Cabo FISTERRA 2

Ciencias sociais, xeografa e historia Segundo Curso

www.vicensvives.es

07 Renacemento e Reforma
1. O Humanismo 2. A Reforma relixiosa 3. A Contrarreforma catlica 4. O novo esprito do Renacemento 5. O Quattrocento 6. O Cinquecento 7. A difusin do Renacemento
Cabo FISTERRA 2

07 Introducin O Humanismo reivindicaba a herdanza cultural e artstica da antigidade grecorromana e situaba o ser humano no centro de todas as reflexins. A palabra Renacemento foi creada para facer evidente o inicio duns tempos novos. Un renovado esprito crtico embebeu o mundo das crenzas: difundiuse unha relixiosidade mis persoal e criticouse a corrupcin e os abusos da Igrexa. Isto deu orixe Reforma, un movemento relixioso que dividiu a antiga Europa cristi en protestante e catlica.

Cabo FISTERRA 2

07 1. O Humanismo

1.1. Unha nova forma de pensar 1.2. A expansin do Humanismo

Cabo FISTERRA 2

07 1.1. Unha nova forma de pensar

Que o HUMANISMO?
As caractersticas principais do Humanismo son: O rexeitamento mentalidade medieval centrada na idea de Deus e a exaltacin do ser humano, ao que consideraron como o nico dotado de razn e liberdade. A inspiracin na cultura grecolatina. O interese e a curiosidade pola ciencia e o progreso tcnico. A utilizacin das linguas vernculas como vehculo de transmisin cultural en substitucin do latn e do grego.
Cabo FISTERRA 2

07 1.2. A expansin do Humanismo

Desde mediados do sculo XV, a invencin da imprenta facilitou a difusin das ideas humanistas. As Academias foron as grandes impulsoras do pensamento humanista, centrando os seus estudos na Lingua, na Literatura e na Filosofa. As Universidades tiveron un importante papel na formacin e transmisin de novos coecementos.

Cabo FISTERRA 2

07 2. A Reforma relixiosa

2.1. As causas da Reforma

2.2. A ruptura de Martn Lutero

A difusin da Reforma (mapa)

2.3. O protestantismo en Europa

Cabo FISTERRA 2

07 2.1. As causas da Reforma Cara a finais da Idade Media, exista malestar en amplas capas da sociedade polo rumbo que tomara a Igrexa. Por que o descontento? Os motivos de descontento eran: o luxo esaxerado no que viva a alta xerarqua eclesistica, a escasa cultura do clero, a compravenda de cargos eclesisticos, etc. E a venda de bulas e indulxencias Algns humanistas, como Erasmo de Rterdam, criticaron a xeneralizacin de todas estas prcticas e defenderon unha relixiosidade mis ntima baseada na lectura da Biblia. Causa do enfrontamento:venda de novas indulxencias
Cabo FISTERRA 2

07 2.2. A ruptura de Martn Lutero

Martn Lutero iniciou as sas crticas Igrexa en 1517 coa publicacin de As 95 teses contra a doutrina catlica e a xerarqua eclesistica. Lutero foi apoiado polos prncipes e nobres alemns, desexosos de facerse coas propiedades da Igrexa e de reforzar a sa autoridade fronte ao emperador Carlos V e o Papa.

A Reforma luterana fundamntase en tres principios: a salvacin pola fe, o sacerdocio universal e a autoridade da Biblia. A doutrina de Lutero ou luteranismo difundiuse rapidamente por toda Alemaa, Suecia, Dinamarca, Noruega, Pases Baixos, Inglaterra e Suza. difusin
Cabo FISTERRA 2

07 A difusin da Reforma

Cabo FISTERRA 2

07 2.3. O protestantismo en Europa Xurdiron novas doutrinas reformistas: O calvinismo. Propagouse en Suza da man de Xon Calvino. Para o calvinismo, o traballo forma parte da virtude moral e o xito nos negocios asciase graza divina. O anglicanismo. Xurdiu en Inglaterra da man do monarca Henrique VIII, cando o papa Clemente VII se negou a lle conceder a anulacin do seu matrimonio con Catarina de Aragn.

Cabo FISTERRA 2

07 3. A Contrarreforma catlica

3.1. A loita contra os protestantes.

3.2. O Concilio de Trento

3.3. A difusin da Contrarreforma

Cabo FISTERRA 2

07 3.1. A loita contra os protestantes Como se loita contra os protestantes? O Papa restableceu a Inquisicin en 1542 en Italia e Espaa, para perseguir os que se desviaban dos dogmas da Igrexa. Que a Inquisicin? Tamn se creou a Congregacin do ndice, que publicaba a listaxe de libros contrarios doutrina catlica e cuxa lectura estaba prohibida para os crentes. Os sospeitosos de herexa eran sometidos a un xuzo, chamado auto de fe.

Cabo FISTERRA 2

07 3.2. O Concilio de Trento A xerarqua eclesistica impulsou no interior da Igrexa un movemento de renovacin chamado Contrarreforma. A Contrarreforma levouse a cabo no Concilio de Trento entre 1545 e 1563. A Contrarreforma propoase a correccin dos propios erros e a defensa dos dogmas da fe catlica. O Concilio proclamou que a fe era importante, pero que a salvacin se deba conseguir mediante as boas obras.

Que reafirma?
Adoptronse unha serie de medidas: prohibiuse a venda de indulxencias; creronse seminarios para formar o clero; obriguselles aos bispos a residir na sa diocese, etc.
Cabo FISTERRA 2

07 3.3. A difusin da Contrarreforma Para difundir o novo esprito relixioso, a mediados do sculo XVI iniciouse a reforma de moitas ordes relixiosas. Tamn se crearon novas ordes como a Compaa de Xess, fundada por Santo Ignacio de Loiola en 1537. Esta orde relixiosa tia unha rxida disciplina e dependa directamente do Papa.

Cabo FISTERRA 2

07 4. O novo esprito do Renacemento

4.1. Cortesns e mecenas

Un palacio renacentista (ilustracin)

4.2. Unha nova concepcin da arte

Cabo FISTERRA 2

07 4.1. Cortesns e mecenas O novo esprito humanista difundiuse polas cidades. O individualismo e o culto ao esforzo persoal que favorecan o enriquecemento aumentaron. Produciuse tamn un proceso de secularizacin e a relixin deixou de ser o centro da vida cultural e espiritual.

O ideal do home deixou de ser o cabaleiro medieval para se identificar co cortesn, mis culto e refinado.
A nobreza que gobernaba as cidades italianas foron os impulsores do Renacemento. A sa prosperidade econmica e o seu interese pola cultura convertronos en mecenas.
Cabo FISTERRA 2

07 Un palacio renacentista

Cabo FISTERRA 2

07 4.2. Unha nova concepcin da arte

O Renacemento promoveu a recuperacin da arte da antigidade grecorromana. Os pintores e escultores abrronse a novos temas profanos xurdidos da mitoloxa clsica.

Os artistas quixeron plasmar nas sas obras a beleza ideal.

Consideraron o ser humano como a obra mis perfecta de Deus e preocupronse polo estudo da natureza e da anatoma humana.

Os arquitectos asimilaron a beleza simplicidade das lias e harmona das proporcins.

Os pintores adoptaron a perspectiva, fundamentada sobre regras de proporcionalidade matemticas. Os escultores recuperaron a proporcionalidade dos canons do clasicismo.
Cabo FISTERRA 2

07 5. O Quattrocento

5.1. A arquitectura 5.2. A escultura 5.3. A pintura

Cabo FISTERRA 2

07 5.1. A arquitectura

Os arquitectos buscaron o dominio do espazo introducindo elementos simples, proporcionados e ordenados, que contribusen a crear un espazo racional. Estes elementos inspirronse nos modelos grecorromanos: arco de medio punto, columnas, frontns, cornixas e cpulas. En Florencia destacaron Filippo Brunelleschi e Len Batista Alberti, que introduciron innovacins estilsticas baseadas nas leis da xeometra.
Cabo FISTERRA 2

07 5.2. A escultura

Os escultores interesronse por representar o corpo humano, seguindo os modelos clsicos en canto a proporcins e ao tratamento do espido.

Donatello expresou nos seus traballos a elegancia e infundiulles s sas figuras unha vitalidade ata daquela descoecida.
Cabo FISTERRA 2

07 5.3. A pintura

A grande innovacin dos pintores do Quattrocento foi o uso racional da perspectiva. A perspectiva permita representar a profundidade nunha superficie plana, o gusto pola representacin da natureza e o afondamento na psicoloxa das personaxes.

Masaccio, Piero della Francesca e Sandro Botticelli son os pintores mis representativos.
Cabo FISTERRA 2

07 6. O Cinquecento

6.1. A arquitectura 6.2. A escultura

Baslica de San Pedro do Vaticano (ilustracin)

6.3. A pintura

Cabo FISTERRA 2

07 6.1. A arquitectura

Ao longo do sculo XVI, os papas exerceron un gran mecenado sobre as artes. O papa Xulio II iniciou a construcin da baslica de San Pedro do Vaticano e encargoulle as obras a Bramante e, mis tarde, a Miguel Anxo. No Norte de Italia destacou Andrea Palladio.

Cabo FISTERRA 2

07 6.2. A escultura

Miguel Anxo era pintor e est considerado como o maior escultor do seu tempo. A sa obra xa non se centra na procura das proporcins e do equilibrio, senn na expresin de sentimentos. Outro grande escultor foi Benvenuto Cellini, que representou temas mitolxicos como Perseo.
Cabo FISTERRA 2

07 Baslica de San Pedro do Vaticano

Cabo FISTERRA 2

07 6.3. A pintura

Leonardo da Vinci foi un modelo de artista do Renacemento, excepcionalmente dotado para a creacin artstica e a ciencia.

Rafael Sanzio despunta polo seu absoluto dominio da tcnica, polos seus retratos e pola elegancia e harmona das sas composicins. En Roma, Miguel Anxo decorou a Capela Sixtina. Estes frescos reflicten unha concepcin volumtrica da pintura, xa que as sas figuras estn dotadas dun volume case escultural. No sculo XVI destacou a Escola de Venecia.

Cabo FISTERRA 2

O RENACEMENTO

Cabo FISTERRA 2

O QUATTROCENTO (XV) Arquitectura 1.- Que buscan os arquitectos do quattrocento? 2.- Que tipo de espazo queren crear? 3.- En quen se inspiran? 4.- Pon exemplos de elementos utilizados Escultura 1.- Como representan o corpo humano? 2.- Por qu destaca Donatelo? Pintura 1.- Cal a gran innovacin?

O RENACEMENTO

O CINQUECENTO (XVI)
Arquitectura 1.- Quen exerce de mecenas? 2.- Cal a obra mis representativa? 3.- Quen a reconstre? Escultura 1.- Mellor escultor do seu tempo? 2.- Qu busca nas sas obras? Pintura 1.- Que tres pintores destacan? 2.- Obras de Leonardo? 3.- Porque sobresae Rafael? 4.- Mellor obra de Rafael 5.- Qu decora Miguel Anxo?
Cabo FISTERRA 2

SAN XURXO de Donatello

Cabo FISTERRA 2

BASLICA DE SAN PEDRO Miguel Anxo

Cabo FISTERRA 2

Baslica de San Pedro do Vaticano

Cabo FISTERRA 2

Baslica de San Pedro

Cabo FISTERRA 2

Escultura

A PIEDADE de Miguel Anxo

Cabo FISTERRA 2

O DAVID de Miguel Anxo

Cabo FISTERRA 2

Pintura

A GIOCONDA de Leonardo

Cabo FISTERRA 2

A DERRADEIRA CEA

de Leonardo

Cabo FISTERRA 2

La Escuela de Atenas de Rafael

Cabo FISTERRA 2

Xuizo Final de Miguel Anxo

Cabo FISTERRA 2

07 7. A difusin do Renacemento

7.1. Flandres

7.2. Alemaa
7.3. Francia

Cabo FISTERRA 2

07 7.1. Flandres En Flandres, o Renacemento italiano tivo pouca influencia. Os pintores desenvolveron un estilo de seu, caracterizado polo gusto polo detalle, o realismo e os retratos. A primeira xeracin de pintores, anda infludos polo Gtico, compena Roger van der Weyden e Jan van Eyck. Na seguinte xeracin salientan Hans Memling e O Bosco. A mediados do sculo XVI, Pieter Brueghel o Vello pinta a vida coti ofrecendo unha visin grotesca e satrica da realidade.

Cabo FISTERRA 2

07 7.2. Alemaa O triunfo da Reforma luterana en Alemaa quitoulle pintura o contido relixioso que tia en Italia e noutros pases catlicos. Deste xeito, os retratos e mais as paisaxes convertronse nos temas predilectos da pintura alem. A esttica renacentista foi introducida en Alemaa por Alberto Durero. Foi un debuxante e gravador excepcional. Ademais de varios retratos e autorretratos, levou a cabo unha significativa obra relixiosa.

Cabo FISTERRA 2

07 7.3. Francia O Renacemento difundiuse moi cedo en Francia, grazas actitude do monarca Francisco I, que se rodeou de artistas italianos na sa corte, entre eles da Vinci e Cellini. Destaca sobre todo a arquitectura, coa construcin de castelos. Na chamada Escola de Fontainebleau confluron as influencias flamengas e italianas nunha arte moi refinada e ornamental que abrangua todas as artes decorativas.

Cabo FISTERRA 2

O HUMANISMO 1.1.- UNHA NOVA FORMA DE PENSAR Renovacin cultural Humanismo Italia XV Espllase por Europa a) Exaltacin do ser humano b) Cultura grecolatina Caractersticas c) Interese -Ciencia -Progreso tcnico -Espritu cientfico d) Utilizacin linguas vernculas Erasmo de Roterdan
Cabo FISTERRA 2

 1.2.- A EXPANSIN DO HUMANISMO

- Imprenta: facilita a difusin (XV) - Academias: a) Impulsoras do humanismo - Lingua - Literatura - Filosofa b) Mecenados - Universidades: transmisins coecementos

Cabo FISTERRA 2

2.- A REFORMA RELIXIOSA 2.1.- AS CAUSAS DA REFORMA a) Malestar coa Igrexa b) Descontento por: - Luxo esaxerado - Escasa cultura - Compravenda de cargos - Venda de bulas e indulxencias c) Erasmo difunde: relixiosidade mis ntima d) 1515: novas indulxencias

Cabo FISTERRA 2

 2.2.- A RUPTURA DE MARTIN LUTERO -1517: 95 teses contra a doutrina catlica -Nega: indulxencias -Propn: nova espiritualidade -Apoiado por: Prncipes e nobres alemns -Principios da reforma: a) salvacin pola fe b) sacerdocio universal c) autoridade da biblia -Difndese rapidamente

Cabo FISTERRA 2

 2.3.- O PROTESTANTISMO EN EUROPA 1.-Calvinismo Suiza Jun Calvino Predestinacin Xurden Difusin por Francia e Escocia 2.- Anglicanismo Inglaterra Henrique VIII Acta de supremaca

Cabo FISTERRA 2

3.1.- ESQUEMA DA LOITA CONTRA OS PROTESTANTES

LOITA

XUICIO: AUTO DE FE

RESTABLCESE A INQUISICIN

CONGREGACIN DO NDICE (CENSURA)

Cabo FISTERRA 2

3.2.- ESQUEMA CONCILIO DE TRENTO

A IGREXA IMPULSA A CONTRARREFORMA

CONCILIO DE TRENTO

SALVACIN

MEDIDAS

CORREXIR ERROS

FE E, SOBRE TODO, AS BOAS OBRAS

NON A VENDA DE INDULXENCIAS

EDUCAR AO CLERO

DEFENDER A FE CATLICA

SETE SACRAMENTOS MISA CULTO A VIRXE E SANTOS

BISPOS NA DICESE

CELIBATO

VULGATA
Cabo FISTERRA 2

CATECISMO

Cabo FISTERRA 2

Cabo FISTERRA 2

 2. Consulta a seguinte pxina web e responde as preguntas: http://www.icarito.cl/medio/articulo/0,0,38035857_152309073 _150083025_1,00.html 1.-Que factores fixeron posible a expansin das ideas renacentistas?........ 2. Que importancia tiveron os mecenas neste desenvolvemento cultural?..... 3. Quen foron os mecenas mis destacados?
Cabo FISTERRA 2