Borrador Plan de Convivencia

IES FRAGA DO EUME Data: Abril 10
Elaborado por: Lois Rguez

Plan de Convivencia: Borrador
SITUACIÓN DO CENTRO
O Instituto de Educación Secundaria “Fraga do Eume” é un centro público e, como tal,
gratuíto; dependente da Consellería de Educación e O.U. que abriu as súas portas no ano
1987.
O espacio físico do centro consta dun edificio de planta baixa e dous pisos onde se parte
docencia. O centro dispón tamén de pavillón polideportivo cuberto, campo de balompé,
pista de hoquei e aulas específicas de música, audiovisuais, biblioteca, tecnoloxía,
laboratorio, plástica, 3 aulas de informática e aulas-taller de cociña, cafetería, comedor e
restaurante.
O Instituto encóntrase ubicado na localidade de Pontedeume, e co I.E.S. Breamo,

representa a oferta educativa pública da educación secundaria obrigatoria e post-obrigatoria
da comarca de Pontedeume.
O Centro encóntrase enmarcado no seguinte ámbito:
Xeográfico: O municipio de Pontedeume ocupa a beira meridional da ría de Ares formada

polo río Eume. Forma parte da comarca do Eume xunto con outros municipios como é
Monfero, Capela, As Pontes e Cabanas.
As infraestructuras de comunicación son bastante densas, destacando: a nacional 651 de
Ferrol a Betanzos, e a autoestrada do Atlántico. Ademais temos outras estradas secundarias
como a LC 152 Cabanas - As Pontes, Pontedeume - Miño pola costa e outras secundarias
de carácter local.
Habemos falar tamén do ferrocarril, onde Pontedeume está situado na liña Betanzos -Ferrol.
O municipio de Pontedeume está situado no golfo Ártabro e podemos distinguir dúas áreas
xeográficas. Unha é a relativamente ampla vega que se forma no fondo da ría, onde están as
parroquias de Ombre, Nogueirosa, 0 Vilar e a mesma vila. Unha pequena serra, formada
polas estribacións da Serra da Loba, cerra o val polo sur, coas súas máximas alturas no
monte Queimado (403 metros), Allegue (411 metros) e Castrelo (329 metros).
Outra zona é a estreita franxa costeira que se abre hacia a boca da ría ó pe do monte
Breamo, onde están as parroquias de Centroña e Boebre.
A costa e xeralmente abrupta e alta, coa praia de Ber como accidente máis significativo.
A parroquia de Andrade é a única que non se encontra dentro desta división, e a máis
interior e alongada da costa.
A poboación alcanza os 8.881 habitantes, cunha densidade de 292 habitantes por

quilómetro cadrado. A principal concentración se da na vila, con 4.607 habitantes; o resto
se atopa diseminado polos 29,5 kilómetros cadrados da superficie do municipio.
IES Fraga do Eume Plan de Convivencia 1

Socioeconómico: Algo máis da metade da súa poboación activa traballa no sector terciario,
no porto, o comercio, os servicios persoais e recreativos, hostalería, ensinanza,
administración pública, finanzas e transporte interior, en termos porcentuais é o 52,4% do
total. Na súa rama industrial, á que se dedica o 31,3% dos activos, destacan as actividades
derivadas dos productos primarios, madeira e láctea, así como as de artes gráficas. Na
construcción emprégase o 10% da poboación ocupada do municipio.
A agricultura xa non ocupa unha importante posición no municipio, so o 4,8% da

ocupación. Desenvólvese basicamente no grupo familiar, cunha dedicación de tempo
parcial. A gandería apenas é importante. A actividade pesqueira e marisqueira é case
residual ocupando moi poucas persoas na actualidade.
Cultural: O grao de cualificación profesional aumentou considerablemente. Case o 30% do

total da poboación ocupada son traballadores cualificados na industria
Laboral: Do análise da poboación ocupada segundo situación socioprofesional extraese que

o grupo abertamente maioritario é o dos asalariados, o 76%. Do que un 55,5% son
asalariados fixos e o 25,5% restante, eventuais. Polo demais se trata dunha condición
ascendente, desde o 66,9% de 1980 ata o 76% do 1998.
En Pontedeume pusoxe en marcha un Parque Empresarial con dúas importantes empresas

xa instaladas e unha capacidade de ampliación do solo ata as 800 Has. Este dispositivo
permítelle desenvolver as ofertas do seu tecido productivo.
O alumnado da ESO procede na súa maioría dos centros públicos (dos concellos limítrofes)
que a rede de centros adscribe: C.E.I.P de Andrade, C.E.I.P., Eladia Mariño, ademais recibe
alumnos do C.E.I.P. Mosteiro de Caaveiro, comprendendo a zona educativa as localidades
de Doroña, Andrade, Taragoña, San Martín do Porto, Lavandeira, etc. O traslado do
alumnado de ensinanza obrigatoria ó centro prodúcese por transporte escolar gratuíto,
xestionado e financiado pola Consellería de Educación. O alumnado que utiliza o transporte
escolar e non dispón de tempo suficiente para desprazarse a comer ás súas localidades,
dispoñen de beca para comer no instituto.
O noso alumnado procede de familias de extracción social variada, se ben maioritariamente

son da zona rural.
Dende o ano 1999, o instituto dispón dunha Asociación de Pais de Alumnos, cos que se
establece unha estreita colaboración.
O número total de Profesores é de 50.

Na actualidade impártense ensinanzas de:

Ensinanza Secundaria Obrigatoria (ESO)
Bacharelato de Ciencia e Tecnoloxía
Bacharelato de Humanidades e Ciencias Sociais
Ciclos Formativos da Familia de Hostalería e Turismo

Ciclo Formativo de Grao Medio de Servicios de Restauración
Ciclo Formativo de Grao Medio de Cociña e Gastronomía
Ciclo Formativo de Grao Medio de Cociña e Gastronomía Réxime Modular Adultos
Ciclo Formativo de Grao Superior de Restauración
Ciclos Formativos da Familia de Industrias Alimentarias

Ciclo Formativo de Grao Medio de Panadaría Repostaría e Confeitaría.
Programas de Cualificación Profesional Inicial

PCPI de Servicios en Restauración.
O número de alumnos e alumnas no centro é arredor de 180 alumnos de ESO e

Bacharelatos e arredor de 150 alumnos nos distintos Ciclos Formativos.
XUSTIFICACIÓN
Na LOE se explicitan os valores nos que a lei se fundamenta : valores que promoverán a
liberdade persoal, a responsabilidade, a cidadanía democrática, a xustiza , a solidariedade.
No plan de convivencia de centro recolleranse os procedementos que procurarán a
consecución deste obxectivo.
O Plan de Convivencia do IES Fraga do Eume preséntase como unha proposta aberta e
flexible da mellora da convivencia escolar, aberta a participación de tódolos sectores da

comunidade educativa e promotora da implicación de todos eles dende o convencemento de

que supón un beneficio para todos.
Co presente PC iníciase un proceso de mellora da convivencia para dar resposta aos
cambios da sociedade dende unha perspectiva que plantexa a necesidade de establecer
relacións dende unha base ética coa que comezar procesos de corresponsabilidade,
recoñecemento e confianza , con especial atención ao desenrolo ético, socio-afectivo e
intelectual do alumnado.
A educación , como factor de progreso,de cohesión social e de desenrolo persoal e social
debe ser pensada en clave humanizadora. A calidade da convivencia escolar incidirá
directamente na convivencia social .Aprender a vivir xuntos no centro educativo como
lugar privilexiado para o exercicio da cidadanía democrática sentará as bases para unha
democracia auténtica.
Dende esa visión o Plan de Convivencia será o instrumento que busque conseguir unha
especial relación comunicativa entre todos os membros , favorecendo a mellora dos
aspectos contextuais e organizativos nos que teñen lugar os procesos de ensinanza
aprendizaxe.
ANTECEDENTES
O Observatorio da Convivencia Escolar do IES Fraga do Eume constitúese no primeiro

trimestre do curso académico 2007-2008 composto polo Director , o xefe de estudios ,
dous representantes do profesorado , a orientadora, un representante do alumnado, unha
representante das familias e unha representante do persoal non docente coas seguintes
funcións :
 Dinamizar o plan de convivencia de centro

 Elaborar un informe anual da análise da convivencia
 Informar trimestralmente ao Consello Escolar

 Coordinar as actuacións conxuntas dos ámbitos implicados relacionados coa mellora do

clima de convivencia
 Propoñerlle á Administración educativa as medidas oportunas para a mellora da
convivencia
O Observatorio para a Convivencia Escolar de centro é un órgano colexiado para
reflexionar e investigar en relación co estado da convivencia no centro e deseñar estratexias
que se deberán adoptar para o fomento da cultura da paz e para mellorar o clima da
convivencia escolar.
Funciona en pleno coa celebración de tres reunións anuais de carácter ordinario, unha por
trimestre, e con carácter extraordinario , cantas veces sexa convocado pola presidencia, a
instancia propia ou a proposta de , polo menos , unha terceira parte dos seus membros.
As actuacións levadas a cabo polo Observatorio da Convivencia Escolar do IES Fraga do
Eume durante o curso 2007-2008 pode , entre outros medidores, servir como punto de
partida para a análise da situación da convivencia do centro previa á aplicación do Plan de
Convivencia:
O Xefe de Estudios presentou nas dúas últimas reunións trimestrais preceptivas informes
que recollían a estatística de incidencias e conflitos e a súa tipoloxía. Destes informes
pódese concluír que a conflitividade no centro debíase , na maioría dos casos, a condutas
disruptivas na aula. Sen que estas situacións puidesen ser cualificadas de alarmantes ou
imposibles de atallar, atopábanse concentradas nun dos grupos de 2º ESO e provocadas por
alumnado desmotivado, esperando o momento de cumprir os 16 anos para incorporarse ou
ben ao mundo laboral ou a outras saídas académicas e estaban a producir un claro malestar
entre o profesorado e o resto do alumnado. Na actualidade está deseñado un protocolo de
actuación en caso de conducta disruptiva. (Anexo I)
Asemade , o OCE reuníuse en dúas sesións extraordinarias máis, convocadas polo

Director, para dar resposta a dúas situacións de maltrato entre iguais. Estes conflitos , de
carácter máis preocupante, levaron a que a Dirección elaborara un protocolo de actuación
para estes casos (anexo III. Protocolo Maltrato entre iguais)

Durante o curso 2008-09 o observatorio da Convivencia realizou varias reunión para

analizar a documentación dispoñible e sentar as bases para a elaboración deste documento.
Estableceuse a dinámica de realizar e analizar os datos facilitados pola XE a través do
informe trimestral de Convivencia (anexo IV), no que se rexistran o total de incidencias,
por grupos, nº de alumnos dentro de cada grupo, tipoloxía de incidencia, e medidas
correctoras adoptadas.
No curso 2009-10 a dirección asume no último trimestre a redacción definitiva do plan de

convivencia. Tense en conta un feito moi destacado que é a reducción de incidencias en
ESO e BAC, e o destacado incremento nos ciclos medios, principalmente de primeiro ano e
no novo grupo de PCPI, sendo o máis habitual pequenas faltas de orde que desembocan en
falta de disciplina ante a corrección por parte do profesorado, existen tamén en menor
número desencontros entre o alumnado que rematan por xenerar un clima de incomodidade
no grupo.
Aínda que as relacións entre os distintos membros da comunidade educativa son , en xeral,
fluidas e respetuosas, aprécianse algunhas dificultades, especialmente entre alumnos, para
resolver as súas diferencias mediante o diálogo. No curso 2007-2008, ante esta situación,
escomezouse a usar a mediación como ferramenta de resolución pacífica de conflitos…..
(Anexo V Plan de mediación escolar)
DIAGNÓSTICO
As ferramentas de diagnóstico usadas foron:
Enquisas a pais, alumnado e profesorado
Análise de Informes de Convivencia (Anexo IV)
Aínda que as enquisas foron distribuídas o pasado curso, dado o baixo nivel de
participación non puidemos extraer datos significativos das mesmas polo que esperamos a
que no período de alegacións ó borrador do plan se realicen as aportacións que consideren
oportunas os distintos membros da comunidade educativa.

OBXECTIVOS
 Fomentar na comunidade educativa os valores democráticos e actitudes de

respeto, solidariedade, tolerancia, liberdade e responsabilidade
 Fomentar actitudes de rexeitamento da violencia ou agresividade
 Impulsar relacións de comunicación fluída e respetuosa entre os distintos
sectores da comunidade educativa
 Coñecer e poñer en práctica estratexias de resolución pacífica de conflitos
 Facilitar un clima social que favoreza a convivencia, o respeto e a tolerancia
 Facer da educación en valores a base da cultura do centro
 Favorecer e impulsar a participación e de tódolos sectores na toma de decisións
 Facilitar e promover a relación familia-centro
 Fomentar a participación e integración do alumnado no centro
 Manter e coidar as instalacións do centro
RESPONSABLES DA ELABORACIÓN , DIFUSIÓN E DESENVOLVEMENTO DO PLAN
Durante o pasado curso 2008-2009 traballouse no observatorio da Convivencia sobre o Plan

de Convivencia do Centro. Neste curso tamén se nomeu a unha profesora como
dinamizadora específica do Plan de Convivencia. A súa función foi a de coordinar e
recoller a documentación elaborada.
Realizáronse 3 reunións nas que se analizaron borradores dos distintos materiais
elaborados. Nestas reunións os distintos membros da comunidade educativa puideron facer
as súas aportacións que foron sometidas a discusión e debate. O presente plan recolle as
conclusións desas reunións.

ACTUACIÓN RESPONSABLES CRONOLOXÍA

Elaboración de anexos Dirección curso 2007-2008
intervención
Elaboración protocolo Dirección curso 2007-2008
maltrato entre iguais
Elaboración de Profesora dinamización Curso 2008-2009
protocolo de convivencia
mediación Orientadora
Difusión alumnado Orientadora e titores Curso 2009-2010
Difusión profesorado e Dirección Curso 2009-2010
pais
Redacción definitiva Dirección Curso 2009-2010
do Plan
Aprobación Claustro e Consello Escolar Curso 2009-2010
Durante o presente curso a dirección asume a función da redacción definitiva do plan a
partir dos documentos xerados no curso anterior, para o cal dende a dirección se elabora un
borrador do plan que é sometido a unha fase de consulta e aportacións por parte de toda a
comunidade educativa.
Preténdese que as aportacións se poidan realizar dun xeito áxil e doado, asemáde tamén
pretendemos que o proceso de aprobación nos órganos colexiados sexa dinámico polo cal o
procedemento será o seguinte:
 Elaboración borrador por parte da dirección: antes do 15 de Abril
 Difusión ó resto da comunidade educativa e período de aportacións: ata o 10 de
Maio
 Redacción do borrador 2 que incluirá en cursiva e sombreado as novas achégas e
quen as realiza: ata o 15 de Maio
 Reenvio do borrador 2 ó resto da comunidade educativa: 15 de Maio
 Aprobación en órganos colexiados:
 Nunha primeira rolda someterase a votación o plan de Convivencia na súa
totalidade.
 De non saír aprobado, someterase a votación o plan de convivencia POR
EPÍGRAFES, e dicir, irase votando cada un dos puntos do plan tendo en conta as
achegas realizadas que tamén se someterán a votación.
ACTUACIÓNS CONCRETAS E CRONOLOXÍA
DIRIXIDAS Ó ALUMNADO
Accións Metodoloxía/Recursos Temporalización
1º e 2º da ESO, Realizado por Atalaia
1. Obradoiro de educación en Curso 08-09
Social (en colaboración co Concello de
valores Curso 09-10
Pontedeume)
2. Atención individualizadas do
alumnado con conductas Por derivación de DO ou XE Curso 09-10
disruptivas
Botellón Cívico, realizado por Xeneme Curso 08-09
3. Obradoiro de Saúde
Curso 09-10
Formación a cargo de Atalaia Social
Curso 08-09
4. Programa de mediación (colab Concello Pontedeume)
Curso 09-10
5. Atención en Aula de convivencia

Pendente curso 10-11
6. Ludoteca
Pendente curso 10-11
7. Campañas de limpeza e coidado

Curso 07-08,08-
do centro Coordinadas pola vicedirección
09,09-10
8.
9. Xornadas de fomento do consumo Plan Valora Curso 07-08,08-
responsable 09,09-10
10. Educación social específica e Existe nalgún caso en colaboración co
persoalizada Concello de Cabanas Curso 08-09
11. Apertura bibliotecas tardes Curso 08-09
12. Plan PROA, inclue apertura Curso 09-10

bibliotecas tardes
13. Obradoiro de prevención de Programa botellón cívico dirixido a 4º de Curso 08-09
drogodepencias ESO impartido por Xeneme Curso 09-10

DIRIXIDAS Ó PROFESORADO
Accións Metodoloxía Temporalización
Técnicas de resolución de Curso CFR No curso 2006-2007
Conflictos
Formación inicial e permanente Xornadas

en Consulta de material
-Técnicas de motivación bibliográfico
-Habilidades sociais
-Resolución de conflitos Cando se estime
-Acoso escolar necesario

DIRIXIDAS ÁS FAMILIAS
Obradoiros para a mellora da Colaboración e Cando se estime
comunicación cos adolescentes : implicación da ANPA necesario
Axudar a estudar
A prevención do consumo de
drogas
A negociación…
Obradoiros de prevención de
conflito e acoso escolar
DIRIXIDAS Ó CENTRO
Revisión anual das normas Revisar o Regulamento de réxime Pendiente de revisión
de convivencia interno
Xornadas de convivencia
DIRIXIDAS Á CONTORNA

Coordinar os recursos Co Concello de Pontedeume existe
existentes no contorno para a na actualidade unha colaboración
mellora da convivencia estreita neste eido.
(outros centros,
Concello,ONGs, centros de
saúde …) Establecer contacto co
Concello de Cabanas
RECURSOS DISPOÑIBLES NO CENTRO

 Atención á diversidade
 Regulamento de Réxime Interior (revisar )
 Inclusión nas Programacións didácticas das distintas áreas ou materias da educación en
valores
 Función titorial e orientadora (PAT revisar, engadir, modificar para que o PAT sexa
de xeito organizado e estruturado unha ferramenta para a prevención de conflitos e a
mellora da convivencia, e que reflicta o que xa se está a traballar na actualidade.
 Implicación e compromiso do Equipo Directivo na mellora da convivencia do centro
 Departamento de Orientación
 Observatorio da convivencia de centro
 Responsable de Convivencia, profesores garda convivencia
 Aula de Convivencia
BIBLIOGRAFÍA E ENLACES WEB

Completar

PROTOCOLO DE ACTUACIÓN ANTE SITUACIÓNS DISRUPTIVAS EN AULA
DISRUPCIÓN EN AULA APERCEBIMENTO ORAL

(alumn@) (profesor@)
O abandono de aula será con

ABANDONO AULA e material de traballo específico e
COMPARECENCIA EN X.E posterior parte de incidencias que se
(profesor@) deberá entregar en X.E.
CUBRIR PARTE
INCIDENCIAS ANÁLISE SITUACIÓN COMUNICACIÓN A
(profesor@) E REXISTRO TITOR@ E PAIS
(Xef@ estudos) (Xef@ estudos)
ou
ESTABLECEMENTO
MEDIDAS
TRABALLO EN AULA DE TRABALLO CON MATERIAL CORRECTORAS (si é
CONVIVENCIA con ESPECÍFICO CONVIVENCIA o caso, oído titor e
(1ª, 2ª e 3ª incidencia disruptiva)
material específico da (alumn@) profesor e país?)
materia proporcionado (Xef@ estudos)
polo profesor
(alumn@)
O material específico de convivencia
é o indicado no anexo II, este material COMUNICACIÓN A
invita á reflexión e interiorización da OBSERVATORIO
SUPERVISIÓN POR APOIO D@ actuación d@ alumn@ e ó
PROFESOR@ DE RESPONSABLE DE compromiso de cambio de actitude CONVIVENCIA
GARDA convivencia CONVIVENCIA Traballará con este material o X.E. (informe trimestral)
Ou a persoa responsable de (Xef@ estudos)
Convivencia ou Orientadora
Anexo I Protocolo disrupción Elaborado por: Lois Rguez
Ante una situación disruptiva na aula por parte dun alumno utilizarase o seguinte
protocolo de actuación:
1. APERCEBEMENTO ORAL POR PARTE DO PROFESOR.
Se a situación é continua e se impide o desenvolvemento normal da actividade,
2. ABANDONO DE AULA E COMPARECENCIA ANTE XEFE DE

ESTUDOS
O abandono de aula será con material de traballo específico
O profesor cubrirá o parte de incidencias e o entregará en X.E.
Se o profesor non entrega o parte de incidencias se entende que non desexa que
se adopten medidas nin que quede rexistrado o incidente.
3. ANÁLISE DA SITUACIÓN E REXISTRO
O X.E. rexistrará a incidencia tras analizar o parte de incidencias e escoitar ao

alumno. (posibilidade de utilizar un parte compartido).
O X.E. comunicará a incidencia ao titor/a
O X.E. comunicará a incidencia aos pais mediante chamada telefónica ou por

correo se é preciso tras valorala gravidade da mesma.
4. TRABALLO CON MATERIAL ESPECÍFICO CONVIVENCIA
A 1ª e 2ª incidencia disruptiva de un alumno se traballará con material específico

que invita á reflexión por parte do alumno sobre a súa actuación e se buscará un
compromiso de cambio de actitude. (ANEXOS II a e b)
Este traballo será supervisado polo Xefe de estudos, a orientadora ou a persoa

responsable de convivencia ou de garda de convivencia. En calqueira dos casos
o profesorado encargado terá unha formación específica neste eido.
5. TRABALLO EN AULA DE CONVIVENCIA
A 3ª e seguintes incidencias por parte dun alumno conlevará un traballo na aula

de convivencia. Este traballo é o mesmo que se realiza na clase e deberá ser
proporcionado polo profesorado.
Anexo I Protocolo disrupción Elaborado por: Lois Rguez
A supervisión deste traballo correrá a cargo do profesorado de garda

(específico), co apoio da equipa directiva.
6. ESTABLECEMENTO DE MEDIDAS CORRECTORAS *
O X.E. procederá ao establecemento de medidas correctoras se a incidencia así o

precisa tras escoitar ao profesor, ao titor/a e aos pais do alumno.
7. OBSERVATORIO DE CONVIVENCIA.
O X. E. presentará un informe trimestral das incidencias e das medidas

adoptadas ante o observatorio.
*o establecemento de medidas correctoras pode ocorrer ao longo do proceso

dependendo da gravidade da incidencia.
PROTOCOLO DE ACTUACIÓN ANTE SITUACIÓNS DISRUPTIVAS EN AULA
DISRUPCIÓN EN AULA APERCEBIMENTO ORAL

(alumn@) (profesor@)
O abandono de aula será con

ABANDONO AULA e material de traballo específico e
COMPARECENCIA EN X.E posterior parte de incidencias que se
(profesor@) deberá entregar en X.E.
CUBRIR PARTE
INCIDENCIAS ANÁLISE SITUACIÓN COMUNICACIÓN A
(profesor@) E REXISTRO TITOR@ E PAIS
(Xef@ estudos) (Xef@ estudos)
ou
ESTABLECEMENTO
MEDIDAS
TRABALLO EN AULA DE TRABALLO CON MATERIAL CORRECTORAS (si é
CONVIVENCIA con ESPECÍFICO CONVIVENCIA o caso, oído titor e
(1ª, 2ª e 3ª incidencia disruptiva)
material específico da (alumn@) profesor e país?)
materia proporcionado (Xef@ estudos)
polo profesor
(alumn@)
O material específico de convivencia
é o indicado no anexo II, este material COMUNICACIÓN A
invita á reflexión e interiorización da OBSERVATORIO
SUPERVISIÓN POR APOIO D@ actuación d@ alumn@ e ó
PROFESOR@ DE RESPONSABLE DE compromiso de cambio de actitude CONVIVENCIA
GARDA convivencia CONVIVENCIA Traballará con este material o X.E. (informe trimestral)
Ou a persoa responsable de (Xef@ estudos)
Convivencia ou Orientadora
IES FRAGA DO EUME
Rúa Ricardo Sánchez nº 3
15600 Pontedeume
A CoruñaIES VFRAGA DO EUME
PROCEDEMENTO:PROFESORADO DOCUMENTO:PARTE DE INCIDENCIAS DE AULA
DATA: CURSO: HORA:
PROFESOR:
ALUMNADO:
INCIDENCIA:
DECLARACIÓN DO ALUMN@ ATENDIDO POR:____________________________________
Pontedeume a,_______________________________ Asdo:

........................................................
Ies Fraga do Eume CONVIVENCIA
Alumnado que acude por 1ª vez ou por 2ª vez con distinto motivo
Alumno:
Curso e Grupo:
Por favor le, reflexiona e contesta ás cuestións que aparecen a continuación
Que pasou e cal foi a miña reacción?
Que conseguín?
En que mellorou a miña situación?
Como me sinto?
Que poido facer para resolver esta situación?

A partires de agora, cal é o xeito máis intelixente de actuar ante unha situación
similar?
COMPROMISO PERSOAL
A partires de agora, para mellorar a miña actuación persoal, comprométome a:
Data:
Asinado: @ alumn@...........
Ies Fraga do Eume CONVIVENCIA Ficha 2
Alumnado que acude por 2ª vez pola mesma causa
Alumno:
Curso e Grupo:
Unha vez que leas e reflexiones sobre a ficha que cubriches a última vez
contesta ás cuestións que aparecen a continuación:
Escribe os teus compromisos que aparecen na ficha I
De todo o que plantexache, Que saíu mal? Porqué?
Que podes facer para que as cousas saían mellor?
NOVO COMPROMISO PERSOAL

A partires de agora, para mellorar a miña actuación persoal, comprométome a:
Data:
Asinado: @ alumn@...................................................
Protocolo de actuación ante o maltrato entre iguais no
centro educativo : PLAN DE INTERVENCIÓN
• Comunicar a situación de maltrato no centro escolar ante :

-un profesor ou profesora co que poida existir máis confianza
-o/a titor/a
-o Departamento de Orientación
-o Equipo Directivo
Calquer membro da comunidade educativa que teña coñecemento sobre unha

situación de maltrato deberá comunicarlo á dirección , ben por escrito ou de
forma verbal solicitando unha entrevista
• O Director ou persoa do centro en quen delegue , deberá

AXENTES
Recoller información utilizando o documento” recollida de información “
Citar á familia do alumno/a agredido/a en entrevista individual para darle a

coñecer o alcance da situación e recabar información
Citar á familia do alumno/a agresor/a en entrevista individual para darle a

coñecer o alcance da situación, as actuacións legais que competen ao centro
educativo , recabar información e solicitar a súa implicación para a solución
do conflicto
Análise da información e decisión das medidas correctoras : Plan de Observatorio

Intervención Convivencia
Seguimento e avaliación do Plan de Intervención

Actuacións co alumnado implicado
Alumno/a :
Alumno/a:
Espectadores/as:
O grupo de clase :
Todo o alumnado :
Actuacións coas familias
Actuacións cos equipos docentes
Recursos
Temporalización
Seguimento e avaliación
PROPOSTA DE MEDIDAS CORRECTORAS
• Petición de disculpas verbal e por escrito

• Compromiso/contrato por escrito de modificación da conducta agresiva
• Participación nun proceso de mediación
• Realización de traballos específicos en horario non lectivo relacionados co dano
causado
• Realización de tarefas relacionadas coa mellora da convivencia no centro
• Proposta de participación en programas específicos de habilidades sociais
con autorización e implicación familiar fóra do horario lectivo
• Amoestación
• Comparecencia puntual e periódica ante o Xefe de Estudios  entrevistas
de seguimento
• Suspensión do dereito a participar en actividades complementarias e
extraescolares
• Suspensión do dereito de asistencia ao centro por un prazo máximo de tres
días
• Outras :
• Apertura de expediente disciplinario
• PROPOSTA DE SEGUIMENTO E AVALIACIÓN
• AVALIACIÓN
INFORME RECOLLIDA DE INFORMACIÓN
Feitos observados :
Alumnos implicados :
Lugar onde tivo lugar :
Data :
Observado por :
Tipo de agresión :
VALORACIÓN INICIAL DA SITUACIÓN

PROPOSTA DE MEDIDAS
PREVENTIVAS :
CORRECTORAS:
NA AULA/NO CENTRO:
 Pautas de protección para evitar futuras situación de risco (vixiancia de pasillos e

baños) xunto coa formación dun grupo/círculo de amigos que acompañen á persoa
agredida
 Intervención dos equipos docentes/orientación/directivo/titores nas aulas para
deixar claro unha postura de tolerancia cero hacia calquera conducta agresiva e
facer unha reflexión sobre as consecuencias que estos comportamentos teñen
para todos xunto co fomento da solidariedade ante a inxusticia . (material de
sensibilización e concienciación elaborado polo departamento de orientación)
 Nas titorías reflexionar sobre a necesidade de denunciar as situación de
maltrato superando medos e traballando a asertividade publicitando o protocolo
de denuncia destas situacións (por correo electrónico, buzón de queixas ,
solicitude de entrevista co equipo directivo ou unha persoa de confianza do
equipo docente..)
 Intervención coas familias dos alumnos espectadores
 Intervención individual cos espectadores para que reflexionen sobre o seu papel
e se poñan no lugar da persoa agredida
INTERVENCIÓNS : Xefatura de Estudios, Orientación , Titores, Equipo Docente,

familias, Equipos especializados
IES FRAGA DO EUME
15600 Pontedeume

PROCEDEMENTO: XEFATURA ESTUDIOS DOCUMENTO: INFORME INCIDENCIAS CONVIVENCIA
1º TRIMESTRE 2º TRIMESTRE 3º TRIMESTRE
GRUPO INCID. ALUM. GRUPO INCID. ALUM. GRUPO INCID. ALUM.
1º BACH 1º BACH 1º BACH
2º BACH 2º BACH 2º BACH
1º ESO 1º ESO 1º ESO

A A A

B B B

A A A

A A A

A A A

DIV DIV DIV
CICLOS CICLOS CICLOS
TOTAL TOTAL TOTAL

IES FRAGA DO EUME
15600 Pontedeume

__º AVALIACIÓN
TIPO DE INCIDENCIA
CONDUCTAS DISRUPTIVAS
DANOS Ó MATERIAL
FALLA DE ORDE OU DISCIPLINA
CONFLICTO ENTRE ALUMNOS
FALLA DE TRABALLO
-----------------------
ALUMNO-ALUMNO
ALUMNO
MATERIAL
--------------------
AMOESTACIÓN VERBAL
COMUNICACIÓN TELEFÓNICA ÓS PAIS
AMOESTACIÓN ESCRITA
MEDIACIÓN-CONCILIACIÓN - DISCULPA FORMAL
TRABALLO FORA DA AULA EN XORNADA LECTIVA
TRABALLO FORA DA XORNADA LECTIVA (RECREO)
TRABALLO FORA DA XORNADA LECTIVA (TARDES)
OBSERVACIÓNS:
DATA:___/___/______ Asdo: ................................................................................................

1.- XUSTIFICACIÓN
Un dos grandes retos da institución educativa é a
resolución dos conflitos de xeito pacífico. Partindo desta
premisa no IES Fraga do Eume decidimos iniciar durante
o curso 2006-2007 un curso de Formación en Centros
sobre mediación, para propor, na resolución de conflitos
naturais, respostas diferentes ás clásicas de evitación ou

punitivas.
A creación e formación dun colectivo de alumnos que fora
capaz de escoitar e acompañar nas súas necesidades a
outros compañeiros, supón introducir unha filosofía de
xestión de convivencia baseada nas capacidades de
negociación e respecto mutuo, fomentando deste xeito a
empatía e a mellora das relacións interpersoais.
Ter conflitos con outras persoas non é malo; diariamente
todos temos momentos de desencontro en que existe unha
diferenza de criterios, opinións, intereses, con respecto á
persoa ou persoas que temos enfronte, pero sempre
tratamos de chegar a un punto de entendemento que vén a
ser unha das claves dunha convivencia axeitada. Convivir
en diversidade implica conflito, pero violencia e conflito
non son sinónimos. A violencia é un xeito de resolución de
conflitos sen posibilidade de diálogo e aceptación do
outro, do diferente, de quen non forma parte do clan.
A escola como organización social ten os mesmos
problemas que o resto da sociedade, é un espello que
adoita reflectir os males do medio. Polo tanto, como
organización, bastante complexa, debe coidar a propia
estrutura organizativa e orientar a acción cara á
prevención ante a aparición de condutas perturbadoras.
Propiciar no marco escolar espazos e estruturas que
deixen lugar a procesos de mediación, de negociación e
fomentar as actitudes que fan do conflito unha
oportunidade de desenvolvemento máis que de violencia

ou destrución; representa unha nova visión da educación.
Este modelo promove un marco e unhas relacións
pacíficas que poden trasladarse despois aos diferentes
ámbitos da vida en que se move o alumnado e tamén o
profesorado. Serve tamén para sentar as bases dun tipo
de relacións que se reflictan na súa futura vida.
Os conflitos que xorden nos centros e que non son
abordados poden permanecer latentes durante moito
tempo, polo tanto, a intervención a través dos
procedementos de Resolución de Conflitos baseados na
Mediación revélase como unha das técnicas máis
eficaces. Por iso, faise necesario crear e/ou reforzar unha
cultura favorable ao diálogo e o entendemento entre as
persoas que permita aos nosos alumnos dispor das
estratexias necesarias para superar os problemas que
puidesen ter co resto dos seus compañeiros. Tamén se fai
imprescindible a creación dunha serie de mecanismos e
protocolos de actuación que poidan ser utilizados polos
nosos alumnos cando todo o anterior non funcione.
2.- A MEDIACIÓN ESCOLAR
A idea é traballar cos propios conflitos do noso Instituto.
Non esperando a que estoupen, traballando nos primeiros
estadios, ou incluso antes de que se produzan, para que
con tempo e sen apasionamiento podamos aprender a
analizaros e desenvolver ideas creativas de resolución que
nos permitan afrontaros mellor cando xurdan.

Trátase dunha perspectiva preventiva e formativa que
pretende habilitar alumnos e profesores das ferramentas
necesarias para afrontar dunha maneira máis serena e
acertada os conflitos diarios dos centros. E sendo as
mediacións informais a meta máis ambiciosa a conseguir:
espontaneamente os alumnos median en situacións cotiás.
Dependerá de como abórdense os conflitos o que estes
poidan resultar negativos, destrutivos ou ben converterse
nunha oportunidade para aprender máis das persoas.
Fronte á idea do alumno como cliente, revalorizamos a
figura deste como o coprotagonista do medio escolar.
Asumindo responsabilidades de xestión e de toma de
decisións na organización do medio escolar.
Consideramos que a mediación escolar pode ser unha
ferramenta eficaz para axudar os nosos alumnos a superar
os seus conflitos. A continuación realizamos un breve
resumo do que imos entender por mediación escolar
resaltando os aspectos máis importantes da mesma.
A mediación é unha maneira de resolver conflitos de forma
práctica, onde os alumnos serán os encargados de
encontrar a solución ao seu problema. Na mediación
participan, ademais dos alumnos que voluntariamente
solicítena, unha ou dúas persoas (os mediadores) que lles
axudarán a facer todo este traballo. É dicir, a cooperar, a
axudarlles a comunicarse para que encontren solucións
que sexan xustas e satisfactorias para todos e polo menos
poder mellorar a relación coa outra persoa. O feito de

utilizar o diálogo como a base da busca da solución do
problema supón que, aínda que a mediación escolar non
acabase nun acordo satisfactorio para ambas as dúas
partes, o simple feito de sentarse e falar sobre as
diferenzas existentes entre as persoas pode considerarse
un éxito que a bo seguro mellorará a medio ou longo prazo
a convivencia entre eles, a un tempo que contribuirá a
crear unha cultura do diálogo entre os nosos alumnos. Hai
dúas características da mediación escolar que se teñen
que ter moi presentes. Son as seguintes:
VOLUNTARIEDADE: A mediación escolar será voluntaria
para os alumnos. En ningún momento será empregada
como un castigo a cumprir. Debido á propia filosofía da
mediación escolar, serán os alumnos os que a soliciten.
Este carácter voluntario tamén se extende aos mediadores
quen poderán rexeitar unha mediación escolar se as
condicións da mesma non lles parecesen as axeitadas ou
puidésense ver implicados dalgún xeito nun certo
favoritismo cara a algunha das partes en conflito.
CONFIDENCIALIDADE: Todo o que se diga nunha
mediación escolar será segredo. Este aspecto ten que
estar moi presente para os mediadores e se lles debe
deixar claro aos alumnos que inicien unha mediación
escolar. Non cumprir este requisito podería supor o
fracaso de todo o proxecto que aquí estamos detallando.
Os documentos que se cubran en cada mediación escolar

serán arquivados e mantidos en segredo atendendo a este
principio.
3.- HISTORIA DO NOSO PROXECTO
A historia do proxecto establécese en tres fases que
abarcan máis dun curso académico.
A primeira aproximación que se levou a cabo durante o
curso 2006-2007 coa colaboración de ADAFAD:
- Organización dun praograma de Formación en Centros
para iniciar este proxecto de mediación.
- Formación de mediadores, tanto entre profesores como
entre alumnos e nais/pais. Formación impartida pola
asociación ADAFAD.
Continuación do proxecto durante o curso 2008-2009, coa
colaboración da asociación Atalaia Social:
- Fase informativa do Programa de Mediación no centro:
cartelería, charlas.
- Fase de captación de novos alumnos mediadores.
- Fase de formación teórico-práctica dos futuros alumnos
mediadores.
- Fase de práctica guiada: 1 mediación.
Consolidación do proxecto durante o curso 2009-2010, coa
colaboración da asociación Atalaia Social:
- Fase informativa do Programa de Mediación no centro:
cartelería, charlas.
- Fase de continuación-revisión da formación de alumnos
mediadores.
- Fase de posta en práctica do servizo de mediación
escolar.
- Fase de difusión a través da web do centro.
4.- DESENROLO DO PROXECTO
4.1- OBXECTIVOS
• Mellorar a convivencia no centro educativo potenciando a
aprendizaxe dunha ferramenta como a mediación escolar
orientada á resolución constructiva de conflitos.
• Ensinar estratexias e habilidades necesarias para
desempeñar a función de mediación en conflitos.
• Fomentar un clima socioafectivo positivo entre as
persoas que participen no equipo de mediación, de forma
que lles axude ao seu desenvolvemento persoal.
4.2- PERSOAS DESTINATARIAS
O programa está dirixido aos rapaces/as que estean cursando
a ESO ou Bacharelato. Indirectamente, a actuación
repercutiría en toda a comunidade educativa tanto en canto
os rapaces/as do IES poderían utilizar este servizo para
resolver os seus conflitos como na mellora do clima do
centro.
4.3- CURSO 2008-2009 DESENVOLVEMENTO DO PROGRAMA

O desenrolo do programa tivo lugar coa intervención de
Atalaia Social, e desenvolveuse a través de varias liñas de
actuación:
1. Reunión co Equipo de Mediación do centro:
Para reanudar o proxecto convocaronse dúas reunións coas
persoas que conforman o equipo, co fin de falar das novas
liñas da continuación e revisar opinións e dispoñibilidade.
Algunhas das persoas deixaron o equipo, ben por decisión
propia ou por dificultades horarias. Nestas reunións veuse
quen continúa e cómo poder poñer en marcha unha campaña
de captación.
2. Campaña de captación para novas persoas mediadoras
A pesares de que se traballará co grupo e se terá en conta as
súas aportacións, a idea inicial para a captación consistirá
en dúas accións:
- Colocación e reparto dunha publicidade elaborada polos
rapaces/as.
- Información do Programa nas sesións de titoría.
3. Formación das novas persoas incorporadas
Esta formación terá 12 horas de duración a repartir en catro
sesións de 3 horas.
A este curso acudiu tamén a orientadora e a profesora
encargada de mediación. Fixeronse traballos en grupo xa que

é interesante fomentar ese contacto e que as persoas
mediadoras aprendan a formar parte dun equipo moi
diferente ao habitual.
Os contidos do curso xiraron en torno á resolución de
conflitos, habilidades e funcións da persoa mediadora e o
proceso de mediación, o cal atende aos seguintes pasos:
1º. Comprender e escoitar os problemas presentados polas
partes
2º. Revelar ás partes que a persoa mediadora coñece e
entende os problemas
3º. Crear dúbidas nas partes respecto á validez das posicións
asumidas
4º. Suxerir enfoques alternativos
Traballouse ademais con situacións hipotéticas para
adestrar a mediación, e casos reais onde poñer en práctica o
aprendido.
Na última das sesións, acudiron as persoas que xa están
actuando como mediadoras, para recordar algúns conceptos
e poñer exemplos reais que se deran no instituto.
4. Xuntanza de todo o Equipo de Mediación
Unha vez formadas as novas persoas, revisouse o protocolo de
actuación, que tipoloxía de conflitos derivar ao equipo e como
se levaría a cabo a implicación do profesorado. Para iso
levouse a cabo unha reunión entre a orientadora, as técnicas

de AtalaiA.social e a profesora representante do equipo de
mediación
4.5- CONSOLIDACIÓN DO PROXECTO CURSO 2009-10
Prétendese dar continuidade ao proxecto de mediación escolar
posto en marcha anteriormente no centro.
Nª de participantes: 1O nenos/as de 1º a 3º da ESO do IES Fraga
do Eume, 1 persoa educadora
Temporalización: de novembro do 2009 a xuño de 2010
Dita intervención desenvolveuse a través de varias liñas de
actuación:
1.Reunión co Equipo de Mediación do centro:
Para reanudar o proxecto convócanse dúas reunións coas
persoas que conforman o equipo, co fin de falar das novas liñas
da continuación e revisar opinións e dispoñibilidade.
2.Formación e “reciclaxe” das novas persoas incorporadas
As sesións van dirixidas aos rapaces/as que xa foron formados
como mediadores/as o ano anterior, co fin de repasar conceptos
e practicar a mediación antes de poñer en marcha o servizo.
Estas sesións realízanse polas tardes, cunha periodicidade de
15 días, habendo un total de 5 sesións.
3.Campaña de presentación do servizo de mediación
Co fin de que todo o alumnado e profesorado coñezan a
existencia do servizo de mediación, e comprendan a súa

funcionalidade e funcionamento realízase unha campaña de
difusión utilizando as seguintes estratexias:
- Colocación e reparto dun folleto de publicidade.
- Información do Proxecto nas sesións de titoría.
- Realización dunha presentación a cada curso, con power-point
e role-playing sobre mediación no salón de actos do IES, polo
propio Equipo e a educadora-formadora do programa.
4.Apertura do servizo de mediación
Unha vez presentado o proxecto, establecido o protocolo de
actuación, a tipoloxía de conflitos a derivar ao equipo, etc;
ponse o servizo en marcha. Para solicitar a mediación os
rapaces/as deixan unha solicitude nun buzón destinado
especificamente a esta tarefa. Unha vez aceptada a solicitude a
educadora, xunto cun dos rapaces/as do equipo de mediación
realizan a intervención.
Nº de mediacións realizadas: 2
5.Seguimento e apoio ao equipo de mediación
Unha vez posto en marcha o servizo, establécense reunións ao
longo do curso co equipo de mediación para comentar os casos
xurdidos, continuar a formación, resolver dúbidas e realizar a
avaliación continua do programa. A estas reunións poden
acudir, ademais dos membros do alumnado formado en
mediación, a orientadora ou o profesorado interesado.

ENLACES CONVIVENCIA
http://convivencia.wordpress.com/tag/convivencia/
http://blog.educastur.es/convivencia/2007/08/28/el-aprendizaje-de-la-convivencia-en-los-centros-educativo
http://www.juntadeandalucia.es/educacion/convivencia/com/jsp/listado.jsp?canal=1202&seccion=bibliografia
http://www.copoe.org/con-vivencia/14Postulados.html
http://www2.elkarrekin.org/elk/elkarbizitzagida/
http://www.orientaeduc.com/content/blogsection/9/84/
http://www.convivencia.educa.aragon.es/ini.php?iditem=1
http://www.educacion.navarra.es/portal/Informacion+de+Interes/Asesoria+para+la+Convivencia/Profesorado
http://www.unmundodevalores.com/aplica.html
http://www.isftic.mepsyd.es/w3/recursos2/convivencia_escolar/index.html
http://www.cuadernointercultural.com/
http://www.edualter.org/index.htm
http://www.educacionenvalores.org/spip.php?rubrique2

Borrador Plan de Convivencia

Cargado por

Información del documento

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

Borrador Plan de Convivencia

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

IES FRAGA DO EUME Data: Abril 10

Elaborado por: Lois Rguez

O Instituto encóntrase ubicado na localidade de Pontedeume, e co I.E.S. Breamo,

O Centro encóntrase enmarcado no seguinte ámbito:

Xeográfico: O municipio de Pontedeume ocupa a beira meridional da ría de Ares formada

A poboación alcanza os 8.881 habitantes, cunha densidade de 292 habitantes por

IES Fraga do Eume Plan de Convivencia 1

A agricultura xa non ocupa unha importante posición no municipio, so o 4,8% da

Cultural: O grao de cualificación profesional aumentou considerablemente. Case o 30% do

Laboral: Do análise da poboación ocupada segundo situación socioprofesional extraese que

En Pontedeume pusoxe en marcha un Parque Empresarial con dúas importantes empresas

O noso alumnado procede de familias de extracción social variada, se ben maioritariamente

O número total de Profesores é de 50.

IES Fraga do Eume Plan de Convivencia 2

Ensinanza Secundaria Obrigatoria (ESO)

Bacharelato de Ciencia e Tecnoloxía

Bacharelato de Humanidades e Ciencias Sociais

Ciclos Formativos da Familia de Hostalería e Turismo

Ciclos Formativos da Familia de Industrias Alimentarias

Programas de Cualificación Profesional Inicial

O número de alumnos e alumnas no centro é arredor de 180 alumnos de ESO e

IES Fraga do Eume Plan de Convivencia 3

comunidade educativa e promotora da implicación de todos eles dende o convencemento de

O Observatorio da Convivencia Escolar do IES Fraga do Eume constitúese no primeiro

 Dinamizar o plan de convivencia de centro

IES Fraga do Eume Plan de Convivencia 4

 Coordinar as actuacións conxuntas dos ámbitos implicados relacionados coa mellora do

Asemade , o OCE reuníuse en dúas sesións extraordinarias máis, convocadas polo

IES Fraga do Eume Plan de Convivencia 5

Durante o curso 2008-09 o observatorio da Convivencia realizou varias reunión para

No curso 2009-10 a dirección asume no último trimestre a redacción definitiva do plan de

IES Fraga do Eume Plan de Convivencia 6

 Fomentar na comunidade educativa os valores democráticos e actitudes de

RESPONSABLES DA ELABORACIÓN , DIFUSIÓN E DESENVOLVEMENTO DO PLAN

Durante o pasado curso 2008-2009 traballouse no observatorio da Convivencia sobre o Plan

IES Fraga do Eume Plan de Convivencia 7

ACTUACIÓN RESPONSABLES CRONOLOXÍA

ACTUACIÓNS CONCRETAS E CRONOLOXÍA

5. Atención en Aula de convivencia

7. Campañas de limpeza e coidado

11. Apertura bibliotecas tardes Curso 08-09

12. Plan PROA, inclue apertura Curso 09-10

IES Fraga do Eume Plan de Convivencia 9

Formación inicial e permanente Xornadas

IES Fraga do Eume Plan de Convivencia 10

Accións Metodoloxía Temporalización

RECURSOS DISPOÑIBLES NO CENTRO

BIBLIOGRAFÍA E ENLACES WEB

IES Fraga do Eume Plan de Convivencia 12

DISRUPCIÓN EN AULA APERCEBIMENTO ORAL

O abandono de aula será con

Anexo I Protocolo disrupción Elaborado por: Lois Rguez

1. APERCEBEMENTO ORAL POR PARTE DO PROFESOR.

Se a situación é continua e se impide o desenvolvemento normal da actividade,

2. ABANDONO DE AULA E COMPARECENCIA ANTE XEFE DE

O abandono de aula será con material de traballo específico

O profesor cubrirá o parte de incidencias e o entregará en X.E.

3. ANÁLISE DA SITUACIÓN E REXISTRO

O X.E. rexistrará a incidencia tras analizar o parte de incidencias e escoitar ao

O X.E. comunicará a incidencia ao titor/a

O X.E. comunicará a incidencia aos pais mediante chamada telefónica ou por

4. TRABALLO CON MATERIAL ESPECÍFICO CONVIVENCIA

A 1ª e 2ª incidencia disruptiva de un alumno se traballará con material específico

Este traballo será supervisado polo Xefe de estudos, a orientadora ou a persoa

DATA:_/_/______ Asdo: ................................................................................................