O Home Do Lume

conto o Home do Lume
1
EDUCACI N PRI MARI A
GU A DE ACTI VI DADES
O mo n t e v i v o
CONTO O HOME DO LUME E GUA DE ACTIVIDADES EDUCACIN
PRIMARIA
O proxecto O monte vivo consta dunha unidade didctica para primaria,
proxeccins audivisuais: primaria, secundaria, poboacin rural e poboacin
xeral. Guas do/a profesor: primaria, secundaria, poboacin rural e
poboacin xeral. E un manual tcnico para o/a prosefor/a
Edita: Xunta de Galicia. Consellera do Medio Rural e do Mar
Coordinacin do proxecto: Subdireccin Xeral de revencin e efensa
contra os Incendios Forestais
Autor: Consultora Natutecnia S.L.
Illustracins: Consultora Natutecnia S.L.
Maquetacin: Consultora Natutecnia S.L.
Lugar: Santiago de Compostela
Ano: 2012
Imprime: Grfcas Garabal
Dep. Legal: C 7-2013
CONSELLERA DO MEDIO RURAL E DO MAR
^
2012
P R OXE CT O
O Mo n t e V i v o
Gu a d e A c t i v i d a d e s p a r a a l u mn o s
d e e d u c a c i n p r i ma r i a
O programa LIFE o instrumento fnanceiro da Unin Europea destinado a apoiar proxectos relacionados coa conservacin da natureza e o
respecto ao medio. Neste caso concreto, o Proxecto O monte vivo ten como principal obxectivo cambiar determinados comportamentos da
poboacin en relacin cos incendios forestais, mediante a participacin activa e responsable da cidadana na proteccin dos bosques. E, ao
mesmo tempo, permite que se tome conciencia do seu uso sustentable para contribur proteccin da biodiversidade, co fn ltimo de acadar
unha reducin do nmero de lumes de orixe intencionada ou neglixente.
A campaa cntrase en incrementar a concienciacin sobre os incendios forestais e a sa infuencia sobre o equilibrio ecolxico, as perdas que
supn en canto diminucin da biodiversidade, da capacidade produtiva do monte, da calidade das augas ou do lecer. Ademais, explcanse
cales son as principais causas dos incendios, as medidas de prevencin, a regulacin do uso do lume e a necesidade da participacin da
cidadana na conservacin do medio natural.
Concienciacin
As accins que se levan a cabo dentro deste proxecto fan fncap nas campaas para aumentar a concienciacin, que, por unha banda, van
dirixidas poboacin escolar dos centros educativos de Galicia, a travs de actividades presenciais, traballos do alumnado con ferramentas web
e a participacin en concursos de debuxo e redaccin, no caso de que se convoquen.
Por outra banda, vense organizando actividades dirixidas aos propietarios forestais e poboacin das reas rurais en xornadas tcnicas,
presenza en talleres, feiras como Expo Ordes, a Internacional de Silleda, Galiforest, etc.
Tamn se realizan cursos en lia de formacin orientados aos axentes forestais da Consellera do Medio Rural e do Mar, para a mellora da
divulgacin da prevencin e defensa contra os incendios forestais, a travs dunha actualizacin de coecementos tcnicos e da potenciacin
das habilidades comunicativas.
A travs do enlace http://onosomonte.mediorural.xunta.es atopamos mis informacin sobre o proxecto LIFE.
Os obxectivos desta accin formativa son:
- Comprender os valores do monte, tanto a nivel econmico, social como ambiental, e a importancia da sa integracin
no medio rural
- Sensibilizar sobre a problemtica dos incendios forestais e os seus efectos negativos
- Refexionar sobre se os incendios forestais son un problema de todos
P R OXE CT O
O Mo n t e V i v o
7
Vou contarvos a historia de Anxo, un neno de 9 anos, que vive cos seus pais e os seus avs nunha aldea de Galicia pre-
to dun bosque verde, moi bonito e cheo de rbores.
Eles viven nunha casa de pedra, e ao carn psalles o ro. Aquel ro enche de vida o lugar
8
conto o Home do Lume 8
Anxo: Os meus pais traballan todo o da no campo, coidan dos animais, sacan a pacer as vaquias, e dependendo da
tempada teen que sementar, recollen, e moitos traballos mis. Eu axdoos sempre que podo. Porque como eles din
non hai como comer os nosos chourizos, xamn, ter os nosos ovos, verduras fresquias e o leite da casa, e paga a
pena.
Grazas a iso os seus pais aforran moitos cartos, e non teen que ir moito tenda a mercalos.
9
Anxo moi curioso e gstalle ir todas as tardes ao monte a xogar cos bichios e os animalios. Polo xeral atopa:
vacalouras, abellas, grilos, bolboretas, xoanias, cantarias, saltns e liblulas.
10
Anxo: s veces tamn busco follas
das diferentes rbores, pois o meu
pai aprendeume todos os nomes delas
cando eu era mis pequeno.
11
Un da, Anxo volva da escola, e foi dar un paseo polo monte, estaba concentrado vendo un grilo, e de speto...
despistouno un rudo, soaba lonxe...pareca o berro dun neno. El que moi curioso, seguiu o rudo, camiou, camiou
e camiou, e cando se decatou o bosque escureca, o chan... eran cinzas! as rbores estaban queimadas! e... non haba
animalios!
12
A medida que o neno camiaba o choro facase
mis forte, xa non pareca o berro dun neno
pequeno... De speto... Anxo viu nunha pedra
unha bolia verde... Cando se achegou viu que a
bolia era un trasno do bosque, e faloulle.
13
Anxo: Ola!, eu chmome Anxo e vivo na aldea do lado... pasouche algo?
Ests ben?
Forestio: Snif, snif. Ola Anxo, eu chmome Forestio, estou moi triste
Narrador: Contestou cos ollos cheos de bgoas e cunha voz moi rouca...
Forestio: Snif, snif. Os incendios forestais penme moi triste, ti sabes o
que iso?... Un incendio : "Un lume que escapa polo monte"
14
Anxo: E ti, como sabes tanto diso?
Forestio: que eu son un trasno protector do medio, son o encargado de coidar da natureza e dos animais,
pero agora queimouse todo e quedei sen os meus amigos, nin alimentos que comer, pois eu alimntome de mel,
cogomelos, races e froitos.
15
Seguan a falar, e o neno preguntoulle:
Anxo: E ti sabes quen o puido facer?
Forestio: Un incendio forestal pode producirse por
moitas causas, vouche explicar un pouco.
Pode ser porque cae un raio, ou por descoidos das
persoas cando fan fogueiras, tiran cabichas, ou cando
queiman lixo ou pastos. Pero esta vez foi un home
a quen non lle gusta a natureza, nin ver as rbores
verdes, e tampouco lle importa que os animais do
bosque queden sen casa.
16
Forestio contina explicando...
Forestio: A ese mal seor chmanlle o Home do Lume, e leva un saco s costas cheo de blas de lume. Din que
fino como un allo, agarda que faga calor, a que pasen moitos das sen chover, para poer o seu lume nas follas se-
cas, e as fai arder o monte...
17
Anxo: Que medo! Sntoo moito por ti e
os teus amigos, pero tamn teo medo
que vaia mia casa e prenda lume nas
nosas terras... onde iamos vivir? moi
perigoso! Meus pais poranse tristes,
perderan a horta, as vacas ou os porcos.
18
Anxo: Como podemos facer para que a ns non nos pase iso?
Forestio: Temos que collelo! e lembra que tamn temos que coidar o monte para que non arda. AXDASME?
Anxo: Claro que che axudo...non quero que arda a mia aldea!
Camiaron cara aldea de Anxo, seguen a falar, e o neno, que
moi curioso, pregntalle...
Anxo: E como o Home do Lume lle prendeu lume vosa aldea?
Forestio: Porque tiamos algns camios sen limpar, e cando as
rbores e os camios estn as as blas de lume saltan moi fcil
de pla en pla.
E mira al arriba! Tiamos rbores como esas, que estaban sen
podar. O Home do Lume aprovitase diso para que as sas blas
de lume fagan moito dano natureza.
Tamn anda en busca de zonas sen rozar e moreas de lixo que
axudan a arder.
19
20
Anxo: E quen apagou o lume na ta aldea?
Forestio: Despois de que o Home do Lume sacara as blas do saco e as tirara polo chan, empezou a arder todo
moi de prsa, haba moito vento. Entn chamamos ao 085 para dar o aviso de incendio, e tivemos que dicir o lugar
onde estaba a arder. Nuns intres chegaron os axentes forestais, trouxeron camins cisterna, helicpteros e avins
que botaban auga para apagar o lume. Tamn vieron as brigadas, cuns traxes especiais, batelumes, rozadoras,
motoserras e outras ferramentas...Gastronse moitos cartos para poder apagalo.
21
Seguan a camiar vendo as rbores podadas dun terreo moi coidado, e de speto viron unha sombra...era o Home
do Lume que estaba en busca dun bo lugar para facer unha falcatruada!! Forestio: - Anxo, mira para al!, entre o
mato...!
Anxo: o Home do Lume! e vai cara mia aldea...!
Forestio: Corre, corre, Anxo, corre e non fagas rudo, acabseme de ocorrer un plan...pero temos que chegar antes
ca el onde est a ponte. Axdame a coller todo o lixo que atopemos. Confa en min!
22
Con todo o lixo que recolleron fixeron unha morea moi grande ao outro lado da ponte, e sentaron a agardalo detrs
dunha rbore.
De lonxe o Home do Lume notou un cheiro e foi tras del.
23
Home do Lume:- Lixo!!! ...Perfecto!
Seguirei o cheiro, e prenderei lume!
Hahahahah
24
Foise guiando polo seu olfacto, chegou ponte, e correu xa preparando unha das
sas blas de lume para prender o lixo. Estaba tan contento que non se decatou que
era unha trampa.
Mentres corra, Forestio e Anxo aproveitaron para cortar a ponte.
25
26
*Home do Lume caeu ao ro! E todas as blas de lume se apagaron ao caer na
auga, e berraba:
Home do lume: - VOLTAREI, VOLTAREI, E CANDO DESCOIDEDES O MONTE,
LUME METEREI...
O que non saba era que mis abaixo, na beira do ro, agardaban os axentes
forestais con redes para collelo e metelo na cadea por todas as falcatruadas que
cometera.
27 27
Forestio e Anxo abrazbanse da ledicia...e saltaban moi contentos... Recolleron todo, levrono aos colectores de
lixo e amaaron a ponte.
Forestio: Grazas Anxo, sen ti non o tera feito!
Anxo: Non tes por que darme as grazas... Foi o mellor para todos. Se queres podes quedar a vivir neste monte. Tes
que axudarnos a mantelo limpo, non quero que volva o malvado Home do Lume.
Forestio: Promtoche que as o farei! Ou mellor dito, farmolo xuntos!
28
29
FIN
E COLORN COLORADO O HOME DO LUME
POR FACER DANO NATUREZA QUEDOU
ENCARCERADO....
EDUCACI N PRI MARI A
GU A DE ACTI VI DADES
OS I N C E N D I OS F OR E S TA I S
32
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
1.- Que vantaxes ten vivir na aldea?
________________________________________
________________________________________
________________________________________
2.- Onde se vive con mis tranquilidade, na cidade ou no rural?
Por que?
________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________
3.- No recadro debuxa polo menos 7 alimentos do horto da casa
dos teus pais, avs ou dalgn coecido
4.- Escribe as cousas que che gustan da cidade e do rural
Da cidade:
_______________________________________
_______________________________________
Do rural:
________________________________________
________________________________________
________________________________________
5.- Quen producira os alimentos que precisamos para vivir se
toda a xente abandonara o rural?
________________________________________
________________________________________
f
i
c
h
a
1
ACTIVIDADE: ALIMENTOS DA HORTA E DA CASA
33
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
1
2
3
4 5
6
7
8
RESPOSTA NA PXINA 48
Horizontais
N __ Bolboreta
N __ Abella
N __ Xoania
Verticais
N __ Grilo
N __ Cantaria
N __ Vacaloura
N __ Liblula
N __ Saltn
INSTRUCINS
Enche o encrucillado co nome dos
bichios que podes atopar nun
bosque galego
REGRS
1.- As palabras deben colocarse
letra por letra, en vertical ou
horizontal.
1.- O sentido para escribilas ser
de esquerda a dereita ou de arriba
a abaixo.
f
i
c
h
a
2
E N C R U C I L L A D O
ACTIVIDADE: BICHIOS DO BOSQUE
34
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
ACTIVIDADE: RBORES MIS COMNS EN GALICIA
RESPOSTA NA PXINA 48-49
ACIVRO AMENEIRO PRADAIRO CARBALLO castieiro freixo bidueiro
Cunha lia completa o percorrido para responder o nome das rbores, as sas follas e se ten, tamn os seus froitos
f
i
c
h
a
3
CERDEIRA
1 2 3 4 5 6 7 8
35
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
ACTIVIDADE: ANIMAIS COMNS NUN
BOSQUE NON QUEIMADO
2 . - Ten as orellas longas,
ten a cola pequena,
crase nos currais
e no monte ten covas.
3 . - Zumba que te zumbars,
van e veen sen descanso,
de for en for traxinando
e a nosa vida adozando.
4 . - Voando no aire
e bicando as fores
apaga a sa vida
de luz e de cores.
1 . - Sae ao campo polas noites,
se me queres coecer,
son seor de grandes ollos
cara seria e grande saber.
f
i
c
h
a
4
Fai un debuxo dunha paisaxe despois dun incendio axudndote dos
efectos que se describen na tboa
Desaparicin da cuberta vexetal
Desaparicin de animais a outros
lugares debido perda de refuxio
e comida
Diminucin temporal do valor
paisaxstico da zona
Crecemento do pasto polas
cinzas que serven de alimento aos
herbvoros
Aumento da erosin do solo
Contaminacin das augas debido
ao arrastre do solo pola auga,
sobre todo en zonas de ladeiras
Diminucin dos recursos naturais
(madeiras, froitos, caza, lea, etc.)
e danos en bens particulares
Nun incendio
morren moitos
animais, e os que non
morren emigran a
outros lugares debido
perda de refuxio e
comida
ef ect os do l ume
Pensas que un incendio sempre ten consecuencias negativas? Por que?
_____________________________________________________________________
36
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
_ o _ o _ _ _ _ s
a_ _ _ _ s
_ _ _ _ _ _ _ _ o e s _ _ a b _ _ _ _
f
i
c
h
a
ACTIVIDADE: ALIMENTOS DO BOSQUE
1 . - Sodes de cor chocolate
abranddesvos calor
e se vos meten no forno
explotades con gran furor.
a _ _ _ _ _s _ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _ _ a s
_ _ _ e _
Completa os nomes dos alimentos do bosque que se amosan nas imaxes. Nos axudmosche con algunhas letras.
RESPOSTAS NA PXINA 50
Fxate que onde hai
plantados castieiros e
pieiros hai cogomelos,
arandos e amoras
debaixo deles.
O monte cumpre tres grandes funcins: a protectora, a produtora e a social.
A protectora coa fixacin do carbono e xeracin de O
2
pola fotosntese, a regulacin
das augas, infle positivamente sobre o clima e axuda na conservacin dos solos,
porque coas races, as plantas fixan a terra e impiden que a leven as choivas.
Ao mesmo tempo o monte ten unha funcin produtora coa xeracin de produtos
que medran no monte ou grazas a el. Como poden ser os cogomelos, os froitos
como as moras, as plantas medicinais, a caza e a pesca e por suposto a madeira
coa que se constren casas, mobles, e incluso se fai o papel.
Tamn ten unha funcin social, porque mellora a nosa calidade de vida e
proporcinanos actividades de lecer e aproveitamento dos recursos naturais.
5
37
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
1 . - Crieime no campo
dando berros como tola,
atronme de ps e mans
para quitarme a roupa.
2 . - Adivia, adivianza
cal a ave
que pica na granxa?
3 . - Teo de rei a cabeza
calzo espora pavonada,
levo barba colorada,
o meu sono cedo comeza
e madrugo alborada.
ACTIVIDADE: ANIMAIS DA GRANXA
f
i
c
h
a
AT OPA A S
D I F E R E N Z A S
Estas son das imaxes
de animais dunha granxa;
aparentemente son iguais,
pero existen sete erros que
as diferencian. Saberas
descubrilos?
RESPOSTAS NA PXINA 51
7
6
38
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
ACTIVIDADE: COMO PREVIR OS INCENDIOS
FORESTAIS
ACTIVIDADE: Que non podemos facer no monte para previr os incendios forestais? Relaciona cunha frecha a frase co sinal que
o represente
Lanzar foguetes, globos ou calquera outro
obxecto que poida producir lume
Utilizar lume na prctica apcola se vai vento
Botar mistos ou cabichas
Utilizar maquinaria ou ferramentas que poidan
producir chispas
Facer fogueiras en poca de risco de incendio
Botar lixo, deixar botellas de vidro no monte
- Fai unha pequena enquisa entre familiares e amigos/as para coecer as posibles causas dos incendios
- Pregunta na ta familia se antes se producan tantos como na actualidade
Ti que pensas que mellor? Que
o monte estea coidado e que
o utilice a xente ou que estea
abandonado e
descoidado?
A mellor arma para loitar contra o incendio forestal ter un monte ordenado, rendible e
respectuoso coa paisaxe, coa cultura e co medio.
Galicia presenta un forte desequilibrio territorial con reas en crecemento poboacional que se
traduce na introducin das novas urbanizacins nos montes; e, por outra banda, con espazos cun
envellecemento e declive da sa poboacin que xera o abandono do rural e o conseguinte perigo
para os ncleos de poboacin.
Estas tensins deben ser aliviadas con polticas de prevencin, de ordenacin do territorio e de valorizacin integral do monte.
Estas polticas s poden ter efecto a medio e longo prazo coa corresponsabilizacin da administracin e da cidadana na aplicacin
das normas que permiten, ante todo, garantir a seguridade das persoas e dos seus bens.
f
i
c
h
a
7
C
O
ID
A
O
M
O
N
TE
Hai que m
anter lim
pas de vexetacin as beiras dos cam
ios e
im
pedir que as plas das rbores pasen enriba do cam
io
39
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
ACTIVIDADE: MEDIOS USADOS NA EXTINCIN
DUN INCENDIO FORESTAL
p
a
n
r
e
t
s
i
c
z
b
y
f
k
h
i
d
r
o
a
v
i
o
n
j
p
o
o
l
m
w
i
b
i
k
s
a
l
u
p
u
u
z
o
p
m
a
c
h
a
d
a
k
b
c
t
a
v
o
o
r
e
t
p
o
c
i
l
e
h
d
b
a
t
e
l
u
m
e
s
o
k
m
a
n
r
a
v
k
a
p
a
r
a
c
s
a
m
u
i
h
l
u
v
a
s
h
v
l
z
g
i
f
s
a
b
m
o
b
o
t
u
a
e
j
a
o
e
t
o
g
e
d
o
h
c
a
f
f
d
j
h
j
v
t
i
c
e
j
e
z
a
d
a
d
a
r
r
e
s
o
t
o
m
d
w
h
x
c
a
s
c
o
r
o
t
c
a
r
t
p
i
p
a
b
r
i
g
a
d
a
s
s
s
t
e
Atopa nesta sopa de letras as
palabras relacionadas co traxe
de intervencin dun axente,
os medios de extincin e
algunhas ferramentas usadas
na extincin do lume...
S OR T E !
f
i
c
h
a
As tarefas de extincin dun incendio van encamiadas a eliminar un ou varios dos compoentes do lume:
- As que actan sobre a calor: a auga un medio moi efcaz que acta arrefrindoa.
-Sobre o oxxeno: como, por exemplo, os batelumes que actan desprazando o aire.
- Sobre o combustible: eliminndoo ou diminundoo mediante o emprego de rozadoras, motoserras ou
fouces.
8
40
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
f
i
c
h
a
A verdade que hai moi poucas cousas en comn entre o monte que ardeu e o que non;
no que ardeu non hai bichos; non hai nin saltns, nin vacalouras como hai no pasteiro e non
ves animais grandes, pois os corzos e os raposos non andan por esa zona.
Todos e todas temos parte de culpa nese incendio, porque nunca prestamos a suficiente
atencin. Moitas veces tiramos lixo no chan cando imos no coche, lixo que ao final pode facer
que prenda o lume. Os maiores tiran as cabichas do tabaco na terra....
Un nunca sabe o que vai pasar at que pasa; por iso tan importante que nos deamos conta
de que para controlar os incendios ns tamn somos importantes.
ACTIVIDADE: OS GASTOS DUN INCENDIO
i n v e s t i g a . . .
1 h
ora d
e traballo d
un
h
id
roavin

d
o M
in
isterio d
e A
gricultura,
A
lim
en
tacin
e M
ed
io A
m
bien
te:
5
.0
0
0
e
u
ro
s
1 h
ora d
e traballo d
un
h
elicptero:
1
.5
0
0
e
u
ro
s
1 autobom
ba: 5
7
.0
0
0
e
u
ro
s
1 veh
culo lixeiro, pick-up:
3
0
.0
0
0
e
u
ro
s
1 h
ora d
e traballo: 1
8
e
u
ro
s
A r e s p o n s a b i l i d a d e d e t o d o s . . .
,$ JDVW K
HG HQW
OQ UR
SDJ
U SR
X] Q HVW
GD UVRD
QUHVXUD
- En que poca do ano se
producen os incendios?
- Saberas que facer en caso
de atopar un incendio?
- A quen tes que chamar?
- Investiga quen lles paga aos equipos que
traballan apagando o lume
- Onde collen auga os helicpteros e
avins que se dedican a apagar incendios?
- Sabes cantos litros poden levar cada vez?
Busca informacin
- A que se poderan destinar os cartos
dos incendios se en vez de apagalos se
previesen para que non os houbese?
9
41
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
f
i
c
h
a
En caso de incendio, se ests no monte...Relaciona cunha frecha a frase co sinal
que o represente
Esta casa est en perigo de incendio? Por que?
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
________________________________
Marca cun crculo o que non debera estar neste
debuxo para que a casa estivera a salvo dun
incendio.
Nunca fuxas do lume costa arriba cando o
lume suba pola ladeira; tenta pasar zona
queimada ou buscar unha zona limpa e segura.
Non busques refuxio en covas onde o oxxeno
se pode acabar rapidamente nin en zonas
fondas onde se poida acumular o fume.
Utiliza un pano seco para protexer o nariz e a
boca; as poders respirar mellor.
Se ests en grupo, non te separes del.
Chama ao ou para dar o aviso
de incendio.
ACTIVIDADE: EN CASO DE INCENDIO ...
L e mb r a . . .
Hai que ter o monte limpo e arranxadio. As
toxeiras e as xesteiras non poden medrar como
elas queiran, hai que controlalas e facer que non
se estendan por todo o monte, se non iso ao final
prende, e sobre todo hai que previr os incendios,
para non ter que apagalos.
Pasa o mesmo que cos dentes. Lavamos os
dentes para non ter caries e non para empastar
as moas!
Cando o monte arde non s saen
prexudicados os propietarios ou os
habitantes da aldea onde ocorre, senn
que todo o mundo sae prexudicado;
pois o monte o noso pulmn
verde, onde se rexenera o
oxxeno e ten un gran valor,
non s ambiental senn
tamn econmico, pois o
monte vale... o seu peso en ouro.
10
42
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
COLECTOR VI DRO:
COLECTOR PLSTI CO:
COLECTOR CARTN E PAPEL:
Axuda a Anxo e a Forestio a clasifcar o lixo e devolvelo aos seus respectivos colectores.
COLECTOR XENRI CO:
f
i
c
h
a
Que outros colectores de lixo coeces?
___________________, ___________________, ___________________, ___________________
Pregunta aos teus pais onde se deben tirar os electrodomsticos?
______________________________________________________________________________
ACTIVIDADE: O LIXO NO SEU LUGAR
Caixas de Cartn
11
43
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
OBRADOIRO: M A N U A L I D A D E S
MON E C O C R E C E P E L O
- 1 media de cor beixe
- 1 cunca ou un testo pequeno
- Cordel
- Terra de xardn
- Sementes de cspedes
1 . - Coloca as sementes na parte baixa da media, con
coidado que queden todas xuntias.
2 . - Logo tes que encher a media con terra de xardn
hmida.
3 . - Ata o extremo da media cun n.
4 . - Debuxa nas teas os ollos e a boca, recorta e pega.
5 . - Coloca o moneco no testo pequeno cunha pouca
auga, coas sementes cara a arriba, e dixao nun
lugar no que lle dea o sol.
Regar a cabeza con auga todo os das e ... AGARDA A QUE LLE CREZA O PELO!
- Alpiste ou trigo
- Teas de cores
- Tesoiras
- Cola
f
i
c
h
a
Proba a facerlle
nariz e orellas.
Atrvete
a facerlle
diferentes cortes
de pelo!!
sementes
12
44
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
f
i
c
h
a
ACTIVIDADE: LABIRINTOS
L A B I R I N T O 1 . - Axuda a Anxo a atopar o caracol L A B I R I N T O 2 . - A Anxo encntanlle as cenorias.
Podes axudalo a encontrar unha?
L A B I R I N T O 3 . - Unha travesa abella marchou
coa de Forestio. Axdao a recuperala
L A B I R I N T O 4 . - Axuda a Anxo e a Forestio a
coller o home do lume
13
45
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
f
i
c
h
a
1 . - No envase deposita un pouco de terra ou substrato (no caso de dispoer de pastilla,
enchoupa esta en auga morna e deixa que se expanda para obter o substrato).
2 . - Coloca a semente e cbrea cunha capa de terra de 1 a 2 veces o seu tamao. Para
multiplicar as posibilidades de nacemento da rbore, coloca das sementes.
3 . - Unha vez rematado o proceso anterior, rega e deixa o envase nun lugar fresco e con
luz.
4 . - Pon o testo a media sombra e lembra que o substrato ten que manterse sempre
hmido, polo que debers regar axeitadamente.
Podes facer un sementeiro ou plantar unha rbore no monte! ... Se o precisas podes buscar mis informacin na internet, nalgn libro ou
preguntando na casa. Seguro que o vas pasar moi ben
OBRADORIO: RBORES MIS COMNS EN GALICIA
CONSELLOS PARA A PLANTACIN DUNHA RBORE NO MONTE. . .
1 . - Realizar
unha plataforma
removendo a
terra no lugar da
plantacin a unha
profundidade
sufciente.
2 . - No centro da
plataforma abrir
un burato duns
15 centmetros,
no cal se
introducir a planta
verticalmente
protexendo o
terrn coa man
para non danalo.
3 . - Tapar o
terrn coa terra
previamente
extrada do
burato, coidando
que quede
totalmente
cuberto pero sen
enterrar as follas
ou parte do talo.
4 . - Presionar
suavemente a terra
ao redor da planta
para evitar que
queden ocos en
contacto co terrn.
5 . - E agora
xa temos a
nosa rbore
preparada para
medrar!
E COMO SEMENTAR?
Razns para pl antar
unha RBORE
As rbores funcionan como enormes
pulmns nas cidades.
Mediante o proceso da fotosntese
captan o dixido de carbono (CO
2
) da
atmosfera e liberan oxxeno necesario
para a vida do resto dos seres vivos.
O CO
2
un dos gases invernadoiros,
polo que aumentar a cantidade de
rbores no planeta axuda a diminur
a cantidade de gases responsables do
cambio climtico, que indefectiblemente
conduce ao quentamento global.
Aqu van 7 razns para que plantes
rbores e colabores a reducir o impacto
sobre o planeta.
1 As rbores diminen a
contaminacin.
2 Oxixenan o aire.
3 Refrescan o ambiente.
4 Reducen a contaminacin sonora.
5 Son pequenos ecosistemas.
6 Interveen no ciclo da auga.
7 Protexen o solo.
I mp o r t a n t e
Planta especies autctonas, deste xeito
contribuirs a manter vivas as especies
tpicas
14
46
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
ACTIVIDADE: QUE PODES FACER PARA PREVIR OS
INCENDIOS FORESTAIS?
Como cres que se poden previr os incendios
forestais? Escribe os teus consellos dentro dos
recadros da rbore
f
i
c
h
a
15
47
a
c
t
i
v
i
d
a
d
e
s

E
D
U
C
A
C
I
N

P
R
I
M
A
R
I
A
RESPOSTAS DAS
ACTI VI DADES
OS I N C E N D I OS
F OR E S TA I S
RESPOSTAS
48
RESPOSTAS DAS ACTI VI DADES 48
2-3
FI CHA 2 ENCRUCI LLADO
FI CHA 3 RBORES COMNS EN GALI CI A
CERDEIRA ACIVRO AMENEIRO PRADAIRO CARBALLO castieiro freixo bidueiro
HORIZONTAIS
N 7 Bolboreta
N 5 Abella
VERTICAIS
N 6 Grilo
N 4 Cantaria
N 1 Vacaloura
N 2 Liblula
1.Cerdeira (Prunus avium). rbore frecuente en Galicia, cun elevado valor paisaxstico pola sa foracin e a coloracin no outono. Medra en
solos soltos e profundos, ben drenados.
Descricin: rbore de folla caduca de ata 20 m. Follas serradas, na unin co pecolo leva das glandulias avermelladas. Florece en primavera e
o froito, a cereixa, madura en maio e xuo. Serve de alimento fauna.
1 2 3 4 5 6 7 8
N 8 Xoania N 3 Saltn
RESPOSTAS DAS ACTI VI DADES
RESPOSTAS
49
3
2.Acivro (Ilex aquifolium). Localizado en toda Galicia, sobre todo nas fragas. Medra ben en terreos frescos, incluso sombra. Resiste os rigores
do inverno.
Descricin: hai ps machos e femias, un arbusto perenne que pode chegar aos 10 m; as follas son verdes escuras coa marxe ondulada ou
espienta. Florece na primavera con fores brancas e d froitos vermellos no inverno que serven de alimento aos paxaros.
3.Ameneiro (Alnus glutinosa). Aparece en toda Galicia, en bosques de ribeira. Require o contacto case permanente das races coa auga.
Descricin: rbore de folla caduca que pode chegar ata 20 m. Follas redondeadas coa beira sinuosa, os froitos parecen pequenas pias. capaz
de fxar nitrxeno atmosfrico pola asociacin das sas races con bacterias.
5.Carballo (Quercus robur). rbore frecuente nos vales galegos e bosques de ribeira, medra en solos profundos e frescos. Require un clima
hmido, con pouca seca estival.
Descricin: rbore de folla caduca de ata 40 m. Os froitos son as landras; saen cando a rbore, maduran en setembro e caen en outubro.
6.Castieiro (Castanea sativa). rbore moi comn en Galicia, tanto en forma domesticada (nos soutos) coma silvestre (nas fragas). Gusta de
solos frescos, soltos e profundos, sen fortes secas estivais nin xeadas invernais.
Descricin: rbore caduca de ata 30 m de altura, con follas grandes, alongadas e marxe serrada. Os froitos son as castaas, moi apreciados e
nutritivos; maduran en outubro.
7.Freixo (Fraxinus excelsior). rbore moi frecuente en Galicia, en solos xeralmente profundos e frescos, ricos en substancias nutritivas.
Descricin: rbore caduca de ata 35 m de altura, con casca de cor gris, follas dentadas de envs peludo e xemas de cor negra aveludadas.
8.Bidueiro (Betula pubescens). rbore moi abundante en Galicia, sobre todo nas provincias da Corua e Lugo. Aparece sobre todo nas marxes
dos ros e ladeiras hmidas. Medra ben en terreos cidos, soltos e con gran permanencia de humidade. Resiste os fros intensos, ventos e nevadas.
Descricin: rbore caduca de ata 15 m de altura, con casca de cor branca moi caracterstica que se fende transversalmente. As follas teen forma
triangular coa marxe serrada.
4.Pradairo (Acer pseudoplatanus). Frecuente no norte e leste de Galicia. Medra ben en solos frescos e profundos de ladeiras e vales de
montaa. Moi cultivado como rbore de sombra en parques e avenidas.
Descricin: rbore de folla caduca que pode chegar ata 30 m, con casca de cor gris e follas palmeadas con pecolos longos de cor vermella ou
amarela rosadas.
RESPOSTAS
50
FI CHA 5 A L I ME N T OS D O B OS QU E
c o g o m e l o s
a m o r o s
m e l f r a m b o e s a s
a b e l s
a r a n d o s r b e d o s
c a s t a a s
n o c e s
4-5
2.- Ten as orellas longas,
ten a cola pequena,
crase nos currais
e no monte ten covas.
3.- Zumba que te zumbars,
van e veen sen descanso,
de for e for traxinando
e a nosa vida adozando.
4.- Voando no aire
e bicando as fores
apaga a sa vida
de luz e de cores.
1.- Sae ao campo polas noites,
se me queres coecer,
son seor de grandes ollos
cara seria e grande saber.
FI CHA 4 ADI VI AS
1.- O bufo 2.- O coello 3. - As abellas 4. -A bolboreta
1 . - Sodes de cor chocolate
abranddesvos calor
e se vos meten no forno
explotades con gran furor.
1. -A Castaa
RESPOSTAS
51
1.- Crieime no campo
dando berros como tola,
atronme de ps e mans
para quitarme a roupa.
2.- Adivia, adivianza
cal a ave
que pica na granxa?
3.- Teo de rei a cabeza
calzo espora pavonada,
levo barba colorada,
o meu sono cedo comeza
e madrugo alborada.
6
FI CHA 6 AS SETE DI FERENZAS
ADI VI AS
1.- A ovella 2.- A galia 3.- O galo
RESPOSTAS
52
7-8
p
a
n
r
e
t
s
i
c
z
b
y
f
k
h
i
d
r
o
a
v
i
o
n
j
p
o
o
l
m
w
i
b
i
k
s
a
l
u
p
u
u
z
o
p
m
a
c
h
a
d
a
k
b
c
t
a
v
o
o
r
e
t
p
o
c
i
l
e
h
d
b
a
t
e
l
u
m
e
s
o
k
m
a
n
r
a
v
k
a
p
a
r
a
c
s
a
m
u
i
h
l
u
v
a
s
h
v
l
z
g
i
f
s
a
b
m
o
b
o
t
u
a
e
j
a
o
e
t
o
g
e
d
o
h
c
a
f
f
d
j
h
j
v
t
i
c
e
j
e
z
a
d
a
d
a
r
r
e
s
o
t
o
m
d
w
h
x
c
a
s
c
o
r
o
t
c
a
r
t
p
i
p
a
b
r
i
g
a
d
a
s
s
s
t
e
l
u
v
a
s
c
a
s
c
o
a d n u f
a
r
a
c
s
a
m
a
r
r
e
s
o
t
o
m
b
a
t
e
l
u
m
e
s
m
a
c
h
a
d
a
f o u c e
a d a x i e
i
k
s
a
l
u
p
p
a a
n
r
e
t
s
i
c
o
r
e
t
p
o
c
i
l
e
h
e
h
i
d
r
o
a
v
i
o
n
b
r
i
g
a
d
a
s
r
o
t
c
a
r
t
a
b
m
o
b
o
t
u
a
o
e
t
o
g
e
d
o
h
c
a
f
FI CHA 7 C OMO P R E V I R OS I N C E N D I OS F OR E S TA I S
FI CHA8 MEDI OS USADOS NA EXTI NCI N DUN I NCENDI O FORESTAL
Lanzar foguetes, globos ou calquera outro
obxecto que poida producir lume
Utilizar lume na prctica apcola se vai vento
Botar mistos ou cabichas
Utilizar maquinaria ou ferramentas que
poidan producir chispas
Facer fogueiras
Botar lixo
RESPOSTAS
53
10-11
Nunca fuxas do lume costa arriba cando o
lume suba pola ladeira; tenta pasar zona
queimada ou buscar unha zona limpa e segura.
Non busques refuxio en covas onde o oxxeno
se pode acabar rapidamente nin en zonas
fondas onde se poida acumular o fume.
Utiliza un pano seco para protexer o nariz e a
boca; as poders respirar mellor.
Se ests en grupo, non te separes del.
Chamar ao ou para dar o aviso
de encendio.
FI CHA 1 0 C OMO P R E V I R OS
I N C E N D I OS F OR E S TA I S
FI CHA 1 1 O LI XO NO SEU LUGAR
COLECTOR DE CARTN E PAPEL
Papel e cartns limpos
Xornais e revistas
Non botar: papel de celulosa (panos)
COLECTOR DE V I D R O
Tarros, frascos e botellas de vidro
Hai outros materiais, como poden ser a cermica ou outros
tipos de vidro (vasos, cristais de vents, etc.), que ao ter
unha composicin distinta do vidro dos envases, deben ser
depositados nos puntos limpos dos pobos e cidades
C OL E C T OR D E P L S T I C O
Botellas de pltico que contean alimentos
Botes de plstico de produtos de aseo ou limpeza
Latas de conservas e de refrescos
Briks de leite, vio, zumos
Papel de aluminio, plstico flm (plstico de cocia para
envolver)
Bandexas de porexpn ou cortiza branca
Redes de envoltorios de froitas ou verduras
Bolsas plsticas
C OL E C T OR X E N R I C O
Restos orgnicos
Cueiros, compresas
Papel e cartn manchados de graxa
Bombillas, espellos, louza rota
Bolgrafos, xoguetes de plstico
Calquera material distinto de envases de pstico, latas e
briks, envases de vidro, papel ou cartn limpos
PUNTOS LI MPOS
Frigorfcos e resto de electrodomsticos (lavadoras,
aspiradoras...)
Pilas, bateras de coche, bateras de mbiles
Medicamentos
Radiografas
Roupa e calzado usado
Tubos fuorescentes, lmpadas especiais (aforradoras,
descarga)
Aceite vexetal
Aerosois e sprays
Entullos
Vidro
Papel e cartn
Metais
Plsticos
HAI QUE MANTER OS ARREDORES DA CASA E OS TERREOS
LIMPOS DE RESTOS E MALEZAS PAR IMPEDIR QUE O LUME SE
PROPAGUE E CHEGUE TA CASA
En caso de incendio, se ests no monte...
RESPOSTAS
54
L A B I R I N T O 1 . - L A B I R I N T O 2 . -
L A B I R I N T O 3 . - L A B I R I N T O 4 . -
13
52

O Home Do Lume

Cargado por

Información del documento

Título original

Derechos de autor

Formatos disponibles

Compartir este documento

Compartir o incrustar documentos

Opciones para compartir

¿Le pareció útil este documento?

¿Este contenido es inapropiado?

Copyright:

Formatos disponibles

O Home Do Lume

Cargado por

Copyright:

Formatos disponibles

conto o Home do Lume

También podría gustarte