cando se quita a cartolina a auga quente sube cara o sitio da auga fra,cambiandose de sitio.Cando o fixmos en clase non nos sau moi ben xa que entrou un pouco de aire nas botellas Conclusin: A auga quente ao ter menos densidade sube.
1:enchese as das botellas unha con auga quente e o colorante e a outra con auga fra
Na fotografa estn na parte superior: Juan Camilo, Ivan e Carlos lvarez e na parte inferior: Manuel Cima, Pablo e Sergio.
34
Colexio La Inmaculada Memoria Voz Natura 2010-2011 A AUGA PODE ENFRIAR MIS seguintes: cubios de xeo, tina, sal grosa, termmetro
1 - Colocamos un pouco de auga e os cubios de xeo na tina, e medimos a temperatura e anotmola. 2 - Botamos a sal (un paquete enteiro), ata cubrir os xeos; volvemos medir a temperatura, anotamos e comparamos este resultado co anterior, que diferenza hai?
Agora, observamos que a temperatura baixou, a diferenza de temperatura de 8 C menos. Esta experiencia gustounos moito porque aprendiamos vez que nos divertimos.
Na fotografa estamos o grupo de alumnas de 1 de ESO, de esquerda a dereira: Alicia, Dbora, Laura Torres, Laura Rodrguez , Noelia, Andrea e Rosana.
Os mares e ocanos teen unha cantidade media de sales de 35 g/L. O mis abondoso deles o cloruro de sodio ou sal comn. Para fixar o concepto de salinidade maria, pdese preguntar aos alumnos como fabricaran 2 L de auga do mar. Teran que determinar que son necesarios 70 g de sal. Os mis agudos caeran na conta de que habera que dispor de diversos tipos de sales en diferentes proporcins. Os ocanos conteen a maior parte da auga da hidrosfe-
ra, son adecuados para que vivan neles moitos seres vivos e moderan o clima. Os ocanos son os maiores depsitos de auga da Terra, grande diversidade dos biomas marios. Para rematar o estudo da auga algns rapaces de 1 de ESO realizaron murais sobre os ecosistema acuticos mario e de ro e sobre o ciclo da auga e a sa viaxe aorredor do planeta Terra.
Mara Fernndez
Borja
Aitana
35
E o vindeiro curso.....