MAKINAK

adimenari esker gizakiek tresnak + makinak diseinatzen ikasi zuten hasieran oso soilak, baina denbora igaro ahala, hobe- beren indarra handitzeko + lanak errazagoak egiteko

Makinak eguneroko bizitzan Makina asko erabiltzen ditugu hainbat jardueratan Makinak eta energia Makina guztiak behar duten energiaren arabera izango dira

Komunikazioa Et eko lanak !arraioak "isialdia Eskuzko makinak Makina elektrikoak ,luido makinak Makina termikoak

Ordenagailuak (e-mail-ak), mugikorrak (SMS-ak) Et etresnak erosoago egiteko (garbigailua, urgagailua) "zkarragoak + erosoagoak ( bizikletak, autoak, hegazkinak) m#$, m#%, &'&, telebistak (ertsonen ) animalien indarrei esker dabiltza (bizikletak) !aur egungo ohikoenak* (ilak, bateriak + ent u+een bidez sareari konektatuta dabiltza -ra + haizeari esker (turbinak) Erregaia erretzean sortutako energiaz mugimendua lortu (autoen motorrak) .erme #untua .arra eusten zaio #untu honi gainean

Elementuak (alanka .erme #untu /en gainean mugitzen den barra Palanka mota /* Mailako #alanka 1* Mailako #alanka $* Mailako #alanka 2 irrika

!uk egiten dugu !ainditu Mugitu Erresistentzia "ltzatu Erdian 0ndarra

nahi dugun oblektua

Makina bakunak

.erme #untua Erresistentzia 0ndarra Mutur /eko objektua igo bestetik tiratuz

7. GAIA: MAKINAK ETA AURRERAPEN TEKNIKOAK

MAKINA BAKUNAK ETA MAKINA KONPLEXUAK

Ertzean kanala duen gur#ila + Kanaletik #asatzen den soka

(lano makurtua

3urzoruarekin angelu / osatzen duen gainazal laua* 4enbat + makurdura t ikiago indar t ikiagoa behar

O#eradorea5 +untzio / betetzen duen hainbeste #iezaz osatutako makinaren zatia O#eradore energetikoak5 Energia biltzeko5 malgukiak, #ilak, bateriak*** Makina kon !e"uak O#eradore mekanikoak* Mugimendua #ieza /etik bestera transmititzen dute Mekanismoak5 o#eradoreak elkartuta (erlojua) Edozein #roduktu +abrikatzeko Arti#au ekoiz ena eta ekoiz en in$u#tria!a
Funtzioa

&uela 1 mende arte artisau ekoiz#ena oinarrizkoa zen* !aur egun, berriz, ekoiz#en industriala da nagusi*
Zertan oinarri Energia iturria Egoera munduan

"rtisau ekoiz#ena Ekoiz#en industriala

3ana erraztu 3ana ordezkatu Erabili aurretik !idaliburua irakurri + ulertu

Eskulanean Makinen erabilera

6aizea, ura, animaliak, artisauak Elektrizitatea + erregaiak

MAKINEKIN LAN EGITEA

Ekoiz#en modu bakarra 7'000* mendera arte* !arrantzia du herrialde #obreetan 8agusia da munduan5 &enbora #roduktu + egiten ahalbidetzen du Ez erabili Erabili ostean 0tzali + atera ent u+ea

Erabiltzean .abeskiak erabili5 .etaurrekoak, belarrietako ta#oiak eskularruak

Makinak ar$uraz erabi!tzea

Egoera t arrean daudenak Elektrikoak5 Kable biluziak Ent u+e hondatua dutenak .ustita ) oinutsik

Garraiobi$eak Ko(unikazioa Aurrera en zienti'ikoak eta tekno!ogikoak bizitzako kalitatea hobetu

"zkarragoak, erosoagoak, seguruagoak 4untz o#tikoa in+ormazioa seguru + azkar edozein lekutara !ero + eraginkorragoak Ebakuntza kirurgikoek gor#utza es#loratzeko *iagno#tiko ) kirurgia Eraso gut iago egin behar !ai otasunak sendatu + Organoen tran# !anteak .izimodua hobetu !ure zelulen nukleoko materiala* Giza geno(a 6erentzia genetikoa gai otasunak saihesteko T"ertoak ) #en$agaiak Material berriei esker eraikuntza iraunkor + erosoagoak egiten dira .izitza erosoagoa .izi it aro#en handiagoa "urrera#enak berandu iritsi 6errialde #obreetan Oso gut ik daukate aukera .izi it aro#en t ikia Substantzia kutsatzaileak -rak + atmos+era kutsatu .aliabide naturalak agortu Energia ahutzea 6ondakin ugari sortu 6errialde aberatsetan

Me$ikuntza

%IENT%IA& TEKNOLOGIA ETA GI%ARTEA

Eraikuntzan

Tekno!ogia eta gizartea: banaketa $e#orekatua "urrera#en teknologikoak ez daude #laneta osoan era berean hedatuta Tekno!ogia eta inguru(ena !ara#en teknologikoak eragin handia ungurumenean