08 A monarqua autoritaria: os Reis Catlicos

1. A Europa do sculo XV 2. A monarqua dos Reis Catlicos

3. A articulacin da nova monarqua

4. A organizacin econmica e social 5. Humanismo e Renacemento en Espaa

6. Escultura e pintura renacentistas en Espaa

Cabo FISTERRA 2

08 Introducin No sculo XV, iniciouse unha recuperacin econmica que permitiu un aumento da poboacin. Os intercambios comerciais favoreceron o desenvolvemento da producin artesanal e a circulacin da moeda. Todo iso configurou o capitalismo comercial. Os monarcas beneficironse do ascenso econmico da burguesa e impuxronse sobre a nobreza. A monarqua feudal deulle paso autoritaria. Na Pennsula Ibrica, os Reis Catlicos orixinaron o Estado moderno nos reinos hispnicos.

Cabo FISTERRA 2

08 1. A unin dinstica e expansin territorial

1.1. A unin de Castela e Aragn

1.2. A expansin territorial

A expansin territorial da monarqua (mapa)

1.3. A poltica exterior

Cabo FISTERRA 2

08 1.1. A unin de Castela e Aragn En 1469 produciuse a unin matrimonial entre o prncipe Fernando de Aragn e a princesa Isabel, irm de Henrique IV, rei de Castela. Fernando converteuse en 1479 en rei da Coroa de Aragn. Ese ano, Isabel impxose como raa de Castela. A unin dos territorios casteln e aragons non implicou a sa unificacin nun nico reino, senn que foi s unha unin dinstica. Que significa esto? Que fan na poltica exterior? Os Reis Catlicos actuaron sempre conxuntamente en nome dos seus dous reinos.
Cabo FISTERRA 2

08 1.2. A expansin territorial Os Reis Catlicos quixeron unir o resto dos territorios peninsulares baixo a sa coroa e para iso levaron a cabo a seguinte poltica de expansin territorial: Que conquistan?

Conquistaron o reino nazar de Granada, derradeiro reduto musulmn na Pennsula. O reino de Navarra foi invadido por un exrcito casteln. En 1515 quedou incorporado a Castela pero conservando as sas leis e institucins. Os Reis Catlicos desenvolveron unha poltica de enlaces matrimoniais con Portugal.
Cabo FISTERRA 2

08

A expansin territorial da monarqua

Cabo FISTERRA 2

08 1.3. A poltica exterior

Os Reis Catlicos tamn desenvolveron un importante papel na poltica europea e orientaron a sa poltica internacional en das direccins: OBXECTIVOS !

A primeira foi a conquista do reino de Npoles. As se pretenda frear as ambicins expansionistas francesas. Tamn se ocuparon prazas do Norte de frica para frear os berberiscos. (Melilla)

A segunda orientbase cara ao Atlntico e sentou as bases do futuro Imperio casteln. A expansin atlntica iniciouse coa consolidacin da sa soberana sobre as illas Canarias.
Cabo FISTERRA 2

Cabo FISTERRA 2

08 2. A construcin da nova monarqua

2.1. A consolidacin do poder real

2.2. A monarqua autoritaria en Castela

2.3. A uniformidade relixiosa

Cabo FISTERRA 2

08 2.1. A consolidacin do poder real O reinado dos Reis Catlicos (1479-1516) significou a imposicin do novo modelo de monarqua autoritaria, sobre todo en Castela. Fernando e Isabel propuxronse impoer nos seus Estados a autoridade do rei por enriba de calquera outro poder. Na Coroa de Aragn, as institucins medievais seguiron vixentes, pero instituuse a figura do vicerrei, representante do monarca en cada un dos territorios da Coroa. En Castela a monarqua conseguiu, realmente, impoer o seu poder e levar a cabo unha fonda reforma das institucins.
Cabo FISTERRA 2

08 2.2. A monarqua autoritaria en Castela

Cando Isabel subiu ao trono de Castela, no reino exista unha situacin de anarqua e desorde.
Para lle poer fin a esta situacin, creouse a Santa Irmandade (1476), un corpo armado encargado de perseguir a malfeitores e criminais. As Cortes mantiveron o seu carcter consultivo. Creouse un sistema de Consellos, formados por xuristas escollidos e pagados polo rei. Tamn se creou un exrcito profesional e permanente. Creouse a Real Audiencia e instituuse a Contadora Real de Facenda. Aparecen os corrixidores
Cabo FISTERRA 2

08 2.3. A uniformidade relixiosa

A uniformidade relixiosa converteuse tamn nun obxectivo da nova monarqua dos Reis Catlicos.
Instouse aos xudeus a converterse, e os que non o fixeron foron perseguidos e expulsados de Espaa en 1492. Logo da conquista de Granada, garantuselles aos musulmns o mantemento da sa relixin e dos seus costumes. Pero a partir de 1499, o cardeal Cisneros pxolle fin tolerancia e impulsou os bautismos obrigatorios, o que deu lugar aparicin dos mouriscos (musulmns bautizados). Para controlar o mantemento da ortodoxia catlica e vixiar os conversos, os Reis Catlicos instituron de novo o Tribunal da Inquisicin (1478).
Cabo FISTERRA 2

Esquema 2.1 A consolidadin do poder real

RRCC

1479-1516 MONARQUA AUTORITARIA AUTORIDADE DO REI: CASTELA

INSTITUCINS MEDIEVAIS SEGUEN

3.1

ARAGN
APARECE O VICERREI CASTELA A MONARQUA IMPONSE

Cabo FISTERRA 2

Esquema 2.2 A monarqua autoritaria en Castela

3.2

ANTES DE ISABEL: ANARQUA E DESORDE SOLUCIN: SANTA IRMANDADE CORTES: CARCTER CONSULTIVO INNOVACINS: CONSELLOS NOVO EXRCITO REAL AUDIENCIA CONTADORA REAL CONTROL CIDADES:CORRIXIDOR

Cabo FISTERRA 2

2.3 Esquema : a uniformidade relixiosa

3.3

OBXECTIVO PRIORITARIO XUDEOS: 1) CONVERSIN 2) EXPULSIN MUSULMNS: 1) TOLERANCIA 2) 1499:CISNEROS- bautismo obrigatorio RECUPERAN A INQUISICIN: 1) CONTROL 2) MANTEMENTO CATOLICISMO

Cabo FISTERRA 2

08 4. A organizacin econmica e social

4.1. Castela: unha economa gandeira

4.2. A lenta recuperacin da Coroa de Aragn

4.3. Os grupos sociais

Cabo FISTERRA 2

08 4.1. Castela: unha economa gandeira Durante o reinado dos Reis Catlicos, a economa castel seguiu orientada cara gandara, fundamentalmente ovina. A la castel continuou a ser o principal produto de exportacin. A monarqua protexeu os intereses gandeiros, polo que se promulgaron leis que protexan a poderosa Mesta, a organizacin que agrupaba os gandeiros castelns.

Creacin do CONSULADO DE BURGOS

A economa castel recibiu o seu maior pulo a partir da colonizacin de Amrica.

Cabo FISTERRA 2

Por qu?

08 4.2. A lenta recuperacin da Coroa de Aragn A crise da Baixa Idade Media decimou a poboacin da Coroa de Aragn e debilitou a sa economa. Para paliar a crise, o rei Fernando propiciou unha serie de medidas para revitalizar a economa dos seus reinos. Quixo poerlle fin conflitividade campesia en Catalua, decretando a Sentenza Arbitral de Guadalupe (1486), que aboliu algns dereitos feudais no campo. En Catalua promulgronse leis para favorecer o comercio, a navegacin e as manufacturas.

En Aragn continuou o predominio da agricultura e reforzouse o rxime seorial. Campesios en situacin moi dura

Cabo FISTERRA 2

08 4.3. Os grupos sociais

CASTELA

A nobreza e o clero constituan as clases privilexiadas e posuan a maior parte da terra e dos rabaos. A nobreza aumentou o seu poder econmico grazas institucin do morgado (leis de Toro), que prohiba a venda do patrimonio familiar e obrigaba a deixarllo en herdanza ao primoxnito. ARAGN

Nas cidades desenvolveuse unha burguesa dedicada a actividades comerciais e artesanais.

Cabo FISTERRA 2

ESQUEMA 4.1 Castela unha economa gandeira

Gandara ovina
orientada

producto

La Exportacin

monarqua

Protexe a Mesta Freo a agricultura Amrica Ouro, prata e comercio

pulo

Cabo FISTERRA 2

ESQUEMA 4.2 A lenta recuperacin de Aragn

Pouca poboacin

Economa Aragn
Medidas revitalizadoras

CATALUA

Sentencia Arbitral de Guadalupe LEIS AGRICULTU RA

COMERCIO

NAVEGACIN

ARAGN

MANUFACTURA S

Cabo FISTERRA 2

ESQUEMA 4.3 Os grupos sociais

Grupos sociais

PRIVILEXIADOS

NOBREZA

CAMPESIOS

BURGUESA

Terra

Rebanos

Morgado

Sen terras

Comercio

Artesana

Cabo FISTERRA 2

08 5. Humanismo e Renacemento en Espaa

5.1. O Humanismo espaol

5.2. Os estilos arquitectnicos

Cabo FISTERRA 2

08 5.1. O Humanismo espaol A chegada da imprenta a Espaa tivo lugar a finais do sculo XV. O esprito humanista estivo representado en Espaa por figuras como o gramtico Antonio de Nebrija, que renovou os mtodos de ensinanza das linguas clsicas.

Cabo FISTERRA 2

08 5.2. Os estilos arquitectnicos A arquitectura do Renacemento espaol, que se iniciou a comezos do sculo XVI, desenvolveuse en tres fases: Estilo plateresco. Basebase na introducin de novos elementos decorativos en edificios gticos. Estilo clasicista. Introduciu os modelos arquitectnicos clsicos, como columnas, linteis e frontns. Estilo herreriano. Caracterizbase pola ausencia decorativa, as lias rectas e os volumes cbicos, dando lugar a unha arquitectura espida, sobria e xeomtrica.

Cabo FISTERRA 2

08 6. Escultura e pintura renacentistas en Espaa

6.1. Unha escultura espiritualista

6.2. A pintura
6.3. O Greco

Cabo FISTERRA 2

08 6.1. Unha escultura espiritualista Os escultores espaois destacaron pola intensidade con que plasmaron os sentimentos relixiosos, buscando a representacin da espiritualidade mis que a beleza. Os escultores traballaron sobre todo os retablos, os monumentos funerarios e as imaxes relixiosas.

Cabo FISTERRA 2

08 6.2. A pintura A pintura espaola estaba fondamente orientada cara relixiosidade, e os temas profanos e mitolxicos resultaban escasos. O primeiro pintor casteln que amosou influencias renacentistas italianas foi Pedro Berruguete (sculo XV). No sculo XVI xurdiron pintores como Lus de Morales e Alonso Snchez Coello, infludos polo italiano Rafael.

Cabo FISTERRA 2

08 6.3. O Greco O gran xenio da pintura renacentista en Espaa foi Domnikos Theotokpoulos, chamado O Greco.Nace en Creta e ven a Toledo Na sa obra amosou unhas figuras tortuosamente alongadas e de aparencia fantasmagrica. Horror vacui (horror al vacio) Cadros de formato vertical (arriba escea do ceo e abaixo na terra)

O seu estilo era dramtico e buscaba a expresin de sentimentos, que se faca evidente na utilizacin de cores fras e na complexidade das composicins.
Cabo FISTERRA 2

O ENTERRO DO CONDE DE ORGAZ

Cabo FISTERRA 2

A ADORACIN DOS PASTORES

Cabo FISTERRA 2

O CABALEIRO DA MAN NO PEITO

Cabo FISTERRA 2

O CRECEMENTO DEMOGRFICO E ECONMICO

CRECEMENTO POBOACIN

MOEDA

+ PRODUCION AGRCOLA

+ CIDADES

RUTAS MARTIMAS

+ PRODUCIN ARTES

Cabo FISTERRA 2

O ASCENSO DA BURGUESA
BURGUESA MOI RICA

CAPITALISMO COMERCIAL

MEDICIS FUGGER

ACTIVIDADES PRODUCTIVAS

ACUMULA CAPITAL

INVISTE

Cabo FISTERRA 2

O FORTALECEMENTO DA MONARQUA

MONARQUA MEDIEVAL LIMITADA

MONARQUA AUTORITARIA
Cabo FISTERRA 2

XV REIS IMPENSE

A UNIN DE CASTELA E ARAGN

1469

Diferencias interiores

P.Exterior Unidos

Fernando Isabel

1479 Reinado

UNIN DINSTICA

Cabo FISTERRA 2

A EXPANSIN TERRITORIAL

EXPANSIN TERRITORIAL

PORTUGAL MATRIMONI OS

UNIN PENINSULAR

GRANADA 1492

NAVARRA 1515

Cabo FISTERRA 2

POLTICA EXTERIOR
DAS DIRECCINS

MEDITERRNEO

ATLNTICO

REINO DE NPOLES

CANARIAS

NORTE DE FRICA
Cabo FISTERRA 2